Đề tài Bản chất của thực trạng nền kinh tế nước ta hiện nay
Lời nói đầu 1 Phần I: Tìm hiểu vài nét về lạm phát 4 I. Khái niệm lạm phát 4 II. Các loại lạm phát 5 1. Lạm phát vừa phải 5 2. Lạm phát phi mã 5 3. Siêu lạm phát 6 III. Nguyên nhân dẫn đến lạm phát 6 1. Lạm phát từ phía cầu 6 2. Lạm phát từ phía cung 6 IV. Hậu quả của lạm phát 7 V. Một số biện pháp chống lạm phát 8 Phần II: Nhìn nhận lạm phát ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay 9 I. Bản chất của thực trạng nền kinh tế nước ta hiện nay 9 1. Phải chăng nền kinh tế nước ta đang giải phát 9 2Chị số giá tiêu dùng - phương tiện đánh giá lạm phát ở Việt Nam 11 II. ảnh hưởng của giá cả giảm và phương án khắc phục 13 1. ảnh hưởng của giá cả giảm 13 2. Nguyên nhân của giá cả giảm 14 3. Một số phương án khắc phục 16 Kết luận 23 Tài liệu tham khảo 24 Lời nói đầu Như chúng ta đã biết: kinh tế tăng trưởng cao, lạm phát thấp, thất nghiệp ít, cán cân thanh toán có số dư là bốn mục tiêu kinh tế của mọi quốc gia. Bốn mục tiêu trên đều là những mục tiêu cơ bản và có quan hệ chặt chẽ với nhau giống như bốn đỉnh của một tứ giác: tứ giác kinh tế. Trong bốn mục tiêu đó thì kinh tế tăng trưởng cao, lạm phát thấp là những mục tiêu hàng đầu của điều tiết vĩ mô ở tất cả các nước. Đối với nước ta thì tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao là quan trọng nhất, bởi vì nhiều số liệu cho thấy do xuất phát điểm của nước ta thấp lại phải đi lên trong môi trường cạnh tranh quyết liệt, do đó nước ta vẫn là nước có nền kinh tế kém phát triển, GDP đầu người mặc dù đã tăng nhưng vẫn còn là một trong vài chục nước có GDP đầu người thấp nhất thế giới. Vì vậy, để rút ngắn khoảng cách thì nền kinh tế nước ta phải tăng trưởng cao, nếu không có một tốc độ tăng trưởng kinh tế cao thì không những nước ta không rút ngắn được khoảng cách mà còn đứng trước một nguy cơ lớn nhất trong bốn nguy cơ là tụt hậu xa hơn về kinh tế so với nhiều nước trong khu vực và trên thế giới. Hơn nữa, khi đã tụt hậu xa hơn về kinh tế thì các nguy cơ chệch hướng, diễn biến hoà bình và tệ quan liêu tham nhũng cũng sẽ lớn lên theo vì bốn nguy cơ có tác động quan hệ chặt chẽ và có tác động chi phối lẫn nhau, mặt khác, tăng trưởng kinh tế cao tạo tiền đề cho sự cân bằng cung cầu và do đó có điều kiện để kiềm chế lạm phát, tăng trưởng kinh tế cao sẽ làm cho tích luỹ từ nội bộ kinh tế nâng cao, mức sống góp phần giải quyết tình trạng thất nghiệp, đồng thời tăng trưởng kinh tế cao cũng sẽ góp phần đáp ứng nhu cầu tiêu dùng, nhu cầu tích luỹ đầu tư, giảm bớt nhập siêu, tiến tới cân bằng cán cân thanh toán. Nếu như nền kinh tế tăng trưởng với tốc độ cao là mục tiêu quan trọng nhất thì lạm phát thấp lại là mục tiêu quan trọng thứ hai lạm phát không những tác động trực tiếp đến tiêu dùng và đời sống của người tiêu dùng mà còn tác động lớn đến người sản xuất, kinh doanh, đến tốc độ tăng trưởng kinh tế. Phần lớn các nhà kinh tế đều cho rằng ổn định lạm phát ở mức thấp nhất là môi trường kinh tế vĩ mô thuận lợi để khuyến khích tiết kiệm, mở rộng đầu tư và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nếu quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và thất nghiệp, quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với cán cân thanh toán là quan hệ thuận chiều, thì quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế và lạm phát là quan hệ khó nhận biết, lúc thuận, lúc nghịch. Trong một thời gian dài việc kiềm chế lạm phát được coi là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách của Chính phủ. Việt Nam đã thành công trong việc kiểm soát lạm phát ở mức thấp và duy trì tốc độ tăng trưởng cao, tuy nhiên từ năm 1999 trở đi chúng ta lại phải đối phó với một thách thức mới: lạm phát ở mức rất thấp điều này đã làm cho tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm sút. Như vậy, cả lạm phát quá cao và quá thấp đều ảnh hưởng tiêu cực đến nền kinh tế, tuy nhiên nếu ta kiểm soát được lạm phát thì nó lại có tác dụng tích cực, thúc đẩy nền kinh tế là một điều hết sức quan trọng đối với mọi quốc gia muốn làm được điều này chúng ta phải hiểu rõ: lạm phát là gì? Nó để lại những hậu quả gì? Nguyên nhân nào dẫn đến lạm phát? Thực trạng nền kinh tế nước ta hiện nay ra sao vả đây cũng chính là nội dung của đề án này. Do trình độ và thời gian có hạn cho nên bài viết này khó tránh khỏi những thiếu sót. Vậy kính mong nhận được ý kiến đóng góp của các thầy giáo, cô giáo để những bài viết sau của em đạt được kết quả tốt hơn. Em xin chân thành cảm ơn cô Lã Thị Lâm đã hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành đề án này. phần I. tìm hiểu vài nét về lạm phát. I. Khái niệm lạm phát. Lạm phát là vấn đề không còn xa lạ đối với một nền kinh tế. Lạm phát được ví như là căn bệnh kinh niên mà hầu hết các nền kinh tế đều gặp phải nhưng để đưa ra một khái niệm về lạm phát là một điều rất khó bởi vì khi trả lời câu hỏi lạm phát là gì? thì đã có rất nhiều quan điểm khác nhau: Theo Samoelson: “ Lạm phát là sự tăng lên của mức giá chung”. Theo FriedMan: “ Lạm phát bao giờ và ở đâu cũng là một hiện tượng tiền tẹ”^. Theo Mác: “Lạm phát là sự tràn đầy các kênh, luồng lưu thông những tờ giấy bạc thua”+`. Theo Keynes: “ Chỉ khi nào có toàn dụng, sử dụng hết nhân công và năng lực sản xuất, mới tạo nên cầu dư thừa và giá cả hàng hoá tăng lên từ cầu cá biệt làm thay đổi cầu tổng quát và mức giá chung từ đó gây ra lạm phạt”' Trên đây chỉ là một số quan điểm trong rất nhiều những quan điểm về lạm phát. Như vậy, khi tìm hiểu về khái niệm lạm phát chúng ta có thể chia ra thành hai trường phái đó là: trường phái những người phản đối thuyết “ số lượng tiền te”^. và trường phái những người ủng hộ hệ thuyết “ số lượng tiền te”^ Theo trường phái những người phản đối thuyết “số lượng tiền te”^. cho rằng lạm phát là bởi khối lượng tiền giấy ứ đầy kênh, quá nhiều so với nhu cầu của lưu chuyển hàng hoá; tiền giấy mất giá so với hàng hoá tiền tẹ(vậng), kết quả là nâng cao giá cả hàng hoá. Trong thời gian lạm phát, giá cả hàng hoá tăng lên nhanh chóng so với mức tăng tiền lương danh nghĩa, vì vậy vừa dẫn đến hạ thấp thu nhập , thực tế của người lao động, vừa làm sâu sắc thêm sự phát triển không đều và không cân đối của các ngành trong nền kinh tế quốc dân. Quan điểm này nghiên cứu lạm phát dựa trên ba vấn đề cơ bản: - Thứ nhất: phân tích mối quan hệ tỉ lệ về số lượng và giá trị giữa tiền giấy với tiền vàng lưu thông trong nền kinh tế quốc dân. - Thứ hai: trong mối quan hệ giữa khối lượng tiền cần thiết trong lưu thông với tổng giá cả hàng hoá lưu thông thì điểm xuất phát là tổng giá cả hàng hoá. Nghĩa là giá cả hàng hoá quyết định khối lượng tiền cần thiết trong lưu thông chứ không phải là ngược lại. - Thứ ba: yêu cầu của quy luật lưu thông là khối lượng tiền thực tế lưu thông phải cân bằng với lượng tiền cần thiết cho lưu thông. Nếu khối lượng tiền thực tế lưu thông lớn hơn khối lượng tiền cần thiết cho lưu thông thì sẽ xuất hiện lạm phát. Theo trường phái những người ủng hộ thuyết “ số lượng tiền te”^. thì cho rằng việc tăng giá cả hàng hoá nói chung trong một nền kinh tế mà nó phải chịu đựng qua một khoảng thời gian. Hoặc lạm phát là hiện tượng mức giá nói chung tăng lên do nhu cầu vượt quá khả năng cung ứng dẫn đến việc gia tăng lượng tiền cung ứng. Quan điểm này nghiên cứu lạm phát dựa trên cơ sở cho rằng: - Thứ nhất: tiền quy ước có giá trị cao hơn với tư cách là phương tiện trao đổi so với bất kỳ cách sử dụng nào khác. Bởi vì giá trị của tiền vượt xa chi phí sản xuất ra nó và giá trị của tiền được đánh giá theo sức mua của nó. - Thứ hai: tiền không có giá trị bên trong (thực thể), chỉ có giá trị trong lĩnh vực lưu thông và lượng giá trị phụ thuộc vào số lượng tiền tệ trong lưu thông theo quan hệ tỉ lệ nghịch. Nghĩa là số lượng tiền trong lưu thông càng lớn thì giá trị một đơn vị tiền tệ càng nhỏ và làm cho giá cả tăng lên. - Thứ ba: trong mối quan hệ giữa số lượng tiền cần thiết trong lưu thông với giá cả hàng hoá và dịch vụ lưu thông thì giá cả hàng hoá dịch vụ phụ thuộc vào số lượng tiền. Do vậy, khi số lượng tiền trong lưu thông tăng lên sẽ làm cho giá cả chung tăng lên. Những điều kiện trên cho thấy các trường phái kinh tế khác nhau đều thống nhất ở điểm cho rằng: mức giá chung của hàng hoá và dịch vụ tăng lên là biểu hiện của lạm phát. Tuy vậy, họ lại có quan điểm khác nhau căn bản về vấn đề này, đó là: Sự phân biệt về mức giá tăng lên do lạm phát và không phải do lạm phát gây ra. Cơ sở nghiên cứu lạm phát cũng được giải thích không giống nhau. II. Các loại lạm phát 1. Lạm phát vừa phải. Lạm phát vừa phải còn gọi là lạm phát một con số, có tỉ lệ lạm phát dưới 10% một năm. Lạm phát ở mức độ này không gây ra những tác động nguy hiểm đối với nền kinh tế mà trái lại nó còn có tác dụng kích thích sản xuất thúc đẩy các hoạt động đầu tư. 2. Lạm phát phi mã. Lạm phát phi mã hay còn gọi là lạm phát bột phát là lạm phát xảy ra khi giá cả tăng tương đối nhanh với tỷ lệ 2 hoặc 3 con số trong một năm. Loại lạm phát này khi đã trở nên vững chắc sẽ gây ra những biến dạng kinh tế nghiêm trọng. 3. Siêu lạm phát. Siêu lạm phát xảy ra khi lạm phát đột biến tăng lên với tốc độ cao vượt xa lạm phát phi mã. Chẳng hạn, như tại Việt Nam năm 1988 tỉ lệ lạm phát ở nước ta là 308% đứng thứ 3 sau Brazil (934%) và Peru (1722%.). Trong tình trạng đó, cuộc sống nói chung trở nên đắt đỏ hơn, thu nhập thực tế giảm sút mạnh mẽ, “thuế lạm phat”' là một sắc thuế vô hình, thuế phi chính thức đánh vào những ai đang cầm giữ tiền. Đặc biệt là tình trạng trật tự kinh tế bị rối loạn, không ai dám tính toán đầu tư lâu dài, những hoạt động kinh tế ngắn hạn từng thương vụ, từng đợt, từng chuyến diễn ra phổ biến. III. nguyên nhân dẫn đến lạm phát.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Bản chất của thực trạng nền kinh tế nước ta hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
4
II. C¸c lo¹i l¹m ph¸t 5
1. L¹m ph¸t võa ph¶i 5
2. L¹m ph¸t phi m· 5
3. Siªu l¹m ph¸t 6
III. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn l¹m ph¸t 6
1. L¹m ph¸t tõ phÝa cÇu 6
2. L¹m ph¸t tõ phÝa cung 6
IV. HËu qu¶ cña l¹m ph¸t 7
V. Mét sè biÖn ph¸p chèng l¹m ph¸t 8
PhÇn II: Nh×n nhËn l¹m ph¸t ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay 9
I. B¶n chÊt cña thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay 9
1. Ph¶i ch¨ng nÒn kinh tÕ níc ta ®ang gi¶i ph¸t 9
2.ChØ sè gi¸ tiªu dïng - ph¬ng tiÖn ®¸nh gi¸ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam 11
II. ¶nh hëng cña gi¸ c¶ gi¶m vµ ph¬ng ¸n kh¾c phôc 13
1. ¶nh hëng cña gi¸ c¶ gi¶m 13
2. Nguyªn nh©n cña gi¸ c¶ gi¶m 14
3. Mét sè ph¬ng ¸n kh¾c phôc 16
KÕt luËn 23
Tµi liÖu tham kh¶o 24
Lêi nãi ®Çu
Nh chóng ta ®· biÕt: kinh tÕ t¨ng trëng cao, l¹m ph¸t thÊp, thÊt nghiÖp Ýt, c¸n c©n thanh to¸n cã sè d lµ bèn môc tiªu kinh tÕ cña mäi quèc gia. Bèn môc tiªu trªn ®Òu lµ nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n vµ cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau gièng nh bèn ®Ønh cña mét tø gi¸c: tø gi¸c kinh tÕ.
