Đề tài Bàn về 1 số nội dung quản lý nguồn nhân lực trong các Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài ở Việt Nam

bëi qu¸ tr×nh di chuyÓn t­ b¶n tõ n­íc nµy sang n­ícc kh¸c . ë c¸c n­íc : §TTTNN ®­îc hiÓu lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh, mét d¹ng quan hÖ kinh tÕ cã nh©n tè n­íc ngoµi kÓ tõ khi cã luËt §TNN vµ sù ra ®êi cña c¸c DN cã vèn §TNN th× ta thÊy tÇm quan träng cña §TNN trong chiÕn l­îc CNH-H§H ®Êt n­íc. ChÝnh sù ra ®êi cña ho¹t ®éng §TNN gãp phÇn ®Èy m¹nh cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt, ®ãng gãp vai trß quan träng vµo c«ng cuéc ®æi míi, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng CNH-H§H vµ kÐo theo lµ sù thay ®æi vÒ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý nguån nh©n lùc trong c¸c DN ®Ó phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña DN cã vèn §TNN. Quan hÖ §TTTNN lµ quan hÖ nh»m phôc vô môc ®Ých kinh doanh t¹i n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ nªn nã chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng .Theo luËt §TNN t¹i ViÖt Nam th× ®Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt kinh doanh ®èi víi c¸c DN nµy lµ : Cïng së h÷u tµi s¶n theo tû lÖ vèn gãp (DN liªn doanh) Cïng tham gia vµo héi ®ång qu¶n trÞ. Cïng ph©n chia lîi nhuËn vµ chÞu sù rñi ro trong dinh doanh. Nhµ ®Çu t­ ®­îc lùa chän dù ¸n ®Çu t­, h×nh thøc ®Çu t­ , ®Þa bµn, tû lÖ gãp vèn ph¸p ®inh, thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm vµ lùa chän ®èi t¸c thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cña ViÖt Nam ®Ó hîp t¸c ®Çu t­ . §Æc ®iÓm nguån nh©n lùc trong c¸c DN cã vèn §TNN §TTTNN cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc t¹o ra c«ng ¨n, viÖc lµm, h¹n chÕ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, n©ng cao møc thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. §TTTNN ë ViÖt Nam mçi n¨m thu hót kho¶ng 0,3-0,35 triÖu lao ®éng, nh­ vËy lµ ®· gi¶i quyÕt ®­îc 1/3 sè ng­êi b­íc vµo ®é tuæi lao ®éng mçi n¨m . Nh­ vËy lµ sè l­îng lao ®éng mµ c¸c DN cã vèn §TNN thu hót kh«ng ph¶i lµ nhá ®· t¹o ra c«ng viÖc cho ng­êi lao ®éng, t¨ng thu nhËp vµ gi¶m g¸nh nÆng vÒ x· héi ®Ó gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm. Tû träng §TNN sÏ ngµy cµng t¨ng th× sÏ cµng thu hót thªm nhiÒu lao ®éng. Nh­ng trªn thùc tÕ th× c¸c DN nµy cã thu hót lao ®éng nh­ng chñ yÕu lµ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt cßn c¸c DN mµ ®Çu t­ vµo nh÷ng ngµnh nghÒ cao th× hä l¹i sö dông nh©n lùc cña hä tõ bªn n­íc ngoµi .Qua ®ã ta thÊy nguån nh©n lùc cña ViÖt Nam chØ ®¸p øng ®­îc vÒ sè l­îng (do c¬ cÊu d©n sè trÎ, lùc l­îng lao ®éng dåi dµo), cßn vÒ chÊt l­îng th× ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c DN nµy vµ ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ . Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do NNL ViÖt Nam víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, tr­íc yªu cÇu cña qu¸ tr×nh CNH-H§H vµ héi nhËp quèc tÕ tá ra bÊt cËp : §éi ngò NNL ViÖt Nam béc lé bÊt cËp c¶ vÒ tr×nh ®é, c¬ cÊu, sè l­îng ,t¸c phong, thãi quen lao ®éng tr­íc yªu cÇu ®ßi hái míi cña sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt n­íc. Nh­ vËy víi NNL nµy th× vÊn ®Ò qu¶n lý sÏ rÊt khã kh¨n ,do sù l¹c hËu, non yÕu vÒ tr×nh ®é cña NNL ViÖt Nam so víi NNL trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. C¬ cÊu lao ®éng ®µo t¹o cña ta lµ ch­a hîp lý : cô thÓ lµ , §¹i häc : 1 ; cao ®¼ng : 1,6 ; CMKT : 3 .Trong khi tØ lÖ nµy ë c¸c n­íc ph¸t triÓn lµ 1: 4: 10 .Do vËy mµ ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt cña ta thiÕu trÇm träng. Trong c¸c DN cã vèn §TNN chóng ta còng cã nhiÒu h¹n chÕ : N¨ng lùc qu¶n lý kinh tÕ yÕu kÐm, tÝnh tuú tiÖn cña ng­êi s¶n xuÊt nhá t¹o nªn bÊt lîi vµ thua thiÖt cho phÝa ViÖt Nam . Ch­a cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ §TNN do vËy mµ ch­a thÊy ®­îc tÇm quan träng cña nã trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn CNH-H§H nªn ch­a cã h­íng gi¶i ph¸p nµo ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn cña NNL. V× vËy cÇn ph¶i cã sù ph¸t triÓn ®óng ®¾n NNL ®Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn tr¸nh sù tôt hËu vÒ kinh tÕ ,khoa häc kü thuËt, ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu vÒ chÊt l­îng mµ c¸c DN ®Ò ra . Sù ph¸t triÓn NNL h­íng tíi môc tiªu t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i dùa trªn tiªu chuÈn hiÖu qu¶ kinh tÕ-chÝnh trÞ - x· héi N­íc ta ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa v× vËy mµ §¶ng ta kh¼ng ®Þnh lµ ®µo t¹o nh÷ng con ng­êi võa hång võa chuyªn ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn trong thêi ®¹i míi.VËy c«ng t¸c qu¶n lý NNL cã mét ý nghÜa quan träng ®Ó cho nÒn kinh tÕ ®­îc ph¸t triÓn. NNL trong c¸c DN cã vèn §TNN ph¶i ®ßi hái cã tr×nh ®é cao ,cã tr×nh ®é chuyªn m«n s©u vµ trung thµnh . thùc tr¹ng vÒ mét sè néi dung qu¶n lý nguån nh©n lùc trong c¸c DN cã vèn §TNN mét sè ®Æc ®iÓm cña tuyÓn dông lao ®éng trong c¸c DN cã vèn §TNN. Sè l­îng vµ ®é tuæi cña ng­êi ®­îc tuyÓn dông. TuyÓn dông lao ®éng lµ kh©u quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng ®ãng gãp lao ®éng, kh¶ n¨ng ®¸p øng c«ng viÖc b¶o ®¶m cho ho¹t ®éng cña d©y truyÒn s¶n xuÊt kinh doanh nhÞp nhµng, cã hiÖu qu¶. C«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng cßn lµ yÕu tè ®¶m b¶o æn ®Þnh quan hÖ lao ®éng, kh¶ n¨ng hîp t¸c lao ®éng, øng xö vµ t¸c phong lµm viÖc chÝnh v× vËy mµ c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng trong c¸c DN cã vèn §TNN c¸c tØnh phÝa B¾c rÊt chó träng, quan t©m .Qua sè liÖu ®iÒu tra 110 DN cã vèn §TNN c¸c tØnh phÝa B¾c cho thÊy c¸c biÓu hiÖn chñ yÕu cña c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng lµ : Thø nhÊt : sè lao ®éng b×nh qu©n cña tÊt c¶ c¸c DN, 6 th¸ng ®Çu n¨m 1998 t¨ng 2,62% so víi lao ®éng b×nh qu©n n¨m 1997 .XÐt trong n¨m 1997 th× sè lao ®éng gi¶m cña tÊt c¶ c¸c DN lµ 6667 ng­êi, sè lao ®éng t¨ng 8789 ng­êi. Nh­ vËy , sè lao ®éng t¨ng thùc tÕ cña 110 DN trong n¨m 1997 nªu trªn th× 33,05% lµ do kÕt thóc hîp ®ång lao ®éng, 1,28% bÞ sa th¶i do vi ph¹m kû luËt lao ®éng vµ 57,36% lao ®éng tù chÊm døt hîp ®ång lao ®éng v× l­¬ng thÊp , c­êng ®é lao ®éng cao ,lµm thªm giê qu¸ møc (10% DN cã sè giê lµm thªm b×nh qu©n mét lao ®éng cao h¬n 200giê/n¨m). Sè lao ®éng t¨ng thªm trong n¨m 1997 bao gåm 30,72% lµ do ®­îc ký tiÕp hîp ®ång lao ®éng vµ 69,28% lµ tuyÓn míi : sè lao ®éng t¨ng thªm chñ yÕu lµ ë c¸c DN cã vèn §TNN cña NhËt B¶n, §µi Loan, Hµn Quèc vµ gi¶m ë c¸c DN cã vèn §TNN ë c¸c nuowcs Hång K«ng, Singapore. ViÖc ký kÕt hîp ®ång lao ®éng ng¾n h¹n d­íi 6 th¸ng; theo mïa vô vµ c«ng viÖc sau ®ã ký kÕt l¹i hîp ®ång lao ®éng hoÆc sa th¶i lao ®éng lµ ph­¬ng ph¸p tuyÓn, sö dông lao ®éng mµ c¸c DN cã vèn §TNN sö dông ®Ó ®æi míi lao ®éng hµng n¨m. T¹i c¸c DN cã vèn §TNN cã mét bé phËn lao ®éng (chiÕm 9,7% tæng sè lao ®éng) cã c«ng viÖc kh«ng æn ®Þnh lu«n cã nguy c¬ bÞ sa th¶i