Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ mẫu giáo trường Cao Xá - Lâm Thao - Phú Thọ
PHẦN I : MỞ ĐẦU I. Lý do chọn đề tài : Từ lâu cộng đồng nhân loại đã nhận thức rằng trẻ em không chỉ là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình mà còn là tương lai của nhân loại. Khẩu hiệu “Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai” đã cho chúng ta thấy được sự cần thiết của việc chăm sóc giáo dục trẻ. Việc chăm sóc giáo dục trẻ càng chu đáo và đầy đủ bao nhiêu thì càng có ý nghĩa chuẩn bị cho thế giới ngày mai bấy nhiêu. Chính vì lẽ đó, việc chăm sóc giáo dục trẻ nói chung cũng như việc phát triển ngôn ngữ nói riêng là trách nhiệm mỗi con người trong xã hội. Bác Hồ đã dạy : “Tiếng nói là thứ của cải vô cùng lâu đời và vô cùng quý báu của dân tộc. Chúng ta phải gữi gìn nó, quý trọng nó” Trong tất cả các hoạt động của trẻ mẫu giáo từ vui chơi, học tập đến trò chuyện với nhau, với cô giáo, cha mẹ trẻ đều sử dụng từ ngữ. Vì thế ngôn ngữ giúp cho hoạt động của trẻ thêm sinh động và hấp dẫn. Trong mọi hoạt động nếu không có lời giải thích của cô giáo hay người lớn thì trẻ không hiểu được nhiệm vụ cần thiết. Sự phát triển trí tuệ của trẻ chỉ diễn ra khi trẻ lĩnh hội những tri thức về sự vật. Song sự lĩnh hội những tri thức đó lại không thể thực hiện nếu thiếu ngôn ngữ . Muốn phát triển một cách chính xác rõ ràng những ý nghĩ phức tạp thì trẻ cần nắm chắc một số vốn từ, biết sử dụng đúng ngữ pháp và diễn đạt bằng những câu nói rõ ràng mạch lạc. Công tác giáo dục và hoàn thiện ngôn ngữ cho trẻ không những có ý nghĩa to lớn trong việc phát triển trí tuệ mà còn có tác dụng quan trọng trong phát triển tình cảm đạo đức, tình cảm thẩm mỹ. Không những thế trong hoạt động nhận thức của con người, ngôn ngữ là phương tiện truyền đạt những tri thức, những kinh nghiệm mà loài người thu nhận được. Nên rèn luyện và phát triển ngôn ngữ cho trẻ, rèn cho trẻ nói đúng ngữ pháp là vô cùng cần thiết để trẻ dễ dàng tiếp thu kinh nghiệm của cha ông. Lứa tuổi 5 - 6 tuổi là lứa tuổi học ăn, học nói hay bắt chước những lời nói, hành động của người lớn và cô giáo. Cho nên việc trau dồi kiến thức và phát triển ngôn ngữ, ngữ pháp cho trẻ ở giai đoạn này là rất quan trọng. Song muốn trẻ nói đúng ngữ pháp, nói được các kiểu câu tốt thì cô giáo mầm non phải thường xuyên rèn luyện ngôn ngữ cho trẻ. Không chỉ giáo dục ở mức độ đơn giản và bó hẹp mà phải tiến hành theo nguyên tắc mở rộng từ đơn giản đến phức tạp; từ dễ đến khó; từ cụ thể đến khái quát, biết làm giàu vốn từ cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Việc dạy trẻ nói đúng ngữ pháp có một tầm quan trọng lớn trong sự phát triển của trẻ. lứa tuổi mẫu giáo là thời kỳ trẻ em bộc lộ tính nhạy cảm cao nhất đối với các hiện tượng ngôn ngữ, khiến cho sự phát triển ngôn ngữ của trẻ đạt tới tốc độ khá cao và đều về mọi mặt (vốn từ, ngữ âm và ngữ pháp). Đến cuối tuổi mẫu giáo nếu được dạy dỗ thì hầu hết các trẻ đều biết sử dụng tiếng mẹ đẻ trong sinh hoạt hàng ngày. Nếu chúng ta không lưu ý dạy trẻ nói đúng ngữ pháp tức là đã bỏ lỡ một cơ hội không nhỏ trong sự phát triển của trẻ. Dạy trẻ nói đúng ngữ pháp góp phần giáo dục văn hoá nói cho trẻ, dạy trẻ giao tiếp với mọi người xung quanh được tốt hơn. Trẻ phát âm biết sử dụng đúng ngữ pháp, đúng ngữ điệu phù hợp với nội dung giao tiếp hay chuyện kể làm cho lời nói của trẻ có sức thuyết phục, tăng hiệu quả của việc giao tiếp và gây được thiện cảm với người khác. Nhưng tác dụng quan trọng hơn của khả năng này là tạo ra ở trẻ những tiền đề cần thiết đi vào lĩnh vực văn học, cảm thụ được vẻ đẹp của tiếng mẹ đẻ, vẻ đẹp của văn hoá giao tiếp. Như vậy, dạy trẻ sử dụng thành thạo câu đúng ngữ pháp sẽ góp phần giáo dục văn hoá nói, văn hoá giao tiếp cho trẻ. Dạy trẻ nói đúng ngữ pháp tức là chúng ta dạy cho trẻ biết diễn đạt chính xác, biểu cảm mạch lạc những suy nghĩ bằng lời nói của trẻ. Nói năng mạch lạc thể hiện một trình độ phát triển cao không những về phương diện ngôn ngữ mà cả về phương diện tư duy nữa. Kiểu