Đề tài Thiết kế sa bàn hệ thống cung cấp điện trên xe toyota corolla

Ønh l­u dïng 8§iot 01 Ho¹t ®éng tèt 7 Bé chØnh l­u dïng 12§iot 01 Lµm viÖc tèt 8 D©y ®ai kÐo m¸y ph¸t 01 ®óng c¬ vµ h¹ot ®éng tèt 9 D©y ®Þªn cøng, mÒm dïng ®Ó ®Êu nèi hÖ thèng cã mÇu phï hîp Theo yªu cÇu xa bµn §¶m b¶o tèt 10 C¸c ®Çu gi¾c nèi ®Ó kÕt nèi vµ kiÓm tra Theo yªu cÇu xa bµn Ho¹t ®éng tèt 11 §Ìn 12V baã nguÇn vµ b¸o n¹p 02 Ho¹t ®éng tèt 12 C«ng t¸c 01 Cßn tèt 13 Cçu tr× tæng 40A, cÇu tr× 15A ®Ìn b¸o n¹p, cÇu tr× t¶I 15A. Mçi lo¹i 01 Cßn tèt 14 R¬le qu¹t giã 01 Cßn tèt 3.2.3. C¸c dông cô cÇn thiÕt §ång hå Ampe kÕ ®Ó kiÓm tra m¸y ph¸t vµ c¸c bé phËn kh¸c nh­ ®iot, tiÕt chÕ, r¬le, cÇu ch×, vµ sù th«ng m¹ch cña toµn hÖ thèng vµ ®iÖn ¸p ph¸t ra cña m¸y ph¸t, ®iÖn ¸p accquy. Khoan víi c¸c mòi khoan hîp, vµ dïng ®Ó b¾n vÝt cè ®Þnh. M¸y hµn ®iÖn dïng ®Ó hµn khung gi¸. M¸y hµn thiÕc cÇm tay. M¸y nÐn khÝ vµ dông cô phun s¬n. M¸y c¾t thÐp. 3.2.4. S¬ ®å nguyªn lý hÖ thèng cung cÊp ®Þªn H×nh 3.4: S¬ ®å nguyªn lý 3.3. tiÕn hµnh thiÕt kÕ sa bµn 3.3.1 ThiÕt kÕ tõng bé phËn cña xa bµn ThiÕt kÕ phÇn khung ®ì d­íi Theo khung h×nh vµ kÝch th­íc ®· ®­îc lùa chän h×nh d¹ng xa bµn, chóng ta b¾t ®Çu vµo chÕ t¹o phÇn khung phÝa d­íi gi¸ ®ì tr­íc tiªn. C¸c vËt t­ cÇn chuÈn bÞ ®Ó dïng lµ thÐp hép 50x25 mm , thÐp hép 40x25 mm Quy tr×nh chÕ t¹o: tt Néi dung H×nh vÏ minh ho¹ Dông cô ®å g¸ Yªu cÇu kü thuËt I - ChuÈn bÞ ph«i: chuÈn bÞ hai lo¹i ph«i ®ã lµ thÐp hép cã ®é dµy 2mm - §äc b¶n vÏ - C¾t ®óng kÝch th­íc nh­ b¶n vÏ thiÕt kÕ. - Th­íc l¸, Th­íc d©y, th­íc gãc - M¸y c¾t - M¸y c¾t rïa - Trang thiÕt bÞ b¶o hé. - ThiÕt bÞ ho¹t ®éng tèt - Ph«i ®¶m b¶o ®óng kÝch th­íc - N¾n ph«i ph¨ng, th¼ng, lµm s¹ch II G¸ ®Ýnh kÕt cÊu: - T¹o mÆy ph¼ng cÇn thiÕt tr­íc khi hµn - §Ýnh hai ®Çu vµ kÝch th­íc mèi ®Ýnh lµ 50mm - KiÓm tra tÊt c¶ c¸c mèi ®Ýnh vµ kh¾c phôc khuyÕt tËt ( nÕu cã ) - M¸y hµn - Bóa gâ xØ - Bµn tr¶ s¾t - m¸y mµi - Trang thiÕt bÞ b¶o hé - Mèi ®Ýnh ®¶m b¶o kÝch th­íc. ®é bÒn - Liªn kÕt sau khi g¸ ®Ýnh kh«ng ®­îc cong vªnh lÖch mÐp, ®¶m b¶o kÝch th­íc ®óng yªu cÇu. III TiÕn hµnh hµn - TiÕn hµnh hµn c¸c mèi hµn cña kÕt c©u sau khi ®· g¸ ®Ýnh. - Hµn theo thø tù ®­êng hµn, khi hµn ph¶i bè trÝ c¸c ®­êng hµn ng­îc chiÒu nhau ®Ó gi¶m øng suÊt vµ biÕn d¹ng - Sau khi hµn xong tiÕn hµnh lµm s¹ch. §iÓm hµn ®Ýnh - M¸y hµn - Bóa gâ xØ - Que hµn E308 cã ®­êng kÝng d= 2.5mm vµ d= 4mm - Trang thiÕt bÞ b¶o hé - Hµn ®óng tr×nh tù c¸c ®­êng hµn - C¸c ®­êng hµ ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt - Sauk hi hµn xong ph¶i kiÓm tra l¹i c¸c mèi hµn vµ kÝch th­íc - §¶m b¶o an toµn cho ng­êi vµ trang thiÕt bÞ. IV KiÓm tra toµn bé s¶n phÈm: - §¸nh s¹ch xØ vµ kim lo¹i b¾n toÐ - KiÓm tra vµ kh¾c phôc c¸c khuyÕt tËt nÕu cã. - KiÓm tra kÝch th­íc theo ®óng yªu cÇu. - Th­íc d©y, th­íc l¸. - Bóa gâ xØ, bµn tr¶I s¾t - Trang bÞ b¶o hé lao ®éng. - §¶m b¶o kiÓm tra ®óng kÝch th­íc, yªu cÇu kü thuËt. ThiÕt kÕ phÇn gi¸ ®ì vµ mÆt g¸ thiÕt bÞ Bé phËn nµy lµ mÆt ®Ó Ðp khung gç g¸ l¾p thiÕt bÞ chÝnh. VËt t­ cÇn lµ thÐp V4x4, mÆt gç Ðp 10mm. Quy tr×nh chÕ t¹o: tt Néi dung H×nh vÏ minh ho¹ Dông cô ®å g¸ Yªu cÇu kü thuËt I - ChuÈn bÞ ph«i: chuÈn bÞ mét lo¹i ph«i ®ã lµ thÐp V ®é dµy 2mm kÝch th­íc 40x40mm - §äc b¶n vÏ - C¾t ®óng kÝch th­íc nh­ b¶n vÏ thiÕt kÕ. - Th­íc l¸, Th­íc d©y, th­íc gãc - M¸y c¾t - M¸y c¾t rïa - Trang thiÕt bÞ b¶o hé. - ThiÕt bÞ ho¹t ®éng tèt - Ph«i ®¶m b¶o ®óng kÝch th­íc - N¾n ph«i ph¨ng, th¼ng, lµm s¹ch II G¸ ®Ýnh kÕt cÊu: - T¹o mÆy ph¼ng cÇn thiÕt tr­íc khi hµn - §Ýnh hai ®Çu vµ kÝch th­íc mèi ®Ýnh lµ 50mm - KiÓm tra tÊt c¶ c¸c mèi ®Ýnh vµ kh¾c phôc khuyÕt tËt ( nÕu cã ) Thanh g¾n thiÕt bÞ - M¸y hµn - Bóa gâ xØ - Bµn tr¶ s¾t - m¸y mµi - Trang thiÕt bÞ b¶o hé - Mèi ®Ýnh ®¶m b¶o kÝch th­íc. ®é bÒn - Liªn kÕt sau khi g¸ ®Ýnh kh«ng ®­îc cong vªnh lÖch mÐp, ®¶m b¶o kÝch th­íc ®óng yªu cÇu. III TiÕn hµnh hµn - TiÕn hµnh hµn c¸c mèi hµn cña kÕt c©u sau khi ®· g¸ ®Ýnh. - Hµn theo thø tù ®­êng hµn, khi hµn ph¶i bè trÝ c¸c ®­êng hµn ng­îc chiÒu nhau ®Ó gi¶m øng suet vµ biÕn d¹ng - sau khi hµn xong tiÕn hµnh lµm s¹ch. §iÓm hn ®Ýnh - M¸y hµn - Bóa gâ xØ - Que hµn E308 cã ®­êng kÝng d= 2.5mm vµ d= 4mm - Trang thiÕt bÞ b¶o hé - Hµn ®óng tr×nh tù c¸c ®­êng hµn - C¸c ®­êng hµ ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu kü thuËt - Sau khi hµn xong ph¶i kiÓm tra l¹i c¸c mèi hµn vµ kÝch th­íc - §¶m b¶o an toµn cho ng­êi vµ trang thiÕt bÞ. IV KiÓm tra toµn bé s¶n phÈm: - §¸nh s¹ch xØ vµ kim lo¹i b¾n toÐ - KiÓm tra vµ kh¾c phôc c¸c khuyÕt tËt nÕu cã. - KiÓm tra kÝch th­íc theo ®óng yªu cÇu, g¾n vµo víi gi¸ ®ì d­íi - Th­íc d©y, th­íc l¸ - Bóa gâ xØ, bµn tr¶i s¾t - Trang bÞ b¶o hé lao ®éng. - §¶m b¶o kiÓm tra ®óng kÝch th­íc, yªu cÇu kü thuËt. 3.3.2. §Êu d©y cho hÖ thèng cung cÊp ®iÖn Sau khi ®· g¸ n¾p thµnh c«ng tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ chóng ta tiÕn hµnh ®Êu d©y cho hÖ thèng. C¸c ®Çu d©y ph¶I ®¶m b¶o ®­îc ®Êu ch¾c ch¾n, gän gµng , vµ ®óng ®ñ c¸c ®Çu tr¸nh hiÖn t­îng ®Êu sai m¹ch ®iÖn dÉn ®Õn h­ háng thiÕt bÞ. C¸c ®Çu ph¶ ®­îc ®Êu b»ng d©y mµu ®Ó c«ng t¸c kiÓm tra söa ch÷a ®­îc thuËn tiÖn vµ dÔ ph©n biÖt c¸c cä cùc cña hÖ thèng lµm sao ®Ó khi ng­êi ch­a biÕt ph¶i dÔ thao t¸c vµ nhËn biÕt khi ch­a cã tay nghÒ nh­ng ®· cã kiÕn thøc c¬ b¶n 3.3.3. S¬ ®å kÕt cÊu chung m« h×nh S¬ ®å kÕt cÊu chung cña m« h×nh ®­îc in trªn b¶ng t¹i gãc cña xa bµn, tõ ®ã ng­êi sö dông cã thÓ võa theo dâi trªn s¬ ®å ®Êu d©y t¹i xa bµn võa cã thÓ thao t¸c trùc tiÕp trªn xa bµn ®Ó kiÓm tra b¶o d­ìng vµ söa ch÷a thùc tËp ®èi víi hÖ thèng. 