Trong bèn môc tiªu ®ã th× kinh tÕ t¨ng trëng cao, l¹m ph¸t thÊp lµ nh÷ng môc tiªu hµng ®Çu cña ®iÒu tiÕt vÜ m« ë tÊt c¶ c¸c níc. §èi víi níc ta th× t¨ng trëng kinh tÕ víi tèc ®é cao lµ quan träng nhÊt, bëi v× nhiÒu sè liÖu cho thÊy do xuÊt ph¸t ®iÓm cña níc ta thÊp l¹i ph¶i ®i lªn trong m«i trêng c¹nh tranh quyÕt liÖt, do ®ã níc ta vÉn lµ níc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, GDP ®Çu ngêi mÆc dï ®· t¨ng nhng vÉn cßn lµ mét trong vµi chôc níc cã GDP ®Çu ngêi thÊp nhÊt thÕ giíi. V× vËy, ®Ó rót ng¾n kho¶ng c¸ch th× nÒn kinh tÕ níc ta ph¶i t¨ng trëng cao, nÕu kh«ng cã mét tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao th× kh«ng nh÷ng níc ta kh«ng rót ng¾n ®îc kho¶ng c¸ch mµ cßn ®øng tríc mét nguy c¬ lín nhÊt trong bèn nguy c¬ lµ tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ so víi nhiÒu nuíc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. H¬n n÷a, khi ®· tôt hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ th× c¸c nguy c¬ chÖch híng, diÔn biÕn hoµ b×nh vµ tÖ quan liªu tham nhòng còng sÏ lín lªn theo v× bèn nguy c¬ cã t¸c ®éng quan hÖ chÆt chÏ vµ cã t¸c ®éng chi phèi lÉn nhau, mÆt kh¸c, t¨ng trëng kinh tÕ cao t¹o tiÒn ®Ò cho sù c©n b»ng cung cÇu vµ do ®ã cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t, t¨ng trëng kinh tÕ cao sÏ lµm cho tÝch luü tõ néi bé kinh tÕ n©ng cao, møc sèng gãp phÇn gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, ®ång thêi t¨ng trëng kinh tÕ cao còng sÏ gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng, nhu cÇu tÝch luü ®Çu t, gi¶m bít nhËp siªu, tiÕn tíi c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n. NÕu nh nÒn kinh tÕ t¨ng trëng víi tèc ®é cao lµ môc tiªu quan träng nhÊt th× l¹m ph¸t thÊp l¹i lµ môc tiªu quan träng thø hai l¹m ph¸t kh«ng nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tiªu dïng vµ ®êi sèng cña ngêi tiªu dïng mµ cßn t¸c ®éng lín ®Õn ngêi s¶n xuÊt, kinh doanh, ®Õn tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ. PhÇn lín c¸c nhµ kinh tÕ ®Òu cho r»ng æn ®Þnh l¹m ph¸t ë møc thÊp nhÊt lµ m«i trêng kinh tÕ vÜ m« thuËn lîi ®Ó khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm, më réng ®Çu t vµ thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. NÕu quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ thÊt nghiÖp, quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ víi c¸n c©n thanh to¸n lµ quan hÖ thuËn chiÒu, th× quan hÖ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ vµ l¹m ph¸t lµ quan hÖ khã nhËn biÕt, lóc thuËn, lóc nghÞch. Trong mét thêi gian dµi viÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t ®îc coi lµ mét trong nh÷ng u tiªn hµng ®Çu trong chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ. ViÖt Nam ®· thµnh c«ng trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t ë møc thÊp vµ duy tr× tèc ®é t¨ng trëng cao, tuy nhiªn tõ n¨m 1999 trë ®i chóng ta l¹i ph¶i ®èi phã víi mét th¸ch thøc míi: l¹m ph¸t ë møc rÊt thÊp ®iÒu nµy ®· lµm cho tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m sót. Nh vËy, c¶ l¹m ph¸t qu¸ cao vµ qu¸ thÊp ®Òu ¶nh hëng tiªu cùc ®Õn nÒn kinh tÕ, tuy nhiªn nÕu ta kiÓm so¸t ®îc l¹m ph¸t th× nã l¹i cã t¸c dông tÝch cùc, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ lµ mét ®iÒu hÕt søc quan träng ®èi víi mäi quèc gia muèn lµm ®îc ®iÒu nµy chóng ta ph¶i hiÓu râ: l¹m ph¸t lµ g×? Nã ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ g×? Nguyªn nh©n nµo dÉn ®Õn l¹m ph¸t? Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay ra sao?...vµ ®©y còng chÝnh lµ néi dung cña ®Ò ¸n nµy. Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n cho nªn bµi viÕt nµy khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. VËy kÝnh mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o ®Ó nh÷ng bµi viÕt sau cña em ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« L· ThÞ L©m ®· híng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.
phÇn I. t×m hiÓu vµi nÐt vÒ l¹m ph¸t.
I. Kh¸i niÖm l¹m ph¸t.
L¹m ph¸t lµ vÊn ®Ò kh«ng cßn xa l¹ ®èi víi mét nÒn kinh tÕ. L¹m ph¸t ®îc vÝ nh lµ c¨n bÖnh kinh niªn mµ hÇu hÕt c¸c nÒn kinh tÕ ®Òu gÆp ph¶i nhng ®Ó ®a ra mét kh¸i niÖm vÒ l¹m ph¸t lµ mét ®iÒu rÊt khã bëi v× khi tr¶ lêi c©u hái l¹m ph¸t lµ g×? th× ®· cã rÊt nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau:
Theo Samoelson: “ L¹m ph¸t lµ sù t¨ng lªn cña møc gi¸ chung”.
Theo FriedMan: “ L¹m ph¸t bao giê vµ ë ®©u còng lµ mét hiÖn tîng tiÒn tÖ.”
Theo M¸c: “L¹m ph¸t lµ sù trµn ®Çy c¸c kªnh, luång lu th«ng nh÷ng tê giÊy b¹c thõa”.
Theo Keynes: “ ChØ khi nµo cã toµn dông, sö dông hÕt nh©n c«ng vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt, míi t¹o nªn cÇu d thõa vµ gi¸ c¶ hµng hãa t¨ng lªn tõ cÇu c¸ biÖt lµm thay ®æi cÇu tæng qu¸t vµ møc gi¸ chung tõ ®ã g©y ra l¹m ph¸t.”
Trªn ®©y chØ lµ mét sè quan ®iÓm trong rÊt nhiÒu nh÷ng quan ®iÓm vÒ l¹m ph¸t. Nh vËy, khi t×m hiÓu vÒ kh¸i niÖm l¹m ph¸t chóng ta cã thÓ chia ra thµnh hai trêng ph¸i ®ã lµ: trêng ph¸i nh÷ng ngêi ph¶n ®èi thuyÕt “ sè lîng tiÒn tÖ” vµ trêng ph¸i nh÷ng ngêi ñng hé hÖ thuyÕt “ sè lîng tiÒn tÖ”.
Theo trêng ph¸i nh÷ng ngêi ph¶n ®èi thuyÕt “sè lîng tiÒn tÖ” cho r»ng l¹m ph¸t lµ bëi khèi lîng tiÒn giÊy ø ®Çy kªnh, qóa nhiÒu so víi nhu cÇu cña lu chuyÓn hµng ho¸; tiÒn giÊy mÊt gi¸ so víi hµng ho¸ tiÒn tÖ.(vµng), kÕt qu¶ lµ n©ng cao gi¸ c¶ hµng ho¸. Trong thêi gian l¹m ph¸t, gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng lªn nhanh chãng so víi møc t¨ng tiÒn l¬ng danh nghÜa, v× vËy võa dÉn ®Õn h¹ thÊp thu nhËp , thùc tÕ cña ngêi lao ®éng, võa lµm s©u s¾c thªm sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vµ kh«ng c©n ®èi cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Quan ®iÓm nµy nghiªn cøu l¹m ph¸t dùa trªn ba vÊn ®Ò c¬ b¶n:
Thø nhÊt: ph©n tÝch mèi quan hÖ tØ lÖ vÒ sè lîng vµ gi¸ trÞ gi÷a tiÒn giÊy víi tiÒn vµng lu th«ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Thø hai: trong mèi quan hÖ gi÷a khèi lîng tiÒn cÇn thiÕt trong lu th«ng víi tæng gi¸ c¶ hµng ho¸ lu th«ng th× ®iÓm xuÊt ph¸t lµ tæng gi¸ c¶ hµng ho¸. NghÜa lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ quyÕt ®Þnh khèi lîng tiÒn cÇn thiÕt trong lu th«ng chø kh«ng ph¶i lµ ngîc l¹i.
Thø ba: yªu cÇu cña quy luËt lu th«ng lµ khèi lîng tiÒn thùc tÕ lu th«ng ph¶i c©n b»ng víi lîng tiÒn cÇn thiÕt cho lu th«ng. NÕu khèi lîng tiÒn thùc tÕ lu th«ng lín h¬n khèi lîng tiÒn cÇn thiÕt cho lu th«ng th× sÏ xuÊt hiÖn l¹m ph¸t.
Theo trêng ph¸i nh÷ng ngêi ñng hé thuyÕt “ sè lîng tiÒn tÖ” th× cho r»ng viÖc t¨ng gi¸ c¶ hµng ho¸ nãi chung trong mét nÒn kinh tÕ mµ nã ph¶i chÞu ®ùng qua mét kho¶ng thêi gian. HoÆc l¹m ph¸t lµ hiÖn tîng møc gi¸ nãi chung t¨ng lªn do nhu cÇu vît qu¸ kh¶ n¨ng cung øng dÉn ®Õn viÖc gia t¨ng lîng tiÒn cung øng.
Quan ®iÓm nµy nghiªn cøu l¹m ph¸t dùa trªn c¬ së cho r»ng:
Thø nhÊt: tiÒn quy íc cã gi¸ trÞ cao h¬n víi t c¸ch lµ ph¬ng tiÖn trao ®æi so víi bÊt kú c¸ch sö dông nµo kh¸c. Bëi v× gi¸ trÞ cña tiÒn vît xa chi phÝ s¶n xuÊt ra nã vµ gi¸ trÞ cña tiÒn ®îc ®¸nh gi¸ theo søc mua cña nã.
Thø hai: tiÒn kh«ng cã gi¸ trÞ bªn trong (thùc thÓ), chØ cã gi¸ trÞ trong lÜnh vùc lu th«ng vµ lîng gi¸ trÞ phô thuéc vµo sè lîng tiÒn tÖ trong lu th«ng theo quan hÖ tØ lÖ nghÞch. NghÜa lµ sè lîng tiÒn trong lu th«ng cµng lín th× gi¸ trÞ mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ cµng nhá vµ lµm cho gi¸ c¶ t¨ng lªn.
