Đề tài Thực trạng xuất khẩu lao động ở Việt Nam
I. Việc làm và tạo việc làm 1. Việc làm. a) Khái niệm và phân loại. Đứng trên các góc độ nghiên cứu khác nhau, người ta đã đưa ra rất nhiều định nghĩa nhằm làm sáng tỏ: “việc làm là gì? ”. Và ở các quốc gia khác nhau do ảnh hưởng của nhiều yếu tố (như điều kiện kinh tế, chính trị, luật pháp ) người ta quan niệm về việc làm cũng khác nhau. Chính vì thế không có một định nghĩa chung và khái quát nhất về việc làm. ã Theo bộ luật lao động_ Điều 13: “ Mọi hoạt động tạo ra thu nhập , không bị pháp luật cấm đều được thừa nhận là việc làm”. Trên thực tế việc làm nêu trên được thể hiện dưới 3 hình thức: + Một là, làm công việc để nhận tiền lương, tiền công hoặc hiện vật cho công việc đó. + Hai là, làm công việc để thu lợi cho bản thân mà bản thân lại có quyền sử dụng hoặc quyền sở hữu (một phần hay toàn bộ) tư liệu sản xuất để tiến hành công việc đó. + Ba là, làm các công việc cho hộ gia đình mình nhưng không được trả thù lao dưới hình thức tiền lương, tiền công cho công việc đó. Bao gồm sản xuất nông nghiệp, hoạt động kinh tế phi nông nghiệp do chủ hộ hoặc 1 thành viên khác trong gia đình có quyền sử dụng, sở hữu hoặc quản lý. Khái niệm trên nói chung là khá bao quát nhưng chúng ta cũng thấy rõ hai hạn chế cơ bản. Hạn chế thứ nhất: hoạt động nội trợ không được coi là việc làm trong khi đó hoạt động nội trợ tạo ra các lợi ích phi vật chất và gián tiếp tạo ra lợi ích vật chất không hề nhỏ. Hạn chế thứ hai: khó có thể so sánh tỉ lệ người có việc làm giữa các quốc gia với nhau vì quan niệm về việc làm giữa các quốc gia có thể khác nhau phụ thuộc vào luật pháp, phong tục tập quán, Có những nghề ở quốc gia này thì được cho phép và được coi đó là việc làm nhưng ở quốc gia khác lại bị cấm. Ví dụ: đánh bạc ở Việt Nam bị cấm nhưng ở Thái Lan, Mỹ đó lại đựơc coi là một nghề thậm chí là rất phát triển vì nó thu hút khá đông tầng lớp thượng lưu. ã Theo quan điểm của Mac: “Việc làm là phạm trù để chỉ trạng thái phù hợp giữa sức lao động và những điều kiện cần thiết (vỗn, tư liệu sản xuất, công nghệ, ) để sử dụng sức lao động đó). Sức lao động do người lao động sở hữu. Những điều kiện cần thiết như vốn, tư liệu sản xuất, công nghệ, có thể do người lao động có quyền sở hữu, sử dụng hay quản lý hoặc không. Theo quan điểm của Mac thì bất cứ tình huống nào xảy ra gây nên trạng thái mất cân bằng giữa sức lao động và điều kiện cần thiết để sử dụng sức lao động đó đều có thể dẫn tới sự thiếu việc làm hay mất việc làm. Tuỳ theo các mục đích nghiên cứu khác nhàu mà người ta phân chia việc làm thành nhiều loại. Theo mức độ sử dụng thời gian làm việc ta có việc làm chính và việc làm phụ + Việc làm chính: là việc làm mà người lao động dành nhiều thời gian nhất hay có thu nhập cao nhất. + Việc làm phụ: là việc làm mà người lao động dành nhiều thời gian nhất sau công việc chính. Ngoài ra, người ta còn chia việc làm thành việc làm bán thời gian, việc làm đâỳ đủ, việc làm có hiệu quả, b) Các đặc trưng của việc làm Nghiên cứu các đặc trưng của việc làm chính là việc tìm hiểu cơ cấu hoặc cấu trúc dân số có việc làm theo các tiêu chí khác nhau nhằm làm rõ các khía cạnh của vấn đề việc làm. Bao gồm có: + Cấu trúc dân số có việc làm theo giới và tuổi. Cho biết trong số những người có việc làm thì tỉ lệ nam, nữ là bao nhiêu; độ tuổi nào là lực lượng lao động chính (chiếm phần đông trong lực lượng lao động). + Sự thay đổi quy mô việc làm theo vùng (nông thôn- thành thị). Cho biết khả năng tạo việc làm ở hai khu vực này cũng như tiềm năng tạo thêm việc làm mới trong tương lai. + Cơ cấu việc làm theo ngành kinh tế. Cho biết ngành kinh tế nào trong nền kinh tế quốc dân có khả năng thu hút được nhiều lao động nhất ở hiện tại và tương lai; sự dịch chuyển lao động giữa các ngành này. Trong nền kinh tế quốc dân ngành kinh tế được chia làm 3 khu vực lớn. Khu vực I: ngành nông nghiệp và lâm nghiệp; khu vực II: ngành công nghiệp, xây dựng, giao thông vận tải, khai thác mỏ, năng lượng; khu vực III: dịch vụ. + Cơ cấu việc làm theo nghề. Cho biết nghề nào hiện tại đang tạo ra được nhiều việc làm nhất và xu hướng lựa chọn nghề nghiệp trong tương lai của người lao động. + Cấu trúc việc làm theo thành phần kinh tế. Cho biết hiện tại lực lượng lao động đang tập trung nhiều nhất trong thành phần kinh tế nào và xu hướng dịch chuyển lao động giữa các thành phần kinh tế trong tương lai. Thành phần kinh tế được chia dựa trên quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Thực trạng xuất khẩu lao động ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
êng nªn ®Æc trùng cña xuÊt khÈu lao ®éng trong giai ®o¹n nµy lµ xuÊt khÈu lao ®éng chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt thÞ trêng, mang tÝnh c¹nh tranh cao h¬n vµ ch¾c ch¾n sÏ hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu. C¸c kÕt qu¶ ®¹t ®ù¬c cña xuÊt khÈu lao ®éng trong giai ®o¹n nµy lµ:
Sè lîng lao ®éng ®ù¬c ®a ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë nø¬c ngoµi vµ sè thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng.
Trong thêi gian qua chóng ta ®· ®a ®ù¬c tæng sè 279.008 lao ®éng ®i lµm viÖc t¹i 46 quèc gia vµ vïng l·nh thæ. Chóng ta cã b¶ng sau:
B¶ng 5: Sè lîng lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi.
N¨m
Sè lao ®éng(ngêi)
T¨ng so víi n¨m tríc(%)
ThÞ trêngXKL§
1991
1.020
---
1992
810
-20,59
12
1993
3.960
388,89
1994
9.230
133,1
1995
10.050
8,88
15
1996
12.660
25,97
1997
18.470
45,89
1998
12.240
-33,73
27
1999
21.240
78,19
38
2000
31.468
44,28
40
2001
36.168
14,93
2002
46.122
27,52
2003
75.000
62,6
46
Tæng
279.008
46
Nguån: Tæng hîp tõ nhiÒu nguån.
Qua b¶ng trªn chóng ta cã thÓ nhËn thÊy mét sè ®iÓm mèc quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam trong giai ®o¹n võa qua.
N¨m 1992, 1998 tû lÖ t¨ng sè lao ®éng ®îc ®a ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi so víi n¨m tríc ®ã ®Òu sôt gi¶m mét c¸ch nghiªm träng. Liªn hÖ víi bèi c¶nh kinh tÕ trong níc, khu vùc vµ thÕ giíi trong kho¶ng thêi gian ®ã ta gi¶i thÝch nh sau:
+ Cuèi thËp kØ 80 ®Çu thËp kØ 90 sau sù sôp ®æ cña Liªn X«, hµng lo¹t c¸c níc XHCN ë §«ng ¢u còng liªn tiÕp sôp ®æ. Sau biÕn cè chÝnh trÞ nµy tÊt c¶ lao ®éng níc ngoµi ë c¸c níc nµy ®Òu ph¶i trë vÒ níc trong ®ã cã lao ®éng ViÖt Nam. MÆt kh¸c, tõ tríc cho ®Õn thêi ®iÓm ®ã Liªn X« vµ c¸c níc §«ng ¢u vèn lµ thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng truyÒn thèng cña ViÖt Nam nªn khi x¶y ra biÕn cè nµy ViÖt Nam thùc sù r¬i vµo t×nh thÕ bÞ ®éng trong c¶ viÖc gi¶i quyÕt viÖc lµm, æn ®Þnh ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vÒ níc vµ viÖc tiÕp tôc duy tr× ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng. V× thÕ sè lao ®éng ®îc ®a ®i lµm viÖc ë níc ngoµi n¨m 1992 chØ dõng l¹i ë con sè 810 ngêi.
+ N¨m 1997 diÔn ra cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë khu vùc ch©u ¸ mµ ®Çu tiªn lµ ë ThaiLan. Cuéc khñng ho¶ng kÐo theo nã lµ sù sôp ®æ, tr× trÖ nÒn kinh tÕ cña c¸c níc trong khu vùc, lµm gi¶m nhu cÇu nhËp khÈu lao ®éng níc ngoµi t¹i c¸c níc nµy.
B¶ng 2: ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng khu vùc t¹i mét sè nø¬c ch©u ¸.
Níc, l·nh thæ
Tû lÖ t¨ng trëng GDP(%)
Tû lÖ thÊt nghiÖp(%)
Sù gi¶m gi¸ ®ång tiÒn
6/97-5/98
Sè lao ®éng nø¬c ngoµi
ChÝnh s¸ch ®iÒu chØnh vÒ lao ®éng
95-97
1998
1997
1998
NhËt B¶n
2
2,0
3,4
4,3
-
1354
+Duy tr× c/t TNS.
+G/h¹n H§ vÒ §T
Singapo
7,8
2,5
1,8
-
-19 (12/97)
H/chÕ nhËp l/® phæ th«ng
Hµn Quèc
7,2
<1,0
2,6
6,5
-55 (12/97)
210
T¹m dõng
Malaysia
8,6
2,0
2,5
3,7
-48(1/98)
2500
Håi h¬ng lao ®éng bÊt hîp ph¸p
§µi Loan
297
NhËp lao ®éng xd, dÞch vô c¸c níc §NA
Hång K«ng
5,00
3,5
2,9
4,0
H¹n chÕ
Nguån: Niªn gi¸m thèng kª di d©n ch©u ¸.
Nh÷ng n¨m sau ®ã tû lÖ t¨ng so víi n¨m tríc ®îc kh«i phôc (93, 94) vµ råi l¹i cã xu híng gi¶m dÇn. §iÒu ®ã cho thÊy:
+ Thø nhÊt, chÝnh phñ ViÖt Nam ®· nhanh chãng ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¾c phôc kÞp thêi, nh¹y bÐn víi thêi cuéc ®Ó chuyÓn tõ thÕ bÞ ®éng sang thÕ chñ ®éng. Trong thêi gian ng¾n ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam l¹i nhanh chãng ®i vµo sù æn ®Þnh.
