Đề tài Những vấn đề về lý luận và thực tiễn cơ bản về định hướng xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực kinh doanh thương mại của nước ta hiện nay
MỤC LỤC 1. Tính cấp thiết của đề tài. Từ năm 1986 Đảng ta đã khởi xướng và lãnh đạo sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước. Đó là quá trình chuyển đổi nền kinh tế tập trung, quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường, có sự quản lý của nhà nước theo định hướng XHCN. Bối cảnh quốc tế và trong nước hiện nay, việc phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường tuy có sự quản lý của nhà nước XHCN nhưng làm như thế nào để đúng định hướng XHCN, tránh được nguy cơ chệch hướng, đó không phải là vấn đề đơn giản. Nền kinh tế quốc dân là tổng thể các bộ phận kinh tế hợp thành, là tổng hợp các hoạt động của các nghành kinh tế như công nghiệp, nông nghiệp, giao thông vận tải, thương mại dịch vụ, bưu chính viễn thông, ngân hàng, tín dụng . Định hướng XHCN nền kinh tế phải là tổng hợp định hướng của các bộ phận, các ngành kinh tế trong mối liên hệ với nhau và trên cơ sở của các tiền đề khách quan nhất định về chính trị, văn hoá - tư tưởng . Thương mại là bộ phận hợp thành của nền kinh tế, là một ngành kinh tế quan trọng của đất nước. Thương mại không những làm cho các bộ phận của nền kinh tế gắn kết với nhau, sản xuất gắn với tiêu dùng, mà thương mại còn góp phần thực hiện nhiệm vụ chính trị trong việc tăng cường củng cố liên minh công - nông - trí thức, thực hiện công nghiệp hoá - hiện đại hoá nông nghiệp - nông thôn và nông dân. Đặc biệt, thương mại là phương thức chủ yếu làm cho nền kinh tế nước ta hội nhập với nền kinh tế khu vực và thế giới để phát triển. Như vậy, việc chỉ ra xu hướng vận động, cũng như những nhân tố và giải pháp cơ bản đảm bảo định hướng XHCN của ngành thương mại trong mọi hoạt động của nó, nhất là trong phương thức kinh doanh là quan trọng và cần thiết, vừa đảm bảo mục tiêu định hướng XHCN của cách mạng nói chung, vừa đảm bảo định hướng XHCN của nền kinh tế nhiều thành phần vận hành theo cơ chế thị trường nói riêng, tránh nguy cơ chệch hướng, đảm bảo hoà nhập nhưng không hoà tan. Do đó việc hình thành đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ “ Những vấn đề lý luận và thực tiễn cơ bản về định hướng XHCN trong lĩnh vực kinh doanh thương mại ở nước ta hiện nay ” trở nên cần thiết, cấp bách và có ý nghĩa thiết thực đối với việc thực hiện mục tiêu chiến lược của cách mạng, cũng như mục tiêu xây dựng và phát triển ngành thương mại ở Việt Nam. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài. Định hướng XHCN là vấn đề cơ bản và trọng yếu, có ý nghĩa to lớn cả trên phương diện lý luận và thực tiễn của công cuộc đổi mới toàn diện đất nước. Định hướng XHCN không chỉ là sự khẳng định quyết tâm đi theo con đường mà Đảng và nhân dân ta đã lựa chọn, mà còn là lập trường nguyên tắc đảm bảo đổi mới thành công. Vấn đề định hướng XHCN được Đảng ta chính thức đưa ra từ đại hội Đảng lần thứ VII theo đường lối đổi mới của đại hội VI, vì vậy về mặt lý luận chung đã được các ban lý luận của Đảng, các nhà khoa học trong cả nước tập trung nghiên cứu. Tại cuộc hội thảo “ Một số vấn đề về định hướng XHCN ở nước ta ” do Bộ biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức ngày 26 - 1 - 1996 với sự tham gia của các đồng chí Đặng Xuân Kỳ - GS, Uỷ viên Trung ương Đảng, Viện trưởng viện nghiên cứu Chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh; Nguyễn Duy Quý - GS.TS Uỷ viên Trung ương Đảng, giám đốc Trung tâm khoa học xã hội và nhân văn quốc gia; Vũ Mão, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội, cùng nhiều giáo sư, tiến sĩ, các nhà nghiên cứu lý luận đầu đàn, các cán bộ biên tập Tạp chí Cộng sản. Trong hơn 30 bản tham luận trình bày tại hội thảo (mà một số được in trong Tạp chí Cộng sản từ số 4 đến số 6. 1996) các nhà khoa học đã làm sáng tỏ cơ sở lý luận và thực tiễn của vấn đề. Các tham luận đã quán triệt thêm một bước sáu đặc trưng của CNXH và bảy giải pháp lớn xây dựng xã hội XHCN ở nước ta mà Đại hội VII của Đảng đã nêu lên trong Cương lĩnh chính trị; khẳng định đây là định hướng XHCN rất đúng đắn đã đưa đất nước ta vượt qua khủng hoảng, đi vào thế ổn định và phát triển, thực hiện CNH - HĐH đất nước; phê phán những quan điểm sai trái và xuyên tạc định hướng XHCN. Lý luận về định hướng XHCN ở nước ta ngày càng hoàn chỉnh hơn bởi được kiểm chứng trong thực tế thông qua hoạt động thực tiễn của Đảng và quần chúng cách mạng. Song song với hội thảo, đã có nhiều công trình nghiên cứu, nhiều ấn phẩm của các nhà khoa học có tên tuổi trên bình diện lý luận chung về con đường phát triển của nước ta theo định hướng XHCN được xuất bản. Giáo sư Trần Xuân Trường có các tác phẩm: Định hướng XHCN ở Việt Nam - Một số vấn đề lý luận cấp bách do NXB Chính trị quốc gia Hà Nội xuất bản năm 1996. Từ định hướng chung, nhiều nhà khoa học đã nghiên cứu triển khai trên từng lĩnh vực cụ thể. Trên lĩnh vực kinh tế có tác phẩm “ Xu hướng biến động của nền kinh tế nhiều thành phần ở Việt Nam ” do PGS.PTS Nguyễn Tĩnh Gia chủ biên đã nêu lên sự định hướng và những nhân tố đảm bảo định hướng XHCN của sự phát triển nền kinh tế ở Việt Nam. Ngoài ra còn có một số bài viết nghiên cứu của các nhà khoa học đăng trên Tạp chí Cộng sản, Tạp chí Thông tin lí luận, Tạp chí nghiên cứu kinh tế .Đặc biệt Hội đồng lý luận Trung ương thời gian qua đã tổ chức bốn cuộc hội thảo và đã đưa ra những kết luận bước đầu về chủ đề “ kinh tế thị trường và định hướng XHCN ”đăng trên Tạp chí Cộng sản số 15,16 - 8/1999. Trên lĩnh vực thương mại, đặc biệt trong ngành kinh doanh thương mại có rất ít các công trình nghiên cứu về sự định hướng XHCN quá trình kinh doanh. Giáo sư Hoàng Đạt ở bộ Thương Mại có một số bài viết đăng trong Tạp chí Cộng sản (số 5-3/1996, 10-5/1996) nêu lên những nhận định, đánh giá về thực trạng kinh doanh thương mại ở nước ta trong những năm gần đây theo đường lối đổi mới của Đảng, đề xuất một số kiến nghị cần thực hiện về chủ trương, chính sách, cơ chế . để đảm bảo kinh doanh có hiệu quả. Gần đây nhất có tác phẩm “ Đổi mới hoạt động của các doanh nghiệp thương mại nhà nước ở nước ta hiện nay ” (NXB Lao Động, HN 2000) của tập thể tác giả ở Học viện chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, khoa kinh tế phát triển do tiến sĩ Võ Văn Đức chủ biên. Cuốn sách nêu lên một số những vấn đề lý luận cơ bản về sự tồn tại tất yếu khách quan của các doanh nghiệp thương mại nhà nước, thực trạng hoạt động kinh doanh và một số những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của các doanh nghiệp thương mại nhà nước ở nước ta hiện nay. Nhìn chung, qua những công trình nghiên cứu đã được công bố chúng tôi thấy chưa có một lí luận tổng quát, có hệ thống về sự định hướng XHCN trong lĩnh vực kinh doanh thương mại, cũng như những phương hướng, biện pháp cơ bản cần phải làm gì, làm như thế nào để thực hiện sự định hướng đó. Do vậy “ những vấn đề lí luận và thực tiễn cơ bản về định hướng XHCN trong lĩnh vực kinh doanh thương mại ở nước ta hiện nay ” là một vấn đề mới mẻ, hấp dẫn và cấp thiết cần phải được nghiên cứu trong chiến lược định hướng XHCN của Đảng và nhân dân ta. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài. Mục đích. Trên cơ sở của chủ nghĩa Mác - Lê Nin và những quan điểm của Đảng ta, thông qua tổng kết thực trạng kinh doanh thương mại trong thời gian qua ở Việt Nam khái quát thành hệ thống lí luận về kinh doanh thương mại theo định hướng XHCN, từ đó xác định những phương hướng, những nhân tố và giải pháp cơ bản đảm bảo kinh doanh thương mại ở nước ta hiện nay theo định hướng XNCN. Nhiệm vụ. - Về lí luận: từ lý luận chung về định hướng XHCN trong thời kỳ quá độ, từ tổng kết, đánh giá thực trạng kinh doanh thương mại theo định hướng XHCN ở nước ta trong thời gian qua mà hình thành nên lý luận về sự định hướng XHCN trong lĩnh vực kinh doanh thương mại. - Về thực tiễn: chỉ ra những phương hướng, những nhân tố và biện pháp cơ bản đảm bảo kinh doanh thương mại ở nước ta theo định hướng XHCN. 4. Phương pháp nghiên cứu. - Phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử. - Phương pháp điều tra, thống kê. - Phương pháp phân tích, tổng hợp và hệ thống. 5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Đối tượng nghiên cứu của đề tài là lĩnh vực kinh doanh thương mại trong tất cả các thành phần kinh tế ở Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu: những vấn đề lý luận và thực tiễn đảm bảo kinh doanh thương mại theo đúng định hướng XHCN. 6. Những vấn đề mới của đề tài. - Hình thành một lý luận tương đối hoàn chỉnh, có tính hệ thống về định hướng XHCN trong kinh doanh thương mại. - Chỉ ra những phương hướng cơ bản, những nhân tố, biện pháp tác động để đảm bảo kinh doanh thương mại ở nước ta theo định hướng XHCN. 7. Ý nghĩa của đề tài. - Làm tư liệu phục vụ cho việc giảng dạy các môn học Mác - Lê nin và các môn học kinh tế ở trường đại học Thương mại và các trường khối nghành kinh tế. - Làm tài liệu tham khảo phục vụ cho việc chỉ đạo hoạt động thực tiễn nghành thương mại của cán bộ các cấp. 8. Kết cấu của đề tài. Ngoài phần mở đầu, phần kết luận và danh mục tài liệu tham khảo đề tài được kết cấu thành ba chương: Chương 1. Những vấn đề lý luận cơ bản về định hướng XHCN nói chung và định hướng XHCN trong kinh doanh thương mại ở nước ta. Chương 2. Thực trạng kinh doanh thương mại ở nước ta trong thời gian qua. Chương 3. Những phương hướng, giải pháp cơ bản đảm bảo kinh doanh thương mại theo định hướng XHCN ở nước ta.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Những vấn đề về lý luận và thực tiễn cơ bản về định hướng xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực kinh doanh thương mại của nước ta hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Ò vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn c¬ b¶n cña ®Þnh híng XHCN trªn lÜnh vùc kinh doanh th¬ng m¹i dÇn dÇn s¸ng tá.