nói năng mạch lạc đòi hỏi đứa trẻ khi trình bày ý kiến của mình cần phải theo một trình tự nhất định, phải nêu được những điểm chủ yếu và những mối quan hệ liên kết giữa sự vật, hiện tượng một cách hợp lý để người nghe dễ hiểu và đồng tình. Đây là một yêu cầu cao đối với trẻ nhưng không phải là không thực hiện được, nhất là đối với trẻ mẫu giáo lớn 5- 6 tuổi. Như vậy, dạy trẻ nói đúng ngữ pháp tức là chúng ta dạy trẻ nói năng mạch lạc. Đây là nhiệm vụ trọng tâm trong việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ mẫu giáo. Lời nói mạch lạc thể hiện hoàn thiện việc sử dụng tiếng mẹ đẻ, đó là việc cần có của một con người. Là một giáo viên mầm non trực tiếp đứng lớp tôi thấy trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi của Trường mầm non Hoa Hồng- Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc còn nhiều cháu nói sai ngữ pháp. Trẻ chưa biết sắp xếp trật tự câu, trẻ còn nói sai các từ trong câu, nói “câu què câu cụt”, thiếu thành phần câu Nguyên nhân chủ yếu là do giáo viên khi dạy trẻ nói chỉ chú trọng đến phát triển vốn từ cho trẻ, chưa chú ý rèn cho trẻ nói câu đúng ngữ pháp và sử dụng câu đúng. Với tâm huyết yêu nghề mến trẻ, sự ham muốn tìm tòi điểm mạnh yếu trong việc sử dụng một số loại câu của trẻ 5- 6 tuổi tại trường mình công tác nên tôi đã chọn đề tài nghiên cứu : “Điều tra thực trạng sử dụng một số kiểu câu theo cấu trúc ngữ pháp của trẻ 5 - 6 tuổi”. Từ đó đề xuất một số biện pháp để phát triển ngôn ngữ cho trẻ, daỵ trẻ nói đúng câu, nói đúng ngữ pháp. II. Mục đích nghiên cứu Đánh giá thực trạng sử dụng một số kiểu câu phân loại theo cấu trúc ngữ pháp của trẻ 5 - 6 tuổi. III. Khách thể và đối tượng nghiên cứu. 1. Khách thể : 20 trẻ 5 - 6 tuổi của Trường mầm non Hoa Hồng- Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc 2. Đối tượng nghiên cứu : Một số kiểu loại câu theo cấu trúc ngữ pháp của trẻ 5 - 6 tuổi Trường mầm non Hoa Hồng- Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc IV. Giới hạn nghiên cứu : Thực trạng sử dụng câu của trẻ 5 - 6 tuổi ở Trường mầm non Hoa Hồng- Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc V. Nhiệm vụ nghiên cứu 1. Tìm hiểu một số vấn đề lý luận có liên quan đến đề tài nghiên cứu. 2. Điều tra thực trạng sử dụng một số kiểu loại câu theo cấu trúc ngữ pháp của trẻ 5 - 6 tuổi của Trường mầm non Hoa Hồng- Vĩnh Yên - Vĩnh Phúc Bước đầu đề xuất những biện pháp rèn luyện cho trẻ nói câu đúng ngữ pháp nói rõ ràng mạch lạc. VI. Phương pháp nghiên cứu VI .1 Phương pháp nghiên cứu lý luận. Thu thập và phân tích tài liệu, sách giáo khoa, tạp chí có liên quan đến VI. 2 Phương pháp trò chuyện với trẻ trên các tiết học, giờ chơi và các hoạt động khác ở mọi lúc, mọi nơi. VI. 3 : Phương pháp quan sát và ghi chép những câu trả lời của trẻ. VI. 4 : Phương pháp thống kê toán học : Xử lý các số liệu thu được.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Giáo dục hành vi giao tiếp có văn hóa cho trẻ mẫu giáo trường Cao Xá - Lâm Thao - Phú Thọ, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Trêng ®¹i häc s ph¹m hµ néi
Khoa gi¸o dôc mÇm non
Bµi tËp nghiÖp vô cuèi kho¸
Gi¸o dôc hµnh vi giao tiÕp cã v¨n hãa
cho trÎ mÉu gi¸o
trêng Cao X¸ - l©m thao - phó thä
Ngêi híng dÉn : T.s §inh Hång Th¸i
Ngêi thùc hiÖn : NguyÔn ThÞ TuyÕt Lan
Líp §HTC ViÖt tr× - Khoa GDMN
VÜnh yªn, th¸ng 3 n¨m 2004
PhÇn I : Më ®Çu
I. Lý do chän ®Ò tµi :
Tõ l©u céng ®ång nh©n lo¹i ®· nhËn thøc r»ng trÎ em kh«ng chØ lµ niÒm h¹nh phóc cña mçi gia ®×nh mµ cßn lµ t¬ng lai cña nh©n lo¹i. KhÈu hiÖu “TrÎ em h«m nay, thÕ giíi ngµy mai” ®· cho chóng ta thÊy ®îc sù cÇn thiÕt cña viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ. ViÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ cµng chu ®¸o vµ ®Çy ®ñ bao nhiªu th× cµng cã ý nghÜa chuÈn bÞ cho thÕ giíi ngµy mai bÊy nhiªu. ChÝnh v× lÏ ®ã, viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc trÎ nãi chung còng nh viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ nãi riªng lµ tr¸ch nhiÖm mçi con ngêi trong x· héi.