+ Thø hai, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng thùc sù ®· bÞ yÕu tè thÞ trêng chi phèi nghÜa lµ phô thuéc vµo quan hÖ cung- cÇu trªn thÞ trêng, xuÊt hiÖn tÝnh c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c nø¬c xuÊt khÈu lao ®éng kh¸c, ®Æc biÖt lµ c¸c nø¬c trong khu vùc nh ThaiLan, Philippin, Indonexia. Dï vËy, ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam vÉn khëi s¾c. N¨m 2003 sè lao ®éng ®îc ®a ®i lµm viÖc ë nø¬c ngoµi chiÕm tíi 26,88% tæng sè lao ®éng trong c¶ giai ®o¹n 1990-2003.
VÒ thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng: kh«ng ngõng ®ù¬c më réng vµ khai th¸c. Tõ chç chØ cã 12 thÞ trêng n¨m 1992 lªn tíi 46 thÞ trêng vµo n¨m 2003. Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cho thÊy trong t¬ng lai ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam sÏ cßn gÆt h¸i nhiÒu thµnh c«ng h¬n n÷a.
C¬ cÊu ngµnh nghÒ, c¬ cÊu lao ®éng.
HiÖn nay lao ®éng ViÖt Nam ®i lµm viÖc ë níc ngoµi ®ang tham gia lao ®éng ë 30 nhãm ngµnh, nghÒ kh¸c nhau nh: x©y dùng, c¬ khÝ, ®iÖn tö, dÖt, m¸y, chÕ biÕn thuû s¶n, vËn t¶i biÓn, ®¸nh b¾t h¶i s¶n, dÞch vô, chuyªn gia y tÕ, gi¸o dôc, n«ng nghiÖp, Cô thÓ lµ: 45% lao ®éng lµm trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp nhÑ, 26% trong lÜnh vùc x©y dùng, 20% trong lÜnh vùc c¬ khÝ, 6% trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn thuû s¶n, 3% trong lÜnh vùc kh¸c.
Tû lÖ lao ®éng cã tay nghÒ lµ kho¶ng 65%; ë mét sè níc nh NhËt B¶n, Libia tû lÖ nµy ®¹t gÇn 100%. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ th× nhu cÇu lao ®éng phæ th«ng cã xu híng gi¶m vµ t¨ng nhu cÇu lao ®éng cã tay nghÒ (tríc khi ®i lµm viÖc ë nø¬c ngoµi ®· ®îc ®µo t¹o).
B¶ng 6: Lao ®éng trong c¸c ngµnh giai ®o¹n 1991-1999.
LÜnh vùc
Sè lao ®éng(ngêi)
Tû lÖ lao ®éng (%)
X©y dùng
23.000
29,43
DÖt may
11.000
14,08
ThuyÒn viªn, ®¸nh c¸
14.500
18,56
C¸c nghÒ p/th«ng kh¸c
29640
37,93
Tæng
78140
100
Nguån: tæng hîp tõ nhiÒu nguån
Yªu cÇu mét sè ngµnh nghÒ mµ c¸c níc nhËp khÈu lao ®éng ®ßi hái.
+ ThuyÒn viªn: cêng ®é lµm viÖc cao dï lµ thuyÒn trëng hay thuyÒn viªn, tiÒm Èn nhiÒu yÕu tè rñi ro, ®ßi hái ngêi thuyÒn viªn ph¶i cã thÓ lùc tèt, chÞu ®îc sãng giã, cã tay nghÒ, cã t¸c phong c«ng nghiÖp vµ vèn ngo¹i ng÷ kh¸ ®Ó thùc hiÖn chÝnh x¸c mÖnh lÖnh cña thuyÒn trëng.
ThuyÒn viªn ViÖt Nam nãi chung cha ®¸p øng ®îc nh÷ng yªu cÇu trªn ®©y.
+ Thî x©y dùng: lµ lo¹i lao ®éng nÆng nhäc chñ yÕu diÔn ra ngoµi trêi, c«ng nghÖ vµ m¸y mãc x©y dùng kh¸ hiÖn ®¹i, tæ chøc thi c«ng trªn c«ng trêng rÊt khoa häc, kØ luËt lao ®éng nghiªm kh¾c, tiÒn c«ng kh«ng cao, b×nh qu©n 250 USD/ ngêi/th¸ng.
Thî lao ®éng x©y dùng ViÖt Nam khÐo lÐo, dÔ tiÕp thu c«ng nghÖ nhng tÝnh v« kû luËt cao nªn chiÕm tû lÖ cao nhÊt trong tæng sè lao ®éng bÞ tr¶ vÒ níc.
+ C«ng nh©n nhµ m¸y: lµm viÖc trong c¸c nhµ m¸y cã tr×nh ®é tù ®éng vµ chuyªn m«n ho¸ cao, ®ßi hái ngêi lao ®éng ph¶i cã søc chÞu ®ùng, cêng ®é lao ®éng cao, tÝnh bÒn bØ trong c«ng viÖc cao, ý thøc kû luËt lao ®éng cao ®Ó hoµ nhËp víi c«ng nh©n níc kh¸c. Thu nhËp b×nh qu©n 500 USD/ngêi/ th¸ng _ b»ng 50-60% thu nhËp cña c«ng nh©n níc së t¹i.
Lao ®éng ViÖt Nam ë nhãm nµy nãi chung tr×nh ®é kü thuËt ®¸p øng ®îc yªu cÇu nhng tr×nh ®é ngo¹i ng÷ kÐm, v« kû luËt_ nhiÒu lao ®éng ph¸ vì hîp ®ång bá ra lµm ngoµi.
+ Lao ®éng gióp viÖc gia ®×nh: Yªu cÇu ngo¹i ng÷ tèt ®Ó giao tiÕp hµng ngµy víi ®èi tîng phôc vô, ph¶i sö dông thµnh th¹o c¸c dông cô sinh ho¹t, trung thùc, tËn tôy víi c«ng viÖc.
Lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy cha nhiÒu, mét phÇn do ngo¹i ng÷ yÕu, mét phÇn do quan niÖm x· héi ViÖt Nam mÊy n¨m gÇn ®©y míi coi gióp viÖc gia ®×nh lµ mét nghÒ. Tuy nhiªn lao ®éng ViÖt Nam trong lÜnh vùc nµy còng ®îc ®¸nh gi¸ kh¸ cao.
ThÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng.
NÕu nh giai ®o¹n 1980-1990: Liªn X« vµ c¸c níc XHCN ë §«ng ¢u lµ thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng truyÒn thèng cña ViÖt Nam th× ®Õn giai ®o¹n 1991-2003 thÞ trêng ®ã l¹i lµ: Hµn Quèc, NhËt B¶n, Lybia, CHDCND Lµo. C¸c thÞ trêng míi tiÒm n¨ng nh: §µi Loan, Malaysia. ThÞ trêng Trung §«ng vµ Ch©u Phi: chñ yÕu lµ xuÊt khÈu chuyªn gia trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp, y tÕ, gi¸o dôc. Chóng ta ®ang dÇn tiÕn ®Õn c¸c thÞ trêng khã tÝnh nhng ®Çy søc hÊp dÉn nh Mü, Nga, Canada, Singapor, Hylap, CH Ailen. Sau ®©y lµ t×nh h×nh cô thÓ vÒ lao ®éng ViÖt Nam t¹i mét sè thÞ trêng:
T¹i Trung §«ng.
+ Lybia: b¾t ®Çu cã quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ n¨m 1990 th«ng qua hai h×nh thøc:
Mét lµ, hîp t¸c trùc tiÕp theo tho¶ thuËn gi÷a bé quèc phßng hai níc. 1990-1994 ®a gÇn 2000 lao ®éng c¬ khÝ vµ l¾p r¸p sang lµm viÖc t¹i c¸c nhµ m¸y cña Lybia. N¨m 1994 sù hîp t¸c t¹m dõng. N¨m 1997 ch¬ng tr×nh hîp t¸c ®îc tiÕp nèi vµ triÓn khai víi quy m« tÝnh ®Õn n¨m 2002 lµ 1000 ngêi.
Hai lµ, hîp t¸c gi¸n tiÕp th«ng qua mét sè c«ng ty cña Hµn Quèc, CHLB §øc, Hylap, Thôy §iÓn, Manta, Ba Lan tróng thÇu t¹i Lybia. Tõ n¨m 1992-2002 cã 9000 ngêi lao ®éng trong ®ã 99% lµm viÖc trong lÜnh vùc x©y dùng, cßn l¹i lµ nghÒ kh¸c. Thu nhËp b×nh qu©n kho¶ng 210 USD/ ngêi/ th¸ng.
T¹i thÞ trêng nµy Ýt x¶y ra c¸c vÊn ®Ò víi ngêi lao ®éng vµ ®Æc biÖt lµ kh«ng cã lao ®éng bá trèn ra lµm viÖc ngoµi hîp ®ång.
+ Coet: b¾t ®Çu cã quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ 1996.
Tõ 1996-2002 míi cã 4 c«ng ty (VINACONEX, CONSTREXIM, OLECO, LOD) ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång nhËn thÇu x©y dùng trªn 1000 biÖt thù 2 tÇng, ®a ®îc trªn 200 lao ®éng ®i lµm viÖc t¹i Coet. Tuy nhiªn, do ®èi t¸c cha thùc sù nghiªm tóc trong thùc hiÖn hîp ®ång. MÆt kh¸c thêi tiÕt n¾ng nãng, vËt liÖu còng qu¸ nÆng so víi søc khoÎ cña ngêi lao ®éng ViÖt Nam, kü thuËt kh¸c xa víi ViÖt Nam,…nªn ®Õn nay ®©y vÉn lµ thÞ trêng bá ngá.
+ C¸c tiÓu v¬ng quèc ¶ rËp thèng nhÊt (UAE): b¾t ®Çu cã quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ n¨m 1995.
Trong giai ®o¹n 1995- 2002 ViÖt Nam ®· ®a ®îc trªn 1000 lao ®éng ®i lµm viÖc ë khu vùc nµy. Sè ë l¹i tÝnh ®Õn n¨m 2002 lµ 500 ngêi. Ngµnh nghÒ chñ yÕu lµ may mÆc, x©y dùng, phôc vô nhµ hµng. Thu nhËp cña c«ng nh©n x©y dùng kho¶ng 180-280 USD/ ngêi/th¸ng, nghÒ may kho¶ng 150 USD/ ngêi/th¸ng.
T¹i ch©u ¸.
+ NhËt B¶n: b¾t ®Çu cã quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ n¨m 1992.
H×nh thøc hîp t¸c chñ yÕu lµ th«ng qua “ch¬ng tr×nh tu nghiÖp sinh nghÒ vµ thùc tËp kü thuËt” cho phÐp lao ®éng ViÖt Nam (gäi lµ tu nghiÖp sinh) tham gia thu nghiÖp nghÒ vµ thùc hµnh t¹i c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá cña NhËt B¶n.
