Đề tài Xây dựng cơ sở khoa học cho việc qui hoạch các khu bảo tồn Đất ngập nước của Việt Nam

00®/ 1giê. HiÖn t¹i KBT ch­a ®­a ra ®­îc møc gi¸ vÐ cho häc sinh, sinh viªn. 3.2) TÝnh chi phÝ ®i l¹i. Lµ lo¹i chi phÝ du kh¸ch ph¶i bá ra ®Ó ®Õn ®­îc KBT V©n Long - Ninh B×nh. Th«ng qua qu¸ tr×nh pháng vÊn ®­îc biÕt du kh¸ch ®Õn ®©y víi c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn chñ yÕu sau. - Xe m¸y. - Xe « t« thuª. - Xe « t« riªng. B»ng c¸ch pháng vÊn trùc tiÕp, biÕt ®­îc chi phÝ ®i l¹i hay tiÒn vÐ ®èi víi c¸c du kh¸ch ®i b»ng « t« thuª vµ chi phÝ nµy ®­îc tÝnh theo 2 chiÒu (®i- vÒ). Hµ Néi: - Xe 24 chç ngåi: 950000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 39500® - Xe h¶i ©u 40 chç ngåi: 1100000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 27500® Hµ Nam: - Xe 24 chç ngåi: 400000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 16600® Nam §Þnh: -Xe 24 chç ngåi: 450000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 18750® Ninh B×nh: - Xe 24 chç 250000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 10400® Thanh Ho¸: - Xe 24 chç ngåi: 800000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 33300® - Xe h¶i ©u 40 chç ngåi: 1000000®, chi phÝ mçi du kh¸ch lµ: 25000® víi c¸c du kh¸ch ®i b»ng xe m¸y, «t« riªng ®­îc tÝnh theo c¸c c¸ch sau ®©y. a) TÝnh chi phÝ ®i b»ng xe m¸y. NÕu gäi Cxm lµ chi phÝ ®i b»ng xe m¸y th× Cxm bao gåm chi phÝ sau: Cxm = Cxd + Ckh + Cbh Cxd: Chi phÝ x¨ng dÇu. Ckh: Chi phÝ khÊu hao. Cbh: Chi phÝ b¶o hiÓm. TÝnh chi phÝ x¨ng dÇu: Gi¶ ®Þnh mét xe m¸y ®i ®­îc 100 km, sö dông hÕt 2 lÝt x¨ng trÞ gi¸ lµ 10000 ®ång. §i ®­îc 1000 km th× ph¶i thay 1 hép dÇu b«i tr¬n trÞ gi¸ 26000 ®ång. Cxd = 10000 + 26000 = 126 (VN§/km) 100 1000 §Ó tÝnh ®­îc gi¸ trÞ khÊu hao cña ph­¬ng tiÖn, gi¶ ®Þnh mét xe m¸y cña du kh¸ch trÞ gi¸ 24000000 ®ång sö dông trong 10 n¨m (quyÕt ®Þnh sè 1062 TC/Q§/CSTC cña Bé tr­ëng bé tµi chÝnh vÒ ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ chÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh), trong mét n¨m ch¹y hÕt 11000km.( Víi ®iÒu kiÖn trong qu¸ tr×nh sö dông kh«ng thay ®æi phô tïng lµm t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ trÞ cña xe, kh«ng cã söa ch÷a lín). Ckh = 24000000 = 218,18 (VN§/km) 11000 x 10 LÖ phÝ b¶o hiÓm giao th«ng lµ 45000 ®ång/n¨m, t­¬ng ®­¬ng ch¹y ®­îc 11000km. Cbh = 45000 = 4,09 (VN§/km) 11000 Cxm = 126 + 218,18 + 4,09 = 348,27 (VN§/km) §èi víi mét xe m¸y th× chi phÝ ­íc tÝnh ®i l¹i cho mçi 1 km lµ 348,27(VN§/km), trong thùc tÕ th× chi phÝ nµy cã thÓ lín h¬n nhiÒu, do cßn cã chi phÝ cÇu phµ, lÖ phÝ ®­êng ®i nÕu cã. Mçi xe m¸y chë 2 ng­êi, do vËy chi phÝ ®i l¹i b»ng xe m¸y cho mçi ng­êi/1km lµ: 348.27 = 174.135 (VN§/km) 2 b) TÝnh chi phÝ ®i b»ng « t« riªng. C«t« = Cxd + Ckh + Cbh C«t«: Chi phÝ ®i «t«. Cxd: Chi phÝ x¨ng dÇu. Cbh: Chi phÝ b¶o hiÓm. §Ó tÝnh ®­îc chi phÝ ®i l¹i b»ng «t« riªng, chóng ta gi¶ ®Þnh nguyªn gi¸ cña «t« lµ 280000000® (280 triÖu ®ång), thêi gian sö dông 10 n¨m (quyÕt ®Þnh sè 1062 TC/Q§/CSTC cña Bé tr­ëng bé tµi chÝnh vÒ ban hµnh chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ chÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh), xe ch¹y ®­îc 100km hÕt 50000® tiÒn x¨ng (t­¬ng ®­¬ng hÕt 10 lit x¨ng), ch¹y 1000km hÕt 2 lÝt dÇu b«i tr¬n -t­¬ng ®­¬ng 52000®, mçi n¨m xe ch¹y 15000km, víi ®iÒu kiÖn trong qu¸ tr×nh sö dông kh«ng cã thay ®æi m¸y mãc vµ söa ch÷a lín lµm thay ®æi gi¸ trÞ cña xe. TÝnh gi¸ trÞ khÊu hao cña xe «t« 4 chç ngåi. Ckh = 280000000 = 1866.66 (VN§/km) 15000x10 - Chi phÝ x¨ng dÇu. Cxd = 50000 + 52000 = 552 (VN§/km). 100 1000 - Chi phÝ b¶o hiÓm. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh chi phÝ b¶o hiÓm xe con 4 chç ngåi lµ 400000®/n¨m. Cbh = 400000 = 26,66 (VN§/km) 15000 VËy tæng chi phÝ ®i l¹i b»ng «t« riªng lµ: C«t« = 1866.66 + 552 + 26.66 = 2445,32 (VN§/km) §©y lµ lo¹i «t« 4 chç ngåi cho nªn chi phÝ b×nh qu©n cho mçi du kh¸ch lµ: 2445.32 = 611,33 (VN§/km) 4 c) TÝnh chi phÝ c¬ héi. Theo qui luËt cña chi phÝ c¬ héi t¨ng lªn th× ®Ó thu nhËp nhiÒu h¬n mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã, chóng ta ph¶i hy sinh mét l­îng lín c¸c lo¹i hµng ho¸ kh¸c. V× vËy, khi quyÕt ®Þnh sö dông thêi gian cña m×nh cho viÖc ®i du lÞch, th× c¸c du kh¸ch ®· tõ bá thêi gian ®Ó lµm c¸c c«ng viÖc kh¸c. cho nªn chi phÝ c¬ héi cho du kh¸ch ®Õn ®­îc n¬i KBT V©n Long gåm hai lo¹i: Chi phÝ c¬ héi trªn ®­êng ®i vµ chi phÝ c¬ héi l­u l¹i v­ên. - TÝnh chi phÝ c¬ héi trªn ®­êng ®i X1: X1 = 2. t1. Y - t1: Thêi gian tõ n¬i khëi hµnh ®Õn KBT V©n Long. - Y: tiÒn l­¬ng (thu nhËp) trong mét giê Y= TiÒn l­¬ng (thu nhËp) 4* 40 - TÝnh chi phÝ c¬ héi l­u l¹i KBT V©n Long X2: X2 = t2. Y - t2: Thêi gian l­u lai KBT V©n Long. - Y: tiÒn l­¬ng ( thu nhËp) trong mét giê ®­îc x¸c ®Þnh nh­ trªn. d)Ph©n tÝch c¸c yÕu tè chi phÝ c¬ héi ¶nh h­ëng tíi tæng chi phÝ cña chuyÕn ®i. Coi tæng chi phÝ cña tõng c¸ nh©n lµ ®¹i l­îng ngÉu nhiªn mµ du kh¸ch bá ra ®Ó ®Õn ®­îc KBT- §NN V©n Long bao gåm tæng chi phÝ cho ph­¬ng tiÖn ®i l¹i. §Ó x¸c ®Þnh c¸c chi phÝ Èn (chi phÝ c¬ héi X1, X2) cã ¶nh h­ëng tíi tæng chi phÝ hay kh«ng dïng phÇn mÒm Mfit286 x¸c ®Þnh ®­îc mèi t­¬ng quan gi÷a tæng chi phÝ cña tõng c¸ nh©n (Tci), chi phÝ c¬ héi trªn ®­êng ®i (X1) vµ chi phÝ c¬ héi l­u l¹i v­ên (X2). X1 X2 Tci 0.19495 0.59674 Nh­ vËy lµ chi phÝ c¬ héi l­u l¹i v­ên cã ¶nh h­ëng tíi tæng chi phÝ. Sau khi tæng hîp ý kiÕn ®iÒu tra tõ b¶ng phiÕu ®iÒu tra chi phÝ du lÞch vµ dïng phÇn mÒm Mfit286 håi qui OLS cho b¶ng kÕt qu¶ nh­ sau: ordilary least squares estimation ***************************************************************** Dependent Variable is Tci 49 observations used for estimation fom 1 to 49 ***************************************************************** Regressor coefficient standard error T- Ratio [Prob] inpt 42339.7 .18576 5.0983 [.000] X2 .94708 4410.2 9.6003 [.000] *****************************************************************R - Squared .35610 F-statistic F(1;47) 25.9922 [.000] R - Bar - squared .34240 S.E. of regression 17670.4 Residual Sum of Squares 1.47E+10 Mean. of Dependent Variable 60776.8 S.D. of Dependent Variable 271790.3 Maximum of Log - Likelihood -547.7096 DW - statistic 1.7170 ***************************************************************** Qua b¶ng trªn hÖ sè cña X2 lµ: 0.94708 R2 = .3561 VËy m« h×nh tæng chi phÝ c¸ nh©n cã tÝnh ®Õn c¶ chi phÝ c¬ héi l­u l¹i KBT lµ: Tc'i = 42339.7 + 0.94708xX2 4) X©y dùng ®­êng cÇu chi phÝ du lÞch cho KBT- §NN V©n Long- Gia ViÔn- Ninh B×nh. 4.1) X©y dùng ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n bËc 1. Theo nh­ ch­¬ng 1, viÖc x©y dùng ®­êng cÇu phô thuéc vµo c¸c yÕu tè: - TiÒn l­¬ng (thu nhËp). - Tæng chi phÝ chuyÕn ®i. - Cù ly ®i l¹i. X¸c ®Þnh mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi sè lÇn