Tæng kÕt phong trµo thi ®ua yªu níc 10 n¨m qua trong thêi kú ®æi míi Bé Th¬ng m¹i ®· xÐt chän vµ tr×nh Nhµ níc phong tÆng danh hiÖu Anh hïng Lao ®éng cho c¸c ®¬n vÞ: C«ng ty vËn t¶i x¨ng dÇu ®êng thuû I, C«ng ty X¨ng dÇu khu vùc II, C«ng ty giao nhËn kho vËn ngo¹i th¬ng thµnh phè Hå ChÝ Minh, C«ng ty Th¬ng m¹i kü thuËt vµ ®Çu t. Phong tÆng danh hiÖu ChiÕn sü thi ®ua toµn quèc cho 13 ®ång chÝ vµ ®· cïng víi Uû ban nh©n d©n c¸c ®Þa ph¬ng hiÖp y ®Ò nghÞ Nhµ níc phong tÆng danh hiÖu Anh hïng Lao ®éng cho c¸c ®¬n vÞ nh: C«ng ty xuÊt nhËp khÈu An Giang, C«ng ty Bikamex B×nh D¬ng, C«ng ty Th¬ng m¹i Cµ Mau, C«ng ty rîu vµ níc gi¶i kh¸t Th¨ng Long (Hµ Néi) (B¸o Th¬ng m¹i 26.9.2000).
Bªn c¹nh ®ã ho¹t ®éng th¬ng m¹i trong thêi gian qua còng cßn béc lé nhiÒu thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm, cha ®óng ®Þnh híng XHCN. Ho¹t ®éng th¬ng m¹i trªn thÞ trêng trong níc kÐm s«i ®éng. Tèc ®é t¨ng cña th¬ng m¹i b¸n lÎ chËm, cã xu híng gi¶m vµ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph¬ng. S¶n xuÊt vµ lu th«ng nhiÒu mÆt hµng gÆp khã kh¨n; thÞ trêng tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸ cã nhiÒu trë ng¹i, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña n«ng s¶n hµng ho¸ yÕu. Th¬ng nghiÖp quèc doanh nh×n chung cha thÓ hiÖn ®îc vai trß chñ ®¹o, ®Þnh híng thÞ trêng néi ®Þa, nhÊt lµ c¸c thÞ trêng n«ng th«n, miÒn nói; hµnh lang ph¸p lý cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i cßn thiÕu vµ cha ®Çy ®ñ; qu¶n lý Nhµ níc vÒ th¬ng m¹i vÉn trong t×nh tr¹ng ph©n t¸n, chia c¾t; c«ng t¸c dù b¸o thÞ trêng, tæ chøc thu thËp th«ng tin vµ xö lý th«ng tin cha tèt; ph¬ng thøc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cha n¨ng ®éng vµ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ trêng...
Tham gia ho¹t ®éng th¬ng m¹i trªn thÞ trêng hiÖn nay cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. Ph¹m vi s¶n xuÊt, kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· cã mÆt hÇu hÕt ë c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc Nhµ níc cho phÐp. Thùc tÕ ®ã kh«ng chØ ®ßi hái sù v¬n lªn cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng nghiÖp quèc doanh, mµ cßn ®Æt ra yªu cÇu bøc xóc trong qu¶n lý Nhµ níc ho¹t ®éng th¬ng m¹i trªn tõng ®Þa bµn còng nh trong ph¹m vi c¶ níc, trªn thÞ trêng néi ®Þa còng nh thÞ trêng thÕ giíi theo c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN.
Ch¬ng 3.
Nh÷ng ®Þnh híng vµ gi¶I ph¸p c¬ b¶n cña kinh doanh th¬ng m¹I theo ®Þnh híng XHCN
3.1. Nh÷ng ®Þnh híng c¬ b¶n cña kinh doanh th¬ng m¹I theo ®Þnh híng XHCN.
3.1.1. Nh÷ng quan ®iÓm cña §¶ng vÒ ®Þnh híng kinh doanh th¬ng m¹i theo ®Þnh híng XHCN.
V.I Lªnin, khi ®Ò cËp ®Õn vai trß cña th¬ng m¹i ®· tõng nãi: “ th¬ng nghiÖp, ®ã lµ c¸i m¾t xÝch trong d©y xÝch biÕn cè lÞch sö... ®ã lµ c¸i m¾t xÝch mµ chóng ta, §¶ng Céng s¶n ®ang n¾m quyÒn l·nh ®¹o, chóng ta ph¶i ®em toµn lùc ra n¾m lÊy. NÕu ngµy nay chóng ta n¾m ®îc kh¸ chÆt m¾t xÝch ®ã th× ch¾c ch¾n trong mét ngµy gÇn ®©y, chóng ta sÏ lµm chñ ®îc toµn bé d©y xÝch ” (4. Tr279).
NhËn thøc ®îc ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña th¬ng nghiÖp ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc, nªn ngay tõ khi giµnh ®îc chÝnh quyÒn B¸c Hå, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· cã sù chó ý ®Æc biÖt ®èi víi ngµnh th¬ng nghiÖp, lu«n quan t©m ch¨m lo x©y dùng, ph¸t triÓn còng nh chØ ®¹o mäi ho¹t ®éng cña ngµnh ngµy mét tèt h¬n, phôc vô cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng kinh tÕ cña mäi tÇng líp d©n c.
Ngµy 21/11/1946 trong ®iÒu kiÖn míi giµnh ®îc chÝnh quyÒn, ®Êt níc cßn ®øng tríc bao nhiªu khã kh¨n chång chÊt, nhng Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ký s¾c lÖnh sè 220/SL quy ®Þnh tæ chøc bé m¸y cña bé kinh tÕ, trong ®ã thiÕt lËp Nha Th¬ng vô TiÕp tÕ lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ níc ®Çu tiªn vÒ th¬ng m¹i vµ lµ tæ chøc tiÒn th©n cña ngµnh th¬ng m¹i ViÖt Nam. B¸c lµ ngêi lu«n lu«n quan t©m, ch¨m lo ®Õn ngµnh th¬ng m¹i vµ ®éi ngò c¸n bé th¬ng m¹i. T¹i §¹i héi liªn hoan ChiÕn sÜ thi ®ua ngµnh th¬ng nghiÖp n¨m 1956, B¸c huÊn thÞ: “...Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n cã 3 mÆt quan träng: N«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp vµ th¬ng nghiÖp. Ba mÆt c«ng t¸c quan hÖ mËt thiÕt víi nhau.
Th¬ng nghiÖp lµ c¸i kh©u gi÷a n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp. Th¬ng nghiÖp ®a hµng ®Õn n«ng th«n phôc vô n«ng d©n, th¬ng nghiÖp l¹i ®a n«ng s¶n cho thµnh thÞ tiªu dïng, ®a nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp ho¹t ®éng.
NÕu kh©u th¬ng nghiÖp bÞ ®øt th× kh«ng liªn kÕt ®îc c«ng nghiÖp víi n«ng nghiÖp, kh«ng cñng cè ®îc c«ng n«ng liªn minh.
C«ng t¸c th¬ng nghiÖp kh«ng ch¹y th× ho¹t ®éng n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp sÏ bÞ rêi r¹c...”
Víi ®éi ngò c¸n bé th¬ng m¹i, Chñ tÞch Hå ChÝ Minh c¨n dÆn: “ C¸n bé th¬ng nghiÖp cÇn ph¶i n©ng cao h¬n n÷a tinh thÇn phôc vô nh©n d©n, phôc vô s¶n xuÊt. Mua nh÷ng thø ®· khuyÕn khÝch ®ång bµo b¸n, b¸n nh÷ng thø ®ång bµo cÇn mua. Gi¸ c¶ cÇn ®óng møc, th¸i ®é cÇn khiªm tèn... Ngµnh th¬ng nghiÖp ph¶i mua b¸n c«ng b»ng, chí nªn Ðp cÊp, Ðp gi¸...thêng thêng ngêi mua muèn mua rÎ, ng¬× b¸n muèn b¸n ®¾t, ®èi víi chóng ta kh«ng thÓ lµm nh thÕ ®îc. Gi¸ c¶ ph¶i ®¶m b¶o cã lîi cho Nhµ níc, hîp t¸c x· vµ x· viªn cïng cã lîi ®Ó x©y dùng níc nhµ ” (8. Tr 94, 219, 176).
ë níc ta, tõ khi th¬ng nghiÖp ra ®êi vµ trë thµnh mét ngµnh chÝnh ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, §¶ng ta lu«n lu«n cã nh÷ng quan ®iÓm, ®êng lèi, nh÷ng chñ tr¬ng ®Ó kh«ng ngõng x©y dùng, cñng cè, ph¸t triÓn ngµnh th¬ng m¹i, Nhµ níc lu«n ra nh÷ng v¨n b¶n, chØ thÞ, ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, ®¹o luËt t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nã ho¹t ®éng phôc vô s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña mäi tÇng líp d©n c. Trong mét thêi gian dµi tríc thêi kú ®æi míi (tríc n¨m 1986) chóng ta ®· tæ chøc vµ duy tr× mét nÒn th¬ng nghiÖp theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, thµnh phÇn chñ yÕu lµ th¬ng nghiÖp quèc doanh cïng víi c¸c hîp t¸c x· mua b¸n ®· chi phèi toµn bé mäi ho¹t ®éng th¬ng nghiÖp trªn kh¾p c¸c vïng l·nh thæ. C¸c chñ tr¬ng cña §¶ng, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt cña Nhµ níc ®Òu tËp trung theo híng ®ã.