Thø ba: trong mèi quan hÖ gi÷a sè lîng tiÒn cÇn thiÕt trong lu th«ng víi gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ dÞch vô lu th«ng th× gi¸ c¶ hµng ho¸ dÞch vô phô thuéc vµo sè lîng tiÒn. Do vËy, khi sè lîng tiÒn trong lu th«ng t¨ng lªn sÏ lµm cho gi¸ c¶ chung t¨ng lªn.
Nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn cho thÊy c¸c trêng ph¸i kinh tÕ kh¸c nhau ®Òu thèng nhÊt ë ®iÓm cho r»ng: møc gi¸ chung cña hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng lªn lµ biÓu hiÖn cña l¹m ph¸t. Tuy vËy, hä l¹i cã quan ®iÓm kh¸c nhau c¨n b¶n vÒ vÊn ®Ò nµy, ®ã lµ:
Sù ph©n biÖt vÒ møc gi¸ t¨ng lªn do l¹m ph¸t vµ kh«ng ph¶i do l¹m ph¸t g©y ra. C¬ së nghiªn cøu l¹m ph¸t còng ®îc gi¶i thÝch kh«ng gièng nhau.
II. C¸c lo¹i l¹m ph¸t
L¹m ph¸t võa ph¶i.
L¹m ph¸t võa ph¶i cßn gäi lµ l¹m ph¸t mét con sè, cã tØ lÖ l¹m ph¸t díi 10% mét n¨m. L¹m ph¸t ë møc ®é nµy kh«ng g©y ra nh÷ng t¸c ®éng nguy hiÓm ®èi víi nÒn kinh tÕ mµ tr¸i l¹i nã cßn cã t¸c dông kÝch thÝch s¶n xuÊt thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng ®Çu t.
L¹m ph¸t phi m·.
L¹m ph¸t phi m· hay cßn gäi lµ l¹m ph¸t bét ph¸t lµ l¹m ph¸t x¶y ra khi gi¸ c¶ t¨ng t¬ng ®èi nhanh víi tû lÖ 2 hoÆc 3 con sè trong mét n¨m. Lo¹i l¹m ph¸t nµy khi ®· trë nªn v÷ng ch¾c sÏ g©y ra nh÷ng biÕn d¹ng kinh tÕ nghiªm träng.
Siªu l¹m ph¸t.
Siªu l¹m ph¸t x¶y ra khi l¹m ph¸t ®ét biÕn t¨ng lªn víi tèc ®é cao vît xa l¹m ph¸t phi m·. Ch¼ng h¹n, nh t¹i ViÖt Nam n¨m 1988 tØ lÖ l¹m ph¸t ë níc ta lµ 308% ®øng thø 3 sau Brazil (934%) vµ Peru (1.722%). Trong t×nh tr¹ng ®ã, cuéc sèng nãi chung trë nªn ®¾t ®á h¬n, thu nhËp thùc tÕ gi¶m sót m¹nh mÏ, “thuÕ l¹m ph¸t” lµ mét s¾c thuÕ v« h×nh, thuÕ phi chÝnh thøc ®¸nh vµo nh÷ng ai ®ang cÇm gi÷ tiÒn. §Æc biÖt lµ t×nh tr¹ng trËt tù kinh tÕ bÞ rèi lo¹n, kh«ng ai d¸m tÝnh to¸n ®Çu t l©u dµi, nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ ng¾n h¹n tõng th¬ng vô, tõng ®ît, tõng chuyÕn diÔn ra phæ biÕn.
III. nguyªn nh©n dÉn ®Õn l¹m ph¸t.
L¹m ph¸t tõ phÝa cÇu (l¹m ph¸t do cÇu kÐo).
L¹m ph¸t do cÇu kÐo x¶y ra khi tæng cÇu t¨ng lªn m¹nh mÏ t¹i møc s¶n lîng ®· ®¹t hoÆc vît qu¸ tiÒm n¨ng. Trong thùc tÕ, khi x¶y ra l¹m ph¸t cÇu kÐo ngêi ta thêng nhËn thÊy lîng tiÒn trong lu th«ng vµ khèi lîng tÝn dông t¨ng ®¸ng kÓ vµ vît qu¸ kh¶ n¨ng cã giíi h¹n cña møc cung hµng ho¸. Nh vËy b¶n chÊt cña l¹m ph¸t cÇu kÐo lµ chi tiªu qu¸ nhiÒu tiÒn ®Ó mua mét lîng cung h¹n chÕ vÒ hµng ho¸ cã thÓ s¶n xuÊt ®îc trong ®iÒu kiÖn thÞ trêng lao ®éng ®· ®¹t c©n b»ng.
L¹m ph¸t tõ phÝa cung (l¹m ph¸t do chi phÝ ®Èy).
Ngay c¶ khi s¶n lîng cha ®¹t tiÒm n¨ng nhng vÉn cã kh¶ n¨ng vµ trªn thùc tÕ ®· x¶y ra l¹m ph¸t ë nhiÒu níc, c¶ ë nh÷ng níc ph¸t triÓn cao. §ã lµ mét ®Æc ®iÓm cña l¹m ph¸t hiÖn ®¹i. KiÓu l¹m ph¸t nµy gäi lµ l¹m ph¸t chi phÝ ®Èy, võa l¹m ph¸t võa suy gi¶m s¶n lîng, t¨ng thªm thÊt nghiÖp nªn còng cßn gäi lµ “l¹m ph¸t ®×nh trÖ”.
C¸c c¬n sèc gi¸ c¶ cña thÞ trêng ®Çu vµo, ®Æc biÖt lµ c¸c vËt t c¬ b¶n (x¨ng, dÇu, ®iÖn...) lµ nguyªn nh©n chñ yÕu ®Èy chi phÝ lªn cao, ®êng AS dÞch chuyÓn lªn trªn. Tuy tæng cÇu kh«ng thay ®æi nhng gi¸ c¶ ®· t¨ng lªn vµ s¶n lîng l¹i gi¶m xuèng.
Gi¸ c¶ s¶n phÈm trung gian (vËt t) t¨ng ®ét biÕn thêng do c¸c nguyªn nh©n sau: thiªn tai, chiÕn tranh, sù biÕn ®éng chÝnh trÞ, kinh tÕ... ®· g©y ra c¸c cuéc l¹m ph¸t ®×nh trÖ trÇm träng trªn quy m« thÕ giíi.
L¹m ph¸t do tiÒn tÖ.
Do Nhµ níc ph¸t hµnh qu¸ nhiÒu tiÒn vµo lu th«ng ®Ó bï ®¾p th©m hôt ng©n s¸ch, lµm cho lîng cung tiÒn tÖ t¨ng lªn. Khi ®ã d©n chóng n¾m gi÷ nhiÒu tiÒn th× hä s½n sµng tr¶ møc gi¸ cao h¬n cho cïng mét ®¬n vÞ hµng ho¸ lµm cho gi¸ c¶ t¨ng lªn dÉn ®Õn l¹m ph¸t.
IV. HËu qu¶ cña l¹m ph¸t.
Ph©n phèi l¹i thu nhËp vµ cña c¶i mét c¸ch ngÉu nhiªn gi÷a c¸c c¸ nh©n,tËp ®oµn vµ c¸c giai tÇng trong x· héi, ®Æc biÖt víi nh÷ng ngêi cã møc thu nhËp cè ®Þnh nh c«ng nh©n viªn chøc, c¸n bé hu trÝ...Cã thÓ nãi l¹m ph¸t lµ mét thø thuÕ v« h×nh ®¸nh vµo thu nhËp æn ®Þnh cña hä.
Trong khi ®ã, giíi doanh nghiÖp dï lµ nhµ s¶n xuÊt hay doanh nh©n ®Òu cã c¬ héi kiÕm ®îc nhiÒu lîi nhuËn nhê sù gia t¨ng gi¸ c¶ m¹nh ®èi víi c¸c mÆt hµng tån kho.
Gi¸ c¶ t¨ng ®êi sèng kinh tÕ trë nªn khã kh¨n h¬n. Do sè lîng tiÒn tÖ gia t¨ng qóa nhiÒu trong khi khèi lîng hµng ho¸ s¶n xuÊt ra kh«ng t¨ng kÞp hoÆc thËm chÝ gi¶m sót khiÕn søc mua ®ång tiÒn gi¶m sót nghiªm träng vµ gi¸ c¶ gia t¨ng cao lµm cho ®êi sång ngêi d©n ngµy cµng khã kh¨n h¬n. V× gi¸ c¶ gia t¨ng qu¸ cao nªn cÇn ph¶i cã mét khèi lîng tiÒn thËt lín míi mua ®îc mét mãn hµng cã gi¸ trÞ kh«ng cao l¾m. VÝ dô nh trong cuéc siªu l¹m ph¸t x¶y ra ë §øc sau thÕ chiÕn I, víi tØ lÖ l¹m ph¸t ®«i khi vît 1000% mét th¸ng. Cuèi kú siªu l¹m ph¸t vµo n¨m 1923 møc gi¸ ®· t¨ng lªn30 tØ lÇn møc ®óng 2 n¨m tríc ®ã. Sè lîng tiÒn cÇn thiÕt ®Ó mua dï mét mãn ®å tÇm thêng nhÊt còng tèn rÊt nhiÒu: cã mét c©u chuyÖn x¶y ra vµo gÇn cuèi mét cuéc l¹m ph¸t lµ mét xe cót kÝt tiÒn mÆt chØ ®ñ mua mét æ b¸nh mú.
Do gi¸ c¶ t¨ng nhanh nªn t×nh tr¹ng ®Çu c¬ tÝch tr÷ lan trµn. Hµng ho¸ khan hiÕm khiÕn ngêi mua ph¶i chÊp nhËn mua b»ng mäi gi¸. Tr¸i víi trËt tù b×nh thêng “trªn thÞ trêng kh¸ch hµng lµ Thîng ®Õ”, trong t×nh tr¹ng l¹m ph¸t th× “nhµ s¶n xuÊt trë thµnh vua trªn thÞ trêng”. Do gi¸ c¶ lu«n thay ®æi võa bÊt tr¾c, võa bÊt æn nªn kh«ng ai nghÜ ®Õn chuyÖn ®Çu t l©u dµi, phÇn lín c¸c nhµ ho¹t ®éng kinh tÕ chØ tËp trung vµo môc tiªu cã tÝnh tõng ®ît, tõng th¬ng vô thu håi vèn nhanh. Nh vËy l¹m ph¸t ®· g©y ¶nh hëng ®Õn trËt tù kinh tÕ.
L¹m ph¸t g©y ra nh÷ng biÕn d¹ng vÒ c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ viÖc lµm trong nÒn kinh tÕ. Cã nh÷ng doanh nghiÖp, ngµnh nghÒ cã thÓ phÊt lªn vµ tr¸i l¹i còng cã nh÷ng doanh nghiÖp vµ ngµnh nghÒ suy sôp, thËm chÝ ph¶i chuyÓn híng s¶n xuÊt kinh doanh.
L¹m ph¸t ®· g©y ra nh÷ng khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Khi x¶y ra l¹m ph¸t th× nh÷ng mãn nî ph¸t sinh tríc kú l¹m ph¸t ®· trë nªn thuËn lîi cho con nî vµ bÊt lîi cho chñ nî. Ho¹t ®éng tÝn dông rÊt khã kh¨n v× kh«ng ai muèn bá tiÒn ra cho vay sau ®ã thu vÒ mét mí ®ång tiÒn mÊt gi¸.
Do ®ång tiÒn mÊt gi¸ nªn kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ®o lêng gi¸ trÞ khiÕn cho d©n chóng cã khuynh híng dïng c«ng cô kh¸c ®Ó ®o lêng trong trao ®æi, tÝnh to¸n vµ ®Þnh gi¸ trÞ hµng ho¸.
V. mét sè biÖn ph¸p chèng l¹m ph¸t.
- Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th¾t chÆt b»ng c¸ch n©ng cao tØ lÖ dù tr÷ b¾t buéc t¨ng l·i suÊt t¸i chiÕt suÊt, h¹n chÕ tÝn dông cung cÊp cho c¸c ng©n hµng trung gian.
Huy ®éng tiÒn göi tõ c«ng chóng b»ng c¸ch n©ng cao l·i suÊt tiÕt kiÖm, ph¸t hµnh tr¸i kho¸n c«ng tr¸i.
§a dù tr÷ vµng vµ ngo¹i tÖ ra b¸n ®Ó thu hót bít tiÒn thõa trong lu th«ng.
- Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tµi kho¸ th¾t chÆt, ®ã lµ: H¹n chÕ chi tiªu ng©n s¸ch Nhµ níc, kiÓm so¸t vµ chèng thÊt tho¸t trong chi tiªu ng©n s¸ch, chèng tham nhòng.
T¨ng thu ng©n s¸ch b»ng c¸ch chèng thÊt thu thuÕ, vay nî cña d©n chóng nh»m rót ng¾n c¸ch biÖt gi÷a chi vµ thu dÇn dÇn tiÕn ®Õn c©n b»ng thu chi ng©n s¸ch.
CÇn kÕt hîp võa nhËp khÈu hµng ho¸ ®Ó sím ®a vµo thÞ trêng c¸c mÆt hµng ®ang thiÕu vµ lªn gi¸, nh»m chÆn ®øng nhanh chãng vµ h÷u hiÖu c¬n sèt gi¸ c¶ v× khan hiÕm hµng ho¸, lµm cho gi¸ c¶ sím ®i vµo æn ®Þnh, võa ph¶i chó ý ®Õn viÖc gia t¨ng s¶n xuÊt trong níc nh»m gia t¨ng mét c¸ch v÷ng ch¾c khèi lîng hµng ho¸, dÞch vô ®Ó t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc chèng l¹m ph¸t.
phÇn hai- nh×n nhËn l¹m ph¸t ë viÖt nam trong giai ®o¹n hiÖn nay.
I. B¶n chÊt cña thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay.
Ph¶i ch¨ng nÒn kinh tÕ níc ta ®ang gi¶m ph¸t?
Hai môc tiªu cã tÇm quan träng hµng ®Çu ®ã lµ t¨ng trëng kinh tÕ cao vµ l¹m ph¸t thÊp cã mèi quan hÖ phi tuyÕn, ta cã thÓ thÊy mèi quan hÖ ®ã ë níc ta trong 15 n¨m ®æi míi qua b¶ng sau:
N¨m
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
GDP(%)
2.33
3.64
5.98
4.69
5.10
5.96
8.65
8.07
TØ lÖ LP (%)
774.7
223.1
393.3
34.7
67.1
67.5
17.5
5.2
N¨m
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
6 th¸ng ®Çu 2001
GDP(%)
8.84
9.54
9.34
8.8
5.8
4.8
6.7
7.2
TØ lÖ LP (%)
14.4
12.7
4.5
5.6
9.2
0.1
-0.6
-0.72
Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy: vµo cuèi thËp niªn 80 níc ta ph¶i ®èi ®Çu víi n¹n siªu l¹m ph¸t, ®Æc biÖt lµ vµo n¨m 1986 l¹m ph¸t ë níc ta lóc ®ã ®¹t møc kØ lôc 774.7%. §øng tríc n¹n l¹m ph¸t ®ã vµo cuèi nh÷ng n¨m 1980 cïng víi nh÷ng chñ tr¬ng c¶i c¸ch kinh tÕ ®ång thêi sím nhËn thøc ®îc nguyªn nh©n dÉn ®Õn l¹m ph¸t ë ViÖt Nam lµ do ph¸t hµnh tiÒn qu¸ nhiªï trong lu th«ng nh»m gi¶i quyÕt béi chi ng©n s¸ch Nhµ níc, cho nªn c¸c gi¶i ph¸p chèng l¹m ph¸t, æn ®Þnh tiÒn tÖ ®îc chän lµ nh»m th¾t chÆt tiÒn tÖ, phÊn ®Êu c©n b»ng ng©n s¸ch.
Thµnh tÝch ®¸ng ghi nhËn cña c«ng cuéc chèng l¹m ph¸t ë níc ta ®îc ®¸nh dÊu b»ng thêi ®iÓm vµo n¨m 1992 chóng ta ®· chÊm døt viÖc ph¸t hµnh tiÒn ®Ó bï ®¾p béi chi ng©n s¸ch mµ thay b»ng t¨ng cêng vay vèn trong vµ ngoµi níc. Sau khi kh¾c phôc ®îc l¹m ph¸t nÒn kinh tÕ níc ta ®· b¾t ®Çu t¨ng trëng vµ t¨ng trëng víi tèc ®é cao. Nh vËy, tõ nh÷ng sè liÖu trªn ta còng cã thÓ nhËn thÊy r»ng víi mét møc l¹m ph¸t võa ph¶i nã ®· cã t¸c dông tÝch cùc thóc ®Èy nÒn kinh tÕ níc ta t¨ng trëng. Nhng khi ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng kû lôc 9.5% n¨m 1995, nÒn kinh tÕ níc ta l¹i cã dÊu hiÖu ®i xuèng, chØ sè l¹m ph¸t liªn tôc gi¶m vµ chØ sè nµy gi¶m chØ cßn 0.1% n¨m 1999 vµ -0.6% n¨m 2000, lµm cho tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m sót, nã chØ ®¹t 4.8% n¨m 1999 vµ 6.7% n¨m 2000. Sang ®Õn n¨m 2001 chØ sè l¹m ph¸t vÉn tiÕp tôc gi¶m m¹nh: chØ sè l¹m ph¸t 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 so víi th¸ng 12 n¨m 2000 lµ 99.28% (tøc lµ gi¶m 0.72%). §©y lµ mét hiÖn tîng cha tõng cã ë níc ta tõ tríc ®Õn giê, cha khi nµo chØ sè l¹m ph¸t ë níc ta l¹i thÊp nh vËy trong thêi gian gÇn ®©y. VËy ph¶i ch¨ng nÒn kinh tÕ níc ta l©m vµo t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t? Nhng kh«ng ph¶i vËy, bëi v× hiÖn tîng gi¶m ph¸t x¶y ra khi hai ®Æc trng c¬ b¶n cña nã còng x¶y ra, ®ã lµ:
C¸c mÆt hµng gi¶m gi¸ liªn tôc.
Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m.
* XÐt ë ®Æc trng thø nhÊt: MÆc dï con sè thèng kª cho thÊy n¨m 2000 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 chØ sè gi¸ tiªu dïng CPI lµ -0.6% vµ -0.72%. Nhng nguyªn nh©n chñ yÕu lµm cho CPI gi¶m lµ do chØ sè gi¸ nhãm hµng l¬ng thùc vµ thùc phÈm liªn tôc gi¶m, trong ®ã chØ sè gi¸ nhãm hµng l¬ng thùc gi¶m m¹nh nhÊt (gi¶m 5.7% trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001) mµ quyÒn sè ®Ó tÝnh CPI trong nh÷ng n¨m nµy vµ cho ®Õn 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 cña nhãm hµng l¬ng thùc thùc phÈm vÉn lµ 22.44%, nh vËy nã chiÕm mét tØ träng lín trong c¸c hµng ho¸ tiªu dïng, do ®ã cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng chØ sè gi¸ tiªu dïng gi¶m kh«ng ®ång nghÜa víi tÊt c¶ c¸c mÆt hµng ®Òu gi¶m gi¸.
Gi¸ l¬ng thùc gi¶m m¹nh kh«ng nh÷ng trùc tiÕp kÕo CPI gi¶m xuèng mµ nã cßn gi¸n tiÕp t¸c ®éng lµm cho søc mua vµ gi¸ c¶ ®èi víi hµng ho¸ dÞch vô kh¸c gi¶m theo. Bëi v× níc ta lµ mét níc n«ng nghiÖp, gÇn 76% d©n sè cña c¶ níc ®Òu lµm nghÒ n«ng, l¬ng thùc chÝnh lµ s¶n phÈm hµng ho¸ chñ yÕu, lµ nguån thu nhËp chÝnh cña n«ng d©n. ViÖc gi¸ n«ng s¶n gi¶m ®· lµm cho n«ng d©n bÞ thiÖt h¹i rÊt lín, kho¶ng 2500 tØ ®ång trong n¨m 2000, cßn 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001, kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n«ng s¶n ®¹t kho¶ng1.5 tØ USD, cha b»ng mét nöa so víi kÕ ho¹ch 3.2 tØ USD. C¶ n¨m 2001 tÝnh riªng mÆt hµng g¹o, sù thua thiÖt cña n«ng d©n lªn tíi 8000 tØ ®ång, nÕu tÝnh tÊt c¶ hµng n«ng s¶n (cµ phª, h¹t ®iÒu, tiªu, chÌ...) con sè nµy lªn tíi 15000 tØ ®ång. Do ®ã gi¸ l¬ng thùc nãi riªng vµ gi¸ n«ng s¶n nãi chung gi¶m ®ång nghÜa víi thu nhËp cña ngêi n«ng d©n gi¶m, lµm cho søc mua cña 3/4 d©n sè ë khu vùc n«ng th«n gi¶m cho dï s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vÉn t¨ng trªn 4%.
§èi lËp víi sù gi¶m gi¸ ë nhãm mÆt hµng l¬ng thùc- thùc phÈm vµ mét sè nhãm mÆt hµng kh¸c th× gi¸ nhiÒu mÆt hµng c«ng nghÖ phÈm trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 ®· t¨ng lªn kh¸ cao so víi cïng kú n¨m 2000 nh: gi¸ nhãm dîc phÈm y tÕ ®· t¨ng 1.7%, nhµ ë vµ vËt liÖu x©y dùng t¨ng 2.9%, thiÕt bÞ vµ ®å dïng gia ®×nh t¨ng 2.4%... ®iÒu nµy ®· g©y nªn sù bÊt hîp lý trong quan hÖ tØ gi¸ gi÷a l¬ng thùc- thùc phÈm vµ dÞch vô.
* XÐt ë ®Æc trng thø 2: n¨m 2000 tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) t¨ng 6.7% (kÕ ho¹ch t¨ng tõ 5.5- 6%), trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 GDP c¶ níc t¨ng 7.2%.
Nh vËy, xÐt toµn bé 2 ®Æc trng trªn cã thÓ kÕt luËn r»ng: NÒn kinh tÕ níc ta kh«ng ë trong t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t mµ chØ lµ hiÖn tîng gi¶m gi¸ ®èi víi mét sè nhãm mÆt hµng nhÊt ®Þnh.
2. ChØ sè gi¸ tiªu dïng- ph¬ng tiÖn ®¸nh gi¸ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam
ChØ sè gi¸ tiªu dïng (CPI) hiÖn nay cña ViÖt Nam ®îc tÝnh trªn c¬ së chØ sè gi¸ tiªu dïng cña 61 tØnh, thµnh phè trong c¶ níc. ChØ sè cña tõng tØnh thµnh phè ®îc tÝnh theo c«ng thøc Laspayre víi quyÒn sè cè ®Þnh lµ c¬ cÊu chi tiªu hé gia ®×nh tæng hîp tõ kÕt qu¶ ®iÒu tra hé gia ®×nh ®a môc tiªu do tæng côc thèng kª tiÕn hµnh n¨m 1995. Danh môc mÆt hµng ®¹i diÖn thu thËp gi¸ gåm 296 mÆt hµng, ®îc ph©n chia theo 10 nhãm tiªu dïng cÊp I (trong mçi nhãm ®Òu bao gåm hµng ho¸ vµ dÞch vô cho tõng lo¹i nhu cÇu tiªu dïng), 34 nhãm cÊp II vµ 86 nhãm cÊp III, trong mçi nhãm ®Òu bao gåm c¶ phÇn dÞch vô (xem b¶ng*).VÝ dô trong nhãm tiªu dïng cÊp I: l¬ng thùc- thùc phÈm cã 4 nhãm tiªu dïng cÊp II lµ nhãm l¬ng thùc, nhãm thùc phÈm, nhãm chÊt ®èt dïng cho nÊu ¨n vµ nhãm ¨n uèng ngoµi gia ®×nh. Tõng nhãm tiªu dïng cÊp II l¹i ®îc chia thµnh nhiÒu nhãm tiªu dïng cÊp III nh nhãm l¬ng thùc ®îc chia tiÕp thµnh 3 nhãm: thãc g¹o, l¬ng thùc kh¸c vµ l¬ng thùc chÕ biÕn.
Khi tÝnh chØ sè gi¸, gi¸ tiªu dïng b×nh qu©n n¨m 1995 ®îc dïng lµm gi¸ kú gèc cè ®Þnh. Hµng th¸ng, tæng côc thèng kª sÏ c«ng bè chØ sè CPI víi 4 gèc so s¸nh: kú gèc (n¨m 1995); th¸ng tríc, th¸ng 12 n¨m tríc. ChØ sè gi¸ vµng vµ ®« la Mü ®îc c«ng bè riªng, kh«ng bao gåm trong chØ sè gi¸ tiªu dïng.