viÕng th¨m lµ. Tci' I S V -0.52322 -0.40530 0.15257 I: TiÒn l­¬ng. S: Cù ly. B»ng viÖc x¸c ®Þnh mèi t­¬ng quan gi÷a c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi sè lÇn viÕng th¨m, ta thÊy r»ng chØ cã chi phÝ ®i l¹i lµ cã mèi quan hÖ ng­îc ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt. V× vËy, m« h×nh ®Ò xuÊt cho tõng c¸ nh©n lµ. Vi = a +b.Tci' Vi: sè l­ît viÕng th¨m cña tõng c¸ nh©n. Tci': Chi phÝ ®Õn KBT. Trong ®ã a, b lµ c¸c tham sè cÇn t×m ®iÒu kiÖn (a > 0, b < 0). Th«ng qua sö dông phÇn mÒm Mfit286, c¸c sè liÖu ®­îc nhËp tõ bµn phÝm vµ sö dông håi qui tuyÕn tÝnh ta ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau. ordilary least squares estimation ***************************************************************** Denpendent Variable is Vi 49 observations used for estimation fom 1 to 49 ***************************************************************** Regressor coefficient standard error T- Ratio [Prob] INPT 3.7193 0.51169 7.2687 [.000] Tci' -0.3467E-4 0.8236E-5 -4.2092 [.000] *****************************************************************R - Squared 0.27376 F-statistic (1;47) 17.7171 [.000] R - Bar - squared 0.25831 S.E. of regression 0.74202 Residual Sum of Squares 0.86160 Mean of Dependent Variable 1.6122 S.D. of Dependent Variable 21790.3 Maximum of Log- Likelihood -53.8863 DW - statistic 2.0875 ***************************************************************** Qua b¶ng håi qui m« h×nh bËc 1 trªn ta cã: R2 = 0.27376 hÖ sè cña TCi' lµ: -0.3467E-4 Hay -0.00003467 4.2) X©y dùng ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n bËc 2. M« h×nh ®Ò xuÊt cho tõng c¸ nh©n lµ. Vi = a1 +b1.Tci'2 Vi: sè l­ît viÕng th¨m cña tõng c¸ nh©n. Tci'2: Chi phÝ ®Õn KBT. Trong ®ã a1, b1 lµ c¸c tham sè cÇn t×m ®iÒu kiÖn (a1>0, b1< 0). Th«ng qua sö dông phÇn mÒm Mfit286, c¸c sè liÖu ®­îc nhËp tõ bµn phÝm vµ sö dông håi qui tuyÕn tÝnh ta ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau. ordilary least squares estimation ***************************************************************** Denpendent Variable is Vi 49 observations used for estimation fom 1 to 49 ***************************************************************** Regressor coefficient standard error T- Ratio [Prob] INPT 2.3592 0.24591 9.5936 [.000] Tci'2 -0.1935 E-9 0.0000 -.4069 [.001] *****************************************************************R - Squared 0.27376 F-statistic (1;47) 11.6072 [.001] R - Bar - squared 0.18099 S.E. of regression 0.77974 Residual Sum of Squares 28.5756 Mean of Dependent Variable 1.6122 S.D. of Dependent Variable 0.86160 Maximum of Log- Likelihood -56.3159 DW - statistic 2.0991 ***************************************************************** Qua b¶ng håi qui m« h×nh bËc 2 trªn ta cã: R2 = 0.19805 hÖ sè cña TCi'2 lµ: -0.1935E-9 4.3) So s¸nh hai m« h×nh håi qui ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n. §©y lµ hai m« h×nh håi qui cã cïng biÕn gi¶i thÝch, v× vËy ®Ó so s¸nh hai m« h×nh xem m« h×nh nµo ®¸ng tin cËy h¬n chóng ta dùa vµo hÖ sè x¸c ®Þnh ®o sù phï hîp cña hµm håi qui (R2). M« h×nh bËc 1 cã R2 = 0.27376 > R2 = 0.19805 cña m« h×nh bËc 2. Nh­ vËy, m« h×nh bËc 1 ®¸ng tin cËy h¬n m« h×nh bËc 2, nªn viÖc x©y dùng ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n dùa vµo m« h×nh ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n bËc 1. khi ®ã c¸c hÖ sè cña ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n lµ: a = 3.7193 b = -0.00003467 VËy ®­êng cÇu du lÞch c¸ nh©n cã d¹ng lµ: Vi = 3.7193 - 0.00003467xTci' 4.2) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ lîi Ých du lÞch cho KBT V©n Long. *) X¸c ®Þnh lîi Ých c¸ nh©n. Lîi Ých c¸ nh©n kh¸ch du lÞch mang l¹i chÝnh lµ phÇn n»m d­íi ®­êng cÇu c¸ nh©n. LVi = Vid(Tci') Hay LVi = (3.7193 -0.00003467xTci') §Ó x¸c ®Þnh ®­îc lîi Ých chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ h¹n chÕ (chi phÝ tèi ®a Tc*i) kh¸ch du lÞch ë ®ã Vi = 0 Hay: 3.7193 - 0.00003467xTci' = 0 Tci' = 3.7193 = 107277 (®ång) 0.00003467 VËy Tci* = 107277 (®ång) LVi = (3.7193xTci' - 0.000017335xTci'2) Víi Tci* = 107277 (®ång). VËy lîi Ých c¸ nh©n mang l¹i cho KBT - §NN V©n Long Gia ViÔn Ninh B×nh lµ: LVi = 3.7193x107277 - 0.000017335x(107277)2 LVi = 398995 - 199497 = 199498 (®ång). B»ng ch÷ lµ mét tr¨m chÝn m­¬i chÝn ngh×n bèn tr¨m chÝn t¸m ®ång. *) X¸c ®Þnh tæng lîi Ých. Tlv = NxLVi. - N: tæng sè du kh¸ch ®Õn khu b¶o tån trong mét n¨m. N = tæng sè l­ît kh¸ch th¨m v­ên trong 1 n¨m . Sè l­ît th¨m b×nh qu©n trong n¨m cña mét du kh¸ch Sè l­ît th¨m b×nh qu©n trong n¨m cña mét du kh¸ch lµ: tæng sè l­ît kh¸ch th¨m KBT (theo mÉu ®iÒu tra)/dung l­îng mÉu (lµ 49) = 1,6 Do KBT V©n Long lµ khu míi thµnh lËp vµ ®­a vµo ho¹t ®éng du lÞch cuèi n¨m 2001, nªn ch­a cã sè liÖu thèng kª chÝnh x¸c vÒ l­îng kh¸ch du lÞch tíi ®©y th¨m quan. V× vËy, em ®· lÊy sè liÖu l­ît kh¸ch du lÞch vµo Tam cèc - BÝch §éng ®Ó dù b¸o sè l­ît kh¸ch du lÞch vµo V©n Long trong thêi gian tíi, víi môc ®Ých nh»m x¸c ®Þnh gi¸ trÞ lîi Ých du lÞch mang l¹i cho V©n Long trong t­¬ng lai. T¹i sao l¹i lÊy sè liÖu Tam Cèc - BÝch §éng ®Ó dù b¸o cho V©n Long? ®ã lµ v× hai khu du lÞch nµy n»m kh«ng c¸ch xa so víi thÞ x· Ninh B×nh, c¸c ho¹t ®éng du lÞch ë hai khu nµy gÇn gièng nhau. Du kh¸ch ®Õn V©n Long ®i thuyÒn sÏ ®­îc tËn h­ëng tiÕng ca hãt cña mu«n loµi, tiÕng n­íc vç m¹n thuyÒn ©m h­ëng s«ng n­íc cña §ång B»ng B¾c Bé, kÕt hîp víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch kh¸c: Du lÞch v¨n ho¸ lÞch sö, du lÞch ng¾m thó vµ ®i rõng. Cho nªn, trong t­¬ng lai sè l­ît kh¸ch ®­îc thu hót vÒ ®©y sÏ nhiÒu h¬n trong khu Tam Cèc - BÝch §éng. B¶ng 14: Sè l­ît kh¸ch ®Õn khu du lÞch Tam Cèc - BÝch §éng. N¨m Sè l­ît kh¸ch Tæng LK Tæng LK ®iÒu chØnh 1997 Quèc tÕ 49918 172722 112269 Néi ®Þa 122804 1998 Quèc tÕ 77156 206532 134246 Néi ®Þa 129376 1999 Quèc tÕ 61692 216092 140460 Néi ®Þa 154400 2000 Quèc tÕ 72725 145351 145351 Néi ®Þa 72626 2001 Quèc tÕ 74125 146125 146125 Néi ®Þa 72000 Nguån: Phßng HCTH C«ng ty du lÞch Ninh B×nh. Chó thÝch: Qua b¶ng sè liÖu trªn ta nhËn thÊy ë cét (Tæng LK) sè l­îng kh¸ch tõ n¨m 1999 trë vÒ tr­íc lín h¬n nhiÒu so víi n¨m 2000 vµ 2001, lµ v× tõ n¨m 2000 trë l¹i ®©y ban qu¶n lý thùc hiÖn b¸n mét vÐ cho c¶ hai ®Þa ®iÓm th¨m quam lµ Tam Cèc vµ BÝch §éng, cßn tõ n¨m 1999 trë vÒ tr­íc ban qu¶n lý thùc hiÖn b¸n hai lÇn vÐ th¨m quan cho ®Þa ®iÓm BÝch §éng vµ Tam Cèc nªn con sè thèng kª l­ît kh¸ch cña khu lµ cao. Theo anh Nam phã gi¸m ®èc kinh doanh cña c«ng ty du lÞch Ninh B×nh cho biÕt, tõ n¨m 1999 trë vÒ tr­íc sè l­ît kh¸ch ®Õn khu ®i th¨m hai ®Þa ®iÓm chØ chiÕm 70% trong Tæng LK, v× vËy ®Ó sè liÖu trªn dù b¸o ®­îc sè kh¸ch cho V©n Long chóng ta ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh sè liÖu cho phï hîp víi sè liÖu n¨m 2000 vµ 2001, kÕt qu¶ ®iÒu chØnh ë cét Tæng LK ®iÒu chØnh B¶ng 14. Gi¶i thÝch: ®Ó gi¶i thÝch c¸ch ®iÒu chØnh ta lµm mét bµi to¸n nhá nh­ sau: gi¶ sö t¹i mét khu vùc tiÕn hµnh du lÞch, b¸n vÐ hai lÇn vµo th¨m quan 2 ®Þa ®iÓm, thùc tÕ cã 10 kh¸ch du lÞch. Gi¶ thiÕt: - ®i th¨m c¶ hai ®Þa ®iÓm cã 6 kh¸ch. cho nªn chØ cã 4 kh¸ch ®i th¨m mét ®Þa ®iÓm trong hai ®Þa ®iÓm trªn. nh­ vËy theo thèng kª tõ b¸n vÐ cña hai ®Þa ®iÓm trªn th× khu du lÞch sÏ cã 16 kh¸ch: 4 + 2x6 = 16 kh¸ch. Nh­ vËy tû lÖ % l­ît du kh¸ch ®i th¨m quan c¶ hai khu trong tæng sè l­ît kh¸ch lµ: 12 = 0,75(%) 16 VËy sè l­ît kh¸ch thùc tÕ th¨m quan khu du lÞch lµ: 16x0,25 +16x0,75 = 10(kh¸ch) 2 - Dù b¸o kh¸ch du lÞch ë Tam Cèc - BÝch §éng lµm c¬ së ®Ó dù b¸o l­ît kh¸ch du lÞch ë V©n Long. Theo sè liÖu ®· ®iÒu chØnh cña khu du lÞch Tam Cèc - BÝch §éng, Ta tiÕn hµnh dù b¸o sè l­îng kh¸ch du lÞch cña nh÷ng n¨m tiÕp theo nh­ sau: N¨m T Sè l­îng kh¸ch (y) t' t'2 t'*y 1997 1 112269 -2 4 -224538 1998 2 134246 -1 1 -134246 1999 3 140460 0 0 0 2000 4 145351 1 1 145351 2001 5 146125 2 4 292250 Tæng 678451 0 10 78817 Hµm xu thÕ vÒ l­ît kh¸ch trong n¨m t cã d¹ng: Yt = ao + a1xt Trong ®ã: yt: lµ sè l­ît kh¸ch cña n¨m t. ao, a1 lµ c¸c hÖ sè t­¬ng øng cµn x¸c ®Þnh tõ ph­¬ng tr×nh chuÈn sau: n: Sè l­îng mÉu nghiªn cø. (§Ó gi¶i hÖ ®¬n gi¶n ta thay c¸c gi¸ trÞ t = t' / St' = 0). Cho nªn hÖ ph­¬ng tr×nh chuÈn cã d¹ng: Hay: Do ®ã: VËy hµm xu thÕ l­ît kh¸ch cã d¹ng. Y = 135690 + 7881.7xt' TiÕn hµnh ngo¹i suy hµm xu thÕ ®Ó dù b¸o sè l­ît kh¸ch trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Ph­¬ng tr×nh cã d¹ng: yt^ = ao + a1.t' Trong ®ã: t' sè thø tù cña n¨m øng víi n¨m 1999 lµm gèc øng víi hai hÖ sè gãc a0, a1 ®· x¸c ®Þnh ë trªn ta cã ph­¬ng tr×nh dù b¸o nh­ sau: yt^ = 135690 + 7881,7xt' (*) VÝ dô dù b¸o l­ît kh¸ch trong n¨m 2002 nh­ sau: Lóc ®ã t' = 3 Thay vµo (*) ta cã. Yt^ = 135690 + 7881,7x3 = 159335 (L­ît kh¸ch) T­¬ng tù nh­ vËy ta tiÕp tôc dù b¸o l­ît kh¸ch du lÞch trong nh÷ng n¨m tiÕp theo víi kÕt qu¶ nh­ sau: N¨m Sè l­ît kh¸ch Tam Cèc - BÝch §éng X(%) Dù b¸o sè l­ît kh¸ch V©n Long 2002 159335 50 79668 2003 167217 55 91969 2004 175099 60 105059 2005 182980 60 109788 2006 190862 70 133603 2007 198744 85 168932 2008 206625 90 185963 2009 214507 110 235958 2010 222389 115 255747 2011 230270 115 264811 Trong nh÷ng n¨m ®Çu sè l­îng kh¸ch ®Õn V©n Long cã thÓ Ýt h¬n so víi Tam Cèc - BÝch §éng. Lý do lµ V©n Long ch­a tiÕn hµnh qu¶ng b¸, giíi thiÖu du lÞch, c¬ së h¹ tÇng trong giai ®o¹n ®Çu nµy míi ®ang ®­îc ®Çu t­ vµ c¸c tuyÕn du lÞch míi ®­îc h×nh thµnh. Trong nh÷ng n¨m tiÕp theo khi c¬ së h¹ tÇng, c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô dÞch vô du lÞch ®­îc hoµn thµnh th× sè l­îng kh¸ch ®Õn V©n long ch¾c ch¾n sÏ cao h¬n so víi ë Tam Cèc - BÝch §éng, V× ë V©n Long diÔn ra nhiÒu lo¹i h×nh du lÞch: DLST, du lÞch v¨n ho¸ vµ lÞch sö, du lÞch m¹o hiÓm... Tû lÖ % kh¸ch du lÞch tíi V©n Long so Víi Tan Cèc - BÝch §éng ®­îc dù b¸o cét X(%) ë trªn. Theo dù b¸o tæng sè l­ît kh¸ch ®Õn th¨m Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n long n¨m 2002 lµ: 79668 (L­ît kh¸ch). Do ®ã, sè kh¸ch ®Õn th¨m KBT - §NN V©n Long lµ: = 49793 (kh¸ch) VËy tæng lîi Ých du lÞch t¹o ra trong n¨m 2002 lµ: Tlv = 49793x199498 = 9933603914 (®ång) B»ng ch÷: ChÝn tû chÝn tr¨m ba m­¬i ba triÖu s¸u tr¨m linh ba ngh×n chÝn tr¨m m­êi bèn ®ång. T­¬ng tù ta tÝnh ®­îc tæng lîi Ých, trong c¸c n¨m tiÕp theo nh­ sau: N¨m Sè l­ît kh¸ch V©n Long Sè l­ît ®Õn tb cña mét du kh¸ch Sè kh¸ch Tlv 2002 79668 1,6 49793 9933603914 2003 91969 1,6 54481 10868850538 2004 105059 1,6 65662 13099437676 2005 109788 1,6 68618 13689153764 2006 133603 1,6 83502 16658481996 2007 168932 1,6 105583 21063597334 2008 185963 1,6 116227 23187054046 2009 235958 1,6 147474 29420768052 2010 255747 1,6 159842 31888159316 2011 264811 1,6 165507 33018315486 - Víi viÖc tiÕn hµnh du lÞch ®· ®em l¹i lîi Ých cho KBT- §NN V©n Long cô thÓ n¨m 2002 ­íc ®¹t 9933603914(®ång). §©y chÝnh lµ mét phÇn kinh phÝ, b­íc ®Çu hç trî cho ban qu¶n lý tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý vµ b¶o tån. II) KÕt qu¶ ®iÒu tra ngÉu nhiªn. Khu b¶o tån ®Êt NgËp n­íc V©n long- Ninh B×nh, lµ n¬i míi h×nh thµnh c¸c tuyÕn du lÞch. Do vËy viÖc sö dông ph­¬ng ph¸p TCM ch¾c ch¾n kh«ng thÓ l­îng ho¸ ®­îc hÕt gi¸ trÞ lîi Ých cña Khu b¶o tån. Cho nªn, trong ®Ò tµi nµy em ®· kÕt hîp víi ph­¬ng ph¸p ®iÒu tra ngÉu nhiªn ®Ó bæ sung thªm c¸c dÉn liÖu vÒ mÆt ®a dang sinh häc. Nh»m x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cho c¸c môc tiªu: - Ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i. - Lîi Ých cã thÓ ®em l¹i tõ du lÞch cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng trong Khu b¶o tån. - B¶o tån vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh. 1)Ph©n tÝch th«ng tin. §Ó cã ®­îc c¸c dÉn liÖu, em ®· lµm phiÕu ®iÒu tra vµ pháng vÊn mét sè ng­êi d©n ë gi¸p danh víi khu b¶o tån. Mµ träng ®iÓm lµ x· Gia V©n víi kÕt qu¶ nh­ sau B¶ng 16: Th«ng tin vÒ hiÖn tr¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn. k1)C¸c tµi nguyªn cßn nguyªn vÑn hay ®ang bÞ ®e do¹ ý kiÕn TÓ lÖ % Nguyªn vÑn. 9 45 §ang bÞ ®e do¹. 11 55 2)Lý do: Ch¨n th¶ gia sóc. 17 Du canh du c­. --- S¨n b¾n trém. 9 Du lÞch. --- Lý do kh¸c. 19 KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy cã tíi 55% ng­êi d©n, cho r»ng c¸c tµi nguyªn cña khu b¶o tån ®ang trong møc ®é ®e do¹. Do chÞu søc Ðp khai th¸c cña con ng­êi: Ch¨n th¶ gia sóc, s¨n b¾n trém vµ nhu cÇu chÊt ®èt ®· buéc mét sè ng­êi d©n vµo Khu b¶o tån khai th¸c c©y bôi, c©y gç lµm chÊt ®èt. ViÖc lµm nµy cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn m«i tr­êng sèng cña c¸c loµi sinh vËt. B¶ng 17: Th«ng tin vÒ tµi nguyªn cña Khu b¶o tån V©n Long- Ninh B×nh. 1) Trong KBT cã c¸c loµi sinh vËt nµo næi bËt. ý kiÕn Thùc vËt: §éng vËt: Vooc quÇn ®ïi tr¾ng; Chim n­íc: Cß tr¾ng, cß bî, lele, s©m cÇm, bå n«ng, r¸i c¸. 