Sau §¹i héi VI cña §¶ng, c«ng cuéc ®æi míi ®îc triÓn khai m¹nh mÏ, tõng bíc NghÞ quyÕt §¹i héi ®îc ®a vµo cuéc sèng. Chóng ta ®· tõng bíc ®æi míi toµn diÖn ®Êt níc, träng t©m lµ ®æi míi kinh tÕ, lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. §Þnh híng XHCN ®· ®îc triÓn khai trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸ x· héi, trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, giao th«ng vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng, ng©n hµng tÝn dông, th¬ng m¹i dÞch vô... Còng cÇn ph¶i kh¼ng ®Þnh r»ng ®êng lèi ®æi míi ®Êt níc nãi chung, ®æi míi trong lÜnh vùc th¬ng m¹i nãi riªng theo ®Þnh híng XHCN ngµy cµng ®îc hoµn chØnh dÇn cïng víi sù ph¸t triÓn cña t duy lý luËn, cña thùc tiÔn c¸ch m¹ng níc ta.
NÕu nh ë §¹i héi VI §¶ng ta ®· khëi xíng qu¸ tr×nh ®æi míi, th× ë §¹i héi VII, ph¸t triÓn thªm mét bíc, §¶ng ta ®· th«ng qua n¨m v¨n kiÖn lín, x¸c ®Þnh râ c¸c chñ tr¬ng, ®êng lèi ®æi míi, c¸c chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi theo ®Þnh híng XHCN, trong ®ã cã ngµnh th¬ng m¹i. C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ®· x¸c ®Þnh: “ Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ” (10. Tr9).
Trong chñ tr¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN, c¬ng lÜnh ®· chØ râ “ kinh tÕ quèc doanh gi÷ vai trß chñ ®¹o. Kinh tÕ tËp thÓ kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ më réng. Kinh tÕ c¸ thÓ cßn cã ph¹m vi t¬ng ®èi lín, tõng bíc ®i vµo con ®êng lµm ¨n hîp t¸c trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn, d©n chñ vµ cïng cã lîi. T b¶n t nh©n ®îc kinh doanh trong nh÷ng ngµnh cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh do luËt ph¸p quy ®Þnh. Ph¸t triÓn kinh tÕ t b¶n Nhµ níc díi nhiÒu h×nh thøc. Kinh tÕ gia ®×nh ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh, nhng kh«ng ph¶i lµ mét thµnh phÇn kinh tÕ ®éc lËp. C¸c h×nh thøc së h÷u hçn hîp vµ ®an kÕt víi nhau h×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh tÕ ®a d¹ng. C¸c tæ chøc kinh tÕ tù chñ vµ liªn kÕt, hîp t¸c vµ c¹nh tranh trong s¶n xuÊt vµ kinh doanh...
Xo¸ bá triÖt ®Ó c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu, bao cÊp, h×nh thµnh c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc b»ng ph¸p luËt, kÕ ho¹ch, chÝnh s¸ch vµ c¸c c«ng cô kh¸c... X¸c ®Þnh quyÒn cña ngêi së h÷u, quyÒn cña ngêi sö dông t liÖu s¶n xuÊt vµ quyÒn qu¶n lÝ cña Nhµ níc trong lÜnh vùc kinh tÕ, b¶o ®¶m cho mäi t liÖu s¶n xuÊt ®Òu cã ngêi lµm chñ, mäi ®¬n vÞ kinh tÕ ®Òu tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh. §æi míi vµ n©ng cao hiÖu lùc híng dÉn, kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc ” (10. Tr11,12).
Trong lÜnh vùc th¬ng m¹i, C¬ng lÜnh viÕt: “ X©y dùng vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c thÞ trêng hµng tiªu dïng, vËt t, tiÒn vèn, søc lao ®éng...; thùc hiÖn giao lu kinh tÕ th«ng suèt c¶ níc vµ víi thÞ trêng thÕ giíi ” (10. Tr12). V¨n kiÖn §¹i héi VII cña §¶ng còng ®· chØ râ cô thÓ c¸c ph¬ng híng ho¹t ®éng cña ngµnh th¬ng m¹i ®Ó ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN. §ã lµ: “ Më réng giao lu hµng ho¸ trong c¶ níc, chó träng n«ng th«n vµ miÒn nói, xo¸ bá triÖt ®Ó mäi h×nh thøc chia c¾t thÞ trêng theo ®Þa giíi hµnh chÝnh. G¾n thÞ trêng trong níc víi thÞ trêng thÕ giíi, gi¶i quyÕt tèt mèi quan hÖ gi÷a tiªu dïng trong níc vµ xuÊt khÈu, cã chÝnh s¸ch b¶o vÖ s¶n xuÊt néi ®Þa, kiªn quyÕt chèng bu«n lËu vµ c¸c hiÖn tîng tiªu cùc kh¸c trong lu th«ng. T¨ng cêng vai trß cña hîp ®ång kinh tÕ theo ®óng ph¸p luËt. Lµm tèt c«ng t¸c dù b¸o vµ chñ ®éng c©n ®èi vÒ nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt vµ kh¾c phôc kÞp thêi c¸c ®ét biÕn vÒ gi¸ trªn thÞ trêng.
S¾p xÕp vµ ®æi míi hÖ thèng th¬ng nghiÖp quèc doanh, n©ng cao hiÖu qu¶, ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc trong viÖc ®iÒu tiÕt vµ æn ®Þnh gi¸ c¶ thÞ trêng. TËp trung lµm tèt kh©u b¸n bu«n kÕt hîp víi mét phÇn b¸n lÎ nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu. Cã chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt vèn cho th¬ng nghiÖp quèc doanh ®Ó kinh doanh vµ dù tr÷ lu th«ng cÇn thiÕt. Cã c¬ chÕ phèi hîp vµ ®iÒu hoµ gi÷a dù tr÷ quèc gia vµ dù tr÷ lu th«ng ” (11. tr 69,70).
Cïng víi viÖc thùc hiÖn c¸c ph¬ng híng ®æi míi nªu trªn, ®Ó æn ®Þnh mét bíc t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi, kiÒm chÕ vµ ®Èy lïi l¹m ph¸t, §¹i héi ®· chØ ra nh÷ng nhiÖm vô cÊp b¸ch cÇn gi¶i quyÕt trªn lÜnh vùc th¬ng m¹i. §ã lµ: “ §Èy m¹nh xuÊt khÈu, huy ®éng c¸c nguån ngo¹i tÖ ®Ó nhËp khÈu c¸c lo¹i vËt t hµng ho¸ thiÕt yÕu cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, tÝch cùc c©n ®èi thanh to¸n quèc tÕ, gãp phÇn duy tr× c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ.
Më réng lu th«ng vµ ®iÒu hoµ hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng trong níc. Th¬ng nghiÖp quèc doanh lµm tèt kh©u b¸n bu«n, ®iÒu hoµ c¸c lo¹i hµng ho¸ thiÕt yÕu nhÊt cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, gãp phÇn tÝch cùc c©n ®èi cung - cÇu vµ b×nh æn gi¸ c¶ ” (11. Tr 101).
VÒ nh÷ng ®Þnh híng lín trong chÝnh s¸ch kinh tÕ, §¶ng ta kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN. Kinh tÕ quèc doanh ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc then chèt, n¾m nh÷ng doanh nghiÖp träng yÕu, ®¶m ®¬ng nh÷ng ho¹t ®éng mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t kinh doanh. Khu vùc kinh tÕ quèc doanh ph¶i ®îc s¾p xÕp l¹i, ®æi míi c«ng nghÖ vµ tæ chøc qu¶n lý, kinh doanh cã hiÖu qu¶, liªn kÕt vµ hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o vµ chøc n¨ng cña mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc.
§Õn §¹i héi gi÷a nhiÖm kú, nhËn thøc râ h¬n vÒ vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ quèc doanh nªn v¨n kiÖn ®· ghi: “ TiÕp tôc chÊn chØnh vµ x©y dùng khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, ®¶m nhiÖm ®îc vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ mét viÖc hÕt søc quan träng vµ cÊp b¸ch. Vai trß ®ã thÓ hiÖn ë chç më ®êng vµ hç trî cho c¸c thµnh phÇn kh¸c ph¸t triÓn, thóc ®Èy sù t¨ng trëng nhanh vµ l©u bÒn cña nÒn kinh tÕ, lµ mét c«ng cô cã søc m¹nh vËt chÊt ®Ó Nhµ níc ®iÒu tiÕt vµ híng dÉn nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN ” (12.tr35).
Trong th¬ng nghiÖp, cÇn “ chÊn chØnh vµ t¨ng cêng hÖ thèng th¬ng nghiÖp Nhµ níc, chñ yÕu trªn c¸c lÜnh vùc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu c¸c vËt t thiÕt yÕu vµ b¸n bu«n, gi÷ tû träng cÇn thiÕt trong b¸n lÎ, cïng c¸c thµnh phÇn kh¸c æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn lµnh m¹nh thÞ trêng; lµm cho giao lu hµng ho¸ th«ng suèt, phôc vô vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, b¶o vÖ lîi Ých cña ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dïng.
§æi míi c¬ b¶n tæ chøc vµ c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ níc ®Ó võa ®¶m b¶o quyÒn tù chñ kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng, võa ®¶m b¶o sù kiÓm so¸t cña Nhµ níc ” (12. Tr 36).
Trong viÖc x©y dùng c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN, §¶ng chØ râ r»ng cÇn “ hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, t¹o ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho c¬ chÕ thÞ trêng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶: b¶o ®¶m quyÒn tù chñ cña c¸c chñ thÓ kinh doanh; gi¸ c¶ chñ yÕu do thÞ trêng ®Þnh ®o¹t; c¸c tÝn hiÖu thÞ trêng lµ c¨n cø rÊt quan träng ®Ó ph©n bæ nguån lùc cho c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh; khuyÕn khÝch c¹nh tranh hîp ph¸p, lµnh m¹nh, h¹n chÕ ®éc quyÒn; nhµ kinh doanh ®îc t×m kiÕm lîi nhuËn mét c¸ch hîp ph¸p...” (12. tr 41).
Tæng kÕt kinh nghiÖm 5 n¨m ho¹t ®éng theo ®êng lèi §¹i héi VII, ®Õn n¨m 1996 trong v¨n kiÖn §¹i héi VIII §¶ng ®· ®¸nh gi¸ “ xÐt trªn tæng thÓ, viÖc ho¹ch ®Þnh ®êng lèi ®æi míi nh÷ng n¨m qua vÒ c¬ b¶n lµ ®óng ®¾n, ®óng ®Þnh híng XHCN ” (13. tr 13). XuÊt ph¸t tõ bèi c¶nh trong níc vµ quèc tÕ, tõ nh÷ng thuËn lîi vµ thêi c¬, th¸ch thøc vµ nguy c¬ §¶ng ®· quyÕt ®Þnh l·nh ®¹o ®Êt níc bíc vµo mét giai ®o¹n míi lµ ®Èy m¹nh céng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ víi môc tiªu lµ: “ x©y dùng níc ta thµnh mét níc c«ng nghiÖp cã c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cao, quèc phßng an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh.