§Ó tÝnh CPI, hµng th¸ng c¸c tØnh tiÕn hµnh thu thËp gi¸ tiªu dïng trªn ®Þa b¶n tØnh trong 3 ngµy (25 th¸ng tríc, ngµy 5 vµ 15 th¸ng b¸o c¸o). VÒ nguyªn t¾c gi¸ tiªu dïng ®îc thu thËp tõ c¸c chî ®¹i diÖn lµ nh÷ng chî b¸n lÎ cã khèi lîng hµng ho¸ lín, phong phó cã ®Çy ®ñ c¸c mÆt hµng lu th«ng trong ph¹m vi khu vùc mµ chî ®ã ®¹i diÖn. Sè lîng mÆt hµng ®iÒu tra cña c¸c tØnh cã thÓ kh¸c nhau, kho¶ng tõ 250 ®Õn 300 mÆt hµng, riªng thµnh phè Hå ChÝ Minh ®iÒu tra tíi 340 mÆt hµng.
BiÓu * QuyÒn sè tÝnh chØ sè gi¸ tiªu dïng
Nhãm hµng hãa dÞch vô
M· sè
QuyÒn sè (%)
ChØ sè chung
L¬ng thùc thùc phÈm
L¬ng thùc
Thùc phÈm
ChÊt ®èt dïng cho nÊu ¨n
¨n uèng ngoµi gia ®×nh
§å uèng vµ thuèc l¸
May mÆc, mò nãn, giµy dÐp
Nhµ ë vµ vËt liÖu x©y dùng
ThiÕt bÞ vµ ®å dïng gia ®×nh
Dîc phÈm, y tÕ
Ph¬ng tiÖn ®i l¹i, bu ®iÖn
Gi¸o dôc
V¨n ho¸, thÓ thao, gi¶i trÝ
§å dïng vµ dÞch vô kh¸c
0
01
02
03
04
1
2
3
4
5
6
7
8
9
100.00
60.86
22.44
29.93
3.83
4.66
4.09
6.63
2.90
4.60
3.53
7.23
2.50
3.79
3.86
Theo nh biÓu (*) cã 10 nhãm hµng ho¸ vµ dÞch vô cÊp 1 tham gia kÕt cÊu quyÒn sè tÝnh chØ sè gi¸ tiªu dïng, c¸c møc quyÒn sè nµy ®· ®îc tæng côc thèng kª tÝnh to¸n x¸c ®Þnh trªn c¬ së c¬ cÊu chi tiªu hé gia ®×nh trong n¨m 1995 ë ViÖt Nam. Trong ®ã, quyÒn sè cè ®Þnh cña nhãm hµng cÊp I l¬ng thùc thùc phÈm lªn tíi gÇn 61% trong khi quyÒn sè cè ®Þnh cña 9 nhãm hµng cÊp I cßn l¹i chØ ë møc mét con sè, thÊp h¬n rÊt nhiÒu.
Nh vËy xu híng biÕn ®éng chØ sè gi¸ tiªu dïng ë ViÖt Nam tõ nöa cuèi nh÷ng n¨m 1990 ®Õn nay chñ yÕu chÞu ¶nh hëng cña sù biÕn ®éng gi¸ c¶ l¬ng thùc, thùc phÈm. Qua ph©n tÝch ë trªn ta thÊy c¸ch x¸c ®Þnh tØ lÖ l¹m ph¸t thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay cßn kh¸ nhiÒu ®iÒu cha hîp lý, v× so víi thêi ®iÓm 1995 ®Õn nay ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n ta ®· cã nhiÒu thay ®æi ®¸ng kÓ, vµ møc quyÒn sè cña nhãm hµng l¬ng thùc- thùc phÈm sÏ kh«ng cßn phï hîp n÷a. MÆc dï hiÖn nay ë níc ta còng ®· ®a ra mét sè gi¶i ph¸p ®¸nh gi¸ l¹m ph¸t, chØ sè gi¸ tiªu dïng míi ®îc tÝnh theo c«ng thøc Laspoyre víi kú gèc cè ®Þnh lµ gi¸ tiªu dïng b×nh qu©n c¶ n¨m 2000 tÝnh trªn danh môc hµng ho¸, dÞch vô míi vµ quyÒn sè míi. Trong ®ã danh môc hµng ho¸ vµ dÞch vô míi bao gåm 400 lo¹i phæ biÕn tiªu dïng hiÖn nay (t¨ng 100 mÆt hµng so víi danh môc cò), quyÒn sè míi còng thay ®æi so víi quyÒn sè cò, cô thÓ lµ c¬ cÊu chi tiªu cho l¬ng thùc- thùc phÈm gi¶m tõ 60.86% xuèng cßn 47.66%. Riªng c¬ cÊu chi tiªu cho l¬ng thùc gi¶m tõ 22.44% xuèng cßn 13.08%, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ tõ nay sù t¨ng, gi¶m gi¸ l¬ng thùc nãi riªng vµ gi¸ c¶ l¬ng thùc thùc phÈm nãi chung sÏ kh«ng ¶nh hëng nhiÒu ®Õn sù t¨ng, gi¶m cña gi¸ tiªu dïng nh c¸ch tÝnh tríc ®©y n÷a. Tuy nhiªn tÝnh ®Õn 6 th¸ng ®Çu n¨m 2001 th× c¸ch tÝnh míi nµy vÉn cha ®îc ¸p dông.
II.¶nh hëng cña gi¸ c¶ gi¶m vµ ph¬ng ¸n kh¾c phôc
¶nh hëng cña gi¸ c¶ gi¶m.
a/ MÆt tÝch cùc.
§èi víi ngêi tiªu dïng: gi¸ thÊp, ngêi tiªu dïng sÏ ®îc lîi, gi¸ cµng gi¶m cã nghÜa lµ tiÒn l¬ng, thu nhËp thùc tÕ cña ngêi lao ®éng t¨ng (vÉn ®¶m b¶o nguyªn t¾c tèc ®é t¨ng l¬ng nhá h¬n tèc ®é t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng), ®êi sèng ®îc c¶i thiÖn, gãp phÇn æn ®Þnh chÝnh trÞ x· héi.
§èi víi s¶n xuÊt: gi¸ thÊp sÏ lµ mét ¸p lùc thêng xuyªn buéc c¸c nhµ s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i nhanh chãng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh ®Ó thÝch øng víi thÞ trêng.
Ngoµi ra, gi¸ c¶ gi¶m mét c¸ch cã kÕ ho¹ch cßn lµm cho hµng ho¸ trong níc ngµy mét rÎ h¬n, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng trong níc so víi thÞ trêng thÕ giíi, gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n.
b/ MÆt tiªu cùc
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ®ang gÆp khã kh¨n cha kÞp chuyÓn ®æi víi yªu cÇu cña thÞ trêng, nÕu mµ gi¸ c¶ thÊp sÏ g©y ¶nh hëng rÊt lín ®Õn lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp, ®Èy c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶ tíi bê vùc ph¸ s¶n, lµm cho tØ lÖ thÊt nghiÖp t¨ng lªn.
Khi gi¸ tiªu dïng gi¶m lµm cho nhÞp ®é t¨ng trëng kinh tÕ gi¶m, ®iÒu nµy ®îc thÓ hiÖn: ngêi cã vèn sÏ kh«ng më réng ®Çu t mµ hä sÏ göi tiÒn vµo ng©n hµng ®Ó hëng l·i ®óp (l·i ng©n hµng vµ l·i do ®ång tiÒn lªn gi¸). Ngîc l¹i, ngêi kh«ng cã vèn l¹i kh«ng muèn vay ng©n hµng ®Ó ®Çu t s¶n xuÊt kinh doanh v× gi¸ c¶ hµng tiªu dïng gi¶m, møc ®é rñi ro lín. Do gi¸ cã xu híng gi¶m ®· t¸c ®éng ngêi tiªu dïng chê khi gi¸ gi¶m tíi møc thÊp I sÏ mua, sè tiÒn d thõa ®ã göi vµo tiÕt kiÖm cã hiÖu qu¶ h¬n. Do vËy ®· ¶nh hëng tíi viÖc tiªu thô hµng ho¸.
MÆt kh¸c, theo sè liÖu b¸o c¸o thêng niªn cña ng©n hµng Nhµ níc, tæng ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®Õn 31/12/1999 t¨ng 39.3%, 31/12/2000 t¨ng 26.5%. Nh vËy, tèc ®é t¨ng trëng ph¬ng tiÖn thanh to¸n ®· t¨ng nhanh h¬n rÊt nhiÒu so víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ vµ tØ lÖ l¹m ph¸t céng l¹i. VÒ ph¬ng diÖn lÝ luËn th× møc t¨ng trëng cung tiÒn ph¶i ngang b»ng víi møc t¨ng trëng kinh tÕ vµ tØ lÖ l¹m ph¸t céng l¹i, ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ lîng tiÒn cung øng ra nÕu kh«ng lµm t¨ng l¹m ph¸t th× nã ph¶i tham gia vµo qu¸ tr×nh trao ®æi lµm t¨ng s¶n lîng cña nÒn kinh tÕ. Ngîc l¹i, khi nÒn kinh tÕ kh«ng cßn t¨ng ®îc n÷a th× viÖc cung øng thªm tiÒn chØ dÉn ®Õn sù t¨ng gi¸ mµ th«i. Nhng thùc tÕ th× møc t¨ng trëng cung tiÒn ®· vît xa møc t¨ng trëng kinh tÕ vµ tØ lÖ l¹m ph¸t céng l¹i.
Nh vËy, ë níc ta ®· vµ ®ang x¶y ra “qóa tr×nh tÝch luü thÇm lÆng” cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ. Qu¸ tr×nh nµy ®· hót tiÒn vµo c¸c “kho chøa” ®a nÒn kinh tÕ vµo t×nh tr¹ng ph¸t triÓn cÇm chõng. Khi mµ vèn ®îc tÝch luü l¹i kh«ng ®a vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hoÆc tiªu dïng th× sÏ lµm gi¶m tæng cÇu g©y suy tho¸i kinh tÕ. T×nh tr¹ng nµy kÐo dµi lµm cho c¸c nguån lùc kh«ng ®îc sö dông hÕt, ¶nh hëng ®Õn thu nhËp vµ c«ng ¨n viÖc lµm cña toµn quèc gia. Mét lîng lín tiÒn tÖ ®îc ®a vµo cÊt tr÷ t¹o nªn nguy c¬ tiÒm Èn g©y ra mét có sèc l¹m ph¸t trong t¬ng lai. Khi c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®ang n¾m gi÷ nhiÒu tµi s¶n d¹ng tiÒn, lóc ®ã tiÒn tÖ t¹m thêi rót khái lu th«ng, c©n ®èi tiÒn hµng vÉn ®îc x¸c lËp, l¹m ph¸t kh«ng x¶y ra, nhng khi nÒn kinh tÕ xuÊt hiÖn c¸c dÊu hiÖu l¹m ph¸t, lîng tiÒn lín trong cÊt tr÷ ®îc ®Èy vµo lu th«ng ®Ó s¨n lïng hµng ho¸ lµm gi¶m gi¸ c¶ t¨ng vät vµ ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n s©u xa dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t cao.
Nguyªn nh©n cña gi¸ c¶ gi¶m
Mét lµ: t×nh h×nh diÔn biÕn cña kinh tÕ thÕ giíi ®ang rÊt phøc t¹p, chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng kh«ng thuËn ®Õn nÒn kinh tÕ níc ta. Møc t¨ng trëng cña kinh tÕ thÕ giíi n¨m 2001 dù ®o¸n kh«ng chØ kÐm n¨m tríc mµ cßn thÊp h¬n n¨m 1998 lµ n¨m chÞu ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë nhiÒu níc ch©u ¸ vµ thÕ giíi. Sù suy gi¶m kinh tÕ cña c¸c níc khu vùc cïng víi c¸c biÖn ph¸p h¹ l·i suÊt, gi¶m gi¸ ®ång tiÒn, t¨ng hµng rµo b¶o hé ®îc ¸p dông ë nhiÒu quèc gia ®Ó øng phã víi t×nh thÕ khiÕn cho thÞ trêng tiªu thô hµng ho¸ vµ thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo níc ta thªm khã kh¨n, søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm ViÖt Nam vèn ®· yÕu l¹i bÞ bÊt lîi thªm vÒ tØ gi¸ vµ bÞ thua thiÖt do sù gi¶m gi¸ trªn thÞ trêng thÕ giíi nhÊt lµ gi¸ n«ng s¶n hµng ho¸ ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc cÇn ®îc th¸o gì ngay trong 6 th¸ng cuèi n¨m 2001.
