Đề tài Sự điều chỉnh pháp luật về thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp ở nước ta hiện nay

Sự điều chỉnh pháp luật về thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp ở nước ta hiện nay(70 trang) LỜI MỞ ĐẦU Kể từ Đại hội Đảng VI đến nay nền kinh tế nước ta đã trải qua 15 năm đổi mới. Sự chuyển đổi từ nền kinh tế tập trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường đã góp phần làm thay đổi bộ mặt nền kinh tế nước ta, tổng sản phẩm thu nhập quốc dân ngày càng cao, nhịp độ tăng trưởng kinh tế được xếp vào loại cao nhất của thế giới. Nhưng bên cạnh đó, nền kinh tế thị trường cũng làm phát sinh những quan hệ kinh tế mới- đó chính là hiện tượng phá sản, một quy luật tất yếu của thị trường. Sự ra đời của Luật phá sản doanh nghiệp ngày 30/12/1993 đã đánh dấu một bước phát triển trong hoạt động lập pháp và hoàn thiện hệ thống pháp luật ở nước ta, góp phần tích cực vào việc giải quyết các quan hệ xã hội mới phát sinh trong nền kinh tế. Thực tiễn đã xác nhận pháp luật về phá sản doanh nghiệp thực sự là công cụ hữu hiệu để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà đầu tư, bảo vệ người lao động, là công cụ tái tổ chức lại doanh nghiệp mắc nợ, góp phần cơ cấu lại nền kinh tế và bảo vệ trật tự, kỷ cương của pháp luật, tạo ra môi trường kinh doanh lành mạnh để thu hút đầu tư nước ngoài cũng như đầu tư trong nước. Tuy vậy, Luật phá sản của nước ta còn rất non trẻ, được xây dựng trên tinh thần pháp luật phá sản doanh nghiệp của một số nước phát triển và dựa trên quan điểm của Đảng và Nhà nước ta về phá sản doanh nghiệp. Cho đến nay, Luật phá sản của nước ta đã thực thi trong vòng trên 8 năm, nhưng đã bộc lộ những quan điểm khiếm khuyết, cần phải sửa đổi bổ sung cho phù hợp với nhu cầu thực tế của đất nước. Với xu thế các loại hình doanh nghiệp ở nước ta ngày càng phát triển cả về số lượng và quy mô. Từ đó dẫn tới nảy sinh những quan hệ kinh tế mới mà Luật phá sản chưa kịp thời sửa đổi, dẫn đến một số đối tượng đáng lẽ ra thuộc phạm vi điều chỉnh của Luật phá sản, nhưng hiện lại chưa có chế độ nào của Luật phá sản điều chỉnh những đối tượng đó. Thực tiễn trong những năm qua cho thấy việc thi hành Luật phá sản đã gặp phải những khó khăn, đó là nhiều trường hợp yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp phải gác lại, vì chưa có đủ căn cứ theo quy định cuả Luật phá sản doanh nghiệp, cho dù doanh nghiệp đó đã hoàn toàn mất khả năng hoạt động, kinh phí cho việc giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản còn hạn hẹp; Không đủ tài liệu để kiểm toán chứng minh doanh nghiệp có lâm vào tình trạng phá sản hay không?. Khó khăn trong việc xác định tài sản còn lại của doanh nghiệp để phân chia cho các chủ nợ. Chính vì vậy trong những năm qua số lượng các doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản được xử lý theo Luật phá sản đã không giải quyết được hết hậu quả của nền kinh tế thị trường mang lại, xa rời thực tiễn cuộc sống. Do đó việc nghiên cứu, lý giải để làm sáng tỏ về cơ sở lý luận, đặc điểm về nội dung cũng như phương hướng xây dựng hoàn thiện pháp luật phá sản doanh nghiệp hiện nay ở nước ta là một đòi hỏi cấp bách cả về lý luận lẫn thực tiễn. Vì vậy Em quyết định chọn đề tài: “Sự điều chỉnh pháp luật về thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp ở nước ta hiện nay” làm khóa luận tốt nghiệp Đại học của mình. Mục đích nghiên cứu của đề tài này là làm sáng tỏ cơ sở lý luận, nội dung pháp lý, đồng thời trên cơ sở phân tích các quan điểm hiện hành và thực tiễn áp dụng Luật phá sản doanh nghiệp ở Việt nam, tác giả đề xuất hoàn thiện các quy định của Luật phá sản doanh nghiệp nước ta hiện nay. Khoá luận được trình bày trên cơ sở lý luận chủ nghĩa Mác- Lê Nin về Nhà nước và pháp luật, quan điểm của Đảng và Nhà nước về vấn đề phá sản doanh nghiệp ở nước ta hiện nay. Nội dung của khoá luận được nêu và phân tích dựa trên cơ sở văn bản pháp luật của Nhà nước, các văn bản hướng dẫn, tài liệu hướng dẫn tổng kết thực tiễn áp dụng pháp luật. Để luận giải những vấn đề của đề tài, khoá luận sử dụng các phương pháp: Duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, phương pháp phân tích, tổng hợp, thống kê, so sánh Khoá luận được chia thành ba chương không kể lời nói đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo. Chương I: Khái quát chung về phá sản doanh nghiệp và pháp luật phá sản Chương II: Thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp theo pháp luật hiện hành. Chương III : Thực trạng giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp trong thời gian qua và phương hướng hoàn thiện pháp luật phá sản doanh nghiệp Việt nam. Với trình độ còn nhiều hạn chế cũng như kinh nghiệm nghiên cứu chưa nhiều, hơn nữa đây cũng là một vấn đề mới ở Việt nam, cho nên khoá luận sẽ không tránh khỏi những hạn chế nhất định. Tác giả rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy, cô giáo và tất cả các bạn. Tôi xin chân thành cảm ơn ! CHƯƠNG I KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHÁ SẢN VÀ PHÁP LUẬT PHÁ SẢN I.KHÁI NIỆM PHÁ SẢN 1. Khái niệm Do đặc điểm tình hình kinh tế chính trị-xã hội ở mỗi nước là khác nhau, mà mỗi quốc gia có quan niệm rộng hẹp khác nhau về khái niệm phá sản. Nhưng theo một ngôn ngữ chung nhất trong Luật phá sản của nhiều nước hiện nay là tình trạng pháp nhân hay thể nhân không có khả năng nộp thuế, không thanh toán được công nợ trong thời hạn quy định. Tuy nhiên, không có khả năng thanh toán được quy định trong Luật phá sản của mỗi nước là khác nhau.Chẳng hạn : Theo luật không có khả năng thanh toán (INSOL VENCYACT 1986) và luật treo giờ Giám đốc công ty ) COMPANYIRCTORSDISQUALIFICATION ACT1986)của Anh ban hành năm 1986 thì các doanh nghiệp (công ty ) có giá trị tài sản thấp hơn số nợ phải trả (hiện tại và tương lai) đều bị liệt vào loại không có khả năng thanh toán. Nhưng không có khả năng thanh toán ở Anh chưa có nghĩa là doanh nghiệp bị xếp vào loại phá sản, mà ở nước này còn giành một thời gian nhằm khôi phục hoạt động doanh nghiệp. Sau thời gian này doanh nghiệp không hồi phục được thì bị tuyên bố phá sản. Theo Luật phá sản Trung Quốc ban hành năm 1986 thì trong vòng 6 tháng kể từ ngày có đơn yêu cầu phá sản mà doanh nghiệp (còn nợ) không trả đuợc nợ, thì xếp vào loại phá sản. Theo Luật phá sản của Pháp ngày 25/1/1985 không định rõ sự mất khả năng thanh toán nợ của doanh nghiệp.Tại điều 3 chỉ quy định thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản sẽ áp dụng cho các doanh nghiệp không có khả năng thanh toán nợ đến hạn bằng những tài sản sẵn có của mình . Luật phá sản Singapore quy định đơn thỉnh cầu phá sản chỉ được xem xét trên cơ sở con nợ không thể trả được một hay nhiêù món nợ quá hạn không dưới 2000 ddorlla Singapore. Ở Việt Nam, trong những thập niên trước đây nước ta từ một nền kinh tế tập trung bao cấp chỉ chú trọng phát triển kinh tế Nhà nước (KTNN) và kinh tế tập thể (Hợp tác xã).Được Nhà nước bao tiêu từ nguồn vào đến đầu ra theo một định mức Nhà nước giao cho. Như thế đã tạo ra cho các doanh nghiệp trong nền kinh tế này mất đi tính cạnh tranh lẫn nhau.Nếu như một doanh nghiệp nào đó làm ăn thua lỗ sẽ được Nhà nước bù lỗ vì thế tất nhiên không có một doanh nghiệp nào bị tuyên bố phá sản mặc dù liên tục làm ăn thua lỗ trong một thời gian dài. Đây là một trong những nguyên nhân chính làm cho nền kinh tế nước ta phát triển chậm chạp, ỳ ạch trong một thơì gian dài và chủ yếu dựa vào nguồn viện trợ và vay nợ từ nước ngoài. Từ khi Đảng và Nhà nước ta chủ trương phát triển nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo cơ chế thị trường.Nếu như trước kia chỉ có hai thành phần kinh tế chủ yếu là kinh tế Nhà nước và kinh tế tập thể, thì nay đã xuất hiện các thành phần kinh tế khác nhau như:Kinh tế tư bản tư nhân, tư bản Nhà Nước, kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài.Các thành phần kinh tế này đều được phép hoạt động bình đẳng vơí nhau và tất nhiên là cạnh tranh lẫn nhau để dành thị trường. Nếu như trong nền kinh tế bao cấp các doanh nghiệp Nhà nước không bao giờ bị phá sản vì có sự bảo trợ của Nhà nước thì trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp Nhà nước (tư nhân) phải tự tìm kiếm thị trường từ nguồn nguyên vật liệu đến tiêu thụ sản phẩm mà không còn được Nhà nước bao tiêu như ngày trứơc nữa. Hiện tượng tất yếu xảy ra là doanh nghiệp làm ăn kém hiệu quả thua lỗ thì dẫn đến phá sản- Đó là quy luật cạnh tranh của nền kinh tế thị trường. Luật phá sản doanh nghiệp Việt Nam đã được Quốc hội thông qua ngày 30/12/1993 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/1994 không định nghĩa doanh nghiệp phá sản mà đưa ra khái niệm doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản như sau “Doanh nghiệp lâm vào tình trạng phá sản là doanh nghiệp gặp khó khân hoặc bị thua lỗ trong hoạt động kinh doanh, sau khi đã áp dụng các biện pháp tài chính cần thiết mà vẫn mất khả năng thanh toán nợ đến hạn “(Điều 2 Luật phá sản