2) Di tÝch cã gi¸ trÞ ph¸t triÓn v¨n ho¸, du lÞch. Hang c¸, hang rïa, hang chanh, hang ruèi; ®Òn thê vua §inh; ®Òn thê Tø vÞ hång n­¬ng; ®Òn mÉu; ®Òn tr×nh; chïa nói xanh. 3) §Þa ®iÓn/ ®éng vËt hoang d· nµo hÊp dÉn du kh¸ch nhÊt. §éng vËt: Ng¾m Vooc quÇn ®ïi, chim n­íc vµ chim di c­. §Þa ®iÓm: C¸c hang ®éng: hang c¸, hang rïa, hang ruèi; c¸c ®Òn: ®Òn thê vua §inh, ®Òn thê Tø vÞ hång n­¬ng Theo b¶ng 17. Khu b¶o tån V©n Long- Ninh B×nh cã c¸c loµi sinh vËt næi bËt, §éng vËt:Vooc quÇn ®ïi, chim n­íc: Cß tr¾ng, cß bî, lele, r¸i c¸ vµ mét sè loµi chim di c­ nh­: S©m cÇm, Bå n«ng; Di tÝch cã gi¸ trÞ ph¸t triÓn v¨n ho¸, du lÞch lµ: §Òn MÉu, §Òn thê §inh Tiªn Hoµng, Chïa nói xanh, §Òn thê Tø VÞ Hång N­¬ng. - C¸c ®Þa ®iÓm hÊp dÉn du kh¸ch nhÊt: Nói Ba chon, nói MÌo cµo, nói M©m x«i, Hang c¸- Ch©n nói ®ång quyÓn, §Çm cót. §iÒu nµy lµ phï hîp bëi v× ®a sè ®Þa ®iÓm trªn ®Òu cã sù kÕt hîp du lÞch thiªn nhiªn: Ng¾m thó, th­ëng thøc thiªn nhiªn g¾n víi viÖc t×m hiÓu v¨n ho¸ lÞch sö vµ t×m hiÓu c¸c lÔ héi truyÒn thèng n¬i ®©y. 2) Ph¸t triÓn Du lÞch Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh. §­îc sù h­ëng øng cña nh©n d©n c¸c x· ven ®Çm, Sù quan t©m cña UBND tØnh Ninh B×nh phèi hîp víi ViÖn §iÒu Tra Qui Ho¹ch Rõng. §· tiÕn hµnh ®iÒu tra ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng tµi nguyªn thiªn nhiªn cña Khu b¶o tån V©n Long- Ninh B×nh vµ tr×nh Bé n«ng nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam. 4/ 2001 Bé n«ng nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n ViÖt Nam chÝnh thøc c«ng nhËn V©n Long lµ Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc ®Çu tiªn trong ®Êt liÒn cña vïng ®ång b»ng B¾c Bé. §©y lµ khu vùc cã mèi t­¬ng t¸c l©u dµi gi÷a con ng­êi vµ thiªn nhiªn ®· ®óc kÕt thµnh khu vùc cã ®Æc tÝnh riªng biÖt víi gi¸ trÞ thÈm mü, sinh th¸i/v¨n ho¸ vµ phong phó ®a d¹ng sinh häc. G×n gi÷ sù toµn vÑn cña mèi t­¬ng t¸c truyÒn thèng lµ sù thiÕt yÕu ®èi víi b¶o vÖ duy tr× vµ tiÕn ho¸ cña khu vùc. Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh bao gåm 4 sinh c¶nh: Nói ®¸ v«i vµ ®åi ®Êt sái, §Êt ngËp n­íc, Rõng trång, ruéng cÊy vµ b¶n lµng. Cïng víi sù ®a d¹ng sinh häc cao rÊt cã gi¸ trÞ ®Ó ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë ®©y. Du lÞch sinh th¸i (DLST) lµ mét kh¸i niÖm kh¸ míi ®èi víi quÇn chóng hiÖn nay, nh­ng hÇu hÕt c¸c ý kiÕn cho r»ng DLST lµ du lÞch dùa vµo thiªn nhiªn vµ cã c¸c ®Æc ®iÓm sau ®©y: Ýt t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn thiªn nhiªn, cã gi¸o dôc m«i tr­êng, cã tiÕp xóc céng ®ång ®Þa ph­¬ng nh­ng kh«ng t¸c ®éng tiªu cùc mµ gióp hä ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc vµ ngµnh nghÒ truyÒn thèng nhÊt lµ mét phÇn lîi nhuËn tõ DLST ®­îc dïng cho b¶o tån thiªn nhiªn ®­îc tíi th¨m vµ ®Ó ph¸t triÓn céng ®ång ®Þa ph­¬ng. (Bockley, 1994; Kocman, 1998; Lª V¨n Lanh, 1998). Tr­íc ®©y, DLST míi ®­îc h×nh thµnh, nã ®­îc bã hÑp t rong mét ®Þnh nghÜa mµ tÊt c¶ kh¸ch du lÞch kh«ng phï hîp víi ®Þnh nghÜa ®ã th× kh«ng ph¶i lµ kh¸ch DLST. Víi quan niÖm nh­ vËy, vµ sè l­îng kh¸ch kh«ng nhiÒu l¾m, thËt khã mµ më réng DLST còng nh­ kh«ng thÓ t¹o lîi nhuËn ®Ó hç trî b¶o tån vµ céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Do ®ã cã quan niÖm míi phï hîp h¬n ®· ra ®êi, nã ®­îc coi nh­ lµ mét lo¹t c¸c nguyªn t¾c ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c du kh¸ch phæ th«ng gióp hä ý thøc vµ tõ ®ã n¶y sinh ý muèn ®­îc thùc hµnh DLST. C¸c nguyªn t¾c ®ã bao gåm: Gi¸o dôc vÒ ý thøc m«i tr­êng thiªn nhiªn ®Ó t¨ng c­êng sù tham gia vµo b¶o tån, b¶o vÖ m«i tr­êng vµ duy tr× hÖ sinh th¸i; b¶o vÖ t¨ng c­êng b¶n s¾c v¨n ho¸; T¹o c«ng ¨n viÖc lµm vµ lîi nhuËn cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng. ViÖc ¸p dông DLST vµo du lÞch phæ th«ng lµ rÊt h÷u hiÖu ë ViÖt Nam, n¬i mµ hÇu hÕt du kh¸ch ®i theo c¸c nhãm ®«ng nh­ nhãm sinh viªn vµ nhãm c¸n bé viªn chøc. a) TiÒm n¨ng du lÞch sinh th¸i ë Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long-Gia ViÔn- Ninh B×nh. Khu b¶o tån V©n Long cã diÖn tÝch: 2643 ha, kh¸ ®a d¹ng vÒ c¸c hÖ sinh th¸i. Ngoµi hÖ sinh th¸i ®Êt ngËp n­íc vµ nói ®¸ v«i, ë ®©y cßn tån t¹i c¸c hÖ sinh th¸i nói ®Êt, ®Êt n«ng nghiÖp, rõng trång vµ n­¬ng d·y. *) Tµi nguyªn thiªn nhiªn. - N»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa, KBT V©n Long cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó vµ ®a d¹ng, rÊt thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn DLST. Qua ®iÒu tra b­íc ®Çu, trong KBT §Êt ngËp n­íc V©n long cã 457 loµi thùc vËt bËc cao thuéc 327 chi, 127 hä, trong ®ã cã nhiÒu loµi thùc vËt quÝ hiÕm cÇn ®­îc b¶o vÖ nh­: Trai, NghiÕn, L¸t hoa ... - VÒ ®éng vËt cã x­¬ng sèng ®· thèng kª ®­îc cã 39 loµi thó, 62 loµi chim, 26 loµi bã s¸t, 6 loµi l­ìng c­ vµ 44 loµi c¸. Ngoµi nhiÒu loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm ®· ®­îc ghi trong s¸ch ®á ViÖt Nam nh­ B¸o hoa mai, S¬n d­¬ng, R¸i c¸, Kú ®µ, Ph­îng hoµng ®Êt, S©m cÇm, Bå n«ng...ë V©n Long cßn cã loµi linh tr­ëng næi tiÕng vµ rÊt quÝ hiÕm cña ViÖt Nam, ®ã lµ Vooc quÇn ®ïi tr¾ng. Víi h¬n 40 c¸ thÓ, ®µn Vooc quÇn ®ïi tr¾ng ë V©n Long lµ quÇn thÓ lín nhÊt cña loµi nµy trªn thÕ giíi. ë ®©y còng lµ m«i tr­êng sèng thÝch hîp cña nhiÒu ®éng thùc vËt thuû sinh, ®· thèng kª ®­îc 39 loµi thùc vËt bËc cao, 96 loµi thùc vËt næi thuéc 5 ngµnh t¶o, trong ®ã cã nhiÒu loµi t¹o nªn nh÷ng th¶m rong n­íc rÊt ®Ñp. Ngoµi ra, KBT V©n long cßn cã mét khu rõng trªn nói ®¸ v«i víi nhiÒu loµi thùc vËt quÝ hiÕm, ë ®©y cã thÓ ph¸t triÓn du lÞch m¹o hiÓm nh­ leo nói. *) Tµi nguyªn gi¸ trÞ v¨n ho¸, lÞch sö. - N»m trong vïng kinh ®« cò cña 3 triÒu §inh, TiÒn Lª vµ Lý, V©n Long chøa trong m×nh nhiÒu di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö §Òn thê Vua §inh, ®Òn Tø vÞ hång n­¬ng, ®Òn §øc th¸nh nguyÔn, ®Òn Tr×nh, chïa §Þch léng n»m trong khu b¶o tån ®Êt ngËp n­íc hay vïng ®Öm lµ nh÷ng di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö næi tiÕng. - HÖ thèng nói ®¸ v«i V©n Long cã tíi 32 hang ®éng: Hang c¸, Hang bãng, Hang rïa, Hang chanh sÏ lµ nh÷ng ®iÓm hÊp dÉn kh¸ch du lÞch sau nµy. Sù ®Æc h÷u vÒ ®éng thùc vËt lµ mét hÊp dÉn lín ®èi víi DLST mang tÝnh chÊt nghiªn cøu khoa häc. Nh÷ng nhµ khoa häc cã thÓ ®Õn ®©y ®Ó t×m hiÓu nh÷ng loµi ®éng thùc vËt chØ cã ë ViÖt Nam. Sù phong phó vÒ hÖ sinh th¸i sÏ cho ra ®êi nh÷ng s¶n phÈm, ®Þa ®iÓm du lÞch sinh th¸i hÊp dÉn. b) HiÖn tr¹ng du lÞch sinh th¸i cña Khu b¶o tån ®Êt ngËp n­íc V©n Long- Gia ViÔn- Ninh B×nh. Tuy cã tiÒm n¨ng hÕt søc to lín, nh­ng du lÞch sinh th¸i ë V©n Long cßn ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña sù ph¸t triÓn. C¸c ho¹t ®éng ®a sè mang tÝnh chÊt tù ph¸t, ch­a cã s¶n phÈm vµ ®èi t­îng phôc vô râ rµng, ch­a cã sù quan t©m thÝch ®¸ng tíi viÖc ®µo t¹o vÒ du lÞch sinh th¸i. - MÆc dï ®· cã nh÷ng tuyÕn du lÞch mang tÝnh chÊt DLST nh­ng trªn thùc tÕ chØ lµ du lÞch thiªn nhiªn hay du lÞch liªn quan ®Õn thiªn nhiªn. - Ho¹t ®éng gi¸o dôc, diÔn gi¶i m«i tr­êng, - Mét yÕu tè rÊt c¬ b¶n ®Ó ph©n biÖt víi c¸c lo¹i h×nh du lÞch kh¸c ch­a ®­îc triÓn khai do thiÕu c¸n bé am hiÓu vÒ lÜnh vùc nµy. Cô thÓ trªn c¸c tuyÕn th¨m quan cßn thiÕu rÊt nhiÒu biÓn chØ dÉn/ chØ b¸o. - Lîi Ých tõ ho¹t ®éng du lÞch cßn Ýt, ch­a hç trî ®­îc nhiÒu cho c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t triÓn céng ®ång ®Þa ph­¬ng. Nh©n d©n ®Þa ph­¬ng ch­a ®­îc thu hót nhiÒu vµo ho¹t ®éng du lÞch cña KBT. c) Nguyªn nh©n. Nguyªn nh©n v× sao DLST ë KBT V©n Long Ch­a ®­îc ph¸t triÓn t­¬ng søng víi tiÒm n¨ng cña nã th× kh¸ nhiÒu. nh­ng nh×n chung nã cã mét vµi nguyªn nh©n chÝnh. - Sù Ýt hiÓu biÕt vÒ kh¸i niÖm DLST lµ mét sù h¹n chÕ kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn. - Ban qu¶n lý míi chØ chó träng