Tõ nay ®Õn n¨m 2020, ra søc phÊn ®Êu ®a níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp ” (12. Tr 80). §ã sÏ lµ mét x· héi mµ: “ kinh tÕ nhµ níc thùc hiÖn tèt vai trß chñ ®¹o vµ cïng víi kinh tÕ hîp t¸c x· trë thµnh nÒn t¶ng trong nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ, kinh tÕ t b¶n t nh©n chiÕm tØ träng ®¸ng kÓ. Kinh tÕ t b¶n nhµ níc díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau tån t¹i phæ biÕn ” (12. Tr81).
§Ó ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, §¶ng nhÊn m¹nh ph¶i “ chñ ®éng ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ nhµ níc , kinh tÕ hîp t¸c x·. Kinh tÕ nhµ níc ®ãng vai trß chñ ®¹o, cïng víi kinh tÕ hîp t¸c x· dÇn dÇn trë thµnh nÒn t¶ng. T¹o ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ ph¸p lý thuËn lîi ®Ó c¸c nhµ kinh doanh t nh©n yªn t©m ®Çu t lµm ¨n l©u dµi. Më réng c¸c h×nh thøc liªn doanh, liªn kÕt gi÷a kinh tÕ nhµ níc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c c¶ trong vµ ngoµi níc. ¸p dông phæ biÕn c¸c h×nh thøc kinh tÕ t b¶n nhµ níc.
...LÊy suÊt sinh lêi trªn vèn lµm mét trong nh÷ng tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp kinh doanh; lÊy kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi lµm tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp c«ng Ých ” (12. Tr92, 94).
§èi víi th¬ng nghiÖp, §¶ng chØ râ “ ph¶i t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè cña thÞ trêng. Ph¸t triÓn m¹nh thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô.
...ChØnh ®èn ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc th¬ng nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. §æi míi hÖ thèng th¬ng nghiÖp nhµ níc ®Ó lµm tèt vai trß chñ ®¹o; kh¾c phôc t×nh tr¹ng bu«ng láng thÞ trêng n«ng th«n, miÒn nói ”.
Trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi 5 n¨m (1996 - 2000), §¶ng ®· ®Ò ra nhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ dÞch vô, trong ®ã cã “ ph¸t triÓn th¬ng nghiÖp, b¶o ®¶m lu th«ng hµng ho¸ th«ng suèt, dÔ dµng trong c¶ níc, nhÊt lµ vïng n«ng th«n, vïng s©u vµ miÒn nói, chó träng c«ng t¸c tiÕp thÞ trong vµ ngoµi níc. Th¬ng nghiÖp quèc doanh ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn trong nh÷ng ngµnh hµng thiÕt yÕu ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, tríc hÕt lµ ë nh÷ng ®Þa bµn cßn bá trèng, n¾m b¸n bu«n, chi phèi b¸n lÎ. Tõng bíc cñng cè hîp t¸c x· mua b¸n vµ m¹ng líi ®¹i lý ®Ó cïng th¬ng nghiÖp quèc doanh ®ñ søc ng¨n ngõa nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng, æn ®Þnh thÞ trêng vµ gi¸ c¶
T¨ng cêng qu¶n lý thÞ trêng, híng dÉn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong th¬ng nghiÖp ph¸t triÓn ®óng híng, ®óng chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, c¹nh tranh lµnh m¹nh; chèng trèn thuÕ, lËu thuÕ, lu th«ng hµng gi¶.
T¨ng cêng ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ níc, xö lý kÞp thêi mäi diÔn biÕn bÊt lîi cña thÞ trêng. Hoµn thiÖn hÖ thèng dù tr÷ quèc gia, dù tr÷ lu th«ng” (12. Tr193).
§Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi miÒn nói vµ vïng ®ång bµo d©n téc, §¶ng chØ ra r»ng cÇn ph¶i “ h×nh thµnh c¸c ®iÓm th¬ng m¹i cÊp vïng, thÞ x·, huyÖn vµ côm x·. Nhµ níc trî gi¸ mét sè mÆt hµng c¬ b¶n (muèi ièt, dÇu, giÊy häc sinh...). KhuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t vµ cung cÊp hµng ho¸ trong vïng ...§èi víi c¸c vïng cao, vïng s©u, vïng xa s¶n phÈm tiªu thô khã kh¨n, gi¸ thÊp, Nhµ níc th«ng qua c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc bao tiªu s¶n phÈm vµ trî gi¸ ” (12. Tr217,223).
Trong chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ph¶i “ x¸c ®Þnh nh÷ng ngµnh vµ lÜnh vùc cÇn tËp trung nguån lùc ®Ó cñng cè vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ níc; ph©n ®Þnh râ vµ cã c¬ chÕ qu¶n lý thÝch hîp ®èi víi doanh nghiÖp c«ng Ých vµ doanh nghiÖp kinh doanh. TiÕp tôc tæ chøc l¹i vµ s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc phï hîp víi qui ho¹ch ngµnh, l·nh thæ. Tæng kÕt kinh nghiÖm, hoµn chØnh khu«n khæ ph¸p lý ®Ó triÓn khai tÝch cùc vµ v÷ng ch¾c viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ níc nh»m t¹o thªm ®éng lùc míi trong qu¶n lý, huy ®éng thªm vèn cho yªu cÇu ph¸t triÓn vµ ®iÒu chØnh c¬ cÊu doanh nghiÖp Nhµ níc ” (12. Tr232).
§Ó hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN, ®æi míi c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ níc, §¶ng thÊy cÇn ph¶i “ tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ më thªm nhiÒu thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô, víi sù tham gia b×nh ®¼ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Nghiªn cøu ban hµnh luËt b¶o ®¶m c¹nh tranh vµ kiÓm so¸t ®éc quyÒn trong kinh doanh, chèng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh vµ chèng h¹n chÕ th¬ng m¹i. Më réng ®i ®«i víi tæ chøc l¹i thÞ trêng néi ®Þa trªn c¸c vïng ®« thÞ, n«ng th«n vµ miÒn nói ” (12. Tr236).
§Ó ®¶m b¸o c¸c ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cÇn ph¶i c¶i c¸ch hµnh chÝnh. Ph¶i “ x©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN. Ban hµnh c¸c luËt míi nh: LuËt th¬ng m¹i, LuËt ng©n hµng, LuËt h¶i quan, LuËt bu chÝnh viÔn th«ng, LuËt ®iÖn, LuËt x©y dùng, LuËt khoa häc vµ c«ng nghÖ, LuËt tµi nguyªn níc... Söa ®æi, bæ sung c¸c luËt vµ ph¸p lÖnh hiÖn hµnh vÒ thuÕ, vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc vµ ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, vÒ c«ng ty, vÒ doanh nghiÖp t nh©n... S¾p xÕp l¹i bé m¸y hµnh chÝnh ë trung ¬ng vµ ®Þa ph¬ng ...vµ tiÒn hµnh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc toµn d©n sèng, lµm viÖc theo hiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt ” (12. Tr 240).
Theo c¸c quan ®iÓm ®ã, Nhµ níc ®· ban hµnh c¸c v¨n b¶n luËt vµ c¸c v¨n b¶n kh¸c, nh»m t¹o c¬ së ph¸p lý vµ m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i cña c¸c doanh nghiÖp ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ còng nh c¸c doanh nh©n trong níc hay c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.
Trong lêi nãi ®Çu, LuËt th¬ng m¹i ®· nªu râ: “ LuËt th¬ng m¹i nh»m môc tiªu t¹o c¬ së ph¸p lý ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN , trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ cïng víi kinh tÕ hîp t¸c x· lµ nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n; ph¸t triÓn thÞ trêng hµng ho¸ vµ dÞch vô th¬ng m¹i trªn c¸c vïng cña ®Êt níc, më réng giao lu th¬ng m¹i víi níc ngoµi; gãp phÇn ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ngêi s¶n xuÊt, ngêi tiªu dïng vµ lîi Ých hîp ph¸p cña th¬ng nh©n, gãp phÇn tÝch luü nh»m thóc ®Èy toµn bé nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh vµ bÒn v÷ng theo híng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ v× môc ®Ých d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh”.
Ho¹t ®éng th¬ng m¹i ë níc ta kh«ng chØ ®¬n thuÇn v× môc tiªu lîi nhuËn, mµ cßn lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ, lµ ph¬ng tiÖn b¶o ®¶m thùc hiÖn nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ môc tiªu kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc. §iÒu 10 LuËt th¬ng m¹i nªu râ: “ Nhµ níc ®Çu t tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt - kü thuËt, nh©n lùc ®Ó ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp nhµ níc kinh doanh nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu nh»m ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i, lµ mét trong nh÷ng c«ng cô cña nhµ níc ®Ó ®iÒu tiÕt cung cÇu, æn ®Þnh gi¸ c¶ nh»m gãp phÇn thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc.
Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp c«ng Ých, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nh÷ng lÜnh vùc kh«ng thu lîi nhuËn hoÆc lîi nhuËn thÊp mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng kinh doanh ”.
§Ó ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng th¬ng m¹i cã hiÖu qu¶, ®óng ®Þnh híng mét mÆt cÇn ph¸t huy quyÒn tù chñ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, doanh nh©n, mÆt kh¸c ph¶i t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i. Qu¶n lý nhµ níc vÒ th¬ng m¹i ®îc LuËt th¬ng m¹i quy ®Þnh trong ch¬ng VI, gåm ba môc, 19 ®iÒu víi nh÷ng néi dung cô thÓ, chÆt chÏ, thèng nhÊt.