B¸c Hå ®· d¹y : “TiÕng nãi lµ thø cña c¶i v« cïng l©u ®êi vµ v« cïng quý b¸u cña d©n téc. Chóng ta ph¶i g÷i g×n nã, quý träng nã”
Trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña trÎ mÉu gi¸o tõ vui ch¬i, häc tËp ®Õn trß chuyÖn víi nhau, víi c« gi¸o, cha mÑ… trÎ ®Òu sö dông tõ ng÷. V× thÕ ng«n ng÷ gióp cho ho¹t ®éng cña trÎ thªm sinh ®éng vµ hÊp dÉn. Trong mäi ho¹t ®éng nÕu kh«ng cã lêi gi¶i thÝch cña c« gi¸o hay ngêi lín th× trÎ kh«ng hiÓu ®îc nhiÖm vô cÇn thiÕt. Sù ph¸t triÓn trÝ tuÖ cña trÎ chØ diÔn ra khi trÎ lÜnh héi nh÷ng tri thøc vÒ sù vËt. Song sù lÜnh héi nh÷ng tri thøc ®ã l¹i kh«ng thÓ thùc hiÖn nÕu thiÕu ng«n ng÷ . Muèn ph¸t triÓn mét c¸ch chÝnh x¸c râ rµng nh÷ng ý nghÜ phøc t¹p th× trÎ cÇn n¾m ch¾c mét sè vèn tõ, biÕt sö dông ®óng ng÷ ph¸p vµ diÔn ®¹t b»ng nh÷ng c©u nãi râ rµng m¹ch l¹c. C«ng t¸c gi¸o dôc vµ hoµn thiÖn ng«n ng÷ cho trÎ kh«ng nh÷ng cã ý nghÜa to lín trong viÖc ph¸t triÓn trÝ tuÖ mµ cßn cã t¸c dông quan träng trong ph¸t triÓn t×nh c¶m ®¹o ®øc, t×nh c¶m thÈm mü. Kh«ng nh÷ng thÕ trong ho¹t ®éng nhËn thøc cña con ngêi, ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn truyÒn ®¹t nh÷ng tri thøc, nh÷ng kinh nghiÖm mµ loµi ngêi thu nhËn ®îc. Nªn rÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ, rÌn cho trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó trÎ dÔ dµng tiÕp thu kinh nghiÖm cña cha «ng.
Løa tuæi 5 - 6 tuæi lµ løa tuæi häc ¨n, häc nãi hay b¾t chíc nh÷ng lêi nãi, hµnh ®éng cña ngêi lín vµ c« gi¸o. Cho nªn viÖc trau dåi kiÕn thøc vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷, ng÷ ph¸p cho trÎ ë giai ®o¹n nµy lµ rÊt quan träng. Song muèn trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p, nãi ®îc c¸c kiÓu c©u tèt th× c« gi¸o mÇm non ph¶i thêng xuyªn rÌn luyÖn ng«n ng÷ cho trÎ. Kh«ng chØ gi¸o dôc ë møc ®é ®¬n gi¶n vµ bã hÑp mµ ph¶i tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c më réng tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p; tõ dÔ ®Õn khã; tõ cô thÓ ®Õn kh¸i qu¸t, biÕt lµm giµu vèn tõ cho trÎ ë mäi lóc, mäi n¬i.
ViÖc d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p cã mét tÇm quan träng lín trong sù ph¸t triÓn cña trÎ. løa tuæi mÉu gi¸o lµ thêi kú trÎ em béc lé tÝnh nh¹y c¶m cao nhÊt ®èi víi c¸c hiÖn tîng ng«n ng÷, khiÕn cho sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ ®¹t tíi tèc ®é kh¸ cao vµ ®Òu vÒ mäi mÆt (vèn tõ, ng÷ ©m vµ ng÷ ph¸p). §Õn cuèi tuæi mÉu gi¸o nÕu ®îc d¹y dç th× hÇu hÕt c¸c trÎ ®Òu biÕt sö dông tiÕng mÑ ®Î trong sinh ho¹t hµng ngµy. NÕu chóng ta kh«ng lu ý d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p tøc lµ ®· bá lì mét c¬ héi kh«ng nhá trong sù ph¸t triÓn cña trÎ.
D¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p gãp phÇn gi¸o dôc v¨n ho¸ nãi cho trÎ, d¹y trÎ giao tiÕp víi mäi ngêi xung quanh ®îc tèt h¬n. TrÎ ph¸t ©m biÕt sö dông ®óng ng÷ ph¸p, ®óng ng÷ ®iÖu phï hîp víi néi dung giao tiÕp hay chuyÖn kÓ lµm cho lêi nãi cña trÎ cã søc thuyÕt phôc, t¨ng hiÖu qu¶ cña viÖc giao tiÕp vµ g©y ®îc thiÖn c¶m víi ngêi kh¸c. Nhng t¸c dông quan träng h¬n cña kh¶ n¨ng nµy lµ t¹o ra ë trÎ nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®i vµo lÜnh vùc v¨n häc, c¶m thô ®îc vÎ ®Ñp cña tiÕng mÑ ®Î, vÎ ®Ñp cña v¨n ho¸ giao tiÕp. Nh vËy, d¹y trÎ sö dông thµnh th¹o c©u ®óng ng÷ ph¸p sÏ gãp phÇn gi¸o dôc v¨n ho¸ nãi, v¨n ho¸ giao tiÕp cho trÎ.
D¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p tøc lµ chóng ta d¹y cho trÎ biÕt diÔn ®¹t chÝnh x¸c, biÓu c¶m m¹ch l¹c nh÷ng suy nghÜ b»ng lêi nãi cña trÎ. Nãi n¨ng m¹ch l¹c thÓ hiÖn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn cao kh«ng nh÷ng vÒ ph¬ng diÖn ng«n ng÷ mµ c¶ vÒ ph¬ng diÖn t duy n÷a. KiÓu nãi n¨ng m¹ch l¹c ®ßi hái ®øa trÎ khi tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh cÇn ph¶i theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, ph¶i nªu ®îc nh÷ng ®iÓm chñ yÕu vµ nh÷ng mèi quan hÖ liªn kÕt gi÷a sù vËt, hiÖn tîng mét c¸ch hîp lý ®Ó ngêi nghe dÔ hiÓu vµ ®ång t×nh. §©y lµ mét yªu cÇu cao ®èi víi trÎ nhng kh«ng ph¶i lµ kh«ng thùc hiÖn ®îc, nhÊt lµ ®èi víi trÎ mÉu gi¸o lín 5- 6 tuæi. Nh vËy, d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p tøc lµ chóng ta d¹y trÎ nãi n¨ng m¹ch l¹c. §©y lµ nhiÖm vô träng t©m trong viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o. Lêi nãi m¹ch l¹c thÓ hiÖn hoµn thiÖn viÖc sö dông tiÕng mÑ ®Î, ®ã lµ viÖc cÇn cã cña mét con ngêi.
Lµ mét gi¸o viªn mÇm non trùc tiÕp ®øng líp t«i thÊy trÎ mÉu gi¸o 5- 6 tuæi cña Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc cßn nhiÒu ch¸u nãi sai ng÷ ph¸p. TrÎ cha biÕt s¾p xÕp trËt tù c©u, trÎ cßn nãi sai c¸c tõ trong c©u, nãi “c©u quÌ c©u côt”, thiÕu thµnh phÇn c©u… Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do gi¸o viªn khi d¹y trÎ nãi chØ chó träng ®Õn ph¸t triÓn vèn tõ cho trÎ, cha chó ý rÌn cho trÎ nãi c©u ®óng ng÷ ph¸p vµ sö dông c©u ®óng. Víi t©m huyÕt yªu nghÒ mÕn trÎ, sù ham muèn t×m tßi ®iÓm m¹nh yÕu trong viÖc sö dông mét sè lo¹i c©u cña trÎ 5- 6 tuæi t¹i trêng m×nh c«ng t¸c nªn t«i ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu : “§iÒu tra thùc tr¹ng sö dông mét sè kiÓu c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi”. Tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ, daþ trÎ nãi ®óng c©u, nãi ®óng ng÷ ph¸p.
II. Môc ®Ých nghiªn cøu
§¸nh gi¸ thùc tr¹ng sö dông mét sè kiÓu c©u ph©n lo¹i theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi.
III. Kh¸ch thÓ vµ ®èi tîng nghiªn cøu.
1. Kh¸ch thÓ : 20 trÎ 5 - 6 tuæi cña Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc
2. §èi tîng nghiªn cøu :
Mét sè kiÓu lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc
IV. Giíi h¹n nghiªn cøu :
Thùc tr¹ng sö dông c©u cña trÎ 5 - 6 tuæi ë Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc
V. NhiÖm vô nghiªn cøu
1. T×m hiÓu mét sè vÊn ®Ò lý luËn cã liªn quan ®Õn ®Ò tµi nghiªn cøu.
2. §iÒu tra thùc tr¹ng sö dông mét sè kiÓu lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi cña Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc
Bíc ®Çu ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p rÌn luyÖn cho trÎ nãi c©u ®óng ng÷ ph¸p nãi râ rµng m¹ch l¹c.
VI. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
VI .1 Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu lý luËn.
