Đề tài Đầu tư trực tiếp của EU vào Việt Nam, thực trạng và triển vọng

g ký 370,8 triÖu USD. Nh­ vËy nÕu xÐt vÒ qui m« th× Thôy §iÓn lµ n­íc cã qui m« mét dù ¸n lín nhÊt trong EU tíi gÇn 53 triÖu USD cho mét dù ¸n. Thôy §iÓn ®Çu t­ vµo ViÖt Nam chñ yÕu theo h×nh thøc liªn doanh víi 4 dù ¸n, chiÕm 57% sè dù ¸n, tæng vèn ®Çu t­ 27,8 triÖu USD, chiÕm 7% vèn ®Çu t­. Vèn ®Çu t­ cña Thôy §iÓn tËp trung vµo dù ¸n BCC vÒ th«ng tin di ®éng gi÷a Tæng C«ng ty B­u chÝnh ViÔn th«ng vµ Comvik, tæng vèn ®Çu t­ 341 triÖu USD, chiÕm 92% vèn ®¨ng ký cña Thôy §iÓn t¹i ViÖt Nam. Hai bªn ®· gãp 87 triÖu USD trong ®ã bªn n­íc ngoµi gãp 65 triÖu USD. Dù ¸n ®ang triÓn khai tèt. LÜnh vùc ®Çu t­ chñ yÕu lµ viÔn th«ng. LÜnh vùc kinh doanh kh¸ch s¹n cã dù ¸n x©y dùng kh¸ch s¹n SAS Hµ Néi, vèn ®Çu t­ 25 triÖu USD, tuy nhiªn dù ¸n nµy hiÖn ®ang xin gi·n tiÕn ®é. Nh×n chung c¸c dù ¸n cßn l¹i ®Çu t­ qui m« nhá. Sau ®©y lµ b¶ng tæng kÕt t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp cña Thôy §iÓn tÝnh ®Õn 28/02/2000: B¶ng 13: §Çu t­ cña Thôy §iÓn vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh (Tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn ngµy 01/03/2000) TT Chuyªn ngµnh Sè DA Tæng V§T (ng.USD) Vèn TH (ng.USD) DT (ng.USD) L§ (ng­êi) 1 CN nÆng 1 500 150 934 76 2 CN DÇu khÝ 1 326 246 0 10 3 KS - DL 1 25.000 7.460 0 9 4 GTVT - B§ 1 341.500 87.238 99.421 709 5 X©y dùng 3 3.500 1.331 2.114 98 Tæng sè 7 370.826 96.426 102.469 902 Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n: 1 dù ¸n Vèn hÕt h¹n: 2.007.400 USD Sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ: 0 dù ¸n Vèn gi¶i thÓ: 0 USD Tæng sè dù ¸n ®· cÊp GP: 8 dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­: 372.833.240 USD Ghi chó: Kh«ng tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi C¸c dù ¸n cña Thôy §iÓn tËp trung t¹i Hµ Néi víi 6 dù ¸n víi sè vèn chiÕm tíi 99,9% tæng vèn, cßn mét dù ¸n nhá t¹i B×nh D­¬ng vèn ®Çu t­ cã 1 triÖu USD trong lÜnh vùc s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng. C¸c dù ¸n cña Thôy §iÓn ho¹t ®éng kh¸ tèt, doanh thu còng ®· v­ît so víi sè vèn thùc hiÖn. Víi 7 dù ¸n cßn hiÖu lùc, Thôy §iÓn míi thùc gãp 96,4 triÖu USD ®¹t 26% vèn ®¨ng ký (trong ®ã 90% lµ vèn gãp vµo dù ¸n viÔn th«ng), t¹o viÖc lµm cho kho¶ng 90 lao ®éng. 6. §Çu t­ trùc tiÕp cña §an M¹ch: §an M¹ch hiÖn ®øng thø 28 trong c¸c n­íc ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi 6 dù ¸n ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp, tæng vèn ®Çu t­ 112 triÖu USD, trõ 2 dù ¸n gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n th× §an M¹ch cã 4 dù ¸n cßn hiÖu lùc víi tæng vèn ®¨ng ký ®¹t 105 triÖu USD. Nh­ vËy qui m« b×nh qu©n cña 1 dù ¸n lµ kh¸ lín (®øng thø 3 sau Thôy §iÓn vµ Anh). Sau ®©y lµ b¶ng ®Çu t­ ph©n theo ngµnh cña §an M¹ch tÝnh ®Õn 28/02/2000: B¶ng 14: §Çu t­ cña §an M¹ch vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh (Tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn ngµy 01/03/2000) TT Chuyªn ngµnh Sè DA Tæng V§T (ng.USD) Vèn TH (ng.USD) DT (ng.USD) L§ (ng­êi) 1 CN thùc phÈm 2 103.944 51.273 196.310 522 2 DÞch vô 2 1.242 0 0 0 Tæng sè 4 105.186 51.273 196.310 522 Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n: 0 dù ¸n Vèn hÕt h¹n: 0 USD Sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ: 2 dù ¸n Vèn gi¶i thÓ: 7.300.000 USD Tæng sè dù ¸n ®· cÊp GP: 6 dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­: 112.485.840 USD Ghi chó: Kh«ng tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi Nh×n vµo b¶ng trªn ta thÊy, §an M¹ch tËp trung vèn ®Çu t­ vµo ngµnh s¶n xuÊt bia víi 2 nhµ m¸y lín lµ Nhµ m¸y bia §«ng Nam ¸ (bia Halida vµ Carlsberg), vèn ®Çu t­ 79,6 triÖu USD vµ C«ng ty bia HuÕ (Huda) vèn ®Çu t­ 24 triÖu USD. Hai dù ¸n nµy ®Òu triÓn khai ho¹t ®éng tèt, doanh thu thËm chÝ ®· v­ît c¶ vèn ®Çu t­ mÆc dï vèn thùc hiÖn míi chØ ®¹t ch­a ®Çy 50%. Hai dù ¸n cßn l¹i míi ®­îc ®Þa ph­¬ng cÊp n¨m 1999 nh­ng qui m« nhá. Do §an M¹ch chØ thùc sù m¹nh trong lÜnh vùc nµy nªn ®Çu t­ cña hä kh«ng theo tõng n¨m nh­ c¸c n­íc EU kh¸c mµ lµ tõng ®ît theo tho¶ thuËn víi c¸c nhµ chøc tr¸ch cña ViÖt Nam. Sè dù ¸n gi¶i thÓ cña §an M¹ch lµ 2, nh­ vËy lµ tû lÖ t­¬ng ®èi cao so víi møc mÆt b»ng chung. C¸c dù ¸n cña §an M¹ch ®· t¹o viÖc lµm cho kho¶ng 500 lao ®éng trùc tiÕp. 7. §Çu t­ trùc tiÕp cña Italia: Lµ mét trong sè c¸c n­íc thuéc G7 vµ cã mèi quan hÖ kh¸ tèt víi ViÖt Nam (Italia lµ n­íc ph­¬ng T©y ®Çu tiªn viÖn trî chÝnh thøc cho ta), tuy nhiªn Italia ®øng thø 29 trong sè c¸c n­íc ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi 11 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp, tæng vèn ®Çu t­ 65,8 triÖu USD, trõ 1 dù ¸n ®· hÕt h¹n ho¹t ®éng, vèn 75.000 USD vµ 5 dù ¸n gi¶i thÓ tr­íc thêi h¹n vèn 26 triÖu USD Italia cßn 5 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng, vèn ®Çu t­ 39,6 triÖu USD. Vèn ®Çu t­ cña Italia rÊt thÊt th­êng vµ hay nhá giät theo tõng n¨m, vµ c¸c dù ¸n nµy ®Òu lµ c¸c dù ¸n cã qui m« nhá vÒ vèn. C¸c dù ¸n cña Italia ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶, doanh thu chØ ®¹t cã 5,7 triÖu USD (tÝnh ®Õn 20/3/1999) nhá h¬n nhiÒu so víi vèn gãp lµ 26,6 triÖu USD. Dù ¸n lín nhÊt lµ dù ¸n liªn doanh container §µ N½ng tæng vèn ®Çu t­ 20 triÖu USD, hiÖn ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ xin gi¶i thÓ vµ dù ¸n s¶n xuÊt nh«m ViÖt Nam - Italia, vèn ®Çu t­ 11 triÖu USD. C¸c dù ¸n cßn l¹i hoÆc ch­a triÓn khai hoÆc ®· ngõng ho¹t ®éng. B¶ng 15: §Çu t­ trùc tiÕp cña Italia ph©n theo ngµnh (tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn ngµy 31/12/1999) TT Chuyªn ngµnh Sè DA Tæng V§T (ng.USD) Vèn TH (ng.USD) DT (ng.USD) L§ (ng­êi) 1 CN nÆng 1 20.000 4.649 0 11 2 CN nhÑ 2 2.500 0 0 2 3 N«ng l©m nghiÖp 1 1.583 1.583 350 6 4 DÞch vô 1 250 0 0 0 5 X©y dùng 1 11.000 0 0 7 Tæng sè 6 35.333 6.232 350 26 Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n: 1 dù ¸n Vèn hÕt h¹n: 75.000 USD Sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ: 5 dù ¸n Vèn gi¶i thÓ: 26.041.142 USD Tæng sè dù ¸n ®· cÊp GP: 12 dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­: 61.449.142 USD Ghi chó: Kh«ng tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi HÇu hÕt c¸c dù ¸n cña Italia lµ c¸c dù ¸n liªn doanh víi 4 dù ¸n cïng 38 triÖu USD (chiÕm 96%), cßn mét dù ¸n cßn l¹i lµ ®Çu t­ 100% vèn n­íc ngoµi. C¸c dù ¸n cña Italia tËp trung vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp víi 3 dù ¸n víi sè vèn 27 triÖu USD (chiÕm 68,2% vèn ®Çu t­). Cã 5 dù ¸n ®ang ho¹t ®éng th× ph©n bè t¹i 5 tØnh kh¸c nhau lµ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh, §µ N½ng, Qu¶ng B×nh, Qu¶ng Nam. Trong ®ã §µ N½ng lµ tØnh ®­îc ®Çu t­ cã sè vèn lín nhÊt lµ 20.000.000 USD, tiÕp ®Õn lµ Qu¶ng Nam víi sè vèn lµ 11.000.000 USD, c¸c tØnh thµnh cßn l¹i cã sè vèn ®Çu t­ kh«ng ®¸ng kÓ. C¸c dù ¸n cña Italia hÇu hÕt vèn thùc hiÖn ch­a cã hoÆc víi sè vèn kh«ng nhiÒu so víi vèn cam kÕt ®Çu t­, thªm vµo ®ã hÇu hÕt c¸c dù ¸n nµy thiÕu sù hiÖu qu¶ (cã tíi 5 dù ¸n doanh thu b»ng 0) vµ lao ®éng cña c¸c dù ¸n nµy ®Òu rÊt thÊp cã 