3.1.2. Nh÷ng ®Þnh híng kinh doanh th¬ng m¹i ë níc ta hiÖn nay theo ®Þnh híng XHCN.
Lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt víi tiªu dïng sù ph¸t triÓn cña ngµnh th¬ng m¹i tríc hÕt ph¶i híng tíi viÖc ®¶m ®¬ng vai trß ®Þnh híng cho ®Çu t s¶n xuÊt. KÕ ho¹ch th¬ng m¹i kh«ng chØ ®¬n gi¶n ch¹y theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt mµ ph¶i xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu thÞ trêng, quan hÖ cung cÇu trªn thÞ trêng trong níc vµ thÞ trêng thÕ giíi ®Ó ®Þnh híng cho kÕ ho¹ch ph¸t triÓn s¶n xuÊt ë tÇm chiÕn lîc, tÇm quy ho¹ch. VÞ thÕ tiÕp theo cña th¬ng m¹i lµ khi quy ho¹ch, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c ®Þnh th× th¬ng m¹i ph¶i trë thµnh bé phËn g¾n kÕt víi s¶n xuÊt, thùc hiÖn kÕ ho¹ch vÒ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, cung øng dÞch vô. Nh vËy lµ xuÊt ph¸t tõ thÞ trêng tøc lµ tõ nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, quay trë l¹i ®iÒu chØnh s¶n xuÊt, ®Þnh híng th¬ng nghiÖp t¸c ®éng ®Õn c¶ ®Þnh híng nÒn s¶n xuÊt, ®Õn sù ph¸t riÓn nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®Õn c¶ xu híng tiªu dïng cña x· héi.
Trªn c¬ së lý luËn chung cña chñ nghÜa M¸c- Lª Nin vµ cña §¶ng ta vÒ ®Þnh híng XHCN, trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn kinh doanh th¬ng m¹i ë níc ta trong thêi gian qua, cã thÓ chØ ra c¸c ®Þnh híng c¬ b¶n cña kinh doanh th¬ng m¹i ë níc ta hiÖn nay theo ®Þnh híng XHCN nh sau:
Mét lµ, ®Èy m¹nh sù nghiÖp ®æi míi, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng ®i ®«i víi t¨ng cêng vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN, trong ®ã c¬ b¶n lµ gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc, cïng víi kinh tÕ hîp lµ nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. NÕu kinh tÕ Nhµ níc vµ kinh tÕ hîp t¸c ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ cã hiÖu qu¶ trong ®iÒu kiÖn Nhµ níc thùc sù lµ Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n th× hai thµnh phÇn kinh tÕ nµy sÏ tiªu biÓu cho kinh tÕ XHCN. Do ®ã, cã gi÷ ®îc ®Þnh híng XHCN hay kh«ng lµ tuú thuéc vµo b¶n chÊt cña Nhµ níc vµ tuú thuéc vµo t¬ng quan lùc lîng gi÷a mét bªn lµ kinh tÕ Nhµ níc, kinh tÕ hîp t¸c vµ kinh tÕ t b¶n Nhµ níc víi bªn kia lµ kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ vµ kinh tÕ t b¶n t nh©n (bao gåm c¶ c¸c doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi).
Theo ®Þnh híng ®ã, trong ®êng lèi ph¸t triÓn nÒn th¬ng m¹i nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN ph¶i cñng cè c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc trªn mäi mÆt ®Ó c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy vai trß chñ ®¹o, cïng víi c¸c hîp t¸c x· dÞch vô - th¬ng m¹i (hîp t¸c x· mua b¸n) lµ nÒn t¶ng cña nÒn th¬ng m¹i ®Þnh híng XHCN. Mäi ho¹t ®éng cña §¶ng vµ Nhµ níc, c¸c chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, ®¹o luËt mµ §¶ng vµ Nhµ níc ban hµnh, kÓ c¶ c¸c chiÕn lîc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn vÒ th¬ng m¹i vµ ngay c¶ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, c¸c hîp t¸c x· dÞch vô - th¬ng m¹i ®Òu ph¶i theo híng ®ã. §©y lµ mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p bao gåm rÊt nhiÒu néi dung, nhiÒu vÊn ®Ò tõ viÖc s¾p xÕp, bè trÝ l¹i m¹ng líi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, kÓ c¶ viÖc s¸t nhËp, gi¶i thÓ, cæ phÇn ho¸, b¸n, cho thuª...®Õn viÖc t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ vèn, c¬ së vËt chÊt, c¬ chÕ qu¶n lý, m«i trêng c¹nh tranh vµ ngay c¶ viÖc ®µo t¹o bè trÝ c¸n bé, chiÕn lîc vµ ph¬ng thøc kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc...cÇn ph¶i ®îc quan t©m tho¶ ®¸ng. ThËm chÝ trªn mét sè lÜnh vùc cÇn cã sù u ¸i h¬n vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc so víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, thÓ hiÖn ®óng quyÒn chñ së h÷u cña Nhµ níc vµ viÖc ®¶m tr¸ch vai trß chñ ®¹o cña nã. Ph¶i t¹o nªn mét sù chuyÓn ®éng nhÞp nhµng, thèng nhÊt, ®ång bé gi÷a c¸c kh©u, c¸c m¾t xÝch cña c¸c thµnh phÇn th¬ng m¹i, híng tíi c¸c ph¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i - siªu thÞ, th¬ng m¹i ®iÖn tö.
Hai lµ, kh«ng ngõng cñng cè, hoµn thiÖn Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n, trong s¹ch, v÷ng m¹nh, qu¶n lý kinh tÕ - x· héi cã hiÖu qu¶ díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng tiªn phong cña giai cÊp c«ng nh©n.
Gi÷ v÷ng vµ n©ng cao vai trß cña Nhµ níc víi t c¸ch lµ chñ thÓ qu¶n lý: tiÕp tôc c¶i c¸ch bé m¸y, hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó t¹o nªn hµnh lang ph¸p lý vµ m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c lo¹i doanh nghiÖp c¹nh tranh vµ ph¸t triÓn; Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ qu¶n lý kinh tÕ, trao quyÒn chñ ®éng thùc sù cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng s¸ng t¹o cña c¸c chñ thÓ kinh doanh nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao; t¨ng cêng qu¶n lý thÞ trêng, tÝch cùc ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i vµ coi ®ã lµ mét néi dung cña ®Þnh híng XHCN trong kinh doanh th¬ng m¹i; lùa chän vµ ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé, ®Æc biÖt lµ c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý chñ chèt ë c¸c cÊp c¸c ngµnh cã ®ñ b¶n lÜnh chÝnh trÞ, phÈm chÊt, n¨ng lùc vµ bè trÝ sö dông ®óng vÞ trÝ, phï hîp víi thùc tiÔn...
X©y dùng Nhµ níc ph¸p quyÒn XHCN ViÖt Nam cña d©n, do d©n, v× d©n lµ yªu cÇu cÊp thiÕt ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN nãi chung, ®Þnh híng XHCN trong kinh doanh th¬ng m¹i nãi riªng.
Ba lµ, tiÕp tôc ®æi míi vÒ tæ chøc vµ ph¸t triÓn thÞ trêng trong níc theo ®Þnh híng XHCN.
Ph¶i kh«ng ngõng më réng giao lu hµng ho¸ trªn c¶ ba vïng thµnh thÞ, ®ång b»ng, miÒn nói, ®Æc biÖt lµ ph¶i tæ chøc l¹i vµ ®æi míi ph¬ng thøc kinh doanh ®Ó ph¸t triÓn thÞ trêng n«ng th«n, miÒn nói vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, vÒ dÞch vô s¶n phÈm do n«ng d©n lµm ra, nhÊt lµ më réng thÞ trêng xuÊt khÈu n«ng s¶n thùc phÈm chÕ biÕn, vÒ hÖ thèng th¬ng m¹i phôc vô n«ng th«n, miÒn nói, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th¬ng m¹i quèc doanh trong c«ng t¸c kinh doanh vµ phôc vô n«ng d©n, vÒ biÖn ph¸p ®Ó s¶n phÈm cña n«ng d©n trë thµnh hµng ho¸, vÒ chÝnh s¸ch hç trî vµ xóc tiÕn th¬ng m¹i ë n«ng th«n, miÒn nói, nhÊt lµ chÝnh s¸ch hç trî n«ng d©n s¶n xuÊt hµng n«ng s¶n vµ hµng thñ c«ng truyÒn thèng vµ c¶ vÒ ph¸t triÓn nguån lùc cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n. Ph¶i gióp ®ì n«ng d©n ®µo t¹o, båi dìng ®éi ngò lao ®éng cã kü thuËt, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ nghiÖp vô th¬ng nghiÖp quèc doanh theo yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ trêng. §ã lµ ®éi ngò lao ®éng cã n¨ng lùc vÒ tæ chøc qu¶n lý kinh tÕ trong lu th«ng, tinh th«ng vÒ nghiÖp vô bu«n b¸n trong c¬ chÕ thÞ trêng cã c¹nh tranh.
Ph¶i t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng d©n vµ n«ng th«n, b¶o ®¶m c¸c c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ.
Ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i nhµ níc b»ng c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ tæ chøc nh s¾p xÕp l¹i, hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý, kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn, kiªn quyÕt ®Êu tranh chèng bu«n lËu, tham nhòng vµ c¸c biÓu hiÖn tiªu cùc, l·ng phÝ, thùc hiÖn quy chÕ d©n chñ ë c¸c c¬ quan, doanh nghiÖp, ph¸t ®éng phong trµo c«ng nh©n vµ c«ng ®oµn tÝch cùc thùc hiÖn vµ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn quy chÕ nµy.
Bèn lµ, më réng thÞ trêng thÕ giíi
Ph¶i chuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý vµ m«i trêng kinh doanh thuËn lîi b¶o ®¶m cho c¸c doanh nghiÖp tham gia cã hiÖu qu¶ vµo qu¸ tr×nh liªn kÕt kinh tÕ khu vùc vµ toµn cÇu, ®a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam héi nhËp vµo dßng ch¶y chung cña thÕ giíi. Ph¶i biÕt n¾m lÊy nh÷ng c¬ héi cña nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸ trong khi vÉn ph¶i b¶o vÖ truyÒn thèng d©n téc, nÒn v¨n ho¸ vµ lèi sèng ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc. Liªn kÕt kinh tÕ toµn cÇu lµm cho thÕ giíi ®Õn víi ViÖt Nam vµ còng ®em ViÖt Nam ®Õn víi thÕ giíi, lµm t¨ng vÞ thÕ ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ.
Ph¶i th«ng qua c¸c phßng th¬ng m¹i, c¸c Tham t¸n th¬ng m¹i cña níc ta ë c¸c níc, th«ng qua c«ng t¸c ngo¹i giao mµ giíi thiÖu thÞ trêng, th«ng tin vÒ m«i trêng kinh doanh, tËp qu¸n kinh doanh cña c¸c níc cho c¸c doanh nh©n, doanh nghiÖp cña chóng ta tiÕp cËn, chiÕm lÜnh. Ph¶i g¾n kÕt th¬ng m¹i víi ngo¹i giao. Trong thêi ®¹i ngµy nay ngo¹i giao vµ th¬ng m¹i lµ hai ph¹m trï nhÝch l¹i gÇn nhau: ngo¹i giao t¹o “ s©n b·i ” cho sù hîp t¸c kinh tÕ vµ ngo¹i th¬ng lµ sø gi¶ cña hoµ b×nh.