do phô thuéc vµo t×nh trangj s¶n xuÊt-kinh doanh cña c¸c DN. Thø hai : Trong sè c¸c lao ®éng ®­îc tuyÓn dông vµo lµm viÖc t¹i c¸c DN cã vèn §TNN ®· ®­îc ®iÒu tra, th× thÊy sè lao ®éng ë d­íi tuæi 29 chiÕm tû lÖ 54,7% ,ë ®é tuæi 30-40 tuæi lµ 32,36% vµ trªn 40 tuæi lµ 13,04% .Sè lao ®éng d­íi 24 tuæi chiÕm 12,1% tæng sè lao ®éng, phÇn lín lµ lao ®éng phæ th«ng ®­îc tuyÓn tõ n«ng th«n vµo lµm viÖc c¸c c«ng viÖc theo mïa vô vµ c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. Trong sè lao ®éng ë ®é tuæi trªn 30 ®­îc tuyÓn tõ khu vùc DN nhµ n­íc , khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp cã mét sè ng­êi ®­îc n¾m gi÷ vÞ trÝ qu¶n trÞ DN,®iÒu hµnh ë mét sè kh©u, c«ng ®o¹n s¶n xuÊt kinh doanh .Do tû träng c¸c chç lµm viÖc cã c­êng ®é cao, nhÞp ®é d©y truyÒn s¶n xuÊt lín (l¾p r¸p « t«, xe m¸y, ®iÖn tö ,may mÆc ...) nªn viÖc tuyÓn dông lao ®éng cña c¸c DN cã vèn §TNN cã xu h­íng tuyÓn dông lao ®éng ë ®é tuæi d­íi 45 tuæi. H×nh thøc tuyÓn dông lao ®éng Theo quy ®Þnh cña bé luËt lao ®éng, tuyÓn dông lao ®éng cho DN cã vèn §TNN ®­îc thùc hiÖn qua 2 kªnh ®ã lµ : Trung t©m dÞch vô viÖc lµm vµ c¬ quan lao ®éng ®Þa ph­¬ng sau 30 ngµy, c¸c kªnh trªn kh«ng ®¸p øng ®­îc th× DN ®­îc phÐp tù tuyÓn lÊy lao ®éng . Thùc tÕ qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra ë c¸c DN cho thÊy 76,1% tæng sè lao ®éng ®­îc tuyÓn vµo lµm viÖc lµ do DN tù tuyÓn cßn 23,39% lµ do trung t©m dÞch vô viÖc lµm. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ do hÖ thèng trung t©m dÞch vô viÖc lµm t¹i c¸c ®Þa ph­¬ng ch­a ®¸p øng ®­îc kÞp thêi vÒ sè l­îng, chÊt l­îng lao ®éng theo yªu cÇu cña c¸c DN. C¸c c¬ quan ®Þa ph­¬ng ch­a cã mèi quan hÖ cung øng lao ®éng víi c¸c DN cã vèn §TNN mét c¸ch chÆt chÏ . Theo ý kiÕn cña mét sè c¬ quan lao ®éng ®Þa ph­¬ng, thùc tÕ cßn cã hiÖn t­îng c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm thu lÖ phÝ kh«ng hîp lÖ tõ ng­êi lao ®éng vµ DN lµm gi¶m søc hót cña c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm ®èi víi ng­êi lao ®éng vµ DN. Tuy nhiªn còng thÊy r»ng, ®èi víi c¸c DN cã vèn §TNN ë c¸c tØnh phÝa B¾c ®ßi hái chÊt l­îng lao ®éng tuyÓn dông cao (trong 1100 lao ®éng ®ang lµm viÖc ®­îc pháng vÊn th× 92,37% ®· tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc ; 86,1% ®· qua ®µo t¹o chuyªn m«n kü thuËt). Trong khi thÞ tr­êng lao ®éng ®Þa ph­¬ng cßn khan hiÕm lao ®éng ®· qua ®µo t¹o .ChÝnh v× thÕ c¸c DN ph¶i tù tuyÓn lÊy lao ®éng tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc ®Ó ®µo taä theo yªu cÇu nhiÖm vô s¶n xuÊt-kinh doanh cña DN.Râ rµng nguån lao ®éng ®· tèt nghiÖp phæ th«ng trung häc dï ch­a qua ®µo t¹o còng ®­îc c¸c DN cã vèn §TNN chó ý khai th¸c, tuyÓn dông ®Ó ®µo t¹o vµ lµm viÖc .§©y cã thÓ lµ h×nh thøc h÷u hiÖu ®èi víi c¸c DN ®Ó qu¶n lý nguån nh©n lùc trong DN m×nh v× hä ®· ®­îc häc c«ng viÖc ngay t¹i DN vµ lµm lu«n t¹i DN, phôc vô qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña DN. Khã kh¨n trong tuyÓn dông. Trong sè c¸c DN ®­îc ®iÒu tra, sè DN gÆp khã kh¨n trong tuyÓn dông lao ®éng chiÕm tû lÖ 35,45% (49/110 DN) .Nguyªn nh©n khã kh¨n chñ yÕu cña tuyÓn dông lao ®éng lµ thiÕu lao ®éng theo lo¹i h×nh ngµnh nghÒ (lao ®éng nghÒ ®µo t¹o trªn thÞ tr­êng lao ®éng kh«ng phï hîp yªu cÇu tuyÓn dông cña DN) chiÕm tû lÖ 63,0% ,cßn c¸c nguyªn nh©n kh¸c nh­ lµ møc tiÒn c«ng thÊp, ®Þa bµn khã kh¨n, hîp ®ång ng¾n h¹n vµ c«ng viÖc bÊp bªnh kh«ng thu hót ®­îc ng­êi lao ®éng lµ 37% .Ngoµi ra, mét bé phËn DN(55,32%) tæng sè DN cã ý kiÕn chÊt l­îng lao ®éng trªn thÞ tr­êng lao ®éng c¸c ®Þa ph­¬ng ch­a ®¸p øng yªu cÇu tuyÓn dông cña DN, thñ tôc tuyÓn dông lao ®éng vµo lµm viÖc t¹i c¸c DN cã vèn §TNN cßn phøc t¹p(19,15% tæng sè DN cã ý kiÕn) thñ tôc cÊp giÊy cho ng­êi lao ®éng vµo lµm viÖc t¹i ViÖt Nam ch­a nhanh chãng . §¸nh gi¸ cña DN vÒ lao ®éng ®­îc tuyÓn dông. Theo ®¸nh gi¸ cña ng­êi sö dông lao ®éng c¸c DN cã vèn §TNN th× viÖc tuyÓn dông lao ®éng vµo lµm viÖc t¹i c¸c DN nµy ®­îc thùc hiÖn kh¸ kh¾t khe, nªn 93,53% tæng sè lao ®éng ®ang sö dông ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc cña DN. Sè cßn l¹i 6,47% gåm 1437 ng­êi cña 110 DN, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc do c¸c nguyªn nh©n kh¸c nhau. Trong sè ®ã nguyªn nh©n do tr×nh ®é chuyªn m«n yÕu chiÕm tû lÖ 47,46% do t¸c phong lao ®éng 46,63% ;c¸c lý do kh¸c lµ 7,93% .Râ rµng lµ trong tuyÓn dông lao ®éng, c¸c DN cã vèn §TNN kh«ng nh÷ng chó träng ®Õn tr×nh ®é chuyªn m«n mµ cßn ®Õn c¸c phÈm chÊt kh¸c cña ng­êi lao ®éng ®Îe tõ ®ã mµ hä qu¶n lý ®­îc tèt nguån lao ®éng. Ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong c¸c DN cã vèn §TNN Theo h×nh thøc tuyÓn dông lao ®éng cña c¸c DN cã vèn §TNN th× chñ yÕu lµ hä tuyÓn lÊy nh÷ng ng­êi lao ®éng vµo lµm viÖc t¹i c¸c DN cña hä, do vËy mµ hä ch­a hiÓu ®­îc tay nghÒ, tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng nh­ thÕ nµo, mÆt kh¸c lµ ng­êi lao ®éng còng bì ngì víi c«ng viÖc do ch­a t×m hiÓu xem c«ng viÖc ®ã lµ c«ng viÖc g× ,®ßi hái tr×nh ®é g× vµ nã cã phï hîp víi m×nh kh«ng. Mét thùc tÕ ®¸ng lo ng¹i t×nh h×nh hiÖn nay lµ c¸c DN cã vèn §TNN nhËn nh÷ng ng­êi lao ®éng vµo DN sau ®ã ®µo t¹o hä : §©y lµ mét h×nh thøc ®µo t¹o cã thÓ ®¸p øng ngay c«ng viÖc nh­ng mµ rÊt khã thùc hiÖn ®­îc, bëi v× do tr×nh ®é m¸y mãc c«ng nghÖ cña c¸c DN cã vèn §TNN cao mµ ph¶i häc lý thuyÕt sau ®ã thùc hµnh .ë ®©y cã thÓ lµ häc cö ®i häc hoÆc ®µo t¹o ngay t¹i xÝ nghiÖp , cã DN cßn ®­a sang n­íc ngoµi ®Ó häc , cã thÓ ®©y lµ ph­¬ng ph¸p tèt gióp cho chóng ta tiÕp thu nhanh nh÷ng tiÕn bé cña thÕ giíi nh­ thÐe th× viÖc tuyÓn dông nh÷ng ng­êi ®Ó ®i häc ph¶i chÆt chÏ, kü l­ìng .C¸c DN ph¶i cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn NNL ®Ó hä cã thÓ ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña tr×nh ®é ph¸t triÓn ngµy mét cao . HiÖn nay c¸c DN tuyÓn ng­êi vµo ph¶i tù ®µo t¹o lÊy, nguyªn nh©n lµ do chóng ta ch­a cã nh÷ng ng­êi lao ®éng cã tay nghÒ, tr×nh ®é ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn cña DN nµy, do c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ cña ta qu¸ kÐm, ch­a phï hîp víi sù ph¸t triÓn chËm ®æi míi ch¬ nªn kh«ng n¾m b¾t kÞp c¸c ngµnh nghÒ míi do vËy mµ khi cã c¸c DN cã vèn §TNN ra ®êi vµ ®i vµo ho¹t ®éng th× chóng ta kh«ng cã ®ñ NNL cung cÊp cho hä ®Ó ph¸t triÓn. ViÖc c¸c DN cã vèn §TNN ®µo t¹o NNL, ®Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña DN m×nh, phï hîp ngµnh nghÒ m×nh lµ ®iÒu tèt nhuwg mµ ph¶i cã mét tr×nh tù mµ ng­êi häc ph¶i ®­îc häc lý thuyÕt sau ®ã råi thùc hµnh ®Ó ®¶m b¶o ®­îc quy tr×nh s¶n xuÊt kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. T¹o ®éng lùc cho ng­êi lao ®éng th«ng qua tiÒn l­¬ng. Trong lÜnh vùc tiÒn l­¬ng, chÝnh phñ ®· 44 lÇn thay ®æi møc l­¬ng tèi thiÓu cho phï hîp . Tõ 1-7-1999 Bé lao ®éng - Th­¬ng binh - X· héi ®· cã quyÕt ®Þnh ¸p dông tr¶ l­¬ng b»ng ®ång ViÖt Nam víi 3 møc 487000-556000-626000 ®ång/th¸ng .Tuú theo vïng l·nh thæ chÝnh phñ còng ®· cã nghÞ ®Þnh 197/CP ngµy 