3.3.4. KiÓm tra m¹ch ®iÖn C«ng t¸c kiÓm tra m¹ch ®­îc tiÕn hµnh trùc tiÕp trªn xa bµn sau khi tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc g¸ l¾p vµ ®Êu day cña hÖ thèng ®· ®­îc hoµn thiÖn. ViÖc kiÓm tra ®Çu tiªn ®­îc thùc hiÖn ®èi víi m¸y ph¸t ®iÖn: + KiÓm tra c¸c cuËn d©y cña rotor vµ stator xem cã hiÖn t­îng chËp m¹ch vµ ®øt qu·ng kh«ng b»ng c¸ch dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó ®o th«ng m¹ch. + KiÓm c¸c cÆp diot xem cßn ho¹t ®éng ®­îc kh«ng b»ng c¸ch ®o th«ng m¹ch, nÕu c¸c ®iot cho dßng ®iÖn ®I qua 2 chiÒu cã nghÜa lµ diot kh«ng cßn kh¶ n¨ng lµm viÖc vµ ng­îc l¹i. + KiÓm tra c¸c cäc cùc cña tiÕt chÕ b»ng c¸ch dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®o th«ng m¹ch cña mét sè cÆp cäc cùc nh­ cùc P-B, B-F, IG-L….. + KiÓm tra c¸c cäc cùc ®Êu nèi víi c¸c gi¾c kiÓm tra trªn xa bµn hÖ thèng xem cã sù th«ng m¹ch ch­a, nÕu ch­a th«ng th× ph¶I xem l¹i toµn bé hÖ thèng. + KiÓm tra c¸c phô t¶i thö vµ ®Òn b¸o n¹p b»ng dßng ®iÖn ¸ccquy sau ®ã cho m¸y ph¸t ch¹y thö ®Ó kiÓm tra toµn hÖ thèng…. TÊt c¶ c¸c c«ng t¸c kiÓm tra ®­îc thùc hiÖn trªn xa bµn dùa vµo c¸c gi¾c kiÓm tra ®· ®­îc l¾p ®Æt s½n sau khi ®· kiÓm tra sù th«ng m¹ch nµy víi c¸c thiÕt bÞ kÕt nèi. Nh­ vËy qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn g¸ n¾p m« h×nh ®· hoµn thiÖn, c«ng viÖc tiÕp theo lµ tiÕn hµnh thö nghiÖm vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña m« h×nh. Sau qu¸ tr×nh thiÕt kÕ vµ thùc hiÖn xa bµn sinh viªn hiÓu cµng râ vÒ kÕt cÊu vµ theo t¸c kiÓm tra kiÓm soat ®­îc hÖ thèng, tay nghÒ ®­îc n©ng cao. Ch­¬ng 4 Thö nghiÖm vµ kiÓm chøng s¶n phÈm 4.1. TiÕn hµnh thö nghiÖm vµ kiÓm tra 4.1.1 Thö nghiÖm ®Êu nèi ch¹y thö ViÖc ®Êu nèi dùa trªn s¬ ®å sau: C¸c c«ng t¸c g¸ l¾p vµ kiÓm tra sù an toµn vµ ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn hÖ thèng ®· ®­îc hoµn tÊt. B­íc tiÕp theo lµ thö ®ång bé xa bµn. §Êu nèi ®éng c¬ ®iÖn 3 pha ®Ó kÐo m¸y ph¸t ho¹t ®éng, bé ®iÒu chØnh tèc ®é ®éng c¬ ®iÖn ®­îc nèi vµo m¹ch ®Ó ®iÒu chØnh tèc ®é cña ®éng c¬ ®iÖn tõ ®ã thÊy ®­îc sù ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t cã æn ®Þnh hay kh«ng nhê ®iÖn ¸p ph¸t ra ë sè vßng quay cña m¸y ph¸t ®­îc ®iÒu chØnh kh¸c nhau. Qu¸ tr×nh kiÓm tra sù an toµn cña hÖ thèng ®· hoµn tÊt th× b¾t ®Çu nèi accquy víi hÖ thèng. BËt kho¸ ®iÖn ë vÞ trÝ ON ®Ìn b¸o n¹p ph¶I s¸ng vµ phô t¶I ho¹t ®éng b×nh th­êng nhê ®iÖn ¸p c¸c quy. B¾t ®Çu khëi ®éng ®éng c¬ ®iÖn ®Ó kÐo m¸y ph¸t. Lóc nµy ®Ó vËn tèc cña cña ®éng c¬ ë møc thÊp nhÊt kho¶ng 500v/p. Khi b¾t ®Çu ho¹t ®éng th× ®Ìn b¸o n¹p dÇn t¾t vµ kh«ng s¸ng n÷a, phô t¶I vÉn ho¹t ®éng b×nh th­êng. TiÕn hµnh ng¾t accquy ra khái hÖ thèng mµ phô t¶I vÉn lµm viÖc chøng tá m¸y ph¸t ®· ph¸t ®iÖn. Thö m¸y ph¸t ë sè vßng quay kh¸c nhau ®Ó ®¶m b¶o m¸y ph¸t ho¹t ®éng ë mäi chÕ ®é ®Òu æn ®Þnh. 4.1.2..KiÓm tra sù ho¹t ®éng cña hÖ thèng khi m¸y ph¸t lµm viÖc Khi m¸y ph¸t ®· ho¹t ®éng ta b¾t ®Çu c«ng t¸c kiÓm tra sù æn ®Þnh cña hÖ thèng b»ng ®ång hå v¹n n¨ng. Ta ®o ®iÖn ¸p ph¸t ra cña m¸y ph¸t ë sè vßng quay kh¸c nhau nhê sù thay ®æ tèc ®é cña ®éng cã ®iÖn. NÕu ®iªn ¸p ph¸t ra lu©n ænn ®Þnh trong kho¶ng 13,8-14,2V th× m¸y ph¸t vµ tiÕt chª bé chØnh l­u ho¹t ®éng b×nh th­êng, vµ ng­îc l¹i. KÕt luËn: Sau khi n¾p ®Æt vµ kiÓm tra trªn thùc tÕ, xa bµn ®· ho¹t ®éng b×nh th­êng vµ ®¶m b¶o c¸c th«ng sè kÜ thuËt cÇn thiÕt cã thÓ ®­a vµo sö dông phhuc vô c«ng t¸c gi¶ng d¹y ®­îc tèt h¬n. 4.1.3. Mét sè hiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng, c¸ch kh¾c phôc söa ch÷a * Mét sè hiÖn t­îng nguyªn nh©n h­ háng CÇu ch× bÞ ch¸y ®øt dÉn ®Õn bÞ ng¾t m¹ch. R¬le bÞ ch¸y háng Bé tiÕt chÕ vi m¹ch bÞ háng Bä Diot ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p bÞ thñng kh«ng n¾n ®­îc dßng Roto m¸y ph¸t bÞ ch¸y chËp d©y dÉn dÉn ®Õn ng¾n m¹ch CuËn d©y stator bÞ ch¹m chËp ng¾n m¹ch C¸c æ bi ®ì trôc rotor mßn dÉn ®Õn r¬ láng trôc quay mÊt sù ®ång t©m. C¸c gi¾c nèi kh«ng tiÕp xóc. B×nh acquy bÞ háng. C¸c phô t¶i vµ ®Ìn b¸o n¹p ®Êu sai. Chæi than tiÕp xóc bÞ qu¸ mßn, cæ gãp bÞ ch¸y rç. * BiÖn ph¸p kh¾c phôc Víi c¸c ®Çu d©y nèi kh«ng tiÕp xóc hÆc ®Êu sai ta cã thÓ dß m¹ch vµ ®Êu l¹i cho ®óng , c¸c tiÕp xóc chÝnh x¸c ®Ó m¹ch cã thÓ ho¹t ®éng ®­îc. Víi cÇu ch× bÞ ®øt, ch¸y ta cã thÓ ding m¾t th­êng hoÆc ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó ®o sù th«ng m¹ch vµ thay míi l¹i cÇu ch×. Víi c¸c R¬le ta cã thÓ kÕt hîp thö kiÓm tra võa dïng ®iÖn ¸ccquy võa dïng ®ång hå v¹n n¨ng ®Ó kiÓm tra nÕu kh«ng ho¹t ®éng ®­îc th× thay míi. C¸c æ bi ®ì ®Çu trôc bÞ mßn ta kiÓm tra vµ thay míi ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng s¸t cèt gi÷a Rotor vµ stator. HiÖn t­îng ch¹m chËp c¸c cuËn d©y cña rotor vµ stator ta cã thÓ kتm tra b»ng ®ång hå vËn n¨ng, nÕu ch¹m chËp ta ph¶i thay míi cuén d©y. Ta cã thÓ ®o sù th«ng m¹ch cña c¸c ®i«t chØnh l­u b»ng ®ång hå v¹ n¨ng qua sù th«ng m¹ch mét chiÒu cña chóng nÕu háng th× ph¶i thay thÕ. Bé tiÕt chÕ ta cã thÓ cho m¸y ph¸t lµm viÖc ®Î kiÓm tra ®Çu ra cña ®iÖn ¸p ë mäi sè vßng quay cña m¸y ph¸t, nÕu æn ®Þnh ë mäi sè vßng quay kh¸c nhau th× tiÕt chÕ ®ang ho¹t ®éng b×nh th­êng vµ ng­îc l¹i. Víi chæi than ta cã thÓ quan s¸t b»ng m¾t th­êng vµ ®o chiÒu cao cña chæi than so víi tiªu chuÈn cña tong lo¹i nÕu vµ kh«ng ®¶m b¶o th× thay míi. Cæ gãp ta cã thÓ tiÕn hµnh ®o ®­êng kÝnh cæ vµ kiÓm tra b»ng m¾t th­êng nÕu ch¸y rç th× ®¸nh l¹i b»ng gi¸y gi¸p, ®­êng kÝnh kh«ng ®¶m b¶o th× ph¶i thay míi rotor. B×nh accquy chóng ta ph¶i kiÓm tra xem l­îng axit cã ®ñ kh«ng, nÕu thiÕu th× ph¶i bæ xung, nÕu c¸c cÆp cùc ®· bÞ n·o ho¸ kh«ng cßn kh¶ n¨ng tÝch ®iÖn th× ph¶i thay míi b×nh accquy. 4.2. X©y dùng bµi thùc tËp cho häc sinh khèi Cao ®¼ng nghÒ §Ó sinh viªn cã thÓ tiÕp thu dÔ d¹ng vµ hiÖu qu¶ vÒ hÖ thèng cung cÊp ®iÖn Toyota corola ta cã thÓ chia toµn hÖ thèng ra lµm 4 bµi nhá. HÖ thèng cung cÊp ®iÖn trªn xe Toyota Corola lµ hÖ thèng cung cÊp ®iÓn h×nh cho c¸c hÖ thèng cung cÊp ®iÖn cña c¸c xe hiÖn ®¹i hiÖn nay ®ang dïng, nã rÊt s¸t thùc vµ cÇn thiÕt cho häc sinh. Nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n nhÊt vÒ hÖ thèng cung cÊp ®iÖn sÏ ®­îc tr×nh bµy theo kiÓu bµi gi¶ng tÝch hîp kiÓu Modul võa lý thuyÕt võa thùc hµnh, qua ®ã häc sinh võa n¾m b¾t ®­îc kiÕn thøc võa cã kh¶ n¨ng thao t¸c kiÓm tra söa ch÷a th¸o n¾p víi c¸c lo¹i m¸y ph¸t kh¸c nhau. Modul sÏ ®­îc chia víi néi dung c¸c bµi nh­ sau: Bµi 1: KiÓm tra, söa ch÷a, b¶o d­ìng m¸y ph¸t ®iÖn trªn xe Toyota Corola Bµi 2: KiÓm tra, söa ch÷a, b¶o d­ìng bé tiÕt chÕ trªn xe Toyota Corola Bµi 3: KiÓm tra söa ch÷a m¹ch b¸o n¹p trªn xe Toyota Corola Sau ®©y lµ néi dung chi tiÕt tõng bµi gi¶ng: M· bµi MD11.01 M¸y ph¸t ®iÖn trªn xe Toyota Corola Thêi l­îng(giê) Lý thuyÕt Thùc hµnh 3 7 Môc tiªu bµi häc Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖn vô cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu 3 pha dïng trªn xe Toyota Corola. 2. Tr×nh bµy ®­îc cÊu t¹o, nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu dïng trªn xe Toyota Corola. 3. Th¸o n¾p ®óng yªu cÇu kÜ thuËt, nhËn diÖn c¸c chi tiÕt cña m¸y ph¸t ®iÖn ®óng, kiÓm tra söa ch÷a m¸y ph¸t ®iÖn ®óng yªu cÇu kÜ thuËt. 