N¨m lµ, n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé th¬ng m¹i v÷ng vÒ t tëng, th¹o vÒ nghiÖp vô, trong s¹ch vÒ phÈm chÊt, ®oµn kÕt nhÊt trÝ, dèc lßng v× sù nghiÖp cña §¶ng, cña d©n.
Ph¶i g¾n kÕt gi÷a khoa häc víi kinh doanh, kinh doanh víi ®µo t¹o. C¸c c¬ quan nghiªn cøu cña bé th¬ng m¹i ph¶i n¾m ch¾c thùc tiÔn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp trong níc, ®ång thêi ph¶i t×m hiÓu kinh nghiÖm kinh doanh hiÖn ®¹i cña c¸c níc còng nh xu híng ph¸t triÓn th¬ng m¹i cña thÕ giíi ®Ó kÞp thêi tham mu cho bé Th¬ng m¹i cã nh÷ng quyÕt s¸ch ®óng ®¾n, kÞp thêi ®Þnh híng nÒn th¬ng m¹i níc ta ph¸t triÓn ®óng ®Þnh híng XHCN. C¸c nhµ trêng ®µo t¹o còng ph¶i ®æi míi, ph¶i g¾n kÕt víi thùc tiÔn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó ®¸p øng “ c¸i thÞ trêng cÇn chø kh«ng ph¶i theo c¸i m×nh ®ang cã ”. Ph¶i kÐo dµi c¸c nhµ trêng tíi tËn doanh nghiÖp, coi doanh nghiÖp lµ mét kh©u, thùc hiÖn mét chøc n¨ng cña quy tr×nh ®µo t¹o.
S¸u lµ, gi÷ v÷ng vµ n©ng cao vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng.
C¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn th× “ sù l·nh ®¹o vµ ho¹t ®éng cña §¶ng lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh t¹o ra nh÷ng thµnh tùu ®æi míi ”, lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN nãi chung, ®Þnh híng XHCN kinh doanh th¬ng m¹i nãi riªng. V× vËy, t¨ng cêng vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng, coi x©y dùng §¶ng lµ nhiÖm vô then chèt trë thµnh bµi häc kinh nghiÖm hµng ®Çu vµ xuyªn suèt c¸c bµi häc kh¸c cña c¸ch m¹ng níc ta trong giai ®o¹n tiÕn hµnh ®æi míi mäi mÆt ®êi sèng x· héi.
ë c¸c doanh nghiÖp kÓ c¶ doanh nghiÖp th¬ng m¹i, tæ chøc §¶ng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc qu¸n triÖt, cô thÓ ho¸ vµ thùc hiÖn ®óng ®¾n ®êng lèi cña §¶ng trong phong trµo c«ng nh©n, viªn chøc trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp cã thùc hiÖn ®îc vai trß chñ ®¹o hay kh«ng, cã ®¶m b¶o ®îc ®Þnh híng XHCN hay kh«ng phô thuéc vµo n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña tæ chøc §¶ng trong doanh nghiÖp.
3.2. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®Þnh híng kinh doanh th¬ng m¹i ë níc ta hiÖn nay theo ®Þnh híng XHCN.
§Ó ®Þnh híng kinh doanh th¬ng m¹i theo ®Þnh híng XHCN cÇn thùc hiÖn mét hÖ thèng ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p võa kh¸ch quan võa chñ quan, võa chÝnh trÞ - t tëng võa v¨n ho¸ - x· héi, võa ph¸p lý - hµnh chÝnh võa kinh tÕ - tæ chøc - kü thuËt, võa vÜ m« võa vi m«... Cã thÓ ph©n chia hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p ®ã thµnh ba nhãm gi¶i ph¸p kh¸c nhau nh:
- Nhãm gi¶i ph¸p vÒ chÝnh trÞ - t tëng.
- Nhãm gi¶i ph¸p vÒ kinh tÕ - tæ chøc - kü thuËt.
- Nhãm gi¶i ph¸p vÒ ph¸p lý - hµnh chÝnh.
3.2.1. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ chÝnh trÞ - t tëng ®Ó ®Þnh híng kinh doanh th¬ng m¹i theo ®Þnh híng XHCN.
Tríc hÕt, ph¶i ®æi míi vµ chØnh ®èn §¶ng, lµm cho §¶ng thùc sù trong s¹ch, v÷ng m¹nh vÒ chÝnh trÞ, t tëng, tæ chøc ®Ó hoµn thµnh vai trß ®éi tiªn phong chÝnh trÞ l·nh ®¹o sù nghiÖp ®æi míi. §iÒu ®ã ®ßi hái §¶ng ph¶i ®æi míi t duy lý luËn vµ ph¬ng thøc l·nh ®¹o, mét mÆt ph¶i kiªn tr× nguyªn t¾c: lÊy chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t tëng Hå ChÝ Minh lµm nÒn t¶ng t tëng vµ kim chØ nam cho mäi ho¹t ®éng cña §¶ng, mÆt kh¸c ph¶i kiªn ®Þnh môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ CNXH ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¬ng lÜnh, ®êng lèi chiÕn lîc vµ s¸ch lîc ®óng ®¾n, cã c¨n cø khoa häc, phï hîp víi thùc tiÔn níc ta; ph¶i trÝ thøc ho¸, n©ng cao trÝ tuÖ cña §¶ng, v× vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng g¾n liÒn víi trÝ tuÖ cña §¶ng. §¶ng chØ cã thÓ gi÷ v÷ng ®îc vai trß l·nh ®¹o cña m×nh khi §¶ng lµ mét tæ chøc, mét lùc lîng thùc sù cã trÝ tuÖ; ph¶i ph¸t huy d©n chñ XHCN trong §¶ng vµ toµn x· héi, ®iÒu ®ã ®¶m b¶o vai trß l·nh ®¹o vµ uy tÝn cña §¶ng; ph¶i x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé, ®¶ng viªn ®oµn kÕt thèng nhÊt, liªn hÖ mËt thiÕt víi nh©n d©n, cã ®ñ phÈm chÊt vµ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi ®êng lèi cña §¶ng; ph¶i n©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña c¸c tæ chøc c¬ së §¶ng.
Hai lµ, cÇn gi¸o dôc cho hÕt th¶y mäi c¸n bé, ®¶ng viªn, nh©n viªn ngµnh th¬ng m¹i nhËn thøc mét c¸ch s©u s¾c ®êng lèi quan ®iÓm cña §¶ng, thÊy râ sù lùa chän ®éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi CNXH cña toµn §¶ng, toµn qu©n, toµn d©n lµ sù lùa chän s¸ng suèt, duy nhÊt ®óng; thÊy râ ®êng lèi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN lµ sù ®æi míi ®óng ®¾n hîp quy luËt; lµm cho mäi ngêi thÊy r»ng ®Ó ph¸t triÓn nÒn th¬ng m¹i nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN th× ph¶i cñng cè c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc trªn mäi mÆt ®Ó c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy vai trß chñ ®¹o, cïng víi c¸c hîp t¸c x· dÞch vô - th¬ng m¹i (hîp t¸c x· mua b¸n) lµ nÒn t¶ng cña nÒn th¬ng m¹i ®Þnh híng XHCN; c¸c doanh nh©n t b¶n ®îc híng vµo liªn doanh víi Nhµ níc ®Ó h×nh thµnh chñ nghÜa t b¶n nhµ níc trong kinh doanh th¬ng m¹i vµ nãi chung c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp b×nh ®¼ng, tù do kinh doanh trong khu«n khæ ph¸p luËt díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng. §êng lèi ®ã sÏ t¹o niÒm tin tëng, phÊn khëi, an t©m vµ tÝch cùc trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, doanh nh©n ë mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
Ba lµ, t¨ng cêng c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng trong kinh doanh th¬ng m¹i. Cñng cè tæ chøc §¶ng trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, thèng nhÊt hµi hoµ sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ sù ®iÒu hµnh cña gi¸m ®èc, kÕt n¹p ®¶ng viªn míi trong tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nÕu ®ñ tiªu chuÈn theo ®iÒu lÖ ®¶ng, x©y dùng c¬ së ®¶ng trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc 100% vèn níc ngoµi...N©ng cao chÊt lîng ®¶ng viªn, chèng sù suy tho¸i phÈm chÊt ®¹o ®øc cña mét bé phËn c¸n bé, ®¶ng viªn, cÊm ®¶ng viªn trùc tiÕp hoÆc tiÕp tay cho bän bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i, trèn thuÕ, ®¶ng viªn ph¶i lµ ngêi c«ng d©n g¬ng mÉu võa chÊp hµnh nghiªm ph¸p luËt võa thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh, nguyªn t¾c cña ®iÒu lÖ §¶ng.
3.2.2. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ kinh tÕ - tæ chøc - kü thuËt.
Tríc hÕt cÇn ph¶i s¾p xÕp, tæ chøc l¹i m¹ng líi, chñ yÕu lµ m¹ng líi th¬ng m¹i nhµ níc vµ hîp t¸c x· th¬ng m¹i - dÞch vô, trong ®ã ph¶i tÝch cùc thùc hiÖn chñ tr¬ng cæ phÇn ho¸, b¸n, kho¸n, cho thuª hoÆc tuyªn bè ph¸ s¶n ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶ ®Ó cã kÕ ho¹ch bè trÝ m¹ng líi mét c¸ch hîp lý, c©n ®èi gi÷a c¸c vïng, miÒn.
Trªn ®Þa bµn miÒn nói, h×nh thµnh c¸c ®iÓm th¬ng m¹i cÊp vïng, thÞ x·, huyÖn vµ côm x·; Nhµ níc trî gi¸ mét sè mÆt hµng c¬ b¶n nh muèi ièt, dÇu ho¶, giÊy häc sinh...; khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t vµ cung cÊp hµng ho¸ trong vïng.
Hai lµ, cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc ®Ó th¬ng m¹i Nhµ níc gi÷ v÷ng vµ ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn th¬ng m¹i nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng XHCN.
- S¾p xÕp l¹i hÖ thèng th¬ng m¹i Nhµ níc theo híng lùa chän nh÷ng ngµnh hµng thiÕt yÕu ®èi víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng ®Ó tæ chøc l¹i vµ ®Þnh râ ph¬ng thøc kinh doanh, b¶o ®¶m thùc sù cã vai trß nßng cèt tríc hÕt ë nh÷ng ®Þa bµn cßn bá trèng, n¾m v÷ng b¸n bu«n, chi phèi b¸n lÎ.