31-12-1994 vµ Bé lao ®éng- Th­¬ng binh -X· héi cã th«ng t­ 11/L§TBXH ngµy 3-5-1995 qu¶n lý tiÒn l­¬ng ®èi víi DN cã vèn §TNN. Thùc tÕ cho thÊy mét sè DN ®· chÊp hµnh ph¸p luËt ViÖt Nam thùc hiÖn ®óng nh÷ng quy ®Þnh vµ h­íng dÉn cña chÝnh phñ vµ cña BL§-TBXH .Tuy nhiªn vÉn cßn nhiÒu DN ch­a thùc hiÖn ®óng ,g©y ra tranh chÊp vÒ lao ®éng, kh«ng kÝch thÝch con ng­êi lµm viÖc h¨ng say vµ nhiÖt t×nh do vËy mµ n¨ng suÊt lao ®éng thÊp .T¨ng l­¬ng lµ mét h×nh thøc kÝch thÝch , t¹o ®éng lùc m¹nh nhÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng ,nã g¾n trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña ng­êi lao ®éng. Trªn thùc tÕ qua kiÓm tra th× thÊy cã mét sè c«ng nh©n vÉn chØ ®­îc tr¶ l­¬ng b»ng l­¬ng tèi thiÓu lµ 35 USD vËy lµ kh«ng kÝch thÝch ®­îc ng­êi lao ®éng. §iÒu ®¸ng nãi lµ c¸c c¬ quan ®Þa ph­¬ng nh­ Së L§TBXH - liªn ®oµn lao ®éng tØnh khã cã thÓ biÕt ®­îc chÝnh x¸c thùc tÕ thu nhËp, tiÒn l­¬ng , ®Þnh møc lao ®éng cña c¸c DN ®ã v× hä kh«ng b¸o c¸o hoÆc Ýt b¸o c¸o . C«ng t¸c h­íng dÉn , tuyªn truyÒn gi¸o dôc ý thøc ph¸p luËt cho ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng hiÓu chÝnh s¸ch, thùc hiÖn chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc vÒ tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp trong DN cã vèn §TNN bÞ bu«ng láng, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ch­a phèi hîp chÆt chÏ víi nhau trong viÖc h­íng dÉn kiÓm tra ®Ó DN thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña nhµ n­íc .ViÖc xö lý vi ph¹m ë mét sè doanh nghiÖp ch­a nghiªm, vai trß cña tæ chøc c«ng ®oµn trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng cßn h¹n chÕ ,ë niÒu DN cßn bÞ giíi chñ thao tóng, lîi dông do vËy mµ nã kh«ng kÝch thÝch ng­¬i lao ®éng, n¨ng suÊt lao ®éng gi¶m cã thÓ dÉn ®Õn nh÷ng tranh chÊp lao ®éng x¶y ra. VÊn ®Ò an toµn- vÖ sinh lao ®éng An toµn vµ søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng . HiÖn nay trong c¶ n­íc cã 54 khu c«ng nghiÖp .Nhµ n­íc khuyÕn khÝch DN ViÖt Nam thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c tæ chøc c¸ nh©n vµ DN cã vèn §TNN ®Çu t­ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp .Tuy nhiªn c¸c DN cã vèn §TNN chiÕm mét tû lÖ cao trong khu vùc nµy . NhiÒu khu c«ng nghiÖp cã tõ 90-100% DN cã vèn §TNN nh­ KCN Sµi §ång(Hµ Néi); khu chÕ xuÊt Linh Trung(TPHCM) ;KCN AMATA (§ång Nai)... C¸c DN trong KCN chñ yÕu ®Çu t­ vµo lÜnh vùc gia c«ng, l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp ®Ó xuÊt khÈu vµ tiªu thô t¹i thÞ tr­êng trong n­íc víi c¸c mÆt hµng chñ yÕu lµ hµng may mÆc xuÊt khÈu, l¾p r¸p ®iÖn tö. C¸c DN ®· thu hót mét lùc l­îng lao ®éng ®¸ng kÓ, ®Æc biÖt lµ lao ®éng n÷. Do ®­îc x©y dùng biÖt lËp víi khu d©n c­ vµ cã nh÷ng lîi thÕ vÒ c¬ së ban ®Çu còng nh­ vèn ®Çu t­ Nhµ n­íc mµ nhiÒu DN cã ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng c¬ së s¶n xuÊt ,thiÕt kÕ nhµ x­ëng theo ®óng tiªu chuÈn vÒ an toµn- vÖ sinh lao ®éng. Nh×n chung ng­êi lao ®éng lµm viÖc ë c¸c DN cã vèn §TNN t¹i c¸c khu chÕ xuÊt, KCN ®­îc h­ëng ®iÒu kiÖn lao ®éng thuËn lîi tiÖn nghi h¬n do nh÷ng d©y truyÒn c«ng nghÖ ®­îc c¬ giíi ho¸, tù ®éng ho¸, lµm gi¶m bít c¸c c«ng viÖc thñ c«ng, c¸c yÕu tè nguy hiÓm ®éc h¹i; m«i tr­êng lµm viÖc còng ®­îc c¶i thiÖn, Ýt « nhiÔm vµ khang trang s¹ch sÏ h¬n . NhiÒu nhµ §TNN ®· ¸p dông nh÷ng kinh nghiÖm tèt trong qu¶n lý lao ®éng, ®Æc biÖt lµ b¶o ®¶m vÖ sinh vµ an toµn cho ng­êi lao ®éng. Trong c¸c khu c«ng nghiÖp ng­êi sö dông lao ®éng trong nhiÒu DN ®· nhËn thøc ®óng ®­îc mèi quan hÖ gi÷a c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng vµ n¨ng suÊt lao ®éng, còng nh­ sù khang trang vµ bÒ thÕ cña nhµ m¸y lµ lêi b¶o ®¶m uy tÝn, chÊt l­îng hµng ho¸ cña DN m×nh ®èi víi b¹n hµng. MÆc dï vËy , trong KCN nµy ng­êi lao ®éng ®ang ph¶i ®èi ®Çu víi c­êng ®é lµm viÖc c¨ng th¼ng, g¸nh nÆng t©m lý, lµm viÖc trong d©y truyÒn c«ng nghÖ míi víi t­ thÕ kh«ng phï hîp. Qua t×m hiÓu vÊn ®Ò an toµn vµ søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng trong DN cã vèn §TNN t¹i c¸c KCN, nhÊt lµ c¸c DN l¾p r¸p ®iÖn tö, may mÆc, dÇy da, chÕ biÕn n«ng s¶n vµ h¶i s¶n ta thÊy r»ng: khi lµm viÖc ng­êi lao ®éng ph¶i thùc hiÖn nh÷ng thao t¸c ®¬n ®iÖu ®ßi hái ph¶i tËp trung cao ®é c¸c gi¸c quan ®Ó hoµn thµnh nhanh chãng c¸c nhiÖm vô cña m×nh trong d©y truyÒn. Hä gÇn nh­ phô thuéc hoµn toµn vµo nhÞp ®é d©y truyÒn c«ng nghÖ khÐp kÝn, cã c«ng ®o¹n ph¶i ®øng suèt mét ca. ChÝnh v× vËy, mµ ng­êi lao ®éng trô l¹i ®­îc ë DN th­êng lµ ng­êi cã søc khoÎ dÎo dai, t¸c phong nhanh nhÑn. Cã kh«ng Ýt tr­êng hîp ng­êi lao ®éng ®· ngÊt t¹i n¬i lµm viÖc do ch­a quen vµ qu¸ mÖt mái, c¨ng th¼ng. Sè liÖu ®iÒu tra vÒ søc khoÎ cña mét sè ng­êi lao ®éng lµm trong d©y truyÒn l¾p r¸p cho thÊy nhÞp ®iÖu thao t¸c t¨ng lªn 1,84 lÇn ; møc ®é run, mÖt mái cña tay t¨ng lªn 1,2 lÇn, møc ®é mÖt mái qua nhÞp ®Ëp cña tim t¨ng 1,22 lÇn(3,9/3,2) so víi ng­êi lµm viÖc ngoµi d©y truyÒn .KÕt qu¶ ®iÒu tra còng chØ ra r»ng chØ sè thÇn kinh t©m lý thÞ gi¸c sau lao ®éng gi¶m h¬n h¼n tr­íc khi lao ®éng. VÒ c«ng nghÖ, do kh©u qu¶n lý nhËp khÈu ch­a chÆt chÏ dÉn ®Õn viÖc nhËp c¸c thiÕt bÞ may mãc cò , l¹c hËu, nhiÒu d©y truyÒn tõ nh÷ng n¨m 60 ®· hÕt h¹n sö dông, g©y « nhiÔm m«i tr­êng vµ ¶nh h­ëng xÊu ®Õn søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng .Ngoµi ra, c«ng nghÖ míi còng xuÊt hiÖn nh÷ng bÊt lîi, ®éc h¹i míi, ng­êi lao ®éng ph¶i lµm viÖc ë nhiÒu vÞ trÝ cã t­ thÕ kh«ng hîp lý, g©y sù mÖt mái t©m lý .KÕt qu¶ ®iÒu tra 106 lao ®éng kü thuËt cao trong ngµnh nhiÖt ®iÖn, xi m¨ng ,truyÒn t¶i ph©n phèi ®iÖn cho thÊy : c¸c trung t©m ®iÒu khiÓn ®Òu ®­îc l¾p ®Æt theo thiÕt kÕ n­íc ngoµi, nªn chØ phï hîp víi 65% ng­êi lao ®éng ViÖt Nam .Khi ng­êi ViÖt Nam lµm trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ nµy hä ph¶i chÞu ®ùng c¨ng th¼ng h¬n. Theo sè liÖu cña viÖn y häc lao ®«ng, th× chØ cã 13% lao ®éng ViÖt Nam phï hîp víi m¸y cña §øc, 34% phï hîp víi m¸y cña Ph¸p- ý vµ 65% phï hîp víi m¸y cña NhËt. Kh¶o s¸t ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña mét sè lao ®éng trong c¸c DN cã vèn §TNN cña trung t©m vÖ sinh phßng dÞch Hµ Néi cho thÊy cã ®Õn 71% thêi gian trong ca, ng­êi lao ®éng ph¶i lµm viÖc trong t­ thÕ kh«ng phï hîp, nh­ ngåi xæm, quú gèi, khom l­ng, ngåi trªn ghÕ gç kh«ng cã cÇn ®iÒu khiÓn cao thÊp cho phï hîp víi chØ tiªu nh©n tr¾c. §Æc biÖt ë ph©n x­ëng ch©n kh«ng ®Ìn h×nh (Orion-Hanel), c«ng nh©n ph¶i ®øng suÊt ca, tay nhÊc bãng ®Ìn h×nh(träng l­îng 6-7 kg) tõ 800 ®Õn 1000 lÇn trong mét ca. Do ph¶i chÞu sù thay ®æi lín vÒ t©m sinh lý, céng víi t­ thÕ lao ®éng bÊt lîi, ng­êi lao ®éng lµm viÖc trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ míi th­êng m¾c c¸c bÖnh nghÒ nghiÖp nh­ rèi läan c¬ x­¬ng vµ mét sè lo¹i bÖnh kh¸c. Cho ®Õn nay ch­a cã sè liÖu tæng hîp vÒ bÖnh nghÒ nghiÖp trong c¸c KCN ,khu chÕ xuÊt v× phÇn lín c¸c DN sö dông lùc l­îng lao ®éng trÎ, víi th©m niªn nghÒ nghiÖp ch­a l©u. Nh­ng nh×n chung søc khoÎ ng­êi lao ®éng bÞ gi¶m