26 lao ®éng trùc tiÕp. 8. §Çu t­ trùc tiÕp cña BØ: BØ lµ n­íc ®øng thø 30 trong sè c¸c n­íc ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. HiÖn cã 12 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng, vèn ®Çu t­ lµ 59 triÖu USD. Trõ 1 dù ¸n ChÕ t¸c Kim c­¬ng t¹i Hµ Néi bÞ gi¶i thÓ tr­íc h¹n do Bªn n­íc ngoµi (C«ng ty International Gem Manufactuers N.V) kh«ng triÓn khai, cßn l¹i 11 dù ¸n vèn 58 triÖu USD. Sau ®©y lµ b¶ng tæng kÕt t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp cña BØ t¹i ViÖt Nam tÝnh tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn 31/12/1999 (nguån Bé KH & §T): B¶ng 17: §Çu t­ trùc tiÕp cña BØ ph©n theo ®Þa ph­¬ng (Tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn ngµy 31/12/1999) TT Chuyªn ngµnh Sè DA Tæng V§T (ng.USD) Vèn TH (ng.USD) DT (ng.USD) L§ (ng­êi) 1 CN nÆng 7 28.610 5.123 29.487 974 2 CN thùc phÈm 1 2.419 0 0 0 3 N«ng l©m nghiÖp 2 10.480 7.850 9.287 357 4 Kh¸ch s¹n - Du lÞch 1 16.913 15.089 1.015 113 Tæng sè 11 58.422 28.051 39.789 1.444 Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n: 0 dù ¸n Vèn hÕt h¹n: 0 USD Sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ: 1 dù ¸n Vèn gi¶i thÓ: 1.050.000 USD Tæng sè dù ¸n ®· cÊp GP: 12 dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­: 59.471.775 USD Ghi chó: Kh«ng tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi H×nh thøc ®Çu t­ cña BØ lµ liªn doanh vµ 100% vèn n­íc ngoµi, hai h×nh thøc nµy chiÕm b»ng nhau vÒ sè dù ¸n. C¸c dù ¸n cña BØ phÇn lín cã qui m« ®Çu t­ nhá. C¸c nhµ ®Çu t­ BØ ®Çu t­ tËp trung chñ yÕu vµo lÜnh vùc gia c«ng chÕ t¸c víi 4 dù ¸n - ®©y lµ ®iÓm m¹nh cña hä. C¸c dù ¸n cã thÓ kÓ ®Õn lµ dù ¸n cÊp n­íc cho Khu c«ng nghiÖp §×nh Vò vèn ®Çu t­ 19 triÖu USD, míi ®­îc cÊp phÐp n¨m 1999, ®ang hoµn thµnh c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. Dù ¸n x©y dùng trung t©m giao dÞch th­¬ng m¹i H¶i Phßng, vèn ®Çu t­ 16,9 triÖu USD ®· khai tr­¬ng vµ ®i vµo ho¹t ®éng tõ th¸ng 6 n¨m 1998. Dù ¸n liªn doanh chÌ Phó BÒn vèn ®Çu t­ 10 triÖu USD ®ang triÓn khai ho¹t ®éng tèt, t¹o nguån thu æn ®Þnh cho hµng tr¨m hé trång chÌ t¹i Phó Thä. Nh×n chung c¸c dù ¸n cña BØ ho¹t ®éng còng t­¬ng ®èi hiÖu qu¶ cã doanh thu còng ®· v­ît sè vèn gãp. 9. §Çu t­ trùc tiÕp cña Luxembourg: Luxembourglµ mét trong nh÷ng n­íc cã mét diÖn tÝch nhá nhÊt cña ch©u ¢u, tuy nhiªn ®©y lµ mét ®Êt n­íc cã thÓ nãi lµ cã møc GNP/ng­êi lu«n ®øng trong sè 3 n­íc cao nhÊt trªn thÕ giíi. So víi c¸c n­íc trong EU kh¸c, m·i ®Õn n¨m 1993 Luxembourg míi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam víi sè vèn rÊt nhá lµ 2 triÖu USD. HiÖn nay Luxembourg lµ n­íc ®øng thø 37 trong sè c¸c n­íc ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. HiÖn cã 11 dù ¸n ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng, vèn ®Çu t­ lµ 35 triÖu USD. Trõ 1 dù ¸n Nhµ m¸y DÖt H¶i V©n chuyÓn thµnh quèc doanh ViÖt Nam, cßn l¹i 10 dù ¸n víi vèn xÊp xØ 30 triÖu USD. VÒ h×nh thøc ®Çu t­: Luxembourg tËp trung vµo h×nh thøc liªn doanh vµ 100% vèn n­íc ngoµi. Ngµnh c«ng nghiÖp x©y dùng lµ lÜnh vùc ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­ Luxembourg quan t©m nhÊt chiÕm tíi h¬n 40% tæng sè vèn ®¨ng ký t¹i ViÖt Nam, ®iÒu nµy ®­îc nªu râ trong b¶ng tãm t¾t t×nh h×nh ®Çu t­ trùc tiÕp cña Luxembourg t¹i ViÖt Nam tÝnh ®Õn ngµy 28/02/2000: B¶ng 15: §Çu t­ cña Luxembourg vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh (Tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn ngµy 01/03/2000) TT Chuyªn ngµnh Sè DA Tæng V§T (ng.USD) Vèn TH (ng.USD) DT (ng.USD) L§ (ng­êi) 1 CN nhÑ 2 2.600 0 0 0 2 CN Thùc phÈm 2 6.800 9.299 12.455 246 3 DÞch vô 2 850 300 224 9 4 XD VPCH 2 12.569 2.350 0 10 5 X©y dùng 2 5.166 525 28 7 Tæng sè 10 27.985 12.474 12.707 272 Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n: 0 dù ¸n Vèn hÕt h¹n: 0 USD Sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ: 1 dù ¸n Vèn gi¶i thÓ: 7.576.000 USD Tæng sè dù ¸n ®· cÊp GP: 11 dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­: 35.561.324 USD Ghi chó: Kh«ng tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi Nh×n chung c¸c dù ¸n cña Luxembourg cã qui m« nhá, triÓn khai kh«ng cã g× v­íng m¾c víi møc hiÖu qu¶ trung b×nh kh¸. 10. §Çu t­ trùc tiÕp cña ¸o: ¸o lµ n­íc ®øng thø 43 trong c¸c n­íc ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam vµ lµ n­íc cã sè dù ¸n còng nh­ lµ vèn ®Çu t­ Ýt nhÊt cña EU ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam. ¸o hiÖn cã 4 dù ¸n ®· ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam víi tæng vèn ®Çu t­ 5,3 triÖu USD chiÕm cã 0,12 % tæng sè vèn cña EU t¹i ViÖt Nam. Nh×n chung c¸c dù ¸n nµy ®ang triÓn khai b×nh th­êng, vµ ®¹t møc hiÖu qu¶ trung b×nh. ¸o ch­a cã dù ¸n nµo bÞ rót giÊy phÐp, 2 trong sè 4 dù ¸n nµy võa ®­îc cÊp giÊy phÐp n¨m 1999. Còng gièng nh­ Luxembourg m·i ®Õn n¨m 1993 ¸o míi ®Çu t­ vµo ViÖt Nam. C¸c dù ¸n ®¸ng chó ý cña ¸o lµ mét dù ¸n vµo lÜnh vùc kh¸ch s¹n du lÞch, vµ mét dù ¸n vµo lÜnh vùc n«ng - l©m nghiÖp. Sau ®©y lµ b¶ng tãm t¾t t×nh h×nh ®Çu t­ cña ¸o tÝnh ®Õn 28/02/2000: B¶ng 16: §Çu t­ cña ¸o vµo ViÖt Nam ph©n theo ngµnh (Tõ ngµy 01/01/1988 ®Õn ngµy 01/03/2000) TT Chuyªn ngµnh Sè DA Tæng V§T (ng.USD) Vèn TH (ng.USD) DT (ng.USD) L§ (ng­êi) 1 CN nÆng 1 135 0 0 0 2 N«ng l©m nghiÖp 1 1.910 2.135 685 47 3 Kh¸ch s¹n - Du lÞch 1 2.800 160 0 5 4 X©y dùng 1 500 0 0 0 Tæng sè 4 5.345 2.295 685 52 Sè dù ¸n ®· hÕt h¹n: 0 dù ¸n Vèn hÕt h¹n: 0 USD Sè dù ¸n ®· gi¶i thÓ: 0 dù ¸n Vèn gi¶i thÓ: 0 USD Tæng sè dù ¸n ®· cÊp GP: 4 dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­: 5.345.000 USD Ghi chó: Kh«ng tÝnh ®Õn c¸c dù ¸n ®Çu t­ ra n­íc ngoµi H×nh thøc ®Çu t­ cña ¸o còng nh­ c¸c n­íc nöa sau cña b¶ng xÕp h¹ng c¸c nhµ ®Çu t­ EU vµo ViÖt Nam lµ hai h×nh thøc liªn doanh vµ 100% vèn n­íc ngoµi. C¸c dù ¸n cña ¸o ®· t¹o ®­îc cho 52 lao ®éng trùc tiÕp. Ch­¬ng III TriÓn väng vµ C¸c gi¶i ph¸p thu hót vµ QU¶n lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña EU trong thêi gian tíi vµo ViÖt Nam I. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n cho ®Çu t­ trùc tiÕp cña EU vµo ViÖt Nam: 1. Nh÷ng thuËn lîi: 1.1. Xu thÕ hoµ b×nh, æn ®Þnh hîp t¸c trong khu vùc: ViÖt Nam cã mét vÞ trÝ ®Þa lý hÕt søc thuËn lîi lµ n»m ngay trong lßng khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng nãi chung vµ §«ng Nam ch©u ¸ nãi riªng. HiÖn nay ®©y lµ khu vùc n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi vÒ th­¬ng m¹i, vËn chuyÓn hµng ho¸, viÔn th«ng. Sau cuéc khñng ho¶ng håi th¸ng 7 n¨m 1997, nh÷ng t­ëng khu vùc nµy ®· bÞ mÊt ®i sù n¨ng ®éng ®ã, th× chØ sau cã h¬n mét n¨m th«i, tõ møc t¨ng tr­ëng ©m ®· thµnh møc t¨ng tr­ëng d­¬ng ë mét sè n­íc nh­ Th¸i Lan, Malaisia, vµ ®Æc biÖt lµ NhËt B¶n n­íc m¹nh nhÊt vÒ kinh tÕ trong khu vùc nµy ®· håi phôc ®­îc nÒn kinh tÕ. C¸c nhµ kinh tÕ trªn thÕ giíi ®· dù ®o¸n r»ng trong 50 n¨m n÷a th× khu vùc nµy vÉn lµ khu vùc ph¸t triÓn nhÊt trªn thÕ giíi vÒ kinh tÕ víi sù lín m¹nh cña Trung Quèc vµ NhËt B¶n. ViÖt Nam hiÖn nay ®· gia nhËp tæ chøc ASEAN, tæ chøc nµy cã mét mèi quan hÖ chÆt chÏ víi Trung