Theo lÜnh vùc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng, cã thÓ ph©n doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc thµnh hai nhãm chÝnh:
Nhãm thø nhÊt gåm c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc phóc lîi x· héi vµ c¸c mÆt hµng chÝnh s¸ch tèi cÇn thiÕt nhng kh«ng cã hoÆc cã lîi nhuËn rÊt thÊp, c¸c lÜnh vùc Nhµ níc cÇn n¾m ®éc quyÒn vµ ®iÒu tiÕt nh n¨ng lîng, ®iÖn, dÇu th«, s¶n xuÊt vµ kinh doanh thuèc næ, mét sè ngµnh thuéc lÜnh vùc bu chÝnh viÔn th«ng...®ã lµ nh÷ng doanh nghiÖp ph¸t huy vai trß nßng cèt chñ ®¹o trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Nhµ níc cÇn ®Çu t 100% vèn vµ cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó ®¶m b¶o c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo ®Þnh híng ®· ®Æt ra.
Nhãm thø hai gåm c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh doanh tù chÞu lêi l·i. Tuú theo tõng ngµnh hµng, vÞ trÝ, chøc n¨ng vµ nhiÖm vô mµ Nhµ níc giao ®Ó ph¸t huy vai trß ®Þnh híng cña kinh tÕ Nhµ níc. ë c¸c ngµnh nµy, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cã thÓ tham gia kinh doanh nhng c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ph¶i gi÷ vai trß chi phèi trong viÖc n¾m nguån hµng, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, b¸n bu«n vµ dù tr÷ lu th«ng. Trong mét sè ngµnh hµng nªn thµnh lËp nh÷ng tËp ®oµn, nh÷ng tæng c«ng ty gåm nhiÒu c«ng ty h¹ch to¸n ®éc lËp tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm cïng ®Çu t liªn kÕt ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh trªn th¬ng trêng vµ chèng ®éc quyÒn.
- §æi míi qu¶n lý cña Nhµ níc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc theo híng ®¶m b¶o quyÒn tù do, tù chñ kinh doanh theo ph¸p luËt (luËt doanh nghiÖp nhµ níc) vµ ®¶m b¶o sù kiÓm tra gi¸m s¸t cña Nhµ níc víi t c¸ch lµ chñ së h÷u.
Thùc hiÖn c¬ chÕ thuª gi¸m ®èc trªn c¬ së thi tuyÓn, coi gi¸m ®èc lµ mét nghÒ vµ dÇn dÇn h×nh thµnh thÞ trêng gi¸m ®èc. Theo ®ã, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vµ lîi Ých vËt chÊt (tiÒn l¬ng, thëng) ph¶i t¬ng xøng víi c«ng lao ®ãng gãp cña gi¸m ®èc ®èi víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.
- §¶m b¶o nguån vèn ho¹t ®éng cho c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, b»ng mäi c¸ch Nhµ níc cÊp ®ñ vèn ph¸p ®Þnh theo luËt c«ng ty ®Ó t¹o thuËn lîi cho doanh nghiÖp trong viÖc thÕ chÊp vay vèn ng©n hµng b¶o ®¶m vèn ho¹t ®éng.
CÊp ®ñ 100% nhu cÇu vèn lu ®éng cho c¸c doanh nghiªp th¬ng m¹i Nhµ níc, trong ®iÒu kiÖn Nhµ níc kh«ng cã kh¶ n¨ng cÊp ®ñ th× ph¶i gi¶m c¸c s¾c thuÕ theo tû lÖ vèn do doanh nghiªp tù c©n ®èi ®Ó doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn t¸i ®Çu t më réng kinh doanh.
CÇn cã chÝnh s¸ch vay vèn u ®·i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc khi cÇn ®Çu t më réng kinh doanh, kinh doanh mÆt hµng míi hoÆc khi cÇn æn ®Þnh thÞ trêng...
§Èy nhanh tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ mét sè doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc nh lµ mét gi¶i ph¸p ®Ó huy ®éng thªm vèn, t¹o thªm ®éng lùc ®Ó doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ lµ mét ®æi míi trong c¬ chÕ qu¶n lý cña c¸c doanh nghiÖp.
- Ph¸t triÓn mèi quan hÖ kinh doanh gi÷a doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trªn c¬ së cïng v× môc tiªu lîi nhuËn. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c tham gia ®Çu t vµo s¶n xuÊt, kÕt hîp gi÷a s¶n xuÊt víi th¬ng m¹i, ng¨n chÆn c¸c hiÖn tîng tiªu cùc, kh¾c phôc t×nh tr¹ng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, th«n tÝnh lÉn nhau.
Ph¶i quan t©m gióp ®ì c¸c hîp t¸c x· mua b¸n vµ m¹ng líi ®¹i lý ë c¸c vïng miÒn, ®Æc biÖt lµ ®Þa bµn n«ng th«n, miÒn nói, vïng s©u, vïng xa vÒ vèn, nguån hµng, tiªu thô s¶n phÈm... gãp phÇn tæ chøc l¹i thµnh phÇn kinh tÕ nµy ®Ó cïng th¬ng m¹i Nhµ níc ®¶m b¶o lu th«ng hµng ho¸ thèng nhÊt trong níc, ng¨n ngµ nh÷ng biÕn ®éng bÊt thêng, æn ®Þnh thÞ trêng, gi¸ c¶ vµ lµm nÒn t¶ng cho nÒn th¬ng m¹i ®Þnh híng XHCN.
- Më réng thÞ trêng xuÊt khÈu, ®æi míi c¬ cÊu vµ n©ng cao chÊt lîng hµng xuÊt khÈu, trong ®ã t¨ng tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn s©u vµ tinh, gi¶m m¹nh vµ sím chÊm døt viÖc xuÊt khÈu hµng th«, xuÊt nguyªn liÖu. Thùc hiÖn ®éc quyÒn Nhµ níc vÒ xuÊt nhËp khÈu mét sè mÆt hµng chiÕn lîc quan träng th«ng qua c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
Cñng cè vÞ thÕ níc ta trªn c¸c thÞ trêng xuÊt nhËp khÈu quen thuéc, kh«i phôc quan hÖ víi thÞ trêng truyÒn thèng, t×m thÞ trêng vµ b¹n hµng míi, t¹o lËp mét sè thÞ trêng vµ b¹n hµng l©u dµi vÒ nh÷ng mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu chñ yÕu. C¸c doanh nghiÖp cÇn tËp trung thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu.
TiÕp theo viÖc gia nhËp ASEAN, c¸c doanh nghiÖp ph¶i chuÈn bÞ mäi ®iÒu kiÖn cho viÖc tham gia Khèi mËu dÞch tù do (AFTA), diÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng (APEC), Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), tõng bíc tham gia c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng toµn cÇu vÒ u ®·i th¬ng m¹i víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn (GSTP), ¸p dông c¸c chuÈn mùc th¬ng m¹i quèc tÕ vµ lùa chän tham gia mét sè HiÖp héi xuÊt khÈu quèc tÕ vÒ tõng mÆt hµng xuÊt khÈu.
- Tõng doanh nghiÖp phÊn ®Êu n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ kinh doanh, lÊy suÊt sinh lîi trªn vèn lµm mét trong nh÷ng tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp kinh doanh; lÊy kÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi lµm tiªu chuÈn chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp c«ng Ých. Tõng doanh nghiÖp cÇn x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp; lùa chän ph¬ng thøc kinh doanh hîp lý; n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp; më réng thÞ trêng vµ b¹n hµng ë trong níc vµ níc ngoµi; c¶i thiÖn vµ ngµy cµng ph¸t triÓn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp; kiÖn toµn tæ chøc, thùc hiÖn cæ phÇn ho¸; n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý vµ nghiÖp vô kinh doanh th¬ng m¹i; t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc cña Bé ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vµ t¨ng cêng sù l·nh ®¹o cña §¶ng, thùc hiÖn d©n chñ t¹i doanh nghiÖp. Mét nguyªn t¾c hÕt søc quan träng ®¶m b¶o n©ng cao n¨ng lùc vµ hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc lµ kinh doanh cã v¨n ho¸, t«n träng ph¸p chÕ XHCN vµ tuyÖt ®èi gi÷ ch÷ tÝn ®èi víi kh¸ch hµng b»ng gi¸ c¶ hîp lý, chÊt lîng hµng ho¸ ®¶m b¶o, phôc vô v¨n minh, c¸c dÞch vô sau b¸n hµng chu ®¸o, thuËn tiÖn. Ch÷ tÝn trong kinh doanh lu«n lu«n lµ mét trong sè nh÷ng tµi s¶n quý gi¸ cã tÝnh truyÒn thèng cña th¬ng nghiÖp Nhµ níc cÇn ph¶i ®îc tr©n träng gi÷ g×n vµ ph¸t huy t¸c dông sèng cßn cña nã trong kinh doanh hiÖn nay vµ m·i m·i vÒ sau.
Kh«ng ngõng båi dìng kiÕn thøc qu¶n lý nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ rÌn luyÖn ®¹o ®øc t¸c phong Hå ChÝ Minh cho ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cña ngµnh th¬ng m¹i - dÞch vô ®Ó hä cã ®ñ tri thøc vµ lËp trêng t tëng v÷ng vµng trong sù nghiÖp ®æi míi tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc.
Ba lµ, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh bao gåm c¸c c«ng ty t nh©n, c¸c hé kinh doanh bu«n b¸n nhá mét mÆt khuyÕn khÝch hä tham gia kinh doanh nh÷ng mÆt hµng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng nh©n d©n mµ Nhµ níc kh«ng cÇn qu¶n lý, ®Æc biÖt lµ ë nh÷ng ®Þa bµn vïng s©u, vïng xa; mÆt kh¸c lµ gi¸o dôc hä, thêng xuyªn kiÓm tra kiÓm so¸t hä, buéc hä kinh doanh theo ®óng ph¸p luËt, kh«ng cho hä bu«n b¸n gian lËn, trèn thuÕ, bu«n b¸n hµng gi¶, hµng kÐm phÈm chÊt... Cßn vÒ l©u dµi vµ c¬ b¶n lµ híng hä liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i Nhµ níc, biÖn ph¸p ®ã nh Lª Nin nãi lµ ®· b¾c ®îc nh÷ng nhÞp cÇu nho nhá ®i vµo CNXH.