Thu thËp vµ ph©n tÝch tµi liÖu, s¸ch gi¸o khoa, t¹p chÝ cã liªn quan ®Õn
VI. 2 Ph¬ng ph¸p trß chuyÖn víi trÎ trªn c¸c tiÕt häc, giê ch¬i vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c ë mäi lóc, mäi n¬i.
VI. 3 : Ph¬ng ph¸p quan s¸t vµ ghi chÐp nh÷ng c©u tr¶ lêi cña trÎ.
VI. 4 : Ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n häc : Xö lý c¸c sè liÖu thu ®îc.
PhÇn II : Néi dung
Ch¬ng I. C¬ së lý luËn
I. Kh¸i qu¸t vÒ c©u
1. §Þnh nghÜa vÒ c©u :
Tõ nhiÒu n¨m nay ®· cã rÊt nhiÒu ®Þnh nghÜa vÒ c©u. Nh÷ng ®Þnh nghÜa nµy thÓ hiÖn nh÷ng quan niÖm kh¸c nhau. Tuy nhiªn cã nh÷ng nÐt chung nh sau :
- C©u cã chøc n¨ng biÓu hiÖn vµ truyÒn ®¹t t tëng, t×nh c¶m tõ ngêi nµy sang ngêi kh¸c. C©u lµ ®¬n vÞ th«ng b¸o nhá nhÊt.
- C©u cã cÊu t¹o ng÷ ph¸p nhÊt ®Þnh, cã ng÷ ®iÖu kÕt thóc biÓu hiÖn th¸i ®é cña ngêi nãi ®èi víi néi dung cña c©u nãi.
2. Ph©n lo¹i c©u :
C©u ®îc ph©n lo¹i c¨n cø vµo c¸c mÆt sau ®©y :
- MÆt cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c©u : Chóng ta cã thÓ quy sè lîng v« h¹n c¸c c©u cô thÓ vÒ mét sè kiÓu c©u cã h¹n c¨n cø vµo cÊu t¹o ng÷ ph¸p cña c©u.
VD : C¨n cø vµo sù cã mÆt cña c¸c c©u nhá cã mèi quan hÖ víi nhau ngêi ta chia thµnh c©u ®¬n gi¶n vµ c©u phøc t¹p; Dùa vµo tÝnh chÊt cña vÞ ng÷ ngêi ta chia thµnh c©u danh tõ, c©u ®éng tõ, c©u tÝnh tõ…
- MÆt t¸c dông giao tiÕp hay môc ®Ých nãi n¨ng, chóng ta cã thÓ chia thµnh c©u têng thuËt, c©u nghi vÊn, c©u mÖnh lÖnh vµ c©u c¶m th¸n.
C©u ph©n lo¹i theo kÕt cÊu gåm cã c©u ®¬n vµ c©u ghÐp :
C©u ®¬n lµ c©u ®îc cÊu t¹o tõ hai thµnh phÇn nßng cèt lµ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ . Chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ ®îc g¾n bã víi nhau b»ng quan hÖ chñ vÞ. Chñ ng÷ lµ thµnh phÇn biÓu thÞ ®èi tîng th«ng b¸o, cßn vÞ ng÷ biÓu thÞ néi dung th«ng b¸o vÒ ®èi tîng ®ã.
VD : Trong c©u : Ch¸u lµ häc sinh ngoan th× “ch¸u” lµ chñ ng÷; “lµ häc sinh ngoan” lµ vÞ ng÷. Th«ng thêng chñ ng÷ ®i tríc vÞ ng÷ . Trong mét sè Ýt trêng hîp vÞ ng÷ cã thÓ ®øng tríc chñ ng÷.
C©u ®¬n ®Æc biÖt : Trong hoµn c¶nh giao tiÕp nhÊt ®Þnh, c©u cã thÓ cÊu t¹o ®Æc biÖt chØ cã mét tõ hoÆc mét nhãm tõ chÝnh phô hay ®¼ng lËp.
C©u ghÐp lµ c©u cã tõ hai kÕt cÊu chñ vÞ trë lªn, cã quan hÖ ý nghÜa víi nhau vµ kh«ng bao hµm lÉn nhau. Trong c©u ghÐp cã c©u ghÐp ®¼ng lËp, c©u ghÐp chÝnh phô, c©u ghÐp nhiÒu tÇng.
C©u ph©n lo¹i theo môc ®Ých nãi : C©u têng thuËt, c©u nghi vÊn, c©u cÇu khiÕn, c©u c¶m th¸n.
Ng÷ ph¸p cã tÝnh chÊt trõu tîng vµ kh¸i qu¸t cao v× c¸c quy luËt ng÷ ph¸p kh«ng thuéc vÒ mét tõ hay mét c©u cô thÓ mµ lµ chung cho c¸c tõ c¸c c©u cïng lo¹i c¸c quy luËt ng÷ ph¸p. V× vËy, thêng ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng m« h×nh cña nhãm tõ, m« h×nh cña c©u. TrÎ häc nãi kh«ng häc tõng c©u mét mµ qua lêi nãi cña nh÷ng ngêi xung quanh. Tõ ®ã trÎ sÏ rót ra ®îc c¸c m« h×nh c©u,dùa vµo c¸c m« h×nh c©u trÎ sÏ nãi nh÷ng c©u cô thÓ.