doanh nghiệp ). Nghị định 189/CP23H2/1994 ngày 23/12/1994 của Chính phủ đã hướng dẫn chi tiết hơn : “ Doanh nghiệp được coi là có dấu hiệu lâm vào tình trạng phá sản nói tại Điều 2 của Luật phá sản doanh nghiệp nếu kinh doanh thua lỗ trong hai năm liên tiếp đến mức không trả được các khoản nợ đến hạn, không trả đủ lương cho người lao động theo thoả ước lao động và hợp đồng lao động trong ba tháng liên tiếp Khi xuất hiện dấu hiệu lâm vào tình trạng phá sản nói tại Khoản 1 Điều này, doanh nghiệp phải áp dụng các biện pháp tài chính cần thiết để khắc phục tình trạng mất khả năng thanh toán nợ đến hạn.” Như vậy, một doanh nghiệp bị coi là lâm vào tình trạng phá sản khi thoả mãn các dấu hiệu sau: Một là, doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc kinh doanh bị thua lỗ trong hai năm liên tiếp. Đây là đấu hiệu xác định nguyên nhân chính dẫn đến khủng hoảng về tài chính . Tuy nhiên, thực tế có rất nhiều trường hợp doanh nghiệp làm ăn thua lỗ hàng năm liền nhưng vẫn có đủ nguồn tài chính để thanh toán nợ và ngược lại thiếu nợ nhưng doanh nghiệp vẫn làm ăn phát triển, nguồn tài chính đầy đủ.Thực ra sự thua lỗ và không trả được nợ chỉ là kết quả của sự tính toán của doanh nghiệp để nhằm giảm thuế và lợi dụng vốn của chủ nợ để kinh doanh. Vì vậy, đây mới chỉ là điều kiện cần để xác định doanh nghiệp bị khủng hoảng tài chính là do hoạt động kinh doanh mang lại chứ chưa khẳng định được doanh nghiệp đã lâm vào tình trạng phá sản hay chưa. Hai là, doanh nghiệp không thanh toán được các khoản nợ đến hạn. Doanh nghiệp bị coi là không thanh toán được các khoản nợ đến hạn nếu doanh nghiệp không có khả năng chi trả và doanh nghiệp không đủ tài sản để chi trả. Doanh nghiệp không có khả năng chi trả là doanh nghiệp không có khả năng thoả mãn những yêu cầu thanh toán chi trả cho các chủ nợ bằng những tài sản hiện có khi thời hạn thanh toán đã đến hạn. Không đủ tài sản để chi trả có nghĩa là số nợ của doanh nghiệp nhiều hơn số tài sản hiện có của doanh nghiệp .Việc doanh nghiệp không có khả năng chi trả hoàn toàn không có nghĩa là doanh nghiệp không đủ tài sản để chi trả. Mặc dù doanh nghiệp không đủ tài sản để chi trả, nhưng doanh nghiệp rất có thể có khả năng chi trả, ví dụ bằng những khoản vay tín dụng. Do đó, để xác định doanh nghiệp đã lâm vào tình trạng phá sản hay chưa cần xem xét đấu hiệu sau đây. Ba là, đã áp dụng các biện pháp tài chính cần thiết mà vần mất khả năng thanh toán nợ đến hạn. Đây là dấu hiệu xác định tình trạng mất khả năng thanh toán nợ đến hạn của doanh nghiệp là không thể khắc phục được nữa. Tại khoản 2 điều 3 Nghị định 189CP/ngày 23/12/1994 có nêu: 1. Có phương án tổ chức lại sản xuất kinh doanh, quản lý chặt chẽ các khoản chi phí, tìm kiếm thị trường tiêu thụ sản phẩm. 2. Có biện pháp xử lý hàng hoá, sản phẩm vật tư tồn kho. 3. Thu hồi các khoản nợ và tài sản bị chiếm dụng. 4. Thương lượng với các chủ nợ để hoãn nợ, mua nợ, bảo lãnh nợ, giảm, xoá nợ. 5. Tìm kiếm các khoản tài trợ và các khoản vay để trang trải khoản nợ đến hạn và đầu tư đổi mới công nghệ. Đây là các biện pháp đặt ra nhằm ngăn chặn một số doanh nghiệp lợi dụng phá sản để cấu kết nhằm trục lợi, chiếm đoạt tài sản của các chủ nợ. Chính vì việc áp dụng các biện pháp tài chính cần thiết phải được thực hiện trong khoảng thời gian hai năm thua lỗ.Không thể xét dấu hiệu này sau hai năm thua lỗ.Vì đòi hỏi doanh nghiệp áp dụng biện pháp tài chính này sẽ hạn chế quyền đệ đơn xin tuyên bố phá sản tại toà của các chủ nợ và doanh nghiệp (con nợ) viện lý do chưa áp dụng các biện pháp tài chính cần thiết, để trì hoãn việc trả nợ.Ngoài ra luật phải quy định rõ tất cả các biện pháp tài chính kể trên là bắt buộc đối với tất cả các doanh nghiệp hay không?Hay các doanh nghiệp chỉ cần áp dụng một trong năm biện pháp đó. 2. Phân loại phá sản Người ta có thể phân loại phá sản theo nhiều cách khác nhau dựa vào các tiêu chí khác nhau. a. Căn cứ vào tính chất của sự phá sản có phá sản trung thực và phá sản gian trá.

67 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2252 | Lượt tải: 0

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Sự điều chỉnh pháp luật về thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp ở nước ta hiện nay, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

chØ cÇn sù chÊp thuËn cña sè chñ nî ®Þa diÖn cho Ýt nhÊt hai phÇn ba sè chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m cña c¸c chñ nî cã mÆt t¹i héi nghÞ chñ nî th«ng qua. NÕu héi nghÞ chñ nî lÇn thø hai còng kh«ng thµnh th× ThÈm ph¸n sÏ ra quyÕt ®Þnh ®×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp (§iÒu 31 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp). NhiÖm vô, quyÒn h¹n cña héi nghÞ chñ nî ®îc thÓ hiÖn díi néi dung sau: - Xem xÐt, th«ng qua ph¬ng ¸n hoµ gi¶i tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp . - Th¶o luËn vµ kiÕn nghÞ víi ThÈm ph¸n vÒ viÖc ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp . NÕu kh«ng cã ph¬ng ¸n hoµ gi¶i hoÆc ph¬ng ¸n hoµ gi¶i kh«ng ®¬c th«ng qua (§iÒu 24 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ). Trong thêi h¹n tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh, nÕu doanh nghiÖp kinh doanhcã hiÖu qu¶, thùc hiÖn c¸c nghÜa vô theo kÕ ho¹ch ®· ®îc Héi nghÞ chñ nî th«ng qua vµ kh«ng cã khiÕu n¹i ®Õn toµ ¸n th× chñ doanh nghiÖp hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña chñ doanh nghiÖp cã quyÒn ®Ì nhÞ thÈm ph¸n ra quyÕt ®Þnh d×nh chØ viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp . Trêng hîp kh«ng cã ph¬ng ¸n hoµ gi¶i, héi nghÞ chñ nî kh«ng th«ng qua ph¬ng ¸n hoµ gi¶i hÕt h¹n thi hµnh ph¬ng an hoµ gi¶i, chñ doanh nghiÖp xin tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, th× ThÈm ph¸n sÏ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, tiÕn hµnh chia tµi s¶n cho c¸c chñ nî. Nh vËy môc ®Ých chÝnh cña viÖc tæ chøc héi nghÞ chñ nî lµ nh»m hoµ gi¶i gi÷a chñ nî vµ doanh nghiÖp m¾c nî t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp m¾c nî phôc håi ho¹t ®éng kinh doanh. ChØ trong trêng hîp hoµ gi¶i kh«ng thµnh, kh«ng thÓ cøu v·n doanh nghiÖp khái t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, th× viÖc tæ chøc héi nghÞ chñ nî nh»m ®¶m b¶o cho viÖc gi¶i quyÕt mét c¸ch b×nh ®¼ng lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c chñ nî víi nhau. 4. QuyÕt ®Þnh ph¸ s¶n vµ ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n. 4.1. QuyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. ViÖc ph¸ s¶n doanh nghiÖp ph¶i do ThÈm ph¸n ®îc ph©n c«ng phô tr¸ch vô ph¸ s¶n, ph¸n quyÕt doanh nghiÖp díi h×nh thøc mét quyÕt ®Þnh. Nh chóng ta biÕt kh«ng ph¶i bÊt cø doanh nghiÖp nµo l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n vµ cã ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®ã ngay. ThÈm ph¸n chØ ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n trong nh÷ng trêng hîp sau ®©y: Chñ doanh nghiÖp hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp kh«ng cã ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (t¹i §iÒu 20 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp). Chñ doanh nghiÖp hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp kh«ng cã mÆt ë h«i nghÞ chñ nî ®Ó tr×nh bÇy ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh. Héi nghÞ chñ nî kh«ng th«ng qua ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. HÕt thêi h¹n tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh mµ doanh nghiÖp vÉn kinh doanh kh«ng cã hiÖu qu¶ vµ c¸c chñ nî yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp . Trong thêi h¹n tæ chøc l¹i kinh doanh, doanh nghiÖp vi ph¹m nghiªm träng nh÷ng tho¶ thuËn t¹i héi nghÞ chñ nî vµ c¸c chñ nî yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt viÖc ph¸ s¶n doanh nghiÖp mµ chñ doanh nghiÖp t nh©n bá trèn hoÆc bÞ chÕt vµ ngêi thõa kÕ tõ chèi thõa kÕ hoÆc kh«ng cã ngêi thõa kÕ ( §iÒu 36 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ). Ngoµi nh÷ng trêng hîp trªn §iÒu 14 Kho¶n 3 NghÞ ®Þnh 189/CP cßn nªu thªm mét trêng hîp n÷a: Trong thêi gian thùc hiÖn ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ c¸c bÖn ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh. NÕu xÐt thÊy kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ®Ò nghÞ Toµ ¸n tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña chÝnh m×nh. QuyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng néi dung chÝnh sau: - Tªn cña Toµ ¸n, hä vµ tªn cña thÈm ph¸n gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n - Ngµy vµ sè thô lý ®¬n yªu cÇu ph¸ s¶n doanh nghiÖp . - Tªn vµ ®Þa chØ cña doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. - Ngµy tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp . - Lý do tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp . - Ph¬ng ¸n ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n doanh nghiÖp . QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®îc göi cho c¸c chñ nî, doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n