Quèc vµ NhËt B¶n vµ míi ®©y lµ liªn minh ch©u ¢u (EU) b»ng c¸c cuéc gÆp th­îng ®Ønh nh­ ASEM hay gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­ lín víi ASEAN nãi chung vµ c¸c thµnh viªn ASEAN nãi riªng. §©y lµ mét ®iÒu kiÖn hÕt søc thuËn lîi ®Ó ViÖt Nam cã mét vÞ thÕ, mét chç ®øng ngµy cµng ®­îc cñng cè trªn tr­êng quèc tÕ vÒ mÆt kinh tÕ, chóng ta lu«n muèn hîp t¸c víi tÊt c¶ c¸c n­íc trong vÊn ®Ò lµm ¨n miÔn kh«ng lµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn chñ quyÒn l·nh thæ vµ ®«i bªn cïng cã lîi: “ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc”. ChÝnh v× tiªu chÝ nµy hiÖn nay ®· dÇn cã nhiÒu nh÷ng nhµ ®Çu t­ quèc tÕ b¾t ®Çu chó ý tíi n­íc ta, hä ®· b¾t ®Çu cã nh÷ng cuéc ®Çu t­ thö nghiÖm, c¶ c¸c tæ chøc quèc tÕ còng dµnh cho ViÖt Nam nh÷ng sù gióp ®ì cã ý nghÜa nh­ viÖc xo¸ nî, viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc hoµn l¹i víi l·i suÊt thÊp ®Ó ta cã thÓ c¶i t¹o l¹i c¬ së h¹ tÇng, hÖ thèng y tÕ vµ gi¸o dôc, … §©y chÝnh lµ thêi c¬ thuËn lîi mµ chóng ta cÇn ph¶i n¾m b¾t lÊy ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn ®­îc nÒn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n­íc, ®uæi kÞp c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ ®­a ViÖt Nam thµnh n­íc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµo n¨m 2020. 1.2. T×nh h×nh æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ còng nh­ x· héi ë trong n­íc: Sau khi “më cöa” cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn biÕn râ rÖt, tõ mét n­íc ph¶i thiÕu ¨n th× cho ®Õn nay chóng ta lµ n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai trªn thÕ giíi. §ã qu¶ lµ mét thµnh tùu to lín vÒ mÆt kinh tÕ. T¨ng tr­ëng hµng n¨m lµ rÊt æn ®Þnh vµ t­¬ng ®èi cao tõ 8 - 9% trong suèt 5 n¨m 1992 - 1997, riªng n¨m khñng ho¶ng (1997) trong khi c¸c n­íc thuéc khèi ASEAN cã møc t¨ng tr­ëng ©m th× chóng ta vÉn ®¹t møc t ¨ng tr­ëng d­¬ng 6%, ®ã còng lµ mét kú tÝch vÒ mÆt kinh tÕ. Sau khi ®æi míi ®· cã rÊt nhiÒu ngµnh nghÒ míi ®­îc ra ®êi, gióp cho viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu mét c¸ch hîp lý, ®µo t¹o c¸n bé ngµy cµng lµnh nghÒ. C¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn ®­îc khai th¸c hîp lý h¬n, mang l¹i nhiÒu nguån lîi cho ®Êt n­íc. Chóng ta ®· tËn dông ®­îc nh÷ng lîi thÕ vÒ mÆt vÞ trÝ vÒ ®Þa lý trong viÖc ph¸t triÓn c¸c ®­êng vËn chuyÓn hµng ho¸ quèc tÕ. §©y lµ nh÷ng ­u thÕ mµ tr­íc ®©y ta ch­a ph¸t huy ®­îc. Thªm vµo ®ã, lµ sù l·nh ®¹o cña §¶ng ngµy cµng hîp lßng d©n. Trong khi c¸c n­íc thuéc khèi ASEAN cã rÊt nhiÒu sù mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ nh­ Th¸i Lan, Indonesia, Malasia, Philippines,… th× n­íc ta ng­îc l¹i §¶ng ta ngµy cµng hoµn thiÖn vÒ bé m¸y, ®­îc lßng tin trong d©n. §¶ng vµ Nhµ n­íc thùc sù cña d©n, do d©n vµ v× d©n. 1.3. Quan hÖ hîp t¸c l©u n¨m gi÷a c¸c n­íc EU vµ ViÖt Nam: §èi víi khèi ASEAN, EU cã rÊt nhiÒu dÊu Ên ®Ó l¹i ®ã, trong khi §«ng D­¬ng tr­íc ®©y lµ thuéc ®Þa cña Ph¸p, Th¸i Lan vµ Singapore lµ thuéc ®Þa cña Anh, Indonesia vµ Malaisia, Philippines lµ thuéc ®Þa cña T©y Ban Nha vµ Bå §µo Nha, do vËy ®èi víi khu vùc nµy EU cã mèi quan t©m nhÊt ®Þnh, bëi v× trong khi ch©u Phi ngµy cµng mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, chiÕn tranh x¶y ra liªn miªn; ch©u Mü Latinh cã sù c¶n trë cña Mü th× chØ cßn ch©u ¸, mµ khu vùc BiÓn §«ng lµ n¬i cã sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhÊt vµ rÊt nhiÒu tiÒm n¨ng ch­a khai th¸c. §ång thêi nã lµ bµn ®¹p cã thÓ nh¶y vµo hai thÞ tr­êng lín ®«ng d©n lµ Trung Quèc vµ Ên §é, chÝnh ®iÒu nµy cµng t¨ng søc hÊp dÉn cña thÞ tr­êng khu vùc ASEAN ®èi víi EU. ViÖt Nam lµ mét n­íc cã quan hÖ hîp t¸c víi mét sè n­íc EU rÊt th©n thiÕt, trong chiÕn tranh chèng Mü rÊt nhiÒu c¸c n­íc hiÖn nay lµ thµnh viªn cña EU ®· lªn tiÕng ñng hé ViÖt Nam, c«ng nhËn ®éc lËp chñ quyÒn cña ViÖt Nam vµ ®· thµnh lËp mèi quan hÖ h÷u nghÞ tr­íc n¨m 1975, trong ®ã cã Ph¸p, Anh, vµ Thôy §iÓn, §an M¹ch, §øc. Hä rÊt ng­ìng mé ViÖt Nam trong trËn chiÕn nµy vµ cã mét t×nh c¶m ®Æc biÖt ®èi víi ta. §· cã nhiÒu n­íc nh­ Ph¸p, Anh, §øc ®· xo¸ nî dÇn dÇn cho ViÖt Nam, ®ång thêi cã mét sè n­íc nh­ §an M¹ch, PhÇn Lan, Thôy §iÓn hç trî ta trong viÖc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, c«ng t¸c gi¸o dôc vµ x©y dùng l¹i c¬ së h¹ tÇng sau chiÕn tranh. GÇn ®©y Thñ t­íng ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ®i th¨m c¸c n­íc B¾c ¢u ®Ó thóc ®Èy quan hÖ hîp t¸c víi b¹n, tiÕp ®ã lµ sù cho phÐp c¸c mÆt hµng thuû h¶i s¶n cña ta ®­îc xuÊt khÈu vµo ch©u ¢u cña EU. §ã lµ nh÷ng t×nh c¶m mµ ta cÇn ph¶i gi÷ g×n vµ ngµy cµng ph¸t huy, t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c ®Ó th¾t chÆt t×nh h÷u nghÞ nµy. 2. Nh÷ng khã kh¨n: 1.1. VÒ phÝa chñ quan: MÆc dï ®· cã nhiÒu tiÕn bé v­ît bËc trong thêi gian qua, nh­ng cã rÊt nhiÒu viÖc ®ßi hái ph¶i cã thêi gian ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ mong muèn. MÆc dï ®· cã rÊt nhiÒu lÇn söa ®æi LuËt §TNN vµ ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch nh­ng chóng ta vÉn bÞ c¸c nhµ ®Çu t­ phµn nµn vÒ sù yÕu kÐm cña m«i tr­êng ph¸p lý, sù chång chÐo vµ thiÕu ®ång bé cña c¸c cÊp lµ mét c¨n bÖnh kinh niªn cña n­íc ta. Thªm vµo ®ã lµ sù ch­a ®¸p øng kÞp vÒ hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, nh­ ®­êng x¸, ®iÖn, n­íc, vµ hÖ thèng ng©n hµng, tµi chÝnh,… TiÕp ®ã lµ cã mét kho¶ng c¸ch qu¸ lín vÒ c«ng nghÖ còng nh­ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý gi÷a ViÖt Nam vµ EU, ®· vËy lµ sù thiÕu hôt vÒ c¸c c¸n bé giái hoÆc c«ng nh©n kü thuËt cao, do vËy viÖc tiÕp nhËn c«ng nghÖ cao lµ rÊt khã kh¨n, c¸c nhµ §TNN th­êng ph¶i bá tiÒn ra ®Ó ®µo t¹o l¹i cho c¸c lao ®éng ViÖt Nam. Mét yÕu tè n÷a lµ viÖc ViÖt Nam tham gia vµo AFTA, tuy sÏ gãp phÇn t¨ng ®Çu t­ cña c¸c n­íc trong khu vùc, nh­ng sÏ lµm gi¶m c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ cña c¸c tËp ®oµn lín trong ®ã cã c¸c tËp ®oµn cña EU do ViÖt Nam ph¶i c¾t gi¶m thuÕ quan nh­ vËy hä sÏ bÞ gi¶m quyÒn lùc hiÖn cã, vµ ch¾c ch¾n sÏ lµm gi¶m ®Çu t­. 