VD : Ch¸u ¨n thÞt, ch¸u ¨n c¬m.
II. TÇm quan träng cña viÖc d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p
Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n quý b¸u cña con ngêi trong x· héi, lµ nguyªn nh©n cña mäi suy nghÜ vµ lµ c«ng cô cña mäi t duy. Nhng ng«n ng÷ kh«ng ph¶i tù nhiªn mµ cã vµ hoµn thiÖn ngay ®îc mµ nã ph¶i ®îc tÝch luü trong qu¸ tr×nh sèng, lao ®éng, häc tËp, vui ch¬i. V× thÕ, cã thÓ nãi r»ng rÌn luyÖn ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ viÖc d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p lµ gãp phÇn trang bÞ cho thÕ hÖ mÇm non mét ph¬ng tiÖn m¹nh mÏ ®Ó gióp trÎ biÕt ®îc nh÷ng ®iÒu míi l¹ vÒ thÕ giíi xung quanh. Cho nªn viÖc d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p vµ nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p lµ mét néi dung v« cïng quan träng.
TiÕng ViÖt lµ thø tiÕng kh«ng cã biÕn ho¸ h×nh th¸i. Cho nªn häc ng÷ ph¸p TiÕng ViÖt lµ häc c¸c m« h×nh nhãm tõ, m« h×nh c©u. TrÎ lÜnh héi ng÷ ph¸p tiÕng mÑ ®Î b»ng c¸ch b¾t chíc ngêi lín. V× vËy, ë trêng mÇm non ho¹t ®éng cña trÎ cµng phong phó, trÎ cµng ®îc giao tiÕp víi ngêi lín bao nhiªu th× viÖc nãi ®óng ng÷ ph¸p cña trÎ cµng ®îc ph¸t triÓn bÊy nhiªu, t¹o nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho t duy cña trÎ.
Mçi mét m« h×nh c©u ®èi víi trÎ trë thµnh tÝn hiÖu ph¶n ¸nh kh¸i qu¸t nh÷ng quan hÖ hiÖn thùc nhÊt ®Þnh. V× vËy, cïng mét lóc víi sù tiÕp thu ng÷ ph¸p, trÎ sÏ h×nh thµnh t duy, trÝ tuÖ cña trÎ sÏ ph¸t triÓn vµ kh«ng nh÷ng trÎ nhËn ra m×nh lµ trai hay lµ g¸i mµ cßn biÕt ph¶i thÓ hiÖn hµnh vi nh thÕ nµo cho phï hîp víi giíi tÝnh cña m×nh. ë ®©y ngêi lín lµ yÕu tè t¸c ®éng rÊt lín ®èi víi trÎ. Em trai thêng b¾t chíc nh÷ng cö chØ hµnh ®éng cña ®µn «ng; em g¸i th× b¾t chíc d¸ng ®iÖu cña ®µn bµ. HiÖn tîng nµy ph¶n ¸nh ë trß ch¬i rÊt râ : Con trai thêng ®ãng vai c¸c chó bé ®éi, c«ng an… cßn con g¸i th× thêng ®ãng vai ngêi néi trî, c« b¸n hµng.. Trong khi nhËn xÐt nhau trÎ còng hiÓu khÝa c¹nh giíi tÝnh : TrÎ thêng nãi : “Con trai mµ khãc µ?” Hay “con g¸i mµ l¹i ®¸nh nhau”…
ý thøc cña trÎ ®îc x¸c ®Þnh râ rµng gióp trÎ ®iÒu khiÓn vµ ®iÒu chØnh hµnh vi cña m×nh cho phï hîp víi nh÷ng chuÈn mùc, nh÷ng quy t¾c x· héi. Tõ ®ã mµ hµnh vi cña trÎ mang tÝnh x· héi, tÝnh nh©n v¨n ®Ëm nÐt h¬n tríc. Trong sù ph¸t triÓn c¸c hµnh ®éng ý chÝ cña trÎ mÉu gi¸o lín cã thÓ thÊy ®îc sù liªn kÕt gi÷a 3 mÆt :
- Thø nhÊt lµ sù ph¸t triÓn tÝnh môc ®Ých cña hµnh ®éng.
- Thø hai lµ x¸c lËp quan hÖ gi÷a môc ®Ých cña hµnh ®éng víi ®éng c¬.
- Thø ba lµ t¨ng vai trß ®iÒu chØnh cña ng«n ng÷ trong viÖc thùc hiÖn c¸c hµnh ®éng.
Nh vËy, chóng ta thÊy ®Æc ®iÓm t©m lý løa tuæi ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ sö dông ng÷ ph¸p cña trÎ. §øa trÎ nãi ®óng tiÕng mÑ ®Î thÓ hiÖn viÖc sö dông ng«n ng÷ vµ c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p ®· ®¹t tíi tr×nh ®é cao. Thùc chÊt ng«n ng÷ lóc nµy trë thµnh ph¬ng tiÖn giao tiÕp ®Ó tiÕp thu kinh nghiÖm lÞch sö loµi ngêi.