3.2.3. Nhãm gi¶i ph¸p vÒ ph¸p lý - hµnh chÝnh.
Tríc hÕt, ph¶i kiÖn toµn bé m¸y Nhµ níc tõ trung ¬ng ®Õn c¬ së thùc sù lµ Nhµ níc cña d©n, do d©n, v× d©n, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®¶m b¶o sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc ®Ó bï ®¾p nh÷ng khuyÕt tËt cña thÞ trêng, ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ vi m« - vÜ m«, thùc hiÖn t¨ng trëng kinh tÕ, gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh vµ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi th«ng qua c¸c biÖn ph¸p vµ ®ßn bÈy kinh tÕ, b¶o ®¶m sù c¹nh tranh lµnh m¹nh cïng víi sù hç trî cña c¸c c«ng cô ph¸p lý vµ hµnh chÝnh, chèng ®éc quyÒn, duy tr× sù ph¸t triÓn kinh tÕ do chÝnh phñ quy ®Þnh.
Ph¶i rµ so¸t, ®µo t¹o l¹i vµ tuyÓn chän ®éi ngò c«ng chøc nhµ níc c¸c cÊp cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é chuyªn m«n vµ ®¹o ®øc phÈm chÊt tèt, thùc sù lµ nh÷ng c¸n bé “cÇn, kiÖm, liªm, chÝnh, chÝ c«ng, v« t ”. Ph¶i tinh gi¶n bé m¸y, ®æi míi lÒ lèi vµ ph¬ng thøc lµm viÖc, chèng phiÒn hµ ®Ó ngµy cµng n©ng cao n¨ng lùc, hiÖu lùc, hiÖu qu¶ trong qu¶n lý x· héi, qu¶n lý kinh tÕ.
Hai lµ, ban hµnh ®Çy ®ñ vµ ®ång bé hÖ thèng ph¸p luËt, hoµn thiÖn vµ bæ sung míi mét sè chÝnh s¸ch, t¹o m«i trêng ph¸p lý thuËn lîi cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN.
LuËt th¬ng m¹i ®· ban hµnh nhng viÖc thùc hiÖn cßn nhiÒu lóng tóng, do vËy cÇn cã biÖn ph¸p ®a luËt vµo cuéc sèng mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ h¬n, ®ång thêi thêng xuyªn rµ so¸t ®Ó ®iÒu chØnh kÞp thêi nÕu cÇn thiÕt. §æi míi vµ c¶i tiÕn h¬n n÷a thñ tôc hµnh chÝnh cÊp giÊy phÐp kinh doanh, h¹n ng¹ch xuÊt nhËp - khÈu.
Ba lµ, ®Èy m¹nh h¬n n÷a c«ng t¸c chèng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i coi ®ã lµ nhiÖm vô thêng xuyªn vµ l©u dµi gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt trong níc, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ®óng ®Þnh híng XHCN. C¸c c¬ quan chøc n¨ng ph¶i thêng xuyªn kiÓm tra, ph¸t hiÖn vµ xö lý thÝch ®¸ng c¸c hiÖn tîng vi ph¹m, ®ång thêi víi viÖc “ rµ so¸t c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, kÞp thêi bæ sung, söa ®æi ®Ó t¹o thµnh mét hÖ thèng c¬ chÕ, chÝnh s¸ch phï hîp víi ho¹t ®éng th¬ng m¹i ë c¸c tuyÕn biªn giíi, tríc hÕt ph¶i khÈn tr¬ng x©y dùng mét chÝnh s¸ch th¬ng m¹i vïng biªn giíi thèng nhÊt vµ nhanh nh¹y, ®¶m b¶o ®Êu tranh cã hiÖu qu¶ trong viÖc chèng ®Èy hµng lËu, hµng Õ thõa cña c¸c níc vµo níc ta”.
Ph¶i n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng, ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ, chÊn chØnh ®¹o ®øc, phÈm chÊt, lµm trong s¹ch ®éi ngò trùc tiÕp lµm c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i ®¶m phßng chèng cã hiÖu qu¶, trong ®ã mÊu chèt cña vÊn ®Ò lµ ®¹o ®øc cña c¸n bé, nh©n viªn ngµnh H¶i quan.
§Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i cÇn tr¸nh sù dµn tr¶i mµ ph¶i ®¸nh cã träng t©m träng ®iÓm, tËp trung vµo c¸c ®èi tîng, c¸c ®êng d©y, æ nhãm bu«n lËu lín, nh÷ng doanh nghiÖp cè t×nh vi ph¹m mang tÝnh hÖ thèng. CÇn n©ng cao tr¸ch nhiÖm l·nh ®¹o, chØ ®¹o cña cÊp uû vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i. §Æc biÖt ph¶i thêng xuyªn gi¸o dôc, ph¸t ®éng nh©n d©n kh«ng tham gia, kh«ng sö dông hµng lËu vµ lªn ¸n bu«n lËu, lµm cho hä hiÓu r»ng “ kh«ng bu«n lËu, kh«ng dïng hµng lËu lµ yªu níc ”, xö lý nghiªm c¸c c¸ nh©n cè t×nh tham gia, tiÕp tay cho bän bu«n lËu.
3.3. Mét sè kiÕn nghÞ.
Trêng ®¹i häc Th¬ng m¹i lµ trêng ®¹i häc chuyªn ngµnh, cã mèi quan hÖ g¾n bã chñ yÕu víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i, víi Bé Th¬ng m¹i. Sù g¾n bã nµy tríc ®©y - thêi bao cÊp - ®· thÓ hiÖn rÊt thuËn lîi khi nhµ trêng trùc thuéc Bé. C¶ vÒ lý luËn còng nh thùc tiÔn ®· chØ ra r»ng ®Ó ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN trong lÜnh vùc kinh doanh th¬ng m¹i th× sù g¾n bã gi÷a nhµ trêng vµ Bé th¬ng m¹i, nhµ trêng vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i ph¶i mËt thiÕt h¬n n÷a, ph¶i “ kÐo dµi nhµ trêng tíi tËn c¸c doanh nghiÖp ”. Bé Th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i vµ trêng ®¹i häc Th¬ng m¹i ph¶i ®ång chÞu tr¸ch nhiÖm trong sù nghiÖp ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé chuyªn ngµnh th¬ng m¹i, nh÷ng vÊn ®Ò khoa häc vµ thùc tiÔn liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng m¹i; nhµ trêng vµ Bé ph¶i dù b¸o ®îc sù ph¸t triÓn cña th¬ng m¹i níc ta vµ thÕ giíi, ®Ò ra ®îc nh÷ng ph¬ng híng kinh doanh ®óng ®¾n còng nh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm trong hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn ®iÒu ®ã chóng t«i xin cã mét sè kiÕn nghÞ:
Mét lµ, chuyÓn l¹i trêng §¹i häc Th¬ng m¹i thuéc hai Bé qu¶n lý - Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o, Bé Th¬ng m¹i.
Hai lµ, c¸c c¬ quan Bé th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i ®îc coi lµ mét c«ng ®o¹n trong d©y chuyÒn ®µo t¹o cña nhµ trêng: tiÕp nhËn sinh viªn thùc tËp, tiÕp nhËn c¸n bé, gi¸o viªn cña nhµ trêng ®i nghiªn cøu thùc tÕ, chñ nhiÖm khoa, bé m«n kiªm nhiÖm hoÆc danh dù...
Ba lµ, thêng xuyªn cã sù trao ®æi khoa häc vµ kinh nghiÖm c«ng t¸c thùc tÕ gi÷a c¸c c¬ quan thuéc Bé Th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i víi nhµ trêng: mêi gi¶ng, mêi b¸o c¸o thùc tÕ...
Bèn lµ, nhµ trêng, c¸c c¬ quan thuéc bé vµ c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i phèi hîp nghiªn cøu chØ ra c¸c vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn c¬ b¶n ®¶m b¶o th¬ng m¹i ho¹t ®éng ®óng híng, cã hiÖu qu¶, phôc vô tèt s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, ®¸p øng yªu cÇu cña sù nghiÖp ®æi míi ®Êt níc do §¶ng ta khëi xíng vµ l·nh ®¹o.
III. KÕt luËn
§Þnh híng XHCN lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn c¬ b¶n trong ®êng lèi ®æi míi cña §¶ng ta. Nã kh«ng chØ lµ sù kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m ®i theo con ®êng mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· lùa chän, mµ cßn lµ lËp trêng, nguyªn t¾c ®¶m b¶o ®æi míi thµnh c«ng, song ®©y còng lµ vÊn ®Ò míi mÎ vµ hÕt søc phøc t¹p. Sù phøc t¹p cña vÊn ®Ò kh«ng chØ ë môc tiªu cña ®Þnh híng, con ®êng, biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn ®Þnh híng XHCN, mµ cßn lµ néi dung ®Þnh híng, tæng hîp sù ®Þnh híng XHCN trªn c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ, cña ®êi sèng x· héi ®îc thùc hiÖn nh thÕ nµo.
Th¬ng m¹i lµ mét ngµnh kinh tÕ, mét lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Th¬ng m¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn còng vËn ®éng vµ biÕn ®æi theo ®Þnh híng XHCN. §Þnh híng XHCN trªn lÜnh vùc kinh doanh th¬ng m¹i ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN nãi chung nh cã sù l·nh ®¹o cña §¶ng M¸c xÝt - LªninnÝt ch©n chÝnh, cã Nhµ níc XHCN thùc sù cña d©n, do d©n, v× d©n cßn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc thï trong xu híng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh híng XHCN ë níc ta. Trong nÒn th¬ng m¹i nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay viÖc chØ ra ®îc nh÷ng ®Þnh híng c¬ b¶n còng nh mét hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p ®¶m b¶o ®Þnh híng XHCN trong kinh doanh th¬ng m¹i còng lµ mét viÖc lµm míi mÎ vµ v« cïng khã kh¨n nhng l¹i lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn cÊp b¸ch.
Lµ nh÷ng gi¸o viªn gi¶ng d¹y ë trêng §¹i häc Th¬ng m¹i, tuy kh«ng ph¶i lµ gi¸o viªn chuyªn ngµnh, nhng víi ®Ò tµi nghiªn cøu “ Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn c¬ b¶n vÒ ®Þnh híng XHCN trong lÜnh vùc kinh doanh th¬ng m¹i ë níc ta ” chóng t«i muèn gãp mét c«ng søc, mét tri thøc nhá bÐ cña m×nh vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh th¬ng m¹i nãi riªng, sù nghiÖp ®æi míi ®Êt níc ta nãi chung theo ®Þnh híng XHCN. §©y lµ nh÷ng quan ®iÓm, nh÷ng suy nghÜ bíc ®Çu cßn nhiÒu thiÕu sãt nhng cã thÓ sÏ lµ sù khëi ®iÓm, gîi ý ®Ó nhiÒu t¸c gi¶ cã nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu hoµn chØnh h¬n./.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Những vấn đề về lý luận & thực tiễn cơ bản về định hướng XH CN trong lĩnh vực kinh doanh thương mại của nước ta hiện nay.doc