vµ ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n cïng cÊp (§iÒu 37 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ). QuyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cã thÓ khiÕu n¹i vµ kh¸ng nghÞ. Thêi h¹n khiÕu n¹i cña c¸c chñ nî vµ doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n vµ kh¸ng nghÞ cña ViÖn kiÓm s¸t lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh. HÕt thêi h¹n nµy mµ kh«ng cã khiÕu n¹i, kh¸ng nghÞ th× quyÕt ®Þnh ph¸ s¶n cã hiÖu lùc thi hµnh (§iÒu 40 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ). QuyÕt ®Þnh ph¸ s¶n ph¶i ®îc ®¨ng b¸o ®Þa ph¬ng vµ b¸o h»ng ngµy cña trung ¬ng trong ba sè liªn tiÕp, thêi h¹n ®¨ng b¸o chËm nhÊt lµ 10 ngµy kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc. ThÈm ph¸n ph¶i sao quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cã hiÖu lùc göi cho: - Phßng thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p. - C¸c chñ nî, doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. - ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n, c¬ quan tµi chÝnh, lao ®éng cïng cÊp. - C¬ quan cÊp giÊy phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp . §èi víi phßng thi hµnh ¸n d©n sù, ph¶i göi theo b¶n sao quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp nh÷ng tµi liÖu cÇn thiÕt cho viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh ®ã. ThÈm ph¸n, Toµ ¸n kinh tÕ c¸c tØnh ph¶i gi¸m s¸t viÖc bµn giao tµi s¶n vµ c¸c giÊy tê tµi liÖu cã liªn quan gi÷a tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ tæ thanh to¸n tµi s¶n ( §iÒu 41 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ). 4.2. Ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh ngiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. Sau khi cã quyÕt ®Þnh ph¸ s¶n doanh nghiÖp, th× toµn bé tµi s¶n cña doanh nghiÖp tuyªn bè ph¸ s¶n ®îc thu håi vµ b¸n ®Êu gi¸ ®Ó chi phÝ cho viÖc ph¸ s¶n vµ tr¶ nî cho c¸c chñ nî. Tuy nhiªn, kh«ng v× thÕ mµ sù phøc t¹p, khã kh¨n cã gi¶m ®i, vÉn tån t¹i nh÷ng phøc t¹p, khã kh¨n mang nÐt ®Æc thï riªng n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ph©n chia l¹i gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp m¾c nî. V× tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã h¹n mµ chñ nî th× l¹i nhiÒu, gi÷a c¸c chñ nî l¹i chia ra c¸c chñ nî kh¸c nhau, mçi lo¹i chñ nî l¹i cã hay kh«ng cã nh÷ng ®Æc thï u ®·i riªng, gi÷a c¸c chñ nî cã ®Æc quyÒn u ®·i l¹i cã chñ nî ®îc u tiªn tríc, u tiªn sau vµ sù tranh chÊp gi÷a c¸c chñ nî ®Ó giµnh quyÒn u tiªn hay g¹t bá nh÷ng kho¶n nî kh¸c kh«ng thÓ x¶y ra. VÒ c¸c mãn nî míi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n (sau khi cã quyÕt ®Þnh më thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ) ®îc thanh to¸n díi sù gi¸m s¸t cña ThÈm ph¸n. Nh v©y lµ c¸c mãn nî míi trªn, khi ®Õn h¹n th× ®îc u tiªn thanh to¸n tríc c¶ c¸c chñ nî cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp. Sau khi ®· thanh to¸n c¸c kho¶n nî m¬i xong, tæ thanh to¸n tµi s¶n míi tiÕp tôc thanh to¸n nî cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®· cÇm cè, thÕ chÊp nÕu ThÈm ph¸n cha thanh to¸n tríc ®ã. ViÖc thanh to¸n nî cã b¶o ®¶m nµy thùc hiÖn theo nguyªn t¾c lµ sau khi héi ®ång ®Þnh gi¸ l¹i tµi s¶n ®em b¶o ®¶m xong, nÕu gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc cÇm cè kh«ng ®ñ thanh to¸n cña chñ nî cã b¶o ®¶m th× chñ nî ®ã ®îc tham gia vµo viÖc ph©n chia gi¸ trÞ cßn l¹i cña doanh nghiÖp nh c¸c chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m kh¸c.NÕu gi¸ trÞ tµi s¶n cÇm cè hoÆc thÕ chÊp ®ã lín h¬n sè nî th× phÇn chªnh lÖch ®îc nhËp vµo gi¸ trÞ cßn l¹i cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n. C¨n cø §iÒu 39 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th× viÖc ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp sau khi ®· tiÕn hµnh thanh to¸n c¸c kho¶n nî nªu trªn ®îc thùc hiÖn theo thø tù u tiªn sau: 1. C¸c kho¶n lÖ phÝ, c¸c chi phÝ kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cho viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. - LÖ phÝ Toµ ¸n gi¶i quyÕt viÖc ph¸ s¶n doanh nghiÖp, do Toµ ¸n quyÕt ®Þnh c¨n cø theo NghÞ ®Þnh 70/CP ngµy 12/6/1997 cña ChÝnh Phñ vÒ ¸n phÝ, lÖ phÝ Toµ ¸n. - Chi phÝ kª biªn, thu håi, gi¸m ®Þnh b¶o qu¶n, tè chøc b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n, chi phÝ cho viÖc triÖu tËp vµ tiªn hµnh hé nghÞ chñ nî (kh«ng bao gåm chi phÝ ®i l¹i, ¨n ë cña chñ nî) c¸c chi phÝ nµy ®îc thanh to¸n theo thùc chi do ThÈm ph¸n phô tr¸ch quyÕt ®Þnh. - Chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n ®îc thanh to¸n theo thùc chi do trëng phßng thi hµnh ¸n quyÕt ®Þnh. - Møc thï lao cho mçi thanh viªn tæ qu¶n lý tµi s¶n, tæ thanh to¸n tµi s¶n, héi ®ång ®Þnh gi¸ vµ nh÷ng ngêi tham gia cìng chÕ thi hµnh c¸c quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n, ®îc tÝnh b»ng mét ngµy tiÒn c«ng t¸c phÝ. 2. C¸c kho¶n nî l¬ng, trî cÊp th«i viÖc, b¶o hiÓm x· héi theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh sè 92/CP ngµy 19/12/1995 cña ChÝnh Phñ vÒ gi¶i quyÕt quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng ë DN bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. T¹i §iÒu 4 Kho¶n 2 NghÞ ®Þnh 92/CP cã quy ®Þnh: “C¬ quan b¶o hiÓm x· héi lËp chøng tõ vÒ kho¶n doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng cßn nî vÒ b¶o hiÓm x· héi vµ chuyÓn chøng tõ ®ã cho tæ thanh to¸n tµi s¶n”.Nh vËy nÕu ngêi sö dông lao ®éng cßn nî tiÒn c¬ quan b¶o hiÓm x· héi (do doanh nghiÖp nép tiÒn 15% tæng qòy tiÒn l¬ng) c¬ quan b¶o hiÓm x· héi ph¶i yªu cÇu tæ thanh to¸n tµi s¶n trÝch tr¶ tõ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. VËy theo quy ®Þnh cña luËt nµy th× tiÒn nî b¶o hiÓm x· héi mµ doanh nghiÖp ph¶i nép cho c¬ quan b¶o hiÓm x· héi ®îc ®ång ho¸ víi nî l¬ng cña ngêi lao ®éng vµ ®îc u tiªn thanh to¸n theo thø tù u tiªn nh nî tiÒn l¬ng. VËy vÊn ®Ò cßn cha râ rµng lµ trong trêng hîo nµy c¬ quan b¶o hiÓm x· héi cã t c¸ch nh mét chñ nî, cã quyÒn vµ nghÜa vô nh c¸c chñ nî kh¸c hay kh«ng hay ngêi lao ®éng lµ chñ nî kho¶n 15% mµ doanh nghiÖp ®ãng gãp. NÕu x¸c ®Þnh nh NghÞ ®Þnh 92/CP th× ®©y lµ kho¶n nî cña doanh nghiÖp nî c¬ quan b¶o hiÓm x· héi th× c¬ quan b¶o hiÓm x· héi ph¶i cã quyÒn nép tiÒn t¹m øng lÖ phÝ ®îc tham gia h«i nghÞ chñ nî nÕu kh«ng nép ®¬n yªu cÇu gi¶i quyÕt tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp . NghÞ ®Þnh 92/CP cßn quy ®Þnh t¹i Kho¶n 2 §iÒu 5 vÒ thø tù u tiªn thanh to¸n c¸c kho¶n doanh nghiÖp nî ngêi lao ®éng, trong trêng hîp gi¸ trÞ tµi s¶n coµn l¹i cña doanh nghiÖp sau khi d· trõ chi phÝ ph¸ s¶n kh«ng ®ñ thanh to¸n c¸c kho¶n nî cho ngêi lao ®éng, thø tù cô thÓ nh sau: - TiÒn l¬ng. - Chi phÝ y tÕ tõ khi s¬ cøu, cÊp cøu ®Õn khi ®iÒu trÞ æn ®Þnh th¬ng tËt cho ngêi lao ®éng bÞ tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp theo quy ®Þnh cña LuËt Lao §éng. - TiÒn b¶o hiÓm x· héi. - Båi thêng hoÆc trî cÊp cho ngêi lao ®éng bÞ suy gi¶m kh¶ n¨ng lao ®éng tõ 81% trë lªn hoÆc cho th©n nh©n ngêi lao ®éng chÕt do tai n¹n lao ®éng, nghÒ ngiÖp. - Trî cÊp th«i viÖc. - C¸c kho¶n kh¸c b»ng tiÒn theo tháa íc lao ®éng tËp thÓ vµ hîp ®ång ®· kÝ kÕt. §èi víi kho¶n nî ngêi lao ®éng ®îc tæ thanh to¸n tµi s¶n trùc tiÕp thanh to¸n mét lÇn cho ngêi lao ®éng. 3. C¸c kho¶n thuÕ Trêng hîp nµy LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp kh«ng quy ®Þnh c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép cã bao gåm c¶ tiÒn ph¹t do nép thuÕ chËm theo quy ®Þnh cña LuËt ThuÕ vµ tiÒn ph¹t hµnh chÝnh hay kh«ng. §iÒu nµy ph¸p LuËt ph¸ s¶n cÇn ph¶i cã v¨n b¶n híng dÉn cô thÓ. 4. C¸c kho¶n nî cho c¸c chñ nî trong danh s¸ch chñ nî: §iÒu 39 Lu©t ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh vÒ viÖc thanh to¸n cho c¸c chñ nî nµy theo nguyªn t¾c sau: - NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña c¸c chñ nî th× mçi chñ nî ®Òu ®îc thanh to¸n ®ñ sè nî cña m×nh. - NÕu gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n thanh to¸n kh«ng ®ñ c¸c kho¶n nî cña c¸c chñ nî th× mçi chñ nî chØ ®îc thanh to¸n mét phÇn kho¶n nî cña m×nh theo tû lÖ t¬ng øng. Sau khi ®· thanh to¸n ®ñ sè nî cña tÊt c¶ c¸c chñ nî nªu trªn mµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp vÉn cßn thõa th× phÇn nµy sÏ thuéc vÒ: + Chñ doanh nghiÖp nÕu lµ doanh nghiÖp t nh©n hay xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. + C¸c thµnh viªn cña C«ng ty lµ doanh nghiÖp t nh©n hay tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n; lµ c¸c cæ ®«ng nÕu lµ c«ng ty cæ phÇn; lµ c¸c thµnh viªn hîp danh nÕu lµ C«ng ty hîp danh. + Ng©n s¸ch Nhµ níc nÕu lµ doanh nghiÖp nhµ níc. 5. Tæ chøc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña thñ tôc ph¸ ¸n. Nh©n danh Nhµ níc, ThÈm ph¸n toµ kinh tÕ, Toµ ¸n nh©n d©n ra quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. QuyÕt ®Þnh nµy cã gi¸ trÞ b¾t buéc ®èi víi doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n còng nh víi mäi ngêi cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp ®ã. QuyÕt ®Þnh ®è ph¶i ®îc thi hµnh, viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh nµy kh«ng triÖt ®Ó sÏ n¶y sinh nh÷ng tranh chÊp kh«ng ®¹t ®îc môc ®Ých cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ thanh to¸n b×nh ®¼ng cho c¸c chñ nî trªn c¬ së ph¸p luËt. Do ®ã viÖc tæ chøc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n c¸c mèi quan hÖ nÈy sinh trong qu¸ tr×nh thanh to¸n tµi s¶n cña doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. §Ó thùc hiÖn ®îc viÖc nµy cÇn cã mét tæ chøc cã kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ thu håi mäi tµi s¶n cña doanh nghiÖp vµ ®øng ra ph©n chia sè tµi s¶n ®ã cho c¸c chñ nî theo mét tr×nh tù u tiªn luËt ®Þnh còng nh gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng míi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp tríc vµ sau giai ®o¹n nµy. Kho¶n 2 §iÒu 4 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh : “Phßng thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p côc qu¶n lý thi hµnh ¸n d©n sù thuéc bé t ph¸p lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp ”. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 26, §iÒu 27 NghÞ ®Þnh 189/CP th× chËm nhÊt lµ n¨m nµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n Trëng phßng thi hµnh ¸n ph¶i ra quyÕt ®Þnh thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n vµ chËm nhÊt lµ 10 ngµy, kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n. QuyÕt ®Þnh thµnh lËp tæ thanh to¸n tµi s¶n ph¶i ghi râ sè tªn, nghÒ nghiÖp, chøc vô, c¬ quan ®ang c«ng t¸c cña tæ trëng, tæ phã vµ c¸c nh©n viªn kh¸c... §iÒu 24 NghÞ ®Þnh 198/CP quy ®Þnh tiÕp, chËm nhÊt lµ 5 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh thµnh lËp tæ thanh to¸n tµi s¶n, tæ qu¶n lý tµi s¶n ph¶i bµn giao toµn bé tµi s¶n, tµi liÖu, giÊy tê ®ang qu¶n lýcho tæ thanh to¸n tµi s¶n. ViÖc bµn giao nµy ph¶i ®Æt díi sù gi¸m s¸t, kiÓm tra cña ThÈm ph¸n phô tr¸ch viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n. Nh vËy, viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cña Toµ ¸n chØ ®îc b¾t ®Çu tèi ®a 20 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cña Toµ ¸n. §iÒu 28 NghÞ ®Þnh 189/CP quy ®Þnh thµnh phÇn tæ thanh to¸n tµi s¶n gåm cã: - ChÊp hµnh viªn lµm tæ trëng tæ thanh to¸n tµi s¶n vµ mét c¸n bé cña phßng thi hµnh ¸n thuéc Së t ph¸p do trëng phßng thi hµnh ¸n cö. - §¹i diÖn Së tµi chÝnh do Gi¸m ®èc Së tµi chÝnh cö. §¹i diÖn Ng©n hµnh Nhµ níc cÊp tØnh do Gi¸m ®èc Ng©n hµng ®ã cö. §¹i diÖn chñ nî lµ ngêi ®· tham gia tæ qu¶n lý tµi s¶n, nÕu qu¸ nöa sè chñ nî kh«ng yªu cÇu thay thÕ. §¹i diÖn c«ng ®oµn doanh nghiÖp . §¹i diÖn doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n do ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp, chñ doanh nghiÖp t nh©n, chñ doanh nghiÖp cã 100% vèn ®Çu t cña níc ngoµi, n¬i kh«ng thµnh lËp héi ®ång qu¶n trÞ cö. Trong trêng hîp xÐt thÊy cÇn thiÕt tæ trëng tæ thanh to¸n tµi sÈn cã thÓ mêi thªm mét sè c¸n bé tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn thanh to¸n tµi s¶n. Riªng ®èi víi chÊp hµnh viªn phô tr¸ch viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã nhiÖm vô, quyÒn h¹n sau ®©y: 1. Ra quyÕt ®Þnh thu håi vµ b¸n ®Êu gi¸ tµi s¶n doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp 2. Thùc hiÖn ph¬ng ¸n ph©n chia tµi s¶n theo quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n ccña doanh nghiÖp, cña ThÈm ph¸n. 3. Ra quyÕt ®Þnh phong to¶ c¸c tµi kho¶n cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n cã c¸c ng©n hµnh më tµi kho¶n ë ng©n hµng ®Ó göi c¸c kho¶n tiÒn thu ®îc tõ viÖc thu håi c¸c kho¶n cho vay cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n, tõ viÖc b¸n ®Êu gi¸ c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n. ChÊp hµnh viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc trëng phßng thi hµnh ¸n trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh ( §iÒu 43 LuËt ph¸ s¶n Doanh NghiÖp ). Tæ thanh to¸n tµi s¶n gi÷ vai trß trung gian gi÷a chñ nî vµ doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n ®Ó ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp m¾c nî cho c¸c chñ nî. Tæ thanh to¸n tµi s¶n cã nhiÖm vô, quyÒn h¹n sau: - NhËn bµn giao tµi s¶n vµ c¸c giÊy tê, tµi liÖu cã liªn quan tõ tæ qu¶n lý tµi s¶n. - Thu håi vµ qu¶n lý tÊt c¶ tµi s¶n, giÊy tê, sæ s¸ch, kÕ to¸n vµ con dÊu cña doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n - Ph¸t hiÖn vµ yªu cÇu chÊp hµnh viªn cho thu håi l¹i tµi s¶n hay gi¸ trÞ tµi s¶n hoÆc phÇn chªnh lÖch mµ doanh nghiÖp ®· b¸n trong thêi kú tiÒn ph¸ s¶n ( 6 th¸ng tríc ngµy thô lý ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n). - Theo quyÕt ®Þnh cña chÊp hµnh viªn, tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ c¸c tµi s¶n cña doanh nghiÖp . - Göi tÊt c¶ c¸c kho¶n tiÒn thu ®îc vµ tµi kho¶n míi më t¹i ng©n hµng. - Thùc hiÖn thanh to¸n theo quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña ThÈm ph¸n ( §iÒu 44, §iÒu 45 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ). ViÖc ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp ph¸ s¶n cho c¸c chñ nî ph¶i theo ®óng ph¬ng ¸n ghi trong quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n vµ theo tr×nh tù u tiªn nh quy ®Þnh t¹i §iÒu 39 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp . Tæ trëng tæ thanh to¸n tµi s¶n ph¶i lËp ph¬ng ¸n thanh to¸n cô thÓ cho tõng ®ît vµ b¸o c¸o trëng phßng thi hµnh ¸n quyÕt ®Þnh tríc khi tæ chøc thùc hiÖn. NÕu chñ nî cã tµi kho¶n t¹i ng©n hµng th× tæ trëng tæ thanh to¸n tµi s¶n lµm thñ tôc chuyÓn tiÒn vµo tµi kho¶n cña chñ nî. Trong trêng hîp chñ nî kh«ng cã tµi kho¶n t¹i Ng©n hµng th× tæ trëng tæ thanh to¸n tµi s¶n th«ng b¸o cho chñ nî ®Õn nhËn trùc tiÕp hoÆc göi qua ®êng bu ®iÖn ( §iÌu 36 NghÞ ®Þnh 189/CP). Trong qu¸ tr×nh thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, ®¬ng sù cã quyÒn khiÕu n¹i lªn trëng phßng thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p. Trong thêi h¹n 7 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®¬n, trëng phßng thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p ph¶i xem xÐt gi¶i quyÕt vµ tr¶ lêi cho ngêi khieÐu n¹i. NÕu kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh cña trëng phßng thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p th× ®¬ng sù cã quyÒn khiÐu n¹i lªn côc trëng côc qu¶n lý thi hµnh ¸n d©n sù thuéc bé t ph¸p. Trong thêi h¹n ba ngµy, kÓ tõ ngµy nh©n ®îc khiÕu n¹i, côc trëng côc qu¶n lý thi hµnh ¸n d©n sù ph¶i ra mét trong c¸c quyÕt ®Þnh sau ®©y: 1. Gi÷ nguyªn quyÕt ®Þnh cña trëng phßn thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p. 2. Huû quyÕt ®Þnh bÞ khiÕu n¹i vµ giao cho trëng phßng thi hµnh ¸n d©n sù thuéc Së t ph¸p gi¶i quyÕt l¹i ( §iÒu 47 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp). Ngoµi ra trëng phßng thi hµnh ¸n cßn cã quyÒn yªu cÇu c¬ quan cã liªn quan cö ngêi thay thÕ, nÕu thÊy ngêi ®· ®îc cö kh«ng kh¸ch quan hoÆc kh«ng ®ñ n¨ng lùc, gi¶i quyÕt yªu cÇu chñ nî vÒ viÖc thay ®æi ®ai diÖn chñ nî tham gia tæ thanh to¸n tµi s¶n vµ Gi¸m ®èc Së t ph¸p lµ ngêi quyÕt ®Þnh cuèi cïng c¸c khiÕu n¹i vÒ viÖc thay ®æi nh©n viªn tæ thanh to¸n tµi s¶n. KÕt thóc viÖc thanh to¸n tµi s¶n, Trëng phßng thi hµnh ¸n quyÕt ®Þnh chÊm døt viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n DN vµ göi quyÕt®Þnh nµy ®Õn c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh ®Ó xo¸ tªn doanh nghiÖp trong sæ ®¨ng ký kinh doanh. * Xo¸ tªn doanh nghiÖp trong sæ ®¨ng ký kinh doanh. §iÒu 41 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh: chËm nhÊt lµ 10 ngµy, kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã hiÖu lùc, ThÈm ph¸n ph¶i ®¨ng b¸o ®Þa ph¬ng vµ b¸o hµng ngµy cña Trung ¬ng trong ba sè liªn tiÕp. B¶n sao quyÕt ®Þnh nµy ph¶i göi cho c¬ quan cÊp giÊy phÐp thµnh lËp doanh nghiÖp. T¹i thêi ®iÓm nµy doanh nghiÖp vÉn cßn ®ñ t c¸ch ph¸p nh©n hay t c¸ch chñ thÓ ®éc lËp nhng vÒ mÆt thùc tÕ doanh nghiÖp ®· “tiªu vong “ v× kÓ tõ thêi ®iÓm nµy doanh nghiÖp ®· bÞ tíc quyÒn qu¶n lý tµi s¶n, quyÒn nµy ®· ®îc giao cho tæ thanh to¸n tµi s¶n. Doanh nghiÖp kh«ng thÓ lµ doanh nghiÖp nÕu doanh nghiÖp kh«ng cã quyÒn qu¶n lý tµi s¶n nhng vÒ mÆt ph¸p lý doanh nghiÖp chØ thùc sù kh«ng cßn tån t¹i khi bÞ xãa tªn trong sæ ®¨ng ký kinh doanh. T¹i §iÒu 48 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµ §iÒu 37 NghÞ ®Þnh 189/CP quy ®Þnh: chËm nhÊt 7 ngµy, kÓ tõ ngµy thanh to¸n hÕt tµi s¶n ph¸ s¶n, tæ trëng tæ thanh to¸n tµi s¶n ph¶i lµm b¸o c¸o vÒ viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n vµ göi b¸o c¸o nµy cho trëng phßng thi hµnh ¸n vµ niªm yÕt c«ng khai t¹i trô së Phßng thi hµnh ¸n. Sau 15 ngµy, kÓ tõ ngµy b¸o c¸o thi hµnh ®îc niªm yÕt mµ kh«ng cã chñ nî nµo khiÕu n¹i th× trëng phßng thi hµnh ¸n ra quyÕt ®Þnh chÊm døt viÖc thi hµnh quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n vµ kÕt thóc ho¹t ®éng tæ thanh to¸n tµi s¶n. B¸o c¸o vµ quyÕt ®Þnh nµy göi