sót vµ vµ mét sè ng­êi lao ®éng ®· ph¶i bá viÖc. KÕt qu¶ kh¸m søc khoÎ trong mét sè DN cho thÊy nh÷ng biÓu hiÖn l©m sµng tim m¹ch cña ng­êi lao ®éng trong c¸c DN nµy còng kh¸ cao mµ nguyªn nh©n cã thÓ do qu¸ c¨ng th¼ng vÒ thêi gian vµ t©m lý. ViÖc tu©n thñ luËt lao ®éng liªn quan ®Õn vÊn ®Ò an toµn vµ søc khoÎ ng­êi lao ®éng trong c¸c KCN cßn nhiÒu h¹n chÕ. NhiÒu DN ®· kh«ng khai b¸o ®¨ng ký xin giÊy phÐp sö dông mét sè thiÕt bÞ cã yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho ng­êi lao ®éng. §iÒu nµy cã thÓ râ ë c¸c DN t¹i KCN Biªn Hoµ hoÆc Sµi §ång. C¸c c«ng ty nµy chØ biÕt c¸c th«ng t­ d­íi luËt liªn quan ®Õn viÖc khai b¸o, ®¨ng ký vµ xin cÊp giÊy phÐp c¸c thiÕt bÞ cã yªu cÇu nghiªm ngÆt vÒ an toµn sau khi lµm viÖc víi thanh tra lao ®éng. MÆc dï quy chÕ 36/CP ngµy 24-4-1997 vÒ KCN, Khu chÕ xuÊt, KCN cao ,yªu cÇu c¸c DN trong khu vùc nµy ph¶i tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña bé luËt lao ®éng vÒ b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh lao ®éng, vÖ sinh c«ng nghiÖp vµ quan hÖ lao ®éng nh­ng do c¬ chÕ phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c ban qu¶n lý KCN vµ c¬ quan lao ®éng ®Þa ph­îng cßn ch­a hoµn thiÖn nªn víi nhiÒu lý do, chñ sö dông lao ®éng kh«ng nh÷ng kh«ng thùc hiÖn nghiªm chØnh mµ cßn g©y khã kh¨n hoÆc cè t×nh ng¨n c¶n c¸c ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm tra cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc, v× vËy nhiÒu tån t¹i trong c«ng t¸c an toµn vÖ sinh lao ®éng trong c¸c DN nµy ch­a ®­îc ph¸t hiÖn vµ xö lý kÞp thêi. Thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng trong c¸c DN cã vèn §TNN ë c¸c tØnh phÝa B¾c . Mét hÖ thèng an toµn vÖ sinh lao ®éng h÷u hiÖu,®iÒu kiÖn lµm viÖc thuËn lîi la nhu cÇu, quyÒn lîi chÝnh ®¸ng, ®Çy tÝnh nh©n v¨n, nh©n ®¹o cho mçi ng­êi lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh lao ®éng x· héi. §ã lµ nh©n tè b¶o toµn søc khoÎ, kh¶ n¨ng s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng c¸i quý nhÊt cña mçi con ng­êi, còng nh­ b¶o toµn søc lao ®éng x· héi ®Ó kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. Tuy nhiªn vÊn ®Ò an toµn vÖ sinh lao ®éng hÇu nh­ ®èi víi mçi quèc gia, ë mäi thêi ®iÓm lu«n mang tÝnh bøc xóc bëi nã liªn quan ®Õn toµn bé hÖ thèng c¸c kh©u s¶n xu©t, h¹ch to¸n kinh tÕ, thµnh tùu khoa häc, c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ an toµn vÖ sinh lao ®éng. An toµn vÖ sinh lao ®éng trong c¸c DN cã vèn §TNN c¸c tØnh phÝa B¾c cã mét ®Æc tr­ng riªng vÒ kü thuËt, c«ng nghÖ, qu¶n lý cña s¶n xuÊt- kinh doanh quan hÖ x· héi DN, m«i tr­êng ¸p dông ph¸p luËt. T¹i thêi ®iÓm quý IV n¨m 1998, c¸c DN §TNN c¸c tØnh phÝa B¾c cã 26,3% tæng sè lao ®éng ®ang ph¶i lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn lîi, bao gåm c¸c yÕu tè t¶i träng thÓ lùc cao, nguy hiÓm, ®éc h¹i, chËt tréi, tæ chøc vµ phôc vô n¬i lµm viÖc kh«ng phï hîp víi nh©n tr¾c häc, tÝnh ®¬n ®iÖu cao cña chç lµm viÖc.. Tû lÖ nµy cao h¬n møc b×nh qu©n chung lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp nÆng víi 44,3% tæng sè lao ®éng; x©y dùng 64,3% tæng sè lao ®éng, chñ yÕu thuéc DN cã vèn §TNN cña §µi Loan, NhËt B¶n vµ c¸c n­íc Ch©u Mü vµ thÊp trong DN Hµn Quèc 8,1% .T¹i mét bé phËn DN, hÖ thèng kü thuËt an toµn vÖ sinh lao ®éng, bao gåm c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt vµ thao t¸c lµm viÖc b¶o ®¶m an toµn cho ng­êi lao ®éng ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ, c¸c biÖn ph¸p khoa häc kü thuËt an toµn vÖ sinh lao ®éng ch­a ®­îc g¾n liÒn ®Çy ®ñ víi c¸c quy tr×nh kü thuËt-c«ng nghÖ s¶n xuÊt kinh doanh, sè lao ®éng lµm viÖc trong vïng hÖ thèng kü thuËt an toµn vÖ sinh lao ®éng kh«ng b¶o ®¶m vµ ch­a ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ (b×nh qu©n cña c¸c DN lµ 12,9% tæng sè lao ®éng). VÒ trang bÞ phßng hé c¸ nh©n hiÖn nay cßn cã 7,89% tæng sè lao ®éng ch­a ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ(giÇy,khÈu trang, quÇn ¸o b¶o hé, mò ,g¨ng tay..) ®ã lµ ch­a xÐt ®Õn chÊt l­îng chñng lo¹i ®­îc cung cÊp , chñ yÕu x¶y ra ë c¸c DN §µi Loan, Hµn Quèc, Singapore. Qua ®ã ta thÊy viÖc tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng ch­a cã mét hÖ thèng chÆt chÏ, ch­a ch¨m lo ®Õn søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng cña ng­êi lao ®éng, vÊn ®Ò an toµn vÖ sinh lao ®éng ch­a ®­îc c¸c DN cã vèn §TNN quan t©m chó ý. Tuy nhiªn còng thÊy r»ng, trong c¸c DN cã vèn §TNN c¸c n­íc Ch©u Mü 100% lao ®éng ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ phßng hé lao ®éng. §ång thêi ,bé phËn kh¸ lín kh«ng ®­îc huÊn luyÖn an toµn vÖ sinh lao ®éng ,do ®ã nh÷ng lao ®éng nµy th­êng tiÕn hµnh nh÷ng c«ng viÖc, thao t¸c mét c¸ch tuú tiÖn ,coi th­êng nguy c¬ an toµn vÖ sinh lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, mét bé phËn lao®éng ®­îc tuyÓn vµo (®Æc biÖt lµ lao ®éng n«ng th«n) ch­a quen víi lèi s¶n xuÊt vµ v¨n minh c«ng nghiÖp, ý thøc chÊp hµnh quy tr×nh c«ng nghÖ, quy tr×nh kü thuËt an toµn vÖ sinh lao ®éng thÊp lµm cho chñ sö dông lao ®éng mét sè DN ng¸n ngÈm. C«ng t¸c an toµn vÒ sinh lao ®éng trong c¸c DN §TNN ch­a hoµn chØnh do c¸c DN ch­a cö ng­êi lµm c«ng t¸c gi¸m s¸t an toµn vÒ sinh lao ®éng cho nªn viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, ch­¬ng tr×nh, biÖn ph¸p an toµn vÖ sinh lao sinh lao ®éng ,c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng ch­a ®­îc thùc hiÖn tèt trong c¸c DN nµy. ChØ cã 4% tæng sè DN ngµnh c«ng nghiÖp nÆng lµ cã thùc hiÖn mét sè DN míi chØ chó träng vÒ cung cÊp trang bÞ phßng hé lao ®éng mµ ch­a cã biÖn ph¸p toµn diÖn vÒ b¶o ®¶m an toµn vÖ sinh lao ®éng hiÖn t¹i vµ l©u dµi cho ng­êi lao ®éng. ChÝnh v× vËy khi cã ®æi míi c¸c kh©u c«ng nghÖ, m¸y mãc ,thiÕt bÞ, vËt t­ s¶n xuÊt ch­a tiÕn hµnh viÖc x©y dùng n«i quy, quy tr×nh an toµn vÖ sinh lao ®éng ®Ó phæ biÕn ,huÊn luyÖn kÞp thêi cho ng­êi lao ®éng.Trong thùc hiÖn vÒ ph¸p luËt lao ®éng vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng cßn thÊy sù vi ph¹m kh¸ phæ biÕn cña chñ sö dông lao ®éng vÒ kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho ng­êi lao ®éng. B×nh qu©n chung c¸c DN míi chØ cã 64,7% tæng sè lao ®éng ®­îc kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú chñ yÕu lµ c¸c DN §TNN ë c¸c ®Þa ph­¬ng nh­ lµ Qu¶ng Ninh, H¶i D­¬ng ... Nguyªn nh©n chñ yÕu cña vi ph¹m nµy lµ do tÝnh to¸n lîi Ých kinh tÕ cña chñ sö dông lao ®«ng, mét phÇn do dÞch vô kh«ng thuËn lîi cho mét sè DN §TNN ë ®Þa bµn khã kh¨n. Trong c¸c DN §TNN c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn lao ®éng cho lao ®éng n÷ ch­a ®­îc thùc hiÖn tèt, trªn tæng thÓ cßn cã 33% tæng sè lao ®éng n÷ lµm viÖc trong c¸c DN kh«ng cã nhµ t¾m, 11,7% kh«ng cã nhµ vÖ sinh ;25,1% kh«ng cã n¬i thay quÇn ¸o g©y khã kh¨n cho sinh ho¹t lao ®éng n÷. LuËt lao ®éng vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p kh¾c phôc c¶i thiÖn ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn lµm viÖc tèt h¬n cho ng­êi lao ®éng