Đề tài Nghiên cứu hoạch định quỹ tiền công cho Công ty xăng dầu khu vực III Hải Phòng

huyªn mua s¾m vµ cung cÊp c¸c vËt t− sö dông néi bé. Gi¸ trÞ toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã cña c«ng ty trªn 45 tû ®ång. Quy tr×nh c«ng nghÖ tiÕp nhËn vµ cÊp ph¸t x¨ng dÇu t¹i Tæng kho Th−îng Lý vµ c¸c ®iÓm b¸n lÎ nh− sau: +C¸c lo¹i x¨ng dÇu ®−îc nhËn trùc tiÕp tõ tÇu n−íc ngoµi hoÆc tµu néi ®Þa t¹i c¶ng Th−îng Lý; ®−îc lµm thñ tôc kiÓm tra, gi¸m ®Þnh ®Ó x¸c ®Þnh sè l−îng vµ chÊt l−îng theo quy tr×nh, quy chÕ giao nhËn; ®−îc tÇu b¬m lªn c¸c bÓ trôc ®øng cña tæng kho ®Ó tån chøa, dù tr÷ vµ xuÊt cÊp hµng ngµy (riªng Diezel vµ x¨ng cßn cã thÓ ®−îc b¬m tõ xÝ nghiÖp A318, xÝ nghiÖp K131, xÝ nghiÖp x¨ng dÇu Qu¶ng Ninh thuéc c«ng ty x¨ng dÇu B12-Qu¶ng Ninh vÒ Tæng kho Th−îng Lý); mçi lo¹i x¨ng dÇu ®−îc chøa vµo mét hoÆc mét sè bÓ 89 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü riªng biÖt theo hÖ thèng ®−êng èng riªng ®Ó b¶o ®¶m ph¶m chÊt vµ tr¸nh nhÇm lÉn khi giao nhËn; ®−îc gi¸m ®Þnh sè l−îng thùc nhËn t¹i bÓ chøa, x¸c ®Þnh hao hôt kh©u nhËp. Sau khi nhËp vµ tr−íc khi xuÊt, x¨ng dÇu ®−îc kiÓm tra ph©n tÝch x¸c ®Þnh chÊt l−îng t¹i bÓ chøa, ®¶m b¶o chØ xuÊt nh÷ng lo¹i x¨ng dÇu cã ®ñ tiªu chuÈn chÊt l−îng (theo quy chÕ qu¶n lý phÈm chÊt x¨ng dÇu). X¨ng dÇu ®−îc b¬m tõ bÓ chøa ®Õn bÕn xuÊt ®−êng thuû, ®−êng s¾t, ®−êng bé ®Ó giao hµng cho tÇu, xµ lan, wagon ®−êng s¾t, «t« xitÐc ®Õn nhËn hµng. Kh¸ch hµng cã thÓ nhËn x¨ng dÇu t¹i kho cña m×nh hoÆc trùc tiÕp ®Õn tæng kho Th−îng Lý nhËn hµng, b»ng ph−¬ng tiÖn cña kh¸ch hµng hoÆc thuª ph−¬ng tiÖn cña c«ng ty (theo hîp ®ång mua b¸n x¨ng d©ï víi C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III). C¸c cöa hµng x¨ng dÇu cña C«ng ty ®−îc xe «t« xitÐc cña ®éi xe c«ng ty vËn chuyÓn ®Õn giao hµng t¹i cöa hµng theo sè l−îng, lo¹i hµng vµ thêi gian mµ cöa hµng yªu cÇu. C¸c cöa hµng ®−îc phÐp b¸n bu«n vµ b¸n lÎ kh«ng h¹n chÕ khèi l−îng cho mäi ®èi t−îng kh¸ch hµng cã nhu cÇu mua vµ tr¶ tiÒn ngay, tr−êng hîp kh¸c ph¶i ®−îc sù ®ång ý cña gi¸m ®èc c«ng ty vµ cöa hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm thu håi c«ng nî trong thêi gian nhanh nhÊt. 3.1.2.4- T×nh h×nh lao ®éng. Tæng sè lao ®éng hiÖn cã cña c«ng ty n¨m 1997 (gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp) lµ 711 ng−êi. Trong ®ã: -S¶n xuÊt chÝnh: 371 lao ®éng (Gåm khèi c¸c phßng nghiÖp vô, Tæng kho Th−îng Lý vµ ®éi b¶o vÒ cøu ho¶). -Khèi cöa hµng: 248 lao ®éng -Kinh doanh vËn t¶i, s¶n xuÊt phô: 92 lao ®éng. C¬ cÊu lao ®éng cña c«ng ty n¨m 1997 ®−îc ghi ë b¶ng I. 90 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü B¶ng 1: C¬ cÊu lao ®éng trong C«ng ty n¨m 1997. *ChÊt l−îng lao ®éng: +Lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc: 113/711 = 18,89% . +Lao ®éng cã tr×nh ®é trung cÊp: 114/711 = 16,03%. +C«ng nh©n kü thuËt: 423/711 = 59.49%. +Lao ®éng phæ th«ng, NV b¶o vÖ: 61/711 = 9,00%. MÆc dï trong vµi n¨m gÇn ®©y c«ng ty ®· cã chñ tr−¬ng tõng b−íc n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng chØ tuyÓn míi lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc nh−ng hiÖn nay tû lÖ lao ®éng cã tr×nh ®é ®¹i häc chiÕm 15-16% tæng sè lao ®éng lµ thÊp. §Ó kh¾c phôc yÕu ®iÓm nµy hiÖn nay c«ng ty ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch −u tiªn, khuyÕn khÝch viÖc ®µo t¹o l¹i CBCNV ®Ó n©ng cao tr×nh ®é cho ng−êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ CBCNV ë c¸c bé phËn makÐttinh, inh doanh, kÕ to¸n, kü thuËt, ®Ó ®¸p øng −u cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã C«ng ty còng cã kÕ ho¹ch tinh gi¶m sè lao ®éng gi¸n tiÕp xuèng 10-12% tæng sè lao ®éng vµ t¨ng c−êng lao ®éng cho khèi b¸n hµng. ∑ Si bi 1.594 BËc thî b×nh qu©n = ----------- = ----------- = 3,73 ∑ Si 427 3.1.2.5- M« h×nh h¹ch to¸n kinh doanh. VÒ tæ chøc, c«ng ty trùc thuéc Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam nh−ng lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, cã chøc n¨ng kinh doanh x¨ng dÇu trªn ®Þa bµn thµnh phè H¶i Phßng vµ c¸c tØnh l©n cËn. Còng gièng nh− c¸c c«ng ty x¨ng dÇu kh¸c, m« h×nh ho¹t ®éng kinh doanh hiÖn nay cña c«ng ty lµ b¸n c¸c lo¹i x¨ng dÇu, gas, hãa chÊt cña ngµnh theo kÕ ho¹ch vµ h−ëng triÕt khÊu hoa hång theo doanh thu hoÆc chªnh lÖch gi÷a gi¸ h¹ch to¸n tån kho vµ gi¸ b¸n. 91 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü §ång thêi c«ng ty ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ tÝnh trªn phÇn triÕt khÊu hoa hång ®−îc h−ëng vµ thuÕ lîi tøc. M« h×nh h¹ch to¸n kinh doanh cña c«ng ty hiÖn ®ang ¸p dông víi tõng nhãm hµng kinh doanh nh− sau: * Kinh doanh nhiªn liÖu chÝnh: C«ng ty nhËn hµng theo kÕ ho¹ch ®iÒu ®éng cña ngµnh (tõ C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc II Sµi Gßn, khu vùc V §µ N½ng, C«ng ty x¨ng dÇu B12 Qu¶ng Ninh ... vÒ H¶i Phßng). Gi¸ hµng nhËp kho vµ gi¸ b¸n ra ®−îc quy ®Þnh thèng nhÊt trong ngµnh theo tõng khu vùc. C¨n cø vµo nhu cÇu tiªu thô cña thÞ tr−êng c«ng ty lËp ®¬n hµng cho c¶ n¨m vµ tõng th¸ng. ViÖc t¹o nguån hµng, hîp ®ång vÒ sè l−îng, chñng lo¹i, quy c¸ch, chÊt l−îng hµng hãa víi c¸c h·ng x¨ng dÇu n−íc ngoµi do Tæng C«ng ty ®¶m nhiÖm. Khi b¸n hµng, c«ng ty ®−îc h−ëng % hoa hång trªn doanh sè b¸n, víi c¸c møc quy ®Þnh cho tõng n¨m; Møc quy ®Þnh cho n¨m 1997 nh− sau: -7% doanh sè b¸n bu«n trùc tiÕp cho kh¸ch hµng tiªu thô. -2% doanh sè b¸n ®iÒu ®éng cho c¸c c«ng ty kh¸c trong ngµnh. -11% doanh sè b¸n lÎ. * Kinh doanh gas, dÇu nhên mì m¸y vµ c¸c lo¹i hµng, dÞch vô kh¸c. - §èi víi c¸c lo¹i mÆt hµng gas: 100% phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ nhËp kho (cña ngµnh) vµ gi¸ b¸n. -Tõ th¸ng 9 n¨m 1994 c«ng ty kh«ng trùc tiÕp kinh doanh dÇu mì nhên vµ chuyÓn thµnh tæng ®¹i lý bans dÇu mì nhên cho c«ng ty dÇu nhên, ®−îc h−ëng hoa hång theo quy ®Þnh cña c«ng ty dÇu nhên, møc hoa hång n¨m 1996 nh− sau: + 10% doanh sè b¸n c¸c lo¹i dÇu mì nhên chøa trong phuy. + 12% doanh sè b¸n c¸c lo¹i dÇu mì nhên chøa trong can, hép. 92 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü * Kinh doanh c¸c mÆt hµng kh¸c c«ng ty tù khai th¸c. - 100% phÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua vµ gi¸ b¸n. * S¶n xuÊt phô, kinh doanh dÞch vô, vËn t¶i. - 100% phÇn lîi nhuËn thu ®−îc. Theo thuËt ng÷ cña ngµnh x¨ng dÇu, phÇn "hoa hång" c¸c c«ng ty ®−îc h−ëng khi kinh doanh c¸c lo¹i hµng cña ngµnh ®−îc gäi lµ chiÕt khÊu ®Þnh møc. Sau mçi kú kinh doanh (th«ng th−êng lµ hµng quý) Tæng c«ng ty sÏ c¨n cø vµo doanh sè b¸n hµng, tiÒn hµng theo gi¸ vèn vµ hoa hång C«ng ty ®−îc h−ëng ®Ó ®iÒu ®i (hoÆc ®iÒu vÒ) phÇn chiÕt khÊu ®iÒu chØnh thõa (hoÆc thiÕu). Theo quy ®Þnh hµng ngµy c«ng ty ph¶i chuyÓn toµn bé tiÒn b¸n hµng vÒ Tæng c«ng ty ®Ó tËp trung vèn cho ngµnh. ChiÕt khÊu ®iÒu chØnh = Doanh thu - tiÒn vèn - chiÕt khÊu ®Þnh møc, NÕu