4. An toµn lao ®éng vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp. Néi dung NhiÖm vô, yªu cÇu cña m¸y ph¸t ®iÖn trªn xe Toyota Corola NhiÖm vô Cung cÊp nguån n¨ng l­îng ®iÖn võa ®ñ vµ æn ®Þnh cho phô t¶i ë mäi chÕ ®é vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña ®éng c¬. Yªu cÇu ChÕ ®é lµm viÖc lu©n thay ®æi cña «t« lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÕ ®é lµm viÖc cña hÖ thèng cung cÊp ®iÖn, do ®ã xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn lu©n lu©n ph¶i ®¶m b¶o cho c¸c phô t¶i ho¹t ®éng b×nh th­êng nªn cÇn ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu ®èi víi hÖ thèng n¹p nh­ sau: §¶m b¶o ®é tin cËy tèi ®a cña hÖ ®iÒu chØnh tù ®éng trong mäi ®iÒu kiÖn sö dông cña «t«. §¶m b¶o c¸c ®Æc tÝnh c«ng t¸c cña hÖ ®iÒu chØnh tù ®«ng cã chÊt l­îng cao vµ æn ®Þnh trong kho¶ng thay ®æi tèc ®é vµ t¶i cao cña «t«. §¶m b¶o n¹p tèt cho acquy vµ ®¶m b¶o khëi ®éng ®éng c¬ dÔ d¹ng víi ®é tin cËy cao. Ýt ch¨m sãc Ýt b¶o d­ìng kÜ thuËt. Cã träng l­îng vµ kÝch th­íc nhá . Cã ®é bÒn cao, chÞu rung sãc tèt, nhiÖt ®é cao. §¶m b¶o phôc vô l©u dµi. CÊu t¹o vµ nguyªn lý ho¹t ®éng cña m¸y ph¸t ®iÖn CÊu t¹o M¸y ph¸t xoay chiÒu bao gåm : phÇn c¶m (phÇn quay), phÇn øng (phÇn ®øng yªn), phÇn chØnh l­u, tiÕt chÕ vµ n¾p tr­íc, n¾p sau, puly, c¸nh qu¹t giã. PhÇn c¶m (Roto) Gåm trôc (1) m¸y ph¸t lµ thÐp dÉn tõ trªn ®ã cã l¾p hai chïm cùc tõ h×nh mãng(3), bªn trong cã cuén d©y kÝch thÝch(2) cuèn trªn trôc thÐp dÉn tõ (4)víi hai ®Çu ®­îc hµn víi hai vßng tiÕp ®iÖn(5) c¸ch ®iÖn víi trôc m¸y ph¸t. ë ®Çu trôc cã r·nh then ®Ó l¾p puly vµ c¸nh qu¹t giã. PhÇn øng (Stato): Gåm c¸c l¸ thÐp kÜ thuËt ®iÖn ®­îc Ðp thµnh mét khèi bªn trong cã xÎ r·nh ph©n bè ®Òu ®Ó xÕp c¸c cuén d©y, phÇn øng gåm ba cuén d©y ®Êu sao hoÆc ®Êu tam gi¸c ®Æt lÖch nhau mét gãc 120 ®é vµ ®­îc Ðp chÆt vµo c¸c r·nh cña stato b»ng chªm c¸ch ®iÖn, c¸c ®Çu ra cña c¸c cuén d©y nµy ®­îc nèi víi bé chØnh l­u. Bé chØnh l­u : Th«ng th­êng bé chØnh l­u gåm 6 con ®ièt ®­îc m¾c thµnh 3 cÆp song song víi nhau. Cùc ©m cña ®ièt ®­îc nèi víi n¾p sau cña m¸y cßn cùc d­¬ng cña ®ièt ®Êu chung thµnh d­¬ng ra cña m¸y ph¸t. Bé tiÕt chÕ : Dïng ®Ó ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p cña m¸y ph¸t, bé tiÕt chÕ ®­îc cÊu t¹o tõ c¸c linh kiÖn ®iÖn tö ( cÊu t¹o cô thÓ ë phÇn sau ). * C¸c phÇn kh¸c nh­ n¾p tr­íc, n¾p sau ®­îc lµm b»ng hîp kim nh«m trªn ®ã cã l¾p c¸c vßng bi ®ì phÇn roto, hai n¾p nµy l¾p víi nhau b»ng bul«ng vµ Ðp chÆt phÇn stato ë gi÷a. N¾p sau cßn lµ gi¸ l¾p bé chØnh l­u, bé tiÕt chÕ, chæi than. C¸c phÇn nµy ®­îc ch¾n bôi bëi n¾p che bôi. 2. Nguyªn lý ho¹t ®éng: Khi ®éng c¬ ho¹t ®éng nhê dÉn ®éng d©y ®ai kÐo m¸y ph¸t quay. Cuén d©y kÝch thÝch ®· ®­îc cÊp ®iÖn tõ acqui. R«to quay lµm tõ th«ng biÕn thiªn trong cuén d©y kÝch thÝch dÉn tíi hai chïm cùc tõ trë thµnh hai cùc cña nam ch©m, c¸c cùc nµy xÕp xen kÏ nhau nªn ®­êng søc tõ ®i tõ cùc nµy sang cùc kh¸c nèi tiÕp nhau quay bªn trong phÇn øng (stato). Lµm phÇn øng c¶m øng mét suÊt ®iÖn ®éng ®­a ra ngoµi qua bé chØnh l­u thµnh dßng mét chiÒu, dßng ®iÖn nµy ®­îc æn ®Þnh nhê bé tiÕt chÕ vµ ®­a ra ngoµi cÊp cho c¸c phô t¶i, n¹p ®iÖn cho ¸cqui. 4.3. Quy tr×nh th¸o n¾p kiÓm tra söa ch÷a b¶o d­ìng m¸y ph¸t 4.3.1. Quy tr×nh th¸o n¾p, kiÓm tra, b¶o d­ìng A. Th¸o m¸y ph¸t tõ trªn xe xuèng Khi m¸y ph¸t cßn trªn xe, c¸c bulong cè ®Þnh m¸y ph¸t vµ c¸c ®Çu d©y nèi víi m¸y ph¸t cßn nguyªn t¹i vÞ trÝ. V× thÕ chóng ta ph¶I th¸o toµn bé nh÷ng phµnn kÕt nèi nµy ®Ó th¸o m¸y ph¸t xuèng. Ta thùc hiÖn lÇn l­ît nh÷ng b­íc sau: Th¸o d©y cudoa dÉn ®éng tõ trôc khuû ®éng c¬ tíi m¸y ph¸t: (Ha.1) §Ó lÊy ®­îc d©y cudoa ta ph¶I th¸o qu¹t giã lµm m¸t ®Çu trôc c¬, sau ®ã th¸o n¾p che b¶o vÖ ®ai vµ buly, níi buly c¨ng ®ai ®Ó ®ai trïng ra vµ nhÊc d©y ®ai ra. ` H×nh: a.1 Th¸o r¾c kÕt nèi vµ cùc +B ra khái m¸y ph¸t(Ha.2) Dïng clª 10 ®Ó th¸o cùc +B sau khi th¸o xong ®ai èc lÊy d©y ra råi ta l¾p g¸ lu©n ®ai èc cïng ®Öm vµo cäc (+) cña m¸y ph¸t lu©n ®Ó tr¸nh r¬i mÊt. H×nh: a.2 Th¸o r¾c kÕt nèi chó ý bÊm vµo khíp ®Ó nã lón s©u h¼n vµo so víi vá vµ l¾c nhÑ vÒ hai phÝa ®Ó r¾c láng rÇn råi rót r¾c ra. Th¸o hai bul«ng b¾t chÆt m¸y ph¸t víi th©n m¸y(Ha.3) Dïng khÈu lôc gi¸c 14 níi ®Òu c¶ 2 bulong, khi ®É láng råi mét tay ®ì lÊy m¸y ph¸t l¾c nhÑ, mét tay cÇm vµo ®Çu bulong xo¸y theo chiÒu ra ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng träng l­îng cña m¸y ph¸t t× xuèng lµm cho nÆng zen dÉn ®Õn ch¸y zen gi÷a than ®éng c¬ vµ m¸y ph¸t. H×nh a.3 B) Th¸o chi tiÕt m¸y ph¸t Sau khi ®· th¸o ®­îc m¸y ph¸t ra khái ®éng c¬, chóng ta tiÕn hµnh lµm vÖ sinh s¬ bé bªn ngoµi cña m¸y ph¸t ®Ó chuÈn bÞ cho b­íc tiÕp theo lµ th¸o chi tiÕt m¸y ph¸t vµ kiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña tõng bé phËn vµ chi tiÕt cña m¸y ph¸t vµ côm tiÕt chÕ chØnh l­u. §Ó th¸o chi tiÕt m¸y ph¸t ta thùc hiÖn theo tr×nh tù c¸c b­íc sau: 1. Th¸o côm Pully m¸y ph¸t 1.1. Ta dïng dông cô chuyªn dïng SST ®Ó thùc hiÖn thao t¸c . (h×nh b.1) H×nh b.1 Tr­êng hîp nÕu kh«ng cã dông cô chuyªn dïng ta cã thÓ dïng c¸c dông cô kh¸c ®Ó thao t¸c nh­: Chßng gi¸c 24mm ®Ó gi÷ ®ai èc b¾t ®Çu trôc, sau ®ã dïng khÈu 14 vµ clª lùc ®Ó lµm thao t¸c vÆn trôc ®Ó kiÓm tra lùc tiªu chuÈn vµ th¸o bully ra khái ®Çu trôc. SiÕt SST-A theo chiÒu mòi tªn h×nh vÏ theo c©n lùc tiªu chuÈn (M«men 39N.m, hay 400kgf.cm) Chó ý: KiÓm tra SST ®· ®­îc b¾t chÆt vµo trôc Roto cña m¸y ph¸t. KÑp dông cô SST 2 lªn Eto nh­ (h×nh b.2) H×nh b.2 L¾p SST-1A vµ B vµo SST-2, g¾n bulong b¾t bully m¸y ph¸t vµo SST-2. §Ó lµm ®­îc ph¶i thùc hiÖn nh­ h×nh vÏ (h×nh b.3) H×nh b.3 Khi xoay dông cô theo chiÒu mòi tªn lµ ta ®· níi láng ®­îc Blly ra khái trôc m¸y ph¸t. Chó ý: §Ó tr¸nh háng trôc m¸y ph¸t ta cÇn níi láng nhiÒu lÇn ®ai èc h·m. Sau khi ®· níi láng ®­îc bully vµ trôc ta tiÕn hµnh th¸o dông cô SST ra khái trôc vµ m¸y ph¸t.(h×nh b.4) H×nh b.4 1.5. VÆn SST theo chiÒu nh­ h×nh vÏ vÆn SST-B th¸o c¶ 2 SST ra. Th¸o bully ra khái trôc m¸y ph¸t. 2. Th¸o mÆt che cña m¸y ph¸t 2.1.Thùc hiÖn th¸o c¸c bulong h·m b¾t n¾p che. (h×nh b.5) H×nh b.5 2.2. Th¸o c¸ch ®iÖn cña cùc(h×nh b.6) H×nh b.6 2.3. Th¸o côm gi¸ ®ì chæi than (h×nh b.7) H×nh b.7 3.Th¸o côm cuËn d©y Stator cña m¸y ph¸t 3.1.Th¸o 4 bul«ng xuyªn th©nvµ bullong kÑp.(h×nh b.8) H×nh b.8 3.2. Dïng vam ®Ó vam cum Stator cña m¸y ph¸t ra. Sau ®ã th¸o vßng ®Öm cña m¸y ph¸t (h×nh b.9) H×nh b.9 4.Th¸o côm Rotor m¸y ph¸t Ta ®ãng nhÑ vµo ®Çu trôc vµ lËp tøc côm Rotor sÏ ch¹y ra khái vßng bi. 5.Th¸o c¸c vßng bi ®ì ®Çu trôc g¸ trªn vá Th¸o 4 vÝt b¾t h·m cã ®Þnh vßng bi b»ng tua vÝt ®ãng.