cho c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh ®Ó xo¸ tªn doanh nghiÖp trong sæ ®¨ng ký kinh doanh. KÓ tõ thêi ®iÓm nµy doanh nghiÖp kh«ng cßn tån t¹i vÒ mÆt thùc tÕ lÉn mÆt ph¸p lý. HËu qu¶ x¶y ra ®èi víi chñ nî lµ hä kh«ng thÓ tiÕp tôc ®ßi doanh nghiÖp tr¶ nî, v× ph¸p nh©n hay chñ thÓ ph¸p lý ®éc lËp ®ã kh«ng tån t¹i. LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp kh«ng chØ nh»m môc ®Ých cho doanh nghiÖp tho¸t ly nî. NÕu cho r»ng ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ xo¸ nî hoµn toµn th× doanh nghiÖp sÏ c¶m thÊy hä kh«ng bÞ b¾t buéc cã nghÜa vô thanh to¸n. Nh vËy, do ph¸p nh©n kh«ng tån t¹i nªn sau khi thanh to¸n xong c¸c chñ thÓ kh«ng thÓ ®i kiÖn ph¸p nh©n ®ã n÷a. Nhng ®èi víi doanh nghiÖp ®ã cßn tån t¹i, nÕu c¸ nh©n chñ doanh nghiÖp v× lý do nµo ®ã ®îc hëng thõa kÕ sau khi hÕt h¹n cÊm quyÒn, cã phÇn tµi s¶n míi, th× c¸c chñ nî cha ®îc thanh to¸n cha ®ñ, cã quyÒn ®ßi nî chñ doanh nghiÖp ®ã b»ng mét vô kiÖn riªng lÎ hay kh«ng? Hay xin ®îc phôc håi quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, nÕu chñ doanh nghiÖp l¹i thµnh lËp mét doanh nghiÖp míi. LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng quy ®Þnh nh÷ng trêng hîp nµy * ChÕ tµi cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®èi víi ngêi qu¶n lý ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. §iÒu 50 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh Gi¸m ®èc, Chñ tÞch vµ c¸c thµnh viªn Héi ®ång qu¶n trÞ doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n kh«ng ®îc ®¶m ®¬ng c¸c chøc vô ®ã ë bÊt kú doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n trõ trêng hîp doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n v× lý do doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, Gi¸m ®èc hoÆc Chñ tÞch héi ®ång qu¶n trÞ ®· tù nguyÖn xin tuyªn bè ph¸ s¶n ®óng ph¸p luËt vµ ®· tr¶ nî ®ñ cho c¸c chñ nî. Nh vËy, Ph¸p LuËt ph¸ s¶n ®· h¹n chÕ mét sè quyÒn ®èi víi nh÷ng ngêi qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, sau khi doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n, ®Ó cho hä ph¶i n©ng cao tr¸ch nhiÖm ®èi víi viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp thÊy ®îc lçi cña m×nh dÉn ®Ðn doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n. T ®ã rót ra ®îc kinh nghiÖm nÕu nh sau ®ã cßn tiÕp tôc tham gia vµo c¸c chøc vô qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp míi. Ch¬ng III. Thùc tr¹ng gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp trong thêi gian qua vµ ph¬ng híng hoµn thiÖn ph¸p luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam. I. Thùc tr¹ng gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp trong thêi gian qua. Ph¸ s¶n lµ mét hiÖn tîng phøc t¹p, liªn quan ®Õn nhiÒu mÆt ®êi sèng x· héi, lµ mét hiÖn tîng tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. V× vËy viÖc ban hµnh LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Ngµy 30/12/1993 vµ cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/7/1994. LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam ra ®êi ®· gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt nãi chung vÒ hÖ thèng ph¸p luËt kinh tÕ nãi riªng, nã thùc sù ®ãng vai trß lµ mét c«ng cô ph¸p lý cña Nhµ níc trong lÜnh vùc ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam ®· gãp phÇn t¹o lËp mét m«i trêng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc phæ biÕn häc tËp vµ nghiªn cøu LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp còng ®îc quan t©m hëng øng cña mäi cÊp mäi ngµnh vµ c¸c tÇng líp Nh©n d©n, c¸c nhµ kinh doanh. Tuy vËy, viÖc ®a LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam vµo thùc tiÔn cuéc sèng lµ viÖc cßn gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. Theo b¸o c¸o tæng kÕt cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao trong nh÷ng n¨m 1995.1996, 1997, 1998, 1999, 2000. Cho biÕt t×nh h×nh gi¶i quyÕt c¸c vô ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña Toµ ¸n c¸c ®Þa ph¬ng nh sau: Theo b¸o c¸o Tæng kÕt cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao n¨m 1995. N¨m 1995 c¸c Toµ ¸n kinh tÕ ®· thô lý 27 ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Trong sè c¸c ®¬n ®· thô lý Toµ ¸n ®· quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n víi 2 doanh nghiÖp t nh©n. Trong sè 27 ®¬n thô lý toµ xÐt thÊy 4 vô kh«ng ®ñ c¨n cø ®Ó tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhng ®ang ®îc th«ng qua ph¬ng ¸n tæ chøc l¹i doanh nghiÖp. Theo b¸o c¸o Tæng kÕt cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao n¨m 1996. Trong n¨n 1996 Toµ ¸n ®· thô lý 22 ®¬n xin yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Trong ®ã ®· gi¶i quyÕt xong 11 vô: 2 vô cña doanh nghiÖp Nhµ níc, 7 vô cña doanh nghiÖp t nh©n, 2 vô cña C«ng ty TNHH, cßn l¹i lµ 11 vô vµ lµ hoµ gi¶i thµnh hoÆc kh«ng cã c¨n cø ®Ó gi¶i quyÕt yªu cÇu xin tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Theo b¸o c¸o Tæng kÕt cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao n¨m1997. N¨m 1997 trong b¸o c¸o cña ngµnh Toµ ¸n kh«ng ®a ra con sè cô thÓ c¸c doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n mµ chñ yÕu ®a ra nh÷ng khã kh¨n víng m¾c trong viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n, nh khã kh¨n vÒ kinh phÝ trong viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp kÓ c¶ chi phÝ ®¨ng b¸o, chi phÝ phôc vô, chi phÝ kiÓm to¸n. V× vËy viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n lµ rÊt h¹n chÕ. B¸o c¸o Tæng kÕt cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao 1998. Theo b¸o c¸o Tæng kÕt ngµnh Toµ ¸n nh©n d©n n¨m 1998, sè vô yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt tuyªn bè ph¸ s¶n kh«ng nhiÒu, 15 tØnh cã b¸o c¸o ®· thô lý 23 trêng hîp nhng chØ cã 3 trêng hîp ®îc chÊp nhËn tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp trong ®ã cã 2 doanh nghiÖp Nhµ níc, 1 doanh nghiÖp t nh©n. NhiÒu trêng hîp xin tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhng Toµ ¸n kh«ng thÓ ra quyÕt ®Þnh më thñ tôc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp v× kh«ng cã ®ñ tµi liÖu ®Ó tiÕn hµnh kiÓm to¸n xem cã ®óng lµ doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n hay kh«ng?. Do ®ã viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i víi c¸c lý do chñ quan, kh¸ch quan kh¸c nhau: C¸c doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n lµ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç trÇm träng kh«ng cßn ®ñ kh¶ n¨ng tr¶ c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. §ång thêi trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, mÆc dï Héi nghÞ chñ nî ®· th«ng qua ph¬ng ¸n tæ chøc l¹i doanh nghiÖp nhng doanh nghiÖp vÉn tiÕp tôc kh«ng tr¶ ®îc nî. MÆt kh¸c, mét vÊn ®Ò quan träng cÇn nhËn thÊy trong thùc tiÔn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp t¹i ViÖt nam lµ c¸c doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n ®Òu ph¸t hiÖn thÊy cã nh÷ng dÊu hiÖu téi ph¹m h×nh sù. B¸o c¸o Tæng kÕt ngµnh Toµ ¸n n¨m 1999. Cã 16 tØnh ®· thô lý 22 trêng hîp chØ cã 7 trêng hîp ®îc tuyªn bè ph¸ s¶n t×nh h×nh thô lý vµ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n kh«ng ph¶n ¸nh ®óng thùc tÕ. NhiÒu doanh nghiÖp ®· l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n nhng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó Toµ ¸n më thñ tôc ®Ó gi¶i quyÕt. Chñ yÕu lµ kh«ng ®ñ chøng cø ®Ó Toµ ¸n cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc ®¬n vÞ ®ã cã ph¶i mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n lµ do lµm ¨n thua lç hay kh«ng?. PhÝ kiÓm to¸n cao còng lµ khã kh¨n. Nh÷ng tµi liÖu ®Ó phôc vô cho kiÓm to¸n còng rÊt khã kh¨n v× kh«ng Ýt c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng cã hoÆc kh«ng cßn sæ s¸ch kÕ to¸n. Trong khi ®ã kiÓm to¸n lµ kh©u quyÕt ®Þnh nhÊt kh¸ch quan nhÊt cho viÖc kÕt luËn mét doanh nghiÖp cã ph¶i lµ lµm ¨n thua lç hay kh«ng?. Theo b¸o c¸o tæng kÕt cña ngµnh tßa ¸n n¨m 2000. Trong n¨m 2000 c¸c toµ ¸n ®Þa ph¬ng ®· thô lsy míi 8 vô, sè cßn l¹ilµ 1 vô. Tæng sè vô ¸n lµ 9 vô, ®· gi¶i quyÕt 8 vô ®¹t 88.8% so víi n¨m 1999 th× sè vô ¸n yªu cÇu gi¶i tuyªn bè ph¸ s¶n thô lý míi gi¶m 3 vô. Tuy c¸c vô ¸n nµy kh«ng nhiÒu nhng thñ tôc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n nµy cßn nhiÒu víng m¾c. NhiÒu doanh nghiÖp ®· l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, chñ doanh nghiÖp hoÆc chñ nî ®a ®¬n ®Õn Toµ ¸n ®¸nh gi¸ lµ doanh nghiÖp ®ã cã ph¶i ®· mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n do lµm ¨n thua lç hay kh«ng?. ViÖc kiÓm to¸n ®Ó x¸c ®Þnh vÊn ®Ò nµy rÊt khã thùc hiÖn bëi hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng cßn sæ s¸ch kÕ to¸n. MÆt kh¸c phÝ kiÓm to¸n l¹i rÊt cao, c¸c doanh nghiÖp ®· l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n nay kh«ng cã kh¶ n¨ng nép kho¶n tiÒn lÖ phÝ nµy nªn kh«ng cã tµi liÖu kiÓm to¸n. V× vËy trªn thùc tÕ th× sè doanh nghiÖp trong