chiÕt khÊu ®iÒu chØnh > 0 (®−îc gäi lµ chiÕt khÊu thõa) Tæng c«ng ty sÏ chuyÓn ®i, ng−îc l¹i nÕu chiÕt khÊu ®iÒu chØnh <0 (®−îc gäi lµ chiÕt khÊu thiÕu) Tæng c«ng ty sÏ chuyÓn thªm tõ ®¬n vÞ kh¸c vÒ. ViÖc ®iÒu chØnh nµy t¹o cho C«ng ty lu«n cã ®ñ nguån vèn ®Ó chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ trÝch tr−íc c¸c quü. + Lîi nhuËn C«ng ty thu ®−îc khi kinh doanh c¸c mÆt hµng cña ngµnh (x¨ng dÇu, gas, hãa chÊt) ®−îc tÝnh nh− sau: Lîi nhuËn =Hoa hång b¸n hµng-(Chi phÝ l−u th«ng + thuÕ). + Lîi nhuËn khi doanh c¸c mÆt hµng kh¸c: Lîi nhuËn = Doanh thu - TiÒn vèn - Tæng chi phÝ. Trong c¸c kho¶n môc chi phÝ Tæng c«ng ty quy ®Þnh møc chi phÝ tiÒn l−¬ng cho tõng n¨m, møc chi phÝ tiÒn l−¬ng n¨m 1997 nh− sau: + B¸n bu«n x¨ng dÇu chÝnh: 6.750 ®/m3 + Gi÷ hé hµng dù tr÷ Nhµ n−íc: 2.500 ®/m3-th¸ng. 93 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng b¸n bu«n x¨ng dÇu trªn ®©y ¸p dông cho: L−îng b¸n bu«n trùc tiÕp, t¸i xuÊt, b¸n thu ngo¹i tÖ; L−îng hµng gi÷ hé, xuÊt ®iÒu ®éng néi bé ngµnh; L−îng hµng b¸n qua c¸c ®¹i lý. §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng b¸n lÎ x¨ng dÇu trùc tiÕp tÝnh trªn doanh sè b¸n ®· lo¹i trõ lÖ phÝ giao th«ng (x¨ng, diezel: 300 ®/lÝt). §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng b¸n dÇu mì nhên lµ møc tèi ®a ®−îc trÝch trªn nguyªn t¾c lÊy thu bï chi vµ cã lîi nhuËn hîp lý. C¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô vµ dÞch vô kh¸c ®−îc thùc hiÖn theo møc côc thuÕ ®Þa ph−¬ng vµ tæng c«ng ty phª duyÖt. Tõ c¸c ®Æc ®iÓm trªn, víi m« h×nh h¹ch to¸n kinh doanh nh− vËy, ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III thùc chÊt vµ chñ yÕu lµ nh»m vµo môc tiªu ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh b¸n hµng ®Ó t¨ng s¶n l−îng hµng hãa tiÕu thô, t¨ng doanh thu ®Ó t¨ng phÇn chiÕt khÊu ®Þnh møc ®−îc h−ëng, ®ång thêi ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn. Do vËy c¸c phÇn tiÕp theo cña luËn v¨n sÏ chØ tËp trung tr×nh bµy vµ ph©n tÝch nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn môc tiªu nªu trªn. 3.1.3- §Æc ®iÓm t×nh h×nh kinh doanh vµ tiªu thô hµng hãa cña c«ng ty. Trong nh÷ng n¨m ho¹t ®éng theo c¬ chÕ bao cÊp (1956-1990), chøc n¨ng chÝnh cña c«ng ty lµ tiÕp nhËn, qu¶n lý vµ cung øng x¨ng dÇu cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, quèc phßng theo chØ tiªu kÕ ho¹ch cña nhµ n−íc vµ mét phÇn rÊt nhá cho tiªu dïng x· héi. KÕ ho¹ch tiÕp nhËn, cung øng, lao ®éng tiÒn l−¬ng hµng n¨m cña c«ng ty ®−îc giao tõ Tæng c«ng ty xuèng. NhiÖm vô cña c«ng ty lµ tiÕp nhËn ®ñ sè l−îng, ®óng chÊt l−îng vµ chñng lo¹i x¨ng dÇu theo kÕ ho¹ch; Cung øng ®óng, ®ñ chi tiªu x¨ng dÇu cho c¸c ®¬n vÞ trong ®Þa bµn ®−îc ph©n c«ng theo tiÕn ®é vµ gi¸ quy ®Þnh cu¶ Nhµ n−íc. §¶m b¶o æn ®Þnh vÒ nguån hµng dù tr÷ t¹i kho ®Çu mèi ®Ó cung cÊp cho c¸c ®¬n vÞ tuyÕn sau cña T«ngr c«ng ty. Vµ do vËy chØ tiªu l−îng hµng ho¸ nhËp xuÊt qua kho ®−îc coi lµ c¬ së cña viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é thùc hiÖn kÕ ho¹ch hµng n¨m cña c«ng ty. KÕt qu¶ thùc hiÖn chØ tiªu nµy cña c¸c n¨m ®−îc ghi ë phô lôc I. 94 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü N¨m 1991 cïng víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c cña c¶ n−íc, Tæng c«ng ty x¨ng dÇu b−íc ®Çu chuyÓn dÇn sang h¹ch to¸n kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr−êng. Tõ mét ®¬n vÞ cung øng x¨ng dÇu, c«ng ty ®· chuyÓn sang h×nh thøc kinh doanh, h¹ch to¸n ®éc lËp trong m« h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña Tæng c«ng ty. N¨m 1992 C«ng ty ®¨ng ký trë thµnh doanh nghiÖp nhµ n−íc víi chøc n¨ng kinh doanh c¸c lo¹i nhiªn liÖu x¨ng, dÇu, mì, c¸c lo¹i phô gia, thuèc pha thªm vµ dung m«i (gäi t¾t lµ x¨ng dÇu), h¬i ®èt (gas), hãa chÊt vµ nhùa ®−êng; C¸c lo¹i bao b× chøa ®ùng x¨ng dÇu. Tõ khi t¸ch dÇu nhên ra vµ s¸p nhËp chi nh¸nh dÇu löa vÒ c«ng ty (th¸ng 9-1994 vµ th¸ng 3-1995) th× mÆt hµng kinh doanh cña c«ng ty cã sù thay ®æi vµ hiÖn nay lµ: x¨ng « t« c¸c lo¹i, dÇu Diezel c¸c lo¹i, ma zót ®èt lß vµ ma zót hµng h¶i, nhiªn liÖu m¸y bay JetA1, dÇu ho¶, h¬i ®èt (gas) vµ c¸c thiÕt bÞ dïng gas cho c«ng nghiÖp vµ d©n dông. Víi lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ë thµnh phè c¶ng c«ng ty trùc tiÕp x©y dùng, qu¶n lý vµ khai th¸c c¶ng dÇu phôc vô cho c«ng t¸c tiÕp nhËn x¨ng dÇu b»ng ®−êng biÓn. Ngoµi nhiÖm vô kinh doanh x¨ng dÇu lµ mÆt hµng chÝnh, c«ng ty cßn tæ chøc kinh doanh dÞch vô mét sè mÆt hµng kh¸c mang tÝnh chÊt kinh doanh phô vµ dÞch vô chuyªn ngµnh, bao gåm: TiÕp nhËn, gi÷ hé, b¶o qu¶n, b¬m rãt, vËn chuyÓn, kiÓm tra, ph©n tÝch c¸c lo¹i x¨ng dÇu vµ nhËn lµm c¸c dÞch vô kü thuËt chuyªn ngµnh kh¸c; Tæ chøc thu mua c¸c lo¹i x¨ng dÇu vµ nhËn lµm c¸c dÞch vô kü thuËt chuyªn ngµnh kh¸c; Tæ chøc thu mua c¸c lo¹i x¨ng dÇu (kÓ c¶ dÇu phÕ th¶i), pha chÕ t¸i sinh xö lý c¸c lo¹i x¨ng dÇu kÐm mÊt phÈm chÊt; KiÓm ®Þnh dung tÝch xe « t«, lµm dÞch vô röa xe, thay dÇu « t« xe m¸y c¸c lo¹i. C¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch hµng n¨m ®−îc c«ng ty x©y dùng vµ tæng c«ng ty phª duyÖt kh«ng chØ lµ l−îng hµng nhËp xuÊt qua kho mµ cßn bao gåm doanh sè, chi phÝ, lîi nhuËn, vèn, thu nép ng©n s¸ch... KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty giai ®o¹n nµy ®−îc ph¶n ¸nh ë phô lôc 2. Do sù thay ®æi tæ chøc cña c«ng ty nh− ®· tr×nh bµy ë trªn vµ do c¬ chÕ kinh doanh, h¹ch to¸n trong c¸c n¨m ®Çu cña thêi kú chuyÓn ®æi cã sù thay ®æi lín, tÝnh æn ®Þnh kh«ng cao nªn luËn v¨n chØ tËp trung ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hai n¨m 1996, 1997 cña c«ng ty, trong ®ã tËp 95 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü trung cho phÇn kinh doanh nhãm hµng hãa chÝnh (x¨ng dÇu) cã doanh thu, lîi nhuËn cao nhÊt, ®i s©u ph©n tÝch t×nh h×nh tiªu thô, ph©n tÝch thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ l−u th«ng; x¸c ®Þnh c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan ¶nh h−ëng ®Õn qu¸ tr×nh tiªu thô, ®Ó trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ®Èy m¹nh kinh doanh x¨ng dÇu ë c«ng ty cho phï hîp vµ s¸t thùc. 3.1.3.1- T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch n¨m 1996, 1997. KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh x¨ng dÇu chÝnh cña C«ng ty trong 2 n¨m 1996 vµ 1997 ®−îc thÓ hiÖn ë b¶ng 2 vµ b¶ng 3. B¶ng 2: KÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh x¨ng dÇu chÝnh 1996. §¬n vÞ tÝnh: m3, tÊn Tæng sè Thùc hiÖn xuÊt b¸n theo mÆt hµng ChØ tiªu KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Tû lÖ % X¨ng «t« Diezel Mazót DÇu háa SetA1 Tæng xuÊt b¸n 118.378 127.046 107 26.636 44.624 45.476 1.739 8.571 1. XuÊt trùc tiÕp 107.907 115.004 106 20.229 44.624 41.812 1.704 6.635 + B¸n bu«n 92.542 99.946 108 10.414 39.554 41.810 1.533 6.635 + B¸n lÎ 15.365 15.058 98 