b¶o vÖ rõng mµ ch­a quan t©m tíi qu¶n lý rõng bÒn v÷ng vµ ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i. KBT V©n Long cßn thiÕu c¸c ph­¬ng tiÖn cung cÊp th«ng tin gi¸o dôc, diÔn gi¶i m«i tr­êng vµ ch­a cã h­íng dÉn viªn du lÞch sinh th¸i chuyªn nghiÖp, am hiÓu ®Çy ®ñ, t­êng tËn c¸c tµi nguyªn du lÞch cña chÝnh m×nh. - C¸c ®iÓm du lÞch sinh th¸i ch­a ®­îc qui ho¹ch, ch­a cã nguyªn t¾c chØ ®¹o ®Ó du kh¸ch dùa vµo ®ã ®Ó xem m×nh ®ang tiÕn hµnh DLST hay mét lo¹i h×nh du lÞch nµo kh¸c. - §ã lµ sù kÐm ph¸t triÓn cña c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho du lÞch sinh th¸i, mÆc dï DLST vµ kh¸ch du lÞch sinh th¸i kh«ng chó träng l¾m ®Õn sù hiÖn ®¹i cña c¬ së vËt chÊt, nh­ng cÇn phôc vô tèi thiÓu ®Ó du kh¸ch khái bËn lßng mçi khi cÇn ®Õn chóng. Thùc tÕ cho thÊy ë V©n Long c¬ së h¹ tÇng ch­a ®­îc ®Çu t­, ch­a ®¸p øng ®­îc cho ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i. - Tèc ®é ph¸t triÓn ch­a t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng du lÞch cña tØnh, ch­a thèng nhÊt vÒ mÆt qu¶n lý nhµ n­íc cßn ph©n t¸n trång chÐo. - §éi ngò nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý vµ phôc vô kinh doanh du lÞch cßn Ýt, l¹i kh«ng ®­îc ®µo t¹o cã hÖ thèng vµ c¬ b¶n, nªn tr×nh ®é cßn ch¾p v¸ kh«ng cã h­íng l©u dµi do ®ã c«ng t¸c phôc vô cßn kÐm chÊt l­îng, hiÖu qu¶ thÊp, kh«ng ®¸p øng víi yªu cÇu c«ng t¸c ®æi míi, ®Æc biÖt lµ phÊn ®Êu ®Ó kinh tÕ du lÞch thµnh ngµnh kinh tÕ tæng hîp vµ mòi nhän. - ViÖc thu hót ®Çu t­ vµo du lÞch ch­a huy ®éng m¹nh mÏ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ vµ kinh doanh du lÞch, ch­a ®a d¹ng ho¸ chñ ®Çu t­, cßn tr«ng chê dùa vµo nguån vèn cÊp cña Nhµ n­íc . d) Lîi Ých mang l¹i cho céng ®ång ®i¹ ph­¬ng tõ ho¹t ®éng du lÞch sinh th¸i. Nh÷ng ng­êi ®Ò x­íng DLST cho r»ng, cÇn ph¶i l«i kÐo sù tham gia cña céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµo ho¹t ®éng DLST vµ nã lµ h×nh thøc ph¸t triÓn sinh th¸i. Lµ mét ph­¬ng thøc thiÕt thùc vµ cã hiÖu qu¶ trong viÖc c¶i thiÖn nÒn kinh tÕ x· héi cña tÊt c¶ c¸c quèc gia (Cebllos - Lascurain, 1991). Tuy nhiªn, hä còng c«ng nhËn r»ng nh÷ng nhËn xÐt trªn lµ nh÷ng lêi hïng biÖn h¬n lµ thùc tÕ. §· cã nhiÒu tr­êng hîp DLST ®· g©y ra nhiÒu vÊn ®Ò tiªu cùc h¬n lµ mang l¹i lîi Ých nh­ dù tÝnh. MÆc dï cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra hiÖn t­îng tiªu cùc trªn, nh­ng cã mét vµi ý kiÕn thÓ hiÖn trong c¸c tµi liÖu m« t¶ v× sao DLST ®· kh«ng dÉn ®Õn ph¸t triÓn sinh th¸i. Thø nhÊt, ®ã lµ do thiÕu ý chÝ chÝnh trÞ vµ cam kÕt cña nhµ n­íc trong viÖc " Huy ®éng c¸c nguån lùc: -con ng­êi, tµi chÝnh, v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc -®Ó ®¶m b¶o cho viÖc kÕt hîp c¸c nguyªn t¾c sinh th¸i vµo ph¸t triÓn kinh tÕ". Mét nguyªn nh©n kh¸c lµ ngµnh du lÞch chñ yÕu ®­îc thóc ®Èy bëi lîi Ých to lín tõ bªn ngoµi. Do vËy kh«ng ®­îc x©y dùng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®Þa ph­¬ng vµ lîi Ých th­êng chØ dµnh cho c¸c ®èi t­îng ngoµi khu vùc. Chóng ta cÇn ph¶i cã qui ho¹ch cÈn thËn cho c¸c dù ¸n du lÞch sinh th¸i, h¬n lµ ®Ó mÆc c¸c ho¹t ®éng DLST diÔn ra theo sù chi phèi cña thÞ tr­êng. Nh»m tr¸nh nh÷ng ¶nh h­ëng phô tiªu cùc cña du lÞch. Víi Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh, h­íng ph¸t triÓn lµ kÕt hîp víi DLST nh»m cung cÊp kinh phÝ cho viÖc b¶o vÖ vµ qu¶n lý KBT còng nh­ t¹o thu nhËp cho nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. §iÓm mÊu chèt cña KBT lµ sù mong muèn t¨ng tèi ®a c¸c t¸c ®éng cã lîi cho m«i tr­êng vµ kinh tÕ x· héi cña ®Þa ph­¬ng ®ång thêi gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc. Th«ng qua c¸c h×nh thøc gi¸o dôc, chia sÎ lîi nhuËn, tham gia vµo qu¸ tr×nh ra quyÕt ®Þnh phï hîp víi môc tiªu trong viÖc tiÕp cËn khai th¸c tµi nguyªn. Trong phÇn nµy ®Ò cËp ®Õn ho¹t ®éng DLST vµ c«ng t¸c b¶o vÖ rõng trong KBT mµ môc tiªu c¬ b¶n lµ cung cÊp lîi Ých cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng. C¸c vÊn ®Ò ®­îc nhÊn m¹nh ë ®©y lµ c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh lµm viÖc víi céng ®ång ®Ó nh»m b¶o ®¶m r»ng ph¸t triÓn DLST lµ phï hîp víi môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, sinh th¸i vµ kinh tÕ cña ®Þa ph­¬ng. Chó träng vµo viÖc tham gia réng r·i cña ®Þa ph­¬ng vµo qu¸ tr×nh qui ho¹ch DLST vµ x¸c ®Þnh c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn. ViÖc ph¸t triÓn DLST sÏ ®em l¹i viÖc lµm cho nh©n d©n ®Þa ph­¬ng. Víi viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng thu hót lao ®éng ®Þa ph­¬ng, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm míi. Mét ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña vïng §Êt ngËp n­íc V©n Long, muèn ®Õn ®­îc ®Þa ®iÓm th¨m quan du kh¸ch ph¶i ®i thuyÒn. SÏ thu hót nh©n d©n c¸c x· vµo ho¹t ®éng phôc vô sù di chuyÓn cña du kh¸ch. T¹o ra sù chia sÎ lîi Ých cña KBT víi nh©n d©n ®Þa ph­¬ng, ®Ó ph¸t triÓn du lÞch theo ®óng nghÜa DLST th× ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng tham gia lµ thÝch hîp nhÊt. Hä lµ nh÷ng ng­êi am hiÓu c¸c di tÝch v¨n ho¸, lÞch sö trong KBT, bëi lÏ cã nh÷ng ng­êi ®i du lÞch hä kh«ng chØ nh×n ng¾m, chiªm ng­ìng thiªn nhiªn mµ hä cßn muèn t×m hiÓu v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. §a phÇn kh¸ch du lÞch ®Õn ®©y, ®Òu cã nhËn xÐt lµ chÊt l­îng KBT ë møc ®é trung b×nh vµ kh¸. §iÒu nµy còng dÔ hiÓu, c¬ së h¹ tÇng ë ®©y ch­a ph¸t triÓn, c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô du lÞch trang bÞ mét c¸ch th« s¬ vµ vÉn cßn thiÕu: C¸c biÓn chØ dÉn, biÓn gi¶i thÝch vµ c¸c tê r¬i. Kh¸ch du lÞch ®Õn ®©y, víi môc ®Ých th­ëng thøc vµ chiªm ng­ìng thiªn nhiªn. Hä còng muèn mua mét sè ®å l­u niÖm lµm quµ, ngoµi nh÷ng bøc ¶nh thiªn n hiªn. T«i tin r»ng víi b¶n chÊt cÇn cï vµ khÐo lÐo cña lao ®éng n¬i ®©y viÖc ®­a c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng cña ®Þa ph­¬ng: Thªu, den vµ ®an l¸t vµo s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng l­u niÖm lµ thµnh c«ng. Víi viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ nh­ trªn sÏ thu hót ®­îc lao ®éng trong lóc n«ng nhµn vµ t¹o thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh lµ mét khu réng víi nhiÒu ®iÓm th¨m quan lý thó. TØnh vµ ®Þa ph­¬ng cÇn phèi hîp víi nhau trong qu¸ tr×nh x©y dùng nhµ nghØ vµ nhµ hµng ¨n uèng nh»m l­u tró kh¸ch du lÞch, tr¸nh t×nh tr¹ng kh¸ch ®Õn råi l¹i ®i. ViÖc x©y dùng nhµ nghØ, ph¶i ®¶m b¶o ®óng nguyªn t¾c du lÞch sinh th¸i b»ng viÖc hç trî cho n«ng d©n x©y dùng c¸c nhµ nghØ trong b¶n lµng, t¹o c¬ héi cho du kh¸ch tiÕp cËn víi v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng dÔ dµng h¬n, ®ång thêi còng t¹o ra thu nhËp cho ng­¬i d©n tõ lÜnh vùc ho¹t ®éng nhµ nghØ. e) Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i ë Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long. Sù tån