ThÞ trêng NhËt B¶n lµ thÞ trêng khã tÝnh v×: thø nhÊt, ngêi NhËt Ýt thiÖn c¶m víi lao ®éng ngô c níc ngoµi nªn cã quy ®Þnh kh¸ ngÆt nghÌo víi lao ®éng lµm thuª níc ngoµi; thø hai, ®Æc ®iÓm næi bËt cña thÞ trêng NhËt B¶n lµ chØ nhËn lao ®éng cã tay nghÒ kü thuËt tõ mét sè c¬ së s¶n xuÊt c«ng nghiÖp nh ®iÖn tö, x©y dùng,… vµ lao ®éng ph¶i ®îc häc tiÕng NhËt tríc khi ®i.
Nhng thÞ trêng NhËt B¶n còng rÊt hÊp dÉn bëi møc thu nhËp cao. Møc l¬ng cho ngêi häc nghÒ ViÖt Nam ë n¨m ®Çu tiªn kho¶ng 700 USD/ th¸ng, sau khi thi tay nghÒ lµ 800 USD/ th¸ng. Khi lµm thªm giê ngêi lao ®éng sÏ ®îc tr¶ 150%so víi møc l¬ng chÝnh. Tõ n¨m 1992-2002: cã 40 doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam phèi hîp víi tæ chøc hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ NhËt B¶n (JITCO) ®a ®îc kho¶ng 10.000 lao ®éng sang NhËt B¶n tu nghiÖp, chñ yÕu trong lÜnh vùc dÖt, may, c¬ khÝ, x©y dùng ph©n bè trªn kh¾p níc NhËt. Tõ n¨m 1994 theo tho¶ thuËn vÒ ch¬ng tr×nh tiÕp nhËn tu nghiÖp sinh y t¸. Theo ®ã, hµng n¨m ViÖt Nam ®a 15-20 ngêi sang häc ë mét sè trêng y t¸ NhËt B¶n. Sau khi tèt nghiÖp c¸c y t¸ nµy ®ù¬c lµm viÖc 4 n¨m t¹i bÖnh viªn NhËt B¶n vµ ®îc hëng l¬ng + chÕ ®é kh¸c nh lao ®éng NhËt B¶n. ThÞ trêng NhËt B¶n Ýt coi träng tÇm vãc, ng«n ng÷ cña ngêi lao ®éng níc ngoµi nhng l¹i rÊt ®Ò cao tÝnh trung thùc vµ kû luËt trong lao ®éng. ThÕ nhng, lao ®éng ViÖt Nam sang tu nghiÖp t¹i NhËt ®· ph¸ vì hîp ®ång ra lµm ngoµi kh«ng Ýt g©y thÞªt h¹i vÒ kinh tÕ cho c¶ hai bªn vµ sù mÊt uy tÝn cho phÝa ViÖt Nam. Trong t¬ng lai do d©n sè NhËt ®ang giµ ho¸ nªn sÏ cã nhu cÇu rÊt lín vÒ nhËp khÈu lao ®éng nhng chñ yÕu lµ c¸c lao ®éng cã tr×nh ®é kü thuËt cao.
+ Hµn Quèc: chÝnh thøc ®Æt quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ n¨m 1993 chñ yÕu th«ng qua chÕ ®é tu nghiÖp sinh.
TÝnh ®Õn n¨m 2000 cã 8 doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ViÖt Nam ®îc phÐp cung øng TNS cho Hµn Quèc. §ã lµ: LOD, TRACIMEXCO, TRACODI, VINACONEX, OLECO, IMS, SULECO, SOVILACO ®a ®îc tæng sè lao ®éng sang lµm viÖc t¹i Hµn Quèc lµ 29.000 ngêi chiÕm kho¶ng 40% thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam kÓ tõ khi thùc hiÖn theo c¬ chÕ míi. N¨m 1996 sè lao ®éng ®a ®i ®¹t møc kû lùc ë con sè 6.275 ngêi.
N¨m
Sè lao ®éng (ngêi)
1996
6275
1999
3700
§Çu 2000
5500
2003
Trªn 4000
Møc thu nhËp b×nh qu©n lµ 500. 000 WON/th¸ng (trªn 400USD/ th¸ng theo tû gi¸ n¨m 2000: 1USD = 1.100 WON).
Lao ®éng ViÖt Nam t¹i Hµn Quèc thêng ph¶i lµm c¸c c«ng viÖc 3D (nÆng nhäc, kÐm hÊp dÉn, ®éc h¹i) nªn thu nhËp thêng kh«ng cao. Víi c¸c TNS th× trong 3 th¸ng ®Çu chØ ®îc hëng møc l¬ng b»ng 60-70% l¬ng chÝnh thøc. Ngêi lao ®éng níc ngoµi trong ®ã cã lao ®éng ViÖt Nam kh«ng ®îc hëng c¸c quyÒn lîi vÒ lao ®éng nh lao ®éng Hµn Quèc nªn nhiÒu lao ®éng ®· ph¸ vì hîp ®ång ra lµm ngoµi. N¨m 2003 cã tíi 14.000 lao ®éng ViÖt Nam lµ lao ®éng bÊt hîp ph¸p. Theo «ng Ph¹m TiÕn V©n_ ®¹i biÖn l©m thêi ®¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i Hµn Quèc “ kho¶ng 60% sè lao ®éng ViÖt Nam t¹i Hµn Quèc ®· ph¸ vì hîp ®ång ra lµm ngoµi”.
+ §µi Loan: b¾t ®Çu cã quan hÖ hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ n¨m th¸ng 11/1999.
§Æc trng cña thÞ trêng nµy lµ cã nhu cÇu rÊt lín ®èi víi lao ®éng lµm viÖc trong c¸c nhµ m¸y, gióp viÖc gia ®×nh vµ kh¸n hé c«ng. Lao ®éng níc ngoµi ®îc hëng c¸c quyÒn lîi gÇn nh lao ®éng trong níc, møc tiÒn c«ng chªnh lÖch kh«ng nhiÒu. Thêi h¹n hîp ®ång lµm viÖc ë §µi Loan lµ 2 n¨m, ®ù¬c gia h¹n hîp ®ång 1 lÇn tèi ®a kh«ng qu¸ 1 n¨m nhng chi phÝ m«i giíi rÊt cao kho¶ng 5-6 th¸ng tiÒn l¬ng tiÕt kiÖm cña ngêi lao ®éng. TÝnh ®Õn n¨m 2000 cã 139 doanh nghiÖp ViÖt Nam chuyªn doanh xuÊt khÈu lao ®éng ®îc phÐp cung øng lao ®éng cho §µi Loan trong ®ã cã 34 doanh nghiÖp ®îc phÐp thÝ ®iÓm cung øng lao ®éng kh¸n hé c«ng vµ gióp viÖc gia ®×nh. Còng trong n¨m 2000 cã 30/139 doanh nghiÖp ®· ký kÕt ®ù¬c hîp ®ång xuÊt khÈu lao ®éng ®a ®îc 6000 lao ®éng (3256 n÷) sang lµm viÖc tËp trung ë ngµnh nh ®iÖn tö, may mÆc, dÖt, x©y dùng, thuyÒn viªn ®¸nh c¸, riªng kh¸n hé c«ng vµ gióp viÖc gia ®×nh lµ 1950 ngêi. Trong n¨m 2000 cã 306 lao ®éng bÞ tr¶ vÒ níc tríc thêi h¹n chiÕm 5,7% sè lao ®éng ®a sang. Nguyªn nh©n 108 ngêi (35,3%) v× lý do søc khoÎ; 127 (41,5%) do tiÕng Hoa kÐm; 11 ngêi (3,59%) vi ph¹m kû luËt; 6 ngêi (1,96%) do phÝa chñ vµ c«ng ty m«i giíi kh«ng chÊp nhËn. Tõ th¸ng 11/1999 ®Õn 2002 cã 26.500 lao ®éng ph©n bè ë 28 ngµnh nghÒ kh¸c nhau trong ®ã lµm viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o chiÕm 50%, gióp viÖc gia ®×nh vµ kh¸n hé c«ng lµ 32%, thuyÒn viªn la 7%. Thu nhËp b×nh qu©n lµ 250-300 USD/th¸ng. N¨m 2003: 1500 lao ®éng ViÖt Nam bÞ b¾t gi÷ v× lµm ngoµi.
+ Malaysia: chÝnh thøc hîp t¸c víi ViÖt Nam trong lÜnh vùc lao ®éng tõ cuèi th¸ng 4/2002.
§©y lµ quèc gia cã diÖn tÝch b»ng diÖn tÝch cña ViÖt Nam nhng d©n sè chØ b»ng 1/3; tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ ®¹t trªn 8%/n¨m. LuËt ph¸p Malaysia quy ®Þnh ngêi lao ®éng níc ngoµi ë Malaysia ®îc hëng sù ®èi xö nh ®èi víi lao ®éng b¶n xø vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c lîi Ých kh¸c. Thêi h¹n hîp ®ång lµ 3 n¨m, cã thÓ gia h¹n 5 n¨m ®èi víi lao ®éng tay nghÒ thÊp vµ 6 n¨m víi lao ®éng tay nghÒ cao. Thu nhËp b×nh qu©n kho¶ng 200 USD/ th¸ng. Tõ th¸ng 4 ®Õn th¸ng 8/2002 ®a trªn 4000 ngêi ®i lµm viÖc, tÝnh b×nh qu©n mçi th¸ng ®a trªn 1000 lao ®éng. Tõ th¸ng 4/2002 ®Õn cuèi 2003 cã 70 doanh nghiÖp ®îc chÝnh phñ cho phÐp lµm thÝ ®iÓm xuÊt khÈu lao ®éng sang Malai ®· ®a 70.000 lao ®éng ®i lµm viÖc, chñ yÕu lµ lao ®éng phæ th«ng cho lÜnh vùc x©y dùng, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô. N¨m 2003 ®a ®îc 40.000 lao ®éng. §Çu n¨m 2004, h¬n 700 lao ®éng ViÖt Nam trong ngµnh x©y dùng bÞ mÊt viÖc. §Æc trng cña thÞ trêng nµy lµ cã nhu cÇu vÒ lao ®éng cã tay nghÒ vµ chuyªn m«n võa ph¶i, chi phÝ ®i l¹i thÊp. Trong t¬ng lai thÞ trêng Malai cã thÓ tiÕp nhËn tíi 200.000 lao ®éng ViÖt Nam.
Tãm l¹i, ta thÊy r»ng thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam tËp trung chñ yÕu míi chØ ë khu vùc ch©u ¸, cha ph¸t triÓn ®îc ë c¸c khu vùc kh¸c. MÆt kh¸c, ngay trªn chÝnh thÞ trõ¬ng truyÒn thèng cña m×nh th× tû lÖ lao ®éng ViÖt Nam trong tæng sè lao ®éng níc ngoµi vÉn cßn rÊt thÊp.
Doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng.
N¨m 1996 míi cã 20 doanh nghiÖp ®îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu lao ®éng th× ®Õn n¨m 2003 con sè nµy ®· lªn tíi 156 trong ®ã cã 15 doanh nghiÖp chuyªn xuÊt khÈu lao ®éng, 141 doanh nghiÖp ngµnh nghÒ kh¸c ®îc bæ sung chøc n¨ng xuÊt khÈu lao ®éng; còng trong sè nµy th× cã 85 doanh nghiÖp thuéc 19 bé, ngµnh, c¬ quan trùc thuéc chÝnh phñ, 57 doanh nghiÖp thuéc 31 tØnh, thµnh phè, 11 doanh nghiÖp thuéc 5 ®oµn thÓ ë trung ¬ng vµ 3 doanh nghiÖp t nh©n ®ù¬c lµm thÝ ®iÓm xuÊt khÈu lao ®éng. C¸c c«ng ty cã uy tÝn lín, ®ãng gãp nhiÒu cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cña ViÖt Nam trong thêi gian qua nh: c«ng ty SONA, VIETRACIMEX ( thuéc bé GTVT), VINACONEX ( thuéc bé x©y dùng). Bªn c¹nh ®ã cßn tån t¹i nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng cha hiÖu qu¶. N¨m 2001, 1 doanh nghiÖp ®· bÞ thu håi giÊy phÐp do vi ph¹m nghiªm träng nghÞ ®Þnh 152/CP vµ 4 doanh nghiÖp do ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶; ®×nh chØ ho¹t ®éng cña 1 doanh nghiÖp; khiÓn tr¸ch, c¶nh c¸o mét sè doanh nghiÖp; c«ng bè huû giÊy phÐp hÕt thêi h¹n ho¹t ®éng cña 7 doanh nghiÖp.
§©y chØ lµ nh÷ng con sè thèng kª trªn sæ s¸ch, trªn thùc tÕ cßn tån t¹i rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy kh«ng hiÖu qu¶ nhng cha bÞ khiÓn tr¸ch vµ cßn rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ma mµ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trong lÜnh vùc nµy cha n¾m râ hÕt ®ù¬c.
C¬ chÕ tµi chÝnh.
Trong giai ®o¹n ®Çu (1980-1990) ngêi lao ®éng ®îc sù bao cÊp tõ phÝa nhµ níc vµ níc tiÕp nhËn lao ®éng nªn vÊn ®Ò tµi chÝnh kh«ng ph¶i lµ mét søc Ðp víi ngêi lao ®éng. Nhng trong giai ®o¹n nµy (tõ 1991 trë ®i) khi xuÊt khÈu lao ®éng chÞu sù t¸c ®éng cña quy luËt thÞ trêng th× nhµ níc th«i kh«ng bao cÊp n÷a. Thay vµo ®ã nhµ nø¬c ban hµnh mét lo¹t c¸c nghÞ ®Þnh vµ th«ng t híng dÉn chÕ ®é tµi chÝnh ®èi víi ngíi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi trong ®ã ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm thu chi tµi chÝnh ®èi víi ngêi lao ®éng, c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ nghÜa vô cña hä víi nhµ nø¬c. LuËt xem ra lµ hîp lý nhng vÊn ®Ò thùc hiÖn nã th× cßn g©y nhiÒu bøc xóc, tån t¹i. Thø nhÊt, v× lîi nhuËn nhiÒu tæ chøc kinh tÕ vÉn thu phÝ cao h¬n so víi ph¸p luËt quy ®Þnh vµ dÜ nhiªn ngêi lao ®éng kh«ng biÕt ®iÒu nµy. Thø hai, cha cã mét c¬ quan tµi chÝnh nµo chÝnh thøc ra ®êi ®Ó hç trî vÒ tµi chÝnh cho ngêi lao ®éng. Ngêi lao ®éng muèn vay vèn th× ph¶i thÕ chÊp rÊt lín ë ng©n hµng, sè tiÒn vay ®îc còng chØ b»ng 80% tæng chi phÝ hîp ph¸p ghi trong hîp ®ång, thñ tôc l¹i rêm rµ, l·i suÊt cao.
Nãi chung, c¸c thñ tôc cña kh©u tµi chÝnh cha t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi lao ®éng. Cung cÊp tµi chÝnh cho ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë nø¬c ngoµi cha ph¶i lµ lÜnh vùc quan t©m cña c¸c ng©n hµng vµ quü tÝn dông.
Lîi Ých vµ h¹n chÕ tõ xuÊt khÈu lao ®éng.
1.Lîi Ých
HiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ.
XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét ho¹t ®éng kinh doanh nªn lîi Ých vÒ kinh tÕ bao giê còng ®îc ®Æt lµm ®Çu.
Lîi Ých cña nhµ nø¬c.
Trong thêi kú 1980-1990 th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh liªn chÝnh phñ, nghÞ ®Þnh th nhµ níc ta ®· ®îc tæng sè lµ 277.183 lao ®éng vµ chuyªn gia ®i lµm viÖc ë c¸c níc XHCN, trùc tiÕp thu vÒ 263.062 triÖu ®ång (thêi gi¸ 1990) tøc 482,1 triÖu róp phi mËu dÞch. Riªng sè lao ®éng ë Iraq cuèi 1989 nép ng©n s¸ch nhµ nø¬c 4,1 triÖu róp vµ 9 triÖu USD.
B¶ng7: Sè ngo¹i tÖ thu vÒ cho ng©n s¸ch nhµ níc.
§¬n vÞ (triÖu ®ång)
N¨m
Ngo¹i tÖ thu vÒ quy ®æi ®ångVN
1989
102.940
1990
120.174
1991
161.358
1992
187.612
1993
174.013
1994
77.128
Tæng
823.225
Nguån: Tæng hîp tõ nhiÒu nguån.
NÕu tÝnh b×nh qu©n hµng n¨m møc chi phÝ qu¶n lý cho mét lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi lµ kho¶ng 30 USD vµ møc thu vÒ kho¶ng 36,7 USD th× nhµ níc l·i 6,7 USD/ ngêi/ n¨m. NÕu hµng n¨m chóng ta ®a hµng chôc ngh×n thËm chÝ hµng tr¨m ngh×n lao ®éng ®i lµm viÖc ë nø¬c ngoµi th× ng©n s¸ch nhµ níc sÏ t¨ng lªn ®¸ng kÓ.
Lîi Ých kinh tÕ cña nhµ nø¬c cßn ®îc thÓ hiÖn ë viÖc gi¶m ®îc hµng chôc tû ®ång cho ng©n s¸ch nhµ níc do kh«ng ph¶i gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi vµ mét bé phËn nhá nh÷ng ngêi ¨n theo (nh÷ng ngêi gi¸n tiÕp ®îc t¹o viÖc lµm nhê nh÷ng lao ®éng ®i xuÊt khÈu).
Lîi Ých víi ngêi lao ®éng.
§éng c¬ chñ yÕu thóc ®Èy hä ®i lµm viÖc ë níc ngoµi chÝnh lµ thu nhËp cao. Theo c¸c con sè thèng kª th× thu nhËp b×nh qu©n cña ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi b»ng 10-15 lÇn so víi thu nhËp cña lao ®éng trong níc. Chóng ta cã thÓ lÊy vÝ dô nh sau:
B¶ng 8: Thu nhËp cña lao ®éng níc ngoµi t¹i mét sè thÞ trêng.
§¬n vÞ tÝnh: USD/ngêi/ n¨m.
Níc
NghÒ
NhËt B¶n
Hµn Quèc
Lybia
§µi Loan
Lao®éng phæ th«ng
4.800
4.800
2.640
3.065
Thî nÒ, méc
6.000
3.042
Thî ®iÖn
6.000
6.000
3.042
Thî hµn
7.200
7.200
5.292
Thî dÖt
6.000
6.000
4.800
Thî may
6.000
6.000
4.800
Kh¸n hé c«ng
3.065
Nguån: T¹p chÝ thÞ trêng- gi¸ c¶ sè 3-2001, trang 27.
Nh vËy, sau khi hÕt h¹n lao ®éng ë níc ngoµi (thêng lµ 2 n¨m) ngêi lao ®éng cã thÓ tÝch luü ®îc 70-80 triÖu ®ång víi lao ®éng phæ th«ng vµ 200-210 triÖu ®ång víi lao ®éng cã tay nghÒ .
Trong giai ®o¹n 1980-1990 sè hµng ho¸ mµ ngêi lao ®éng ViÖt Nam ë c¸c níc XHCN göi vÒ cho gia ®×nh íc trÞ gi¸ 720 tû ®ång ViÖt Nam vµ ë c¸c níc kh¸c lµ trªn 7 triÖu USD. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay theo lêi ph¸t biÓu cña thñ tíng Phan V¨n Kh¶i t¹i héi nghÞ xuÊt khÈu lao ®éng vµ chuyªn gia häp t¹i Hµ Néi ngµy 10,11-9/2001 th× tÝnh ®Õn n¨m 2001 thu nhËp rßng mµ ngêi lao ®éng lµm viÖc ë níc ngoµi chuyÓn vÒ níc lµ 1,2 tû USD/ n¨m. Riªng n¨m 2000 lµ 1,25 tû USD trong ®ã 250 triÖu USD lµ cña ngêi ®i lao ®éng xuÊt khÈu theo c¸c hîp ®ång míi vµ 1 tû USD lµ do sè lao ®éng cò ë l¹i lµm viÖc vµ ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c.. N¨m 2002 con sè nµy lµ 1,4 tû USD.
Lîi Ých víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng.
Cha cã mét thèng kª cô thÓ nµo vÒ lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy nhng qua b¸o c¸o cho thÊy tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n trªn doanh thu cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ë mét sè doanh nghiÖp ®¹t 15-20%.
B¶ng 9: Sè ngo¹i tÖ thu vÒ qua c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng giai ®o¹n 1991-1999.
N¨m
Sè ngo¹i tÖ thu vÒ (1.000USD)
1991
2.500
1992
6.800
1993
15.800
1994
43.100
1995
77.900
1996
100.800
1997
129.200
1998
148.300
1999
150.800
Tæng
675.200
Nguån: T¹p chÝ th¬ng m¹i sè 15/2000, trang 6.
Tãm l¹i, dï míi bíc vµo ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ®ù¬c 24 n¨m_ mét thêi gian qu¸ Ýt so víi kinh nghiÖm hµng chôc n¨m cña c¸c níc trong khu vùc nh Thai Lan, Indonexia, …, song chóng ta còng bíc ®Çu gÆt h¸i ®îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh. DÉu vËy chóng ta kh«ng khái tr¨n trë khi ®Æt c¸c kÕt qu¶ trªn lªn bµn c©n so s¸nh víi kÕt qu¶ ®¹t ®îc cña c¸c quèc gia xuÊt khÈu lao ®éng kh¸c trong khu vùc.
VÝ dô:
ë Philipin trong 2 n¨m 1997, 1998 lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi ®· chuyÓn vÒ níc gÇn 11 tû USD (b»ng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam n¨m 1999).
b) HiÖu qu¶ vÒ x· héi.
Tríc hÕt lµ, xuÊt khÈu lao ®éng gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm t¹m thêi cho ngêi lao ®éng. Trong giai ®o¹n 1980-1990 gi¶i quyÕt viÖc lµm cho 3% lao ®éng trong ®é tuæi lao ®éng (gÇn 27 v¹n ngêi), trong ®ã gÇn 60% lµ cha cã nghÒ vµ gÇn 4 v¹n lµ lùc lîng vò trang ®· hÕt h¹n phôc vô trong qu©n ngò.