(h×nh b.10) H×nh b.10 Dïng dông cô ®ãng nhÑ vµo ca trong cña vßng bi ®ì lËp tøc vßng bi sÏ ra khái vÞ trÝ.(h×nh b.11)] H×nh b.11 Nh­ vËy ®· hoµn tÊt qu¸ tr×nh th¸o chi tiÕt m¸y ph¸t. C. KiÓm tra t×nh tr¹ng kü thuËt cña c¸c bé phËn vµ chi tiÕt vµ kh¾c phôc, söa ch÷a. Sau khi th¸o rêi c¸c chi tiÕt ta tiÕn hµnh kiÓm tra t×nh tr¹ng c¸c chi tiÕt. §èi víi æ bi ®ì trôc Roto dÉn ®éng m¸y ph¸t 1.1.KiÓm tra æ bi G¸ vßng bi vµo æ ®ì ®èi víi vßng bi n»m trong phÇn vá cña m¸y ph¸t xoay theo c¶ 2 chiÒu nh­ trong h×nh c¶m gi¸c thÊy gîn do mßn kh«ng ®Òu hay vßng bi bÞ r¬ hay bÞ kh« dÇu m¬ hay kh«ng (h×nh c.1) §èi víi vßng bi g¾n liÒn trªn trôc roto ta quay trùc tiÕp trªn trôc ®Ó kiÓm tra. Kh« dÇu mì nguyªn nh©n lµ do ho¹t ®éng l©u ngµy Vßng bi r¬ còng do nguyªn nh©n ho¹t ®éng l©u ngµy hoÆc c¨ng ®ai kh«ng ®óng lùc. Vßng bi mßn kh«ng ®Òu chØ cã thÓ do nguyªn nh©n lùc c¨ng ®ai kh«ng ®óng hoÆc qu¸ kh« mì b«i tr¬n H×nh c.1 H×nh c.1 1.2. Ph­¬ng ¸n söa ch÷a vµ b¶o d­ìng + Víi hiÖn t­îng kh«, thiÕu mì b«i tr¬n ta cã thÓ tra thªm mì ®óng tiªu chuÈn vµo trong vßng bi. + Víi vßng bi bÞ r¬ hay mßn kh«ng ®Òu th× ph­¬ng ¸n tèt nhÊt lµ thay thÕ vßng bi míi ®óng tiªu chÈn vµ kÝch th­íc. §èi víi rotor m¸y ph¸t kiÓm tra th«ng m¹ch cuËn rotor vµ ch¹m m¸t cuËn d©y víi vá(h×nh c.2) Dïng ®ång hå ¤mkÕ ®Ó kiÓm tra sù th«ng m¹ch cña cuËn d©y: VÆn ®ång hå «mkª vÒ møc ®o ®iÖn trë m¹ch ®­a 2 mòi kim cña ®ång tiÕp xóc víi 2 b¶n cùc gãp cña chæi than. H×nh c.2 §iÖn trë tiªu chuÈn ë nhiÖt ®é tõ KiÓm tra sù ch¹m m¸t cña cuËn d©y b»ng c¸ch mét ®Çu kim cña omke tiÕp xóc víi cæ gãp mét ®Çu cho tiÕp xóc víi trôc rotor hoÆc c¸c cÆp cùc, nÕu thÊy th«ng m¹ch cã nghÜa lµ ®· bÞ ch¹m m¸t, cuËn d©y ®· bÞ háng.(h×nh c.3). Cßn tr­êng hîp kh«ng th«ng th× cuËn d©y kh«gn bÞ ch¹m m¸t, vÉn cßn tèt vµ sö dông ®­îc. H×nh c.3 KiÓm tra cæ gãp Dïng th­íc cÆp ®o ®­êng kÝnh tiªu chuÈn cæ gãp( h×nh c.4) H×nh c.4 §­êng kÝnh tiªu chuÈn 14.2 ®Õn 14.4mm. Møc tèi thiÓu cho phÐp lµ 12.8mm. ph­¬ng ¸n söa ch÷a b¶o d­ìng +Víi c¸c tr­êng hîp kh«ng ®óng tiªu chuÈn ta ph¶I thay míi. + Víi cæ gãp qu¸ mßn ta cã thÓ kh¾c phôc t¹m thjêi b»ng c¸ch hµn ®¾p thªm vµ tiÖn l¹i cæ trôc sao cho ®óng tiªu chuÈn ®­êng kÝnh. Víi chæi than cña m¸y ph¸t Ta kiÓm tra chiÒu cao tiªu chuÈn cña chæi than b»ng th­íc cÆp nÕu chiÒu cao kh«ng ®óng tiªu chuÈn th× ta thay míi. (h×nh c.5) H×nh c.5 Tiªu chuÈn lµ tõ 9.5 ®Õn 11.5mm, chiÒu cao thÊp nhÊt cho phÐp lµ 1.5mm 3. Víi cuËn d©y Stator ta còng lµm ph­¬ng ph¸p kiÓm tra sù th«ng m¹ch vµ ch¹m m¸t ®èi víi cuËn d©y. ViÖc kiÓm tra th«ng m¹ch ta còng dïng ®ång hå Omke ®Ó kiÓm tra ®iÖn trë gi÷a c¸c cuËn d©y, nÕu ®iÖn trë b»ng nhau th× cßn ®­îc.(h×nh c.6) H×nh c.6 KiÓm tra sù ch¹m m¸t: cho mét ®Çu tiÕp xóc víi gi¸ thÐp, mét ®Çu tiÕp xóc víi ®Çu cña cuËn d©y, nÕu cã sù th«ng m¹ch th× cuËn d©y ®· bÞ ch¹m m¸t(h×nh c.7) H×nh c.7 4. KiÓm tra ®iot A B C D1 D2 D3 D4 D5 D6 Dùa vµo cÊu t¹o ta cã thÓ kiÓm tra c¸c cÆp ®iot xem cßn sö dông ®­îc hay ®· háng theo h×nh c.8 vµ h×nh c.9 nh­ sau: H×nh c.8 §o ®iÖn trë gi÷a cäc B Víi c¸c ®iÓm ®Êu pha cña c¸c cÆp ®iot theo 2 chiÒu cña kim ®ång hå nÕu mét chiÒu th«ng cßn mét chiÒu kh«ng th«ng th× ®iot cßn tèt. H×nh c.9 D. Tr×nh tù l¾p m¸y ph¸t Sau khi dÉ th¸o n¾p kiÓm tra t×nh tr¹ng kÜ thuËt cña m¸y ph¸t ta tiÕn hµnh l¾p m¸y ph¸t theo tr×nh tù sau: L¾p Rotor (h×nh d.1) H×nh d.1 1.1. §Æt nhÑ ®óng chiÒu roto vµo trong phÇn cøng, lÊy bóa cao su ®ãng nhÑ trôc ®Ó trôc roto lät xuèng æ bi, xoay nhÑ rotor thÊy tr¬n ®Òu lµ ®­îc, chó ý kh«ng ®Ó roto ch¹m vµo stato khi quay. 1.2. §Æt nöa vá m¸y ph¸t cßn l¹i vµo ®óng vÞ trÝ vµ dïng dông cô gâ nhÑ ®Ó c¸c æ bi lät vµo trôc.(h×nh d.2) H×nh d.2 Dïng 4 ecu b¾t vµo 4 bulong xuyªn ®Ó cè ®Þnh roto vµ vá thµnh mét khèi ( h×nh d.3). Momen xiÕt tiªu chuÈn 4.5N.m (46kgf.cm, 40in-lbf) H×nh d.3 2. L¾p côm chæi than tiÕt chÕ, chØnh l­u(h×nh d.4) Sau khi ®· l¾p thµnh côm tõ bªn ngoµi ta ®Æt c¶ côm vµo ®óng vÞ trÝ c¸c bulong. H×nh d.4 Chó ý: khi n¾p chæi tran ph¶ lÊy dông cô xuyªn qua lç nhá ®ång thêi ®Èy chæi than vµo khi ®ã h·m ®­îc chæi than lïi s©u vµo phÝa trong phÇn gi¸ ®ì nh­ vËy tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng khi n¾p vµo bÞ g·y chæi than( Lùc xiÕt víi gi¸ chæi than 2N.m) Sau khi ®· g¸ xong ta lÊy l¾p che phÝa sau cña m¸y ph¸t g¸ vµo vµ dïng 3 ªcu ®Ó b¾t chÆt côm tiÕt chÕ chØnh l­u, chæi than, l¾p che b¶o vÖ víi vá. Chó ý: Lùc xiÕt tiªu chuÈn 3.9 ®Õn 4.4 N.m 3. N¾p bully víi trôc Ta còng dïng dông cô SST ®Ó n¾p víi quy tr×nh ng­îc l¹i víi khi th¸o bully. Chó ý: Lùc xiÕt tiªu chuÈn ®èi víi ®ai èc h·m bully víi m¸y ph¸t lµ 111N.m (1.132 kgf.cm) M· bµi: MD 11 - 02 Tªn bµi: söa ch÷a vµ b¶o d­ìng bé ®IÒu chØnh ®IÖn (tiÕt chÕ) Thêi l­îng (giê) Lý thuyÕt Thùc hµnh 2 4 Môc tiªu thùc hiÖn Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1-Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô vµ ph©n lo¹i bé ®iÒu chØnh ®iÖn. 2-Gi¶i thÝch ®­îc cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé ®iÒu chØnh ®iÖn. 3-Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o d­ìng söa ch÷a ®­îc bé ®iÒu chØnh ®iÖn ®óng yªu cÇu kü thuËt. I- NhiÖm vô, yªu cÇu vµ ph©n lo¹i bé ®iÒu chØnh ®iÖn NhiÖm vô cña tiÕt chÕ lµ ®Èm b¶o ®iÖn ¸p cung cÊp cña m¸y ph¸t hÇu nh­ kh«ng ®æi trong suÊt qu¸ tr×nh lµm viÖc. Ngoµi ra cßn mét sè chøc n¨ng kh¸c nh­: ng¨n dßng ®iÖn ng­îc phãng tõ accquy qua m¸y ph¸t, ®iÒu khiÓn m¹ch ®Ìn b¸o n¹p, ... Tuú theo kÕt cÊu cña bé tiÕt chÕ ng­êi ta cã thÓ chia 2 lo¹i chÝnh: + Lo¹i dung ®¬n thuÇn dïng cÆp tiÕp ®iÓm c¬ khÝ. + Lo¹i b¸n dÉn cã tiÕp ®iÓm ®iÒu khiÓn vµ laäi kh«ng tiÕp ®iÓm ®iÒu khiÓn( lo¹i vi m¹ch) II- CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña bé ®iÒu chØnh ®iÖn 1- CÊu t¹o, ho¹t ®éng cña bé ®iÒu chØnh ®iÖn lo¹i rung XÐt cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña bé tiÕt chÕ PP24 Nga (dïng cho m¸y ph¸t ®iÖn mét chiÒu) a. CÊu t¹o: b. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Víi mçi tèc ®é cña m¸y ph¸t th× tõng r¬le ®iÒu chØnh sÏ ®iÒu chØnh nh­ sau: + Ho¹t ®éng cña r¬le ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p U Khi tèc ®é vßng quay n cña m¸y ph¸t t¨ng lªn th× Umf thay ®æi cã thÓ v­ît møc chØ ®Þnh 13,8 ®Õn 14,4 V.TiÕp ®iÓm cña r¬le ®iÒu chØnh thÕ hiÖu k3k3’ më.C¸c dßng kh¸c vÉn ®i nh­ cò chØ cã dßng kÝch thÝch thay ®æi theo m¹ch : Яmf ® Я tiÕt chÕ ® cuén d©y WI1® cuén Wgt® g«ng tõ ®R1®R2® ï tiÕt chÕ ®ï mf®cuén d©y kÝch thÝch.Nh­ vËy dßng ®iÖn kÝch thÝch ph¶i ®i qua R1,R2.R1 lµ ®iÖn trë phô cã R= 88W ® Ikt gi¶m ®Umf gi¶m .Khi umf xuèng d­íi møc 13,8V th× tiÕp ®iÓm l¹i ®ãng l¹i vµ Umf t¨ng. TÇn sè ®ãng më tiÕp ®iÓm lín. Nªn Umf coi nh­ lµ h»ng sè.