t¹i cña lîi Ých gi¶i trÝ bao cÊp cho d©n c­, lµ mét sù hîp lý cña viÖc ph¸t triÓn DLST. ThËm trÝ c¶ khi chi phÝ kh«ng c©n ®èi víi lîi Ých tµi chÝnh thu ®­îc tõ lÖ phÝ. Tuy nhiªn, sù hîp lý nµy cÇn ph¶i lµm røt kho¸t, lîi Ých thùc tÕ cho d©n c­ ph¶i ®­îc ­íc l­îng khi cã thÓ sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ chi phÝ ®i l¹i hoÆc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ngÉu nhiªn. Thùc tÕ r»ng c¸c khu thiªn nhiªn, cung cÊp c¶ lîi Ých tµi chÝnh tõ DLST vµ c¸c lîi Ých phi tµi chÝnh truyÒn thèng th­êng cã ¶nh h­ëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh vÒ diÖn tÝch cÇn ®­îc b¶o vÖ ë tr¹ng th¸i tù nhiªn. Thø nhÊt, du lÞch hç trî cho c¸c lîi Ých b¶o tån truyÒn thèng vµ do ®ã t¨ng ®­îc sù biÖn hé vÒ kinh tÕ cho b¶o tån, thø hai, lîi Ých b¶o tån, hç trî lîi Ých du lÞch. Mét vÝ dô vÒ lîi Ých truyÒn thèng, hç trî du lÞch ®Ó biÖn hé cho viÖc ph¸t triÓn mét v­ên quèc gia vµ khu ®Öm lµ dù ¸n Kropup cña Cameroon. Qua ph©n tÝch ng­êi ta ®­îc kÕt qu¶ lµ. Du lÞch chØ s¶n sinh 1.360.000 b¶ng tÝnh theo gi¸ hiÖn t¹i, nh­ng víi chi phÝ lµ 15.238.000 b¶ng nÕu chØ du lÞch th«i th× kh«ng thÓ biÖn hé cho dù ¸n KBTTN. Tuy nhiªn, khi lîi Ých du lÞch ®­îc kÕt hîp víi c¸c lîi Ých kh¸c, KBTTN trë nªn ®¸ng ®­îc thµnh lËp. Nh­ vËy, trong tr­êng hîp nµy du lÞch lµ rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho lîi Ých v­ît tréi chi phÝ. Mét sè yÕu tè bÞ bá qua trong rÊt nhiÒu c¸c ph­¬ng tiÖn DLST hiÖn nay lµ sù t­ëng t­îng, tÝnh m¹o hiÓm vµ kh¸m ph¸. MÆc dï hÇu hÕt c¸c du kh¸ch tíi c¸c KBTTN ®Ó chiªm ng­ìng c¶nh ®Ñp vµ m«i tr­êng thiªn nhiªn ®éc ®¸o, rÊt nhiÒu kh¸ch du lÞch còng cã mong muèn cao vÒ ph­¬ng tiÖn ¨n nghØ. ë ®©y, kh«ng cã ý ®Ò cao viÖc t¹o ra mét kh«ng khÝ c«ng viªn hay c¸c phßng nghØ xa hoa qu¸ ®¸ng. Nh­ng viÖc ®¸p øng c¸c yªu cÇu c¬ b¶n vÒ chç ë lµ rÊt quan träng. N¬i ¨n nghØ cÇn cã kiÕn tróc g©y dung ®éng vµ høng thó ®¸p øng mét phÇn mong muèn cña kh¸ch du lÞch, nh÷ng ng­êi ®· ®Õn ®©y ®Ó ®­îc sèng trong m«i tr­êng thiªn nhiªn hoang d· vµ ®Ó tËn mét chót tho¶i m¸i khi hoµng h«n bu«ng xuèng. §iÒu nµy ph¶n ¸nh tÝnh phøc t¹p cña DLST vµ nhu cÇu viÖc kÕt hîp viÖc b¶o tån thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. Ta quan niÖm r»ng c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô nh­ lµ "Mét cöa sæ h­íng ra thÕ giíi thiªn nhiªn" lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó häc hái vµ t×m hiÓu. MÆc dï, ®©y chØ lµ mét khÝa c¹nh cña DLST, ViÖc thiÕt kÕ c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô cã thÓ cñng cè t¨ng c­êng sù tËn h­ëng vµ hiÓu biÕt cña kh¸ch du lÞch ®èi víi KBTTN. ThËt kh«ng dÔ kh¸m ph¸, x¸c ®Þnh vµ l­îng ho¸ ®­îc nh÷ng mong muèn cña du kh¸ch. §©y lµ mét thÞ tr­êng ph©n ho¸ vµ kh¸ch du lÞch cã nh÷ng nhu cÇu vµ ®éng c¬ rÊt kh¸c nhau. MÆc dï cã mét sè kh¸ch DLST b»ng lßng víi viÖc sö dngj lÒu, nh÷ng ng­êi kh¸c sÏ thÝch (s½n sµng tr¶ tiÒn cao) c¸c phßng khÐp kÝn vµ c¸c tiÖn nghi kh¸c. Du lÞch sinh th¸i lµ mét hiÖn t­îng xuÊt ph¸t ra tõ du lÞch truyÒn thèng víi biÓn, n¾ng vµ c¸t (Du lÞch 3S Sea - Sun - Sand). Nã thÓ hiÖn sù phiªu l­u, mét c¬ héi t×m hiÓu, b¶o tån vµ thö nghiÖm tinh thÇn trong thÕ giíi thiªn nhiªn. Nh­ vËy, khi chóng ta x©y dùng c¬ së phôc vô cho DLST ph¶i t«n träng ®Þa h×nh, ®Þa vËt tr¶i qua hµng triÖu n¨m vµ lµ mét hiÖn th©n cña thµnh c«ng ®· v­ît qua thö th¸ch kh¾c nghiÖt cña thêi gian vÒ tÝnh h÷u hiÖu, chøc n¨ng vµ vÎ ®Ñp. Ch¼ng h¹n, khi tiÕn hµnh x©y d­ng c¬ së h¹ tÇng, ®iÓm ng¾m thó chóng ta ph¶i quan s¸t c¸c ho¹t ®éng cña c¸c ®éng vËt ë gÇn c«ng tr×nh ®Ó kh«ng lµm gi¸n ®o¹n c¸c ho¹t ®éng vµ n¬i ë cña chóng. Bëi lÏ, mçi loµi ®éng vËt ®Òu cã "kho¶ng c¸ch ch¹y trèn". NÕu nh­ c¸c ph­¬ng tiÖn hç trî du lÞch ®­îc n©ng cao, sÏ hç trî cho chÊt l­îng th¨m quan cña kh¸ch vµ n©ng cao ý thøc r»ng mét chuyÕn th¨m quan lµ mét c¸i g× ®ã phi th­êng, lµ c¬ héi quý gi¸ ®Ó häc hái, ®Ó c¶m nhËn vµ c¶m thÊy thÕ giíi xung quanh. - §èi víi Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh, c¬ së h¹ tÇng ch­a ®­îc tèt. Trong thêi gian tíi h­íng ph¸t triÓn cña Khu b¶o tån lµ kÕt hîp víi du lÞch sinh th¸i. V× vËy, mét khi ph­¬ng tiÖn du lÞch ®­îc x©y dùng. CÇn ph¶i dùa trªn cuéc ®èi tho¹i víi céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµ c¸ nh©n c¸c nhµ ph¸t triÓn. NÕu nhµ ph¸t triÓn lµ ng­êi ngoµi vïng ®­îc ph¸t triÓn, viÖc sö dông c«ng d©n ®Þa ph­¬ng trong qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch còng nh­ trong viÖc bè trÝ nh©n sù sau nµy cã ý nghÜa thiÕt yÕu. Sù tham gia ®Þa ph­¬ng cã lîi cho nhµ ph¸t triÓn trªn ba ph­¬ng diÖn: KiÕn thøc vÒ sinh th¸i vµ v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng cã thÓ hç trî cho thiÕt kÕ; t¹o ®iÒu kiÖn tham gia vµ cung cÊp lîi Ých cho ®Þa ph­¬ng rÊt quan träng cho sù ñng hé DLST l©u dµi trong ®Þa ph­¬ng vµ sù tham gia nµy cã thÓ gi¶m c¸c t¸c ®éng tiªu cùc vÒ mÆt v¨n ho¸. Chóng ta cÇn lµm viÖc trong lßng céng ®ång vµ v¨n ho¸ hiÖn t¹i cña ®Þa ph­¬ng cµng nhiÒu cµng tèt, cÇn nhËn thøc ®­îc gi¸ trÞ cña d©n ®Þa ph­¬ng còng nh­ nguån lao ®éng cña d©n ®Þa ph­¬ng. Nh»m dù tÝnh sù x©m nhËp cña c¸c ph­¬ng tiÖn vµo v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. V× DLST cÇn ph¶i "Lµm cho con ng­êi sèng tèt h¬n, chø kh«ng cÇn thiÕt ®em l¹i nhiÒu vËt chÊt h¬n". MÆt kh¸c, ®èi víi kh¸ch du lÞch sinh th¸i n­íc ngoµi, mét chuyÕn th¨m quan, c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô DLST thÓ hiÖn mét tõng tr¶i giao l­u v¨n ho¸. Do vËy, c¸c ph­¬ng tiÖn khi ®­a vµo phôc vô du lÞch kh«ng ®èi nghÞch víi phong c¸ch sèng cña ®Þa ph­¬ng. Ng­êi viÕt ë ®©y kh«ng cã ý ®Þnh biÖn hé cho ý nghÜ "B¶o thñ vÒ v¨n ho¸". V¨n ho¸ thay ®æi vµ ph¸t triÓn mét c¸ch tù nhiªn. Tuy vËy, mét ®iÒu cÇn thiÕt lµ ph¶i lµm mäi c¸ch cã thÓ lµm gi¶m nh÷ng có sèc do sù thay ®æi ®ét ngét víi v¨n ho¸ ®Þa ph­¬ng. - Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long- Ninh B×nh, cÇn phèi hîp víi c¸c viÖn nghiªn cøu, c¸c tr­êng ®¹i häc trong viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra tµi nguyªn thiªn nhiªn ®Ó bæ sung c¸c dÉn liÖu vÒ ®éng thùc vËt, h×nh thµnh c¸c tê r¬i, b¶n ®å du lÞch sinh th¸i. - TiÕn hµnh quy ho¹ch nh÷ng khu vùc du lÞch sinh th¸i: Ng¾m thó trªn nói MÌo cµo, th¨m c¸c di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö: §Òn vua §inh, ®Òn tr×nh... X©y dùng c¸c biÓn chØ dÉn vµ b¶n ®å thÓ hiÖn nh÷ng n¬i sÏ tiÕn hµnh DLST vµ nh÷ng n¬i cÇn b¶o vÖ (kh«ng tiÕn hµnh ho¹t ®éng du lÞch). MÆt kh¸c c¨n cø vµo NghÞ QuyÕt sè 03 - NQ/TU cña Ban th­êng vô TØnh Uû Ninh B×nh vÒ ph¸t triÓn du lÞch tõ nay ®Õn n¨m 2010 cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p sau: - T¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸o dôc tuyªn truyÒn, gi¸o dôc n©ng cao nhËn thøc cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, cña c¸n bé, nh©n