1.2. VÒ phÝa kh¸ch quan: §ã lµ t¸c ®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng, tõ gi÷a n¨m 1997 cho ®Õn nay l­îng vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi liªn tôc gi¶m, trong ®ã cã c¸c nguån vèn cña EU; mét ¶nh h­ëng n÷a cña nã lµ sù mÊt gi¸ cña ®ång tiÒn c¸c n­íc trong khu vùc nªn gi¸ c«ng nh©n, tiÒn phÝ sinh ho¹t ViÖt Nam l¹i ®¾t lªn t­¬ng ®èi so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc; vµ cuèi cïng lµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ViÖt Nam ®· gi¶m ®i, s¶n xuÊt bÞ ®×nh trÖ ë mét sè lÜnh vùc quan träng lµm t¨ng sè ng­êi thÊt nghiÖp vµ lµm ø ®äng mét sè l­îng lín s¶n phÈm dë dang kh«ng ®­a ®­îc vµo s¶n xuÊt. II. Chñ tr­¬ng vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m t¨ng c­êng huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ FDI cña EU vµo ViÖt Nam: 1. Chñ tr­¬ng: Trong nh÷ng n¨m tíi, nhu cÇu vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn nh»m thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi ®Æt ra lµ rÊt lín. Theo ­íc tÝnh s¬ bé, tæng vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn toµn x· héi thêi kú 2001 -2005 lªn tíi 65 - 70 tû USD, trong ®ã nguån vèn n­íc ngoµi cÇn tíi 22 - 25 tû USD (®Çu t­ cña EU kho¶ng 5 - 7 tû USD), chiÕm 30 -35 % tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi. Trong khi ®ã, nguån vèn ODA cã chiÒu h­íng gi¶m c¶ vÒ qui m« vµo møc ®é ­u ®·i; nguån vèn vay th­¬ng m¹i ®Ó tù ®Çu t­ kh«ng nhiÒu, ph¶i chÞu l·i suÊt cao, ®iÒu kiÖn cho vay kh¾t khe, chÞu rñi ro cña biÕn ®éng tû gi¸. Do vËy, cïng víi viÖc phÊn ®Êu ®éng viªn ë møc cao nhÊt nguån vèn trong n­íc, ph¸t huy tèi ®a néi lùc, ngay tõ b©y giê ph¶i x©y dùng vµ thùc hiÖn mét hÖ thèng gi¶i ph¸p ®ång bé, nh»m thu hót vµ qu¶n lý sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (§TNN) víi yªu cÇu ph¶i g¾n ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi víi kÕ ho¹ch 5 n¨m ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 2001 - 2005 vµ môc tiªu chiÕn l­îc ®Õn 2010; g¾n víi qui ho¹ch, chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ; ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ, kh«ng ch¹y theo sè l­îng; thu hót vµ sö dông vèn §TNN ph¶i b¶o ®¶m gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ, an ninh quèc gia vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 2. Gi¶i ph¸p vÒ thu hót vèn FDI: 2.1. Thay ®æi vÒ quan ®iÓm nhËn thøc: Tr­íc hÕt vµ quan träng nhÊt vÉn lµ vÊn ®Ò ph¶i cã nhËn thøc. CÇn ph¶i cã nhËn thøc ®óng vµ nhÊt qu¸n ®èi víi FDI, ph¶i xem FDI lµ mét bé phËn chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña n­íc ta, sÏ sai lÇm nÕu cho r»ng, thu hót nguån vèn FDI chØ lµ cÇn thiÕt trong giai ®o¹n hiÖn nay, khi Nhµ n­íc ta cßn thiÕu vèn, sau nµy sÏ kh«ng cÇn thiÕt n÷a. §ång thêi coi c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN lµ mét bé phËn cña kinh tÕ quèc d©n, nã lµ mét bé phËn cña céng ®ång c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam … nh­ ®· ®­îc ghi nhËn trong c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. NhËn thøc ®óng vÊn ®Ò nµy cã t¸c dông ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ®Þnh h­íng chiÕn l­îc ®èi víi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi nh»m thu hót nguån vèn FDI. Cho nªn khi nhËn thøc cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò sau: Mét lµ, cÇn cã sù chia xÎ nh÷ng thµnh ®¹t còng nh­ khã kh¨n cña c¸c nhµ §TNN. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p cÊp b¸ch, tËp trung cao ®é hç trî cho c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ thñ tôc hµnh chÝnh, cã nh÷ng c¬ chÕ tµi chÝnh thÝch hîp nh»m t¹o ra nh÷ng ­u ®·i c¹nh tranh ®èi víi khu vùc ®Ó c¸c doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n. Hai lµ, cÇn ph¶i ®æi míi t­ duy kinh tÕ ®ång bé víi t­ duy chÝnh trÞ, t­ duy an ninh quèc phßng ®Ó xö lý ®óng ®¾n mèi quan hÖ cña cÆp ph¹m trï kinh tÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ - an ninh quèc phßng; kinh tÕ x· héi. §Ó gi¶i quyÕt ®óng ®¾n c¸c cÆp quan hÖ nµy cÇn dùa trªn c¬ së t­ duy míi vÒ thÕ giíi sau chiÕn tranh l¹nh, vÒ mét thÕ giíi ®a cùc, ®ang ch¹y ®ua vµo thÕ kû míi b»ng søc m¹nh vÒ kinh tÕ vµ khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Ba lµ, cÇn ph¶i nhÊt qu¸n quan ®iÓm ®Ó cho c¶ ng­êi n­íc ngoµi cïng lµm (tøc lµ ®Èy m¹nh thu hót FDI) hay ta tù lµm lµ chÝnh trªn c¬ së nguån vèn cña ta vµ vèn vay n­íc ngoµi (chñ yÕu lµ tõ ODA). VÊn ®Ò nµy hiÖn ®ang næi lªn nh­ mét vÊn ®Ò thêi sù ®èi víi c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ®Çu t­. Cã lÏ vµo thêi ®iÓm hiÖn nay, sau h¬n 10 n¨m thùc hiÖn ®­êng lèi “®æi míi vµ më cöa” cña §¶ng vµ kinh nghiÖm tõ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸,, chóng ta cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó bµn b¹c vµ ®i ®Õn kÕt luËn vÒ viÖc ta tù lµm mµ phÇn lín b»ng vèn vay ODA cña n­íc ngoµi, hay cho ng­êi n­íc ngoµi cïng lµm (thu hót FDI) mÆt nµo lµ cã lîi? Chóng ta lµm chñ ®Êt n­íc, nªn cã c¶ hai quyÒn mµ ng­êi n­íc ngoµi kh«ng cã: ®ã lµ quyÒn muèn lµm c¸i g×, lµm ë ®©u, víi qui m« nµo còng ®­îc vµ quyÒn cho phÐp ng­êi n­íc ngoµi lµm trong lÜnh vùc nµo, theo ph­¬ng thøc nµo ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t­ cña hä. Thö tÝnh xem víi c¶ hai quyÒn ®ã, trong h¬n 10 n¨m qua ta lµm ®­îc bao nhiªu dù ¸n cã gi¸ trÞ vÒ c«ng nghiÖp, vÒ kh¸ch s¹n vµ du lÞch? Chóng ta kh«ng nªn tranh luËn mét c¸ch trõu t­îng t­îng, lý thuyÕt chung chung, mµ ph¶i thËt sù xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®· diÔn ra ë n­íc ta trong mét thêi gian cã lÏ ®· ®ñ dµi ®Ó ®­a ra kÕt luËn cÇn thiÕt, v× ®©y lµ vÊn ®Ò rÊt quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn s¾p tíi. Bèn lµ, g¾n liÒn víi vÊn ®Ò trªn lµ viÖc xö lý mèi quan hÖ gi÷a vèn trong n­íc vµ vèn n­íc ngoµi, vèn ODA víi vèn FDI. Trong 5 n¨m 1991 - 1995, n­íc ta ®· sö dông 15,6 tû USD vèn ®Çu t­, trung b×nh mçi n¨m h¬n 3 tû USD, mÆc dï ®ã lµ sè vèn qu¸ Ýt nÕu so víi c¸c n­íc trong khu vùc, nh­ng còng ®· t¹o ra ®­îc tèc ®é ph¸t triÓn cao, bëi v× xuÊt ph¸t ®Ó tÝnh chØ sè t¨ng tr­ëng hµng n¨m cßn rÊt thÊp. Nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t­ cña thêi kú 1996 - 2000 lµ 40 -42 tû USD, gÊp 2,7 lÇn n¨m tr­íc ®ã, dï r»ng sù lùa chän vÉn lµ “liÖu c¬m g¾p m¾m”. Vèn trong n­íc cÇn huy ®éng lµ 21 - 22 tû USD, trong ®ã chØ cã vèn ng©n s¸ch mçi n¨m kho¶ng 1 tû USD lµ ch¾c ch¾n, mµ nguån vèn nµy xem ra còng khã t¨ng nhanh ®­îc, bëi v× nguån thu ng©n s¸ch t¨ng thªm tõ cÇn ph¶i tho¶ m·n bao nhiªu yªu cÇu cÊp b¸ch vÒ t¨ng chi th­êng xuyªn ®Ó duy tr× bé m¸y nhµ n­íc, chi phÝ cho gi¸o dôc, y tÕ, phóc lîi x· héi. Hai nguån vèn ®Çu t­ lín nhÊt vµ ngµy cµng quan träng h¬n, lµ vèn ®Çu t­ cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµ vèn nhµn rçi cña d©n c­ th× vÉn cßn lµ nh÷ng ®¹i l­îng khã x¸c ®Þnh. C¸c doanh nghiÖp tr­íc ®©y còng tr«ng vµo vèn vay n­íc ngoµi, hiÖn ®ang ë vµo giai ®o¹n suy tho¸i, thua lç, Ýt cã tÝch luü; cßn c¸c ng©n hµng trong n­íc th× sau nh÷ng có va ®Ëp m¹nh võa qua, ®ang cÇn cã thêi gian cñng cè th× míi më réng ho¹t ®éng tÝn dông ®Çu t­ ®­îc. Vèn trong d©n lµ bao nhiªu, huy ®éng ®­îc bao nhiªu thµnh vèn ®Çu t­?. ë mét n­íc mµ viÖc thu chi b»ng tiÒn mÆt cßn thèng trÞ, vµng vµ ®« la cßn lµ ph­ong tiÖn cÊt tr÷ cã lîi h¬n, t©m lý d©n c­ cßn ch­a thËt tin vµo hÖ thèng tµi chÝnh, ng©n hµng, th× viÖc tÝnh chÝnh x¸c vèn ®Çu t­ cã thÓ huy ®éng ®­îc tõ nguån vèn nhµn rçi cña d©n c­ lµ ®iÒu cùc kú khã kh¨n. Nh­ vËy trong 3 nguån vèn ®Çu t­ trong n­íc, th× cã hai nguån rÊt khã x¸c ®Þnh, nªn kh¶ n¨ng kh«ng thùc hiÖn ®­îc kÕ ho¹ch nh­ dù kiÕn lµ tr­êng hîp cã thÓ x¶y ra, lóc ®ã lµm g× ®Ó bï vµo chç thiÕu hôt Êy nÕu muèn ®¶m b¶o ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng dù kiÕn?. §èi víi vèn ngoµi n­íc, th× ODA còng cã giíi h¹n vµ tuú thuéc vµo tèc ®é gi¶i ng©n, cßn §TNN th× cßn nhiÒu d­ ®Þa, nh­ng thu hót ®­îc nhiÒu hay Ýt lµ do m«i tr­êng ®Çu t­ cã c¶i thiÖn hay kh«ng. Trong t×nh h×nh nguån vèn trong n­íc cßn h¹n chÕ nh­ hiÖn nay th× cã nªn chñ ®éng thªm vèn §TNN, hay chØ nªn gi÷ nguyªn tû lÖ ®· ®Þnh?. NÕu chóng ta