(umf = const ®· nghiªn cøu ë trªn). + Ho¹t ®éng cña r¬le h¹n chÕ dßng ®iÖn I: Khi cã hiÖn t­îng phô t¶i m¹ch ngoµi t¨ng hoÆc chËp m¹ch. Dßng ®iÖn ch¹y qua WI1 rÊt lín lùc tõ ho¸ lâi thÐp t¨ng m¹nh hót tiÕp ®iÓm k2k2’ më ra (thùc tÕ khi imf chØ t¨ng h¬n ®Þnh møc 0,01® 0,025A) lµ r¬le ®· t¸c ®éng khi k2k2’ më Dßng ®iÖn Ikt ®i nh­ sau: Tõ Я m¸y ph¸t ® Я tiÕt chÕ ® R3®tiÕp ®iÓm k3k3’ ( nÕu k3k3’ cßn ®ãng ) ®g«ng tõ ®cùc ï tiÕt chÕ ® ï m¸y ph¸t ® cuén d©y kÝch thÝch. §iÖn trë R3 cã gi¸ trÞ R = 30W NÕu Ikt gi¶m ® Umf gi¶m ®Imf gi¶m theo khi Imf gi¶m thÊp h¬n ®Þnh møc ®èi víi PP24 lµ 18A th× k2k2’ l¹i ®ãng l¹i vµ Imf l¹i t¨ng tÇn sè ®ãng më k2k2’ còng lín nªn Imf còng gi÷ b»ng const + Ho¹t ®éng cña r¬le dßng ®iÖn ng­îc: Khi n m¸y ph¸t thÊp U umf h×nh thµnh dßng ®iÖn ng­îc tõ ¨cqui phãng l¹i m¸y ph¸t dßng ®iÖn ®i nh­ sau: (+) ¾c qui ®cäc Б tiÕt chÕ ®tiÕp ®iÓm k1k1’® g«ng tõ ®i ng­îc l¹i WI1® Я tiÕt chÕ ® Я m¸y ph¸t ® khÐp m¹ch qua chæi than vµ cuén d©y phÇn øng vÒ (-) ¾c qui. Ta thÊy lóc nµy dßng ®iÖn trong WI2 ng­îc chiÒu víi dßng ®iÖn trong Wu2 lµm cho lâi thÐp bÞ khö tõ k1k1’ më ra nhanh chãng c¾t dßng ®iÖn ng­îc chiÒu tõ ¾c qui phãng l¹i m¸y ph¸t . Dßng ®iÖn ng­îc ®­îc tÝnh to¸n cho phÐp (trong ph¹m vi tõ 0,5 ® 6A) nÕu dßng ®iÖn ng­îc kh«ng ®­îc ng¨n chÆn sÏ lµm ch¸y m¸y ph¸t ,tiÕt chÕ vµ h­ háng ¾c qui. 2 - CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña tiÕt chÕ b¸n dÉn PP362 Trong bé tiÕt chÕ nµy gåm 2 phÇn lµ RL§C ®iÖn ¸p vµ r¬le b¶o vÖ. a. CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña RL§C ®iÖn ¸p: * CÊu t¹o: R¬ le§C§A cã cÊu t¹o t­¬ng tù nh­ c¸c r¬le lo¹i rung , còng gåm cã g«ng tõ , lâi thÐp non. Trªn lâi thÐp cña r¬le cã cuÊn cuén d©y Wu nèi song song víi m¸y ph¸t ®iÖn qua c¸c ®iÖn trë Rgt, Rbt vµ ®ièt P1. Vµ cÆp tiÕp ®iÓm kk1 th­êng ®ãng . R¬ le cã nhiÖm vô ®iÒu khiÓn ®ãng, më bãng Transistor ®iÒu chØnh gi÷ cho ®iÖn ¸p m¸y ph¸t æn ®Þnh . C¸c r¬le ®­îc b¾t chÆt trªn tÊm ®Õ c¸ch ®iÖn. PhÇn d­íi tÊm ®Õ l¾p c¸c ®iÖn trë Rf, Rgt, Rbn vµ Rb(®iÖn trë gèc) toµn bé ®­îc ®Æt trong mét hép chèng bôi. PhÇn thø hai gåm mét Trazitor lo¹i (45 ®­îc b¾t chÆt trªn tÇm t¶i nhiÖt, hai ®ièt D1 vµ Des vµ toµn bé côm nµy ®­îc trong ng¨n nhá cña hép bé §C§ víi phÇn l¾p hë. * Ho¹t ®éng cña RL§C ®iÖn ¸p: - Khi kho¸ ®iÖn ®ãng tr­êng hîp m¸y ph¸t ®iÖn kh«ng lµm viÖc hoÆc lµm viÖc ë sè vßng quay thÊp mµ thÕ hiÖu cña nã cßn thÊp h¬n S§§ cña ¾cquy th× toµn bé tiÕt chÕ chÞu ¶nh h­ëng cña ®iÖn thÕ ¾c qui. Cã c¸c dßng ®iÖn ch¹y theo c¸c m¹ch sau. + M¹ch tõ ho¸ r¬le ®iÒu khiÓn: Tõ (+) ¾cqui ® Kho¸ ®iÖn ®®ièt D1® Rgt®Rbn ® Cuén Wu(RL§K) ®M¸t ® (-)¾cqui. + M¹ch cùc gèc cña bãng T: §é sôt thÕ trªn D1 rÊt nhá cã thÓ coi cùc ph¸t (E) cña bãng T hoµn toµn chÞu ®iÖn thÕ (+) ¾cqui. Cùc gèc (B) chôi ®iÖn thÕ ©m (-) cña ¾cqui bãng T ph©n ¸p theo chiÒu thuËn T ë chÕ ®é më cã dßng cùc gèc ®i nh­ sau: (+)¾cqui ® Kho¸ ®iÖn® D1® Cùc ph¸t cña T® cùc gèc T® §iÖn trë Rb® (-)¾c qui. + M¹ch kÝch thÝch cho m¸y ph¸t §©y lµ dßng ®iÖn chÝnh do bãng T ë tr¹ng th¸i më nªn cho dßng ®iÖn ®i qua líp tiÕp gi¸p ph¸t gãp (E-C ) ®i nh­ sau: (+)¾c qui ®Kho¸ ®iÖn ®D1®Cùc E cña T® Cùc C cña T®Cuén d©y W1 ® Cùc щ tiÕt chÕ ® щ M¸y ph¸t ® cuén d©y kÝch thÝch (Wkt) ®M¸t ® (-)¾c qui. Líp tiÕp gi¸p ( Ph¸t – Gãp) cã ®iÖn trë khi bßng më b»ng kh«ng nªn Itk lóc nµy ®¹t gi¸ trÞ lín. L­u ý: M¹ch nµy ë cuèi cuén W1 cã m¹ch rÏ ®i lªn cuén W2 ra m¸t ®¾c qui. Nh­ vËy chiÒu dßng ®iÖn trong W1 vµ W2 ng­îc chiÒu nhau. Lâi thÐp r¬le b¶o vÖ bÞ khö tõ nªn tiÕp ®iÓm K2K2’ lóc nµy më ( cßn cuén W3 th× hai ®Çu nèi m¸t nªn kh«ng cã dßng ®iÖn ). + Khi m¸y ph¸t ®iÖn lµm viÖc ë sè vßng quay cao nh­ng Umf U®m ( 13,8 - 14,6 V) dßng ®iÖn ch¹y trong Wu ®ñ lín lùc tõ ho¸ lâi thÐp hót cho tiÕp ®iÓm K1K1’ ®ãng l¹i. Ta thÊy cùc gèc cña T trùc tiÕp nhËn ®iÖn thÕ (+) cña m¸y ph¸t ph©n ¸p theo chiÒu nghÞch bãng T lËp tøc kho¸ l¹i (Ueb <0). Khi bãng T kho¸ dßng kÝch thÝch kh«ng thÓ qua bãng nªn buéc ph¶i ®i theo m¹ch (+) m¸y ph¸t ® K®iÖn ® D1®Rgt®Rf®Cuén W1® щ tiÕt chÕ ® щ m¸y ph¸t®Cuén d©y kÝch thÝch ®(-) m¸y ph¸t.Ikt ®i qua hai ®iÖn trë nªn gi¶m ®i ®¸ng kÓ dÉn tíi Umf gi¶m theo tíi møc lùc tõ ho¸ trong lâi thÐp cña r¬le ®iÒu khiÓn kh«ng ®ñ gi÷ tiÕp ®iÓm ®ãnglß xo l¹i kÐo K1K1’ më ra. Dßng ®iÖn kÝch thÝch l¹i ®­îc ®i qua bãng T vµ chu kú l¹i ®­îc lÆp l¹i gi÷ cho Umf = const. b. R¬ le b¶o vÖ *CÊu t¹o R¬ le b¶o vÖ còng lµ mét d¹ng r¬ le ®iÖn tõ, lµm nhiÖm vô b¶o vÖ cho Tranzito (T) trong tr­êng hîp cäc щ ch¹m m¸t. Trªn lâi thÐp cña nã cã ba cuén d©y w1,w2,w3. Vµ ®ièt D2 ®­îc nèi nh­ s¬ ®å . cuén d©y w1vµ w2 cã chiÒu cuèn ng­îc nhau nªn lùc tõ ho¸ cña cuén w1,w2 lu«n lu«n ng­îc chiÒu . Cuén d©y w3 b×nh th­êng kh«ng cã dßng ®iÖn ®i qua. C¸c tiÕp ®iÓm k1k1’vµ k2k2’ ë tr¹ng th¸i më. * Ho¹t ®éng Khi cùc щ cña m¸y ph¸t hay tiÕt chÕ bÞ ch¹m m¸t Tranzitor sÏ chÞu dßng ®iÖn chËp m¹ch cña ¾c qui ®i nh­ sau: (+) ¾c qui ®K®iÖn ®D1®Cùc E®Cùc C W1®M¸t ® (-) ¾c qui. §iÖn trë cña W1,D1 còng rÊt nhá nªn dßng Ic lµ rÊt lín cã thÓ ph¸ háng Tranzitor. Khi cùc щ ch¹m m¸t r¬le b¶o vÖ t¸c ®éng lóc nµy cuén W2 kh«ng cã ®iÖn v× hai ®Çu nèi m¸t vµ do ch¹m m¸t nªn dßng ®iÖn ®i qua W1 t¨ng vät dÉn tíi lùc tõ ho¸ lín hót cho K2K2’ ®ãng chÆt l¹i Khi K2K2’ ®ãng cuén W3 ®­îc cÊp ®iÖn theo m¹ch (+) M¸y ph¸t ® K2K2’ g«ng tõ® Cuén W3® M¸t ® (-) m¸y ph¸t. Dßng ®iÖn ®i cïng chiÒu víi dßng ®iÖn trong W1 KhiÕn cho lùc tõ ho¸ lâi thÐp cµng t¨ng lªn vµ K2K2’ ®ãng chÆt h¬n. §ång thêi khi K2K2’ ®ãng ®iÖn thÕ d­¬ng cña m¸y ph¸t ®­îc ®Æt vµo cùc B cña T (qua m¹ch (+) M¸y ph¸t ® K2K2’® ®ièt D1®Cùc B) chªnh ¸p theo chiÒu nghÞch ( v× ®é sôp ¸p trªn D2 <trªn D1) Bãng T lËp tøc kho¸ chÆt ® dßng ®iÖn chËp m¹ch b¾t buéc ph¶i ®i theo m¹ch (+) ¾c quy® K®iÖn ® D1 ® Rgt ® Rf ® cuén W1® m¸t ® (-) ¾c quy. Bãng tranzitor ®­îc b¶o vÖ dßng chËp m¹ch kh«ng ®i qua K2K2’ ®ãng chÆt khi ®ã tr­êng hîp ch¹m m¸t bÞ lo¹i trõ. Lo¹i tiÕt chÕ b¸n cã tiÕp ®iÓm cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n tiÕt chÕ lo¹i rung ®¬n thuÇn. Song vÉn cßn m¸ vÝt vµ lß xo nªn vÉn tån t¹i nh­îc ®iÓm nh­ lo¹i rung chÝnh v× vËy sù ra ®êi cña lo¹i tiÕt chÕ m¹ch b¸n dÉn hoµn toµn thùc sù lµ mét b­íc tiÕn ®¸ng kÓ cña hÖ thèng ®iÖn « t«.. .sau ®©y ta kh¶o s¸t mét lo¹i tiÕt chÕ b¸n dÉn kh«ng tiÕp ®iÓm ®iÓn h×nh. 3- CÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña tiÕt chÕ b¸n dÉn PP350: a.CÊu t¹o: TiÕt chÕ PP350 lµ m¹ch b¸n dÉn toµn phÇn linh kiÖn chÝnh gåm 3 bãng Tranzitor lo¹i P-N-P (bãng thuËn) T1,T2,T3. 