vµ c¸c DN sÏ qu¶n lý ®­îc tèt h¬n nguån nh©n lùc trong DN cña m×nh tr¸nh ®­îc nh÷ng t×nh huèng xÊu x¶y ra. Quan hÖ lao ®éng, tranh chÊp lao ®éng, nguyªn nh©n dÉn ®Õn tranh chÊp lao ®éng(quan hÖ lao ®éng, tranh chÊp lao ®éng), trong c¸c DN §TNN Theo b¸o c¸o ch­a ®Çy ®ñ cña TAND tèi cao, trong ba n¨m thi hµnh Bé luËt lao ®éng vµ h¬n hai n¨m thi hµnh ph¸p lÖnh thñ tôc hoµ gi¶i c¸c vô tranh chÊp lao ®éng .HÖ thèng toµ lao ®éng cña TAND c¸c cÊp ®· tiÕp nhËn 1300 ®¬n th­ khiÕu n¹i vÒ TCL§ tõ c¸c DN cã vèn §TNN trong tæng sè gÇn 2000 ®¬n göi ®Õn toµ ¸n, ®· thô lý 192/437 vô viÖc, hoµ gi¶i thµnh 134/308 vô, thô lý vµ ®­a ra xÐt xö 58/129 vô .Mét sè DN cã vèn §TNN ch­a chÊp hµnh ®Çy ®ñ ph¸p luËt lao ®éng . §Ó TCL§, x¶y ra th­êng xuyªn, kÐo dµi vµ ®«i khi rÊt gay g¾t th­êng gÆp lµ chñ DN ®èi xö th« b¹o ®èi víi ng­êi lao ®éng, l¨ng nhôc vÒ tinh thÇn; ®¬n ph­¬ng chÊm døt hîp ®ång lao ®éng ,vi ph¹m vÒ an toµn lao ®éng ,mét sè chñ DN ®ßi båi th­êng phÝ ®µo t¹o .Nh÷ng tranh chÊp nªu trªn tuy ch­a nhiÒu, ch­a tËp hîp ®­îc ®Çy ®ñ, xong ë ®Þa ph­¬ng ngµnh nghÒ nµo còng x¶y ra ®· g©y ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt l­îng s¶n phÈm vµ ®êi sèng ng­êi lao ®éng. M©u thuÉn gi÷a ng­êi lao ®éng víi ng­êi sö dông lao ®éng ®«i khi rÊt gay g¾t vµ dÉn ®Õn ®×nh c«ng .Trong lao ®éng s¶n xuÊt vµ ph©n phèi thµnh qu¶ lao ®éng, viÖc ph¸t sinh m©u thuÉn dÉn ®Õn TCL§, ®iÒu khã tr¸nh khái ë bÊt kú quèc gia nµo .Song viÖc phÊn ®Êu ®Ó gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c TCL§, nhÊt lµ c¸c vô viÖc kh«ng ®¸ng ®Ó x¶y ra nh»m t¹o lËp mèi quan hÖ hµi hoµ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng lµ mét ý t­ëng tèt ®Ñp vµ ph¶i trë thµnh môc tiªu phÊn ®Êu chung. Nh­ vËy lµ vÊn ®Ò qu¶n lý tè NNL trong c¸c DN lµ mét viÖc lµm rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p .Nh÷ng chñ ®Ò qñan lý con ng­êi-ng­êi trong tæ chøc - ®· thay ®æi vÒ rÊt nhiÒu m¨t,ng­êi ta cã häc vÊn tèt h¬n vµ chuÈn bÞ c«ng viÖc cña hä tèt h¬n, nhËn thøc râ vÒ quyÒn lîi cña hä , c«ng ¨n viÖc lµm vµ nguyÖn véng vÒ ®êi sèng cña hä t¨ng lªn. §Æc biÖt lµ qu¶n lý con ng­êi liªn quan ®Õn ®Æc ®iÓm v¨n ho¸ do vËy mµ c¸c DN cã vèn §TNN muèn kinh doanh thµnh c«ng th× cÇn ph¶i hiÓu râ luËt ph¸p ,truyÒn thèng v¨n ho¸ cña ViÖt Nam . Mét sè tån t¹i trong c«ng t¸c qu¶n lý nguån nh©n lùc t¹i c¸c DN cã §TNN vµ nguyªn nh©n . Tr­íc tiªn vÊn ®Ò tuyÓn dông lao ®éng trong c¸c doah nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®ang lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc nhÊt ®Ó t×m ra ®­îc mét ®éi ngò cã ®ñ tr×nh ®é ®¸p øng c«ng viÖc cña DN, c¸c DN ®· tù m×nh tuyÓn lao ®éng nh­ vËy th× hä khã hiÓu ®­îc tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng cho nªn sÏ khã ®¸p øng ®­îc yªu cÇu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do c«ng t¸c d¹y nghÒ cña ta bÞ mÊt ph­¬ng h­íng ,lóng tóng phã mÆc cho thÞ tr­êng cho nªn chóng ta thiÕu h¼n nh÷ng c«ng nh©n cã tr×nh tay nghÒ cao v× vËy mµ khi c¸c DN nµy ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn th× nguån nh©n lùc ch­a ®¸p øng ®­îc th× hä sÏ ph¶i t×m ra biÖn ph¸p kh¾c phôc cã thÓ lµ ®­a ng­êi n­íc ngoµi cã tr×nh ®é sang lµm viÖc hoÆc lµ tuyÓn nh÷ng c«ng nh©n vµo sau ®ã ®µo t¹o vµ h­íng dÉn hä trong qu¸ tr×nh lao ®éng. C¬ quan qu¶n lý d¹y nghÒ ch­a thèng nhÊt , c¸c chÝnh s¸ch ch­a thèng nhÊt , thiÕu tÝnh chÆt chÏ ,hÊp dÉn ,g©y t¸c ®éng kh«ng nhá tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh .§èi víi viÖc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®©y thùc sù lµ mét bµi to¸n khã gi¶i quyÕt ®èi víi nhµ ®Çu t­ . MÆc dï NNL cña ta kh¸ dåi dµo, lùc l­îng lao ®éng trÎ cã thÓ ®¸p øng ®­îc kÞp thêi, nh­ng mµ chÊt l­îng ®èi víi yªu cÇu cña c¸c DN th× ch­a ®¸p øng ®­îc do vËy mµ mét sè DN ®· t×m ra ph­¬ng ph¸p míi cho m×nh lµ tuyÓn lao ®éng vµo, sau ®ã ®µo t¹o hä nh­ vËy th× ng­êi lao ®éng sÏ n¾m b¾t nghÒ mét c¸ch v÷ng vµng vµ häc mét c¸ch nhanh chãng c«ng viÖc nh­ng mµ hä l¹i kh«ng n¾m râ ®­îc quy tr×nh s¶n xuÊt tõ ®Çu nÕu nh­ kh«ng ®­îc häc lý thuyÕt . Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do chiÕn l­îc ph¸t triÓn NNL cña ta ch­a thèng nhÊt, ®ång bé h¬n n÷a lµ chóng ta míi héi nhËp nÒn kinh tÕ do vËy mµ viÖc ®µo t¹o cã thÓ lµ ch­a thËt sù ®óng nghÒ so víi c¸c DN§TNN cÇn tuyÓn, h¬n n÷a viÖc ®µo t¹o cña ta l¹i ch­a ®­îc s©u, phï hîp sù ph¸t triÓn ngµnh nghÒ cña sù ph¸t triÓn, ngµnh nghÒ míi .VÊn ®Ò t¹o ®éng lùc ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®©y lµ mét viÖc tÕ nhÞ, nh¹y c¶m nh­ng mµ l¹i gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ tån t¹i trong c¸c DN nguyªn nh©n lµ do sù ph¸t triÓn cña ta cßn thÊp , ch­a cã sù khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng kÞp thêi. §èi víi an toµn vÖ sinh lao ®éng lµ mét tån t¹i kh«ng nhá : c­êng ®é lµm viÖc c¨ng th¼ng vµ nh÷ng bÊt lîi do sù kh«ng qu¶n lý chÆt tõ ®Çu qu¸ tr×nh lao ®éng ,chuyÓn giao c«ng nghÖ cã thÓ dÉn ®Õn nguy c¬ ng­êi lao ®éng ph¶i rêi khái d©y chuyÒn s¶n xuÊt xím h¬n nhiÒu so víi tuæi vÒ h­u theo quy ®Þnh cña luËt ph¸p .Do xu h­íng muèn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng søc c¹nh tranh , nh÷ng ng­êi sö dông lao ®éng liªn tôc thay ®æi c«ng nghÖ , sö dông lùc l­îng lao ®éng trÓ h¬n, ®èi t­îng dÔ chÊp nhËn tiÒn l­¬ng thÊp vµ cã kh¶ n¨ng ®¸p øng nh÷ng ®ßi hái cña d©y nghÖ ®­îc dïng nh­ lµ mét cí cho viÖc gi¶m biªn chÕ . Thay cho viÖc ®µo tµo l¹i ®Ó sö dông c«ng nghÖ míi. Nh÷ng ng­êi phô n÷ ë ®é tuæi gÇn 40 mµ phÇn lín chØ ë tr×nh ®é líp s¸u phæ th«ng bÞ thay thÕ .Nguy c¬ nµy còng ®ang x¶y ra víi chóng ta ,vÝ dô nh­ ë DN ®Ìn h×nh orion-Hanel do tÝnh chÊt c«ng viÖc c¸c thao t¸c cña ng­êi lao ®éng ë ®é tuæi trªn 35 ®· kh«ng thÓ tiÕp tôc lµm viÖc. ®©y thùc sù lµ mét th¸ch thøc lín ®èi víi ng­êi lao ®éng, ng­êi sö dông lao ®éng vµ c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch tr­íc viÖc gi¶i quyÕt mét kh¶ n¨ng cã thÓ x¶y ra ®ã lµ sè tuæi trªn 35 cña ng­êi lao ®éng mµ phÇn ®«ng lµ lao ®éng n÷ cã thÓ nghÓ tr­íc tuæi hoÆc ph¶i rêi khái d©y truyÒn s¶n xuÊt, xuÊt hiÖn mét sè bÖnh : bÖnh nghÒ nghiÖp. Nguyªn nh©n chÝnh lµ do c«ng nghÖ míi ®ßi hái ng­êi lao ®éng ph¶i cã ®Çy ®ñ søc khoÎ vµ tr×nh ®é ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc ; mÆt kh¸c do c«ng t¸c tæ chøc phôc vô n¬i lµm viÖc vµ vÊn ®Ò an toµn vÖ sinh lao ®éng trong c¸c DN §TNN ch­a ®­îc quan t©m ,chó ý cho nªn lµ ®· ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng , hÖ thèng y tÕ ch­a ph¸t triÓn tèt, phôc vô kÐm ®· lµm cho ng­êi ta kh«ng ®ñ søc lùc ®Ó lµm viÖc víi c­êng ®é cao trong c¸c DN nµy tõ ®ã mµ mµ hä ph¶i nghØ sím ,bá DN .Nguyªn nh©n cña bÖnh nghÒ nghiÖp lµ ph¸t sinh ë ng­êi lao ®éng chñ yÕu lµ ng­êi sö dông lao ®éng ch­a chó ý ®óng møc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p vÖ sinh c«ng nghiÖp , b¶o ®¶m tiªu chuÈn giíi h¹n cho phÐp c¸c yÕu tè m«i tr­êng lao ®éng (chÊt ®éc h¹i, tõ tr­êng, bôi, bøc x¹, t­ thÕ lµm viÖc...) phï hîp víi kh¶ n¨ng chèng ®ì ,th¶i lo¹i, b¶o ®¶m duy tr× c¸c chØ sè t©m sinh lý b×nh th­êng cña ng­êi lao ®éng; ®ång thêi do mét sè ng­êi thiÕu ý thøc chÊp hµnh an toµn vÖ sinh lao ®éng , Ýt hiÓu biÕt vÒ vÖ sinh trong lao ®éng lµm xuÊt hiÖn bÖnh nghÒ nghiÖp. Tranh chÊp lao ®éng lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p, khã gi¶i quyÕt . Tranh chÊp x¶y ra chñ yÕu lµ gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng .Nguyªn nh©n lµ viÖc t×m hiÓu vÒ BLL§, vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn ®Ó hiÓu cho râ, lµm cho ®óng ch­a ®­îc DN§TNN quan t©m ®óng møc , ý thøc ph¸p luËt ch­a ®­îc ®Ò cao, nhiÒu chñ DN ®­îc hái vÒ nh÷ng sai ph¹m th­êng hay ®æ lçi cho ng­êi gióp viÖc, vin cí ng«n ng÷ bÊt ®ång, ch­a am hiÓu ®Ó lµm sai, khi cã tranh chÊp chñ DN th­êng uû quyÒn cho ng­êi gióp viÖc kh«ng ®ñ thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh lµm cho vô kiÖn kÐo dµi vµ cµng nghiªm träng. ViÖc ký kÕt hîp ®ång lao ®éng ch­a theo ®óng quy ®Þnh cña BLL§, ,®iÒu kho¶n mËp mê kh«ng râ rµng ,nhiÒu DN ®· tuyÓn dông c«ng nh©n vµ tæ chøc s¶n xuÊt hµng n¨m mµ kh«ng ký hîp ®ång lao ®éng víi ng­êi lao ®éng, cè t×nh kÐo dµi thêi gian thö viÖc, ký hîp ®ång ng¾n h¹n ®èi víi c«ng viÖc cã tÝnh chÊt th­êng xuyªn l©u dµi ®Ó t¨ng c­êng bãc lét vµ dÔ dµng ®¬n ph­¬ng chÊm døt hîp ®ång lao ®éng mµ kh«ng ph¶i båi th­êng tiÒn l­¬ng cho ng­êi lao ®éng .Mét sè DN ch¹y theo lîi nhuËn, kh«ng quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng, ®·i ngé kh«ng t­¬ng xøng víi thêi gian vµ c­êng ®é lao ®éng hä bá ra , ch­a quan t©m ch¨m lo n©ng cao tay nghÒ, kü n¨ng kü x¶o cho c«ng nh©n, ch­a g¾n chÆt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh víi chiÕn l­îc x©y dùng con ng­êi . §éi ngò c¸n bé lµ ng­êi ViÖt Nam trong c¸c DN th­êng ch­a ®Ò cao tr¸ch nhiÖm lµ cÇu n«Ý trung thùc gi÷a ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng. TÝnh kû luËt ,t¸c phong c«ng nghiÖp ,tù gi¸c chÊp hµnh néi quy quy chÕ cña DN ë mét bé phËn ng­êi lao ®éng ch­a cao, nhiÒu ng­êi cßn ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña DN . ViÖc x©y dùng néi quy ,quy chÕ ,quy tr×nh, quy t¾c kü thuËt, b¶o vÖ tµi s¶n ë mét sè DN ch­a s¸t hîp, cô thÓ vµ kh«ng bæ sung kÞp thêi nªn khi x¶y ra tranh chÊp rÊt khã ph©n xö . NhiÒu DN ch­a quan t©m x©y dùng c¬ chÕ b¶o ®¶m quyÒn lîi lµm chñ ë DN, tõ chèi thµnh lËp c«ng ®oµn hoÆc cã ý kiÕn cho r»ng c«ng ®oµn ®øng vÒ phÝa ng­êi lao ®éng; b¶o vÖ mét chiÒu, nªn t×m c¸ch chèng l¹i hay t¹o dùng mét ®éi ngò c«ng ®oµn chØ biÕt nghe theo chñ DN, kh«ng thÊy hÕt vÞ trÝ, chøc n¨ng cña c«ng ®oµn lµ ng­êi ®¹i diÖn b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng ®ång thêi còng lµ b¹n ®­êng cña ng­êi sö dông lao ®éng biÕt ng¨n chÆn nh÷ng sai ph¹m vµ b¶o vÖ hîp ph¸p c¶ hai phÝa. ViÖc thi hµnh kû luËt ®èi víi ng­êi lao ®éng ch­a tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña BLL§, cßn ¸p ®Æt dÉn ®Õn viÖc xö lý sai g©y bÊt c«ng cho ng­êi lao ®éng. VËy , kh¾c phôc ®­îc nh÷ng tån t¹i, t×m ra ®­îc biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc th× sÏ x©y dùng ®­îc mèi quan hÖ lao ®éng tèt ®Ñp hµi hoµ æn ®Þnh ®em l¹i lîi Ých cho c¶ hai bªn ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông lao ®éng tõ ®ã sÏ thu hót ®­îc vèn ®Çu t­ cña tæ chøc c¸ nh©n n­íc ngoµi , gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý trong n­íc häc tËp ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm n­íc ngoµi tõ ®ã mµ qu¶n lý tèt h¬n nguån lao ®éng trong DN lµm cho DN ngµy cµng ph¸t triÓn , ®­a kinh tÕ n­íc ta ®i lªn theo ®óng h­íng mµ §¶ng ta ®· ®Ò ra . Ch­¬ng III : Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý NNL trong c¸c DN cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi C¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc . CÇn ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n vµ nhÊt qu¸n ®èi víi §TNN, coi nã lµ mét vÊn ®Ò cña chiÕn l­îc kinh tÕ-x· héi, coi c¸c DN cã vèn §TNN lµ mét bé phËn cña céng ®ång c¸c DN ViÖt Nam . Tõ ®ã mµ c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ph¶i t¹o m«i tr­êng ph¸p lý thuËn lîi vµ æn ®Þnh ®Ó thu hót cã hiÖu qu¶ §TNN . Cô thÓ lµ bæ sung ,hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt, b¶o ®¶m cã hÖ thèng ph¸p luËt æn ®inh, nhÊt qu¸n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ViÖt Nam vµ t«n träng c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, lµm tèt c«ng t¸c tæ chøc thùc hiÖn hÖ thèng ph¸p luËt , n©ng cao ý thøc chÊp hµnh ph¸p luËt cña c«ng d©n ViÖt Nam vµ c¸c nhµ §TNN . H­íng dÉn c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn hîp t¸c §TNN. Cã chÝnh s¸ch ­u tiªn c¸c nhµ §TNN ®Çu t­ vµo nh÷ng vïng s©u, xa vµ vµo lÜnh vùc cã t¸c ®éng quan träng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc . Nh÷ng chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc ph¶i ®­îc viÕt d­íi d¹ng v¨n b¶n, dÔ hiÓu vµ tr×nh bµy bao qu¸t toµn diÖn chøc n¨ng .CÇn phæ biÕn chÝnh s¸ch vµ ®Ó cho mäi ng­êi trong kh¾p tæ chøc hiÓu râ. ChÝnh s¸ch cÇn cã c¬ së ®óng ®¾n t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho DN. ChÝnh s¸ch cÇn ®­îc thiÕt lËp trªn c¬ së th¶o luËn ë nhiÒu cÊp vµ hái ý kiÕn c¸c DN. C¸c chÝnh s¸ch lu«n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho DN. C¸c chÝnh s¸ch cô thÓ t¹i DN. TuyÓn dông lao ®éng cÇn quan t©m tíi chÊt l­îng: TuyÓn dông lao ®éng cña c¸c DN cã vèn §TNN còng ®ang cã nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i, ®ßi hái c¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c DN thùc hiÖn tèt nhÊt c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh , sö dông hiÖu qu¶ NNL dåi dµo cña c¸c ®Þa ph­¬ng . C¸c biÖn ph¸p nh­ lµ : T¹o m«i tr­êng ph¸p lý th«ng tho¸ng h¬n, phï hîp víi cã chÕ thÞ tr­êng cho c¸c DN cã vèn §TNN trong tuyÓn dông lao ®éng cho phÐp DN tù tuyÓn dông lao ®éng; tuyÓn trùc tiÕp lao ®éng ®Ó sö dông hoÆc ®Ó ®µo t¹o råi sö dông cã sù qu¶n lý cña c¬ quan lao ®éng ®Þa ph­¬ng. N©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m dÞch vô viÖc lµm b»ng viÖc h­íng c¸c ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m vµo t­ vÊn viÖc lµm, cung øng lao ®éng ,th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng ®Ó gãp phÇn hç trî cã hiÖu qu¶ vµo cung øng lao ®éng cho c¸c DN cã vèn §TNN. Hoµn thiÖn quy ®×nh thñ tôc tuyÓn dông lao ®éng vµo lµm viÖc trong c¸c DN vµ tæ chøc n­íc ngoµi t¹i ViÖt Nam, thñ tôc cÊp giÊy phÐp cho ng­êi lao ®éng n­íc ngoµi vµ lµm viÖc t¹i ViÖt Nam vµ khu vùc DN cã vèn §TNN ph¶i ®¶m b¶o thuËn lîi nhanh chãng. Hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi tù do di chuyÓn søc lao ®éng gi÷a c¸c tØnh, c¸c khu vùc kinh tÕ trong vïng, trªn c¬ së ®ã tr¸nh hiÖn t­îng chia c¾t thÞ tr­êng lao ®éng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng x· héi . Thùc hiÖn viÖc huÊn luyÖn c¸c phÈm chÊt cÇn thiÕt cho ng­êi lao ®éng trong c¸c tr­êng hîp ®µo t¹o, d¹y nghÒ phï hîp víi lao ®éng trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ tr×nh ®é tæ chøc s¶n xuÊt-kinh doanh ,tæ chøc lao ®éng cao gióp cho c¸c DN §TNN kh«ng ph¶i mÊt thêi gian ®µo t¹o . CÇn ph¶i ®Çu t­ lín h¬n cho gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®Ó ph¸t triÓn NNL phôc vô cho qu¸ tr×nh CNH-H§H. ViÖc gi¸o dôc ,®µo t¹o nãi chung ,gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh©n lùc khoa häc kü thuËt nãi riªng cã mét ý nghÜa ®Æc biÖt quan träng trong viÖc h×nh thµnh bé phËn nguån lao ®éng kü thuËt. Nã kh«ng nh÷ng cã vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi mµ ®ång thêi cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho mçi ng­êi t×m ®­îc c«ng viÖc lµm phï hîp . Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vµ toµn dông lao ®éng nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng bëi v× con ng­êi quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña DN chø kh«ng ph¶i lµ thiÕt bÞ c«ng nghÖ cao do vËy cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn tèt NNL võa hång-võa chuyªn ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc CNH-H§H. Con ng­êi lµ vèn quý, lµ tµi s¶n quèc gia ,kh«ng cã lao ®éng cña con ng­êi th× tÊt c¶ trë nªn v« Ých do vËy ph¶i cã chiÕn l­îc ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn. T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o ,d¹y nghÒ lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n-kü thuËt cao cho thÞ tr­êng lao ®éng. ViÖc ®µo t¹o, d¹y nghÒ cã tÝnh ®Õn nhu cÇu sö dông lao ®éng theo ngµnh nghÒ, lo¹i h×nh lao ®éng (c«ng nh©n kü thuËt ,trung cÊp chuyªn nghiÖp ,cao ®¼ng, ®¹i häc trë lªn), ®Æc biÖt lµ ®µo t¹o nh÷ng ngµnh nghÒ míi ®Ó ®¸p øng ®­îc NNL trong c¸c DN cã vèn §TNN . §Èy m¹nh nghiªn cøu, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ ®Ó t×m ra ®­îc ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o phï hîp vµ n©ng cao ®­îc quy m« vµ chÊt l­îng NNL. §Æc biÖt chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc ,n¨ng lùc tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c«ng chøc Nhµ n­íc c¸c cÊp ,®éi ngò c¸n bé ViÖt Nam trong c¸c DN§TNN .Kh«ng chØ th«ng qua hÖ thèng c¸c tr­êng chuyªn ngµnh trong n­íc ®Ó ®µo t¹o c¸n bé chuyªn tr¸ch ho¹t ®éng §TNN. Ph¶i quan t©m tíi ng­êi lao ®éng . §Ó ng­êi lao ®éng tÝch cùc h¨ng say, t¹o bÇu kh«ng khÝ th©n mËt, æn tho¶ vµ lµm cho ng­êi lao ®éng coi DN lµ ng«i nhµ thø 2 cña m×nh, khÝch lÖ ng­êi lao ®éng ®­îc lao ®éng ®­îc thùc hiÖn d­íi hai h×nh thøc : vËt chÊt vµ tinh thÇn. Trong ®ã h×nh thøc vËt chÊt bÞ giíi h¹n vÒ kh¶ n¨ng cña DN cßn h×nh thøc tinh thÇn th× kh¶ n¨ng v« tËn. CÇn ph¶i cã biÖn ph¸p qu¶n lý tiÒn l­¬ng ®Ó cho ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng thµnh qu¶ lao ®éng cña m×nh, ngoµi ra cßn kÝch thÝch hä nh­ lµ tiÒn th­ëng. C¸c DN ph¶i x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng vµ c«ng khai cho ng­êi lao ®éng biÕt .§Þnh møc lao ®éng ph¶i ®­îc lµm thö trong thêi gian 1-3 th¸ng tr­íc khi ¸p dông chÝnh thøc . Cã chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ,tiÒn th­ëng ®Ó khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao, lu«n t¹o cho ng­êi lao ®éng cã høng thó trong c«ng viÖc. N©ng cao vµ qu¶n lý chÆt chÏ hÖ thèng kü thuËt an toµn vÖ sinh lao ®éng Tai n¹n lao ®«ng, bÖnh nghÒ nghiÖp ,gia t¨ng trong thêi kú CNH-H§H cã tÝnh quy luËt, phæ biÕn ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi .Tõ kÕt qu¶ còng nh­ thiÕu sãt, tån t¹i rót ra trong nh÷ng n¨m thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng theo BLL§ cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p kh¾c phôc .ViÖc ph¸t triÓn c¸c KCN lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc nh­ng viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi vµ søc khoÎ cña ng­êi lao ®éng trong khu vùc nµy còng lµ mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i quan t©m, ®Ó c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng trong khu vùc nµy còng lµ mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i quan t©m, ®Ó c¶i thiªn ®iÒu kiÖn lao ®éng trong c¸c DN cÇn ph¶i sím ®Çu t­ nghiªn cøu vµ ho¹ch ®ÞnhchÝnh s¸ch tæng thÓ nh»m b¶o vÖ ng­êi lao ®éng nãi chung vµ ng­êi lao ®éng trong KCN nãi riªng . CÇn th­êng xuyªn tuyªn truyÒn , gi¸o dôc ,,phæ biÕn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch, luËt ph¸p cña nhµ n­íc vÒ vÖ sinh an toµn lao ®éng cho c¸c nhµ §TNN, c¸c c¬ quan thÈm ®Þnh dù ¸n , cÊp phÐp duyÖt thiÕt kÕ d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®­îc ®­a vµo ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt , t¨ng c­êng thanh tra kiÓm tra c«ng t¸c vÖ sinh, sím ban hµnh quy chÕ , phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a ban qu¶n lý KCN vµ c¬ quan lao ®éng ®Þa phuwong ,khuyÕn khÝch ng­êi sö dông lao ®éng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ho¹t ®éng gi÷a ban qu¶n lý KCN vµ c¬ quan lao ®éng ®Þa ph­¬ng ,khuyÕn khÝch ng­êi sö dông lao ®éng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó c¶i t¹o m«i tr­êng lµm viÖc ,c¶i thiÖn t­ thÕ lao ®éng, gi¶m sù c¨ng th¼ng khi lµm viÖc , tæ chøc vµ phôc vô tèt n¬i lµm viÖc cho ng­êi lao ®éng . §©y lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch ®Ó qu¶n lý tèt NNL trong DN vÒ søc khoÎ ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña DN ®­îc bÒn v÷ng ,l©u dµi. Gi¶i quyÕt tranh chÊp lao ®éng ,c«ng t¸c hoµ gi¶i vµ vai trß cña c«ng ®oµn Qua thùc tiÔn xÐt xö vµ qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c«ng t¸c hoµ gi¶i ë c¸c DN cã vèn §TNN vµ qua gi¶i quyÕt c¸c cuéc ®×nh c«ng trong vµi n¨m qua, chóng ta thÊy ë phÇn lín c¸c DN§TNN ng­êi sö dông lao ®éng chÊp hµnh tèt ph¸p luËt lao ®éng, ®· tæ chøc cho ng­êi lao ®éng häc tËp ph¸p luËt lao ®éng , quan t©m ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cho ng­êi lao ®éng , phèi hîp chÆt chÏ víi tæ chøc c«ng ®oµn, thiÕt lËp ®­îc mèi quan hÖ tèt gi÷a ng­êi sö dông lao ®éng , tæ chøc c«ng ®oµn ,c¬ quan lao ®éng ®Þa ph­¬ng vµ quan t©m ®Õn c«ng t¸c hoµ gi¶i , Ýt x¶y ra tranh chÊp lao ®éng khi x¶y ra tranh chÊp ph¶i gi¶i quyÕt nhanh gän , ®óng ph¸p luËt ,Ýt vô ph¶i ®­a ®Õn toµ ¸n , ®éng viªn ng­êi lao ®éng yªn t©m phÊn khëi lµm viÖc . Ng­îc l¹i mét sè DN ch­a chÊp hµnh ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh cña BLL§, ®èi xö th« b¹o víi ng­êi lao ®éng , ch­a quan t©m ®Õn viÖc x©y dùng tæ chøc c«ng ®oµn, coi th­êng vµ ®«i khi ®èi ®Çu víi c«ng ®oµn, kh«ng thµnh lËp héi ®ång hoµ gi¶i c¬ së , kh«ng ký kÕt hîp ®ång lao ®éng , hoÆc ký kh«ng ®óng quy ®Þnh cña ph¸p luËt lao ®éng , ch­a quan t©m ®Õn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng , x©y dùng ®Þnh møc qu¸ cao, b¾t ng­êi lao ®éng lµm viÖc ngoµi giê víi thêi gian kÐo dµi vµ c­êng ®é lao ®éng cao, tr¶ l­¬ng th­ëng kh«ng ®óng víi cam kÕt trong hîp ®ång lao ®éng ch­a quan t©m ®Çy ®ñ ®Õn an toµn vÖ sinh lao ®éng . ë mét sè DN ch­a chó ý ®Õn c«ng t¸c gi¸o dôc ph¸p luËt lao ®éng vµ phong tôc tËp qu¸n ng«n ng÷ ViÖt Nam cho chuyªn gia kü thuËt, nh©n viªn kü thuËt ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ca