coi nhiÖm vô cã tÝnh chiÕn l­îc cña vµi chôc s¾p n¨m tíi lµ t¨ng tr­ëng víi tèc ®é cao vµ æn ®Þnh, th× lêi gi¶i cña bµi to¸n lµ ph¶i tranh thñ mäi nguån vèn cã thÓ huy ®éng ®­îc ®Ó ®¶m b¶o môc tiªu ®ã, mµ kh«ng nªn tù ®Þnh ra mét giíi h¹n trªn cho viÖc huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t­. Ngoµi 4 vÊn ®Ò nªu trªn thuéc vÒ nhËn thøc ë tÇm vÜ m«, còng cÇn l­u ý vÒ nhËn thøc vµ quan ®iÓm ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ, nh­ viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, nhËp khÈu thiÕt bÞ ®· qua sö dông trong ho¹t ®éng §TNN, nh­ tranh chÊp gi÷a chñ vµ thî trong doanh nghiÖp, nh­ t×nh tr¹ng ®­îc gäi lµ “ch¶y m¸u chÊt x¸m” do viÖc chuyÓn dÞch lao ®éng vµ c¸n bé kü thuËt tõ khu vùc Nhµ n­íc sang c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN. 2.2. N©ng cao chÊt l­îng qui ho¹ch thu hót §TNN: Qui ho¹ch §TNN ph¶i lµ bé phËn h÷u c¬ trong qui ho¹ch tæng thÓ c¸c nguån lùc chung cña c¶ n­íc, gåm vèn vµ c¸c nguån lùc trong n­íc, vèn ODA, vèn §TNN trªn c¬ së ph¸t huy cao ®é néi lùc; c¸c g× tù ®Çu t­ ®­îc th× nhÊt thiÕt ph¶i ®Ó doanh nghiÖp trong n­íc ®Çu t­; ph¶i g¾n chÆt víi qui ho¹ch ngµnh, l·nh thæ, tõng s¶n phÈm chñ yÕu vµ ®Æt trong chiÕn l­îc ph¸t huy cao ®é néi lùc, b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt trong n­íc, g¾n víi tiÕn tr×nh héi nhËp n©ng cao søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. Qui ho¹ch §TNN ph¶i kÕt hîp ngay tõ ®Çu víi an ninh, quèc phßng; c¸c dù ¸n lín khi thÈm ®Þnh vµ quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ph¶i g¾n víi an ninh, quèc phßng. KhuyÕn khÝch m¹nh mÏ §TNN vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn xuÊt khÈu vµ c«ng nghÖ cao, c«ng nghiÖp c¬ khÝ, ®iÖn tö, n¨ng l­îng, nh÷ng ngµnh ta cã thÕ m¹nh vÒ nguyªn liÖu vµ lao ®éng. CÇn cã chÝnh s¸ch, c¬ chÕ, biÖn ph¸p ®Ó t¹o b­íc chuyÓn c¨n b¶n h­íng m¹nh h¬n n÷a §TNN vµo xuÊt khÈu, gãp phÇn tÝch cùc lµm biÕn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Trªn c¬ së ®ã, h×nh thµnh danh môc c¸c dù ¸n gäi vèn §TNN cho thêi kú 2001 - 2005, trong ®ã x¸c ®Þnh râ s¶n phÈm, c«ng suÊt, tiÕn ®é, tr×nh ®é c«ng nghÖ, thÞ tr­êng tiªu thô, ®Þa bµn thùc hiÖn dù ¸n, c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, ­u ®·i. 2.3. TiÕp tôc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ ®Ó thÝch øng víi ®iÒu kiÖn c¹nh tranh míi: Cã mét ®iÒu ®¸ng lo ng¹i ë ®©y kh«ng ph¶i lµ nguån vèn ®Çu t­ c¹n kiÖt mµ chóng ta cÇn ph¶i thÊy m«i tr­êng ®Çu t­ ®ang trë nªn xÊu ®i, thiÕu søc hÊp dÉn vµ thiÕu kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Bªn c¹nh ta nh÷ng thÞ tr­êng réng lín, hÊp dÉn nh­ Trung Quèc, Ên §é, Myanma, Indonesia, Th¸i Lan, mµ muèn giµnh ®­îc th¾ng lîi víi hä trong cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt nµy th× ph¶i t¹o ra m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn h¬n hä. Cuéc c¹nh tranh mµ diÔn ra liªn tôc, mµ n­íc nµo còng cÇn t×m ra nh÷ng ­u ®·i hÊp dÉn h¬n n­íc kh¸c ®Ó chiÕm ­u thÕ c¹nh tranh. Do vËy, chóng ta ph¶i nhanh chãng x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh, ®ång thêi víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt. * §èi víi viÖc x©y dùng mét hÖ thèng chÝnh s¸ch ®Ó c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh doanh, ta tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau ®©y: a> TiÕp tôc thùc hiÖn lé tr×nh gi¶m ®Çu t­: QuyÕt ®Þnh 53/1999/Q§ - TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ lµ b­íc ®i ®Çu tiªn trong viÖc thùc hiÖn lé tr×nh tiÕn tíi t¹o dùng mét mÆt b»ng thèng nhÊt gi¸ hµng ho¸, dÞch vô ®èi víi doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn §TNN theo tinh thÇn NghÞ quyÕt TW lÇn thø IV. Trong n¨m 200 cÇn tiÕp tôc ®iÒu chØnh mét b­íc gi¸ , phÝ c¸c hµng ho¸, dÞch vô ®Ó ®Õn n¨m 2001 vÒ c¬ b¶n ¸p dông mét mÆt b»ng thèng nhÊt mét sè gi¸, phÝ cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn §TNN. Mét sè gi¸, phÝ cã thÓ thùc hiÖn theo mét lé tr×nh dµi h¬n, c¨n cø t×nh h×nh kinh tÕ chung, t×nh h×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã liªn quan. b> Söa ®æi mét sè chÝnh s¸ch ®Ó t¹o thuËn lîi h¬n cho viÖc thu hót §TNN: Chóng ta nªn cã c¸c chÝnh s¸ch ­u tiªn trong lÜnh vùc ®Êt ®ai víi viÖc thÕ chÊp quyÒn sö dông ®Êt, c«ng t¸c ®Òn bï cïng víi viÖc chÊm døt c¬ chÕ gãp vèn b»ng ®Êt mµ chuyÓn sang chÕ ®é Nhµ n­íc cho thuª ®Êt, lÜnh vùc tµi chÝnh, tÝn dông, ngo¹i hèi víi viÖc gi¶m dÇn tû lÖ kÕt hèi ngo¹i tÖ, t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp §TNN ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng vèn vµ kÌm víi nã lµ c¸c kho¶n vay tÝn dông, bæ sung c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cã søc hÊp dÉn cao h¬n ®èi víi nh÷ng lÜnh vùc, ®Þa bµn vµ dù ¸n ta cÇn thu hót vèn §TNN. c> Bæ sung c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i cã søc hÊp dÉn cao ®èi víi nh÷ng lÜnh vùc, ®Þa bµn vµ dù ¸n ta cÇn thu hót §TNN: §Ó thu hót ®­îc §TNN vµo c¸c lÜnh vùc, ®Þa bµn vµ c¸c dù ¸n ­u tiªn vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­, cÇn t¹o dùng vµ c«ng bè mét hÖ thèng ­u ®·i cã søc c¹nh tranh cao. Chóng ta nªn thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ nhËp khÈu thùc sù khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã c«ng nghÖ cao s¶n xuÊt c¬ khÝ, ®iÖn tö, thiÕt bÞ viÔn th«ng, cïng víi viÖc bæ sung c¸c ­u ®·i cao h¬n ®èi víi c¸c dù ¸n chÕ biÕn n«ng - l©m - thuû s¶n, vµ c¸c dù ¸n t¹i vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ khã kh¨n. §èi víi mét sè h¹n chÕ cña nh÷ng dù ¸n ®Æc biÖt quan träng, cÇn xö lý ®Æc c¸ch vµ cã chÝnh s¸ch hç trî hîp lý trong khu«n khæ cam kÕt theo lé tr×nh héi nhËp. Thªm vµo ®ã cÇn sö dông c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó khuyÕn khÝch doanh nghiÖp h­íng m¹nh h¬n n÷a vµo xuÊt khÈu. d> Xö lý linh ho¹t c¸c h×nh thøc ®Çu t­: CÇn më réng h¬n n÷a c¸c danh môc dù ¸n cho phÐp nhµ §TNN ®­îc lùa chän c¸c h×nh thøc ®Çu t­ xuÊt ph¸t tõ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh nÕu c¸c dù ¸n kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn an ninh, quèc phßng, b¶n s¾c d©n téc. Trªn c¬ së tiªu chÝ ®ã cho phÐp trong mét sè tr­êng hîp ®­îc chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ tõ doanh nghiÖp liªn doanh sang 100% vèn n­íc ngoµi hoÆc ng­îc l¹i, ®ång thêi ®a d¹ng h¬n n÷a h×nh thøc ®Çu t­ ®Ó khai th¸c thªm c¸c kªnh ®Çu t­ míi. e> Khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt: NhiÖm vô träng t©m lµ thu hót ®Çu t­ ®Ó lÊp ®Çy c¸c khu c«ng nghiÖp ®· ®­îc thµnh lËp. Ngoµi c¸c khu c«ng nghiÖp nhá, c¸c côm c«ng nghiÖp ®Ó gi·n c¸c nhµ m¸y t¹i c¸c thµnh phè lín, cÇn xem xÐt chÆt chÏ viÖc thµnh lËp c¸c khu c«ng nghiÖp míi. Tr­íc m¾t cÇn rµ so¸t c¸c khu c«ng nghiÖp ®· cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp ®Ó dõng hoÆc gi·n tiÕn ®é x©y dùng nh÷ng khu c«ng nghiÖp kh«ng ®ñ yÕu tè kh¶ thi, thµnh lËp khu c«ng nghiÖp míi khi héi ®ñ ®iÒu kiÖn. §Ó t¹o thuËn lîi thu hót ®Çu t­ vµo khu c«ng nghiÖp, cÇn thùc hiÖn viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c doanh nghiÖp khu c«ng nghiÖp; b¶o ®¶m