t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× nhiÒu nhng sè vô ¸n mµ c¸c Toµ ¸n ®Þa ph¬ng thô lý l¹i rÊt Ýt. C¸c víng m¾c nµy Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao ®· b¸o c¸o vµ ®Ò nghÞ Quèc héi sím söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®Ó chØ ®¹o thuËn lîi cho Toµ ¸n gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn nay. Ngoµi ra trong thùc tÕ cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç ®ang ngÊp nghÐ “bªn bê vùc th¼m ” nhng do nhiªu nguyªn nh©n nªn yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n cha ®îc ®Æt ra. §Æc biÖt lµ ë mét sè doanh nghiÖp Nhµ níc ®èi tîng ®Çu tiªn thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp l¹i cã thÓ ®îc Nhµ níc khoanh nî, gi¶m nî ®îc cÊp vèn thªm ®Ó kinh doanh. Mét sè doanh nghiÖp kh¸c ®îc ®îc tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ hoÆc cæ phÇn ho¸ ®Ó nh»m che dÊu viÖc lµm thÊt tho¸t vèn vµ tµi s¶n cña Nhµ níc vµ lÈn tr¸nh nh÷ng tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n. Thùc tiÔn viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n cho thÊy sè vô ¸n ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp t nh©n chiÕm ®a sè. Nguyªn nh©n chñ yÕu xuÊt ph¸t tõ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t xuÊt ph¸t thÊp so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c. MÆc dï ®· ®îc ®¶m b¶o b»ng tr¸ch nhiÖm v« h¹n, nhng c¸c chñ doanh nghiÖp t nh©n l¹i h¹n chÕ n¨ng lùc vÒ qu¶n lý, lµm ¨n m¹o hiÓm bÊt chÊp c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ngoµi ra kh¶ n¨ng vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp t nh©n t¹i ng©n hµng lµ rÊt thÊp, do thùc tiÔn lµ ph¬ng ¸n kinh doanh cña hä kh«ng cã hiÖu qu¶. Trªn thùc tiÔn cho thÊy nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®· dïng tÝn nhiÖm cña m×nh ®Ó lõa g¹t chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña ngêi kh¸c th«ng qua viÖc vay vèn ho¹t ®éng dïng c¸c giÊy tê v¨n b¶n photo liªn quan ®Õn tµi s¶n cña doanh nghiÖp ®Ó lµm vËt cÇm cè, thÕ chÊp gi¶ m¹o nh»m vay ®îc tiÒn vµ c¸c tµi s¶n kh¸c vµ t×m c¸ch ®Ó chiÕm ®o¹t. §iÓn h×nh lµ mét sè c«ng ty nh c«ng ty Tamexco, c«ng ty Minh Phông – EFCO. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi l¹i cã hiÖn tîng bªn níc ngoµi cè t×nh lµm ¨n thua lç. Trong thêi gian lµm ¨n kinh doanh bªn níc ngoµi chØ chó träng ®èi víi ®Çu t qu¶ng c¸o s¶n phÈm vµ t¨ng cêng më réng ph¹m vi thÞ trêng mµ kh«ng quan t©m ®Õn chÊt lîng s¶n phÈm. Thùc chÊt cña vÊn ®Ò nµy lµ bªn níc ngoµi muçn lîi dông sù “trêng vèn ” ®Ó th©u tãm phÇn gãp vèn cña ®èi t¸c vµ c¸c doanh nghiÖp trong níc. Khi doanh nghiÖp liªn doanh l©m vµo t×nh tr¹ng thua lç kÐo dµi cã thÓ dÉn ®Õn gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n th× hä l¹i ®Ò nghÞ t¨ng vèn ®Çu t hoÆc mua l¹i c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp nµy thµnh doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. §øng tríc thùc tÕ trªn, ChÝnh phñ ph¶i can thiÖp kh«ng cho gi¶i thÓ, ph¸ s¶n hay bªn níc ngoµi mua l¹i c¸c kho¶n nî cña bªn ®èi t¸c ViÖt Nam mµ buéc doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i tæ chøc s¶n xuÊt l¹i. §iÓn h×nh lµ c«ng ty níc gi¶i kh¸t liªn doanh gi÷a Coca-cola víi c«ng ty níc uèng Ngäc Håi, C«ng ty BGI. Trªn thùc tiÔn viÖc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n cßn mét sè bÊt cËp do ph¸p luËt cha quy ®Þnh râ rµng: Cã t×nh tr¹ng mét sè chñ nî khi thÊy doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n sî bÞ g¸nh chÞu rñi ro nªn ®· göi ®¬n ®Õn c¬ quan ®iÒu tra ®Ò nghÞ khëi tè riªng vÒ kho¶n nî cña m×nh nh»m phong to¶ gi÷ lÊy mét sè tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Vµ c¬ quan ®iÒu tra trong mét sè trêng hîp ®· ra v¨n b¶n yªu cÇu Toµ ¸n ngõng viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n ®Ó ®iÒu tra h×nh sù. Sau khi thu ®îc mét sè tµi liÖu nhÊt ®Þnh c¬ quan ®iÒu tra ®· ®×nh chØ ®iÒu tra h×nh sù chuyÓn sang Toµ ¸n ®Ó gi¶i quyÕt theo LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµ ®iÒu ®ã ®· g©y khã kh¨n cho Toµ ¸n trong viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n. Theo chóng t«i, c¬ quan ®iÒu tra h×nh sù cÇn phèi hîp víi Toµ ¸n ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. CÇn x¸c minh cã dÊu hiÖu cña téi ph¹m h×nh sù vÒ lo¹i téi chiÕm ®o¹t tµi s¶n cña ngêi kh¸c hay kh«ng? Hay chØ lµ hµnh vi vay vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh nhng thua lç ®· kh«ng tr¶ ®îc nî. §©y lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng c¬ quan ®iÒu tra g©y khã kh¨n cho Toµ ¸n trong viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n vµ viÖc mét sè chñ nî ph¶i g¸nh chÞu rñi ro thay cho c¸c chñ nî kh¸c. Ngoµi ra cßn nh»m chèng viÖc h×nh sù ho¸ c¸c vô kiÖn d©n sù, tranh chÊp trong c¸c vô ¸n kinh tÕ. Tuy nhiªn nÕu c¸c quyÕt ®Þnh thu tµi s¶n cña c¬ quan ®iÒu tra kh«ng ®óng th× Toµ ¸n cã thÓ hñy c¸c quyÕt ®Þnh ®ã thu håi l¹i tµi s¶n vµ tµi s¶n cña nh÷ng ngêi chñ nî ®ã còng ®îc gi¶i quyÕt trong viÖc ph¸ s¶n vµ quyÒn b×nh ®¼ng nh c¸c chñ nî kh¸c. §iÒu 10 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh “Trong khi gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp nÕu ph¸t hiÖn doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× Toµ ¸n th«ng b¸o cho c¸c chñ nî, doanh nghiÖp ®ã biÕt ®Ó nép ®¬n yªu cÇu viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp”. Nh vËy khi nhËn ®îc th«ng b¸o nãi trªn cña Toµ ¸n mµ c¸c chñ nî kh«ng nép ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp nhÊt lµ ®èi víi ngêi lao ®éng hä sî m×nh sÏ bÞ mÊt viÖc lµm khi doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. §iÓn h×nh nh vô Minh Phông- EPCO ®· nî cña c¸c Ng©n hµng ë thµnh phè Hå ChÝ Minh hµng ngµn tû ®ång nhng Ng©n hµng còng kh«ng göi ®¬n ®Õn tßa ¸n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. §èi víi chñ doanh nghiÖp m¾c nî th× kh«ng muèn ®Ö ®¬n v× sî mÊt uy tÝn, danh dù cña hä vµ thêng th× ph¸ s¶n ®Ó l¹i hËu qu¶ ph¸p lý nÆng nÒ vµ mét sè doanh nghiÖp m¾c nî cßn hy väng m×nh cã thÓ phôc håi l¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. T¹i kho¶n 2 ®iÒu 40 LuËt ph¸ s¶n cã quy ®Þnh “QuyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n phóc thÈm Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng”. Nh vËy, nÕu quyÕt ®Þnh cña Toµ phóc thÈm sai vµ quyÕt ®Þnh ®ã ¶nh hëng rÊt nhiÒu tíi ®êi sèng kinh tÕ- x· héi, th× chóng t«i sÏ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ã nh thÕ nµo? Nh vËy ®Ó LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®îc ¸p dông mét c¸ch cã hiÖu qña khi doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× rÊt cÇn nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ vµ hîp lý. II. Ph¬ng híng hoµn thiÖn ph¸p luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam: LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam ®· ®îc thùc hiÖn vµ ¸p dông vµo thùc tÕ nhng kh«ng thÓ phñ nhËn lµ thùc tÕ ph¸ s¶n vµ gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ë ViÖt nam cßn míi mÎ c¶ trong lý luËn vµ thùc tiÔn. Qua mÊy n¨m thùc hiÖn LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cßn nhiÒu lóng tóng do thiÕu kinh nghiÖm, tr×nh ®é cña ®éi ngò nh÷ng ngêi lµm c«ng t¸c xÐt xö vÒ lo¹i viÖc nµy cßn h¹n chÕ. §ång thêi ®Ó LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®îc ¸p dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ hoµn thiÖn, trong ®Ò tµi nµy em xin m¹nh d¹n ®a ra mét sè ý kiÕn nh»m gãp phÇn cñng cè, hoµn thiÖn ph¸p luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ë ViÖt nam. 1. VÒ dÊu hiÖu doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n: T¹i ®iÒu 3 nghÞ ®Þnh 189/CP 23/12/1994 cña ChÝnh phñ híng dÉn thi hµnh LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã quy ®Þnh “Doanh nghiÖp ®îc coi lµ cã dÊu hiÖu l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n, nÕu kinh doanh thua lç trong hai n¨m liªn tiÕp ®Õn møc kh«ng tr¶ ®îc c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n, kh«ng tr¶ ®ñ l¬ng cho ngêi lao ®éng trong ba th¸ng liªn tiÕp ”. Nh vËy theo quy ®Þnh trªn th× m«t trong nh÷ng dÊu hiÖu ®Ó doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ kinh doanh bÞ thua lç trong hai n¨m liªn tiÕp. ViÖc quy ®Þnh nh vËy lµ qu¸ cøng nh¾c kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. §èi víi c¸c C«ng ty tr¸ch nhiªmk h÷u h¹n, C«ng ty hîp doanh, doanh nghiÖp t nh©n, thêng cã sè vèn kinh doanh rÊt thÊp, chñ yÕu lµ ho¹t ®éng tõ vèn vay nªn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp dÔ dµng vît qua tÇm víi vµ quy m« cña nã, chØ cÇn mét lÇn ®¸nh gi¸ sai sù biÕn ®éng cña thÞ trêng lµ doanh nghiÖp ®· trë thµnh “tay tr¾ng” chø kh«ng ph¶i ®îi tíi hai n¨m. Vµ thùc tÕ ®· x¶y ra hiÖn tîng mét sè doanh nghiÖp ®· tr¾ng tay vµ nî nÇn chång chÊt, mµ kh«ng thÓ tuyªn bè ph¸ s¶n v× cha ®ñ thêi gian 2 n¨m thua lç. Theo ph¸p luËt hiÖn hµnh cña níc Anh, th× C«ng ty ®îc coi lµ kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî nÇn khi: - Chñ nî cña C«ng ty yªu cÇu C«ng ty thanh to¸n nî tõ 200pound trë lªn mµ C«ng ty kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n trong thêi h¹n 3 th¸ng. - C«ng ty kh«ng thi hµnh toµn bé hay mét phÇn quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc cña Toµ ¸n. Nªn ch¨ng LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam còng ®· Ên ®Þnh dÊu hiÖu doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n theo híng nµy mµ kh«ng cÇn ph¶i quy ®Þnh doanh nghiÖp kinh doanh thua lç trong hai n¨m liªn tiÕp. 2. Më réng ph¹m vi ¸p dông cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®èi víi hé kinh doanh c¸ thÓ theo nghÞ ®Þnh sè 02/2000/N§-CP ngµy 3/2/2000 ChÝnh phñ vµ ®¨ng ký kinh doanh . 