Hai lµ, víi sè tiÒn tÝch luü ®îc céng thªm kinh nghiÖm s¶n xuÊt vµ t¸c phong c«ng nghiÖp ®· häc ®îc ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi sau khi trë vÒ níc cã thÓ tù t¹o viÖc lµm cho b¶n th©n m×nh vµ cho ngêi kh¸c.
Ba lµ, mét ®iÒu dÔ thÊy lµ thu nhËp cña ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi t¨ng lªn, gãp phÇn c¶i thiÖn, æn ®Þnh ®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ gia ®×nh hä. §êi sèng nh©n d©n ®îc æn ®Þnh ®ã còng lµ nÒn t¶ng cho sù æn ®Þnh cña x· héi, gi¶m bít tÖ n¹n x· héi.
Bèn lµ, th«ng qua xuÊt khÈu lao ®éng gãp phÇn lµm t¨ng cêng mèi quan hÖ h÷u nghÞ vµ hîp t¸c gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c níc trªn thÕ giíi.
KÕt luËn l¹i, ta thÊy r»ng hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ c¸i quan t©m tríc m¾t vµ gãp phÇn t¹o ra hiÖu qu¶ x· héi_ c¸i quan t©m l©u dµi. Vµ hiÖu qu¶ x· héi míi lµ c¸i ®Ých cuèi cïng mµ chóng ta theo ®uæi.
Nh÷ng h¹n chÕ vµ rñi ro trong xuÊt khÈu lao ®éng vµ nguyªn nh©n.
1. H¹n chÕ.
Søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam cßn kÐm h¬n so víi c¸c níc kh¸
+ ChÊt lîng lao ®éng:
VÒ søc khoÎ: nãi chung søc khoÎ lao ®éng ViÖt Nam phï hîp víi c«ng viÖc gióp viÖc gia ®×nh, lµm viÖc trong nhµ m¸y. Cßn víi c¸c c«ng viÖc nh ®i biÓn, c«ng nghiÖp x©y dùng nhÊt lµ ë khu vùc Trung §«ng th× cha ®¹t yªu cÇu. NhiÒu lao ®éng kh«ng chÞu næi ®iÒu kiÖn lµm viÖc nÆng nhäc vµ ®iÒu kiÖn thêi tiÕt kh¾c nghiÖt ®· bá vÒ níc.
VÒ tr×nh ®é tay nghÒ: cßn kh¸ kÐm, cha ®¸p øng ®ù¬c yªu cÇu cña ngêi sö dông lao ®éng. Lao ®éng níc ta hiÖn nay tËp trung chñ yÕu lµm c¸c c«ng vÞªc lao ®éng phæ th«ng vµ c¸c c«ng viÖc cã hµm lîng kü thuËt thÊp v× thÕ thu nhËp cña ngêi lao ®éng thêng kh«ng cao. VÝ dô: muèn vµo lµm viÖc ë NhËt B¶n, Hµn Quèc chóng ta ph¶i ®a lao ®éng ®i víi danh nghÜa lµ TNS v× nh÷ng níc nµy cha cho phÐp nhËp khÈu lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n hay tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp. Hä chØ nhËn nh÷ng lao ®éng cã tr×nh ®é kü thô©t cao. §©y còng lµ thÞªt thßi víi lao ®éng ViÖt Nam v× TNS kh«ng ®îc hëng chÕ ®é ®·i ngé vÒ l¬ng bæng ngang b»ng lao ®éng. H·y so s¸nh víi ¢n §é, hµng n¨m sè lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi kh«ng nhiÒu nhng ®· chuyÓn vÒ trong níc mét sè tiÒn khæng lå lµ 11 tû USD/n¨m lµ do lao ®éng cña hä chñ yÕu lµm viÖc trong lÜnh vùc kü thuËt cao, c«ng nghÖ cao.
VÒ tr×nh ®é ngo¹i ng÷: rÊt kÐm. NhiÒu tranh chÊp lao ®éng x¶y ra còng b¾t nguån do ngêi lao ®éng kh«ng hiÓu ý cña ngêi sö dông lao ®éng bëi sù bÊt ®ång ng«n ng÷. NhiÒu lao ®éng bÞ tr¶ vÒ níc tríc thêi h¹n do kh«ng ®¹t yªu cÇu vÒ tr×nh ®é ngo¹i ng÷. Cã thÓ nãi nÕu ngêi lao ®éng kh«ng biÕt mét tý g× vÒ ngo¹i ng÷ th× kh«ng thÓ ®a ®i lµm viÖc ë níc ngoµi ®îc.
+ Kû luËt lao ®éng: lao ®éng ViÖt Nam ®îc tiÕng lµ cÇn cï, chÞu khã, th«ng minh nhng còng ®îc biÕt ®Õn víi tiÕng t¨m lµ kû luËt lao ®éng kÐm bëi tû lÖ lao ®éng bá trèn, ph¸ vì hîp ®ång kh¸ cao g©y thiÖt h¹i cho ngêi sö dông lao ®éng. Mµ ë c¸c níc c«ng nghiÖp kû luËt lao ®éng lµ vÊn ®Ò rÊt ®îc coi träng.
Nguyªn nh©n cña vÊn ®Ò trªn b¾t nguån tõ chç: ®èi tîng ®îc ®a ®i lµm viÖc ë níc ngoµi ®a phÇn lµ lao ®éng n«ng th«n. Nh÷ng lao ®éng nµy phÇn lín lµ cha qua mét líp ®µo t¹o chÝnh quy nµo vÒ nghÒ c¶. Cuéc sèng lµm nghÒ n«ng ë mét níc cßn kÐm ph¸t triÓn nh ViÖt Nam ®· v« t×nh h×nh thµnh nªn trong hä t¸c phong chËm ch¹p, lµm liÒu, thiÕu sù g¾n bã trong hîp t¸c lao ®éng, thiÕu hiÓu biÕt vÒ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. NhiÒu ngêi trong sè hä cßn cha häc hÕt phæ th«ng. MÆt kh¸c, nh÷ng lao ®éng nµy hÇu hÕt ®Òu cã cuéc sèng rÊt khã kh¨n, khi ®i lµm viÖc ë níc ngoµi lu«n mang trªn vai g¸nh nÆng thu nhËp rÊt lín nªn hä thêng bÊt chÊp tÊt c¶ miÔn lµ kiÕm ®îc tiÒn cao.
ThÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng cßn nghÌo nµn.
HiÖn nay sè níc tiÕp nhËn lao ®éng ViÖt Nam ®· lªn tíi 46 quèc gia vµ vïng l·nh thæ nhng chñ yÕu l¹i lµ c¸c quèc gia trong khu vùc §«ng Nam ¸, Trung B¾c ¸, Trung §«ng, mét sè níc ë B¾c Phi. ThÞ trêng ch©u ¢u vµ ch©u Mü lµ nh÷ng thÞ trêng rÊt hÊp dÉn song chóng ta cha tiÕp cËn ®îc nhiÒu nÕu kh«ng nãi lµ qu¸ Ýt. §©y míi chÝnh lµ nh÷ng thÞ trêng ®em vÒ cho ViÖt Nam nguån ngo¹i tÖ lín.
Nguyªn nh©n: do chóng ta thiÕu th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi; thiÕu sù qu¶ng b¸, tiÕp thÞ hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ. MÆt kh¸c, trªn thùc tÕ chÊt lîng hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam cßn thÊp l¹i míi x©m nhËp vµo trong lÜnh vùc nµy nªn c¸c thÞ trêng tiÒm n¨ng ®Òu ®· cã ®èi thñ dµy dÆn kinh nghiÖm h¬n nhiÒu.
C«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng cßn yÕu kÐm.
+ Trong thêi gian qua, cha cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng cÊp nhµ níc víi c¸c c¬ quan cÊp ®Þa ph¬ng vµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc nµy. ChÝnh v× thÕ, c¸c c¬ quan qu¶n lý cha n¾m râ t×nh h×nh ho¹t ®éng cô thÓ cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng. Tõ ®ã, cã ph¬ng híng chØ ®¹o hay sù chÊn chØnh kÞp thêi ®Ó c«ng t¸c xuÊt khÈu lao ®éng ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n.
+ C¸c c¬ quan chøc n¨ng cã thÈm quyÒn trong lÜnh vùc nµy cha tæ chøc viÖc cung cÊp mét c¸ch cã hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi lµm c¬ së cho ho¹t ®éng hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp còng nh phæ cËp hiÓu biÕt cho ngêi d©n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng.
+ C¸c chÝnh s¸ch, v¨n b¶n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng cha b¸m s¸t thùc tÕ vµ thêng ®i sau thùc tÕ.
+ Thñ tôc xuÊt c¶nh vµ c¸c thñ tôc kh¸c cã liªn quan thêng rêm rµ, phøc t¹p g©y mÊt nhiÒu thêi gian vµ tiÒn cña.
+ C«ng t¸c triÓn khai thùc hiÖn, kiÓm tra, thanh tra ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng ®îc tiÕn hµnh cha thùc sù nghiªm tóc vµ cã hiÖu qu¶.
Nguyªn nh©n: do sù tån t¹i cña c¸c t tëng qu¶n lý lçi thêi nh quan liªu, chñ quan, nãng véi, nÓ nang cña c¸c c¸n bé qu¶n lý; do sù thiÕu kÝnh phÝ vµ sù nhËn thøc cha râ rµng vÒ tÇm quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý xuÊt khÈu lao ®éng.
2. Rñi ro trong xuÊt khÈu lao ®éng.
Trong thêi gian trªn sù rñi ro trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng b¾t nguån tõ phÝa ngêi sö dông lao ®éng kh«ng nhiÒu mµ chñ yÕu l¹i lµ tõ ngêi lao ®éng. §iÒu nµy còng cho thÊy t×nh h×nh kinh tÕ cña níc tiÕp nhËn lao ®éng kh¸ æn ®Þnh. Tuy nhiªn, ®Çu n¨m 2004 võa qua mét rñi ro kh«ng may ®· x¶y ra víi lao ®éng ViÖt Nam: h¬n 700 c«ng nh©n trong lÜnh vùc x©y dùng ë Malaysia ®· bÞ mÊt viÖc lµm.
Còng trong thêi gian trªn th× tû lÖ lao ®éng ViÖt Nam ph¸ vì hîp ®ång ra lµm ngoµi tuy kh«ng lín nhng còng kh«ng ph¶i lµ nhá, ®Æc biÖt lµ ë thÞ trêng NhËt B¶n vµ Hµn Quèc.
Sè vô lõa ®¶o ®a ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë nø¬c ngoµi t¨ng lªn vÒ c¶ sè vô vµ tÝnh nghiªm träng.
ch¬ng III
C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶
cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng
i, Quan ®iÓm vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, xuÊt khÈu lao ®éng nh»m gi¶i quýªt viÖc lµm .
Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ xuÊt khÈu lao ®éng lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu cña bÊt cø mét quèc gia nµo. ViÖt Nam ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh Êy trong rÊt nhiÒu lÜnh vùc trong ®ã cã lÜnh vùc hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ. XuÊt khÈu lao ®éng lµ mét trong nh÷ng khÝa c¹nh cña lÜnh vùc hîp t¸c lao ®éng quèc tÕ. Kh«ng ph¶i lóc nµo héi nhËp còng ®em l¹i thuËn lîi, vµ còng kh«ng ph¶i lóc nµo còng g©y ra nh÷ng khã kh¨n. VÊn ®Ò lµ ë chç ph¶i biÕt t×m ra c¬ héi, n¾m lÊy c¬ héi, sö dông triÖt ®Ó c¬ héi. Nhng héi nhËp ph¶i lu«n nhí mét nguyªn t¾c: “hoµ nhËp nhng kh«ng hoµ tan”. HiÓu nguyªn t¾c ®ã trong xuÊt khÈu lao ®éng cã nghÜa lµ lµm sao ®Ó ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë níc ngoµi sau khi hÕt h¹n ®Òu s½n sµng trë vÒ níc, ®Òu nhanh chãng b¾t nhÞp víi cuéc sèng, víi bèi c¶nh kinh tÕ- x· héi cu¶ níc m×nh vµ s½n lßng ®em nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm mµ m×nh ®· cã ®îc ®Ó phôc vô cho ®Êt níc.
Muèn xuÊt khÈu lao ®éng thùc sù cã hiÖu qu¶ th× tríc tiªn cÇn nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ nã. Sau n÷a cÇn cã c¸c kÕ ho¹ch ph¸t triÓn dµi h¹n hay c¸c chiÕn lîc xuÊt khÈu lao ®éng, trong ®ã ph¶i x¸c ®Þnh râ ®èi tîng ®îc ®a ®i xuÊt khÈu lao ®éng, thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng cÇn híng tíi trong tõng giai ®o¹n vµ c¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn.
Lµ mét níc ®i sau trong lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng tÊt nhiªn viÖc häc hái kinh nghiÖm cña c¸c níc ®i tríc lµ rÊt quan träng nhng chóng ta còng kh«ng nªn qu¸ phô thuéc v× ®©y lµ mét lo¹i h×nh kinh doanh ®Æc biÖt vµ nÒn kinh tÕ th× lu«n lu«n biÕn ®æi. C¸i chóng ta cÇn ph¶i lµm lµ: “®i t¾t, ®ãn ®Çu”. Chóng ta cÇn x¸c ®Þnh cÇu lao ®éng ë thÕ giíi trong t¬ng lai ®Ó cã chiÕn lîc cho phï hîp.
Môc tiªu cña xuÊt khÈu lao ®éng.
Môc tiªu tríc m¾t.
+ Lµm thÕ nµo ®Ó t¨ng sè ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi;
+ X©y dùng th¬ng hiÖu cho hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam trªn thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
Môc tiªu l©u dµi
Gi¶m sè lîng xuÊt khÈu lao ®éng nhng l¹i t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu lao ®éng. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ sè lîng lao ®éng ®a ®i xuÊt khÈu lao ®éng th× Ýt ®i nhng thu nhËp rßng mµ ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu göi vÒ trong níc th× t¨ng lªn ®¸ng kÓ, h¬n c¶ so víi giai ®o¹n tríc.
III. C¸c gi¶i ph¸p thùc hiÖn.
C¸c biÖn ph¸p nh»m thùc hiÖn môc tiªu tríc m¾t.
Lµm thay ®æi nhËn thøc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ thùc hiÖn x· héi ho¸ vÒ xuÊt khÈu lao ®éng.
+ Nhµ níc vµ nh©n d©n cÇn hiÓu ®óng vÒ xuÊt khÈu lao ®éng, nh÷ng lîi Ých còng nh thiÖt h¹i xuÊt khÈu lao ®éng ®em l¹i. HiÓu ®óng thÓ hiÖn ë chç hµnh ®éng ph¶i ®óng víi t duy, nhËn thøc; phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. §©y lµ qu¸ tr×nh l©u dµi vµ ch¾c ch¾n sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. §Çu tiªn cÇn thay ®æi nhËn thøc cña ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o tõ cÊp trung ¬ng ®Õn cÊp ®Þa ph¬ng ®Æc biÖt lµ c¸c c¸n bé qu¶n lý chuyªn tr¸ch vÒ lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng hoÆc c¸n bé lµm c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng. Muèn vËy, c¬ quan qu¶n lý cÊp nhµ níc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng (côc hîp t¸c víi níc ngoµi thuéc bé lao ®éng – th¬ng binh vµ x· héi ) cÇn tæ chøc thêng xuyªn, liªn tôc c¸c kho¸ häc båi dìng, bæ sung kiÕn thøc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Sau ®ã chÝnh nh÷ng c¸n bé nµy sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm phæ biÕn kiÕn thøc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng cho nh©n d©n ®Þa ph¬ng. Ph¬ng híng thùc hiÖn sÏ do côc hîp t¸c víi níc ngoµi chØ ®¹o cßn biÖn ph¸p thùc hiÖn cô thÓ th× do c¸n bé ®Þa ph¬ng tù quyÕt cho phï hîp víi t×nh h×nh cña ®Þa ph¬ng m×nh. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ tèt ®Ñp, cÇn thiÕt lËp mét kªnh th«ng tin hai chiÒu gi÷a côc hîp t¸c lao ®éng víi níc ngoµi vµ c¸c ®Þa ph¬ng. Môc ®Ých cña kªnh th«ng tin nµy lµ nh»m th«ng b¸o chÝnh x¸c t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng vµ mét sè vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan cña ®Þa ph¬ng cho côc biÕt ®ång thêi th«ng qua ®ã c¸c ®Þa ph¬ng cã thÓ cã ®îc nh÷ng th«ng tin cËp nhËt nhÊt vÒ xuÊt khÈu lao ®éng.
+ X· héi ho¸ vÒ xuÊt khÈu lao ®éng: nghÜa lµ lµm cho mäi ngêi d©n ®Òu cã nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Muèn vËy, nhµ níc cÇn tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ c«ng khai trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. §Ó d©n chóng cã thÓ tiÕp thu mét c¸ch dÔ dµng nhÊt th× nhµ níc nªn x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh tuyªn truyÒn thËt sinh ®éng vµ g¾n víi cuéc sèng thêng ngµy cña ngêi d©n. VÝ dô, lµm nh÷ng thíc phim t liÖu ng¾n vÒ ®êi sèng, c«ng viÖc cña nh÷ng ngêi lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc t¹i níc ngoµi, x©y dùng nh÷ng bé phim hµi mang tÝnh gi¸o dôc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng vµ cho ph¸t trªn c¸c ch¬ng tr×nh gi¶i trÝ cña truyÒn h×nh, cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn xuÊt khÈu lao ®éng cña c¶ níc, tõng vïng trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh trªn c¸c b¶n tin thêi sù….
Nhµ níc cÇn x©y dùng hÖ thèng th«ng tin thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi vµ cung cÊp miÔn phÝ, c«ng khai.
+ §¹i diÖn cho nhµ níc trong lÜnh vùc nµy lµ bé Lao ®éng- Th¬ng binh vµ x· héi cÇn phçi hîp chÆt chÏ víi bé ngo¹i giao, ®¹i sø qu¸n níc ngoµi ë ViÖt Nam vµ ®¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i níc ngoµi ®Ó lu«n cã nh÷ng tin tøc cËp nhËt vÒ thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi. Th«ng tin thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi bao gåm c¸c th«ng tin vÒ: cung, cÇu lao ®éng chung ë trªn thÞ trêng vµ víi riªng tõng khu vùc, ngµnh nghÒ; gi¸ c¶ søc lao ®éng víi nh©n c«ng níc ngoµi; c¸c chÕ ®é u ®·i, quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, ®iÒu kiÖn lµm viÖc; lo¹i c«ng viÖc vµ yªu cÇu cña c«ng viÖc víi ngêi lao ®éng; sè lîng lao ®éng cña c¸c níc kh¸c trªn quèc gia ®ã; quan ®iÓm vµ luËt ph¸p cña quèc gia tiÕp nhËn vÒ nhËp khÈu lao ®éng níc ngoµi. Ngoµi ra, cßn mét sè th«ng tin vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, phong tôc tËp qu¸n cña níc tiÕp nhËn lao ®éng. Yªu cÇu ®èi víi th«ng tin: th«ng tin ph¶i t¬ng ®èi chÝnh x¸c, kÞp thêi, kh¸ ®Çy ®ñ, ph¶i ®îc thùc hiÖn x©y dùng mét c¸ch nghiªm tóc v× ®©y lµ nÒn t¶ng quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña nhiÒu kh©u tiÕp sau.
Muèn x©y dùng hÖ thèng th«ng tin vÒ thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi th× tríc tiªn bé lao ®éng – th¬ng binh vµ x· héi cô thÓ lµ côc hîp t¸c lao ®éng víi níc ngoµi nªn cã mét tê b¸o riªng lµm c¬ quan ph¸t ng«n cho m×nh. Trong tê b¸o ®ã sÏ cho ®¨ng t¶i tÊt c¶ chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ níc, c¸c v¨n b¶n ph¸p quy míi nhÊt vÒ xuÊt khÈu lao ®éng còng nh t×nh h×nh thùc hiÖn xuÊt khÈu lao ®éng trªn toµn quèc vµ ë c¸c tØnh. NÕu cha cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t hµnh tê b¸o riªng cho m×nh vÒ lÜnh vùc xuÊt khÈu lao ®éng th× bé cã thÓ cho xuÊt b¶n c¸c chuyªn ®Ò vÒ xuÊt khÈu lao ®éng thêng kú theo mét Ên ®Þnh thêi gian nµo ®ã (theo th¸ng, theo quý). Sau ®ã, tiÕn xa h¬n n÷a bé cã thÓ chØ ®¹o thµnh lËp c¸c trung t©m hç trî th«ng tin chuyªn vÒ mét thÞ trêng nµo ®ã ®Ó phôc vô chñ yÕu cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng.
C«ng t¸c cung cÊp th«ng tin thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi rÊt quan träng, ®ßi hái sù phèi hîp chÆt chÏ, nhÞp nhµng, liªn tôc cña nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng. C«ng t¸c nµy cÇn ®îc thùc hiÖn ngay vµ ph¶i ®îc tiÕn hµnh thêng xuyªn.
Lµm t«t c«ng t¸c Marketting trong xuÊt khÈu lao ®éng.