d©n vÒ vÞ trÝ, vai rß, triÓn väng ph¸t triÓn vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cña du lÞch, t¹o sù thèng nhÊt vÒ t­ t­ëng vµ hµnh ®éng, tËp trung ®Çu t­ cho ph¸t triÓn du lÞch. - Huy ®éng thu hót c¸c nguån lùc ®Çu t­ vµo x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, söa ch÷a tén t¹o c¸c di tÝch, danh lam th¾ng c¶nh, nhµ nghØ. - Cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ vµ kinh doanh du lÞch, b¶o ®¶m ho¹t ®éng ®óng h­íng. §ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vÒ du lÞch. - KhuyÕn khÝch ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ cã chÊt l­îng cao, mang ®Ëm dÊu Ên cña quª h­¬ng Ninh B×nh, ®Ó phôc vô kh¸ch ®ång thêi t¹o thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng. - Chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n, nghiÖp vô, nhÊt lµ n¨ng lùc qu¶n lý, tæ chøc, ý thøc, tr¸ch nhiÖm vµ phong c¸ch v¨n minh lÞch sù trong phôc vô kh¸ch du lÞch cña ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn. cã c¬ chÕ thu hót tuyÓn dông nh÷ng c¸n bé thùc sù cã phÈm chÊt vµ n¨ng lùc tèt vÒ tØnh lµm c«ng t¸c du lÞch. 3) Ph¸t triÓn vµ b¶o tån vïng §Êt ngËp n­íc V©n long- Gia ViÔn- Ninh B×nh. a) Ph¸t triÓn bÒn v÷ng KBT - §NN V©n Long. Ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ qu¸ tr×nh n©ng cao ®iÒu kiÖn sèng vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn cña con ng­êi. Ph¸t triÓn lµ qui luËt chung cña mäi thêi ®¹i, cña mäi quèc gia. §Ó ®¹t ®Õn môc tiªu cña sù ph¸t triÓn ph¶i tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng ph¸t triÓn, bao gåm c¸c chiÕn l­îc, qui ho¹ch, kÕ ho¹ch. C¸c ho¹t ®éng ph¸t triÓn mang lîi Ých kinh tÕ - x· héi to lín, nh­ng ®ång thêi còng g©y ra nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn m«i tr­êng vµ tµi nguyªn. M«i tr­êng vµ ph¸t triÓn cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, nh­ng gi÷a chóng lu«n cã m©u thuÉn. Dung hoµ ®­îc nh÷ng m©u thuÉn ®ã th× sù ph¸t triÓn míi ®­îc æn ®Þnh vµ l©u dµi nãi c¸ch kh¸c lµ ®¹t ®Õn sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Ph¸t triÓn bÒn v÷ng (PTBV) lµ sù ph¸t triÓn nh»m tho¶ m·n nhu cÇu hiÖn t¹i vµ kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña thÕ hÖ t­¬ng lai. C¬ së cña PTBV lµ: Gi¶m ®Õn møc thÊp nhÊt sù kh¸nh kiÖt tµi nguyªn, ®¶m b¶o sö dông l©u dµi tµi nguyªn kh«ng t¸i t¹o; B¶o tån tÝnh ®a d¹ng sinh häc, ®¶m b¶o tµi nguyªn t¸i t¹o cã kh¶ n¨ng phôc håi; Gi÷ c©n b»ng sinh th¸i cña c¸c hÖ tù nhiªn, ®¶m b¶o n¨ng suÊt sinh häc cao. Khu vùc KBT V©n Long cã ®ñ nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn. §ã lµ c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, c¬ së h¹ tÇng vµ con ng­êi. Tµi nguyªn cã gi¸ trÞ ë ®©y tr­íc hÕt lµ ®Êt, bao gåm tÊt c¶ c¸c ®Çm §Êt ngËp n­íc víi diÖn tÝch 341 ha ngËp quanh n¨m, tµi nguyªn khÝ hËu cã dåi rµo nhiÖt, Èm, bøc x¹ cho c¸c lo¹i c©y trång ph¸t triÓn. tr×nh ®é d©n trÝ tuy cßn thÊp, nh­ng ng­êi d©n lao ®éng cÇn cï. hÖ thèng giao th«ng néi vïng vµ liªn vïng ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn. Trªn thùc tÕ, tõ n¨m 1960 ®Õn nay, ë vïng nµy ®· triÓn khai mét sè dù ¸n vÒ thuû lîi, n«ng nghiÖp, giao th«ng... ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cho céng ®ång. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®ã còng ®· n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò bÊt cËp ®èi víi tµi nguyªn vµ m«i tr­êng sinh th¸i. Nguyªn t¾c b¶o ®¶m cho PTBV khu vùc §Êt ngËp n­íc V©n long lµ: - B¶o tån ®­îc tÝnh ®a d¹ng sinh häc cña vïng §NN V©n long, b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn nguån lîi cña nã - Sö dông c¸c d¹ng tµi nguyªn c¬ b¶n hiÖn cã sao cho hîp lý ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ, nh­ng kh«ng lµm suy gi¶m c¹n kiÖt nguån tµi nguyªn ®ã. Kh¬i dËy nh÷ng d¹ng tµi nguyªn trong vïng cßn ®ang ë d¹ng tiÒm tµng. - Cè g¾ng ph¸t triÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn, tr¸nh nÐ c¸c thiªn tai, kh«ng hµnh ®éng tr¸i víi qui luËt tù nhiªn, kh«ng lµm tæn h¹i ®Õn m«i tr­êng n­íc vµ hÖ sinh th¸i cña KBT V©n Long. - Ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp ®a d¹ng, kh«ng ®i vµo h­íng ®éc canh c©y trång ®Ó tr¸nh nh÷ng thÊt th­êng cña biÕn ®æi khÝ hËu. - Ph¸t huy tèi ®a néi lùc trong vïng ®Ó ph¸t triÓn. Sù viÖn trî cña ngo¹i lùc lµ cÇn thiÕt nh­ng chØ ®Ó t¹o tiÒn ®Ò, t¹o ®µ cho sù ph¸t triÓn. §Ó ®¶m b¶o mang l¹i lîi Ých kinh tÕ - x· héi vµ m«i tr­êng sinh th¸i mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ l©u dµi, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn KBT V©n long ph¶i dùa trªn c¸c c¨n cø vµ theo quan ®iÓm sau. - Tu©n thñ chiÕn l­îc ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®· nªu ë trªn. - Dùa theo c¸c ®Þnh h­íng qui ho¹ch ph¸t triÓn cña nhµ n­íc, tØnh, huyÖn. - Khai th¸c triÖt ®Ó §Êt ngËp n­íc theo c¸c ®Æc ®iÓn tù nhiªn cña nã. - LÊy hé n«ng d©n lµm ®¬n vÞ c¬ b¶n trong ®Çu t­ ph¸t triÓn. b) B¶o tån vïng §Êt ngËp n­íc V©n Long- Gia ViÔn- Ninh B×nh. Cã mét minh chøng cho rÊt nhiÒu dù ¸n DLST lµ ngµnh nµy cã thÓ t¨ng c­êng ho¹t ®éng b¶o tån. B»ng c¸ch chøng tá tÇm quan träng cña c¸c khu thiªn nhiªn, trong viÖc s¶n sinh thu nhËp tõ du lÞch. VÝ dô. Dù ¸n KBT Annapurina (ACAP) ®­îc thiÕt lËp nh»m gi¶m thiÓu c¸c t¸c ®éng tiªu cùc cña du lÞch, t¨ng c­êng c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña khu vùc. Mét phÇn lîi nhuËn ®­îc sö dông cho ph¸t triÓn ®Þa ph­¬ng, qu¶n lý hµnh chÝnh ®­îc ph©n t¸n tíi c¸c cÊp ®Þa ph­¬ng, c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ®­îc ®Ò ra cho c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc ®Þa ph­¬ng. Sù tham gia ®Þa ph­¬ng bao gåm mét ban tham gia thiÕt lËp nhµ nghØ, thµnh lËp uû ban qu¶n lý rõng vµ kiÓm so¸t khai th¸c gç. KÕt qu¶ lµ n¹n ph¸ rõng gi¶m ®¸ng kÓ, nh©n d©n ®Þa ph­¬ng ®ang ngµy cµng chñ ®éng h¬n ®èi víi tµi nguyªn cña m×nh. Quan ®iÓm chÝnh lµ ng­êi d©n n«ng th«n th­êng cã Ýt lùa chän nµo kh¸c, viÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ lµm suy tho¸i hoÆc ph¸ huû c¸c nguån tµi nguyªn. Bëi lÏ, c¸c ph­¬ng thøc sö dông tµn ph¸ tµi nguyªn th­êng kh«ng thÓ ®­îc chÆn ®øng nÕu kh«ng cã sù thay ®æi vÒ hiÖn tr¹ng kinh tÕ x· héi cña céng ®ång. ChØ khi chÝnh b¶n th©n céng ®ång cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc sù ph¸t triÓn cña m×nh th× míi cã sù thay ®æi kinh tÕ x· héi mét c¸ch ªm thÊm. T¹i c¸c KBT, DLST ®­îc xem nh­ mét nguån cung cÊp c«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp. C«ng ¨n viÖc lµm vµ thu nhËp l¹i lµ nh÷ng ®éng lùc tiÕp tôc c¸c ph­¬ng thøc qu¶n lý hîp lý chèng l¹i c¸c ph­¬ng thøc huû ho¹i. Qua vÝ dô trªn chóng ta cã thÓ nhËn thÊy ®­îc sù cÇn thiÕt ph¶i gi÷ l¹i c¸c lîi Ých kinh tÕ l¹i trong vïng, thu hót nh©n d©n ®Þa ph­¬ng tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng du lÞch, th«ng qua du lÞch liªn kÕt c¸c lîi Ých b¶o tån vµ lîi Ých ph¸t triÓn cµng nhiÒu cµng tèt. Cã nhiÒu c¸ch t¨ng c­êng mèi liªn hÖ gi÷a c¸c lîi Ých vµ môc tiªu b¶o tån m«i tr­êng ®Ó t¹o ra nh÷ng ®éng lùc tÝch cùc, lîi Ých ph¶i ®­îc chia sÎ cho mét bé phËn lín cña céng ®ång nÕu muèn trë thµnh lµ mét ®éng lùc kÝch thÝch. Trong bèi c¶nh ®ã, ®Ó b¶o tån tèt h¬n ban qu¶n lý KBT V©n Long ®· thµnh lËp phßng kiÓm l©m, nh»m kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng diÔn ra trong KBT, ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c ho¹t ®éng lµm ¶nh h­ëng, ®e do¹ ®Õn sù sèng cña c¸c loµi sinh vËt. KBT V©n Long lµ vïng §Êt ngËp n­íc, xen lÉn víi nói ®· v«i vµ ®åi ®Êt sái. V× vËy, phßng kiÓm l©m, UBND tØnh vµ nh©n d©n ®Þa ph­¬ng ®· phèi hîp víi nhau trong viÖc giao ®Êt trång rõng nh»m phñ xanh nh÷ng qu¶ ®åi träc vµ tiÕn hµnh khoanh nu«i b¶o vÖ rõng trªn nói ®¸ v«i t¹o hµnh lang xanh gi÷a c¸c qu¶ nói cho mét sè loµi sinh vËt di chuyÓn, tr¸nh bÞ chia c¾t quÇn thÓ. Víi viÖc lµm nµy, t¹o sù gÆp gì nhiÒu h¬n cho c¸c quÇn thÓ vooc quÇn ®ïi tr¾ng tõ ®ã cã thÓ t¨ng sè l­îng cña loµi. Trong KBT cßn cã c¸c loµi chim n­íc vµ chim di c­ tró ngô, ®Ó t¹o s©n chim ban qu¶n lý KBT cã kÕ ho¹ch trång 50 ha mét sè lo¹i c©y t¹o gi¸ng thÕ cho chim nh­: Tre, tróc, luång, ®­íc... n¬i trång chÝnh lµ ven c¸c ch©n nói phÝa Nam: Nói M©m x«i, nói MÌo cµo, ®Çm V©n long thuéc x· Gia V©n vµ phÝa B¾c thuéc x· Gia Hoµ vµ nÕu cã thÓ sÏ trång ë ven tÊt c¶ c¸c ®Çm cßn l¹i. Trong mét sè n¨m gÇn ®©y ®· xuÊt hiÖn mét sè ®µn cß tr¾ng, cß Bî vÒ kiÕm ¨n nh­ng do c©y ch­a tèt nªn chóng ch­a tró ngô vµ lµm tæ ë ®©y. Huy väng r»ng trong t­¬ng lai kh«ng xa sÏ cã nhiÒu ®µn cß, ®µn chim vÒ sinh sèng vµ lµm tæ t¹i n¬i nµy. §Ó c«ng t¸c b¶o tån ®­îc tèt h¬n n÷a, cÇn ph¶i thµnh lËp ®éi b¶o vÖ ë c¸c x· nh»m kÞp thêi ng¨n chÆn nh÷ng tr­êng hîp s¨n b¾n trén, tÞch thu ®å nghÒ vµ nghiªm cÊm hµnh vi ®¸nh b¾t c¸, t«m, cua mang tÝnh chÊt huû diÖt nh­ kÝch ®iÖn, kÐo chµi... Qu¶n lý KBTTN lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch nhÊt hiÖn nay, sù t¸c cña du lÞch vÒ mÆt lý thuyÕt lµ qu¸ râ rµng. C¸i gi¸ tiÒm n¨ng ph¶i tr¶ lµ sù suy tho¸i m«i tr­êng, sù kh«ng c«ng b»ng vµ sù kh«ng æn ®Þnh vÒ kinh tÕ, nh÷ng thay ®æi tiªu cùc vÒ v¨n ho¸ x· héi. Nh­ng lîi Ých tiÒm n¨ng cña KBT lµ t¹o kinh phÝ cho khu b¶o tån thiªn nhiªn, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, thóc ®Èy gi¸o dôc m«i tr­êng vµ n©ng cao nhËn thøc vÒ b¶o tån. NhiÖm vô cña chóng ta lµ ph¶i nh×n nhËn ®­îc ®iÓm gÆp cña DLST, b¶o tån vµ ph¸t triÓn. T×m ra ph­¬ng ph¸p ®Ó gi¶m thiÓu c¸i gi¸ ph¶i tr¶, lµm t¨ng tèi ®a nh÷ng lîi Ých cña du lÞch. Nh÷ng lÜnh vùc nµy lµ: Qu¶n lý khu b¶o tån thiªn nhiªn, ph¸t triÓn bÒn v÷ng vïng ®Öm, gi¸o dôc m«i tr­êng cho ng­êi tiªu dïng vµ nh÷ng quyÕt ®Þnh vÒ chÝnh s¸ch ¶nh h­ëng tíi DLST vµ m«i tr­êng. KÕt luËn Khu b¶o tån §Êt ngËp n­íc V©n Long Ninb B×nh ®­îc thµnh lËp 4/2001, lµ KBT-§NN ®Çu tiªn cña vïng ®ång b»ng b¾c bé. N»m trong vïng khÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa nªn c¶nh quan, ®éng thùc vËt ë ®©y phong phó vµ ®a d¹ng xen kÏ víi c¸c di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö ®· cã søc hót lín trong nghiªn cøu häc tËp, th¨m quan gi¶i trÝ vµ du lÞch sinh th¸i. HiÖn nay viÖc l­îng ho¸ c¸c gi¸ trÞ tµi nguyªn m«i tr­êng vÉn ®ang lµ mét vÊn ®Ò khã kh¨n vµ th¸ch thøc c¸c nhµ m«i tr­êng. Khi l­îng ho¸ ®­îc c¸c gi¸ trÞ m«i tr­êng, nã chÝnh lµ c¬ së cho c¸c nhµ qu¶n lý ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc phï hîp víi ®iÒu kiÖn tµi nguyªn thiªn trong khu b¶o tån, tr¸nh nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc lªn tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®¶m b¶o ®­îc sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Trong chuyªn ®Ò " B­íc ®Çu x¸c ®Þnh gi¸ trÞ kinh tÕ vïng §Êt ngËp n­íc V©n Long Ninh B×nh b»ng ph­¬ng ph¸p chi phÝ du lÞch kÕt hîp víi ®iÒu tra ngÉu nhiªn" mµ em ®· tiÕn hµnh nh»m c¸c môc ®Ých sau ®©y: - Mong muèn t×m hiÓu vÒ gi¸ trÞ cña ®Êt ngËp n­íc, tµi nguyªn sinh vËt sèng trong ®Çm n­íc ngät. - X¸c ®Þnh gi¸ trÞ lîi Ých mang l¹i cho KBT, th«ng qua x©y dîng ®­êng cÇu du lÞch. - §­a ra c¸c ý kiÕn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng du lÞch, c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn du lÞch sinh th¸i. - ¦íc l­îng lîi Ých mang l¹i cho ®Þa ph­¬ng sau khi thµnh lËp KBT. - §­a ra c¸c nguyªn t¾c ph¸t triÓn vµ b¶o tån cho vïng §Êt ngËp n­íc V©n Long. Chuyªn ®Ò nµy sö dông TCM ®Ó ®Þnh l­îng gi¸ trÞ lîi Ých cña KBT vµ sö dông CDM ®Ó ­íc l­îng lîi Ých ®em l¹i cho céng ®ång ®Þa ph­¬ng vµ m«i tr­êng. MÆc ®ï em ®· cã cè g¾ng nh­ng trong chuyªn ®Ò nÇy em vÉn cßn mét sè tån t¹i sau ®©y: - Sè l­îng mÉu sö dông ch­a lín. - Trong viÖc x¸c ®Þnh chi phÝ c¬ héi, míi chØ dùa vµ møc l­¬ng ®Ó tÝnh to¸n. trong thøc tÕ thu nhËp cña ng­êi d©n cã thÓ lín h¬n. - Trong m« h×nh ®­êng cÇu ch­a ph¶n ¸nh ®­îc hÕt c¸c ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè thu nhËp, cù ly, chÊt l­îng cña KBT. - Ch­a dù b¸o ®­îc sè l­îng kh¸ch tíi KBT. KiÕn nghÞ KBT-§NN V©n Long- Gia ViÔn- Ninh B×nh lµ khu du lÞch míi më, nÕu chØ sö dông TCM th× kh«ng thÓ ®Þnh l­îng hÕt ®­îc gi¸ trÞ cña khu b¶o tån, mµ ph¶i kÕt hîp cíi ph­¬ng ph¸p CDM. Trong thêi gian tíi, nÕu cã ®ñ ®iÒu kiÖn sÏ ®i s©u nghiªn cøu, x©y dùng m« h×nh TCM hoµn chØnh, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, x¸c thùc c¸c yÕu tè kh¸c nh­: Thu nhËp hay chÊt l­îng cña KBT- §NN V©n Long tíi hµm cÇu, ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c h¬n hµm cÇu vµ dù b¸o sè l­îng kh¸ch du lÞch tíi V©n Long trong t­¬ng lai. Lµm c¬ së cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. Bªn c¹nh ®ã: - T¨ng sè l­îng mÉu ®iÒu tra. - TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®iÒu tra, nghiªn cøu bæ sung thªm c¸c dÉn liÖu cho du lÞch vµ häc tËp. - X©y dùng c¬ së h¹ tÇng: §­êng x¸, nhµ trä, c¸c cöa hµng dÞch vô ¨n uèng. §¶m b¶o cho du kh¸ch cã c¬ héi l­u tró l¹i KBT l©u h¬n. - Ph­¬ng ph¸p TCM nªn ®­îc sö dông ®Ó x¸c ®Þnh vÒ mÆt gi¶i trÝ cña c¸c KBT vµ c¸c V­ên Quèc Gia cã tiÕn hµnh ho¹t ®éng du lÞch. - Ph­¬ng ph¸p C§M nªn sö dông ®Ó ®iÒu tra bæ sung c¸c d÷ liÖu, vÒ mÆt hiÖn tr¹ng tµi nguyªn trong c¸c KBT. - KBT-§NN V©n Long ®­îc thµnh lËp ngoµi môc ®Ých b¶o tån c¸c mÉu chuÈn hÖ sinh th¸i tù nhiªn, c¸c nguån gen thùc vËt, ®éng vËt rõng mµ cßn phôc vô l©u dµi cho môc ®Ých nghiªn cøu khoa häc, cho du lÞch gi¶i trÝ nghØ ng¬i vµ cho gi¸o dôc m«i tr­êng. V× vËy, cÇn ph¶i ®­îc ®Çu t­ h¬n n÷a ®Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån tµi nguyªn hiÖn t¹i ®¶m b¶o ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn bÒn v÷ng. - TiÕn hµnh khoanh nu«i, x©y dùng c¸c s©n chim, ®Æc biÖt lµ chim di c­ ®Ó lµm t¨ng thªm vÎ hÊp dÉn cña KBT-§NN V©n Long. Môc lôc Trang