3 ®ièt D1,D2,D3 mét ®ièt æn ¸p St(Stabilirton) C¸c ®iÖn rë tõ R1 ®Õn R10,®iÖn trë b¸n dÉn Rt0. Cuén d©y xung Cx toµn bé linh kiÖn nµy ®­îc l¾p ®Æt trong bé c¸ch ®iÖn vµ l¾p trong mét vá hép b»ng hîp kim nh«m ®­a ra ®Çu nèi lµ (+), (vµ M trong mét phÝch c¾m ®iÖn cÈn thËn chèng ch¹m m¸t ch¾c ch¾n. D1vµ R10 t¹o nªn m¹ch ®iÖn rß khi bãng T1 kho¸ dßng ®iÖn rß lóc ®ã sÏ g©y trªn D1 mét ®é sôt thÕ lµm cho Uebt1<0 ®¶m b¶o cho T1 kho¸ chÆt. D2 lµm nhiÖm vô dËp t¾t søc ®iÖn ®éng tù c¶m es sinh ra trong cuén d©y kÝch thÝch khi bãng T kho¸ ( nh­ gi¶ thiÕt trong s¬ ®å PP362) D3 còng cã t¸c dông nh­ D1 ( ®¶m b¶o cho T2 kho¸ chÆt )trong vµi tr­êng hîp ng­êi ta m¾c thªm R8 ®Ó t¹o ra m¹ch rß ®¸ng kÓ M¹ch R3 vµ Cx lµ ®o¹n m¹ch R-L (®iÖn trë vµ cuén c¶m ) cã t¸c dông san ph¼ng tÝn hiÖu ®iÖn thÕ sau chØnh l­u cña m¸y ph¸t ®iÖn ddÓ cho c¸c linh kiÖn b¸n dÉn lµm viÖc tèt h¬n . Rt0 lµ ®iÖn trë b¸n dÉn cã t¸c dông lµm gi¶m ¶nh h­ëng cña t0 ®Õn ho¹t ®éng cña R¬le §C§A b. Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Khi m¸y ph¸t lµm viÖc ë sè vßng quay thÊp umf < Uaq tøc lµ phô t¶i vµ tiÕt chÕ chÞu ®iÖn ¸p cña ¾c quy. Xem sù ho¹t ®éng cña c¸c bãng b¸n dÉn ho¹t ®éng nh­ thÕ nµo ta lÇn tõ ®Çu mèi . Khi U ch­a v­ît qu¸ gi¸ trÞ ®inh møc 13,8 ¸ 14,6 Volth× ®ièt æn ¸p St vÉn ch­a më th«ng chiÒu ng­îc . Lóc nµy R4 coi nh­ d©y dÉn ®¬n thuÇn ®­a ®iÖn ¸p (+) ¾c qui ®Æt vµo cùc B cña T3 Ueb3 = 0 . bãng B3 ë tr¹ng th¸i kho¸ (c¸c dßng ®iÖn ®Òu kh«ng thÓ ®i qua). Cùc gèc bãng T2 nèi víi ©m ¾c qui cßn cùc ph¸t E2 nèi víi (+) ¾c qui.Ph©n ¸p theo chiÒu thuËn bãng T2 ë chÕ ®é më .H×nh thµnh dßng ®iÖn cùc gèc vµ cùc gãp. Dßng ®iÖn cùc gèc Ib ®i nh­ sau: (+) ¾c qui ® K®iÖn ® ®iÓm b® R8®D2 ®cùc E bãng T2® Cùc B bãng T2®R11 ®ra m¸t Dßng ®iÖn cùc gèc Ic: Tõ (+) ¾c qui ® K ®iÖn ® ®iÓm b® R8®D2 cùc E bãng T2 ®Cùc C bãng T2 ®R7®M¸t ® (-) ¾c qui. Hai dßng ®iÖn nµy ®i qua R8 g©y trªn nã mét ®é sôt ¸p dÉn tíi cùc B cña bãng T1 ©m h¬n cùc E cña nã mét l­îng ®iÖn ¸p r¬i trªn R8 (®é sôt ¸p trªn D1 kh«ng ®¸ng kÓ ) Ueb>0 nªn bãng mét còng ë tr¹ng th¸i më cho dßng ®iÖn cùc gèc vµ cùc gãp ®i qua. Dßng ®iÖn cùc gãp cña bãng T1 chÝnh lµ dßng ®iÖn Ikt ®i nh­ sau: ( +) AQ ® K®iÖn ®cùc E cña bãng T1 ®cùc C cña bãng T1 ®®iÓm S®cùc Ш tiÕt chÕ ® cùc m¸y ph¸t® cuén Wkt®m¸t ® (-)AQ. Dßng ®iÖn kÝch thÝch kh«ng qua ®iÖn trë nµo c¶ Ikt ®¹t gi¸ trÞ lín. Khi nmf t¨ng dÉn ®Õn Umf > 13,8 Vol ®ièt æn ¸p St më th«ng cho dßng ®iÖn ®i qua chiÒu ng­îc. Trªn R6 cã ®é sôt thÕ nh­ vËy ta thÊy cùc gèc bãng T3 ©m h¬n c­c ph¸t cña nã mét l­îng ®iÖn ¸p r¬i trªn R6 nªn bãng T3 ë tr¹ng th¸i më ( cho dßng ®iÖn ®i qua ) ®iÖn trë cùc ph¸t gãp T3 coi nh­ b»ng 0 hÇu nh­ kh«ng sôt thÕ nªn ®iÖn ¸p d­¬ng cña m¸y ph¸t ®Æt trùc tiÕp vµo cùc B cña bãng T2 (Uebt2<0) bãng T2 lËp tøc kho¸ l¹i (c¸c dßng ®iÖn ®Òu kh«ng thÓ ®i qua nh­ vËy kh«ng cã dßng ®iÖn ®i qua R8 vµ R8 l¹i nh­ mét d©y dÉn ®iÖn ®¬n thuÇn ®­a ®iÖn ¸p (+) m¸y ph¸t ®Æt vµo cùc gèc bãng T1 khiÕn Uebt1 =0. Bãng T1 còng lËp tøc kho¸ chÆt khiÕn cho dßng ®iÖn kÝch thÝch kh«ng thÓ ®i qua ph¸t gãp cña nã b¾t buéc Ikt ph¶i ®i qua R10 vÒ cùc È m¸y ph¸t vµ cuén kÝch thÝch do ph¶i ®i qua R10 nªn Ikt gi¶m ®i ®¸ng kÓ vµ khi gi¶m tíi møc d­íi ng­ìng cña ®i èt æn ¸p th× nã l¹i ®ãng l¹i. TuÇn tù l¹i ®­îc lÆp l¹i liªn tôc nh­ vËy ®¶m b¶o umf = const . 4. CÊu t¹o, nguyªn lý ho¹t ®éng cña tiÕt chÕ vi m¹ch TOYOTA a) CÊu t¹o b) Nguyªn lý ho¹t ®éng *Khi ho¹t ®éng b×nh th­êng +Khi kho¸ ®iÖn ë vÞ trÝ ON vµ ®éng c¬ ch­a ho¹t ®éng Khi bËt kho¸ ®iÖn ë vÞ trÝ ON ®iÖn ¸p ¾c quy ®­îc ®Æt vµo cùc IG. KÕt qu¶ lµ m¹ch M.IC ®­îc kÝch ho¹t vµ Tranzistor 1 ®­îc më ra lµm cho dßng kÝch tõ ch¹y trong cuén d©y Roto. ë tr¹ng th¸i nµy dßng ®iÖn ch­a ®­îc t¹o ra do vËy bé ®iÒu ¸p lµm gi¶m sù phãng ®iÖn cña accu ®Õn møc cã thÓ b»ng c¸ch ®ãng ng¾t T1 ng¾t qu·ng. ë thêi ®iÓm nµy ®iÖn ¸p t¹i cùc P = 0 vµ m¹ch M.IC sÏ x¸c nhËn tr¹ng th¸i nµy vµ göi tÝn hiÖu tíi T2 ®Ó bËt ®Ìn b¸o n¹p. +Khi m¸y ph¸t ®ang ph¸t ®iÖn (®iÖn ¸p thÊp h¬n ®iÖn ¸p ®iÒu chØnh) §éng c¬ khëi ®éng vµ tãc ®é m¸y ph¸t tăng lªn, m¹ch M.IC më T1 ®Ó cho dßng kÝch tõ ®i qua vµ do ®ã ®iÖn ¸p ngay lËp tøc ®­îc t¹o ra. ë thêi ®iÓm nµy nÕu ®iÖn ¸p t¹i cùc B lín h¬n ®iÖn ¸p accu th× dßng ®iÖn sÏ ®i vµo accu ®Ó n¹p cho b×nh vµ ®i cung cÊp cho c¸c thiÕt bÞ ®iÖn kh¸c. KÕt qu¶ lµ ®iÖn ¸p ë cùc P t¨ng lªn. do ®ã m¹ch M.IC x¸c ®Þnh tr¹ng th¸i ph¸t ®iÖn ®· ®­îc thùc hiÖn vµ truyÒn tÝn hiÖu ®ãng T2 vµ t¾t ®Ìn b¸o n¹p. + Khi m¸y ph¸t ®iÖn ®ang ph¸t ®iÖn( ®iÖn ¸p cao h¬n ®iÖn ¸p ®iÒu chØnh) NÕu T1 tiÕp tôc më ®iÖn ¸p ë cùc B t¨ng lªn. sau ®ã ®iÖn ¸p ë cùc S v­ît qu¸ ®iÖn ¸p ®iÒu chØnh m¹ch M.IC x¸c nhËn t×nh tr¹ng nµy vµ ®ãng T1. KÕt qu¶ lµ dßng kÝch tõ cña cuén d©y Roto bÞ gi¶m dÇn th«ng qua §iot §1 hÊp thô ®iÖn tõ ng­îc vµ ®iÖn ¸p ë cùc B gi¶m xuèng (®iÖn ¸p ®­îc t¹o ra) gi¶m xuèng. Sau ®ã nÕu ®iÖn ¸p ë cùc S gi¶m xuèng tíi gi¸ trÞ ®iÒu chØnh th× m¹ch M.IC sÏ x¸c nhËn t×nh tr¹ng nµy vµ më T1. Do ®ã dßng kÝch tõ cña cuén d©y t¨ng lªn vµ ®iÖn ¸p cùc B còng t¨ng lªn. Bé ®iÒu chØnh IC sÏ gi÷ cho ®iÖn ¸p ë cùc S ( ®iÖn ¸p ë cùc accu ) æn ®Þnh (®iÖn ¸p ®iÒu chØnh) b»ng c¸ch lÆp ®i lÆp l¹i qu¸ tr×nh trªn. * Khi ho¹t ®éng kh«ng b×nh th­êng +Khi cuén d©y roto bÞ ®øt Khi m¸y ph¸t quay nÕu cuén d©y roto bÞ ®øt th× m¸y ph¸t kh«ng s¶n xuÊt ra ®iÖn, ®iÖn ¸p ë cùc P=0. Khi m¹ch M.IC x¸c ®Þnh ®­îc t×nh tr¹ng nµy nã më T2 cho bãng ®Ìn b¸o n¹p s¸ng cho biÕt hiÖn t­îng kh«ng b×nh th­êng nµy. +Khi cuén d©y bÞ chËp Khi m¸y ph¸t quay nÕu cuén d©y roto bÞ chËp ®iÖn ¸p cùc P ®­îc ®Æt trùc tiÕp vµo cùc F vµ dßng ®iÖn trong m¹ch sÏ rÊt lín. Khi m¹ch M.IC x¸c ®Þnh ®­îc t×nh tr¹ng nµy nã sÏ ®ãng T1 ®Ó b¶o vÖ vµ ®ång thêi më T2 ®Ó bËt ®Ìn b¸o n¹p ®Ó c¶nh b¸o vÒ t×nh tr¹ng kh«ng b×nh th­êng nµy. 4.3 HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra b¶o d­ìng, söa ch÷a bé ®iÒu chØnh ®iÖn. 4.3.1. HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng a. §iÖn ¸p t¨ng khi tèc ®é cña m¸y ph¸t t¨ng: Nguyªn nh©n: §iot æn ¸p D1 bÞ ®øt lµm cho tranzito T1 lu«n lu«n kho¸, tranzito T2 vµ T3 lu«n th«ng, do ®ã dßng ®iÖn kÝch tõ lu«n lu«n ë trÞ sè lín nhÊt. b. §iÖn ¸p ph¸t ra cña m¸y ph¸t lu«n lu«n thÊp khi tèc ®é cña m¸y ph¸t cao: Nguyªn nh©n: §iot æn ¸p D1 bÞ th«ng m¹ch lµm cho tranzito T1 lu«n th«ng, tranzito T2 vµ T3 lu«n lu«n kho¸. - T2 vµ T3 bÞ ®øt m¹ch. - C¸c cu«n c¶m vµ c¸c ®iÖn trë bÞ ®øt m¹ch. Ba nguyªn nh©n trªn dÉn ®Õn dßng ®iÖn ch¹y trong m¹ch kÝch thÝch ®i qua ®iÖn trë R9 lµm cho dßng kÝch tõ lu«n ë trÞ sè nhá. c. Bé tiÕt chÕ kh«ng ®iÒu chØnh ®­îc dßng ®iÖn, khi tèc ®é quay cña m¸y ph¸t lín, ®iÖn ¸p ph¸t ra cña m¸y ph¸t b»ng 0. Nguyªn nh©n: - §iot D2 bÞ th«ng m¹ch. - Tranzito T3 bÞ ®øt m¹ch. - §iÖn trë R9 bÞ ch¸y ®øt m¹ch. 4.3.2. Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a. a. KiÓm tra h­ háng: Trong lóc sö dông kim cña ampe kÕ chØ vÒ phÝa ©m, khi tèc ®é quay cña m¸y ph¸t cao. Tr­êng hîp nµy cÇn kiÓm tra m¸y ph¸t ®iÖn tr­íc vµ kiÓm tra cÇu chØnh l­u cña m¸y ph¸t ®iÖn. Nªó m¸y ph¸t ®iÖn vµ cÇu chØnh l­u tèt th× tiÕn hµnh kiÓm tra tiÕt chÕ theo thø tù sau: - KiÓm tra tranzito T1 vµ ba ®iot D1, D2 vµ D3. - KiÓm tra trÞ sè cña c¸c ®iÖn trë. - KiÓm tra c¸c mèi hµn, c¸c m¹ch l¾p r¸p gi÷a c¸c linh kiÖn. - KiÓm tra tÊt c¶ c¸c cuén d©y cña r¬ le ®iÖn ¸p vµ r¬ le b¶o vÖ. - KiÓm tra m¹ch ®iÖn cña bé tiÕt chÕ theo s¬ ®å nguyªn lÝ. b. KiÓm tra tranzito vµ ®ièt: KiÓm tra tranzito: KiÓm tra tranzito trªn «t« thùc hiÖn nh­ sau. - §Êu bãng ®Ìn 12V hoÆc mét v«n kÕ mét chiÒu vµo gi÷a cäc (+F) vµ cäc vá m¸y M cña bé tiÕt chÕ, sau ®ã ®ãng kho¸ ®iÖn CT, ®Ìn s¸ng hoÆc v«n kÕ b¸o ®iÖn ¸p cña acquy. LÇn l­ît chËp hai m¸ cña tiÕp ®iÓm cña RL§A vµ RLBV, nÕu r¬ le cßn tèt th× khi chËp hai ®Çu tiÕp ®iÓm ®Ìn kh«ng s¸ng (v«n kÕ chØ ®iÖn ¸p b»ng 0) - KiÓm tra tranzito b»ng v¹n n¨ng kÕ: ChuyÓn thang ®o cña ®ång hå ë thang ®o ®iÖn trë (ë thang ®o 1 hoÆc 100 W). C¸ch kiÓm tra tiÕn hµnh nh­ sau. + Tranzito thuËn (lo¹i p-n-p): §Êu que ®o ©m cña pin ®ång hå vµo cùc gèc B cña tranzito, que ®o d­¬ng ch¹m lÇn l­ît vµo cùc gãp C, cùc ph¸t E cña tranzito, trong c¶ hai tr­êng hîp trªn ®ång hå chØ trÞ sè ®iÖn trë nhá nhÊt. + Sau ®ã ®o que d­¬ng vaodf cùc gèc B cña tranzito, ®Êu que ©m lÇn l­ît vµo cùc gãp C vµ cùc ph¸t E. Trong c¶ hai tr­êng hîp ®ång hå chØ trÞ sè lín nhÊt. + Tranzito ng­îc (lo¹i n-p-n). C¸ch kiÓm tra thùc hiÖn nh­ trªn, nh­ng kÕt qu¶ b¸o trÞ sè ®iÖn trë ng­îc l¹i. NÕu kÕt qu¶ kiÓm tra kh«ng ®óng c¸c yªu cÇu trªn th× tranzito ®ã bÞ háng. - C¸c tranzzito lµm viÖc tèt th× ®iÖn trë nhá nhÊt ph¶i lín h¬n 0 vµ ®iÖn trë lín nhÊt kh«ng v­ît qu¸ trÞ sè quy ®Þnh tuú tÝnh n¨ng tõng lo¹i tranzito. Chó ý: V¹n n¨ng kÕ do Trung Quèc, NhËt, Mü vµ c¸c n­íc t©y ©u s¶n xuÊt; ®Çu d­¬ng pin ®ång hå øng víi dÊu (-), ®Çu ©m pin ®ång hå øng víi dÊu (+) trªn mÆt ®ång hå. Condf v¹n n¨ng cña Liªn X« cò th× chÕ t¹o ng­îc l¹i. KiÓm tra ®ièt: Dïng v¹n n¨ng kÕ ®Æt ë thang ®o ®iÖn trë nhá nhÊt vµ tiÕn hµnh kiÓm tra nh­ sau: §Çu que ®o d­¬ng pin ch¹m vµo ®Çu cuèi cña ®ièt, ®Çu que ®o ©m pin ch¹m vµo ®Çu catèt cña ®ièt, lóc nµy trªn ®ång hå chØ b¸o ®iÖn trë nhá nhÊt. Sau ®ã ®æi ®Çu que ®o th× ®iÖn trë chØ lín nhÊt. NÕu kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu trªn th× ®ièt bÞ háng. §èi víi c¸c ®ièt dïng trªn hÖ thèng ®iÖn trªn xe «t«, nÕu kh«ng cã ®ång hå v¹n n¨ng th× cã thÓ dïng acquy 12V vµ bãng ®Ìn 12V. 5W ®Ó kiÓm tra. C¸ch kiÓm tra còng gièng nh­ ®ång hå v¹n n¨ng. Tr­êng hîp ®iÖn trë nhá th× bãng ®Ìn s¸ng, sau ®ã ®¶o ®Çu d©y gi÷a hai cùc cña ®ièt th× ®Ìn kh«ng s¸ng. NÕu kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu trªn th× ®ièt bÞ háng. c. B¶o d­ìng hiÖu chØnh bé tiÕt chÕ. Kih b¶o d­ìng bé tiÕt chÕ cÇn th¸o bé tiÕt chÕ ra kiÓm tra khe hë cua tiÕp ®iÓm vµ lµm s¹ch bÒ mÆt cña tiÕp ®iÓm, sau ®ã kiÓm tra t×nh tr¹ng lµm viÖc cña bé tiÕt chÕ. HiÖu chØnh RL§A: - KiÓm tra hiÖu chØnh khe hë lâi thÐp vµ cÇn tiÕp ®iÓm lµ 1,4 – 1,5mm, khe hë gi÷a hai m¸ tiÕp ®iÓm lµ 0,2 – 0,3mm. - V«n kÕ m¾c sao cho ®Çu d­¬ng cña v«n kÕ nèi víi cäc (+F) cña bé tiÕt chÕ, ®Çu ©m nèi víi vá m¸y. - Th¸o n¾p bé tiÕt chÕ. - Cho ®éng c¬ lµm viÖc ë tèc ®é quay 1300 – 2000v/p ( cã thÓ kÝch xe lªn hoÆc th¸o trôc truyÒn ®éng råi gµi sè 4 ®èi víi xe GAZ-53, sè 5 ®èi víi xe ZIL-130 vµ t¨ng ga cho tèc ®é «t« ®¹t 35-45km/h. Cho ®éng c¬ lµm viÖc kho¶ng 5 phót víi tèc ®é quay trªn, sau ®ã ®ãng ®iÖn cho ®Ìn cèt s¸ng, quan s¸t v«n kÕ nÕu ®iÖn ¸p chØ b¸o 13,5-15V lµ bé tiÕt chÕ cßn tèt. NÕu ®iÖn ¸p thÊp h¬n 13,5V th× ph¶i hiÖu chØnh l¹i bé tiÕt chÕ b»ng c¸ch t¨ng lùc lßxo cña RL§A, ng­îc l¹i nÕu ®iÖn ¸p lín h¬n 15V th× gi¶m lùc kÐo cña RL§A. HiÖu chØnh RLBV: - KiÓm tra vµ hiÖu chØnh khe hë gi÷a lâi thÐp vµ cÇn tiÕp ®iÓm lµ 0,7 – 0,8mm. Khe hë gi÷a hai m¸ tiÕp ®iÓm lµ 0,2 – 0,3mm - Cho ®éng c¬ ch¹y chËm. - Dïng tuan¬vÝt ch¹m vµo cäc CKT víi vá m¸y. Lóc nµy tiÕp ®iÓm cña RLBV ph¶i ®ãng l¹i. NÕu tiÕp ®iÓm nµy kh«ng ®ãng l¹i th× hiÖu chØnh b»ng c¸ch gi¶m lùc lßxo cña RLBV. Trong khi hiÖu chØnh kh«ng ®Ó cäc CKT ch¹m vµo vá m¸y ®Ó tr¸nh lµm háng tranzito. Chó ý: Trong khi hiÖu chØnh kh«ng ®­îc ®Ó dông cô hiÖu chØnh ch¹m vµo vá cña bé tiÕt chÕ ®Ó tr¸nh sù ng¾n m¹ch lµm háng tiÕt chÕ. NÕu kh«ng cã v«n kÕ th× kh«ng hiÖu chØnh ®­îc RL§A, v× hiÖu chØnh theo ampe kÕ cña xe th× kh«ng chÝnh x¸c vµ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo tr¹ng th¸i kÜ thuËt cña acquy. 4.3.3. §èi víi bé tiÕt chÕ vi m¹ch cña toyota Ta chØ cã thÓ kiÓm tra 2 tr­êng hîp khi dïng omke Tr­êng hîp 1: KiÓm tra sù th«ng m¹ch gi÷a cùc +B vµ cùc F (h×nh t.1) H×nh t.1 NÕu cã sù th«ng m¹ch th× tiÕt chÕ cßn ®­îc. NÕu ng­îc l¹i th× tiÕt chÕ cã kh¶ n¨ng bÞ h­ háng. Khi kiÓm tra cùc +B chØ th«ng víi F mµ kh«ng th«ng víi cùc kh¸c; Tr­êng hîp 2: Ta kiÓm tra sù th«ng m¹ch gi÷a cùc F vµ cùc E (h×nh t.2) H×nh t.2 Cùc E còng chØ th«ng víi cùc F nÕu kh¸c tøc lµ tiÕt chÕ ®· bÞ háng. NÕu kiÓm tra mµ sai víi yªu cÇu th× ta ph¶i thay tiÕt chÕ míi. Ta cã thÓ kiÓm tra tiÕt chÕ dêi nhê vµo c¸c bãng ®Ìn ®­îc ®Êu nh­ h×nh t.2 H×nh t.3 H×nh t.4 H×nh t.5 M· bµi: MD 11- 03 Tªn bµi: b¶o d­ìng m¹ch b¸o n¹p ®IÖn ¾c quy Thêi l­îng (giê) Lý thuyÕt Thùc hµnh 2 4 Môc tiªu thùc hiÖn: Häc xong bµi nµy häc viªn cã kh¶ n¨ng: 1-Ph¸t biÓu ®óng yªu cÇu, nhiÖm vô cña m¹ch b¸o n¹p ®IÖn ¾c quy. 2-Gi¶i thÝch ®­îc s¬ ®å cÊu t¹o vµ nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña m¹ch b¸o n¹p ®IÖn ¾c quy. 3-Th¸o l¾p, nhËn d¹ng vµ kiÓm tra, b¶o d­ìng ®­îc m¹ch b¸o n¹p ®IÖn ¾c quy ®óng yªu cÇu kü thuËt. 