Hai lµ: søc mua cña d©n c cßn h¹n chÕ ¶nh hëng ®Õn quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ trªn thÞ trêng. HiÖn nay, ë nhiÒu ®Þa ph¬ng, c¬ së, tËp thÓ, c¸ nh©n cã nhu cÇu lín vÒ hµng ho¸ nhng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Thu nhËp cña n«ng d©n vïng n«ng th«n, miÒn nói ®¹t thÊp, ®ång vèn co hÑp, nªn søc mua rÊt thÊp. MÆc dï chÝnh phñ cã c¸c gi¶i ph¸p nh»m kÝch cÇu vµ ®Çu t song c¸c biÖn ph¸p ®ã ®i vµo thùc tiÔn cßn chËm, hiÖu qu¶ cha cao.
Ba lµ: t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i chËm ®îc kh¾c phôc nªn hµng níc ngoµi trµn vµo, gi¸ rÎ lµm ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong níc. MÆc dï chÝnh phñ, c¸c bé ngµnh ®Þa ph¬ng cã nhiÒu biÖn ph¸p ng¨n chÆn, song t×nh tr¹ng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i qua biªn giíi, nhÊt lµ ®êng bé vµ ®êng biÓn vÉn cha gi¶m mµ cã chiÒu híng gia t¨ng. Hµng ngo¹i trµn vµo trèn thuÕ nªn gi¸ trÞ lµm ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt trong níc. NhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng b¸n ®îc ¶nh hëng ®Õn qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ vßng quay ®ång vèn.
Bèn lµ: c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cßn h¹n chÕ. Ng©n hµng ®· nhiÒu lÇn h¹ l·i suÊt cho vay song t×nh tr¹ng ®äng vèn ë c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vÉn cßn lín. ViÖc cho vay ®Õn hé s¶n xuÊt kinh doanh cßn nhiÒu phiÒn hµ, chËm trÔ, khiÕn cho nhiÒu hé cha phÊn khëi ®Çu t më réng vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt.
N¨m lµ: viÖc thùc hiÖn bíc ®Çu cña luËt thuÕ míi (thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thuÕ ®Çu t níc ngoµi...) ®· tõng bíc ®i vµo thùc tiÔn cuéc sèng, song vÊn ®Ò qu¶n lý thùc hiÖn lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng æn ®Þnh, ¶nh hëng ®Õn nguån thu thuÕ vµ ng©n s¸ch. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ cho phï hîp víi t×nh h×nh ®Êt níc vµ c¸c cam kÕt quèc tÕ. Hoµn thiÖn ®¬n gi¶n c¸c s¾c thuÕ ®Ó ¸p dông mét hÖ thèng thuÕ thèng nhÊt, kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau.
Mét sè ph¬ng ¸n kh¾c phôc.
MÆt b»ng gi¸ cña níc ta hiÖn nay vÒ c¬ b¶n sù gi¶m sót nã cã nh÷ng vÊn ®Ò cung cÇu nh ®· ph©n tÝch; song còng ph¶i thÊy r»ng dï cßn “nhá bД liÒu lîng ph¶n ¶nh cßn Ýt cha thËt râ nÐt nhng sù gi¶m sót gi¸ c¶ võa qua ®· xuÊt hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu cña nÒn kinh tÕ ®a l¹i, hay nãi c¸ch kh¸c lµ gi¸ th©p ®· bíc ®Çu ph¶n ¸nh nh÷ng chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ chÊt cña nÒn kinh tÕ. §ã lµ viÖc n¨ng suÊt lao ®éng trong c¸c nghµnh kinh tÕ t¨ng lªn lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ s¶n phÈm gi¶m xuèng. Cô thÓ, trong n«ng nghiÖp, n¨ng suÊt lóa t¨ng ®· gãp phÇn lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt mét tÊn thãc gi¶m thÊp h¬n so víi nh÷ng n¨m tríc ®©y. Trong c«ng nghiÖp, n¨ng lùc s¶n xuÊt ®ang ®îc huy ®éng cao h¬n tríc, kh¶ n¨ng nÕu “cÇu” phôc håi th× cã thÓ c«ng suÊt sÏ ®îc huy ®éng ®Õn møc tèi u ®ang cßn lµ tiÒm n¨ng rÊt lín cña ngµnh c«ng nghiÖp...NÕu nh gi¸ vËn ®éng theo híng tÝch cùc nµy th× ®©y lµ nh÷ng dÊu hiÖu tèt.
Tuy cã nh÷ng dÊu hiÖu ®¸ng mõng Êy nhng thùc tÕ ®· cho thÊy r»ng sù gi¶m gi¸ võa qua vµ hiÖn nay lµ kh«ng hîp lý, bëi nã ®ang g©y t¸c ®éng g©y khã kh¨n cho nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh (khu vùc doanh nghiÖp: ®Æc biÖt lµ viÖc “ph¸t huy néi lùc” huy ®éng “søc ngêi søc mua” cho s¶n xuÊt kinh doanh).
V× thÕ ph¶i ®iÒu hµnh ®Ó gi¸ c¶ vËn ®éng theo híng n©ng mÆt b»ng gi¸ lªn so víi hiÖn t¹i.
a/ Nguyªn nh©n chñ yÕu lµm cho chØ sè gi¸ tiªu dïng (CPI) ë níc ta liªn tôc gi¶m lµ do chØ sè gi¸ nhãm hµng l¬ng thùc- thùc phÈm gi¶m, do ®ã gi¶i ph¸p ®Çu tiªn ®îc ®Æt ra lµ: lµm thÕ nµo chÆn ®øng ®îc t×nh tr¹ng gi¸ n«ng s¶n gi¶m, thu nhËp vµ søc mua ë n«ng th«n gi¶m, ®Ó lµm ®îc ®iÒu nµy cÇn ph¶i:
Mét lµ: VÒ s¶n xuÊt nhµ níc cÇn quy ho¹ch s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp theo híng thÞ trêng râ nÐt h¬n. ChÝnh s¸ch vµ c¬ cÊu ®Çu t cÇn chuyÓn m¹nh sang ®Çu t chiÒu s©u ®Ó n©ng cao chÊt lîng n«ng s¶n hµng ho¸ phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ trêng trong níc vµ xuÊt khÈu, kh¾c phôc t×nh tr¹ng ch¹y theo n¨ng suÊt s¶n lîng b»ng mäi gi¸ nhng l¹i kh«ng quan t©m ®Õn chÊt lîng vµ yªu cÇu cña thÞ trêng dÉn ®Õn cung vît cÇu vµ ø ®äng s¶n phÈm, nhµ níc chØ nªn ®Çu t vµo nh÷ng n«ng s¶n thÞ trêng cÇn víi sè lîng vµ chÊt lîng ®îc tiªu chuÈn ho¸, kÓ c¶ lóa g¹o, ng«, cao su, cµ phª, thÞt, thuû s¶n.
§Ó n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng, h¹ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh s¶n phÈm hµng ho¸ th× ph¶i ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ: chän t¹o, phæ biÕn gièng c©y trång vËt nu«i, c©y l©m nghiÖp, gièng thuû s¶n cã n¨ng suÊt chÊt lîng cao trªn c¬ së ¸p dông c«ng nghÖ sinh häc, ®¶m b¶o trªn 70% gièng ®îc dïng trong s¶n xuÊt lµ gièng tiÕn bé kü thuËt; ¸p dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó b¶o qu¶n chÕ biÕn s¶n phÈm, ®¶m b¶o tiªu chuÈn chÊt lîng, ®Æc biÖt lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu. Tríc m¾t, thay thÕ ngay c¸c trang thiÕt bÞ c«ng nghÖ l¹c hËu b»ng thiÕt bÞ míi. ViÖc x©y dùng c¸c nhµ m¸y míi ph¶i sö dông thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, lµm ra s¶n phÈm phï hîp nhu cÇu thÞ hiÕu cña thÞ trêng; Tõng bíc c¬ giíi ho¸ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n©ng møc c¬ giíi ho¸ lµm ®Êt lªn trªn 70%. ¸p dông c«ng nghÖ tíi tiÕt kiÖm níc, hiÖu qu¶ cao; Nghiªn cøu c¬ së khoa häc vµ thùc tiÔn trong viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, c¬ cÊu vô mïa, nghiªn cøu kinh tÕ vµ qu¶n lý, nhÊt lµ nghiªn cøu vÒ thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ; Nghiªn cøu x©y dùng míi, xem xÐt l¹i tiªu chuÈn chÊt lîng s¶n phÈm, quy tr×nh quy ph¹m phï hîp víi yªu cÇu tiªu dïng trong níc vµ tham gia héi nhËp kinh tÕ.”
Hai lµ: æn ®Þnh gi¸ ph©n bãn, vËt t n«ng nghiÖp vµ gi¸ dÞch vô ®Çu vµo ®Ó n«ng d©n yªn t©m ®Çu t th©m canh chiÒu s©u, t¨ng n¨ng suÊt c©y trång vËt nu«i vµ t¨ng chÊt lîng n«ng s¶n ho¸.
Ba lµ: VÒ lu th«ng vµ tiªu thô n«ng s¶n: tæ chøc l¹i m¹ng líi thu mua n«ng s¶n theo híng thuËn tiÖn, nhanh chãng vµ hîp lÝ, kh¾c phôc t×nh tr¹ng tranh mua, tranh b¸n, Ðp cÊp Ðp gi¸, nhÊt lµ c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ tËp trung c¸c n«ng s¶n phôc vô chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu nh lóa g¹o, cµ phª, cao su, mÝa ®êng, rau qu¶ ®¶m b¶o hµi hoµ vÒ lîi Ých gi÷a n«ng d©n víi c¸c tæ chøc doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, më réng thÞ trêng xuÊt khÈu n«ng s¶n. Tríc m¾t cÇn khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ký thªm c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu g¹o, cµ phª, cao su, ®iÓu ®Ó tiªu thô thªm n«ng s¶n hµng ho¸. Sö dông quü hç trî xuÊt khÈu ®Ó trî gi¸ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, xuÊt khÈu g¹o, cµ phª ngoµi kÕ ho¹ch. M¹nh d¹n ¸p dông ph¬ng thøc xuÊt khÈu tr¶ chËm, tr¶ nî.
C¬ së h¹ tÇng n«ng th«n cÇn ®îc ph¸t triÓn ®¸p øng yªu cÇu nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Theo ®ã, c«ng t¸c thuû lîi cÇn híng tíi viÖc thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸. Môc tiªu, hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n lý vµ x· héi ho¸ ®Çu t, ph¸t triÓn giao th«ng n«ng th«n ®¶m b¶o cho ph¬ng tiÖn c¬ giíi ®i ®Õn tÊt c¶ c¸c x· hoÆc côm x·, c¸c thÞ trÊn, thÞ tø, thÞ x·, c¸c tô ®iÓm c«ng nghiÖp ë n«ng th«n trong mäi thêi tiÕt; hoµn thµnh hÖ thèng cÊp ®iÖn n«ng th«n, phÊn ®Êu sím hoµn thµnh viÖc ®a ®iÖn líi ®Õn hÇu hÕt c¸c x·; Ph¸t triÓn thuû ®iÖn nhá vµ c¸c lo¹i h×nh cÊp ®iÖn kh¸c phôc vô vïng cao vïng xa; hÖ thèng th«ng tin cÇn ®ùoc nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸; Hoµn thµnh hÖ thèng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng chî n«ng th«n, ®iÒu nµy cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng nh»m t¨ng cêng lu th«ng hµng ho¸, ®a nÒn kinh tÕ n«ng th«n ph¸t triÓn toµn diÖn, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng trong n«ng th«n, gãp phÇn gi¶i quyÕt “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” cña s¶n xuÊt, n©ng cao møc sèng d©n c
Bèn lµ: VÒ thuÕ vµ tÝn dông: gi¶m gi¸ lóa tÝnh thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp ®Õn møc hîp lý (thÊp h¬n gi¸ thÞ trêng), ®¶m b¶o cho ngêi n«ng d©n, nhÊt lµ n«ng d©n cÊy lóa cã ®îc tØ lÖ l·i Ýt nhÊt 30%. §èi víi 1800 x· nghÌo vµ hé nghÌo nhµ níc nªn bá thuÕ sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, cha ®¸nh thuÕ thu nhËp ®èi víi c¸c n«ng d©n cã thu nhËp cao, hé trang tr¹i, thuÕ phô thu trªn diÖn tÝch ®Êt vît h¹n ®iÒn. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu n«ng s¶n vµ vËt t n«ng nghiÖp còng nh c¸c trang tr¹i, c¸c hé n«ng d©n theo híng gi¶m l·i suÊt, ®¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc cho vay trung vµ dµi h¹n. N©ng møc cho vay kh«ng thÕ chÊp tµi s¶n lªn møc 20 triÖu ®ång vµ ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®èi víi hé n«ng d©n s¶n xuÊt giái, hé trang tr¹i víi sù b¶o l·nh cña chÝnh quyÒn x·. Ng©n hµng ngêi nghÌo cÇn bæ sung c¬ chÕ cho vay vµ tæ chøc viÖc cho vay ®çi víi c¸c hé nghÌo ë n«ng th«n víi thñ tôc ®¬n gi¶n nhÊt, ph¬ng thøc thuËn lîi nhÊt vµ bá c¸c lÖ phÝ, chøng th ®èi víi c¸c lo¹i hå s¬ cña hé vay vèn.