9.815 5.070 2 171 - 2. XuÊt ®iÒu ®éng néi bé 10.471 12.042 115 6.407 - 3.664 35 1.936 3. Hao hôt 1.075 896,6 83,4 355 127 395 0.6 19 Nguån: [14] 96 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü B¶ng 3: KÕt qu¶ thùc hiÖn kÕ ho¹ch kinh doanh x¨ng dÇu chÝnh 1997. §¬n vÞ tÝnh: m3, tÊn ChØ tiªu Tæng sè Thùc hiÖn xuÊt b¸n theo mÆt hµng KÕ ho¹ch Thùc hiÖn Tû lÖ % X¨ng «t« Diezel Mazót DÇu háa SetA1 Tæng xuÊt b¸n 122.750 133.332 108,6 20.386 63.267 45.232 384 4.099 1. XuÊt trùc tiÕp 104.700 100.127 95 6.935 45.270 34.722 335 1.841 + B¸n bu«n 86.800 82.234 95 6.935 38.553 34.722 183 1.841 + B¸n lÎ 17.900 17.893 99,9 11.024 6.717 152 2. XuÊt ®iÒu ®éng néi bé 18.050 33.205 184 2.427 17.405 10.510 13 2.258 Trong ®ã b¸n cho CT VËn t¶i XD §−êng thuû I 2.300 38 4.473 4 3. Hao hôt 778 493 63,4 207 248 Nguån: [14] Tõ kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty ®¹t ®−îc trong hai n¨m 1996 vµ 1997, ta nhËn thÊy hai n¨m 1996, 1997 C«ng ty ®Òu ®¹t vµ v−ît chØ tiªu xuÊt b¸n. Tuy nhiªn nÕu so s¸nh s¶n l−îng vµ møc ®é kÕ ho¹ch trªn tõng ph−¬ng thøc cô thÓ th× n¨m 1997 C«ng ty ch−a ®¹t kÕ ho¹ch xuÊt b¸n trùc tiÕp nh−ng l¹i v−ît rÊt nhiÒu kÕ ho¹ch b¸n ®iÒu ®éng. Nguyªn nh©n dÉn ®Õn ®iÒu ®ã lµ do C«ng ty x¨ng dÇu ®−êng thuû I - ®¬n vÞ mua ®iÒu ®éng cña C«ng ty X¨ng dÇu 97 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü khu vùc III ®· x©m nhËp thÞ tr−êng H¶i Phßng kh¸ m¹nh, chiÕm ®−îc mét sè kh¸ch hµng tr−íc ®©y ®ang mua hµng cña C«ng ty. §Ó thÊy râ h¬n kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong n¨m 1997, d−íi ®©y chóng ta xem xÐt thªm mét sè chØ tiªu kh¸c ®−îc ®−a ra ë b¶ng 4. Ph©n tÝch c¸c sè liÖu trªn chóng ta thÊy n¨m 1997 ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty ®¹t c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, doanh sè kinh doanh x¨ng dÇu v−ît kÕ ho¹ch vµ t¨ng so víi cïng kú n¨m tr−íc. C¸c chØ tiªu l·i gép, lîi nhuËn, nép ng©n s¸ch ®Òu ®¹t vµ v−ît kÕ ho¹ch, tû lÖ chi phÝ l−u th«ng/ doanh sè gi¶m 0,11% trong ®ã chñ yÕu gi¶m ®−îc l−îgn hµng hãa hao hôt. Song tõ c¸c sè liÖu thèng kª vÒ l−îng hµng vµ doanh sè b¸n cho thÊy møc ®é ¶nh h−ëng rÊt râ cña viÖc thay ®æi c¬ cÊu tæ chøc kinh doanh cña Tæng C«ng ty khi cho phÐp C«ng ty VËn t¶i ®−êng thuû I ®−îc kinh doanh b¸n x¨ng dÇu trªn ®Þa bµn H¶i Phßng, lµm cho doanh sè b¸n trùc tiÕp cña C«ng ty chØ xÊp sØ ®¹t kÕ ho¹ch trong khi doanh sè b¸n ®iÒu ®éng néi bé (chñ yÕu cho C«ng ty vËn t¶i thuû I) t¨ng 14% so víi kÕ ho¹ch vµ t¨ng 6,5 lÇn so víi n¨m 1996. 3.1.3.2- T×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ l−u th«ng n¨m 1996, 1997. MÆc dï ngay tõ n¨m 1991 ngµnh x¨ng dÇu ®· chuyÓn sang kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr−êng nh−ng gi¸ b¸n c¸c lo¹i x¨ng dÇu chÝnh vÉn do Uû ban vËt gi¸ Nhµ n−íc quy ®Þnh. Víi nh÷ng mÆt hµng nµy, mäi chi phÝ trong qu¸ tr×nh l−u th«ng kh«ng ®−îc cÊu thµnh vµo gi¸ b¸n. Theo h×nh thøc qu¶n lý gi¸ cã thÓ ph©n chia hµng hãa ®ang kinh doanh t¹i C«ng ty thµnh nh÷ng nhãm chÝnh sau: 1. Nhãm hµng chØ ®−îc b¸n theo gi¸ quy ®Þnh: Bao gåm X¨ng c¸c lo¹i, ZetA1, bÕp gas, b×nh gas, dÇu nhên ®ãng trong lon hép. 2. Nhãm hµng ®−îc b¸n theo khung gi¸ qui ®Þnh: Diezel, Mazut, dÇu ho¶. 3. Nhãm hµng ®−îc b¸n ra theo møc gi¸ do C«ng ty qui ®Þnh: C¸c lo¹i bÕp gas, dông cô vµ phô kiÖn dïng gas do C«ng ty tù khai th¸c. 98 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü ViÖc ph©n lo¹i trªn gióp C«ng ty ®Þnh ra c¸c chÝnh s¸ch vµ ph−¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ thÝch hîp víi tõng nhãm, cô thÓ nh− sau: - Víi c¸c nhãm hµng b¸n theo møc gi¸ qui ®Þnh: Gi¸ b¸n c¸c lo¹i hµng nµy bÞ rµng buéc bëi c¸c quy ®Þnh cña Nhµ n−íc nªn C«ng ty kh«ng thÓ can thiÖp trùc tiÕp vµo gi¸ b¸n mµ ph¶i dïng h×nh thøc dÞch vô ®Ó t¸c ®éng ®Õn gi¸ c¶ nh−: dÞch vô vËn chuyÓn, dÞch vô gi÷ hé, cÊp ph¸t b¸n lÎ hoÆc c¸c biÖn ph¸p hç trî trong thanh to¸n. - Víi c¸c nhãm hµng b¸n theo mét khung gi¸ quy ®Þnh bëi gi¸ trÇn vµ gi¸ b¸n tèi thiÓu. Do tÝnh chÊt c¹nh tranh quyÕt liÖt cña nhãm hµng nµy trªn thÞ tr−êng nªn Tæng c«ng ty cho phÐp c«ng ty ¸p dông c¸c møc gi¸ ban thay ®æi ®Ó thÝch øng víi gi¸ cña thÞ tr−êng. - Víi nhãm hµng dÇu nhên mì m¸y vµ mét sè bÕp gas c«ng ty tù khai th¸c Nhµ n−íc vµ Tæng c«ng ty kh«ng quy ®Þnh gi¸, trªn c¬ së gi¸ mua (mua cña Tæng c«ng ty hoÆc c¸c ®¬n vÞ kh¸c) vµ chi phÝ, c«ng ty ®−îc quyÒn x©y dùng vµ thùc hiÖn c¸c lo¹i gi¸ b¸n ®¶m b¶o môc tiªu doanh sè vµ lîi nhuËn. MÆc dï tû träng lîi nhuËn c«ng ty thu ®−îc trªn viÖc kinh doanh nhãm nµy trong thêi gian qua kh«ng cao (do khèi l−îng b¸n ra Ýt) nh−ng do lîi nhuËn trªn mét ®¬n vÞ khèi l−îng tiªu thô kh¸ cao nªn nÕu tiÕn hµnh tèt viÖc kinh doanh ®Ó t¨ng khèi l−îng hµng tiªu thô trªn c¬ së ®¶m b¶o lîi nhuËn th× phÇn lîi nhuËn cña c«ng ty thu ®−îc sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Ph©n tÝch c¸c kho¶n chi phÝ l−u th«ng n¨m 1997 cho thÊy c¬ cÊu chi phÝ s¶n xuÊt, l−u th«ng c«ng ty ®· thùc hiÖn nh− sau: -Chi phÝ vÒ tiÒn l−¬ng: 4.365, chiÕm 15,9% -Chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§: 3.338, chiÕm 12,4% -Chi phÝ vÒ b¶o qu¶n, ®ãng gãi: 3.220, chiÕm 11,8% -Chi phÝ vÒ thuÕ doanh thu, nhµ ®Êt: 5.050, chiÕm 18,4% -Chi phÝ vÒ nhiªn liÖu: 2.954, chiÕm 10,7% -Chi phÝ vÒ söa ch÷a TSC§: 1.999, chiÕm 7,3% 99 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü -Chi phÝ vÒ vËn t¶i bèc xÕp: 1.722, chiÕm 6,3% -Chi phÝ vÒ hao hôt: 849, chiÕm 3,0% -Chi phÝ vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh: 861, chiÕm 3,8% -Chi phÝ vÒ c¸c lo¹i chi phÝ phôc vô trùc tiÕp kinh doanh, dÞch vô: 1.021, chiÕm 3,7% -Chi phÝ vÒ hoa hång cho ®¹i lý: 928, chiÕm 3,3%. 3.1.4 - Ho¹ch ®Þnh quÜ tiÒn c«ng lao ®éng hiÖn nay t¹i c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III. TiÒn l−¬ng lµ kho¶n thu nhËp chÝnh ®¸ng ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña ng−êi lao ®éng, ®ång thêi lµ chi phÝ c¬ b¶n chiÕm tØ träng lín trong tæng chi phÝ cña c«ng ty. V× vËy, ®Ò t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i tæ chøc lao ®éng khoa häc, ph©n bæ tiÒn l−¬ng gi÷a c¸c bé phËn mét c¸ch hîp lý sÏ t¹o ra sù ph©n phèi kÕt hîp nhÞp nhµng ¨n khíp gi÷a c¸c bé phËn c¸ nh©n trong c«ng ty tõ ®ã sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt c¸c nguån lùc cña c«ng ty. Khi nghiªn cøu ho¹ch ®Þnh quÜ tiÒn l−¬ng lao ®éng t¹i c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III chóng ta nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau ®©y: 1. §Þnh biªn lao ®éng vµ ph©n bæ lao ®éng vµo c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt. 2. HÖ sè l−¬ng cÊp bËc b×nh qu©n vµ phô cÊp l−¬ng theo N§26/CP. 3. Møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu. 4. Tæng quÜ tiÒn c«ng lao ®éng. Trong ®ã: -QuÜ tiÒn c«ng chÝnh -QuÜ tiÒn c«ng phô cÊp -QuÜ tiÒn c«ng bæ sung. 5. NhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh liªn quan tíi viÖc ho¹ch ®Þnh quÜ tiÒn c«ng. 100 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü 6. Ph−¬ng ph¸p x¸c ®Þnh chi phÝ tiÒn l−¬ng. 7. Ph−¬ng thøc ph©n phèi tiÒn c«ng lao ®éng. 3.1.4.1- §Þnh biªn lao ®éng vµ ph©n bæ lao ®éng vµo c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn hoµn thµnh nhiÖm vô SXKD ®−îc giao, ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu qu¶n lý qu¶n lý SXKD, b¶o ®¶m an ninh, an toµn PCCC, an toµn vÖ sinh lao ®éng, vÖ sinh m«i tr−êng. Thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh cña Bé luËt lao ®éng ®èi víi ng−êi lao ®éng phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ngµnh x¨ng dÇu vµ c«ng ty x¨ng dÇu khu vùc III. MÆt kh¸c ®Ó hoµn thiÖn viÖc qu¶n lý tiÒn c«ng lao ®éng trong c«ng ty ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng ph−¬ng ¸n ®Þnh biªn lao ®éng phï hîp, kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l−îng c¸n bé chuyªn m«n nghiÖp vô vµ t¨ng c−êng hiÖu lùc cña bé m¸y qu¶n lý, n©ng cao chÊt l−îng ®éi ngò c«ng nh©n kü thuËt ®Ó ®¸p øng yªu cÇu hiÖn ®¹i hãa cña ngµnh vµ t¨ng c−êng kh¶ n¨ng ®¶m nhËn c«ng viÖc cña bé phËn lao ®éng phôc vô. Sau ®©y lµ ph−¬ng ¸n ®Þnh biªn lao ®éng n¨m 1998 cña C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III. BiÓu sè: §Þnh biªn lao ®éng C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III -n¨m 1998 Lao ®éng hiÖn t¹i Lao ®éng ®×nh biªn Ghi Tæng Trong ®ã chó TT §¬n vÞ T.sè H§ vô viÖc sè L§ qu¶n lý (Lq1) L§ trùc tiÕp Lyc Lpv Lbx Tæng sè 701 59 699 164 484 23 28 A C«ng ty 626 43 613 131 435 21 26 I VP C.Ty 97 5 93 72 21 * L·nh ®¹o CTy 3 4 4 * C¸c phßng Cty 74 68 68 1 Phßng tæ chøc 8 8 8 101 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü 2 Phßng H.chÝnh 12 9 9 3 Phßng kÕ to¸n 13 14 14 4 Phßng Kdoanh 13 12 12 Sau khi ®· x©y dùng ®−îc ®Þnh biªn lao ®éng cho toµn c«ng ty. C¨n cø vµo c¸c qui tr×nh s¶n xuÊt chÝnh c¬ b¶n c«ng ty tiÕn hµnh ph©n bæ lao ®éng vµo c¸c qui tr×nh ®ã víi nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n: - Ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh. -TiÒn l−¬ng ph¶i phï hîp víi n¨ng suÊt chÊt l−îng c«ng viÖc. Sè liÖu lao ®éng trªn lµ c¬ së quan träng trong viÖc ph©n bæ nguån quÜ tiÒn l−¬ng vµ x¸c ®Þnh chi phÝ tiÒn l−¬ng cho c«ng ty. 3.1.4.2- Møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu: Tr−íc khi ®i vµo x¸c ®Þnh quÜ tiÒn c«ng chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh chuÈn møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu ®©y lµ mét chÝnh s¸ch lín trong chÝnh s¸ch tiÒn l−¬ng cña Nhµ n−íc. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ®©y lµ mét vÊn ®Ò quan träng quyÕt ®Þnh nguån tiÒn c«ng ph©n phèi cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. - HÖ sè ®iÒu chØnh (K1) theo vïng ®−îc thùc hiÖn t¹i Th«ng t− sè 13/L§TBXH-TT ngµy 10-4-1997 cña Bé Lao ®éng-Th−¬ng binh vµ x· héi. -HÖ sè ®iÒu chØnh (K2) ®−îc qui ®Þnh cô thÓ t¹i Th«ng t− sè 13/L§TBXH-TT ngµy 10-4-97 cña Bé Lao ®éng-Th−¬ng binh vµ x· héi. -Møc l−¬ng tèi thiÓu ®Ó tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng: + Møc tèi thiÓu thÊp nhÊt (L thÊp nhÊt): L thÊp nhÊt = L min + Møc l−¬ng tèi thiÓu cao nhÊt (L cao nhÊt): L cao nhÊt = L min x (1 + K1 + K2). Trong ®ã: + Lmin: Møc l−¬ng tèi thiÓu Nhµ n−íc qui ®Þnh. 102 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü + K1: HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng ®−îc tÝnh b×nh qu©n gia quyÒn theo sè lao ®éng ®Þnh biªn. + K2: HÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t−¬ng øng. Trong kho¶ng møc l−¬ng tèi thiÓu thÊp nhÊt vµ cao nhÊt cña c¸c ®¬n vÞ ®−îc lùa chän møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu hîp lý ®Ó tÝnh to¸n ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng c¸c ho¹t ®éng SXKD trªn nguyªn t¾c ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng kinh doanh lÊy thu bï chi vµ cã lîi nhuËn hîp lý. Møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu hîp lý do ®¬n vÞ x¸c ®Þnh lµ møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu ®Ó tÝnh to¸n quÜ tiÒn l−¬ng chÝnh, c¸c lo¹i phô cÊp vµ quÜ tiÒn l−¬ng bæ sung. Theo qui ®Þnh cña Tæng c«ng ty x¨ng dÇu ViÖt Nam th× tiÒn l−¬ng tèi thiÓu cßn ®−îc tÝnh theo hÖ sè n¨ng suÊt cho c¸c qui tr×nh s¶n xuÊt cã nh÷ng n¨ng suÊt kh¸c nhau. T¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III sau khi tÝnh to¸n th× hÖ sè W ®Òu lµ 1,0. 3.1.4.3- HÖ sè l−¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n vµ phô cÊp. HÖ sè l−¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n ®−îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së sè lao ®éng thùc tÕ t¹i ®¬n vÞ voøi møc l−¬ng t−¬ng øng cña tõng ng−êi ®−îc s¾p xÕp theo qui ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 26CP. HÖ sè phô cÊp l−¬ng b×nh qu©n ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo thùc tÕ c¸c ®èi t−îng ®−îc h−ëng phô cÊp theo qui ®Þnh hiÖn hµnh. §©y lµ yÕu tè quan träng cïng víi viÖc x¸c ®Þnh ®Þnh biªn lao ®éng vµ møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu ®Ó h×nh thµnh tæng quÜ tiÒn c«ng c¬ b¶n tr−íc khi cã chi phÝ tiÒn l−¬ng. C¨n cø vµo t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt kinh doanh c«ng ty ®· ph©n lao ®éng ra c¸c chøc danh cÇn thiÕt, ¸p dông vµ nghiªn cøu c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch ®Ò ra hÖ sè l−¬ng cÊp bËc b×nh qu©n phï hîp cho viÖc x¸c ®Þnh quÜ tiÒn l−¬ng vµ ph©n phèi cho c¸c chøc danh vµ c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt. hÖ sè l−¬ng cÊp bËcbq hÖ sè l−¬ng cÊp bËc c«ng viÖc. 103 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü * C¸c lo¹i phô cÊp ®−îc tÝnh cho sè lao ®éng thùc tÕ cã mÆt ®−îc h−ëng c¸c lo¹i phô cÊp t−¬ng øng ®Ó qui ®æi vÒ hÖ sè phô cÊp b×nh qu©n theo lao ®éng ®Þnh biªn. * C¸c lo¹i phô cÊp ®−îc qui ®æi vÒ tæng hÖ sè nh©n víi møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu cña tõng ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó x¸c ®Þnh quÜ tiÒn phô cÊp c¶ n¨m cña tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c lo¹i phô cÊp ®−îc ¸p dông: * Phô cÊp khu vùc: ®−îc tÝnh theo møc t¹i Th«ng t− 15/L§TBXH ngµy 02-6-1993 cña Bé Lao ®éng-Th−¬ng binh vµ X· héi. * Phô cÊp ®éc h¹i: ®−îc tÝnh to¸n theo møc qui ®Þnh t¹i v¨n b¶n sè 280/XD-TC ngµy 24-3-1994 cña Tæng c«ng ty. * Phô cÊp chøc vô, tr¸ch nhiÖm: thùc hiÖn theo Th«ng t− sè 12/L§TBXH-TT, ngµy 02-6-1993 cña Liªn Bé Lao ®éng Th−¬ng binh x· héi- Tµi chÝnh vµ Th«ng t− sè 17/L§TBXH-TT ngµy 02-6-1993 cña Bé Lao ®éng Th−¬ng binh X· héi vµ c¸c qui ®Þnh cña Tæng c«ng ty. * Phô cÊp lµm ®ªm: thùc hiÖn theo Th«ng t− sè 18/L§TBXH-TT ngµy 02-6-1993 cña Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ X· héi. * Phô cÊp l−u ®éng: vËn dông Th«ng t− sè 19/L§TBXH-TT ngµy 02-6- 1993 cña Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ X· héi ®Ó ¸p dông cho c¸c ®èi t−îng ®Æc thï sau: -VËn t¶i biÓn, vËn t¶i x¨ng dÇu ®i Lµo: 0,4% -VËn t¶i s«ng, vËn t¶i x¨ng dÇu cßn l¹i, x©y ®¾p thi c«ng l−u ®éng: 0,2. * Phô cÊp thu hót: vËn dông Th«ng t− sè 16/L§TBXH-TT ngµy 02-6- 1993 cña Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ X· héi phï hîp vµ c©n ®èi víi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c cña Tæng c«ng ty. Phô cÊp thu hót ®−îc ¸p dông møc 20% møc l−¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n cho c¸c ®èi t−îng s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn khã kh¨n nh− sau: 104 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü -Lao ®éng lµm viÖc trong kho hµng hÇm, b¶o vÖ tuyÕn èng x¨ng dÇu. -Lao ®éng lµm viÖc t¹i Tæng kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ. * Phô cÊp ®¾t ®á: vËn dông Th«ng t− sè 24/LB-TT ngµy 30-7-1993 cña Liªn Bé Lao ®éng Th−¬ng binh vµ X· héi-Tµi chÝnh-Tæng côc thèng kª ¸p dông nh− sau: - C¸c ®¬n vÞ ®ãng trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh: hÖ sè 03. -C¸c ®¬n vÞ ®ãng trªn ®Þa bµn Hµ Néi vµ c¸c thµnh phè lo¹i II bao gåm H¶i Phßng, Vinh, HuÕ, §µ N½ng, Biªn Hßa, CÇn Th¬, H¹ Long, Nha Trang, Vòng Tµu vµ khu c«ng nghiÖp tËp trung: hÖ sè 02. 3.1.4.4- Tæng quÜ l−¬ng kÕ ho¹ch: ViÖc hµnh thµnh quÜ l−¬ng kÕ ho¹ch x¸c ®Þnh c¨n cø vµo c¸c chØ tiªu sau ®©y: -§Þnh biªn lao ®éng. -TiÒn l−¬ng tèi thiÓu -HÖ sè tiÒn l−¬ng cÊp bËc b×nh qu©n vµ phô cÊp l−¬ng. tæng quÜ l−¬ng KH C«ng thøc x¸c ®Þnh quü tiÒn l−¬ng kÕ ho¹ch: Vkh = (L®b x Lmindn x Hcbcv x 12 th¸ng)+Vpc+Vbs. Trong ®ã: -Vkh: lµ quÜ tiÒn l−¬ng kÕ ho¹ch cña ho¹t ®éng SXKD. -L®b: lµ lao ®éng ®Þnh biªn cho ho¹t ®éng SXKD. -Lmindn: lµ møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu ®Ó lùa chän ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng. -Hcbcv: hÖ sè cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n. 105 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü -Vpc: Quü tiÒn l−¬ng phô cÊp c¸c lo¹i (nÕu cã)theo qui ®Þnh t¹i ®iÒu 8. -Vbs: QuÜ tiÒn l−¬ng bæ sung (nÕu cã) theo qui ®Þnh t¹i ®iÒu 9. Quü tiÒn l−¬ng bæ sung: §Ó sö dông cã hiÖu qu¶ lùc l−îng lao ®éng t¹i mét sè kh©u c«ng viÖc do yÕu tè ®Æc thï nªn kh«ng bè trÝ ®Çy ®ñ theo ca, kÝp. Do ®ã lao ®éng t¹i mét sè kh©u c«ng viÖc ph¶i lµm thªm giê nh»m ®¶m b¶o yªu cÇu c«ng viÖc th× ®−îc tÝnh to¸n quÜ tiÒn l−¬ng bæ sung. QuÜ tiÒn l−¬ng bæ sung bao gåm: Quü tiÕn l−¬ng nghØ phÐp n¨m, lÔ, tÕt cña lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh: * §èi t−îng: C«ng nh©n viªn t¹i c¸c cöa hµng x¨ng dÇu, xuÊt nhËp tuyÕn èng, c¶ng xuÊt nhËp tµu ngo¹i. Nh©n viªn b¶o vÖ. * Sè ngµy nghØ ®−îc qui ®Þnh: -NghØ hµng n¨m: TÝnh b×nh qu©n 16 ngµy/ ng−êi/n¨m. - NghØ c¸c ngµy lÔ, tÕt: 08 ngµy/ng−êi/n¨m. -NghØ viÖc riªng cã h−ëng l−¬ng: 03 ngµy/ng−êi/n¨m. -ChÕ ®é lao ®éng n÷, héi häp häc tËp vµ qui ®Þnh kh¸c: tèi ®a 5 ngµy/ng−êi/n¨m. C¸ch tÝnh: Qui ®æi thµnh quü lao ®éng ®Ó tÝnh quü tiÒn l−¬ng bæ sung cho tõng ho¹t ®éng trªn c¬ së hÖ sè l−¬ng cÊp bËc c«ng viÖc b×nh qu©n vµ møc l−¬ng tèi thiÓu cña tõng ho¹t ®éng. 106 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü Quü tiÒn l−¬ng lµm thªm giê t¹i c¸c kh©u xuÊt, nhËp tuyÕn èng vµ xuÊt nhËp ®−êng thuû: C¨n cø vµo sè liÖu thèng kª thùc hiÖn táng hai n¨m b¸o c¸o. C¸c ®¬n vÞ x©y dùng sè lao ®éng bæ sung vµ tÝnh quÜ tiÒn l−¬ng trong kÕ ho¹ch cô thÓ cña ®¬n vÞ. Quü tiÒn l−¬ng do rót ng¾n thêi gian ®èi víi ng−êi lµm c«ng viÖc ®Æc biÖt nÆng nhäc, ®éc h¹i ®iÒu kiÖn lao ®éng tõ lo¹i V trë lªn. -C«ng nh©n lµm viÖc trong hang hÇm. -C«ng nh©n giao nhËn c¶ng biÓn -C«ng nh©n vËn hµnh m¸y b¬m x¨ng dÇu chÝnh. -C«ng nh©n lÆn. Quü tiÒn l−¬ng bæ sung do sè lao ®éng thùc tÕ lín h¬n sè lao ®éng ®Þnh biªn do nguyªn nh©n kh¸ch quan ch−a gi¶i quyÕt ®−îc: * §èi t−îng: ®¬n vÞ thµnh viªn cã sè lao ®éng thùc tÕ lín h¬n sè lao ®éng ®Þnh biªn tõ 5% trë lªn. * Thêi h¹n ®−îc tÝnh bæ sung: Tèi ®a lµ 3 n¨m tÝnh tõ n¨m 1998. NhiÖm vô SXKD * C¸ch tÝnh: §−îc tÝnh trªn c¬ së sè lao ®éng thùc tÕ v−ît trªn 105% so víi lao ®éng ®Þnh biªn; HÖ sè l−¬ng cÊp bËc c«ng viÖc, phô cÊp b×nh qu©n; Møc l−¬ng tèi thiÓu Nhµ n−íc qui ®Þnh. 3.1.4.5- NhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh vµ chi phÝ tiÒn l−¬ng. C¨n cø vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn n¨m b¸o c¸o, ®¬n vÞ x¸c ®Þnh kÕ ho¹ch cña tõng ho¹t ®éng SXKD theo c¸c chØ tiªu x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng ®Ó x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng tr×nh Tæng c«ng ty duyÖt. C«ng thøc chung x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng: Vkhi §GTLi = ------------- 107 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü Qkhi Trong ®ã: -§GTLi: §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng cña ho¹t ®éng SXKD i. -Vkhi: QuÜ tiÒn l−¬ng kÕ ho¹ch cña ho¹t ®éng SXKD i (x¸c ®Þnh theo ®iÒu 10). -Qkhi: NhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña ho¹t ®éng SXKD i theo kÕ ho¹ch cña ®¬n vÞ x©y dùng. HiÖn nay C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III ®· cã nh÷ng qui ®Þnh vÒ ph−¬ng ph¸p tÝnh to¸n ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng nh−ng trong tõng n¨m c«ng ty sÏ cã nh÷ng ph−¬ng ph¸p hoµn thiÖn cho phï hîp víi chÕ ®é chÝnh sq¸ch cña Nhµ n−íc, còng nh− ®èi víi s¶n xuÊt kinh doanh. Sau ®©y chóng ta nghiªn cøu xem xÐt sè liÖu qua c¸c n¨m 1996, 1997 vµ 1998. C¸c chØ tiªu ®¬n gi¸ TiÒn l−¬ng ph©n bæ 96 ph©n bæ 97 3.1.4.5- C¸c nguån h×nh thµnh quÜ tiÒn l−¬ng: - Quü tiÒn l−¬ng Tæng c«ng ty giao -Quü tiÒn l−¬ng tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ phô trî. + Quý l−¬ng kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn ®Òu ®−îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo s¶n l−îng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng cho tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: n Q = ∑ Si x §fi i =1 Trong ®ã: - Q: Quü tiÒn l−¬ng toµn C«ng ty. - Si: S¶n l−îng (doanh sè) lo¹i h×nh SX thø i. - §fi: §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng lo¹i h×nh SX thø i. 108 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü + Quü tiÒn l−¬ng cña tõng ®¬n vÞ: Quü tiÒn l−¬ng cña tõng ®¬n vÞ còng ®−îc h×nh thµnh vµ x¸c ®Þnh trªn c¸c c¬ së c«ng thøc trªn. 3.1.4.6- Ph©n chia quÜ tiÒn l−¬ng theo quÜ tiÒn l−¬ng ph©n phèi vµ quÜ tiÒn l−¬ng dù phßng: -Quü tiÒn l−¬ng dù phßng: Quü tiÒn l−¬ng dù phßng ®−îc sö dông: + Dù phßng kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch s¶n l−îng toµn C«ng ty. + §iÒu tiÕt thu nhËp tõ tiÒn l−¬ng cho c¸c ®¬n vÞ nÕu do c¸c yÕu tè kh¸ch quan kh«ng hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n l−îng kÕ ho¹ch dÉn ®Õn tiÒn l−¬ng thÊp h¬n