4- §¶m b¶o an toµn vµ vÖ sinh c«ng nghiÖp. Néi dung bµi häc: I-NhiÖm vô cña m¹ch b¸o n¹p ®iÖn ¾c quy. §Ó theo dâi viÖc n¹p ®iÖn cho Accquy ng­êi ta dïng ®ång hå Ampe kÕ víi c¸c xe ®êi cò vµ ®Ìn b¸o s¹c víi c¸c xe ®êi míi. §ång hå b¸o n¹p ®­îc m¾c nèi tiÕp víi phô t¶i nã cho biÕt c­êng ®é dßng ®iÖn n¹p vµ phãng cña accquy b»ng mpere(A). Th«ng th­êng th× c¸c Ampe ®iÖn tõ ®­îc dïng phæ biÕn. II- S¬ ®å cÊu t¹o vµ ho¹t ®éng cña m¹ch b¸o n¹p ®iÖn ¾c quy. §ång hå A lo¹i ®iÖn tõ dïng nam ch©m vÜnh cöu laäi quay. CÊu t¹o Trªn khung chÊt dÎo 3 cã cuÊn d©y ®ång nhá. Song song víi cuËn d©y cã m¾c mét ®iÖn trë lµm b»ng hîp kim cña s¾t vµ Niken. Trªn trôc cña kim nh«m cã g¾n nam ch©m 6 vµo cÇn 8 sÏ quay quanh trôc trong mét kho¶ng giíi h¹n bëi r·nh 9 cña khung chÊt dÎo. §ai ch¾n tõ 4 b¶o vÖ cho ®ång hå khæi bÞ ¶nh h­ëng cña lùc tõ bªn ngoµi. Nguyªn lý lµm viÖc: S¬ ®å c¸c ®ång hå Ampe §ång hå ampe kiÓu ®iÖn tõ dïng nam ch©m quay §ång hå ampe kiÓu ®iÖn tõ dïng nam cè ®Þnh Khi ch­a cã dßng ®iÖn ®I qua c¸c cuËn d©y, do t¸c dông t­¬ng hç cña nam ch©m cè ®Þnh 2 vµ ®iac nam ch©m 6 kim ®ång hå ®­îc gi÷ ë vÞ trÝ 0 cña thang ®o.Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua cuén d©y xung quanh cuËn d©y sÏ xuÊt hiÖn mét tõ tr­êng cã h­íng vu«ng gãc víi h­íng cña nam ch©m cè ®Þnh 2. T¸c dông t­¬ng hç gi÷a 2 tõ tr­êng t¹o thµnh mét tõ tr­êng tæng hîp kcã vect¬ x¸c ®Þnh theo quy luËt h×nh b×nh hµnh. Nam ch©m 6 vµ kim sÏ quay theo h­íng cña chiÒu vÐc t¬ cña tõ tr­êng tæng hîp, khi c­êng ®ä dßng trong cuËn d©y t¨ng th× c­êng ®é tõ tr­êng trong nã còng t¨ng lµm cho kim quay ®I mét goc lín h¬n chØ gi¸ trÞ dßng ®iÖn lín h¬n. khi chiÒu dßng ®iÖn trong cuËn d©y thay ®ái th× chiÒu cña tõ tr­êng do nã sinh ra còng thay ®æi vµ kim ®ång hå sÏ lÖch vÒ phÝa kh¸c. §ång hå Ampe kÕ kiÓu ®iÖn tõ dïng nam ch©m cè ®Þnh. CÊu t¹o: §ång hå lo¹i nµy dïng thanh dÉn 4 b»ng nh«m hay ®ång,nam ch©m cè ®Þnh 3, thanh thÐp non2 g¾n chÆt víi lâi quay vµ kim 1. Kim ®ång hå cã ®Çu ®èi träng, cßn æ trôc cña kim ®­îc b«i tr¬n b»ng lo¹i dÇu ®Æc biÖt. Nguyªn lý lµm viÖc Nam ch©m 3 g©y nhiÔm tõ cho lâi thÐp non 2 víi c¸c dÊu cùc ng­îc víi dÊu cùc cña nam ch©m. Do t¸c dông t­¬ng hç gi÷a c¸c cùc kh¸c dÊu cña nam ch©m vµ thanh thÐp non nªn thanh thÐp lâi quay vµ kim ®ång hå lu©n cã xu h­íng æn ®Þnh ë vÞ trÝ trung gian øng víi 0 khi kh«ng cã dßng ®iÖn ch¹y qua thanh dÉn 4. Khi cã dßng ®iÖn ch¹y qua thanh dÉn 4 thanh thÐp non cïng víi lâi quay sÏ h­íng theo nh÷g ®­êng søc sinh ra quanh thanh dÉn mµ quay lÖch ®I mét gãc vµ lµm cho kim ®ång hå lÖch khái vÞ trÝ 0 t­ong øng víi gi¸ trÞ cña dßng ®iÖn. C­êng ®é dßng ®iÖn qua thanh dÉn cµng lín th× tõ th«ng qua nã cµng m¹nh vµ kim quay ®I mét gãc cµng lín chØ dßng ®iÖn lín. Gi¸ trÞ vµ chiÒu quay cña kim phô thuéc vµo chiÒu cña dßng ®iÖn vµ c­êng ®é cña dßng ®iÖn. Kim lÖch vÒ phÝa dÊu + biÓu thÞ accquy ®­îc n¹p vµ lÖch vÒ phÝa dÊu – th× biÓu thÞ ®ang tiªu thô ®iÖn ¸p accquy. Trªn nh÷ng «t« cã sö dung j®Ìn b¸o n¹p th× trªn b¶ng tapl« cã mét bãng ®Ìn ®­îc nèi víi cäc L cña m¸y ph¸t ®iÖn. Nõu m¸y ph¸t ph¸t ®iÖn ®Ìn b¸o sÏ t¾t vµ ng­îc l¹i. C¸c ®ång hå Ampe kh«ng ®­îc m¾c nèi tiÕp vµo m¹ch cßi hay m¹ch khëi ®éng v× dßng ®iÖn cña nh÷ng m¹ch nµy lµ rÊt lín khi lµm viÖc. III- HiÖn t­îng, nguyªn nh©n h­ háng vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, b¶o d­ìng m¹ch b¸o n¹p ®iÖn ¾c quy. 1-HiÖn t­îng vµ nguyªn nh©n h­ háng. a/ HiÖn t­îng. §ång hå kh«ng b¸o, b¸o kh«ng chÝnh x¸c, b¸o ng­îc, b¸o kh«ng æn ®Þnh ( lóc b¸o, lóc kh«ng b¸o) b/ nguyªn nh©n. Bé ®iÒu chØnh ®iÖn bÞ h­ háng, bé chØnh l­u bÞ h­ háng, m¸y ®iÖn kh«ng ph¸t, ph¸t qu¸ yÕu, ®ång hå bÞ kÑt hoÆc bÞ ®øt cuén d©y, chËp c¸c vßng d©y... §Êu d©y sai ( ng­îc chiÒu ), c¸c ®Çu ®Êu d©y ®iÖn, mèi nèi kh«ng ch¾c ch¾n tiÕp xóc kh«ng tèt 2-Th¸o vµ nhËn d¹ng: Bé phËn chØ thÞ vµ bé c¶m biÕn 3-.Ph­¬ng ph¸p kiÓm tra vµ b¶o d­ìng söa ch÷a. Dïng ®ång hå v¹n n¨ng, bãng ®Ìn thö, b×nh ¾c qui ®o kiÓm sù th«ng m¹ch c¸c cuén d©y cña ®ång hå, d©y dÉn. KiÓm tra m¸y ph¸t ®iÖn, bé ®iÒu chØnh ®iÖn. ( xem ë bµi häc HT cung cÊp ®iÖn) 4- B¶o d­ìng m¹ch b¸o n¹p ®iÖn ¾c quy.. Lµm s¹ch vµ l¾p bé phËn chØ thÞ vµ ®Êu nèi d©y ®iÖn cho m¹ch ®iÖn b¸o n¹p b×ng ¾c qui VËn hµnh thö vµ kiÓm tra l¹i sù ho¹t ®éng cña m¹ch ®iÖn. * Chó ý: Chän dông cô ®o phï hîp ®Ó ®¶m b¶o th«ng sè ®o kiÓm chÝnh x¸c. C¸c ®Çu ®Êu d©y ®iÖn ph¶i ®¶m b¶o s¹ch vµ tiÕp xóc tèt. ChØ cÊp nguån ®iÖn sau khi kiÓm tra m¹ch ®iÖn ®· ®­îc ®Êu ®óng vµ ®¶m b¶o kh«ng bÞ ch¹m chËp, vµ ph¶i cho m¸y ph¸t lµm viÖc. KÕt luËn Sau thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi víi sù h­íng dÉn trùc tiÕp cña c¸c thÇy trong bé m«n CK§L tr­êng §HSPKT Nam ®Þnh, chóng em ®· hoµn thµnh ®Ò tµi theo ®óng c¸c yªu cÇu cÇn ®¹t. S¶n phÈm chóng em ®· ®¹t ®­îc lµ: ThuyÕt minh ®å ¸n Hoµn thµnh m« h×nh hÖ thèng cung cÊp ®iÖn cña xe TOYOTA COROLA Hoµn thµnh c¸c b¶n vÏ : - Ao s¬ ®å kÕt cÊu chung cña hÖ thèng - Ao S¬ ®å kÕt cÊu cña m¸y ph¸t.......... -Ao S¬ ®å kÕt cÊu m« h×nh hÖ thèng cung cÊp ®iÖn trªn xe TOYOTA Chóng em xin c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸c thÇy. Nam §Þnh ngµy 10 th¸ng 7 n¨m 2009 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o HÖ thèng ®iÖn vµ ®iÒu khiÓn tù ®éng trªn «t« §¹i häc B¸ch Khoa – Hµ Néi Kü thuËt söa ch÷a «t« vµ ®éng c¬ næ hiÖn ®¹i NguyÔn Oanh Trang bÞ ®iÖn «t« NguyÔn Oanh Trang bÞ ®iÖn «t« Lª V¨n Liªm HÖ thèng ®iÖn vµ ®iÖn tö trªn xe «t« hiÖn ®¹i Lª V¨n Liªm 6. NguÇn tµi liÖu m¹ng INTERNET Môc lôc Danh môc h×nh vÏ Ch­¬ng 1 H×nh 1.1. Bé vi sai 2 H×nh 1.2. Hép sè 3 H×nh 1.3. §éng c¬ 4 k× 3 H×nh 1.4. §éng c¬ 2 k× 3 H×nh 1.5. Hép sè tù ®éng 4 H×nh 1.6: S¬ ®å hÖ thèng cung cÊp ®iÖn cho phô t¶i trªn xe 6 H×nh 1.7: §Æc tÝnh kh«ng t¶i theo sè vßng quay kh¸c nhau 7 H×nh 1.8: §Æc tÝnh ngoµi 9 H×nh 1.9: §Æc tÝnh t¶i theo sè vßng quay 9 H×nh 1.10: §Æc tÝnh tù kÝch thÝch 10 H×nh 1.11: §Æc tÝnh t¶i 11 H×nh 1.12: §Æc tÝnh nhiÖt cña m¸y ph¸t 12 H×nh 1.13: S¬ ®å nguyªn lý ®Êu nèi ®iot 12 H×nh 1.14: R¬le ®iÒu chØnh thÕ hiÖu lo¹i rung 13 H×nh1.15: R¬le ®iÒu chØnh ®iÖn ¸p dïng trªn xe cña NhËt 15 H×nh 1.16. TiÕt chÕ PP350 17 Ch­¬ng 2 H×nh 2.1 : CÊu t¹o m¸y ph¸t ®iÖn xoay chiÒu Toyota 22 H×nh 2.2. S¬ ®å ®Êu nèi chØnh l­u m¸y ph¸t 26 H×nh 2.3: S¬ ®å chØnh l­u ®iÖn ¸p m¸y ph¸t tr­íc vµ sau khi chØnh l­u 27 H×nh 2.4: CÊu t¹o tiÕt chÕ lo¹i A 28 H×nh 2.5. H×nh d¹ng tiÕt chÕ lo¹i M 30 H×nh 2.6: CÊu t¹o tiÕt chÕ lo¹i M 30 Ch­¬ng 3 H×nh 3.1: H×nh d¹ng khung cña xa bµn kiÓu n»m 34 H×nh 3.2: Xa bµn kiÓu ®øng 36 H×nh 3.3: M« h×nh bè trÝ thiÕt bÞ xa bµn kiÓu ®øng 37 H×nh 3.4: S¬ ®å nguyªn lý 40