3. VÒ mét sè thêi h¹n trong thñ tôc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. LuËt hiÖn hµnh quy ®Þnh Toµ ¸n ph¶i ra quyÕt ®Þnh më hoÆc kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy thô lý ®¬n lµ qu¸ ng¾n. Thùc tÕ, hÇu nh kh«ng toµ ¸n nµo thùc hiÖn ®îc v× ph¶i chê kÕt luËn cña kiÓm to¸n. §Ó cã c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh më hay kh«ng më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ sn¶ doanh nghiÖp, luËt quy ®Þnh cho Ch¸nh toµ kinh tÕ ph¶i tiÕn hµnh thu thËp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu, chøng cø quy ®Þnh trong §iÒu 7, §iÒu 9, §iÒu 11 LuËt ph¸ s¶n. Tuy nhiªn, trong thêi h¹n 10 ngµy ( Nh luËt ®Þnh)kÓ tõ ngµy nhËn ®îc th«ng b¸o cña toµ ¸n, doanh nghiÖp bÞ yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n kh«ng thÓ ®ñ thêi gian ®Ó thu thËp vµ cung cÊp tµi liÖu cho toµ ¸n, nhÊt lµ b¶n b¸o c¸o t×nh h×nh kinh doanh s¸u th¸ng tríc khi kh«ng tr¶ ®îc nî ®Õn h¹n vµ b¶n b¸o c¸o tæng kÕt n¨m tµi chÝnh cña hai n¨m cuèi( Theo quy ®Þnh cña luËt th× nh÷ng b¶n b¸o c¸o nµy ph¶i cã sù x¸c nhËn cña c¬ quan kiÓm to¸n vµ ®èi víi Doanh nghiÖp nhµg níc cßn ph¶i ®îc c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn phª duyÖt.) V× vËy cÇn quy ®Þnh l¹i vÒ thêi h¹n sao cho s¸t víi thùc tÕ ®Ó cã tÝnh kh¶ thi. 4. VÒ quyÒn x©y dùng ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i häat ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. §iÒu 28 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh: “Chñ doanh nghiÖp hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp ph¶i cã mÆt ë héi nghÞ chñ nî ®Ó tr×nh bµy ph¬ng ¸n hßa gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ”. Nh vËy theo LuËt ph¸ s¶n ViÖt nam chØ cã chñ doanh nghiÖp vµ ®¹i diÖn hîp ph¸p cña doanh nghiÖp míi cã quyÒn x©y dùng ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, nhng nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n lµ sù non kÐm trong qu¶n lý cña ngêi ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. V× vËy gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ hä ®a ra sÏ kh«ng cã tÝnh kh¶ thi cao, khã cã thÓ ®îc héi nghÞ th«ng qua. Nh vËy LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cÇn quy ®Þnh nh÷ng chñ thÓ kh¸c còng cã quyÒn ®îc tham gia x©y dùng ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh: Chuyªn gia trong lÜnh vùc håi phôc doanh nghiÖp ®îc thÈm ph¸n phô tr¸ch mêi, chñ nî cã tiÒm n¨ng nhÊt vÒ kh¶ n¨ng phôc håi doanh nghiÖp ®îc héi nghÞ chñ nî ®ång ý. 5. VÒ tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ tæ thanh lý tµi s¶n: Theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 42 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp, §iÒu 17, §iÒu 28 nghÞ ®Þnh 189CP th× thµnh phÇn tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ tæ thanh to¸n, tµi s¶n mµ luËt quy ®Þnh lµ qu¸ ®«ng (Ýt nhÊt lµ 7 ngêi). Nªn ch¨ng gép h¹i, Tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ Tæ thanh lý tµi s¶n lµm mét. Bëi v× môc ®Ých cuèi cïng cña viÖc qu¶n lý tµi s¶n lµ ph¸t m¹i tµi s¶n cu¶ doanh nghiÖp ph¸ s¶n ®Ó thanh to¸n cho c¸c chñ nî. Vµ viÖc qu¶n lý tµi s¶n cã chÆt chÏ vµ ®Çy ®ñ khi thanh to¸n sÏ thuËn tiÖn h¬n. §ång thêi theo quy ®Þnh cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th× thµnh viªn cña tæ qu¸n lý tµi s¶n cã thÓ ®îc chØ ®Þnh tham gia Tæ thanh to¸n tµi s¶n. NÕu LuËt ph¸ s¶n quy ®Þnh ®îc nh vËy th× viÖc gi¶i quyÕt ®îc yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp sÏ nhanh chãng kÞp thêi tiÕt kiÖm ®îc lÖ phÝ Toµ ¸n cho doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n. 6. Quy ®Þnh c¸c chñ nî cã b¶o ®¶m tõ chèi biÖn ph¸p b¶o ®¶m: Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¸ s¶n ViÖt nam th× chñ nî cã b¶o ®¶m kh«ng ®îc ®Ö ®¬n yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp còng nh kh«ng ®îc tham gia héi nghÞ chñ nî. Nhng LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp l¹i kh«ng quy ®Þnh nÕu nh chñ nî cã b¶o ®¶m tõ chèi biÖn ph¸p b¶o ®¶m cã quyÒn vµ nghÜa vô nh nh÷ng chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m. Cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m sÏ h¹n chÕ tèi ®a rñi ro cho c¸c chñ nî nhng kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m còng tháa m·n ®Çy ®ñ quyÒn vµ lîi Ých cña chñ nî cã b¶o ®¶m. VÝ dô trêng hîp tµi s¶n ®em lµm vËt b¶o ®¶m kh«ng th«ng dông ngoµi thÞ trêng. Chinh v× thÕ khi ®em ®em tµi s¶n ®ã ra ph¸t m¹i sÏ kh«ng cã ai mua, ch¼ng lÏ lóc ®ã chñ nî ®îc b¶o ®¶m ph¶i mang tµi s¶n lµm vËt b¶o ®¶m vÒ nhµ dïng mÆc dï kh«ng cã nhu cÇu sö dông sè tµi s¶n ®ã. VËyLuËt ph¸ s¶n cÇn bæ sung quy ®Þnh khi chñ nî cã b¶o ®¶m tõ chèi biÖn ph¸p b¶o ®¶m th× còng cã quyÒn vµ nghÜa vô nh nh÷ng chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m kh¸c. 7. VÊn ®Ò nî míi liªn quan ®Õn c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m: §iÒu 18 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt Nam quy ®Þnh: trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp vÉn ®îc tiÕn hµnh b×nh thêng nhng ph¶i chÞu gi¸m s¸t, kiÓm tra cña thÈm ph¸n vµ tæ qu¶n lý tµi s¶n. KÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh më thñ tôc gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, nghiªm cÊm doanh nghiÖp m¾c nî tiÕn hµnh c¸c viÖc trong ®ã cã viÖc cÊm cÇm cè, thÕ chÊp tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn gi¶i ph¸p tæ chøc t¹i ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp còng cÇn mua nguyªn vËt liÖu, vËt t, vay vèn ng©n hµng ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh, mµ l¹i kh«ng ®îc mang tµi s¶n ®i cÇm cè, thÕ chÊp lµm vËt b¶o ®¶m. Nh vËy hái cã chñ nî nµo cßn gi¸m cho doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n vay vèn vµ l¹i kh«ng cã g× lµm ®¶m b¶o. MÆc dï ®iÒu 23 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã quy ®Þnh: trong thêi h¹n gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, c¸c kho¶n nî míi ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc thanh to¸n díi sù gi¸m s¸t cña thÈm ph¸n. LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh nh vËy, vÉn cha ®ñ ®é an toµn cho c¸c kho¶n nî míi. V× r»ng khi c¸c kho¶n nî míi ®Õn h¹n mµ c¸c chñ doanh nghiÖp kh«ng tr¶ hoÆc cha ®Õn h¹n mµ doanh nghiÖp bÞ toµ ¸n tuyªn bè ph¸ s¶n th× c¸c kho¶n nî míi ph¶i ®îc ®¶m bÈo u tiªn thannh to¸n tríc nhÊt. V× c¸c vô kiÖn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n bÞ ®×nh chØ Tãm l¹i lµ LuËt ph¸ s¶n cha cã biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó cã thÓ b¶o ®¶m cho nguån vèn vay vµ c¸c nguån ®Çu t míi vµo doanh nghiÖp ®ang tiÕn hµnh phôc håi ®Ó tho¸t khái t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. V× vËy LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cÇn söa ®æi theo híng cho phÐp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o b»ng tµi s¶n ®èi víi c¸c kho¶n nî míi cña doanh nghiÖp m¾c nî. 8. §èi víi c¸c kho¶n l·i cña chñ nî. §iÒu 23 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp quy ®Þnh: kÓ tõ thêi ®iÓm thanh to¸n nî, doanh nghiÖp kh«ng ph¶i tr¶ l·i c¸c kho¶n nî. C¸c kho¶n nî cha ®Õn h¹n ®îc coi lµ ®Õn h¹n nhng kh«ng ®îc tÝnh l·i ®èi víi thêi gian cha ®Õn h¹n. Nh vËy viÖc ngõng tÝnh l·i c¸c kho¶n nî ®Ó nh»m môc ®Ých gi¶i tho¸t mét phÇn g¸nh nÆng tµi chÝnh cho doanh nghiÖp m¾c nî ®Ó thùc hiÖn ph¬ng ¸n hoµ gi¶i. Nhng nÕu doanh nghiÖp bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n th× luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp l¹i kh«ng quy ®Þnh con nî ph¶i thanh to¸n nh÷ng kho¶n tr¶ l·i nµy nÕu sau khi ®· thanh to¸n hÕt sè nî mµ doanh nghiÖp vÉn cßn tµi s¶n. ViÖc LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp kh«ng quy ®Þnh nh vËy sÏ lµm thiÖt thßi cho c¸c chñ nî, kh«ng b¶o vÖ ®îc quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña c¸c chñ nî. VËy LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cÇn bæ xung thªm vÊn ®Ò nµy 9.VÒ thø tù u tiªn thanh to¸n Theo ®iÒu 39 LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th× viÖc ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn lËi cña doanh nghiÖp sÏ theo thø tù u tiªn sau: 1. C¸c kho¶n lÖ phÝ, c¸c chi phÝ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt cho viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp 2. C¸c kho¶n nî l¬ng trî cÊp th«i viÖc b¶o hiÓm X· héi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ c¸c tho¶ thuËn kh¸c theo tho¶ íc loa ®éng tËp thÓ vµ hîp ®ång ®· ký kÕt. 3. C¸c kho¶n thuÕ. 4. C¸c kho¶n nî cho c¸c chñ thÓ trong danh s¸ch chñ nî. §èi víi c¸c chñ nî thuÕ LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp u tiªn thanh to¸n tríc c¸c kho¶n nî kh«ng cã b¶o ®¶m mét phÇn bëi ®©y lµ c¸c kho¶n nî Nhµ níc, do ®ã quyÒn lîi cña Nhµ níc ph¶i ®Æt trªn quyÒn lîi cña c¸c chñ thÓ kh¸c. Mét lý do n÷a lµ khi chóng ta ban hµnh luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th× c¸c doanh nghiÖp ®ang l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, nªn c¸c nhµ lµm luËt quy ®Þnh nh vËy ®Ó nh»m thu håi tµi s¶n cho Nhµ níc. Tuy nhiªn quan niÖm nh vËy sÏ m©u thuÉn víi mét vÊn ®Ò, ®ã lµ Nhµ níc lµ chñ ®Çu t cña doanh nghiÖp nhµ níc, khi doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n th× Nhµ níc ®îc u tiªn thu håi l¹i tµi s¶n sÏ g©y ra thiÖtt thßi kh«ng b×nh ®¼ng cho c¸c chñ nî kh¸c. cã thÓ thÊy ®èi víi c¸c kho¶n nî thuÕ th× Nhµ níc lµ chñ nî hïng m¹nh nhÊt vµ tiÒm n¨ng nhÊt trong sè c¸c chñ nî. NÕu ®Ó u tiªn cho Nhµ níc thanh to¸n tríc c¸c chñ nî trong danh s¸ch chñ nî, th× tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp, ®Ó ph©n chia cho c¸c chñ nî kh¸c sÏ ch¼ng cßn ®îc bao nhiªu. Víi xu híng ph¸ s¶n d©y chuyÒn nh hiÖn nay th× mét läng tµi s¶n nhÊt ®Þnh ®èi víi mét chñ nî cã thÓ lµ cã ý nghÜa rÊt lín, tr¸nh cho hä khái bÞ ph¸ s¶n. MÆt kh¸c, ngêi ph¶i g¸nh chÞu hËu qu¶ cña sù ph¸ s¶n l¹i chÝnh lµ Nhµ níc. Do vËy nªn xÕp kho¶n nî thuÕ cña Nhµ níc vµo c¸c kho¶n nî b×nh thêng trong doanh s¸ch chñ nî. §iÒu 39 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp nªn söa l¹i nh sau: ViÖc ph©n chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i cña doanh nghiÖp theo thø tù u tiªn sau ®©y: 1- C¸c kho¶n lÖ phÝ c¸c kho¶n chi phÝ theoquy ®Þnh cña ph¸p luËt cho viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp. 2- C¸c kho¶n nî long, trî cÊp th«i viÖc, b¶o hiÓm x· héi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vµ c¸c quyÒn lîi kh¸c theo tho¶ íc lao ®éng tËp thÓ mµ hîp ®ång ®· ký kÕt. 3-C¸c kho¶n nî thuÕ vµ kho¶n nî cho c¸c chñ nî trong danh s¸ch chñ nî. 4- C¸c kho¶n l·i tÝnh tõ sau thêi ®iÓm ngõng thanh to¸n nî . 10. VÒ quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp. CÇn ph¶i cã quy ®Þnh r»ng: Khi quyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña toµ phóc thÈm cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao kh«ng ®óng víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n còng nh v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan th× ph¶i ®îc gi¶i quyÕt t¹i cÊp gi¸m ®èc thÈm ®Ó søa ch÷a l¹i nh÷ng sai lÇm ®ã. Tríc hÕt cÇn söa luËt tæ chøc toµ ¸n vµ kho¶n 2 ®iÒu 40 luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Nãi tãm l¹i bÊt cø mét vÊn ®Ò nµo mang tÝnh quy luËt, tÝnh tÊt yÕu th× chóng ta cÇn vËn dông nã nh»m h¹n chÕ nhng hËu qu¶ xÊu, b¶o ®¶m quyÒn lîi cho c¶ chñ nî vµ con nî. NÕu hÖ thèng ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n níc ta ®îc hoµn thiÖn th× tr×nh tù gi¶i quyÕt ph¸ s¶n sÏ nhanh chãng vµ mang l¹i nhiÒu hiÖu qu¶ h¬n. V× vËy tõng bíc ph¶i hoµn thiÖn LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ mét yªu cÇu bøc thiÕt cÇn ®îc quan t©m. KÕt luËn Nh÷ng néi dung ®îc tr×nh bµy trong kho¸ luËn nµy lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu mét c¸ch nghiªm tóc, c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn ¸p dông cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam. 1. Ph¸ s¶n lµ mét hÖ qu¶ tÊt yÕu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ë ®©u cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× ë ®ã cã ph¸ s¶n. V× vËy, cÇn ph¶i cã ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n. §iÒu nµy lµ rÊt cÇn thiÕt vµ quan träng, bëi v× kh«ng cã ph¸p luËt vµ sù hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n sÏ kh«ng cã c¬ së ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt mét sè vÊn ®Ò kinh tÕ –x· héi rÊt phøc t¹p -vÊn ®Ò cã thÓ ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ cho nÒn kinh tÕ, còng nh cho x· héi - ®ã chÝnh lµ viÖc ph¸ s¶n c¸c doanh nghiÖp. 2. ViÖt nam ®ang x©y dùng mét nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ trêng nªn viÖc ban hµnh LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp 1993 lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Qua 8 n¨m thùc hiÖn, LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®· gãp phÇn rÊt lín trong viÖc lµnh m¹nh ho¸ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng, lo¹i bít nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç ra khái ®êi sèng kinh tÕ x· héi, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, b¶o vÖ lîi Ých hîp ph¸p cña Nhµ níc, cña ngêi lao ®éng, cña c¸c chñ nî vµ c¶ doanh nghiÖp m¾c nî. Tuy nhiªn, nã cßn nhiÒu thiÕu sãt cÇn ph¶i kh¾c phôc. §· ®Õn lóc chóng ta cÇn ph¶i xem xÐt mét c¸ch nghiªm tóc nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt ph¸ s¶n hiÖn hµnh ë ViÖt nam ®Ó ph¸t huy vai trß thùc sù cña ph¸p luËt ph¸ s¶n trong c¬ chÕ thÞ trêng hiÖn nay. 3. Sau khi ban hµnh LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp th× nhiÖm vô cßn l¹i ®a LuËt vµo cuéc sèng. Theo b¸o c¸o Tæng kÕt cña ngµnh Toµ ¸n. Tõ 1995 ®Õn nay th× sè phô ®îc tuyªn bè ph¸ s¶n lµ rÊt Ýt (N¨m 1995 cã hai vô, 1996 cã 11 vô, 1998 cã 3 vô, 1999 cã 7 vô, n¨m 2000 cã 9 vô, n¨m 2001 cã 12 vô). §iÒu ®ã cho thÊy viÖc ¸p dông LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµo cuéc sèng cßn rÊt nhiÒu c¶n trë ®iÒu nµy cã nhiÒu nguyªn nh©n, nhng nguyªn nh©n chñ yÕu lµ ngêi ta cha quen víi thñ tôc ph¸ s¶n nh mét c«ng cô ph¸p lý h÷u hiÖu nhÊt ®Ó ®ßi nî trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sè vô ph¸ s¶n ®îc gi¶i quyÕt cßn Ýt cho nªn còng rÊt khã ®a ra nh÷ng nhËn ®Þnh cã tÝnh khoa häc vµ kh¸i qu¸t cao, tuy nhiªn qua nghiªn cøu vµo thùc tiÔn vµo LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp chóng t«i bíc ®Çu ®a ra mét sè nhËn xÐt nh sau: - Sè vô yªu cÇu gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp so v¬i thùc tÕ lµ qóa Ýt. - Doanh nghiÖp Nhµ níc do ®îc Nhµ níc hç trî nªn bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n Ýt h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. - NhiÒu chñ doanh nghiÖp t nh©n ®· lîi dông LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®Ó xo¸ nî. 4. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho viÖc thùc hiÖn LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n, theo chóng t«i ®ã chÝnh lµ sù cha hoµn thiÖn cña b¶n th©n ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n. V× vËy, sau khi tr×nh bµy nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ sù ®iÒu chØnh cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam, chóng t«i ®· ®a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m lµm cho LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ®îc hoµn thiÖn h¬n, ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña thùc tiÔn cho viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp hiÖn nay. Theo chóng t«i cÇn ph¶i lµm nh÷ng viÖc sau ®©y ®Ó hoµn thiÖn LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ViÖt nam. - CÇn x¸c ®Þnh dÊu hiÖu cô thÓ cña doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n. Më réng ph¹m vi ¸p dông cña LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp. CÇn bæ sung thªm c¸c chñ thÓ cã quyÒn x©y dùng ph¬ng ¸n hoµ gi¶i vµ gi¶i ph¸p tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Thµnh viªn tham gia tæ qu¶n lý tµi s¶n vµ Tæ thanh tãan lµ qu¸ ®«ng. V× vËy cÇn gi¶m bít thµnh viªn trong hai tæ nµy. - CÇn ph¶i quy ®Þnh khi c¸c chñ nî b¶o ®¶m tõ chèi biÖn ph¸p b¶o ®¶m th× còng cã quyÒn vµ nghÜa vô nh c¸c chñ nî kh«ng cã b¶o ®¶m. - CÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p b¶o ®¶m h÷u hiÖu ®èi víi nguån nî míi cña doanh nghiÖp. - Ph¶i tr¶ l·i ®èi víi c¸c kho¶n nî cña chñ nî. - CÇn s¾p xÕp l¹i thø tù u tiªn thanh to¸n. - QuyÕt ®Þnh tuyªn bè ph¸ s¶n cña Toµ phóc thÈm cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao kh«ng ®óng víi quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× cÇn ph¶i ®ùîc gi¶i quyÕt ë cÊp Gi¸m ®èc thÈm. 5. Víi nh÷ng kiÕn nghÞ vµ híng hoµn thiÖn ph¸p luËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cña t«i t¹i Ch¬ng III vµ toµn bé khãa luËn nµy, t«i hy väng r»ng c¸c nhµ x©y dùng ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp còng nh c¸c c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh xem xÐt, tham kh¶o nh mét gîi ý ®Ó cã thÓ kÞp thêi söa ®æi bæ sung nh»m hoµn thiÖn LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ë ViÖt nam nhËn xÐt cña gi¸o viªn híng dÉn

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Sự điều chỉnh pháp luật về thủ tục giải quyết yêu cầu tuyên bố phá sản doanh nghiệp ở nước ta hiện nay.DOC