c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµ thÊp h¬n mÆt b»ng chung cña c«ng ty. Hµng n¨m, c«ng ty trÝch 5% quÜ tiÒn l−¬ng kÕ ho¹ch dù phßng ®Ó sö dông vµo c¸c môc ®Ých sau: - §iÒu chØnh cho c¸c ®¬n vÞ khi cÇn thiÕt: Kh«ng qu¸ 1%. - KhuyÕn khÝch c¸c ®¬n vÞ hoµn thµnh v−ît møc kÕ ho¹ch lîi nhuËn: Quü tiÒn l−¬ng dù phßng cßn l¹i. Tr−íc khi c«ng khai b¸o c¸o quyÕt to¸n n¨m, c«ng ty sÏ cã ph−¬ng ¸n ph©n phèi toµn bé quü tiÒn l−¬ng dù phßng cho c¸c ®¬n vÞ sau khi: - Bï trõ phÇn chªnh lÖch quü tiÒn l−¬ng thùc hiÖn cña c¸c ®¬n vÞ víi quü tiÒn l−¬ng giao kÕ ho¹ch cho c¸c ®¬n vÞ. - KhÊu trõ quü tiÒn l−¬ng ®· ®iÒu chØnh trong n¨m kÕ ho¹ch theo qui ®Þnh t¹i ®iÓm nµy ®Òu khÊu trõ ®Ó ®¹t c¸c chØ tiªu nép ng©n s¸ch vµ lîi nhuËn theo qui ®Þnh. Ph©n phèi quü tiÒn l−¬ng dù phßng cßn l¹i: Lîi nhuËn cña ®¬n vÞ: §Ó viÖc ph©n phèi tiÒn l−¬ng dù phßng cßn l¹i theo lîi nhuËn ®−îc t−¬ng ®èi chÝnh x¸c vµ thuËn tiÖn, c¸c kh¸i niÖm vÒ lîi nhuËn ®−îc biÓu hiÖn nh− sau: 109 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü - Lîi nhuËn kÕ ho¹ch: Tæng sè lîi nhu©n mµ Tæng c«ng ty giao cho ®¬n vÞ theo kÕ ho¹ch ®Çu n¨m trong kÕ ho¹ch toµn diÖn theo mÆt b»ng chiÕt khÊu vµ lîi nhuËn ®Þnh møc kÕ ho¹ch. - Lîi nhu©n thùc hiÖn: Tæng sè lîi nhuËn thùc hiÖn cña ®¬n vÞ sau khi ®· lo¹i trõ c¸c yÕu tè: + Lîi nhu©n t¨ng lªn (gi¶m ®i) do cã sù biÕn ®ét vÒ gi¸ b¸n. + Lîi nhu©n t¨ng lªn (gi¶m ®i) do ®iÒu chØnh mÆt b»ng chiÕt khÊu hoÆc ph©n phèi lîi nhu©n vßng 2 kh«ng th«ng qua chiÕt khÊu (nÕu cã). + Lîi nhuËn t¨ng lªn (gi¶m ®i) do chªnh lÖch gi÷a sè kÕ ho¹ch vµ thùc hiÖn cña c¸c lo¹i chi phÝ do yÕu tè kh¸ch quan nh−: Chi phÝ khÊu hau TSC§, chi phÝ thuÕ, lÖ phÝ, chi phÝ b¶o hiÓm. KhuyÕn khÝch tõ quÜ tiÒn l−¬ng dù phßng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ hoµn thµnh v−ît møc tæng kÕ ho¹ch lîi nhuËn theo ®Þnh møc sau: - §¬n vÞ hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn tõ 105% ®Õn d−íi 110% th× ®−îc bæ sung thªm 2% quÜ tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n theo nhiÖm vô SXKD. - §¬n vÞ hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn tõ 110% ®Õn d−íi 120% th× ®−îc bæ sung thªm 3% quÜ tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n theo nhiÖm vô SXKD. - §¬n vÞ hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn tõ 120% trë lªn th× ®−îc bæ sung thªm 4% quÜ tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n theo nhiÖm vô SXKD. Trõ lïi quü tiÒn l−¬ng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn: -§¬n vÞ hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn tõ 90% ®Õn d−íi 95% th× bÞ trõ lïi 1% quÜ tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n theo nhiÖm vô SXKD. - §¬n vÞ hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn tõ 85% ®Õn d−íi 90% th× bÞ trõ lïi 2% quÜ tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n theo nhiÖm vô SXKD. - §¬n vÞ hoµn thµnh kÕ ho¹ch lîi nhuËn tõ 85% th× bÞ trõ lïi 3% quü tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n theo nhiÖm vô SXKD. 110 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü Sau khi bï trõ quü tiÒn l−¬ng bæ sung thªm vµ quü tiÒn l−¬ng bÞ trõ lïi theo quy ®Þnh quü tiÒn l−o−ng cßn l¹i ®−îc ph©n phèi cho c¸c ®¬n vÞ theo quü tiÒn l−¬ng ®−îc quyÕt to¸n cña tõng ®¬n vÞ theo quy ®Þnh. - QuÜ tiÒn l−¬ng ph©n phèi: + QuÜ tiÒn l−¬ng ph©n phèi lµ nguån quÜ tiÒn l−¬ng dïng ®Ó ph©n phèi, giao kho¸n tiÒn l−¬ng cho c¸c ®¬n vÞ c¸ nh©n trùc thu«c c«ng ty theo ®óng qui chÕ ®Æt ra. + QuÜ tiÒn l−¬ng ph©n phèi lµ nguån thu nhËp c¬ b¶n cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. §ång thêi nã còng lµ chØ tiªu quan träng ®Ó cã nh÷ng ®¸nh gi¸ viÖc hoµn thµnh nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh còng nh− chØ tiªu vÒ tiÒn l−¬ng b×nh qu©n trong toµn c«ng ty. + Khi giao kho¸n kÕ ho¹ch tiÒn l−¬ng cho c¸c ®¬n vÞ vµ c¸ nh©n c«ng ty c¨n cø vµo: -Tæng quü tiÒn l−¬ng ph©n phèi cña C«ng ty. . Ph©n ®Þnh lo¹i h×nh SXKD cña tõng ®¬n vÞ. . L−îng lao ®éng cÇn thiÕt cho tõng lo¹i h×nh SXKD cña ®¬n vÞ. . HÖ sè l−¬ng vµ phô cÊp c¸c lo¹i b×nh qu©n theo N§ 26/CP cña tõng lo¹i h×nh SXKD cña tõng ®¬n vÞ. 3.1.4.7- Ph©n chia nguån tiÒn l−¬ng theo ®èi t−îng lao ®éng. Qua thùc tÕ c¸c n¨m ta cã sè liÖu ho¹ch ®Þnh quÜ tiÒn l−¬ng cho lao ®éng qu¶n lý, lao ®éng trùc tiÕp vµ lao ®éng phôc vô nh− sau: 111 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü quü tiÒn l−¬ng ph©n bæ 96, 97, 98 3.1.4.7- Giao kho¸n tiÒn l−¬ng cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc c«ng ty. C¨n cø qui ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ n−íc vÒ qu¶n lý tiÒn l−¬ng trong c¸c doanh nghiÖp; c«ng ty t¹m thêi x©y dùng biÖn ph¸p vÒ qu¶n lý tiÒn l−¬ng ®Ó thèng nhÊt ph−¬ng ph¸p x©y dùng kÕ ho¹ch tiÒn l−¬ng, giao quÜ l−¬ng vµ quyÕt to¸n quÜ l−¬ng cña c¸c ®¬n vÞ. Víi nh÷ng nguyªn t¾c chung. - Mäi ho¹t ®éng SXKD cña ®¬n vÞ ®Òu ph¶i cã ®Þnh møc lao ®éng vµ ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng. §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng ®−îc x©y dùng trªn c¬ së ®Þnh biªn lao ®éng theo qui ®Þnh t¹m thêi ®Þnh biªn lao ®éng t¹i c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cña tæng c«ng ty. Khi thay ®æi ®Þnh møc lao ®éng hoÆc th«ng sè tiÒn l−¬ng th× ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng ®−îc xem xÐt thay ®æi. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®¬n vÞ kh«ng x©y dùng ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng th× chØ ®−îc quyÕt to¸n quÜ tiÒn l−¬ng theo sè lao ®éng thùc tÕ sö dông b×nh qu©n, hÖ sè l−¬ng cÊp bËc, chøc vô, phô cÊp (nÕu cã) vµ møc l−¬ng tèi thiÓu do Nhµ n−íc qui ®Þnh. - TiÒn l−¬ng cña ®¬n vÞ phô thuéc vµo khèi l−îng s¶n phÈm, dÞch vô, n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ SXKD cña ®¬n vÞ. TiÒn l−¬ng b×nh qu©n cña ®¬n vÞ x©y dùng ph¶i phï hîp víi mÆt b»ng tiÒn l−¬ng t¹i ®Þa ph−¬ng n¬i ®¬n vÞ tró ®ãng vµ ®−îc Tæng c«ng ty c©n ®èi trong t−¬ng quan néi bé c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn. - Trªn c¬ së kÕ ho¹ch tiÒn l−¬ng ®−îc duyÖt, c¸c ®¬n vÞ chñ ®éng ph©n phèi quÜ tiÒn l−¬ng cho tËp thÓ vµ c¸ nh©n ng−êi lao ®éng theo qui chÕ tr¶ l−¬ng vµ ph©n phèi tiÒn th−ëng cña ®¬n vÞ hiÖn hµnh. - HiÖn t¹i tiÒn l−¬ng ph©n phèi cho ng−êi lao ®éng trong toµn ngµnh ®−îc ph©n phèi chia lµm 2 phÇn: phÇn cøng vµ phÇn mÒm. PhÇn cøng: Lµ ®¶m b¶o theo nguyªn t¾c chÕ ®é tiÒn l−¬ng cña Nhµ n−íc cho ng−êi lao ®éng (®¶m b¶o tÝnh lÞch sö). PhÇn mÒm: Lµ ®¶m b¶o nguyªn t¾c lµm nhiÒu, chÊt l−îng c«ng viÖc cao, h−ëng nhiÒu; lµm Ýt, chÊt l−îng c«ng viÖc thÊp, h−ëng Ýt. §©y chÝnh lµ 112 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü chÝnh s¸ch ®ßn bÈy kinh tÕ, khuyÕn khÝch ng−êi lao ®éng cã n¨ng suÊt cao. C¬ së ®Ó ph©n phèi lµ dùa trªn ngµy c«ng lµm viÖc cña ng−êi lao ®éng vµ hÖ sè l−¬ng chøc danh c«ng viÖc ®· ®−îc