Đề tài Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam

Trong lịch sử thì sự xuất của Nhà nước kéo theo sau nó là phải có vật chất đảm bảo cho nó tồn tại và hoạt động theo chức năng của mình . Điều này chỉ có thể thực hiện được nhờ vào ngân sách Nhà nước. Đồng thời , Nhà nước dùng quyền lực chính trị để ban hành những qui định pháp luật cần thiết làm công cụ phân phối lại một phần của cải của xã hội dưới hình thức giá trị sáng tạo và hình thành quỹ tiền tệ nhờ vào thuế. Và thuế không chỉ là nguồn thu chủ yếu cho ngân sách Nhà nước , thuế còn là công cụ điều tiết vĩ mô thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Bởi vậy , thuế có một vai trò cực kỳ to lớn đối với mỗi quốc gia. Đặc biệt là “ Để duy trì quyền lực công cộng cần phải có sự đóng góp của những người công dân cho Nhà nước, đó là thuế ma”-F.Anghén. Thuế bao giờ cũng là hình thức động viên, mang tính bắt buộc gắn liền với quyền lực chính trị của Nhà nước, được thể hiện bằng các sắc Luật thuế do Nhà nước qui định và một trong những sắc luật thuế đó là Luật thuế thu nhập doanh nghiệp. Là một loại thuế mới, được Quốc hội khoá IX thông qua tại kỳ họp thứ 11tù( ngay2/4/1997-10/5/1997`) có hiệu lực từ ngày 11/1999/, mới đây đã được chỉnh sửa bổ xung bởi luật thuế thu nhập số 092003/QH11/ đã được quốc hội XI, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 176/2003/ và được triển khai thực hiện bắt đầu từ ngày 11// 2004. đã phát huy được nhiều tác dụng tích, góp phần thu hút vốn đầu tư nước ngoài, khuyến khích các tổ chức cá nhân đầu tư vào nhiều ngành nghề khu vực cần khuyến khích phát triển, khuyến khích mở rộng quy mô kinh doanh, đổi mới công nghệ, cải thiện môi trường hoạt động, nâng cao hiệu quả kinh tẹNgoấi ra thuế TNDNcòn đảm bảo sự đóng góp công bằng hợp lý giữa các tổ chức cá nhân sản xuất kinh doanh, dịch vụ có thu nhap ^. Bên cạnh những ưu điểm ,thì thuế TNDN vẫn còn tồn tại một số hạn chế trong công tác quản lý cũng như trong việc hạch toán thuế ở các doanh nghiệp hiện nay. muốn giải quyết tốt các vấn đề tồn tại trước hết các doanh nghiệp cần phải hạch toán thuế một cách chính xác, đầy đủ. Tiến hành thực hiện các khâu chứng từ, sổ sách, tài khoản sử dụng, xem xét phương pháp hạch toán thuế. Để hiểu rõ hơn về thuế thu nhập doanh nghiệp được áp dụng trong các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay, và củng cố cho công tác quản lý và hạch toán thuế TNDN trong doanh nghiệp. Em xin được tìm hiểu luật thuế TNDN được áp dụng trong các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay với đề tài: “Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam”. Em gởi lời cảm ơn chân thành đến thạc sĩ Phạm Bích Chi đã tận tình hướng dẫn và giúp đỡ em hoàn thành đề án này. nội dung Chương I: những vấn đề cơ bản về thuế Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp ở Việt Nam I. Tổng quan về thuế 1Khại niệm thuế Thuế là khoản thu mang tính bắt buộc gằn liền với quyền lực chính trị của nhà nước bằng các sắc lệnh nhà nước quy định. “Bản chất của thuế lệ thuộc vào bản chất của Nhà nuớc”+ Thật vậy lịch sử phát triển của xã hội loài người đã chứng minh rằng : thuế ra đời là sự cần thiết khách quan gắn liền với sự ra đời, tồn tại và phát triển của Nhà nước. Nhà nước cần có những nhu cầu chi tiêu chung có tính chất xã hội để duy trì sự tồn tại và thực hiện chức năng của mình như Quốc phòng, an ninh, xây dựng và phát triển cơ sở hạ tang Nguôn` tài chính đó lấy từ việc động viên một phần thu nhập xã hội do các tầng lớp dân cư trong xã hội trực tiếp lao động sản xuất ra. Có ba hình thức động viên : quyên góp , vay của dân , dùng quyền lực của Nhà nước buộc dân phải đóng góp qua thuế. Trên ý nghĩa đó thì đóng thuế vừa là nghĩa vụ, vừa là quyền lợi, vừa là sự đầu tư cho chính bản thân mình. Mác viet:"Thué^' là cơ sở kinh tế của bộ máy Nhà nước, là thủ đoạn giản tiêu cho kho bạc thu được bàng tiền hay sản vật mà người dân đóng góp để dùng vào mọi việc chi tiêu của Nhà nước". Và bản chất của thuế theo nhà kinh tế học Ricacdo1772-1823() đã noi:”Thuê' được cấu thành từ phần của Chính phủ lấy trong sản phẩm đất đai và lao động trong nước và xét cho cùng thì thuế được lấy vào tư bản hay thu nhập của người chịu thue”^'. Thuế được Nhà nước sử dụng như một công cụ kinh tế quan trọng , góp phần điều chỉnh kinh tế vĩ mô , điều hoà thu nhập của doanh nghiệp và xã hội. Thuế cũng là khoản đóng góp mang tính bắt buộc, được pháp luật qui định cho doanh nghiệp nhằm huy động một phần thu nhập cho ngân sách Nhà nước ,bảo đảm sự công bằng hợp lý giữa các thành phần kinh tế, kết hợp hài hoà lợi ích giữa Nhà nước , tập thể và người lao động. -Thue(Tax^') là khoản thu của Nhà nước đối với mọi tổ chức và mọi thành viên trong xã hội, khoản thu đó mang tính bắt buộc, không hoàn trả trực tiếp, được pháp luật qui định; người đóng thuế được hưởng hợp pháp phần thu nhập còn lại. Như vậy, thuế là một phạm trù kinh tế, tài chính khách quan , đồng thời cũng là một phạm trù lịch sử. 2. Phân loại thuế: Căn cứ vào tính chất của thuế giữa người nộp thuế và người chịu thuế, người ta chia thuế thành hai loại: -Thuế gián thu (Indirect taxes) là loại thuế được cộng vào giá , là một bộ phận cấu thành của giá bán hàng hoá , dịch vụ , thuế được coi như là tài sản của Nhà nước. Trên thực tế loại thuế này thu vào tiêu dùng nhưng người tiêu dùng không trực tiếp nộp thuế cho Nhà nước mà thông qua người hoạt động sản xuất kinh doanhngười bán) nộp thay cho mình. Loại thuế này có ưu điểm là dễ thu ,dễ điều chỉnh. Do tính chất nộp thuế gián tiếp nên người nộp thuế không cảm nhận được gánh nặng của loại thuế gián thu. -Thuế trực thu ( Direct Taxes) là loại thuế trực tiếp thu vào thu nhập của các tổ chức kinh tế ,cá nhân như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế đối với người có thu nhập cao. Ngược lại với thuế gián thu , người chịu thuế trực thu đồng thời là người nộp thuế. Vì vậy ,thuế này có ưu điểm là công bằng hơn, thường là phù hợp với kết quả thu được của đối tượng , thu nhập cao thì nộp thuế cao và ngược lại. Tuy nhiên , thuế trực thu đánh trực tiếp vào thu nhập , nên người nộp thuế cảm nhận được gánh nặng về thuế , gây nên tình trạng từ chối, trốn hoặc lậu thuế. Hiện nay trên thế giới có xu hướng sử dụng thuế gián thu . Bởi lẽ thuế này có phạn vi thu rất rộng, số thu lớn dễ thu, dễ quản lý, chi phí bỏ ra ít mà thu được nhiều. II: các vấn đề về Thuế Thu Nhập Doanh Nghiệp . 1khại niệm . Thuế TNDN là một loại thuế trực thu thu vào thu nhập có được của các tổ chức ,cá nhân trong một thời kỳ sản xuất kinh doanh nhất định ( gồm lợi tức kinh doanh và các thu nhập khác sau khi đã trừ đi chi phí hợp lý , hợp lệ) Trước năm 1999, ở nước ta , khu vực kinh tế quốc doanh áp dụng chế độ thu trích nộp lợi nhuận. Khu vực kinh tế ngoài quốc doanh áp dụng chế độ thu lợi tức có biểu thuế luỹ tiến từng phần. Luật thuế lợi tức ở nước ta được ban hành vào năm 1990 và áp dụng cho các doanh nghiệp ở cả khu vực kinh tế quốc doanh và ngoài quốc doanh. Qua 8 năm thực hiện Luật thuế lợi tức dần bộc lộ nhược điểm đặc biệt trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam ngày càng có mối quan hệ chặt chẽ hơn trong quá trình hội nhập với nền kinh tế trong khu vực và thế giới. Luật thuế này không còn phù hợp với Luật thuế giá trị gia tăng, Luật thuế TNDN có hiệu lực thi hành từ 11/1999/. Các văn bản về luật thuế TNDN từ khi ban hành gồm: Luật thuế TNDN số 031997/QH9/ được quốc hội khoá IX tại kỳ họp thứ 11tù( ngày 24/1997-10/5/1997/) thông qua ngày 105/1997/ có hiệu lực từ ngày 11/1999/ thay thế cho thuế Lợi tức Nghị định số 301998/NĐ-CP/ ngày 13-5-1998của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật thuế TNDN. Thông tư số 991998/TT-BTC/ ngày 14-7-1998 hướng dẫn thi hành Nghị định số 301998/NĐ-CP/ ngày 13-5-1998của Chính phủ Thông tư số 1001998/TT-BTC/ ngày 15-7-1998 của Bộ tài chính hướng dẫn kế toán thuế TNDN. Thông tư số 1791998/TT-BTC/ ngày 26-12-1998 của Bộ tàI chính hướng dẫn kế toán thuế TNDN áp dụng cho các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh bảo hiểm Thông tư so182/1998/TT-BTC^' ngày 26-12-1998 của Bộ tài chính hướng dẫn kế toán thuế TNDN đối với các doanh nghiep,tỏ^. chức, cá nhân có vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam thực hiện đầu tư theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và không theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam Luật thuế thu nhập số 092003/QH11/ được Quốc hội khoá XI, kỳ họp thứ 3 thông qua ngày 176/2003.Co/ hiệu lực từ ngày 11/2004/ trên cơ sở sửa đổi bổ sung nội dung quy định tại Luật thuế số 031997/QH9/. Nghị định số 1642003/NĐ-CP/ ngày 22-12-2003 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành luật thuế TNDN. Thông tư số 1282003/TT-BTC/ ngày 22-12-2003 của Bộ tài chính hướng dẫn thi hành Nghị định số 1642003/NĐ-CP/ ngày 22-12-2003 của Chính phủ. Quyết định số 2062003/NĐ-CP/ ngày 22-12-2003 của Bộ tài chính ban hành về chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao tài sản cố định. Đến nay , luật thuế TNDN đã áp dụng được 4 năm , góp phần tăng nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước và thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển, góp phần khuyến khích đầu tư trong nước và nước ngoài vào Việt Nam cũng khuyến khích đối với doanh nghiệp xuất khẩu.