Trªn thÞ trêng hµng n«ng s¶n: gi¸ c¶ biÕn ®éng kh«ng chØ tuú thuéc vµo t¬ng quan cung- cÇu hµng ho¸ mµ cßn chÞu t¸c ®éng gay g¾t cña c¸c yÕu tè tù nhiªn thêi tiÕt. Do vËy cÇn cã c¸c h×nh thøc b¶o hiÓm c©y trång, h×nh thµnh quü: b¶o hiÓm tõng ngµnh hµng. Tríc m¾t cÇn thµnh lËp c¸c quü b¶o hiÓm c¸c n«ng s¶n: lóa, g¹o, cµ phª, cao su, thÞt lîn...Quü nµy dïng ®Ó can thiÖp thÞ trêng khi gi¸ thÞ trêng ®ét biÕn xuèng díi gi¸ sµn, ®Þnh híng vµ gióp ®ì s¶n xuÊt trong nh÷ng trêng hîp ®Æc biÖt khã kh¨n do thiªn tai. Quü ®îc trÝch tõ phÇn thuÕ xuÊt khÈu, c¸c kho¶n thu vµ ®ãng kh¸c.
N¨m lµ: VÒ kÝch cÇu ë n«ng th«n: trong ®iÒu kiÖn gi¸ n«ng s¶n gi¶m, thu nhËp ë n«ng th«n cßn thÊp, søc mua gi¶m, thÞ trêng n«ng th«n cÇn ®a d¹ng vÒ chñng lo¹i, nhng gi¸ c¶ ph¶i phï hîp víi tói tiÒn ngêi n«ng d©n. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong níc cÇn nghiªn cøu, t×m hiÓu kü thÞ trêng n«ng th«n vµ thÞ hiÕu cña n«ng d©n ®Ó gi¶m gi¸ b¸n vµ më réng ph¬ng thøc mua tr¶ chËm c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô phï hîp víi kh¶ n¨ng vµ thÞ hiÕu cña ®¹i ®a sè hé n«ng d©n.
S¸u lµ: TiÕp tôc triÓn khai chñ tr¬ng kiªn cè ho¸ kªnh m¬ng néi ®ång theo ph¬ng thøc nhµ níc ®Çu t vèn, vËt t, n«ng d©n gãp c«ng lao ®éng. C¸c c¬ quan ë trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng cÇn phèi hîp t×m gi¶i ph¸p tÝch cùc ®Ó gi¶i ng©n c¸c nguån vèn cña c¸c ch¬ng tr×nh quèc gia, ®¸nh b¾t c¸ xa bê, trång míi 5 triÖu ha rõng, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶i quyÕt viÖc lµm ë n«ng th«n...®Ó t¹o thªm viÖc lµm, t¨ng thu nhËp cho n«ng d©n, nhÊt lµ ë nh÷ng vïng nghÌo, hé nghÌo.
b/ HiÖn nay ë níc ta søc mua gi¶m cung ®ang lín h¬n cÇu, do ®ã ®Ó nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa vËn hµnh th«ng suèt, gi¸ c¶ biÕn ®éng cã lîi cho t¨ng trëng kinh tÕ cao, bÒn v÷ng th× ph¶i ¸p dông biÖn ph¸p kÝch cÇu. KÝch cÇu lµ kÝch thÝch nhu cÇu tiªu dïng vµ nhu cÇu ®Çu t cho s¶n xuÊt. Cô thÓ lµ lµm t¨ng søc mua cña toµn x· héi vÒ hµng ho¸ tiªu dïng vµ t liÖu cho s¶n xuÊt mµ quan träng lµ hµng tiªu dïng v× hµng tiªu dïng sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn s¶n xuÊt. Tiªu dïng cã t¨ng th× míi thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Sau ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p kÝch cÇu:
H¹ l·i suÊt tiÒn göi vµ tiÒn vay ng©n hµng. L·i suÊt tiÒn göi gi¶m sÏ lµm cho mét sè bé phËn ngêi cã tiÒn göi rót tiÒn ®Ó ®Çu t cho s¶n xuÊt (nÕu xÐt thÊy cã lîi h¬n) hoÆc mua s¾m hµng tiªu dïng, söa sang hoÆc x©y dùng nhµ cöa, gãp phÇn lµm t¨ng cÇu trªn thÞ trêng. Cßn l·i suÊt tiÒn vay gi¶m kÝch thÝch c¸c nhµ s¶n xuÊt m¹nh d¹n vay vèn ®Çu t vµo s¶n xuÊt (gãp phÇn lµm t¨ng cÇu vÒ vËt t nguyªn vËt liÖu). H¬n thÕ n÷a l·i suÊt tiÒn vay gi¶m cßn gãp phÇn lµm gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt gióp ngêi s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶m gi¸ b¸n s¶n phÈm cña m×nh.
Trong t×nh h×nh níc ta hiÖn nay kÓ c¶ doanh nghiÖp nhµ níc vµ doanh nghiÖp t nh©n, vèn tù cã rÊt thÊp hÇu hÕt l¹i n»m trong nhµ xëng, cßn phÇn lín vèn kinh doanh ph¶i vay ng©n hµng vµ lîi nhuËn lµm ra vÉn kh«ng ®ñ ®Ó tr¶ tiÒn vay ng©n hµng. ViÖc gi¶m l·i suÊt tiÒn vay sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp t¨ng lîi nhuËn, kÝch thÝch s¶n xuÊt. §èi víi hé n«ng d©n: hiÖn nay cã kho¶ng 4 triÖu hé n«ng d©n ®ang cã quan hÖ vµ thêng xuyªn cã quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng, viÖc h¹ l·i suÊt sÏ ch¾c ch¾n cã lîi cho hä vµ sÏ cã t¸c ®éng tÝch cùc.
Tuy nhiªn còng kh«ng thÓ xem viÖc gi¶m l·i suÊt sÏ gãp phÇn kÝch cÇu, mµ nã chØ cã t¸c dông trong chõng mùc nhÊt ®Þnh, ph¹m vi nhÊt ®Þnh vµ thêi gian nhÊt ®Þnh. ViÖc c¾t gi¶m l·i suÊt tiÒn göi vµ tiÒn vay sÏ t¸c ®éng lín ®Õn quan hÖ tÝch luü- ®Çu t- tiÕt kiÖm- tiªu dïng; l·i suÊt tiÒn göi gi¶m xuèng sÏ dÉn tíi mét bé phËn d©n c sÏ h¹n chÕ göi tiÒn vµo ng©n hµng, mµ chuyÓn sang tiªu dïng, cã c¸i lîi lµ tiªu dïng sÏ kÝch thÝch s¶n xuÊt t¨ng møc ®é lu chuyÓn hµng ho¸ dÞch vô trªn thÞ trêng, song nÒn kinh tÕ sÏ thiÕu vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn, nguån vèn cho vya cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông sÏ bÞ gi¶m sót vµ cã thÓ thiÕu hôt ®Ó cho vay, do ®ã khã huy ®éng ®îc vèn bëi l·i suÊt thÊp. Ngîc l¹i, doanh sè cho vay th× t¨ng lªn, kÌm theo sè nî khã ®ßi t¨ng lªn vµ cã thÓ lµ gia t¨ng l¹m ph¸t. §èi víi c¸c doanh nghiÖp l·i suÊt chØ lµ mét nh©n tè quan träng chø kh«ng ph¶i lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh cho viÖc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh doanh. NÕu l·i suÊt h¹ mµ kh«ng cã sù c¶i tæ, c¸c nhµ doanh nghiÖp nhµ níc kh«ng tæ chøc s¾p xÕp l¹i sÏ kh«ng n©ng cao ®îc n¨ng lùc tæ chøc kinh doanh, kh«ng n¨ng ®éng t×m kiÕm thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, kh«ng ®æi míi mÉu m· s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ, ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý th× dï cã ®îc vay vèn víi l·i suÊt thÊp th× c¸c doanh nghiÖp còng kh«ng hÊp thô ®îc, vèn ng©n hµng kh«ng vµo ®îc vµ kh«ng ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶. §èi víi n«ng d©n, nhu cÇu vÒ vay vèn chØ tËp trung vµo nh÷ng thêi ®iÓm, thêi vô nhÊt ®Þnh, nÕu h¹ l·i suÊt tiÒn vay kh«ng ®óng vµo thêi vô n«ng d©n cÇn th× còng kh«ng ph¸t huy ®îc t¸c dông.
CÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, gi¶m thuÕ, kh«ng thu thuÕ thËm chÝ hç trî ph©n bè khi gÆp rñi ro trong xuÊt khÈu (chØ nh÷ng mÆt hµng t¹o ra nhiÒu c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ ®Æc biÖt lµ hµng n«ng s¶n). Khen thëng ®èi víi nh÷ng tæ chøc, doanh nghiÖp cã lîng hµng ho¸ xuÊt khÈu cao. Chó träng ph¸t triªn hµng ho¸ xuÊt khÈu sang thÞ trêng cã tæng cÇu cao vµ æn ®Þnh. Thùc tÕ cho thÊy, kÝch thÝch tæng cÇu, quan t©m ®Õn thÞ trêng trong níc lµ c¸ch lµm c¬ b¶n l©u dµi cho sù t¨ng trëng æn ®Þnh. Tuy vËy chóng ta cÇn coi träng thÞ trêng ngoµi níc nh T©y ¢u vµ B¾c MÜ cã thÞ trêng æn ®Þnh, cã tæng cÇu cao. Ph¸t triÓn ®îc xuÊt khÈu vµo thÞ trêng cã tæng cÇu cao, æn ®Þnh cã nghÜa lµ b¶o vÖ ®îc gi¸ xuÊt khÈu, t¹o æn ®Þnh ®Çu ra vµ viÖc lµm cña ngêi lao ®éng trong níc. Nh vËy sÏ gi¸n tiÕp kÝch thÝch tæng cÇu néi ®Þa. Trong thêi ®iÓm hiÖn nay ®ång ®« la MÜ lªn gi¸, nh÷ng ngêi lµm hµng xuÊt khÈu trong níc lµ cã lîi, v× hä thu vÒ b»ng USD trong khi gi¸ ®Çu vµo kh«ng thay ®æi.
¦u tiªn ®Çu t x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh ®êng giao th«ng, ®iÖn, bu ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c, ®Æc biÖt lµ ë c¸c vïng n«ng th«n vµ miÒn nói. §Çu t vµo lÜnh vùc nµy sÏ cã nh÷ng c¸i lîi sau: lµm t¨ng cÇu vÒ xi m¨ng, s¾t, thÐp, gi¶i quyÕt ®îc t×nh tr¹ng ø ®äng xi m¨ng s¾t thÐp hiÖn nay; ®ång thêi gãp phÇn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. H¬n n÷a, khi ®êng giao th«ng vÒ c¸c vïng n«ng th«n vµ miÒn nói ®îc ®Çu t x©y dùng sÏ gãp phÇn cho lu th«ng hµng ho¸ ®îc thuËn lîi h¬n, viÖc trao ®æi hµng ho¸ c«ng nghiÖp vµ n«ng s¶n phÈm gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n t¨ng lªn. §êng ®iÖn v¬n ®Õn c¸c khu vùc n«ng th«n vµ miÒn nói sÏ lµm t¨ng nhu cÇu vÒ sö dông ®iÖn (nh qu¹t ®iÖn, ti vi, radio...®©y lµ nh÷ng hµng ho¸ mµ hiÖn nay ë thµnh phè gÇn nh ®· b·o hoµ).
ViÖc ®Çu t nµy sÏ cã t¸c dông rÊt lín ®Ó khai th¸c tiÒm n¨ng thÞ trêng mµ l©u nay gÇn nh bÞ l·ng quªn, ®¸nh thøc nhu cÇu cña c¸c vïng nµy.