Muèn hiÓu biÕt vµ diÔn ®¹t ý nghÜ, nguyÖn väng cña m×nh trong bÊt cø lÜnh vùc nµo trÎ ®Òu ph¶i sö dông ng«n ng÷ vµ sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p. Muèn cho ng«n ng÷ cña trÎ ph¸t triÓn th× ®iÒu quan träng lµ cho trÎ tÝch luü ®îc nhiÒu tõ vµ rÌn luyÖn cho trÎ nãi c©u ®óng ng÷ ph¸p. Trªn c¬ së ®ã trÎ cã thÓ giao tiÕp mét c¸ch thµnh th¹o. Ng«n ng÷ vµ cÊu tróc c©u cña trÎ chØ h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn qua giao tiÕp víi ngêi lín, víi c¸c sù vËt, hiÖn tîng xung quanh. Lµm giµu ng«n ng÷ cho trÎ kh«ng thÓ t¸ch viÖc t¹o ®iÒu kiÖn cho trÎ giao tiÕp víi m«i trêng xung quanh. Cïng víi sù híng dÉn cña gi¸o viªn trÎ ®îc quan s¸t nhËn xÐt, ph©n tÝch tæng hîp, ®¸nh gÝa. Qua ®ã trÎ sÏ tÝch luü ®îc nh÷ng hiÓu biÕt ®Ó cã ®iÒu kiÖn diÔn ®¹t nh÷ng thu nhËn b»ng ng«n ng÷, b»ng c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p.
V× vËy, khi híng dÉn trÎ nhËn xÐt vÒ m«i trêng xung quanh, c« gi¸o nªn theo nh÷ng néi dung träng t©m ®· x©y dùng trªn nguyªn t¾c s ph¹m. §ã lµ ®¶m b¶o tÝnh võa søc hÖ thèng ®ång bé. Cã nh÷ng kiÕn thøc sÏ ®îc nh¾c l¹i, song ph¶i cã sù më réng cñng cè dÇn theo løa tuæi. Khi d¹y trÎ biÕt sö dông c¸c kiÓu lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p, ta ph¶i dùa trªn c¬ së më réng tÇm hiÓu biÕt cung cÊp kiÕn thøc cÇn thiÕt cho trÎ, h×nh thµnh c¸c chøc n¨ng nghe, hiÓu cho trÎ. Muèn ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu nµy th× c« gi¸o ph¶i chó ý l¾ng nghe nh÷ng c©u tr¶ lêi cña trÎ trong lóc ch¬i, lóc trß chuyÖn. Qua ®ã c« kÞp thêi uèn n¾n, bæ xung, gióp trÎ nãi ®îc c©u ®óng ng÷ ph¸p vµ lµm phong phó c¸c kiÓu c©u cña trÎ.
III. §Æc ®iÓm t©m lý cña trÎ 5 - 6 tuæi
§é tuæi mÉu gi¸o lín lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña løa tuæi mÇm non, tøc lµ løa tuæi tríc khi ®Õn trêng phæ th«ng. ë giai ®o¹n nµy, nh÷ng cÊu t¹o t©m lý ®Æc trng cña con ngêi ®· ®îc h×nh thµnh. Víi sù gi¸o dôc cña ngêi lín nh÷ng chøc n¨ng t©m lý ®ã sÏ ®îc hoµn thiÖn mét c¸ch tèt ®Ñp vÒ mäi ph¬ng diÖn cña ho¹t ®éng t©m lý (nhËn thøc, t×nh c¶m, ý chÝ) ®Ó hoµn thµnh viÖc x©y dùng nh÷ng c¬ së nh©n c¸ch ban ®Çu cña con ngêi.
Mét trong nh÷ng thµnh tùu lín lao nhÊt cña gi¸o dôc mÇm non lµ lµm cho trÎ sö dông mét c¸ch thµnh th¹o tiÕng mÑ ®Î trong ®êi sèng hµng ngµy. Løa tuæi 5 - 6 tuæi lµ løa tuæi béc lé tÝnh nh¹y c¶m khiÕn cho sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ ®¹t tèc ®é kh¸ nhanh vµ ®Õn cuèi tuæi mÉu gi¸o th× hÇu hÕt trÎ em ®ªu sö dông tiÕng mÑ ®Î mét c¸ch thµnh th¹o. TrÎ em løa tuæi nµy ®· biÕt sö dông ng÷ ®iÖu phï hîp víi néi dung giao tiÕp hay néi dung c©u chuyÖn mµ trÎ kÓ. TrÎ thêng sö dông ng÷ ®iÖu ªm ¸i ®Ó biÓu thÞ t×nh c¶m yªu th¬ng, tr×u mÕn. Ngîc l¹i khi giËn d÷ trÎ l¹i dïng ng÷ ®iÖu th« vµ m¹nh. Kh¶ n¨ng nµy ®îc thÓ hiÖn kh¸ râ khi trÎ kÓ nh÷ng c©u chuyÖn mµ trÎ thÝch cho ngêi kh¸c nghe. Sù tù ý thøc cßn ®îc biÓu hiÖn râ rµng trong sù ph¸t triÓn giíi tÝnh cña trÎ. ë løa tuæi nµy trÎ lu«n thÝch t×m hiÓu thÕ giíi xung quanh, ®©y lµ ph¬ng tiÖn ph¸t triÓn c¸c chøc n¨ng t©m lý ®îc c¶i t¹o díi ¶nh hëng cña ng«n ng÷, vµ ngîc l¹i sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ nãi chung chÞu ¶nh hëng díi t¸c ®éng cña qu¸ tr×nh t©m lý Êy.