c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt; ­u ®·i møc cao nhÊt c¸c dù ¸n ph¸t triÓn h¹ tÇng x· héi ®ång bé víi khu c«ng nghiÖp. * §èi víi viÖc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt: Ph¶i tiÕn hµnh söa ®æi, bæ sung LuËt §Çu t­ N­íc ngoµi ®Ó nã ®­îc ngµy cµng hoµn thiÖn, ph¸t huy ®­îc tÝnh kh¶ thi cña nã. Chóng ta ph¶i b¶o ®¶m mét khung khæ ph¸p luËt hÊp dÉn, th«ng tho¸ng râ rµng, æn ®Þnh, mét hÖ thèng ­u ®·i vµ khuyÕn khÝch mang tÝnh c¹nh tranh cao so víi c¸c n­íc trong khu vùc, ®ång thêi phï hîp víi c¸c v¨n b¶n luËt kh¸c cña ViÖt Nam nh­ LuËt doanh nghiÖp, LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc,…nh»m t¹o mÆt b»ng ­u ®·i b×nh ®¼ng gi÷a c¸c dù ¸n ®Çu t­ trong n­íc vµ §TNN. B¶o ®¶m sù æn ®Þnh cña ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch ®èi víi §TNN, thùc hiÖn nguyªn t¾c kh«ng håi tè ®Ó gi÷ v÷ng lßng tin cña céng ®ång nhµ §TNN. Chñ ®éng xö lý c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c cam kÕt cña n­íc ta trong lé tr×nh héi nhËp quèc tÕ. TiÕn hµnh söa ®æi mét sè ®iÒu kho¶n trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn §TNN nh»m th¸o gì khã kh¨n trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp §TNN (c¸c vÊn ®Ò nh­ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, thuÕ thu nhËp vµ thÕ chÊp tµi s¶n). §Ó giµnh th¾ng lîi trong cuéc c¹nh tranh quyÕt liÖt gi÷a c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn cÇn t¹o ra lîi thÕ so s¸nh b»ng mét m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn h¬n c¸c n­íc kh¸c. §©y ph¶i lµ c«ng viÖc th­êng xuyªn cña ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ n­íc, chø kh«ng phØa chØ lµ mét vµi söa ®æi nhÊt thêi. 2.4. §æi míi vµ ®Èy m¹nh c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­: C«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ cÇn ®­îc ®æi míi vÒ néi dung vµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn, theo mét kÕ ho¹ch vµ ch­¬ng tr×nh chñ ®éng, cã hiÖu qu¶. Tr­íc hÕt, cÇn x¸c ®Þnh xóc tiÕn ®Çu t­, còng nh­ xóc tiÕn th­¬ng m¹i, lµ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, cña c¸c Bé, ngµnh, c¸c tØnh, Ban qu¶n lý c¸c khu c«ng nghiÖp. CÇn thµnh lËp bé phËn xóc tiÕn ®Çu t­ t¹i mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm ë n­íc ngoµi ®Ó chñ ®éng vËn ®éng thu hót §TNN. Ng©n s¸ch Nhµ n­íc cÇn dµnh mét kho¶n kinh phÝ tho¶ ®¸ng cho c«ng t¸c vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸ c¸c ®èi t¸c §TNN ®Ó t¹o thÕ chñ ®éng trong mäi t×nh huèng. Cïng víi viÖc tiÕp tôc thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ truyÒn thèng ë ch©u ¸, khèi ASEAN vµo c¸c dù ¸n hä cã kinh nghiÖm vµ thÕ m¹nh nh­ chÕ biÕn n«ng s¶n, s¶n xuÊt hµng tiªu dïng xuÊt khÈu … cÇn chuyÓn h­íng sang c¸c ®èi t¸c nh­ EU vµ B¾c Mü nh»m tranh thñ tiÒm lùc vèn, c«ng nghÖ, kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ; chó ý c¸c dù ¸n lín, dù ¸n võa vµ nhá nh­ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Trªn c¬ së qui ho¹ch ngµnh, s¶n phÈm, l·nh thæ vµ danh môc dù ¸n kªu gäi ®Çu t­ ®­îc phª duyÖt; c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn chñ ®éng tiÕn hµnh vËn ®éng, xóc tiÕn ®Çu t­ mét c¸ch cô thÓ, trùc tiÕp ®èi víi tõng dù ¸n, trùc tiÕp víi tõng tËp ®oµn, c«ng ty, nhµ ®Çu t­ cã tiÒm n¨ng. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Ngo¹i giao, Bé Th­¬ng m¹i tæ chøc phèi hîp nghiªn cøu t×nh h×nh kinh tÕ, thÞ tr­êng ®Çu t­, chÝnh s¸ch cña c¸c n­íc, c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia, c¸c tËp ®oµn vµ c«ng ty lín ®Ó cã chÝnh s¸ch vËn ®éng, thu hót ®Çu t­ phï hîp; nghiªn cøu luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p thu hót §TNN cña c¸c n­íc trong khu vùc ®Ó kÞp thêi cã ®èi s¸ch thÝch hîp. CÇn tËp trung chØ ®¹o vµ hç trî kÞp thêi c¸c nhµ ®Çu t­ hiÖn ®ang cã dù ¸n ho¹t ®éng, gióp hä gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh, ®ã lµ biÖn ph¸p cã ý nghÜa rÊt quan träng ®Ó vËn ®éng cã hiÖu qu¶ vµ cã søc thuyÕt phôc nhÊt ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ míi. 2.5. §Èy m¹nh ®Çu t­ x©y dùng c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng: §©y lµ mét c«ng viÖc ®ßi hái nhiÒu thêi gian, søc lùc còng nh­ tiÒn cña vµ ®©y lµ mét c«ng viÖc cÊp b¸ch tr­íc m¾t cÇn ph¶i lµm ngay. ChÝnh v× sù yÕu kÐm cña c¬ së h¹ tÇng mµ ®· g©y ra sù trë ng¹i ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, nªn hÇu hÕt c¸c dù ¸n cña hä míi chØ ë nh÷ng n¬i nµo cã ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng t­¬ng ®èi tèt, cßn nh÷ng n¬i nµo ch­a cã ®­îc ®iÒu nµy mÆc dï cã tiÒm n¨ng hä ®Çu t­ rÊt Ýt. Nhµ n­íc ta ®· ®Çu t­ rÊt nhiÒu vµo viÖc ®Çu t­ ®Ó cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu nµy, mçi n¨m chóng ta tèn hµng tr¨m triÖu USD ®Ó më ®­êng, vµ còng ngÇn Êy tiÒn ®Ó x©y dùng c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kh¸c nh­ ®iÖn, n­íc, vµ m¹ng th«ng tin liªn l¹c. Chóng ta nªn chän mét sè dù ¸n cÇn ®ßi hái cã c«ng nghÖ vµ kü thuËt cao lµ c¸c dù ¸n theo kiÓu ph­¬ng thøc BOT ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng tÝnh n¨ng cÇn thiÕt. Trong t­¬ng lai kh«ng xa khi chóng ta ®· lµm ®­îc ®iÒu nµy th× sÏ lµ mét yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó thu hót FDI. 2.6. T¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i víi tõng n­íc EU: NÕu kh¶ n¨ng th­¬ng m¹i ®­îc t¨ng c­êng víi c¶ khèi còng nh­ tõng n­íc EU th× ch¾c ch¾n ®Çu t­ trùc tiÕp cña tõng n­íc sÏ t¨ng lªn. Chóng ta ph¶i g¾n th­¬ng m¹i víi ®Çu t­, coi hai yÕu tè nµy lu«n lu«n bæ sung vµ hç trî cho nhau, dïng yÕu tè th­¬ng m¹i lµm nh©n tè gi¸n tiÕp ®Ó thu hót thªm ®Çu t­ tõ phÝa b¹n. §Æc biÖt ViÖt Nam cã mét sè c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU nh­ thuû, h¶i s¶n vµ c¸c mÆt hµng dÖt may, nÕu chóng ta ký kÕt ®­îc c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi thÞ tr­êng cña EU, th× ®ång thêi ta còng sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ cña EU ®Çu t­ vµo trong lÜnh vùc nµy sau ®ã c¸c mÆt hµng nµy l¹i xuÊt khÈu sang EU nh­ng sÏ dÔ dµng h¬n v× nã ®¹t ®­îc nh÷ng tiªu chuÈn chÊt l­îng do EU ®Ò ra. Do vËy viÖc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®a biªn vµ song biªn gi÷a c¸c thµnh viªn EU lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó thu hót FDI cña hä. 3. Gi¶i ph¸p qu¶n lý sö dông: 3.1. N©ng cao hiÖu lùc qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi FDI: Sau khi t¹o dùng ®­îc m«i tr­êng ph¸p lý vµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch th«ng tho¸ng, hÊp dÉn, vÊn ®Ò then chèt cã tÝnh quyÕt ®Þnh lµ viÖc chØ ®¹o ®iÒu hµnh tËp trung, thèng nhÊt vµ kiªn quyÕt cña ChÝnh phñ, viÖc nghiªm tóc thùc hiÖn cña c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng. X©y dùng qui chÕ phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c Bé tæng hîp, c¸c Bé qu¶n lý ngµnh, Uû ban nh©n d©n tØnh trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng §TNN theo ®óng thÈm quyÒn, tr¸ch nhiÖm cña tõng C¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, tr¸nh sù chång chÐo vµ sù ra ®êi cña c¸c v¨n b¶n qu¶n lý sai lÖch nhau vi ph¹m luËt. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ b¶o ®¶m thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ vai trß lµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §TNN, gióp ChÝnh phñ qu¶n lý thèng nhÊt ho¹t ®éng nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp §TNN. C¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §TNN theo ®óng chøc n¨ng, thÈm quyÒn ®· qui ®Þnh theo LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi, c¸c NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ. Uû ban Nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN trªn ®Þa bµn, tËp trung gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh, gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n vµ xö lý kÞp thêi c¸c vi ph¹m ph¸p luËt; gi¸m s¸t, kiÓm tra c¸c c¸n bé thõa hµnh thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c qui ®Þnh cña luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, chñ tr­¬ng cña Nhµ n­íc, kÞp thêi xö lý c¸c c¸n bé cã hµnh vi tham nhòng, s¸ch nhiÔu, tiªu cùc. CÇn qui ®Þnh cô thÓ chÕ ®é kiÓm tra cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc ®Ó chÊm døt sù kiÓm tra tuú tiÖn, hÕt søc tr¸nh h×nh sù ho¸ kinh tÕ cña doanh nghiÖp; ®ång thêi vÉn b¶o ®¶m gi¸m s¸t ®­îc c¸c doanh nghiÖp vµ ¸p dông chÕ tµi ®èi víi sù vi ph¹m ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp. CÇn triÖt ®Ó vµ kiªn quyÕt h¬n trong viÖc qui ®Þnh râ rµng, minh b¹ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh ë mäi kh©u, mäi cÊp; c«ng khai c¸c qui tr×nh, thêi h¹n, tr¸ch nhiÖm xö lý c¸c thñ tôc hµnh chÝnh trong lÜnh vùc §TNN; duy tr× th­êng xuyªn c¸c cuéc gÆp gì, ®èi tho¹i víi céng ®ång c¸c nhµ ®Çu t­. Cã nh­ vËy th× Bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ lÜnh vùc §TNN míi trë nªn bít cång kÒnh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. 3.2. Chó träng c«ng t¸c c¸n bé vµ ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt, t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, ho¹t ®éng cña C«ng ®oµn vµ c¸c tæ chøc ®oµn thÓ trong c¸c Doanh nghiÖp cã vèn §TNN: Trong ho¹t ®éng §TNN, c«ng t¸c c¸n bé ®Æc biÖt quan träng v× c¸n bé võa tham gia ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch, võa lµ ng­êi vËn dông luËt ph¸p, chÝnh s¸ch ®Ó xö lý t¸c nghiÖp hµng ngµy liªn quan ®Õn mäi ho¹t ®éng §TNN. C¸n bé qu¶n lý ViÖt Nam trong c¸c liªn doanh ®ãng vai trß quan träng trong viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ n­íc ViÖt Nam, cña doanh nghiÖp ViÖt Nam, cña ng­êi lao ®éng; ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ®óng ph¸p luËt. Do ®ã, ph¶i ®Æc biÖt chó träng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, n¨ng lùc tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c«ng chøc Nhµ n­íc c¸c cÊp, ®éi ngò c¸n bé ViÖt Nam trong c¸c doanh nghiÖp §TNN; tr­íc m¾t tËp trung vÊn ®Ò sau: - X©y dùng Qui chÕ c¸n bé ViÖt Nam tham gia Héi ®ång qu¶n trÞ vµ qu¶n lý doanh nghiÖp liªn doanh, trong ®ã cÇn qui ®Þnh râ tiªu chuÈn chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ chÝnh trÞ; tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô vµ quyÒn lîi cña c¸n bé trong vµ sau thêi gian lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp §TNN; chÕ ®é b¸o c¸o, kiÓm tra. HiÖn nay, Ban Tæ chøc TW ®ang phèi hîp víi c¸c Bé liªn quan nghiªn cøu chuyªn ®Ò quan träng nµy ®Ó tr×nh Bé ChÝnh trÞ. - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tæ chøc ®µo t¹o chÝnh qui c¸n bé lµm c«ng t¸c §TNN, c¸n bé qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN. - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ hoµn thµnh trong n¨m 2000 viÖc tËp huÊn sè c¸n bé ViÖt Nam hiÖn nay ®ang lµm viÖc t¹i c¸c doanh nghiÖp liªn doanh, trang bÞ kiÕn thøc vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô, luËt ph¸p, kinh nghiÖm cÇn thiÕt nhÊt. - Bé Lao ®éng - Th­¬ngbinh vµ X· héi, Uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, Ban qu¶n lý Khu c«ng nghiÖp tæ chøc ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ lµm viÖc cho c¸c doanh nghiÖp §TNN. - Ban Tæ chøc TW §¶ng qui ®Þnh vµ h­íng dÉn ph­¬ng thøc sinh ho¹t vµ néi dung ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc §¶ng trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn §TNN, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. - Tæng Liªn ®oµn Lao ®éng ViÖt Nam cã kÕ ho¹ch vËn ®éng thµnh lËp C«ng ®oµn ë tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp §TNN vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña tæ chøc C«ng ®oµn trong c¸c doanh nghiÖp nµy; ChÝnh phñ xem xÐt hç trî mét phÇn kinh phÝ cho c¸c tæ chøc c«ng ®oµn t¹i c¸c doanh nghiÖp. X©y dùng tæ chøc c«ng ®oµn thËt sù trë thµnh ng­êi b¶o vÖ quyÒn lîi chÝnh ®¸ng, hîp ph¸p cña ng­êi lao ®éng; gi¸o dôc kû luËt lao ®éng, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp cho c«ng nh©n, quan hÖ hîp t¸c x©y dùng víi chñ ®Çu t­, ®ãng gãp vµo hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp. 3.3. Kinh nghiÖm cña n­íc ngoµi: Bµi häc rót ra tõ cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ ch©u ¸ còng cho thÊy hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp sôp ®æ do qu¶n lý yÕu kÐm c¸c nguån ®Çu t­. §Çu t­ cã hiÖu qu¶ ®ãng vai trß quan träng trong viÖc duy tr× vµ n©ng cao søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cho nªn c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp lu«n t×m c¸ch gi¶m chi phÝ vµo c¸c dù ¸n lín, hoÆc gi¶m ®Çu t­ qui m« lín ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ ®Çu t­. Thùc tÕ c¸c n­íc ch©u ¸ cho thÊy, biÖn ph¸p chñ yÕu c¸c nhµ qu¶n lý ¸p dông ®Ó gi¶m chi phÝ vµo c¸c dù ¸n lín lµ th­¬ng l­îng gi¸ thÊp víi c¸c nhµ cung cÊp. Mét c¸ch kh¸c lµ c¾t gi¶m chi phÝ mét phÇn cña dù ¸n, nh­ng tr× ho·n hay huû bá mét bé phËn cña dù ¸n nh»m gi¶m chi phÝ ®Çu t­, mµ kh«ng tÝnh to¸n kü, th× v¸c vÊn ®Ò n¶y sinh liªn quan c«ng suÊt, chøc n¨ng cña thiÕt bÞ hay chÊt l­îng s¶n phÈm, lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái. NhiÒu doanh nghiÖp n©ng cao tèi ®a hiÖu qu¶ ®Çu t­ (tøc lµ mèi quan hÖ gi÷a n¨ng suÊt víi chi phÝ ®Çu t­) lµ lêi gi¶i cho bµi to¸n nµy vµ tiÕn hµnh song song viÖc c¾t gi¶m chi phÝ ®Çu t­ vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. C¸c chuyªn gia thuéc c«ng ty t­ vÊn McKinsey & Co (Th¸i Lan) ®· t×m ra 5 yÕu tè quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ qu¶n lý ®Çu t­. C«ng tr×nh nghiªn cøu “NghÖ thuËt mua vµ b¸n” cña hä nªu cô thÓ lµ ph©n tÝch c¸c yÕu tè ®Çu t­ tr­íc khi th«ng qua toµn bé dù ¸n. Theo c¸c chuyªn gia, tr­íc khi th«ng qua dù ¸n, cÇn ph©n tæng ®Çu t­ lµm nhiÒu phÇn vµ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ cô thÓ, chi tiÕt tõng phÇn. QuyÕt ®Þnh thùc hiÖn ®Çu t­ lín ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së gi¸ trÞ thùc tÕ cña toµn bé dù ¸n ®ã: §iÒu chØnh kÕ ho¹ch ®Ó ®¹t lîi Ých cao nhÊt lµ kh©u quan träng. T¨ng tèc ®é thùc hiÖn dù ¸n lu«n lµ sù lùa chän ®óng nÕu viÖc hoµn thµnh sím dù ¸n ®em l¹i lîi Ých thùc sù, nh­ng trong mét vµi tr­êng hîp cÇn ®iÒu chØnh tèc ®é ®Ó xem xÐt kü l­ìng