§Ó cã thÓ t¨ng søc mua cña khu vùc thµnh thÞ mµ chñ yÕu lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc th× biÖn ph¸p c¶i c¸ch tiÒn l¬ng lµ rÊt quan träng, c¶i c¸ch tiÒn l¬ng mµ chñ yÕu lµ ph¶i t¨ng l¬ng, ®a phÇn lín thu nhËp ngoµi l¬ng vµo tiÒn l¬ng chÝnh nh»m t¨ng mÆt b»ng thu nhËp lªn mét c¸ch ®ång ®Òu, tr¸nh t×nh tr¹ng tiÒn ch¶y vÒ mét phÝa, ®iÒu nµy sÏ lµm cho nh÷ng ngêi cã thu nhËp thÊp sÏ ®îc c¶i thiÖn. Khi ngêi lao ®éng cã thu nhËp t¨ng th× sÏ cã ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn nhu cÇu tiªu dïng cña minh (cÇu t¨ng), kÝch thÝch c¸c ngµnh s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Song song víi viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu ë cÊp vÜ m«, nh ®· nªu trªn th× cÇn ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu ë cÊp vÜ m«: §èi víi tõng xÝ nghiÖp, ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, c¶i tiÕn vµ hiÖn ®¹i ho¸ d©y chuyÒn c«ng nghÖ, theo kÞp víi c«ng nghÖ tiªn tiÕn thÕ giíi; Thay ®æi mÉu m· s¶n phÈm lµm cho s¶n phÈm lu«n cã sù míi l¹ hÊp dÉn, phï hîp víi ngêi tiªu dïng vµ kh«ng bÞ tôt hËu so víi s¶n phÈm cïng lo¹i trªn thÕ giíi.
Qu¶ng c¸o: chi phÝ cho qu¶ng c¸o trong thêi gian nµy cÇn thiÕt ph¶i t¨ng lªn, kÕt hîp nhiÒu h×nh thøc qu¶ng c¸o: v« tuyÕn, ®µi, b¸o chÝ, héi chî, tiÕp thÞ trùc tiÕp...
KhuyÕn m·i: më c¸c ®ît b¸n hµng cã thëng, h¹ gi¸ ®Æc biÖt chó träng ®Õn thÞ trêng n«ng th«n, qu¶ng c¸o vµ khuyÕn m·i, tiÕp thÞ tõ tríc ®Õn nay c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh cña ta cßn yÕu kÐm ®Æc biÖt lµ c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh miÒn b¾c do cßn nÆng t tëng thêi bao cÊp nªn kh«ng chó träng ®Õn nghÖ thuËt qu¶ng c¸o, khuyÕn m·i, tiÕp thÞ.
ViÖc kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu ë c¶ cÊp vÜ m« vµ vi m« nÕu ®îc quan t©m chó ý ®Õn th× nhu cÇu sÏ t¨ng lªn, hµng ho¸ sÏ b¸n ch¹y h¬n, cÇu t¨ng sÏ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ nÕu kinh tÕ sÏ cã tèc ®é t¨ng trëng cao h¬n.
c/ L·i suÊt thÊp sÏ kÝch thÝch tiªu dïng, gãp phÇn kÝch cÇu cña nÒn kinh tÕ nhng nguy h¹i h¬n lµ l·i suÊt VN§ qu¸ thÊp so víi l·i suÊt USD, ®iÒu nµy sÏ kÝch thÝch t×nh tr¹ng ®« la ho¸ vµ t¹o nguy c¬ bïng næ l¹m ph¸t cao. Khi ®ã, mäi ngêi sÏ t×m c¸ch ®æi néi tÖ ra USD lµm cho USD t¨ng gi¸, ®Èy tØ gi¸ t¨ng lªn, tØ gi¸ leo thang cµng lµm cho gi¸ trÞ néi tÖ gi¶m, lµm mÊt dÇn uy tÝn tiÒn trong níc. Nh vËy, viÖc gi÷ mèi quan hÖ hîp lý gi÷a l·i suÊt VN§ vµ l·i suÊt USD lµ ®iÒu quan träng võa gãp phÇn æn ®Þnh gi¸ trÞ tiÒn tÖ võa cã t¸c dông h¹n chÕ t×nh tr¹ng ®« la ho¸ vµ kiÓm so¸t tû gi¸, cÇn ph¶i gi¶m l·i suÊt tiÒn göi ngo¹i tÖ. N©ng cao tØ lÖ dù tr÷ b¾t buéc ®èi víi tiÒn göi ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n hµng, n©ng dÇn l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm NV§ vµ h¹ l·i suÊt tiÒn göi tiÕt kiÖm USD.
kÕt luËn
Kinh tÕ ViÖt Nam giai ®o¹n 1986- 2001 ®· tr¶i qua sù biÕn ®éng s©u s½c: tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch tËp trung sang kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa; tõ t¨ng trëng thÊp cuèi nh÷ng n¨m 90, tõ khñng ho¶ng rèi lo¹n chuyÓn sang æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. Trong thêi gian ®ã nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· tr¶i qua hai lÇn biÕn ®éng gi¸: trong c¸c n¨m 1986- 1991 ®· x¶y ra l¹m ph¸t vµ trong c¸c n¨m tõ 1997- 2001 ®· x¶y ra t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t m¹nh ë mét sè nhãm mÆt hµng. Gi÷a hai lÇn l¹m ph¸t
®ã lµ thêi kú l¹m ph¸t ®îc kiÒm chÕ, nÒn kinh tÕ t¨ng trëng víi tØ lÖ kh¸ cao.
L¹m ph¸t lµ chØ sè tæng hîp ph¶n ¸nh c¸c biÕn ®éng quan träng trong nÒn kinh tÕ: tiªu dïng, ®Çu t, cung cÇu hµng ho¸; biÓu hiÖn t¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ. Møc ®é cao hay thÊp cña l¹m ph¸t ®Òu biÓu thÞ khÝa c¹nh ®ã cña t×nh tr¹ng kinh tÕ. V× vËy viÖc nh×n nhËn râ nguyªn nh©n, b¶n chÊt cña thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ chÝnh lµ c¬ së ®Ó ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó phßng chèng. Cã nh vËy nÒn kinh tÕ míi ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng.
ë níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn hiÖn tîng gi¶m sót cña gi¸ c¶, sù gi¶m sót gi¸ nµy nÕu hîp lý th× sÏ t¹o ra nh÷ng mÆt tÝch cùc cña nã. Tuy nhiªn thùc tiÔn cho thÊy sù gi¶m gi¸ võa qua vµ hiÖn nay lµ kh«ng hîp lý bëi v× nã g©y khã kh¨n cho nhiÒu lÜnh vùc s¶n xuÊt. HiÖn tîng nµy còng nguy hiÓm kh«ng kÐm g× hiÖn tîng l¹m ph¸t. NÕu kh«ng kÞp thêi ng¨n chÆn th× nÒn kinh tÕ khã ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra. Cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc hiÖn tîng nµy, mçi biÖn ph¸p ®Òu cã mÆt ph¶i vµ mÆt tr¸i cña nã, biÖn ph¸p nµo còng rÊt quan träng cho nªn nÕu biÕt kÕt hîp mét c¸ch hîp lý c¸c biÖn ph¸p ®ã th× sÏ cã t¸c dông rÊt lín. Khi ®ã qu¸ tr×nh kh¾c phôc hiÖn tîng gi¶m sót cña gi¸ c¶ míi thùc sù thµnh c«ng. Cã nh vËy nÒn kinh tÕ cña chóng ta míi t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn, míi ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Ò ra.
tµi liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt TiÒn tÖ Trêng §¹i häc Tµi chÝnh KÕ to¸n Hµ Néi.
PGS- PTS NguyÔn Sinh Cóc: Gi¶i ph¸p nµo ®Ó chÆn ®øng t×nh tr¹ng gi¸ n«ng s¶n gi¶m, thu nhËp vµ søc mua ë n«ng th«n gi¶m
(T¹p chÝ thÞ trêng gi¸ c¶ sè 10 n¨m 2000).
Vâ Trung Dòng: Ph©n tÝch biÕn ®éng chØ sè gi¸ qua “l¹m ph¸t 1986” vµ “gi¶m ph¸t n¨m 2000”. (T¹p chÝ tµi chÝnh - 8. 2001).
§inh S¬n Hïng: L¹m ph¸t- vµi nÐt lý luËn vµ thùc tiÔn.
(Ph¸t triÓn kinh tÕ 10.1995).
NguyÔn Minh KiÒu- MBA Trêng §H Kinh tÕ- §H Quèc gia TP HCM: TiÒn tÖ- Ng©n hµng (NXB Thèng kª- 1998).
TiÕn sÜ Ph¹m Ngäc Long: Kh¾c phôc gi¶m ph¸t vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t (ThÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ 2.2000)
PGS- TS Ng« TrÝ Long: Nh÷ng gi¶i ph¸p kÝch cÇu
(B¸o Nh©n d©n chñ nhËt 20.5.2001).
Lª H¶i M¬: Nªn tiÕp tôc kÝch cÇu hay chuyÓn cÇu ra bªn ngoµi
(B¶n th¶o tµi chÝnh ViÖt Nam sè 97 n¨m 2001).
Lª H¶i M¬: Nh×n l¹i ch¬ng tr×nh kÝch cÇu ®Çu t vµ h¹n chÕ t¸c ®éng cña gi¶m ph¸t (Tµi chÝnh 1. 2001).
NguyÔn Vâ Ngo¹n: HiÓu ph¸t kÐo dµi, nh×n tõ phÝa tæng cÇu
(T¹p chÝ ng©n hµng 7.2000).
Vò Ngäc Nhung: L·i suÊt vµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ
(T¹p chÝ th¬ng m¹i sè 18 n¨m 2001).
Mai Thanh QuÕ: Bµn vÒ mèi quan hÖ gi÷a cung øng tiÒn tÖ víi t¨ng trëng kinh tÕ vµ l¹m ph¸t.( T¹p chÝ ng©n hµng 07. 2001).
Th¹c sÜ NguyÔn ThÞ Minh T©m: Mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm n«ng nghiÖp. (Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 107 n¨m 1999).
§inh ThÞ Thuû: Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu ë níc ta hiÖn nay.
(Th«ng tin lý luËn sè 12 n¨m 2001).
NguyÔn TiÕn Tho¶: Gi¸ c¶ 6 th¸ng ®Çu n¨m gi¶m 0.7% nh÷ng th¸ng kh¸c cßn l¹i (T¹p chÝ ThÞ trêng gi¸ c¶ - 7.2001).
NguyÔn TiÕn Tho¶: Gi¸ c¶ kh«ng hîp lý, cÇn t¸c ®éng ®Ó nã vËn ®éng ®Õn møc hîp lý (T¹p chÝ ThÞ trêng gi¸ c¶ 6.2001)
NguyÔn §ång TiÕn: CÇn cã c¸ch nh×n thËt ®óng ®¾n khi ®¸nh gi¸ l¹m ph¸t ë ViÖt Nam (T¹p chÝ Ng©n hµng 9.2000).
§ç H÷u Tô: KÝch cÇu th¸ch thøc vµ triÓn väng.
(T¹p chÝ Ng©n hµng 7.2000).
TrÇn T« Tö: L¹m ph¸t ë ViÖt Nam, nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra.
(Ph¸t triÓn kinh tÕ 10. 1995).
PGS- PTS Lª V¨n T: C¸c quan niÖm vÒ l¹m ph¸t vµ gi¶m ph¸t trong lÞch sö kinh tÕ cËn ®¹i (Ph¸t triÓn kinh tÕ 10. 1995).
David Begg Stanley Fischer Rudiger Dornboush: Kinh tÕ häc.
Fredic S.Mishkin: TiÒn tÖ, ng©n hµng vµ thÞ trêng tµi chÝnh.
(NXB Kü thuËt Hµ Néi 1996).
Trêng §H Kinh tÕ quèc d©n- Bé m«n kinh tÕ vÜ m«: Kinh tÕ vÜ m« (NXB Thèng kª - 1998).
Bé th¬ng m¹i- ViÖn nghiªn cøu th¬ng m¹i: Th«ng tin tæng quan (Kinh tÕ th¬ng m¹i 07. 1999).
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Lạm phát là gì Nó để lại những hậu quả gì Nguyên nhân nào dẫn đến lạm phát Thực trạng nền kinh tế nước ta hiện nay ra sao.DOC