Kh©u nµy chñ yÕu ®îc thùc hiÖn bëi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng vµ cã thÓ cã sù trî gióp cña nhµ níc. Bao gåm hai néi dung chñ yÕu lµ: nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng vµ qu¶ng b¸ hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam ra thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
Nghiªn cøu thÞ trêng xuÊt khÈu lao ®éng:
Lµ kh©u träng yÕu cña ho¹t ®éng Marketting nh»m môc ®Ých t×m hiÓu râ c¸c c¬ héi vµ th¸ch thøc ®ang chê ®ãn ë thÞ trêng ®ang nghiªn cøu. Qua ®ã cho biÕt nªn tiÕn vµo thÞ trêng nµo lµ cã lîi nhÊt vµ c¸ch tiÕp cËn sao cho thµnh c«ng nhÊt. Muèn vËy cÇn thùc hiÖn c¸c bíc sau:
+ Sö dông triÖt ®Ó th«ng tin thÞ trêng lao ®éng níc ngoµi mµ nhµ níc cung cÊp ®ång thêi tù khai th¸c thªm nÕu cã thÓ. Kh©u nµy doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng nªn chñ ®éng v× nhµ níc cung cÊp th«ng tin dï ®Çy ®ñ ®Õn ®©u còng kh«ng thÓ bao qu¸t hÕt t×nh h×nh thùc tÕ ®ang diÔn ra. MÆt kh¸c, th«ng tin còng lµ mét vò khÝ c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp cho nªn doanh nghiÖp cµng cã nhiÒu th«ng tin bÝ mËt th× søc c¹nh tranh cµng cao. Vµ lÊy th«ng tin nh thÕ nµo, tõ ®©u (trõ nguån tõ nhµ níc) th× mçi doanh nghiÖp sÏ cã c¸ch lµm kh¸c nhau.
+ Ph©n tÝch c¸c th«ng tin cã ®îc b»ng c¸c ph¬ng ph¸p tin cËy vµ ®¸nh gi¸ c¸c kÕt qu¶ råi cho kÕt luËn. ë ViÖt Nam hiÖn nay cha cã nh÷ng trung t©m chuyªn vÒ thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trªn cho nªn rÊt cã thÓ ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc trªn c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ph¶i thuª chuyªn gia níc ngoµi hoÆc chuyªn gia trong níc cã kinh nghiÖm nhng nÕu vËy th× chi phÝ ph¶i nép cña ngêi lao ®éng sÏ rÊt lín. V× thÕ nhµ níc nªn nghiªn cøu cã ph¬ng ¸n x©y dùng thÝ ®iÓm sù ho¹t ®éng cña mét vµi trung t©m chuyªn hç trî doanh nghiÖp trong c«ng t¸c ph©n tÝch th«ng tin. Sau ®ã, díi søc Ðp cña cÇu trong lÜnh vùc nµy cïng víi sù chØ ®¹o cña nhµ níc th× c¸c trung t©m d¹ng nµy tù kh¾c sÏ ph¸t triÓn.
+ X©y dùng c¸c chiÕn lîc, s¸ch lîc cho ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng vµ c¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ, dùa trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ ®· ph©n tÝch. §©y lµ mét bíc rÊt quan träng quyÕt ®Þnh ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng.
Qu¶ng b¸ hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam ra thÞ trêng lao ®éng quèc tÕ.
§©y chÝnh lµ viÖc x©y dùng th¬ng hiÖu cho hµng ho¸ søc lao ®éng ViÖt Nam. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ nh sau:
+ TuyÓn chän thËt kü, ®µo t¹o kü tríc khi ®a lao ®éng ®i.
Muèn vËy, b¶n th©n doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ph¶i chñ ®éng trong viÖc cung cÊp nguån lao ®éng nghÜa lµ lu«n cã s½n trong tay lùc lîng lao ®éng cã tr×nh ®é s½n sµng ®i xuÊt khÈu lao ®éng bÊt cø lóc nµo.
+ Cã biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ ngêi lao ®éng ®i lµm viÖc ë níc ngoµi.
§Ó thùc hiÖn ®îc ®iÒu nµy cÇn cã sù phèi chÆt chÏ gi÷a doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng, ®¹i sø qu¸n cña ViÖt Nam t¹i quèc gia ®ã, côc hîp t¸c víi níc ngoµi vµ gia ®×nh ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu lao ®éng. CÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p xö ph¹t hµnh chÝnh vµ tµi chÝnh thËt nghiªm ®Ó ph¹t nh÷ng ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu v« kû luËt, vi ph¹m luËt ph¸p níc ngoµi.
+ Cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó ngêi sö dông níc ngoµi tin vµ quen dïng lao ®éng ViÖt Nam.
§èi víi tõng thÞ trêng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng nªn cÇn c¨n cø vµo ®ã ®Ó gi¸o dôc ý thøc cña ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu ®Ó hä cã nh÷ng hµnh vi c xö phï hîp, kh«ng lµm mÊt lßng ngêi sö dông lao ®éng thËm chÝ lµ cßn ph¶i g©y ®îc thiÖn c¶m víi ngêi sö dông lao ®éng.
+ Cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho lao ®éng ViÖt Nam tr¸nh x¶y ra tranh chÊp g©y thiÖt h¹i cho c¸c bªn. Chóng ta rÊt cÇn lÊy lßng cña ngêi sö dông lao ®éng níc ngoµi nhng kh«ng ph¶i v× thÕ mµ chóng ta nh©n nhîng cho nh÷ng hµnh vi x©m ph¹m ®Õn quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, x©m ph¹m ®Õn danh dù cña ngêi lao ®éng. V× thÕ doanh nghiÖp cÇn lu ý ®iÒu nµy khi ký kÕt hîp ®ång víi ®èi t¸c níc ngoµi. §Ó doanh nghiÖp b¶o vÖ lîi Ých cho ngêi lao ®éng tr¸nh v× lîi nhuËn mµ b¸n rÎ lao ®éng trong níc th× nhµ níc cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh luËt ph¸p râ rµng vÒ vÊn ®Ò nµy.
Phèi hîp chÆt chÏ bé, ngµnh cã liªn quan víi c¸c ®Þa ph¬ng vµ víi doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng.
CÇn cã sù c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ë c¸c c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn trong lÜnh vùc nµy ®Ó t¨ng cêng sù hîp t¸c gi÷a c¸c thµnh phÇn trªn. Môc tiªu cña biÖn ph¸p trªn lµ ®Ó tr¸nh c¸c vô lõa ®¶o ®ång thêi t¨ng qu¶n lý nhµ níc trong xuÊt khÈu lao ®éng. C¸c rñi ro trong xuÊt khÈu lao ®éng sÏ gi¶m xuèng do cã sù rµng buéc gi÷a c¸c bªn. Sù phèi hîp chÆt chÏ trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng còng lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ®Ó ho¹t ®éng nµy ®¹t kÕt qu¶ tèt h¬n. Bé lao ®éng – th¬ng binh vµ x· héi cÇn tæ chøc theo ®Þnh kú c¸c buæi b¸o c¸o vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng cña c¸c ®Þa ph¬ng trong c¶ níc, c¸c cuéc héi th¶o trao ®æi kinh nghiÖm gi÷a c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c héi nghÞ tæng kÕt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh xuÊt khÈu lao ®éng chung, ®¸nh gi¸ vai trß còng nh ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c doanh nghiÖp trong xuÊt khÈu lao ®éng chung cña c¶ níc. Bªn c¹nh ®ã bé cÇn thêng xuyªn híng dÉn chØ ®¹o thùc hiÖn xuÊt khÈu lao ®éng t¨ng cêng c«ng t¸c kiÓm tra trong lÜnh vùc nµy còng nh l¾ng nghe ý kiÕn ph¶n håi tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®Þa ph¬ng ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh cho hîp lý hay cã c¸c v¨n b¶n gi¶i thÝch th¾c m¾c kÞp thêi.
VÒ c¬ chÕ tµi chÝnh.
CÇn cã sù th«ng tho¸ng h¬n. Nhµ níc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó gi¶m chi phÝ ®i xuÊt khÈu cho ngêi lao ®éng, khuyÕn khÝch doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng nh:
+ Cho doanh nghiÖp vay vèn víi l·i suÊt thÊp, cã chÝnh s¸ch u ®·i vÒ thuÕ, nghiªn cøu kh¶ n¨ng miÔn thuÕ thu nhËp c¸ nh©n cho ngêi lao ®éng Ýt nhÊt lµ trong giai ®o¹n ®Çu.
+ Cã chÝnh s¸ch cho ngêi nghÌo vay vèn víi l·i suÊt thÊp.
+ Nghiªn cøu kh¶ n¨ng thµnh lËp mét quü tiÒn cho ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu lao ®éng vay vèn (sè tiÒn vay <= sè tiÒn chi phÝ ph¶i nép hîp ph¸p) mµ kh«ng ph¶i thÕ chÊp hoÆc thÕ chÊp Ýt, thñ tôc vay vèn ®¬n gi¶n, gän nhÑ.
§Ó lµm ®îc viÖc nµy bé lao ®éng – th¬ng binh vµ x· héi cÇn cã sù phèi hîp víi bé tµi chÝnh nghiªn cøu kh¶ n¨ng tµi chÝnh cho c¸c ph¬ng ¸n trªn. NÕu thÊy kh¶ thi th× lËp ngay b¸o c¸o ®Ò nghÞ chÝnh phñ phª duyÖt. Bé còng nªn x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n kªu gäi sù ®Çu t, kinh doanh cña c¸c ng©n hµng trong lÜnh vùc nµy.
Thµnh lËp hiÖp héi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng.
Môc tiªu cña biÖn ph¸p trªn lµ ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®ång thêi kh¾c phôc sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp nµy. C¸c doanh nghiÖp sÏ chia sÎ th«ng tin cho nhau, liªn th«ng trong lÜnh vùc ®µo t¹o ngêi lao ®éng. HiÖp héi còng sÏ thµnh lËp quü tµi chÝnh ®Ó hç trî doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng gÆp rñi ro. Quü nµy do c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng ®ãng gãp theo quy ®Þnh cña hiÖp héi. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ:
+ Nhµ níc cÇn cã v¨n b¶n ph¸p quy c«ng nhËn sù tån t¹i cña hiÖp héi nµy. Sau ®ã nã nªn ®îc thµnh lËp ngay díi sù chØ ®¹o cña bé Lao ®éng- Th¬ng binh vµ x· héi mµ ®¹i diÖn lµ côc hîp t¸c víi níc ngoµi. B¶n th©n hiÖp héi còng ph¶i x©y dùng quy chÕ ho¹t ®éng riªng cho tæ chøc cña m×nh nhng kh«ng ®îc tr¸i ph¸p luËt.
+ Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng th× hiÖp héi còng cÇn cã sù u tiªn cña nhµ níc ®Ó dÇn ph¸t huy vai trß cña m×nh. ChÝnh phñ nªn l¾ng nghe nh÷ng bøc xóc, ph¶n håi tõ phÝa hiÖp héi.
HiÖp héi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cÇn ®îc c«ng nhËn lµ mét bé phËn cña hiÖp héi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®îc tham gia ho¹t ®éng vµ ®îc hëng c¸c quyÒn lîi cña hiÖp héi.
VÒ luËt ph¸p.