kh¶ n¨ng c¾t gi¶m chi phÝ. TÆng th­ëng c¸c thµnh viªn tham gia dù ¸n cã thµnh tÝch gi¶m chi phÝ ®Çu t­, dùa trªn hiÖu qu¶ c«ng viÖc thùc tÕ lµ viÖc nªn lµm. Thùc hiÖn tù do hoµn toµn trong thiÕt kÕ, nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ thiÕt kÕ vµ nh©n viªn dù ¸n t×m ph­¬ng ¸n, gi¶i ph¸p thiÕt kÕ míi, phï hîp qui ®Þnh vµ tiªu chuÈn kü thuËt cña dù ¸n lµ ®iÒu kh«ng thÓ thiÕu. Cuèi cïng, viÖc chÊp thuËn mét gi¶i ph¸p thiÕt kÕ tèi ­u, víi chi phÝ ®Çu t­ thÊp nhÊt cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi t­¬ng lai dù ¸n. §Ó ®¶m b¶o nh÷ng yÕu tè cã tÝnh quyÕt ®Þnh nãi trªn, c¸c chuyªn gia gîi ý mét vµi “bÝ quyÕt”. Mét lµ, x¸c ®Þnh “môc tiªu th«ng minh” cho doanh nghiÖp, nghÜa lµ nh÷ng chiÕn l­îc “khã kh¨n” nh­ng “®¸ng tin cËy”, nh»m thóc ®Èy con ng­êi lo¹i bá lèi t­ duy cò, ph¸t huy s¸ng kiÕn t¨ng hiÖu qu¶ ®Çu t­, còng nh­ søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. Hai lµ, thµnh lËp “nhãm lµm viÖc liªn chøc n¨ng” ngay tõ khi b¾t ®Çu thùc hiÖn dù ¸n, gåm nh÷ng ng­êi trong c«ng ty, thuéc c¸c lÜnh vùc nghiªn cøu, qu¶n lý, kinh doanh, kü thuËt, …vµ c¸c chuyªn gia ngoµi c«ng ty (c¸c nhµ cung cÊp). Sù kÕt hîp nh÷ng kinh nghiÖm vµ kü n¨ng kh¸c nhau gióp nhãm cã nhiÒu s¸ng kiÕn h¬n. Ba lµ, thùc hiÖn “minh b¹ch trong tÝnh to¸n ®Çu t­”. ý kiÕn chung kh¼ng ®Þnh thµnh c«ng cña dù ¸n phô thuéc rÊt nhiÒu kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c cña nh÷ng thµnh viªn vÒ c¸c chi tiÕt kü thuËt còng nh­ sè liÖu ®Çu t­, tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi, t¸c ®éng m«i tr­êng. T KÕt luËn uy cã Ýt dù ¸n vµ sè vèn ®Çu t­ ch­a thËt cao khi so s¸nh víi tiÒm n¨ng kinh tÕ cña m×nh, nh­ng ®Çu t­ trùc tiÕp cña Liªn minh ch©u ¢u EU ®· cã nh÷ng ®ãng gãp t­¬ng ®èi quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. C¸c dù ¸n cña EU còng cã nh÷ng dù ¸n rÊt lín vµ nh÷ng dù ¸n nµy ®ang tËp trung trong nh÷ng lÜnh vùc rÊt rÊt quan träng nh­ lÜnh vùc th«ng tin, hay lÜnh vùc dÇu khÝ hoÆc ng©n hµng - tµi chÝnh. §ã chÝnh lµ nh÷ng lÜnh vùc nßng cèt cña nÒn kinh tÕ n­íc ta khi n­íc ta tiÕn lªn x©y dùng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. §ång thêi nã còng ®· gãp phÇn t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cïng víi viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ cña ta theo h­íng tiÕn bé. ChÝnh v× vËy, bªn c¹nh viÖc th¾t chÆt mèi quan hÖ hîp t¸c h÷u nghÞ ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t­ ngµy cµng t¨ng h¬n n÷a, chóng ta cÇn ph¶i qu¶n lý vµ sö dông nguån vèn nµy thËt sù cã hiÖu qu¶ ®Ó ®ãng gãp cho sù nghiÖp ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc. §©y còng lµ mét trong nh÷ng néi dung chÝnh cña ®Ò tµi nµy. T«i xin tr©n träng c¶m ¬n PGS. TS. NguyÔn Ngäc Mai ®· tËn t×nh gióp ®ì, h­íng dÉn t«i hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp nµy. §ång thêi t«i còng xin c¶m ¬n tíi chuyªn viªn Lª ViÖt Anh cïng c¸c chuyªn viªn kh¸c thuéc Vô §Çu T­ N­íc Ngoµi thuéc Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu T­ ®· cung cÊp nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh thùc tËp vµ nh÷ng ý kiÕn hay t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc hoµn thiÖn chuyªn ®Ò ®­îc thuËn lîi h¬n. Mét lÇn n÷a, t«i mong muèn cã ®­îc sù gãp ý vµ phª b×nh cña c¸c Thµy c« cïng c¸c b¹n ®äc cho ®Ò tµi cña t«i ®­îc ngµy cµng hoµn chØnh. T«i xin c¶m ¬n. Tµi liÖu 1. Europe from A to Z (tµi liÖu cña Uû ban ch©u ¢u - European Documentation). 2. EU - ASEAN Relations (Tµi liÖu cña Uû ban ch©u ¢u). 3. Foreign Direct Investment cña WB. 4. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ §Çu t­ cña Tr­êng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. 5. Häc tr×nh 9 vÒ §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña WB. 6. International Investment: Towards 2002 cña UN. 7. T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o. 8. T¹p chÝ Nghiªn cøu ch©u ¢u. 9. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i. 10. T¹p chÝ C«ng nghiÖp. 11. World Economic Outlook (Tµi liÖu cña IMF). 12. Europe in ten points by Pascal Fontaine (Tµi liÖu cña Uû ban Ch©u ¢u). 13. Enterprise reform and foreign investment in Viet Nam (Tµi liÖu cña OECD). 14. The Importance of increased FDI for ViÖt Nam (ph¸t biÓu cña Bµ Ph¹m Chi Lan - Phã Chñ tÞch VCCI t¹i DiÔn ®µn doanh nghiÖp t­ nh©n ngµy 7 th¸ng 4 n¨m 2000). Thèng kª c¬ b¶n vÒ EU vµ c¸c n­íc thµnh viªn; So s¸nh gi÷a EU víi Mü vµ NhËt Sè liÖu n¨m 1998 Nguån: Liªn minh ch©u ¢u N­íc DiÖn tÝch D©n sè MËt ®é d©n sè GDP GDP trªn vèn BØ 31 10,2 332 228,9 22.452 §an M¹ch 43 5,3 121 120,1 22.678 §øc 357 82,0 229 1.787,6 21.740 Hy L¹p 132 10,5 79 143,8 13.607 T©y Ban Nha 505 39,4 78 619,7 15.592 Ph¸p 544 58,8 107 1.218,9 20.694 Ai len 70 3,7 52 74,9 20.244 Italia 301 57,6 190 1.177,7 20.069 Luxembourg 3 0,4 158 13,9 32.678 Hµ Lan 41 15,7 377 329,1 20.964 ¸o 84 8,0 95 180,4 22.261 Bå §µo Nha 92 9,9 108 140,2 14.094 PhÇn Lan 337 5,2 15 102,1 19.813 Thôy §iÓn 450 8,8 22 173,3 19.528 Anh 244 59,0 242 1.163,1 19.669 EU – 15 3.234 374,5 117 7.471,1 19.834 Mü 9.373 268,9 29 7.747,5 28.812 NhËt B¶n 378 126,3 334 2.901,0 23.017 §¬n vÞ: - DiÖn tÝch: 1.000km2 - D©n sè : triÖu ng­êi - MËt ®é d©n sè: sè ng­êi/km2 - GDP, GDP trªn vèn: tÝnh theo gi¸ thÞ tr­êng, ®¬n vÞ 1.000 triÖu PPS (søc mua chuÈn - purchasing power standard). Ghi chó: 1PPS = BFR 41,99; DM 2,31; UKL 0,68; DRA 223,77; LIT 1.648,04; IRL 0,71; LFR 41,9; HFL 2,31; ESC 136,52; OS 15,67; SKR 10,76; FMK 6,95; USD 1,03; YEN 193,17. C¸c n­íc ®Çu t­ chñ yÕu vµo ViÖt Nam §¬n vÞ: 1.000.000 USD TT Tªn n­íc Sè DA Tæng V§T Vèn P§ VN gãp NN gãp 1 Singapore 247 5.766,1 1.818,3 521,1 1.333,9 2 §µi Loan 626 4.866,6 2.190,4 405,0 1.683,5 3 NhËt B¶n 324 3.521,7 1.853,0 429,4 1.299,8 4 Hongkong 318 3.344,6 1.467,2 379,2 1.134,7 5 Hµn Quèc 291 3.132,4 1.233,7 285,1 904,9 6 Ph¸p 155 2.174,3 1.253,3 258,1 992,5 7 British Virgin Island 89 1.711,0 687,8 169,5 506,2 8 Liªn bang Nga 61 1.519,2 942,7 460,3 480,6 9 Mü 115 1.330,2 625,8 122,9 500,4 10 Anh 38 1.128,2 766,1 116,9 648,7 11 Malaixia 85 1.095,4 462,8 75,9 387,2 12 Australia 96 1.020,1 576,2 122,0 453,8 13 Th¸i Lan 123 1.009,2 448,3 112,1 327,6 14 C¸c n­íc kh¸c 472 5.306,0 3.018,9 7.407 2.333,3 Tæng sè 3.040 36.925.0 17.344.5 4.198.2 12.987.1 §Çu t­ trùc tiÕp cña EU theo vïng vµ l·nh thæ §¬n vÞ: triÖu USD TT §Þa ph­¬ng Sè DA % so víi S Tæng V§T % so víi S Vèn TH % so víi S 1 TP. HCM 85 35,71 1.828,9 42,47 476,5 26,06 2 Hµ Néi 54 22,69 1.195,5 27,76 322,2 26,95 3 §ång Nai 20 8,40 292,4 6,79 87,7 30,01 4 Bµ RÞa - Vòng Tµu 4 1,68 228,5 5,31 23,1 10,11 5 T©y Ninh 1 0,42 111,0 2,58 63,4 57,11 6 H¶i Phßng 6 2,52 74,9 1,74 41,1 54,95 7 §µ N½ng 5 2,10 42,6 0,99 24,4 57,26 8 B×nh ThuËn 1 0,42 35,0 0,81 3,5 10,00 9 VÜnh Phóc 1 0,42 30,0 0,70 0,0 0,00 10 Long An 3 1,26 28,1 0,65 11,9 42,38 11 Thõa Thiªn HuÕ 3 1,26 27,2 0,63 28,0 103,20 12 NghÖ An 3 1,26 22,2 0,51 6,0 26,96 13 Qu¶ng Nam 3 1,26 19,8 0,46 1,5 7,79 14 C¸c tØnh cßn l¹i 43 18,07 104,3 2,42 63,1 60,46 Tæng sè 238 100 4.306,2 100 1.714,1 39,81 DÇu khÝ ngoµi kh¬i 6 2,52 265,9 6,17 561,6 211,21