chuÈn hãa. TiÒn th−ëng ph©n phèi cho ng−êi lao ®éng gièng nh− ph©n phèi phÇn mÒm cña tiÒn l−¬ng. Ph−¬ng ph¸p ph©n phèi tiÒn l−¬ng vµ tiÒn th−ëng cho ng−êi lao ®éng cña petrolimex hiÖn nay ®· ®−îc nªu trong phÇn ph©n tÝch thùc tr¹ng. Trong gi¶i ph¸p nµy, luËn ¸n chØ ®−a ra viÖc ph©n phèi tiÒn l−¬ng (phÇn mÒm); tiÒn th−ëng (nÕu cã) ph¶i lÊy s¶n l−îng thùc tÕ b¸n ra lµm c¬ së ®Ó ph©n phèi. Ph−¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®−îc lµ do: §¬n gi¸ tiÒn l−¬ng cña c¸c cöa hµng hiÖn nay ®¬n vÞ tÝnh lµ ®ång/lÝt x¨ng dÇu b¸n ra cho tÊt c¶ c¸c lo¹i mÆt hµng: X¨ng-Diezen-DÇu háa. S¶n l−îng trong tõng ca lµm viÖc cña tõng ng−êi ®−îc thèng kª qua cét b¬m x¨ng dÇu. Ph−¬ng ph¸p ph©n phèi: TiÒn l−¬ng, tiÒn th−ëng (nÕu cã) cña tõng ng−êi b»ng tæng quü tiÒn l−¬ng (mÒm) hoÆc tæng quü tiÒn th−ëng (nÕu cã) chia cho tæng s¶n l−îng trong kú (th¸ng, quý, n¨m) nh©n víi s¶n l−îng t−¬ng øng cña tõng ng−êi trong lú (th¸ng, qóy, n¨m). Riªng tiÒn l−¬ng (mÒm), tiÒn th−ëng (nÕu cã) cña cöa hµng tr−ëng ®−îc tÝnh theo møc b×nh qu©n cña toµn cöa hµng nh©n víi 20% tr¸ch nhiÖm cña cöa hµng tr−ëng (20% lµ møc dù kiÕn x©y dùng ®Ó tr¶ thï lao tr¸ch nhiÖm vµ khuyÕn khÝch cho c¸n bé cöa hµng tr−ëng. C«ng thøc tÝnh tiÒn l−¬ng (mÒm) cho tõng ng−êi trong cöa hµng: ∑ QL (mem) TLi (mÒm) = -------------- x Qi Q C«ng thøc tÝnh tiÒn th−ëng (nÕu cã) cho tõng nguêi lao ®éng trong cöa hµng: 113 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü ∑ QTT Tti (nÕu cã) = -------------- x Qi Q Trong ®ã: TLi lµ tiÒn l−¬ng (phÇn mÒm) cña ng−êi lao ®éng i trong cöa hµng, trong th¸ng. +TTi lµ tiÒn l−¬ng (nÕu cã) cña ng−êi lao ®éng i trong cöa hµng trong th¸ng, quý, n¨m. +∑Qi (mÒm) lµ tæng quü tiÒn l−¬ng mÒm trong cöa hµng. +∑Qi lµ tæng quü tiÒn th−ëng trong cöa hµng. +Q lµ tæng s¶n l−îng trong cöa hµng trong mét kú (th¸ng, quý, n¨m). +Qi lµ tæng s¶n l−îng cña ng−êi lao ®éng i thùc hiÖn trong kú (th¸ng, quý, n¨m). Nh÷ng ®iÓm −u viÖt cña ph−¬ng ph¸p nµy: Sö dông ph−¬ng ph¸p nµy ®¶m b¶o hai mÆt vÒ viÖc thùc hiÖn chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ng−êi lao ®éng. -§¶m b¶o ®−îc chÕ ®é tiÒn l−¬ng cña Nhµ n−íc ®èi víi ng−êi lao ®éng. -§¶m b¶o ®−îc sù c«ng b»ng vÒ thu nhËp gi÷a ng−êi lao ®éng víi nhau: Lµm nhiÖm, chÊt l−îng cao, h−ëng nhiÒu; lµm Ýt, chÊt l−îng thÊp, h−ëng Ýt, kh«ng ph©n biÖt giíi tÝnh, tuæi t¸c, cÊp bËc thî ng−êi lao ®éng. -Gi¶m ®−îc thêi gian häp, tæ chøc b×nh xÐt, ®¸nh gi¸, tr¸nh ®−îc kiÓu b×nh bÇu b×nh qu©n chñ nghÜa. -Ph−¬ng ph¸p ph©n phèi ®¬n gi¶n, ®ång thêi kÝch thÝch ng−êi lao ®éng ganh ®ua lÉn nhau gi÷a c¸c ca lµm viÖc. 114 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü Nh÷ng ®iÓm cßn tån t¹i ë ph−¬ng ph¸p nµy: -Sö dông ph−¬ng ph¸p nµy dÏ dÔ dÉn ®Õn c¸c mèi quan hÖ gi÷a Cöa hµng tr−ëng víi nh©n viªn b¸n hµng trong viÖc ph©n ca, ph©n kÝp kh«ng ®Òu. Nh÷ng ®iÓm nµy rÊt dÔ kh¾c phôc v× lý do: Sù ®Êu tranh gi÷a nh÷ng ng−êi lao ®éng hiÖn nay rÊt th¼ng th¾n, môc tiªu chung cña ng−êi lao ®éng lµ sù c«ng b»ng x· héi. -Hµng ngµy, gi÷a c¸c ca lµm viÖc ph¶i bµn giao cô thÓ vÒ s¶n l−îng hµng ho¸ b¸n ra còng nh− doanh thu vÒ, ®Æc biÖt ph¶i quan t©m ®Õn s¶n l−îng. NÕu s¶n l−îng b¸n ra thèng kª trong th¸ng, quý, n¨m kh«ng chÝnh x¸c th× viÖc ph©n phèi sÏ ng−îc l¹i, sù c«ng b»ng x· héi kh«ng ph¶n ¸nh ®−îc ®óng ®¾n. Mét vÝ dô cô thÓ chøng minh c¸ch ph©n phèi tiÒn l−¬ng cho cöa hµng theo ph−¬ng ph¸p trªn. Gi¶ sö mét cöa hµng cã s¸u lao ®éng tæng quü tiÒn l−¬ng thu vÒ trong th¸ng lµ: 4.200.000, biÕt hÖ sè l−¬ng nghÞ ®Þnh 26, ngµy c«ng, s¶n l−îng thùc tÕ b¸n ra cña tõng ng−êi trong th¸ng theo biÓu sau: ChØ tiªu Tªn CN HS l−¬ng N§ 26 PC cöa hµng tr−ëng PC ®éc h¹i Ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ Ngµy c«ng ca 3 S¶n l−îng (lÝt) Cöa hµng tr−ëng C«ng nh©n A C«ng nh©n B C«ng nh©n C C«ng nh©n D C«ng nh©n E 2,34 2,34 1,84 1,64 2,85 1,47 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2 26 26 27 28 23 28 8 12 10 12 10 8 23.000 24.500 25.000 22.500 25.000 115 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü TÝnh tiÒn l−¬ng tr¶ phÇn cøng cho ng−êi lao ®éng. C«ng thøc tÝnh tiÒn l−¬ng (cøng) cho ng−êi lao ®éng. (K1+ K2)x 120.000 K1 x 120.000 x 40% TLi (cøng)=--------------------xN + --------------------------x Nd 26 26 Trong ®ã: + K1 lµ hÖ sè l−¬ng NghÞ ®Þnh 26. + K2 lµ hÖ sè phô cÊp ®éc h¹i vµ phô cÊp cöa hµng tr−ëng (nÕu cã). + N lµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ cña ng−êi lao ®éng. + Nd lµ sè ngµy lµm viÖc ca 3 cña ng−êi lao ®éng. TÝnh tiÒn l−¬ng phÇn cøng cho tõng ng−êi: 2,74x120.000 2,34x120.000x 40% - TLCH tr−ëng= ----------------x26+ -----------------------x8 =363.300® 26 26 2,54x120.000 2,34x120.000x 40% - TLCN A= ----------------x 26 + ----------------------- x12 =356.600® 26 26 2,04x120.000 1,84x120.000x 40% - TLCN B= ----------------x 27 + ----------------------- x10 =288.100® 26 26 1,84x120.000 1,64x120.000x 40% - TLCN C= ----------------x 28 + ----------------------- x12 =274.000® 26 26 3,05x120.000 2,85x120.000x 40% - TLCN D = ----------------x 23 + ----------------------- x10 =376.300® 26 26 1,67x120.000 1,47x120.000x 40% - TLCN E= ----------------x 28 + ----------------------- x 8 =237.500® 26 26 VËy tæng quü tiÒn l−¬ng tr¶ cho ng−êi lao ®éng (phÇn cøng)=1.895.900®. 116 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü Tæng quü tiÒn l−¬ng mÒm cßn l¹i: 4.200.000® - 1.895.900® = 2.304.100 ®ång. TÝnh tiÒn l−¬ng mÒm tr¶ cho ng−êi lao ®éng. TiÒn l−¬ng mÒm tr¶ cho cöa hµng tr−ëng: 2.304.100 ------------- x 120% = 460.800® 6 Quü l−¬ng mÒm cßn l¹i ®Ó ph©n phèi cho nh©n viªn trùc tiÕp bµn hµng lµ: 2.304.100 - 460.800 = 1.843.300 ®. QL (MEM) TLi (mÒm) = ------------ x Qi Q 1.843.300 - TLCN A = ------------- x 23.000 = 353.200® 120.000 1.843.300 - TLCN B = ------------- x 24.500 = 376.500® 120.000 1.843.300 - TLCN C = ------------- x 25.000 = 384.000® 120.000 1.843.300 - TLCN D = ------------- x 22.500 = 345.600® 120.000 1.843.300 - TLCN E = ------------- x 25.000 = 384.000® 120.000 117 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü TÝnh tæng tiÒn l−¬ng th¸ng cho tõng ng−êi trong cöa hµng: Cöa hµng tr−ëng C«ng nh©n A C«ng nh©n B C«ng nh©n C C«ng nh©n D C«ng nh©n E = 363.300 + 460.800 = 356.600 + 353.200 = 28.100 + 376.500 = 274.100 + 385.000 = 376.300 + 345.600 = 237.500 + 384.000 = 824.100 ® = 709.800 ® = 664.600 ® = 658.100 ® = 721.900 ® = 621.000 ® Qua ph−¬ng ph¸p ph©n phèi tiÒn l−¬ng nµy, tiÒn l−¬ng th¸ng cña ng−êi lao ®éng phô thuéc vµo hÖ sè l−¬ng NghÞ ®Þnh 26, ngµy lµm viÖc vµ s¶n l−îng thùc tÕ b¸n ra cña tõng ng−êi. Ta thÊy r»ng: HÖ sè l−¬ng NghÞ ®Þnh 26, ngµy lµm viÖc vµ s¶n l−îng thùc tÕ b¸n ra cña ng−êi lao ®éng ngµy cµng cao th× thu nhËp cña ng−êi lao ®éng cµng lín vµ ng−îc l¹i. 3.2 - Mét sè kiÕn nghÞ. Qua viÖc nghiªn cøu tiÒn c«ng