29 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2375 | Lượt tải: 3

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

lêi më ®Çu Trong lÞch sö th× sù xuÊt cña Nhµ níc kÐo theo sau nã lµ ph¶i cã vËt chÊt ®¶m b¶o cho nã tån t¹i vµ ho¹t ®éng theo chøc n¨ng cña m×nh . §iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc nhê vµo ng©n s¸ch Nhµ níc. §ång thêi , Nhµ níc dïng quyÒn lùc chÝnh trÞ ®Ó ban hµnh nh÷ng qui ®Þnh ph¸p luËt cÇn thiÕt lµm c«ng cô ph©n phèi l¹i mét phÇn cña c¶i cña x· héi díi h×nh thøc gi¸ trÞ s¸ng t¹o vµ h×nh thµnh quü tiÒn tÖ nhê vµo thuÕ. Vµ thuÕ kh«ng chØ lµ nguån thu chñ yÕu cho ng©n s¸ch Nhµ níc , thuÕ cßn lµ c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Bëi vËy , thuÕ cã mét vai trß cùc kú to lín ®èi víi mçi quèc gia. §Æc biÖt lµ “ §Ó duy tr× quyÒn lùc c«ng céng cÇn ph¶i cã sù ®ãng gãp cña nh÷ng ngêi c«ng d©n cho Nhµ níc, ®ã lµ thuÕ m¸”-F.Anghen. ThuÕ bao giê còng lµ h×nh thøc ®éng viªn, mang tÝnh b¾t buéc g¾n liÒn víi quyÒn lùc chÝnh trÞ cña Nhµ níc, ®îc thÓ hiÖn b»ng c¸c s¾c LuËt thuÕ do Nhµ níc qui ®Þnh vµ mét trong nh÷ng s¾c luËt thuÕ ®ã lµ LuËt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. Lµ mét lo¹i thuÕ míi, ®îc Quèc héi kho¸ IX th«ng qua t¹i kú häp thø 11(tõ ngµy2/4/1997-10/5/1997) cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1999, míi ®©y ®· ®îc chØnh söa bæ xung bëi luËt thuÕ thu nhËp sè 09/2003/QH11 ®· ®îc quèc héi XI, kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 17/6/2003 vµ ®îc triÓn khai thùc hiÖn b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1/ 2004. ®· ph¸t huy ®îc nhiÒu t¸c dông tÝch, gãp phÇn thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc c¸ nh©n ®Çu t vµo nhiÒu ngµnh nghÒ khu vùc cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch më réng quy m« kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i thiÖn m«i trêng ho¹t ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ.Ngoµi ra thuÕ TNDNcßn ®¶m b¶o sù ®ãng gãp c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô cã thu nhËp… Bªn c¹nh nh÷ng u ®iÓm ,th× thuÕ TNDN vÉn cßn tån t¹i mét sè h¹n chÕ trong c«ng t¸c qu¶n lý còng nh trong viÖc h¹ch to¸n thuÕ ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay. muèn gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò tån t¹i tríc hÕt c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i h¹ch to¸n thuÕ mét c¸ch chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ. TiÕn hµnh thùc hiÖn c¸c kh©u chøng tõ, sæ s¸ch, tµi kho¶n sö dông, xem xÐt ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ. §Ó hiÓu râ h¬n vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay, vµ cñng cè cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thuÕ TNDN trong doanh nghiÖp. Em xin ®îc t×m hiÓu luËt thuÕ TNDN ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam hiÖn nay víi ®Ò tµi: “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ë ViÖt Nam”. Em gëi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh ®Õn th¹c sÜ Ph¹m BÝch Chi ®· tËn t×nh híng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy. néi dung Ch¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ thuÕ ThuÕ Thu NhËp Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam Tæng quan vÒ thuÕ 1.Kh¸i niÖm thuÕ ThuÕ lµ kho¶n thu mang tÝnh b¾t buéc g»n liÒn víi quyÒn lùc chÝnh trÞ cña nhµ níc b»ng c¸c s¾c lÖnh nhµ níc quy ®Þnh. “B¶n chÊt cña thuÕ lÖ thuéc vµo b¶n chÊt cña Nhµ níc” ThËt vËy lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi ®· chøng minh r»ng : thuÕ ra ®êi lµ sù cÇn thiÕt kh¸ch quan g¾n liÒn víi sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña Nhµ níc. Nhµ níc cÇn cã nh÷ng nhu cÇu chi tiªu chung cã tÝnh chÊt x· héi ®Ó duy tr× sù tån t¹i vµ thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh nh Quèc phßng, an ninh, x©y dùng vµ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng...Nguån tµi chÝnh ®ã lÊy tõ viÖc ®éng viªn mét phÇn thu nhËp x· héi do c¸c tÇng líp d©n c trong x· héi trùc tiÕp lao ®éng s¶n xuÊt ra. Cã ba h×nh thøc ®éng viªn : quyªn gãp , vay cña d©n , dïng quyÒn lùc cña Nhµ níc buéc d©n ph¶i ®ãng gãp qua thuÕ. Trªn ý nghÜa ®ã th× ®ãng thuÕ võa lµ nghÜa vô, võa lµ quyÒn lîi, võa lµ sù ®Çu t cho chÝnh b¶n th©n m×nh. M¸c viÕt:"ThuÕ lµ c¬ së kinh tÕ cña bé m¸y Nhµ níc, lµ thñ ®o¹n gi¶n tiªu cho kho b¹c thu ®îc bµng tiÒn hay s¶n vËt mµ ngêi d©n ®ãng gãp ®Ó dïng vµo mäi viÖc chi tiªu cña Nhµ níc". Vµ b¶n chÊt cña thuÕ theo nhµ kinh tÕ häc Ricacdo(1772-1823) ®· nãi:”ThuÕ ®îc cÊu thµnh tõ phÇn cña ChÝnh phñ lÊy trong s¶n phÈm ®Êt ®ai vµ lao ®éng trong níc vµ xÐt cho cïng th× thuÕ ®îc lÊy vµo t b¶n hay thu nhËp cña ngêi chÞu thuÕ”. ThuÕ ®îc Nhµ níc sö dông nh mét c«ng cô kinh tÕ quan träng , gãp phÇn ®iÒu chØnh kinh tÕ vÜ m« , ®iÒu hoµ thu nhËp cña doanh nghiÖp vµ x· héi. ThuÕ còng lµ kho¶n ®ãng gãp mang tÝnh b¾t buéc, ®îc ph¸p luËt qui ®Þnh cho doanh nghiÖp nh»m huy ®éng mét phÇn thu nhËp cho ng©n s¸ch Nhµ níc ,b¶o ®¶m sù c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých gi÷a Nhµ níc , tËp thÓ vµ ngêi lao ®éng. -ThuÕ(Tax) lµ kho¶n thu cña Nhµ níc ®èi víi mäi tæ chøc vµ mäi thµnh viªn trong x· héi, kho¶n thu ®ã mang tÝnh b¾t buéc, kh«ng hoµn tr¶ trùc tiÕp, ®îc ph¸p luËt qui ®Þnh; ngêi ®ãng thuÕ ®îc hëng hîp ph¸p phÇn thu nhËp cßn l¹i. Nh vËy, thuÕ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, tµi chÝnh kh¸ch quan , ®ång thêi còng lµ mét ph¹m trï lÞch sö. 2. Ph©n lo¹i thuÕ: C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña thuÕ gi÷a ngêi nép thuÕ vµ ngêi chÞu thuÕ, ngêi ta chia thuÕ thµnh hai lo¹i: -ThuÕ gi¸n thu (Indirect taxes) lµ lo¹i thuÕ ®îc céng vµo gi¸ , lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña gi¸ b¸n hµng ho¸ , dÞch vô , thuÕ ®îc coi nh lµ tµi s¶n cña Nhµ níc. Trªn thùc tÕ lo¹i thuÕ nµy thu vµo tiªu dïng nhng ngêi tiªu dïng kh«ng trùc tiÕp nép thuÕ cho Nhµ níc mµ th«ng qua ngêi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh(ngêi b¸n) nép thay cho m×nh. LoaÞ thuÕ nµy cã u ®iÓm lµ dÔ thu ,dÔ ®iÒu chØnh. Do tÝnh chÊt nép thuÕ gi¸n tiÕp nªn ngêi nép thuÕ kh«ng c¶m nhËn ®îc g¸nh nÆng cña läai thuÕ gi¸n thu. -ThuÕ trùc thu ( Direct Taxes) lµ lo¹i thuÕ trùc tiÕp thu vµo thu nhËp cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ,c¸ nh©n nh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, thuÕ ®èi víi ngêi cã thu nhËp cao. Ngîc l¹i víi thuÕ gi¸n thu , ngêi chÞu thuÕ trùc thu ®ång thêi lµ ngêi nép thuÕ. V× vËy ,thuÕ nµy cã u ®iÓm lµ c«ng b»ng h¬n, thêng lµ phï hîp víi kÕt qu¶ thu ®îc cña ®èi tîng , thu nhËp cao th× nép thuÕ cao vµ ngîc l¹i. Tuy nhiªn , thuÕ trùc thu ®¸nh trùc tiÕp vµo thu nhËp , nªn ngêi nép thuÕ c¶m nhËn ®îc g¸nh nÆng vÒ thuÕ , g©y nªn t×nh tr¹ng tõ chèi, trèn hoÆc lËu thuÕ. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã xu híng sö dông thuÕ gi¸n thu . Bëi lÏ thuÕ nµy cã ph¹n vi thu rÊt réng, sè thu lín dÔ thu, dÔ qu¶n lý, chi phÝ bá ra Ýt mµ thu ®îc nhiÒu. II: c¸c vÊn ®Ò vÒ ThuÕ Thu NhËp Doanh NghiÖp . 1.kh¸i niÖm . ThuÕ TNDN lµ mét lo¹i thuÕ trùc thu thu vµo thu nhËp cã ®îc cña c¸c tæ chøc ,c¸ nh©n trong mét thêi kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh ( gåm lîi tøc kinh doanh vµ c¸c thu nhËp kh¸c sau khi ®· trõ ®i chi phÝ hîp lý , hîp lÖ) Tríc n¨m 1999, ë níc ta , khu vùc kinh tÕ quèc doanh ¸p dông chÕ ®é thu trÝch nép lîi nhuËn. Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ¸p dông chÕ ®é thu lîi tøc cã biÓu thuÕ luü tiÕn tõng phÇn. LuËt thuÕ lîi tøc ë níc ta ®îc ban hµnh vµo n¨m 1990 vµ ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp ë c¶ khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ ngoµi quèc doanh. Qua 8 n¨m thùc hiÖn LuËt thuÕ lîi tøc dÇn béc lé nhîc ®iÓm ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ngµy cµng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ h¬n trong qu¸ tr×nh héi nhËp víi nÒn kinh tÕ trong khu vùc vµ thÕ giíi. LuËt thuÕ nµy kh«ng cßn phï hîp víi LuËt thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng, LuËt thuÕ TNDN cã hiÖu lùc thi hµnh tõ 1/1/1999. C¸c v¨n b¶n vÒ luËt thuÕ TNDN tõ khi ban hµnh gåm: LuËt thuÕ TNDN sè 03/1997/QH9 ®îc quèc héi kho¸ IX t¹i kú häp thø 11(tõ ngµy 2/4/1997-10/5/1997) th«ng qua ngµy 10/5/1997 cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/1999 thay thÕ cho thuÕ Lîi tøc NghÞ ®Þnh sè 30/1998/N§-CP ngµy 13-5-1998cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh LuËt thuÕ TNDN. Th«ng t sè 99/1998/TT-BTC ngµy 14-7-1998 híng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 30/1998/N§-CP ngµy 13-5-1998cña ChÝnh phñ Th«ng t sè 100/1998/TT-BTC ngµy 15-7-1998 cña Bé tµi chÝnh híng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN. Th«ng t sè 179/1998/TT-BTC ngµy 26-12-1998 cña Bé tµI chÝnh híng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm Th«ng t sè182/1998/TT-BTC ngµy 26-12-1998 cña Bé tµi chÝnh híng dÉn kÕ to¸n thuÕ TNDN ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,tæ chøc, c¸ nh©n cã vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam thùc hiÖn ®Çu t theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam vµ kh«ng theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam LuËt thuÕ thu nhËp sè 09/2003/QH11 ®îc Quèc héi kho¸ XI, kú häp thø 3 th«ng qua ngµy 17/6/2003.Cã hiÖu lùc tõ ngµy 1/1/2004 trªn c¬ së söa ®æi bæ sung néi dung quy ®Þnh t¹i LuËt thuÕ sè 03/1997/QH9. NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt thuÕ TNDN. Th«ng t sè 128/2003/TT-BTC ngµy 22-12-2003 cña Bé tµi chÝnh híng dÉn thi hµnh NghÞ ®Þnh sè 164/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña ChÝnh phñ. QuyÕt ®Þnh sè 206/2003/N§-CP ngµy 22-12-2003 cña Bé tµi chÝnh ban hµnh vÒ chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. §Õn nay , luËt thuÕ TNDN ®· ¸p dông ®îc 4 n¨m , gãp phÇn t¨ng nguån thu æn ®Þnh cho ng©n s¸ch Nhµ níc vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi vµo ViÖt Nam còng khuyÕn khÝch ®èi víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu. 2. ph¹m vi ¸p dông 2.1. ®èi tîng chÞu thuÕ TNDN . ®îc quy ®Þnh t¹i ®iÒu 1 vµ ®iÒu 3 luËt thuÕ TNDN luËt sè 09/2003/QH11 (cña Quèc Héi kho¸ XI kú häp thø 3 ) lµ c¸c tæ chøc , c¸ nh©n s¶n xuÊt ,kinh doanh hµng ho¸ ,dÞch vô bao gåm: doanh nghiÖp nhµ níc; c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n:c«ng ty cæ phÇn; c«ng ty hîp danh:doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi vµ Bªn níc ngoµi tham gia hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam; c«ng ty níc ngoµi vµ tæ chøc níc ngoµi ho¹t ®éng kinh doanh t¹i ViÖt Nam kh«ng theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam; doanh nghiÖp t nh©n; hîp t¸c x·; tæ hîp t¸c; tæ chøc kinh tÕ cña tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc chÝnh trÞ- x· héi, tæ chøc x· héi, tæ chøc x· héi- nghÒ nghiÖp, ®¬n vÞ vò trang nh©n d©n;c¬ quan hµnh chÝnh, ®¬n vÞ sù nghiÖp cã s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô. Lµ c¸ nh©n s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô bao gåm:hé c¸ thÓ vµ nhãm kinh doanh; hé gia ®×nh, c¸ nh©n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp; c¸ nh©n kinh doanh; c¸ nh©n hµnh nghÒ ®éc lËp; c¸ nh©n cã tµi s¶n cho thuª; c¸ nh©n níc ngoµi kinh doanh cã thu nhËp ph¸t sinh t¹i ViÖt Nam. Lµ c¬ së thêng tró cña c«ng ty níc ngoµi ë ViÖt Nam lµ c¬ së kinh doanh mµ th«ng qua c¬ së nµy c«ng ty níc ngoµi tiÕn hµnh mét phÇn hay toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh t¹i ViÖt Nam mang l¹i thu nhËp bao gåm: Chi nh¸nh, v¨n phßng ®iÒu hµnh, nhµ m¸y, c«ng xëng , ph¬ng tiÖn vËn t¶i, hÇm má, dÇu má hoÆc khÝ ®èt hoÆc bÊt cø ®Þa ®iÓm khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn nµo ë ViÖt Nam; §Þa ®iÓm x©y dùng, c«ng tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt, l¾p r¸p; C¬ së cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ dÞch vô t vÊn th«ng qua ngêi lµm c«ng cho m×nh hay mét ®èi tîng kh¸c; §¹i lý cho c«ng ty níc ngoµi; §¹i diÖn ë ViÖt Nam trong c¸c trêng hîp lµ ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång ®øng tªn c«ng ty níc ngoµi hoÆc ®¹i diÖn kh«ng cã thÈm quyÒn ký kÕt c¸c hîp ®ång ®øng tªn c«ng ty níc ngoµi nhng thêng xuyªn thùc hiÖn viÖc giao hµng hãa hoÆc cung øng dÞch vô t¹i ViÖt Nam. Trong trêng hîp hiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn mµ Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt cã quy ®Þnh kh¸c vÒ c¬ së trêng tró th× thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh ®ã. 2.2. ®èi tîng kh«ng thuéc diÖn chÞu thuÕ. C¸c trêng hîp sau ®©y kh«ng thuéc diÖn nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp: Hîp t¸c x·, tæ hîp t¸c s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n. b. Hé gia ®×nh, c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cã thu nhËp tõ s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n, trõ hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, cã thu nhËp cao tõ s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n. T¹m thêi cha thu thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n n«ng d©n s¶n xuÊt hµng ho¸ lín, cã thu nhËp cao tõ c¸c s¶n phÈm trång trät, ch¨n nu«i, nu«i trång thuû s¶n cho ®Õn khi cã quy ®Þnh cña ChÝnh phñ. 3. - C¨n cø tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp C¨n cø tÝnh thuÕ lµ thu nhËp chÞu thuÕ vµ thuÕ suÊt 3.1.thu nhËp chÞu thuÕ. Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú tÝnh thuÕ bao gåm thu nhËp chÞu thuÕ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c, kÓ c¶ thu nhËp chÞu thuÕ tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô ë níc ngoµi. Kú tÝnh thuÕ ®îc x¸c ®Þnh theo n¨m d¬ng lÞch. Trêng hîp c¬ së kinh doanh ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d¬ng lÞch th× kú tÝnh thuÕ x¸c ®Þnh theo n¨m tµi chÝnh ¸p dông. Kú tÝnh thuÕ ®Çu tiªn ®èi víi c¬ së kinh doanh míi thµnh lËp vµ kú tÝnh thuÕ cuèi cïng ®èi víi c¬ së kinh doanh chuyÓn ®æi lo¹i h×nh doanh nghiÖp, chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u, s¸p nhËp, chia t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n ®îc x¸c ®Þnh phï hîp víi kú kÕ to¸n theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ kÕ to¸n. Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú tÝnh thuÕ ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Thu nhËp chÞu thuÕ trong kú tÝnh thuÕ = Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong kú tÝnh thuÕ - Chi phÝ hîp lý trong kú tÝnh thuÕ + Thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c trong kú tÝnh thuÕ Sau khi x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ theo c«ng thøc trªn, c¬ së kinh doanh ®îc trõ sè lç cña c¸c kú tÝnh thuÕ tríc chuyÓn sang tríc khi x¸c ®Þnh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép theo quy ®Þnh. Trong trêng hîp HiÖp ®Þnh tr¸nh ®¸nh thuÕ hai lÇn mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ký kÕt cã quy ®Þnh kh¸c vÒ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi c¬ së thêng tró th× thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña hiÖp ®Þnh ®ã. 3.1.1 doanh thu chÞu thuÕ : Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®îc x¸c ®Þnh nh sau: -Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ lµ toµn bé tiÒn b¸n hµng , tiÒn cung cÊp dÞch vô bao gåm c¶ trî gi¸,phô thu, phô tréi mµ c¬ së kinh doanh ®îc hëng kh«ng ph©n biÖt ®· thu ®îc tiÒn hay cha thu ®îc tiÒn. Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®îc x¸c ®Þnh cô thÓ ®èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ lµ doanh thu kh«ng cã thuÕ GTGT.Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi c¬ së kinh doanh nép thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp trªn GTGT lµ doanh thu bao gåm c¶ thuÕ GTGT -Thêi ®iÓm x¸c ®Þnh doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng b¸n hµng hãa cung cÊp dÞch vô lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së hµng hãa, hoµn thµnh dÞch vô hoÆc thêi ®iÓm lËp hãa d¬n b¸n hµng, cung øng dÞch vô. -Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong mét sè trêng hîp ®îc quy ®Þnh cô thÓ nh sau: Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi hµng hãa b¸n theo ph¬ng thøc tr¶ gãp ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n hµng hãa tr¶ tiÒn mét lÇn, kh«ng bao gåm tiÒn l·i tr¶ chËm Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi hµng hãa, dÞch vô dïng ®Ó trao ®æi, biÕu, tÆng, tiªu dïng néi bé ®îc x¸c ®Þnh theo gi¸ b¸n cña s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t¬ng ®¬ng t¹i thêi ®iÓm trao ®æi biÕu tÆng, tiªu dïng néi bé. Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng gia c«ng hµng hãa lµ tiÒn thu vÒ ho¹t ®éng gia c«ng bao gåm c¶ tiÒn c«ng, nhiªn liÖu, ®éng lùc, vËt liÖu phô vµ chi phÝ kh¸c phôc vô cho viÖc gia c«ng hµng hãa ; Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng cho thuª tµi s¶n lµ sè tiÒn bªn thuª tr¶ tõng kú theo hîp ®ång thuª. Trêng hîp bªn thuª tr¶ tiÒn thuª tríc cho nhiÒu n¨m th× doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®îc ph©n bæ cho sè n¨m tr¶ tiÒn tríc hoÆc x¸c ®Þnh theo doanh thu tr¶ tiÒn mét lÇn. Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng tÝn dông lµ tiÒn l·i cho vay ph¶i thu ph¸t sinh trong kú tÝnh thuÕ; Doanh thu ®Ó tÝnh thu nhËp chÞu thuÕ trong mét sè trêng hîp kh¸c do Bé Tµi ChÝnh quy ®Þnh. 3.1.2 Chi phÝ hîp lý ®¬c trõ ®Ó tÝnh thuÕ thu nhËp chÞu thuÕ : - Chi phÝ khÊu hao cña TSC§ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa dÞch vô .Møc trÝch khÊu hao TSC§ ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo gi¸ trÞ TSC§ vµ thêi gian trÝch khÊu hao.C¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa,dÞch vô cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®îc khÊu hao theo chÕ ®é ®æi míi c«ng nghÖ . Bé Tµi ChÝnh quy ®Þnh tiªu chuÈn TSC§ , thêi gian , møc trÝch khÊu hao vµ khÊu hao nhanh quy ®Þnh t¹i kho¶n nµy. - Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng lîng, hµng hãa thùc tÕ sö dông vµo s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô liªn quan ®Õn doanh thu, thu nhËp chÞu thuÕ trong kú ®îc tÝnh theo møc tiªu hao hîp lý, gi¸ thùc tÕ xuÊt kho do c¬ së kinh doanh tù x¸c ®Þnh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt. - TiÒn l¬ng , tiÒn c«ng , phô cÊp theo quy ®Þnh cña bé luËt lao ®éng tiÒn ¨n ca , trõ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng cña chñ doanh nghiÖp t nh©n, chñ hé c¸ thÓ kinh doanh vµ thu nhËp cña s¸ng lËp viªn c«ng tykh«ng trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh . - Chi phÝ nghiªn cøu khoa häc, c«ng nghÖ, s¸ng kiÕn, c¶i tiÕn; y tÕ; ®µo t¹o lao ®éng theo chÕ ®é quy ®Þnh; tµi trî cho gi¸o dôc. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: ®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i, söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh; kiÓm to¸n;dÞch vô ph¸p lý; thiÕt kÕ,x¸c lËp vµ b¶o vÖ nh·n hiÖu hµng hãa; b¶o hiÓm tµi s¶n ; chi tr¶ tiÒn sö dông tµi liÖu kü thuËt, b»ng s¸ng chÕ, giÊy phÐp c«ng nghÖ kh«ng thuéc tµi s¶n cè ®Þnh; dÞch vô kü thuËt vµ dÞch vô mua ngoµi kh¸c; - C¸c kho¶n chi cho lao ®éng n÷ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; chi b¶o hé lao ®éng hoÆc trang phôc; chi b¶o vÖ c¬ së kinh doanh ; chi c«ng t¸c phÝ; trÝch nép quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ thuéc tr¸ch nhiÖm cña c¬ së kinh doanh sö dông lao ®éng; kinh phÝ c«ng ®oµn; chi phÝ hç trî cho ho¹t ®éng cña §¶ng, ®oµn thÓt¹i c¬ së kinh doanh ; kho¶n trÝch nép h×nh thµnh nguån chi phÝ qu¶n lý cho cÊp trªnvµ c¸c quü cña hiÖp héi theo chÕ ®é quy ®Þnh ; - Chi tr¶ l·i tiÒn vay vèn s¶n xuÊt ,kinh doanh hµng hãa ,dÞch vô cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, cña c¸ctæ chøc kinh tÕ theo l·i suÊt thùc tÕ; chi tr¶ l·i tiÒn vay cña c¸c ®èi tîng kh¸ctheo l·i suÊt thùc tÕ ký theo hîp ®ång vay, nhng tèi ®a kh«ng qu¸1,2 lÇn møc l·i suÊt cho vay cña ng©n hµng th¬ng m¹i t¹i thêi ®iÓm vay; - TrÝch c¸c kho¶n dù phßng theo chÕ ®é quy ®Þnh; - Trî cÊp th«i viÖc cho ngêi lao ®éng; - Chi phÝ vÒ tiªu thô hµng hãa,dÞch vô ; - Chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt ,kinh doanh hµng hãa , dÞch vô vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ®îc khèng chÕ tèi ®a kh«ng qu¸10% tæng sè chi phÝ; ®èi víi ho¹t ®éng th¬ng nghiÖp, tæng sè chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh møc khèng chÕ kh«ng bao gåm gi¸ mua cña hµng hãa b¸n ra; - C¸c kho¶n thuÕ, phÝ, lÖ phÝ, tiÒn thuª ®Êt ph¶i nép cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt ,kinh doanh hµng hãa,dÞch vô ®îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý; - Chi phÝ qu¶n lý kinh doanh do c«ng ty níc ngoµi ph©n bæ cho c¬ së thêng tró ë ViÖt Nam theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ; - Chi phÝ mua hµng hãa ,dÞch vô cña tæ chøc, c¸ nh©n kh«ng kinh doanh, kh«ng cã hãa ®¬n chøng tõ do ChÝnh phñ quy ®Þnh. 3.1.3 c¸c kho¶n kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý: - TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng do c¬ së kinh doanh kh«ng thùc hiÖn ®óng chÕ ®é hîp ®ång lao ®éng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lao ®éng, trõ trêng hîp thuª mín lao ®éng theo vô viÖc. - TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng cña chñ doanh nghiÖp t nh©n, thµnh viªn hîp danh cña c«ng ty hîp danh, chñ hé c¸ thÓ, c¸ nh©n kinh doanh. Thï lao tr¶ cho c¸c s¸ng lËp viªn, thµnh viªn cña héi ®ång qu¶n trÞ cña c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cæ phÇn kh«ng trùc tiÕp tham gia ®iÒu hµnh s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸, dÞch vô. -. C¸c kho¶n trÝch tríc vµo chi phÝ mµ thùc tÕ kh«ng chi hÕt nh: chi phÝ söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh; phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, c«ng tr×nh x©y dùng vµ c¸c kho¶n trÝch tríc kh¸c. -. C¸c kho¶n chi kh«ng cã ho¸ ®¬n, chøng tõ theo chÕ ®é quy ®Þnh hoÆc chøng tõ kh«ng hîp ph¸p. -. C¸c kho¶n tiÒn ph¹t vi ph¹m luËt giao th«ng, ph¹t vi ph¹m chÕ ®é ®¨ng ký kinh doanh, ph¹t vay nî qu¸ h¹n, ph¹t vi ph¹m chÕ ®é kÕ to¸n thèng kª, ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh vÒ thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¹t kh¸c. -. C¸c kho¶n chi kh«ng liªn quan ®Õn doanh thu vµ thu nhËp chÞu thuÕ nh: chi vÒ ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n; chi ñng hé c¸c ®oµn thÓ, tæ chøc x· héi vµ ñng hé ®Þa ph¬ng; chi tõ thiÖn vµ c¸c kho¶n chi kh¸c kh«ng liªn quan ®Õn doanh thu, thu nhËp chÞu thuÕ. -. C¸c kho¶n chi do nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä: +Chi sù nghiÖp. + Chi èm ®au, thai s¶n. +Chi trî cÊp khã kh¨n thêng xuyªn, khã kh¨n ®ét xuÊt. + C¸c kho¶n chi kh¸c do nguån kinh phÝ kh¸c ®µi thä. - Chi phÝ kh«ng hîp lý kh¸c. 3.1.4. c¸c kho¶n thu nhËp chÞu thuÕ kh¸c: Thu nhËp tõ chªnh lÖch mua b¸n chøng kho¸n, quyÒn së h÷u, quyÒn sö dông tµi s¶n; thu nhËp tõ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, chuyÓn quyÒn thuª ®Êt; l·i tõ chuyÓn nhîng, cho thuª, thanh lý tµi s¶n, tiÒn göi, cho vay vèn , b¸n ngo¹i tÖ; kÕt d cuèi n¨m c¸c kho¶n dù phßng; thu c¸c kho¶n nî khã ®ßi ®· xö lý ®· xãa sæ nay ®· ®ßi ®îc; thu c¸c kho¶n nî ph¶i tr¶ kh«ng x¸c ®Þnh ®îc chñ; c¸c kho¶n thu nhËp tõ kinh doanh cña nh÷ng n¨m tríc bÞ bá sãt míi ph¸t hiÖn ra vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c. 3.2.thuÕ suÊt thuÕ TNDN . ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp nh sau: 3.2.1. ThuÕ suÊt thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh lµ 28%. Ho¹t ®éng kinh doanh xæ sè kiÕn thiÕt nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp theo thuÕ suÊt 28%, phÇn thu nhËp cßn l¹i ph¶i nép vµo ng©n s¸ch Nhµ níc sau khi trõ ®i sè tiÒn ®îc trÝch, lËp vµo c¸c quü theo quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. 3.2.2. ThuÕ suÊt ¸p dông ®èi víi tõng c¬ së kinh doanh tiÕn hµnh t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c tõ 28% ®Õn 50% phï hîp víi tõng dù ¸n ®Çu t, tõng c¬ së kinh doanh. C¬ së kinh doanh cã dù ¸n ®Çu t t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ vµ tµi nguyªn quý hiÕm kh¸c ph¶i göi hå s¬ dù ¸n ®Çu t ®Õn Bé Tµi chÝnh ®Ó Bé Tµi chÝnh xem xÐt, tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c Bé, ngµnh liªn quan tr×nh Thñ tíng ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh møc thuÕ suÊt cô thÓ cho tõng dù ¸n. 4. §¨ng ký, kª khai, nép thuÕ, quyÕt to¸n thuÕ C¬ së kinh doanh cã tr¸ch nhiÖm ®¨ng ký thuÕ TNDN cïng víi viÖc ®¨ng ký nép thuÕ GTGT. Thñ tôc ®¨ng ký thuÕ theo NghÞ ®Þnh sè 28/1998/N§- CP ngµy 11 th¸ng 5 n¨m 1998 cña ChÝnh phñ híng dÉn chi tiÕt luËt thuÕ GTGT 4.1- Kª khai thuÕ TNDN Hµng n¨m c¬ së kinh doanh c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô cña n¨m tríc vµ kh¶ n¨ng nép cña n¨m tiÕp theo tù kª khai doanh thu, chi phÝ, thu nhËp chÞu thuÕ, sè thuÕ ph¶i nép c¶ n¨m, cã chia ra tõng quý theo mÉu cña c¬ quan thuÕ vµ nép cho c¬ quan thuÕ trùc tiÕp qu¶n lýchËm nhÊt lµ ngµy 25 th¸ng 01; nÕu t×nh h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh trong n¨m cã sù thay ®æi lín th× c¬ së kinh doanh ph¶i b¸o c¸o c¬ quan thuÕ trùc tiÕp qu¶n lý®Ó ®iÒu chØnh sè thuÕ t¹m nép c¶ n¨m vµ tõng quý. §èi víi c¬ së kinh doanh cha thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n, hãa ®¬n chøng tõ th× sè thuÕ ph¶i nép hµng th¸ng®îc tÝnh theo chÕ ®é kho¸n doanh thu vµ tû lÖ thu nhËp chÞu thuÕ phï hîp víi tõng nghµnh nghÒ do c¬ quan thuÕ cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh 4.2-Nép thuÕ C¬ së kinh doanh t¹m nép sè thuÕ hµng quý theo b¶n tù kª khai hoÆc theo sè thuÕ c¬ quan thuÕ Ên ®Þnh ®Çy ®ñ, ®óng h¹n vµo ng©n s¸ch nhµ níc, Thêi h¹n nép thuÕ hµng quý chËm nhÊt lµ ngµy cuèi quý . C¬ së kinh doanh quy ®Þnh ph¶i nép thuÕ vµo ng©n s¸ch nhµ níc hµng th¸ng theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ . Thêi h¹n nép thuÕ hµng th¸ng ®îc ghi trong th«ng b¸o chËm nhÊt lµ ngµy 25 cña th¸ng tiÕp theo . C¬ së kinh doanh bu«n chuyÕn ph¶i kª khai vµ nép thuÕ theo tõng chuyÕn hµng víi c¬ quan thuÕ n¬i mua hµng tríc khi vËn chuyÓn hµng ®i. Tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi kinh doanhkh«ng cã c¬ së thêng tró t¹i ViÖt Namnhng cã thu nhËp ph¸t sinh t¹i ViÖt Nam th× tæ chøc c¸ nh©n chi tr¶ thu nhËp cã tr¸ch nhiÖm khÊu trõ tiÒn thuÕ theo tû lÖ do bé tµi chÝnh quy ®Þnh tÝnh trªn tæng sè tiÒn chi tr¶ vµ nép vµo ng©n s¸ch nhµ níc cïng thêi ®iÓm chuyÓn tr¶ tiÒn cho tæ chøc, c¸ nh©n níc ngoµi. 