HiÖn nay cha cã bé luËt nµo vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. V× thÕ, nhµ níc cÇn x©y dùng vµ ban hµnh ngay luËt vÒ xuÊt khÈu lao ®éng trong ®ã quy ®Þnh râ c¸c chÕ tµi khen thëng, xö ph¹t víi c¸c bªn vi ph¹m, quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn khi tham gia xuÊt khÈu lao ®éng, c¬ chÕ tµi chÝnh…. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng luËt nªn tham kh¶o ý kiÕn tõ phÝa bé chñ qu¶n, c¸c ®Þa ph¬ng vµ ®îc thùc hiÖn bëi c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ luËt. Nhµ níc còng cÇn chó ý lîng ho¸ t×nh h×nh vµ dù b¸o c¸c biÕn ®éng cã thÓ x¶y ra,… ®Ó luËt kh«ng ph¶i söa ®æi liªn tôc khi ®i vµo thùc tÕ. Sau khi x©y dùng luËt xong, c«ng t¸c ban hµnh luËt còng cÇn ®îc coi träng v× nÕu thùc hiÖn kh«ng ®óng cã thÓ ®¸nh mÊt hÕt ý nghÜa cña viÖc x©y dùng luËt. Nhµ níc cã thÓ thµnh lËp mét tæ ®iÒu tra viªn thêng xuyªn kiÓm tra viÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng xuÊt khÈu lao ®éng cã tu©n thñ theo ®óng luËt ph¸p hay kh«ng ®Ó cã chÕ tµi ®iÒu chØnh cho phï hîp. Tæ ®iÒu tra viªn nµy nªn chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp tõ bé t ph¸p vµ cã sù phèi hîp nhÞp nhµng víi bé lao ®éng – th¬ng binh vµ x· héi.
VÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ngêi lao ®éng ®i xuÊt khÈu lao ®éng.
Tríc m¾t, c«ng t¸c ®µo t¹o ngo¹i ng÷ cho ngêi lao ®éng cÇn ®îc chó träng ®¶m b¶o cho ngêi lao ®éng cã kh¶ n¨ng giao tiÕp, hiÓu mÖnh lÖnh cña ngêi sö dông lao ®éng. Muèn v©y:
+ Bé lao ®éng – th¬ng binh vµ x· héi cÇn chØ ®¹o viÖc ban hµnh gi¸o tr×nh gi¶ng d¹y tõng ngo¹i ng÷ thèng nhÊt. Gi¸o tr×nh nµy ®îc biªn so¹n bëi c¸c nhµ s ph¹m cã uy tÝn, sù ®ãng gãp ý kiÕn cña ®¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i quèc gia ®ã. Néi dung cña gi¸o tr×nh sÏ xoay quanh c¸c chñ ®Ò vÒ ®µm tho¹i trong cuéc sèng sinh ho¹t, trong s¶n xuÊt t¹i níc ngoµi, ®Æc biÖt chó ý ®Õn mét sè thuËt ng÷ chuyªn dïng trong mét sè ngµnh, nghÒ. Gi¸o tr×nh nªn viÕt dÔ hiÓu, chó träng vÒ v¨n phong giao tiÕp chø kh«ng ph¶i ng÷ ph¸p hay v¨n phong viÕt.
+ TuyÓn chän gi¸o viªn cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt, kü n¨ng s ph¹m giái, cã thÓ sö dông nh÷ng ngêi lao ®éng ®· ®i xuÊt khÈu lao ®éng vÒ cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt (®· qua s¸t h¹ch vµ ®¹t tiªu chuÈn) vµ båi dìng thªm cho hä kü n¨ng s ph¹m.
+ Thi s¸t h¹ch ngo¹i ng÷ tríc khi ®a lao ®éng ®i. V× thÕ, cÇn x©y dùng tiªu chuÈn s¸t h¹ch. §Ó ®¹t ®îc ý nghÜa cña c«ng t¸c ®µo t¹o ngo¹i ng÷ cho ngêi lao ®éng th× viÖc s¸t h¹ch ngo¹i ng÷ tríc khi ®a lao ®éng ®i lµ ®iÒu thiÕt yÕu vµ cÇn thùc hiÖn nghiªm tóc. ViÖc x©y dùng tiªu chuÈn s¸t h¹ch còng nªn tham kh¶o ý kiÕn cña ®¹i sø qu¸n ViÖt Nam t¹i c¸c quèc gia níc ngoµi.
VÒ gi¸o dôc nghÒ tríc hÕt nªn tuyÓn chän tõ c¸c trêng d¹y nghÒ, trung cÊp ®Õn ®¹i häc ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o cho doanh nghiÖp còng nh ngêi lao ®éng. Cßn vÒ l©u dµi th× doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng tù t¹o nguån cho m×nh b»ng c¸ch tuyÓn ngêi lao ®éng cã nhu cÇu ®i xuÊt khÈu lao ®éng vµ tæ chøc líp ®µo t¹o nghÒ cho hä trong dµi h¹n. Dï lµ ngêi lao ®éng ®· ®îc ®µo t¹o nhng ®Ó hä kh«ng khái ngì ngµng khi ®i lµm viÖc níc ngoµi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng nªn tæ chøc c¸c kho¸ häc ng¾n h¹n båi dìng cho ngêi lao ®éng nh÷ng kü n¨ng cÇn thiÕt, cho ngêi lao ®éng biÕt m«i trêng lµm viÖc cña m×nh còng nh nh÷ng phÈm chÊt cÇn thiÕt cña ngêi lao ®éng trong x· héi c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i.
VÒ c«ng t¸c gi¸o dôc ý thøc kû luËt cña ngêi lao ®éng, chØ thùc sù ph¸t huy ®îc hiÖu qu¶ nÕu nã ®îc tiÕn hµnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh song song víi qu¸ tr×nh ®µo t¹o nghÒ cho ngêi lao ®éng do doanh nghiÖp tiÕn hµnh. Trong qu¸ tr×nh häc tËp ngêi lao ®éng sÏ dÇn dÇn lµm quen víi c¸c t¸c phong c«ng nghiÖp. Muèn vËy, doanh nghiÖp xuÊt khÈu lao ®éng cÇn biÕn líp häc cña m×nh thµnh m« h×nh thu nhá cña n¬i lµm viÖc mµ ngêi lao ®éng sÏ lµm viÖc khi ®i xuÊt khÈu.
C¸c biÖn ph¸p thùc hiÖn môc tiªu l©u dµi.
Trong t¬ng lai nÒn kinh tÕ ViÖt Nam sÏ t¨ng trëng m¹nh, v× thÕ sÏ t¹o ra nhiÒu chç lµm míi. KÌm theo ®ã, tèc ®é t¨ng d©n sè ViÖt Nam ®ang gi¶m dÇn khiÕn cung vµ cÇu lao ®éng sÏ chªnh lÖch kh«ng nhiÒu. Nhu cÇu gi¶i quyÕt viÖc lµm sÏ kh«ng cßn g©y ¸p lùc nh giai ®o¹n tríc. Do vËy, xuÊt khÈu lao ®éng cÇn cã sù chuyÓn híng. Cô thÓ lµ:
+ XuÊt khÈu lao ®éng vÉn ®îc coi lµ ho¹t ®éng kinh tÕ mang tÝnh chiÕn lîc nghÜa lµ vÉn cÇn ®îc ®Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn.
+ Thay v× ®Èy m¹nh sè lîng ta ®Èy m¹nh gi¸ trÞ xuÊt khÈu lao ®éng. NghÜa lµ ®Èy m¹nh lao ®éng ®i lµm viÖc trong c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ cao.
Muèn vËy, c«ng t¸c gi¸o dôc ngêi lao ®éng trong t¬ng lai cÇn ph¶i coi träng hµng ®Çu. Ngµnh nghÒ ®µo t¹o chñ yÕu lµ ®µo t¹o lao ®éng trong ngµnh c«ng nghÖ kü thuËt cao tõ bËc ®¹i häc trë lªn. Chóng ta hoµn toµn cã thÓ lµm ®îc ®iÒu nµy v× thùc tÕ hiÖn nay ViÖt Nam cã thÕ m¹nh trong lÜnh vùc nµy song thùc hµnh cßn yÕu nªn chÊt lîng cha cao. V× thÕ chÝnh phñ cÇn ®Çu t chi phÝ x©y dùng c¬ së vËt chÊt cho viÖc gi¶ng d¹y ngµnh nµy. Bªn c¹nh ®ã, do ®Æc trng cña ngµnh lµ biÕn ®æi theo tõng gi©y, tõng phót nªn cÇn cËp nhËt lªn tôc, thêng xuyªn sù thay ®æi c«ng nghÖ th«ng tin trªn thÕ giíi ®Ó ®iÒu chØnh ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cho phï hîp víi thùc tÕ. Kh«ng chØ cã vËy, chóng ta cÇn v¬n lªn ®øng trong tèp c¸c níc dÉn ®Çu vÒ ph¸t triÓn c«ng nghÖ th«ng tin. Cã nh vËy cÇu lao ®éng ViÖt Nam trong lÜnh vùc nµy míi t¨ng cao vµ gi¸ c¶ còng t¬ng xøng víi chÊt x¸m, chi phÝ chóng ta ®· bá ra. Chóng ta cÇn ®µo t¹o víi sè lîng nhiÒu ®Ó phôc vô cho xuÊt khÈu lao ®éng vµ cho nhu cÇu CNH-HDH ®Êt níc.
Bªn c¹nh viÖc tiÕn vµo thÞ trêng lao ®éng cña c¸c níc ph¸t triÓn ë lÜnh vùc c«ng nghÖ cao, chóng ta cßn cã thÓ tiÕn vµo thÞ trêng lao ®éng cña c¸c níc kÐm ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn ë Ch©u Phi th«ng qua viÖc xuÊt khÈu chuyªn gia trong lÜnh vùc y tÕ, n«ng nghiÖp. LÜnh vùc nµy sÏ kh«ng tèn nhiÒu chi phÝ nh lÜnh vùc ®µo t¹o lao ®éng cho ngµnh c«ng nghÖ cao.
§iÒu tiÕp theo cÇn lµm lµ ®µo t¹o cho ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é ngo¹i ng÷ tèt: lµm tèt 4 kü n¨ng nghe, nãi, ®äc, viÕt (ë møc ®é thµnh th¹o) ®Æc biªt chó träng ®µo t¹o c¸c thuËt ng÷ chuyªn ngµnh.
Gi¸o dôc ý thøc cho ngêi lao ®éng, x©y dùng t¸c phong c«ng nghiÖp cho ngêi lao ®éng lµ c«ng viÖc cÇn ®îc thùc hiÖn thêng xuyªn, liªn tôc. Ngêi lao ®éng ë ®©y hÇu hÕt ®Òu cã tr×nh ®é cao nªn c«ng t¸c gi¸o dôc hÖ t tëng còng cÇn cã sù ®iÒu chØnh kh¸c víi giai ®o¹n tríc. Nhµ níc võa ph¶i cã biÖn ph¸p khuyÕn khÝch, võa ph¶i cã biÖn ph¸p rµng buéc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ch¶y m¸u chÊt x¸m hay di c lao ®éng bÊt hîp ph¸p.
Tãm l¹i, trªn ®©y chØ lµ mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña xuÊt khÈu lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cÇn cã sù ®iÒu chØnh cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Thực trạng xuất khẩu lao động ở Việt Nam.doc