tiÒn l−¬ng trong c¸c doanh nghiÖp vµ ë c«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III H¶i Phßng chóng t«i cã mét sè kiÕn nghÞ sau ®©y: 1. Nhµ n−íc nªn hÖ thèng hãa vµ tiÕp tôc c¶i tiÕn c¸c chÕ ®é tiÒn l−¬ng trong c¸c doanh nghiÖp cho phï hîp víi t×nh h×nh kinh doanh hiÖn nay trong c¶ n−íc: - VÒ hÖ thèng thang l−¬ng vµ b¶ng l−¬ng nÕu tiÕp tôc ¸p dông cÇn më réng vµ x©y dùng thang b¶ng l−¬ng riªng cho c¸c ngµnh kinh tÕ lín träng ®iÓm cña Nhµ n−íc. §èi víi ngµnh x¨ng dÇu lµ mét ngµnh kinh tÕ lín trong c¶ n−íc chñ ®¹o trong viÖc cung øng x¨ng dÇu cho nÒn kinh tÕ quèc d©n, víi sè l−îng lao ®éng lín, kinh doanh mÆt hµng ®Æc thï cÇn cã thang b¶ng l−¬ng riªng ¸p dông cho m×nh. 118 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü - HiÖn nay ngµnh x¨ng dÇu ®· b−íc ®Çu x©y dùng thang b¶ng l−¬ng riªng cho ngµnh x¨ng dÇu nh−ng míi chØ ngõng l¹i ë viÖc sö dông trong néi bé vµ dïng cho viÖc ph©n phèi tiÒn l−¬ng vµ nh÷ng c¨n cø khoa häc còng ch−a ®−îc tÝnh to¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ. NÕu cã sù chØ ®¹o cña Nhµ n−íc vµ ®Çu t− nghiªn cøu mét c¸ch kü l−ìng c¸c ®¬n vÞ kinh doanh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n sÏ x©y dùng cho m×nh nh÷ng thang b¶ng l−¬ng phï hîp víi ®Æc thï cña m×nh. Do vËy, hiÖu qu¶ do tiÒn l−¬ng mang l¹i sÏ tèt h¬n. - Bªn c¹nh tiÒn l−¬ng c¬ b¶n vÊn ®Ò phô cÊp tiÒn l−¬ng còng cßn nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh. ViÖc ®Þnh ra phô cÊp víi tû lÖ cßn ch−a mang tÝnh kÝch thÝch cho lao ®éng qu¶n lý, hoÆc tÝnh ngµnh nghÒ. §èi víi c¸n bé qu¶n lý víi tiÒn l−¬ng chuyªn m«n nghiÖp vô céng víi tiÒn l−¬ng chøc vô cã nh÷ng lóc, nh÷ng ®èi t−îng ch−a ®óng møc ¶nh h−ëng ®Õn viÖc kÝch thÝch lao ®éng khuyÕn khÝch lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cao. HoÆc vÝ dô nh− t¹i C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc III lao ®éng x¨ng dÇu trong nhiÒu n¨m víi ®Æc thï ngµnh nghÒ víi ®éc h¹i cao nh−ng víi møc phô cÊp rÊt thÊp theo chóng t«i ch−a thùc sù lµ møc båi d−ìng hîp lý. 2. Trong lÜnh vùc tiÒn l−¬ng vÊn ®Ò ®Þnh biªn lao ®éng rÊt quan träng cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh trong viÖc ho¹ch ®Þnh quÜ tiÒn l−¬ng. VÊn ®Ò n¨ng suÊt lao ®éng ngµy nay ®ang lµ vÊn ®Ò th¸ch ®è víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n−íc. Do vËy, ®Ó t¨ng c−êng c«ng t¸c tiÒn l−¬ng tr−íc tiªn chóng ta nªn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò lao ®éng ®ã lµ ho¹ch ®Þnh nguån nh©n lùc sao cho ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng n¨ng xuÊt lao ®äng ph¶i cao h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l−¬ng. §Ó ®Æt ®−îc vÊn ®Ò nµy tr−íc tiªn chóng ta ph¶i nªu ra ®−îc nh÷ng chuÈn cø khoa häc cho c¸c m« h×nh s¶n xuÊt kinh doanh bªn c¹nh nã lµ sè vµ chÊt l−îng lao ®éng. 3. ViÖc tÝnh to¸n nguån tiÒn l−¬ng còng nªn ®−îc nghiªn cøu mét c¸ch thÝch ®¸ng. HiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc viÖc tÝnh to¸n nguån quü tiÒn l−¬ng cßn mang nhiÒu tuú tiÖn kh«ng theo nh÷ng khoa häc mang tÝnh chÊt nghÒ nghiÖp do chÝnh vÊn ®Ò nµy ®· dÉn ®Õn viÖc ph©n phèi tiÒn 119 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü l−¬ng còng cßn cã nh÷ng h¹n chÕ mµ c¬ b¶n lµ b×nh qu©n thiÕu chÝnh x¸c vµ cô thÓ. 4. §Ó ho¹ch ®Þnh tiÒn l−¬ng mét c¸ch chÝnh x¸c vµ cã hiÖu qu¶ vÊn ®Ò x¸c ®Þnh chØ tiªu s¶n xuÊt kinh doanh c¬ b¶n vµ c¸c kÕ ho¹ch t−¬ng øng víi nã lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc ®−îc quan t©m trong chÝnh s¸ch ho¹ch ®Þnh quü tiÒn c«ng lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp. Chän chØ tiªu nµo mang tÝnh tæng hîp, nãi lªn tÝnh tiªu biÓu cña hao phÝ lao ®éng ®ßi hái c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp hÕt søc quan t©m. §©y còng lµ mÊu chèt c¬ b¶n b¶o ®¶m nguån tiÒn l−¬ng cho doanh nghiÖp. 5. Víi nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh ®Ò ra trong ®ã tiÒn l−¬ng ph¶i ®¶m b¶o h¹ch to¸n trong kinh doanh còng chÝnh v× vËy ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy chóng ta ph¶i lùa chän ph−¬ng ph¸p tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng sao cho phï hîp, thÓ hiÖn hÕt môc tiªu cña kinh doanh vµ n¨ng suÊt hiÖu qu¶. 6. TiÒn l−¬ng vµ thu nhËp phô thuéc vµo thùc hiÖn khèi l−îng s¶n phÈm dÞch vô n¨ng suÊt, chÊt l−îng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Theo quy ®Þnh cña nhµ n−íc møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu hiÖn nay ¸p dông cho toµn bé ngµnh nghÒ lµ 144.000 ® vµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ c¨n cø vµo hiÖu qu¶ SXKD cña m×nh ®Ó ¸p dông hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm ®Ó lùa chän møc l−¬ng tèi thiÓu tõ 144.000-360.000. ViÖc ¸p dông quy ®Þnh nµy cã mét sè bÊt hîp lý nhµ n−íc cÇn xem xÐt vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp b¬Ø v×: + §èi víi møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu hiÖn nay ¸p dông lµ 144.000 ® ®Ó thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch kh¸c ®èi víi ng−êi lao ®éng lµ c¬ së ®Ó thu nép c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, ®ång thêi møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu nµy còng lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt c¸c chÕ ®é cho ng−êi vÒ h−u, mÊt søc, TNL§... víi viÖc ¸p dông møc tiÒn l−¬ng tèi thiÓu nµy ®−îc ¸p dông so víi gi¸ c¶ thÞ tr−êng hiÖn nay kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®−îc nh÷ng yªu cÇu tèi thiÓu cÇn thiÕt cña ng−êi lao ®éng, do vËy nhµ n−íc cÇn ®iÒu chØnh l¹i møc l−¬ng tèi thiÓu nµy sao cho phï hîp víi tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. 120 Lª Hång V©n LuËn v¨n tèt nghiÖp th¹c sü 121 + §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n−íc ®−îc ¸p dông hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm kh«ng qu¸ 1,5 lÇn so víi møc lwong tèi thiÓu do nhµ n−íc quy ®Þnh ®Ó tÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l−¬ng, ®ång thêi víi viÖc khèng chÕ møc l−¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp trong kho¶ng tõ 144.000-360.000. Theo quy ®Þnh nµy mÆc dï doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lu«n mang l¹i hiÖu qu¶, t¨ng lîi nhËn n¨m sau cao h¬n n¨m tr−íc th× tiÒn l−¬ng cña doanh nghiÖp vÉn chØ gi÷ ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh. §iÒu nµy sÏ lµm cho ng−êi lao ®éng trong doanh nghiÖp kh«ng n©ng cao n¨ng suÊt chÊt l−îng hiÖu qña c«ng t¸c... Do vËy, nhµ n−íc cÇn më réng khung ¸p dông hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm cho doanh nghiÖp vµ møc l−¬ng tèi thiÓu lùa chän ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ tr¶ l−¬ng cao h¬n, gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn cho ng−êi lao ®éng, ®ång thêi gi¶m c¸c chi phÝ kh¸c nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.