s¶n xuÊt dÉn ®Õn viÖc xung ®ét kh«ng ®¸ng cã nhiÒu lóc g¨y g¾t kÐo dµi dÉn ®Õn ®×nh c«ng g©y thiÖt h¹i cho DN vµ cho c¶ ng­êi lao ®éng . §Ó lµm tèt c«ng t¸c hoµ gi¶i trong viÖc tranh chÊp lao ®éng gãp phÇn ng¨n chÆn ngay tõ ®Çu c¸c m©u thuÉn nhá , gãp phÇn æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh vµ t¹o quan hÖ tèt gi÷a c¸c chñ thÓ . Mét sè c¸c gi¶i ph¸p nh­ lµ : Nhµ n­íc cÇn cô thÓ ho¸ b»ng mét v¨n b¶n d­íi luËt quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i , träng tµi trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ Söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu trong bé luËt lao ®éng quy ®Þnh vÒ c«ng t¸c hoµ gi¶i , träng tµi tr­íc m¾t cho phÐp ë mét sè DN ch­a cã tæ chøc c«ng ®oµn , ch­a lËp ®­îc héi ®ång hoµ gi¶i c¬ së , th× ng­êi lao ®éng cã thÓ yÕu cÇu c¸c c¬ quan thanh tra lao ®éng , c¸c chuyªn gia vÒ lao ®éng , luËt s­ tiÕn hµnh hoµ gi¶i ®èi víi lo¹i tranh chÊp b¾t buéc ph¶i hoµ gi¶i , ®èi víi DN cè t×nh kÐo dµi kh«ng chÞu hoµ gi¶i th× coi nh­ hoµ gi¶i kh«ng thµnh vµ toµ ¸n cã quyÒn ®­a ra xÐt xö C¸c DN §TNN cÇn quan t©m phæ biÕn ph¸p luËt cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam vµ lao ®éng n­íc ngoµi ®Ó hä hiÓu vµ thùc hiÖn , cÇn x©y dùng néi quy lao ®éng ë DN thËt cô thÓ, râ rµng vµ phæ biÕn kÞp thêi ®Õn tõng ng­êi lao ®éng CÇn t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi lao ®éng , tËp thÓ lao ®éng , thµnh lËp c«ng ®oµn . §èi víi DN sö dông trªn 10 lao ®éng cÇn thµnh lËp ngay héi ®ång hoµ gi¶i c¬ së vµ t¹o mäi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng theo ®óng quy ®Þnh cña bé luËt lao ®éng vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh. III. KiÕn nghÞ 1. Trong c«ng t¸c tuyÓn dông lao ®éng Doanh nghiÖp nªn cã nh÷ng h×nh thøc ®µo t¹o vÒ chuyªn m«n kü thuËt hîp lý cho ng­êi lao ®éng bëi v× phÇn lín lùc l­îng lao ®éng ®­îc tuyÓn dông vµo míi chØ hÕt PTTH ch­a qua ®µo t¹o nghÒ. C¸c thñ tôc nh­ cÊp giÊy phÐp, hîp ®ång lao ®éng…, cÇn ®­îc qu¶n lý chÆt chÏ h¬n nh­ng ph¶i ®¶m thuËn lîi, nhanh chãng. Ngoµi ra ph¶i huÊn luyÖn c¸c phÈm chÊt tèt cu¶ ng­êi lao ®éng ®Ó ng­êi lao ®éng ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng vµ s¸ng t¹o cña m×nh. Lùa chän nh÷ng lao ®éng cã søc khoÎ tèt, cã t¸c phong c«ng nghiÖp, t©m lý lµm viÖc tèt vµ cã kh¶ n¨ng lµm viÖc theo nhãm. Doanh nghiÖp t¹io m«i tr­êng v¨n ho¸ trong doanh nghiÖp ®Ó khÝch lÖ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm lßng nhiÖt t×nh h¨ng say víi c«ng viÖc cña ng­êi lao ®éng. 2. Gi¸m s¸t chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ an toµn vÖ sinh lao ®éng. Doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng, lËp kÕ ho¹ch vÒ c«ng t¸c ATVSL§, x©y dùng quy luËt, quy ph¹m kü thuËt ATVSL§ g¾n víi c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,m tæ chøc thùc hiÖn hiÖu qu¶ vµ th­êng xuyªn kiÓm tra, ph¸t hiÖn c¸c chç lµm viÖc, c¸c kh©u, c«ng ®o¹n s¶n xuÊt cã ®iÒu kiÖn lao ®éng xÊu, nguy c¬ thiÕu an toµn ®Ó xö lý, c¶i thiÖn. B¶o ®¶m cung cÊp ®Çy ®ñ chÊt l­îng tèt c¸c trang bÞ phßng hé c¸ nh©n, båi d­ìng ®èi víi lao ®éng lµm viÖc trong ®iÒu kiÖn kh«ng thuËn lîi do tÝnh chÊt ®Æc thï nghÒ nghiÖp ch­a cã biÖn ph¸p c¶i thiÖn. §ång thêi, c¸c doanh nghiÖp ph¶i coi träng c«ng t¸c huÊn luyÖn ATVSL§ ngay khi lao ®éng míi ®­îc tuyÓn dông vµo lµm viÖc, thùc hiÖn huÊn luyÖn l¹i ATVSL§ khi chuyÓn chç lµm viÖc, thùc hiÖn thèng kª ph©n tÝch ®Þnh kú t×nh h×nh tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp ®Ó t×m c¸c nguyªn nh©n, ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc. ViÖc thiÕt kÕ, x©y dùng l¾p ®Æt c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt – kinh doanh thiÕt kÕ chç lµm viÖc, x¸c ®Þnh nhÞp ®é d©y chuyÒn s¶n xuÊt … cho dï ng­êi n­íc ngoµi hay ng­êi ViÖt Nam thùc hiÖn còng ph¶i tÝnh ®Õn c¸c yÕu tè ATVSL§ ngay tõ ban ®Çu, ®¶m b¶o phï hîp víi nh©n tr¾c häc, ®Æc tr­ng t©m sinh lý, thÓ hiÖn ng­êi lao ®éng ViÖt Nam. Trong khi ®ã n©ng cao uy quyÒn cña thanh tra nhµ n­íc vÒ lao ®éng vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt chÕ tµi hµnh vi vi ph¹m ATVSL§ cña ng­êi sö dông lao ®éng còng nh­ ng­êi lao ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c trung t©m kiÓm ®Þnh kü thuËt, an toµn ®¶m b¶o BHXH vµ BHYT cho ng­êi lao ®éng cã tÇm quan träng ®Æc biÖt trong c¶i thiÖn tÝnh nghiªm minh thùc thi ph¸p luËt lao ®éng vÒ ATVSL§. 3. Nªu cao tr¸ch nhiÖm cña tæ chøc c«ng ®oµn. Tæ chøc c«ng ®oµn ph¶i tæ chøc gi¸o dôc vµ h­íng dÉn s©u réng trong c«ng nh©n lao ®éng vÒ luËt ph¸p vµ c¸c chÝnh s¸ch quy ®Þnh vÒ b¶o hé lao ®éng. Ph¸t huy ®Çy ®ñ quyÒn ®¹i diÖn cña c«ng ®oµn viÖc kÝ tho¶ ­íc lao ®éng, hîp ®ång lao ®éng phèi hîp víi chñ doanh nghiÖp vÒ viÖc tæ chøc më réng ho¹t ®éng m¹ng l­íi quÇn chóng lµm c«ng t¸c ATVSL§. Båi d­ìng nghiÖp vô an toµn cho c¸c c¸n bé kü thuËt, c¸n bé qu¶n lý , c¸n bé c«ng ®oµn vÒ nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ tai n¹n lao ®éng t¹i doanh nghiÖp. Tæ chøc th­êng xuyªn c¸c ®ît kiÓm tra vÒ c«ng viÖc chÊp hµnh kØ luËt an toµn lao ®éng ph¸t hiÖn kiÕn nghÞ xö lý kÞp thêi nh÷ng vi ph¹m quy ®Þnh cña nhµ n­íc vÒ an toµn lao ®éng. 4. CÇn cã chÕ ®é n©ng bËc l­¬ng vµ ®Þnh møc lao ®éng hîp lý. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp CV§TNN t¹i ViÖt Nam ®Òu ph¶i thùc hiÖn trªn viÖc n©ng bËc l­¬ng cho ng­êi lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp. Møc l­¬ng tèi thiÓu lµ trßn 3 n¨m lµm viÖc ph¶i n©ng 1 bËc l­¬ng. Doanh nghiÖp cã thÓ thùc hiÖn t¨ng l­¬ng hµng n¨m th× t¨ng thÊp nhÊt ph¶i b»ng 1/3 bËc l­¬ng. NÕu c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc tr¶ l­¬ng kho¸n, l­¬ng s¶n phÈm hoÆc tr¶ l­¬ng thêi gian cã ®Þnh møc s¶n phÈm ®èi víi ng­êi lao ®éng nhÊt thiÕt ph¶i x©y dùng ®Þnh møc vµ c«ng khai cho ng­êi lao ®éng biÕt. Tr­íc khi ¸p dông thö ®Þnh møc lao ®éng trong thêi gian tõ 1 ®Õn 3 th¸ng, nÕu cã tõ 20% tæng sè ng­êi lao ®éng thùc hiÖn ®Þnh møc trë lªn kh«ng hoµn thµnh ®Þnh møc th× doanh nghiÖp ph¶i ®iÒu chØnh l¹i ®Ó sè ng­êi hoµn thµnh ®Þnh møc ph¶i ®¹t trªn 80% trë lªn. §Ó cã chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ nh­ mong muèn Bé lao ®éng – th­¬ng binh vµ x· héi cÇn phèi hîp víi c¸c bé qu¶n lý ngµnh, lÜnh vùc, c¸c ®Þa ph­¬ng tæ chøc tèt viÖc tuyªn truyÒn, h­íng dÉn cho c¶ ng­êi sö dông lao ®éng vµ ng­êi lao ®éng hiÓu thËt râ ®Ó thùc hiÖn tèt chÕ ®é, chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ thu nhËp trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng ,Mai Quèc Ch¸nh vµ Ph¹m §øc Thµnh (chñ biªn) Gi¸o tr×nh qu¶n trÞ kinh doanh tæng hîp ,GS. TS Ng« §×nh Giao Nh÷ng bÊt hîp lý vÒ tiÒn l­¬ng trong khu vùc cã vèn §TNN , Quang ChÝnh Th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng Lao ®éng vµ x· héi th¸ng 11/1998, sè 6 vµ sè 7 , sè 10/1999 , sè 10/1998 Con ng­êi vµ nguån nh©n lùc con ng­êi trong ph¸t triÓn, T¹p chÝ ph¸t triÓn kinh tÕ, sè th¸ng 7/1998, t¹p chÝ luËt häc sè 4/1995. Ph¸t triÓn kinh tÕ th¸ng 3,4/1998.