4.3- quyÕt to¸n thuÕ c¬ së kinh doanh ph¶i thùc hiÖn quyÕt to¸n thuÕ hµng n¨m víi c¬ quan thuÕ. QuyÕt to¸n thuÕ ph¶i thÓ hiÖn ®óng, ®Çy ®ñ c¸c kho¶n sau ®©y: doanh thu. Chi phÝ hîp lý. Thu nhËp chÞu thuÕ. Sè thuÕ thu nhËp ph¶i nép. Sè thuÕ thu nhËp ®· t¹m nép trong n¨m. sè thuÕ thu nhËp ®· nép ë níc ngoµi cho c¸c kho¶n thu nhËp nhËn ®îc tõ níc ngoµi. Sè thuÕ thu nhËp nép thiÕu hoÆc nép thõa. N¨m quyÕt to¸n thuÕ ®îc tÝnh theo n¨m d¬ng lÞch. Trêng hîp c¬ së kinh doanh ®îc ph¶i ¸p dông n¨m tµi chÝnh kh¸c víi n¨m d¬ng lÞch th× ®îc quyÕt to¸n theo n¨m tµi chÝnh ®ã. Trong thêi h¹n 90 ngµy kÓ tõ khi kÕt thóc n¨m d¬ng lÞch hoÆc n¨m tµi chÝnh, c¬ së kinh doanh ph¶i nép b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cho c¬ quan thuÕ vµ ph¶i nép ®Çy ®ñ sè thuÕ cßn thiÕu vµo ng©n s¸ch nhµ níc trong thêi h¹n 10 ngµy, kÓ tõ ngµy nép b¸o c¸o quyÕt to¸n, nÕu nép thõa th× ®îc trõ vµo sè thuÕ cña kú tiÕp theo. Trong trêng hîp chuyÓn ®æi lo¹i h×nh doanh nghiÖp, s¸p nhËp, hîp nhÊt, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n, c¬ së kinh doanh ph¶i thùc hiÖn quyÕt to¸n thuÕ víi c¬ quan thuÕ vµ göi b¸o c¸o quyÕt to¸n trong thêi h¹n 45 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh chuyÓn ®æi lo¹i h×nh doanh nghiÖp, s¸p nhËp hîp nhÊt, chia, t¸ch, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n. 5. MiÔn thuÕ, gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. 5.1 Mèi tîng miÔn gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. MiÔn thuÕ, gi¶m thuÕ cho dù ¸n ®Çu t thµnh lËp c¬ së kinh doanh, hîp t¸c x·, c¬ së kinh doanh di chuyÓn ®Þa ®iÓm. MiÔn thuÕ, gi¶m thuÕ ®èi víi c¬ së kinh doanh ®Çu t x©y dùng d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi, më réng quy m«, ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt. MiÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi thu nhËp cña c¬ së kinh doanh nh sau: PhÇn thu nhËp tõ viÖc thùc hiÖn hîp ®ång nghiªn cøu khoa häc vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ, s¶n phÈm ®ang trong thêi kú s¶n xuÊt thö nghiÖm s¶n phÈm lµm ra tõ c«ng nghÖ míi lÇn ®Çu tiªn ¸p dông t¹i viÖt nam. PhÇn thu nhËp tõ viÖc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång dÞch vô kü thuËt trùc tiÕp phôc vô n«ng nghiÖp. PhÇn thu nhËp tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô cña c¬ së kinh doanh dµnh riªng cho ngêi lao ®éng lµ ngêi tµn tËt. PhÇn thu nhËp tõ ho¹t ®éng d¹y nghÒ dµnh riªng cho ngêi tµn tËt, trÎ em cã hoµn c¶nh ®Æc biÖt khã kh¨n, ®èi tîng tÖ n¹n x· héi. Thu nhËp cña hîp t¸c x·, hé c¸ thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô cã thu nhËp thÊp theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cho nhµ ®Çu t gãp vèn b»ng s¸ng chÕ, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü thuËt. Gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cã phÇn thu nhËp tõ ho¹t ®éng chuyÓn nhîng gi¸ trÞ phÇn vèn cña nhµ ®Çu t níc ngoµi cho doanh nghiÖp viÖt nam theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cho c¬ së kinh doanh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, x©y dùng vËn t¶i sö dông nhiÒu lao ®éng n÷ theo quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp cho c¬ së kinh doanh sö dông nhiÒu lao ®éng lµ ngêi d©n téc thiÓu sè. MiÔn thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®èi víi phÇn thu nhËp tõ ho¹t ®éng d¹y nghÒ dµnh riªng cho ngêi d©n téc thiÓu sè. 5.2 Thñ tôc thùc hiÖn ViÖc miÔn thuÕ , gi¶m thuÕ vµ chuyÓn thuÕ theo quy ®Þnh. ChØ ¸p dông ®èi víi c¬ së kinh doanh ®· thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n hãa ®¬n chøng tõ vµ nép thuÕ theo kª khai, trõ hé c¸ thÓ s¶n xuÊt, kinh doanh hµng hãa, dÞch vô cã thu nhËp thÊp. C¬ së kinh doanh tù x¸c ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn ®îc hëng u ®·i thuÕ møc miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ, chuyÓn lç ®Ó ®¨ng ký víi c¬ quan thuÕ vµ thùc hiÖn khi quyÕt to¸n thuÕ. C¬ quan thuÕ cã nhiÖm vô kiÓm tra c¸c ®iÒu kiÖn ®îc hëng u ®·i thuÕ,doanh thu chÞu thuÕ II: Tæ chøc ho¸ ®¬n chøng tõ vÒ thuÕ TNDN Tê khai thuÕ TNDN lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh cô thÓ ph¹m vi møc ®é nghÜa vô thuÕ TNDN.Tê khai nµy lµ c¨n cø ®Ó tÝnh thuÕ TNDN nªn c¸c doanh nghiÖp co nghÜa vô kª khai ®Çy ®ñ vµ ®óng nh÷ng th«ng tin trªn tê khai ®Ó trªn c¬ së ®Êy c¬ quan thuÕ cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc ®ung sè thuÕ mµ doanh nghiÖp ph¶i nép. C¸c hãa ®¬n chøng tõ ®îc sö dông : B¶ng kª mua hµng hãa dÞch vô ( M·u sè 01/TNDN): dïng cho doanh nghiÖp khi mua hµng hãa,dÞch vô cña tæ chøc c¸ nh©n kh«ng kinh doanh kh«ng cã hãa ®¬n, chøng tõ theo chÕ ®é quy ®Þnh. Tê khai thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (MÉu sè 02 A/TNDN):dïng cho c¸c doanh nghiÖp Tê khai ®iÒu chØnh thuÕ TNDN(MÉu sè 02 B/ TNDN) Tê khai thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp tõ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, chuyÓn quyÒn thuª ®Êt( MÉu 02 C/TNDN): dïng cho tæ chøc kinh doanh kh«ng ph¸t sinhthêng xuyªn thu nhËp tõ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt, chuyÓn quyÒn thuª ®Êt. Th«ng b¸o nép thuÕ ( MÉu sè 02 D/TNDN): Dïng chotæ chøc kinh doanh kh«ngph¸t sinh thêng xuyªn thu nhËp tõ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt,chuyÓn quyÒn thuª ®Êt. Tê khai quyÕt to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp . Phô lôc sè 1 : chuyÓn lç theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 46 NghÞ ®Þnh sè 164/ 2003/N§-CP ngµy 22 th¸ng 12 n¨m 2003 cña ChÝnh phñ. Phô lôc sè 2: sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép ph¸t sinh trong kú tÝnh thuÕ Tõ phô lôc sè 3 ®Õn sè 12 :thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®îc miÔn gi¶m (®èi víi tõng trêng hîp cô thÓ). Phô lôc sè 13 :sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ®· nép ë níc ngoµi®îc trõ trong kú tÝnh thuÕ. IV . Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ TNDN 1. Tµi kho¶n sö dông . 1.1. Tµi kho¶n 3334- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép vµ t×nh h×nh nép thuÕ TNDN vµo ng©n s¸ch nhµ níc. * Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tµi kho¶n 3334 - Tµi kho¶n 3334 ®îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi ngµnh mäi thµnh phÇn kinh tÕ. - Doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm nép tê khai thuÕ TNDN cho c¬ quan thuÕ . Hµng quý doanh nghiÖp t¹m nép thuÕ cña quý ®Çy ®ñ,dóng h¹n vµ ng©n s¸ch nhµ níc theo th«ng b¸o cña c¬ quan thuÕ . *- KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 3334 Bªn nî: Sè thuÕ TNDN ®· nép vµo Ng©n s¸ch nhµ níc. Sè thuÕ TNDN ®îc miÔn trõ vµo sè ph¶i nép Sè chªnh lÖch gi÷a thuÕ TNDN ph¶i nép theo th«ng b¸o hµng quýcña c¬ quan thuÕ lín h¬n sè thuÕ TNDN thùc tÕ ph¶i nép khi b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ cuèi n¨m ®îc duyÖt. Bªn cã: Sè thuÕ TNDN ph¶i nép Sè d bªn cã: Sè thuÕ TNDNcßn ph¶i nép vµo Ng©n s¸ch nhµ níc Sè d bªn nî: Sè thuÕ TNDN ®· nép lín h¬n sè ph¶i nép. 1.2 Tµi kho¶n 421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh kÕt qu¶ lç l·i kinh doanh vµ t×nh h×nh ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp . * Nguyªn t¾c h¹ch to¸n tµi kho¶n 421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi. KÕt qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh bªn Cã TK 421 lµ lîi nhuËn tríc khi nép thuÕ . ViÖc ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o râ rµng, rµnh m¹ch vµ theo ®óng quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh. Ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng niªn ®é kÕ to¸n(n¨m tríc, n¨m nay)®ång thêi theo dâi chi tiÕt theo tõng néi dung ph©n phèi( nép thuÕ TNDN, trÝch lËp c¸c quü, bæ xung vèn kinh doanh ) * KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi Bªn nî: Sè lç vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph©n phèi c¸c kho¶n l·i . Bªn cã Sè thùc l·i vÒ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú Sè tiÒn l·i cÊp díi nép lªn trªn ,sè lç ®îc cÊp trªn cÊp bï. Xö lý c¸c kho¶n lç vÒ kinh doanh. Sè d bªn cã: Sè l·i cha ph©n phèi hoÆc cha sö dông Tµi kho¶n 421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi cã hai TK cÊp hai TK 4211- Lîi nhuËn n¨m tríc TK 4212- Lîi nhuËn n¨m nay 2.Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ TNDN. 2.1 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n - Hµng quý, c¨n cø vµo th«ng b¸o thuÕ cña c¬ quan thuÕ vÒ sè thuÕ TNDN ph¶i nép theo kÕ ho¹ch, ghi: Nî TK421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi Cã TK 3334- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp . - Khi nép thuÕ TNDN vµo ng©n s¸ch nhµ níc ghi: Nî TK 3334- thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Cã TK 111- TiÒn mÆt Cã TK 112- TiÒn göi ng©n hµng .................................. - Cuèi n¨m, khi b¸o c¸o quyÕt to¸n thuÕ duyÖt y, x¸c ®Þnh sè thuÕ TNDN ph¶i nép ghi: + Trêng hîp sè thuÕ TNDN ph¶i nép thùc tÕ theo quyÕt to¸n thuÕ n¨m ®· duyÖt y lín h¬n sè ph¶i nép theo th«ng b¸o hµng quý cña c¬ quan thuÕ , th× sè chªnh lÖch ph¶i nép thªm ghi: Nî TK 421 - lîi nhuËn cha ph©n phèi Cã TK 3334- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp . + Trêng hîp sè thuÕ TNDN ph¶i nép theo th«ng b¸o hµng quý cña c¬ quan thuÕ lín h¬n sè thuÕ TNDN ph¶i nép thùc tÕ theo quyÕt to¸n thuÕ n¨m ®· duyÖt y, th× sè chªnh lÖch, ghi: Nî TK 3334- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Cã TK421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi. Sè thuÕ TNDN ®îc c¬ quan cã thÈm quyÒn cho phÐp miÔn gi¶m, Sè thuÕ ®îc miÔn gi¶m ghi: Nî TK 3334- ThuÕ thu nhËp doanh nghiÖp Cã TK 2 S421- Lîi nhuËn cha ph©n phèi . .2.2.S¬ ®å tµi kho¶n KÕ TO¸N THUÕ THU NHËP DOANH NGHIÖP 111,112 3334 4212 nép thuÕ TNDN thuÕ TNDN ph¶i nép 4211 khÊu trõ thuÕ TNDN ®· nép Sè thuÕ TNDN ®îc miÔn gi¶m Ch¬ng 2: thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn thuÕ TNDN 1. Nh÷ng u ®iÓm cña thuÕ ThuÕ TNDN lµ mét lo¹i thuÕ míi nhng ®· thÓ hiÖn ®îc nhiÒu u ®iÓm. T¸c dông to lín cña viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch thuÕ lµ gãp phÇn khuyÕn khÝch ®Çu t, khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn nhanh víi hiÖu qu¶ ngµy cµng cao. §Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt vµ c©n b»ng c¬ cÊu kinh tÕ th× chÝnh s¸ch cã nhiÒu u ®·i. C¬ së s¶n xuÊt míi thµnh l©p ®îc miÔn thuÕ TNDN hai n¨m ®Çu, ®îc gi¶m 50% trong hai n¨m tiÕp theo. C¸c c¬ së míi thµnh lËp ë vïng khã kh¨n ®îc kÐo dµi miÔn gi¶m thuÕ thªm hai n¨m n÷a. nÕu ®Çu t vµo lÜnh vùc, ngµnh nghÒ, vïng kinh tÕ ®îc u ®·i sÏ hëng møc thuÕ suÊt thÊp h¬n so víi dù ¸n kh¸c vµ cßn ®îc u ®·i miÔn thuÕ gi¶m thuÕ dµi h¬n. Ngoµi ra cßn miÔn thuÕ gi¶m thuÕ cho c¸c trêng hîp ®Çu t d©y chuyÒn s¶n xuÊt míi, më réng quy m«, ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt …c¸c dù ¸n ®Çu t s¶n xuÊt cã gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu ®¹t trªn 30% th× ®îc gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp. C¸c kho¶n m«i giíi xuÊt khÈu chi tr¶ cho ngêi níc ngoµi ®îc tÝnh vµo cho chi phÝ hîp lý; miÔn gi¶m thuÕ ®èi víi trêng hîp xuÊt khÈu n¨m ®Çu tiªn, xuÊt khÈu mÆt hµng míi, xuÊt khÈu vµo thÞ trêng míi…nh»m khuyÕn khÝch m¹nh mÏ ®Çu t s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu; t×m kiÕm më réng thÞ trêng xuÊt khÈu. Th«ng qua viÖc u ®·i miÔn gi¶m thuÕ TNDN thuÕ sö dông ®Êt víi møc ®é kh¸c nhau, chÝnh s¸ch thuÕ ®· khuyÕn khÝch c¸c dù ¸n ®Çu t vµo ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp; ®Çu t vµo khu chÕ suÊt; vµo khu c«ng nghÖ cao; vµo vïng n«ng th«n; ®Çu t vµo ®Þa bµn kinh tÕ- x· héi khã kh¨n vµ ®Æc biÖt khã kh¨n; ®Çu t vµo c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp träng ®iÓm s¶n xuÊt phÇn mÒm; ®Çu vµo gi¸o dôc vµ y tÕ…tõ ®ã t¨ng tû träng s¶n phÈm c«ng nghiÖp vµ dÞch vô trong tæng s¶n phÈm x· héi; ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, chuyÓn dÞch c¬ cÊu lao ®éng trong n«ng nghiÖp sang c«ng nghiÖp, dÞch vô; thu hót lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm nh»m xo¸ ®ãi, gi¶m nghÌo. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n©ng dÇn tû träng c«ng nghiÖp dÞch vô trong nÒn s¶n xuÊt x· héi t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng nhanh sè thu Ng©n s¸ch tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn giµnh nguån Ng©n s¸ch ®Ó Nhµ níc ®Çu t chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. §©ylµ mèi quan hÖ hai chiÒu thóc ®Èy nhau cïng ph¸t triÓn. S¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn ®· t¹o c¬ së cho viÖc t¨ng thu Ng©n s¸ch víi møc t¨ng trëng cao. Nhê ®ã ®¶m b¶o nhu cÇu chi thêng xuyªn cña ng©n s¸ch Nhµ níc vµ giµnh mét phÇn chi cho ®Çu t ph¸t triÓn. Tèc ®é t¨ng trëng thuÕ vµ phÝ cao h¬n so víi n¨m tríc: n¨m 1999 t¨ng 7,6%; n¨m 2000 t¨ng 16,7% vµ n¨m 2001 t¨ng 14%, n¨m 2002 t¨ng 11,8%. ThuÕ TNDN t¨ng 21,2%. C¸c lo¹i thuÕ kh¸c t¨ng nhiÒu. LuËt thuÕ TNDN sè 03/1997/QH9 ®¹t ®îc nhiÒu u ®iÓm tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn LuËt thuÕ nµy béc lé mét sè nhîc ®iÓm. ®Ó kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm cßn tån t¹i Bé tµi chÝnh ®· tæ chøc kiÕn ngiªn cøu,kiÕn nghÞ ChÝnh phñ tr×nh Quèc héi kho¸ XI vµ ®· ®îc Quèc héi th«ng qua b»ng luËt thuÕ thu nhËp sè 09/2003/QH11. Nh÷ng chØnh söa bæ xung nµy ®· gióp cho viÖc : VÒ c¸c kho¶n chi phÝ hîp lý : VÒ khÊu hao TSC§, ®èi víi TSC§ mµ ph¸p luËt cha quy ®Þnh thêi gian khÊu hao hoÆc c¬ së kinh doanh kh«ng cã c¨n cø ( chøng tõ ho¸ ®¬n gèc) ®Ó x¸c ®Þnh ®îc nguyªn gi¸ TSC§ mµ trªn thùc tÕ ®ang sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô t¹o ra thu nhËp tÝnh thuÕ th× c¬ quan tµI chÝnh- vËt gi¸ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña TSC§ vµ thêi gian khÊu hao thÝch hîp. Qua ®ã c¬ quan thuÕ cã c¨n cø Ên ®Þnh møc khÊu hao ®îc tÝnh vµo chi phÝ hîp lý hîp lÖ cho doanh nghiÖp. Víi dù ¸n ®Çu t ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, doanh nghiÖp ®îc ®¨ng ký víi c¬ quan thuÕ ®Ó thùc hiÖn viÖc khÊu hao nhanh, gióp doanh nghiÖp sím thu håi vèn ®Ó t¸i ®Çu t më réng. VÒ chi phÝ dÞch vô mua ngoµi:LuËt ®· bæ xung thªm phÇn “chi phÝ dÞch vô mua ngoµikh¸c”®Ó cã thÓ bao qu¸t hÕt c¸c kho¶n chi cÇn thiÕt ph¸t sinh trong ho¹t ®éng thùc tÕ cña c¸c doanh nghiÖp. VÒ c¸c chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c, møc khèng chÕ tèi ®a kh«ng qu¸ 10% tæng chi phÝ. §iÒu nµy gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã thÓ më réng ho¹t ®éng nµy, nhng vÒ mÆt qu¶n lý nhµ níc còng cã thÓ kiÓm so¸t ®îc c¸c kho¶n chi nµy. Mét sè kho¶n chi kh«ng cã chøng tõ hoÆc chøng tõ kh«ng hîp ph¸p nhng rÊt cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, thËm chÝ cßn chiÕm tû träng lín trong gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu… ®· ®îc ®a vµo kho¶n chi phÝ hîp lý hîp lÖ. VÒ thuÕ suÊt thuÕ TNDN : Thèng nhÊt møc thuÕ suÊt phæ th«ng chung lµ 28%. Víi quy ®Þnh nµy ®· ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô vµ sù c¹nh tranh lµnh m¹nh trong c¬ chÕ thÞ trêng. MÆt kh¸c c¸ch xö lý nh trªn phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ víi c¸c níc trong khu vùc. Víi møc thuÕ suÊt chung lµ 28% thÊp h¬n møc thuÕ suÊt cña mét sè níc trong khu vùc vµ møc thuÕ suÊt u ®·i dùa theo møc thuÕ suÊt u ®·i cña luËt ®Çu t níc ngoµi hiÖn hµnh gióp cho níc ta cã ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vÒ thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi so víi c¸c níc trong khu vùc. ViÖc bá thuÕ chuyÓn thu nhËp ra níc ngoµi gióp cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam cã thÓ giµnh quyÒn tù chñ. Bá thuÕ suÊt bæ sung nh»m khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng hiÖu qu¶, t¨ng cêng t¸i ®Çu t, n©ng cao trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ, më réng s¶n xuÊt, kinh doanh. ViÖc thèng nhÊt møc thuÕ suÊt phæ th«ng lµ 28%, møc thuÕ suÊt u ®·i lµ 20%, 15%, 10%,bá thuÕ thu nhËp bæ sung, bá thuÕ chuyÓn thu nhËp ra níc ngoµi sÏ gi¶m sè thu cho ng©n s¸ch nhµ níc kho¶ng 2.704 tû ®ång. Tuy ng©n s¸ch cã bÞ gi¶m thu trong qu¸ tr×nh héi nhËp g©y mét sè khã kh¨n cho ng©n s¸ch trong thu, chi ng©n s¸ch. Nhng chÝnh s¸ch thuÕ phï hîp, hîp lý sÏ tranh thñ ®îc sù ®ång t×nh ñng hé cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o sù phÊn khëi, phÊn ®Êu vît qua khã kh¨n, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh,t¨ng thu nhËp chÞu thuÕ, tù nguyÖn kª khai, nép thuÕ ®óng, ®ñ, kÞp thêi h¬n,sè thu thùc tÕvµo ng©n s¸ch nhµ níc kh«ng bÞ gi¶m nhiÒu. LuËt thuÕ míi sè 09/2003/QH11 nãi chung ®· kh¾c phôc ®îc c¸c nhîc ®iÓm tríc ®©y cña luËt thuÕ cò. Víi c¸c quy ®Þnh míi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tÝch tô vèn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng, khuyÕn khÝch doanh nghiÖp khÊu hao nhanh ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, chñ ®éng tham gia héi nhËp kinh tÕ. T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy néi lùc t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. 2.Nh÷ng mÆt h¹n chÕ tuy cã luËt thuÕ míi sè 09/2003/QH11 ®· kh¾c phôc ®îc mét sè nhîc ®iÓm cña luËt thuÕ TNDN tríc ,mÆc dï vËy vÉn cßn nh÷ng vÊn ®Ò cßn bÊt cËp. Tríc hÕt lµ vÊn ®Ò tÝnh kho¶n chi phÝ hîp lÖ : VÒ c¸c chi phÝ qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ, khuyÕn m¹i vµ c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c, møc khèng chÕ tèi ®a kh«ng qu¸ 10% tæng chi phÝ ,tuy viÖc quy ®Þnh trªn t¹o ®iªu kiÖn cho viÖc qu¶n lý cña nhµ níc vÒ ho¹t ®éng nµy nhng cha thùc x¸c ®¸ng v× ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhu cÇu lín vÒ ho¹t ®éng qu¶ng c¸o th× viÖc quy ®inhj nh trªn cã thÓ gi¶m ®i hiÖu qu¶ cña qu¶ng c¸o VÒ Lùc l¬ng lao ®éng thuª ngoµi ,thuª theo ph¬ng thøc thuª mín theo vô viÖc cã t×nh tr¹ng chÊm c«ng vµ tr¶ l¬ng kh«ng trung thùc do viÖc tho¶ thu©n cña ngêi ®i thuª víi ngêi thuª sÏ lµm t¨ng kho¶n chi phÝ trõ vµo doanh thu chÞu thuÕ . VÒ kho¶n Chi phÝ s¶n xuÊt chung:t¹i c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu tæ ®éi s¶n xuÊt , C¸c ®éi sÏ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cã kÌm theo chøng tõ gèc vµ b¶ng kª chi phÝ. Nhng ë ®éi cã rÊt nhiÒu kho¶n nªng rÊt khã kiÓm so¸t. VÒ viÖc tÝnh chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: trong ®ã cã kho¶n chi héi häp tiÕp kh¸ch mµ C«ng ty ®· kª khai khèng ®· g©y ra viÖc lµm gi¶m lîi nhuËn nh»m trèn tr¸nh nghÜa vô nép thuÕ.Trªn thôc tÕ cã nhiÒu kho¶n cã ho¸ ®¬n nhng kh«ng chi. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, thuÕ ®îc coi lµ c«ng cô quan träng ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. ThuÕ kh«ng nh÷ng lµ nguån thu quan träng chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ níc mµ cßn ¶nh hëng to lín ®Õn c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ ®¶m b¶o c«ng b»ng x· héi. chÝnh v× vai trß quan träng nµy cña thuÕ nªn víi mçi chÝnh s¸ch thuÕ khi ban hµnh ph¶i phï hîp víi yªu cÇu cña ®Êt níc trong tõng hoµn c¶nh cô thÓ. ThuÕ TNDN ®îc ¸p dông h¬n 4 n¨m qua ®· cã nh÷ng sö¨ ®æi bæ xung cho phï hîp víi yªu cÇu vµ thùc tÕ nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay,®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong ng©n s¸ch nhµ níc còng nh vÊn ®Ò qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc. gãp phÇn thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc c¸ nh©n ®Çu t vµo nhiÒu ngµnh nghÒ khu vùc cÇn khuyÕn khÝch ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch më réng quy m« kinh doanh, ®æi míi c«ng nghÖ, c¶i thiÖn m«i trêng ho¹t ®éng, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ.Ngoµi ra thuÕ TNDN cßn ®¶m b¶o sù ®ãng gãp c«ng b»ng hîp lý gi÷a c¸c tæ chøc c¸ nh©n s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô cã thu nhËp…tuy nhiªn v·n cßn nh÷ng vÊn ®Ò bÊt cËp trong viÖc qu¶n lý còng nh tÝnh thuÕ TNDN , cã rÊt nhiÒu ®iÒu cÇn ph¶i ban vµ em mong muèn bµy tá nh÷ng quan ®iÓm cña m×nh gióp cho viÖc qu¶n lý ,tÝnh thuÕ mét c¸ch tèt h¬n.V× vËy em ®· chän ®Ò tµi”thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n thuÕ Thu NhËp Doanh NghiÖp ë ViÖt Nam”. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o –Thac sÜ Ph¹m BÝch Chi ®· tËn t×nh híng dÉn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Thực trạng và giải pháp hoàn thiện kế toán thuế thu nhập doanh nghiệp ở Việt Nam.Doc