TrÎ ë ®é tuæi mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi lµ løa tuæi ®· vît qua thêi kú Êu nhi ®Ó tiÕn tíi mét chÆng ®êng t¬ng ®èi æn ®Þnh. Cã thÓ nãi ®©y lµ thêi kú ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh÷ng nÐt ®Æc trng cho løa tuæi mÉu gi¸o. §ã lµ nh÷ng chøc n¨ng t©m lý ®Æc trng cña con ngêi trong sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Cïng víi sù gi¸o dôc cña nhµ trêng mÉu gi¸o vµ cña ngêi lín, nh÷ng thuéc tÝnh t©m lý sÏ ®îc hoµn thiÖn mét c¸ch tèt ®Ñp vÒ mäi ph¬ng diÖn cña ho¹t ®éng, lµm cho nh©n c¸ch cña trÎ ë qu¸ tr×nh h×nh thµnh mang tÝnh ®éc ®¸o râ nÐt. Do ®ã ë trêng líp mÉu gi¸o cÇn tËp trung hÕt søc ®Ó gióp trÎ ph¸t triÓn nh÷ng ®Æc trng t©m lý ®ã, ®Ó tõ ®ã h×nh thµnh viÖc x©y dùng nÒn t¶ng nh©n c¸ch ban ®Çu cña con ngêi.
IV. §Æc ®iÓm ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi
Giai ®o¹n 5 - 6 tuæi lµ ®é tuæi mÉu gi¸o lín, lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña trÎ em løa tuæi mÇm non, tøc lµ løa tuæi tríc khi ®Õn trêng phæ th«ng. ë giai ®o¹n nµy trÎ ®· sö dông thµnh th¹o tiÕng mÑ ®Î trong ®êi sèng hµng ngµy. TiÕng mÑ ®Î lµ ph¬ng tiÖn quan träng nhÊt ®Ó lÜnh héi nÒn v¨n ho¸ d©n téc, ®Ó giao lu víi nh÷ng ngêi xung quanh, ®Ó t duy, tiÕp thu khoa häc, båi bæ t©m hån.
TrÎ em “tèt nghiÖp” xong trêng mÉu gi¸o lµ ®øng tríc mét nÒn v¨n ho¸ ®å sé cña d©n téc vµ nh©n lo¹i mµ nã cã nhiÖm vô ph¶i lÜnh héi nh÷ng kinh nghiÖm mµ cha «ng ®Ó l¹i. Do vËy, ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ ph¸t triÓn c¸c kiÓu c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ ë giai ®o¹n nµy lµ cùc kú quan träng.
NÕu mét ®øa trÎ 5 - 6 tuæi mµ nãi n¨ng Êp óng, ph¸t ©m ngäng lÝu ngäng l«, vèn tõ nghÌo nµn kh«ng ®ñ ®Ó diÔn ®¹t nh÷ng ®iÒu m×nh cÇn nãi, kh«ng sö dông ®îc c¸c kiÓu c©u ®óng ng÷ ph¸p ®Ó nãi m¹ch l¹c cho mäi ngêi hiÓu vµ hiÓu ®îc lêi ngêi kh¸c nãi th× cã thÓ liÖt kª vµo lo¹i chËm ph¸t triÓn.
Do nhu cÇu giao tiÕp cña trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi ®îc më réng nªn vèn tõ cña trÎ t¨ng lªn rÊt nhanh vµ ng«n ng÷ ng÷ ph¸p cña trÎ ph¸t triÓn m¹nh. §Æc ®iÓm næi bËt cña trÎ ë ®é tuæi nµy lµ sè lîng c©u ®¬n më réng trong lêi nãi cña trÎ t¨ng. Sù më réng kh«ng cßn h¹n chÕ ë thµnh phÇn phô tr¹ng ng÷ mµ cßn ë c¶ c¸c thµnh phÇn chÝnh lµ chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ .
VD : B¹n Ph¬ng líp ch¸u hay khãc.
§N
Cßn c¸c kiÓu c©u ghÐp trong lêi nãi cña trÎ còng t¨ng lªn. Ngoµi c¸c kiÓu c©u ghÐp ®¼ng lËp liÖt kª vµ ghÐp chÝnh phô nh©n qu¶ cßn xuÊt hiÖn kiÓu c©u ghÐp ®¼ng lËp lùa chän, ®¼ng lËp t¬ng ph¶n, c©u ghÐp chÝnh phô ®iÒu kiÖn- kÕt qu¶ - gi¶ thiÕt, kÕt qu¶ môc ®Ých - sù kiÖn…
VD : C©u ghÐp lùa chän :
Lan cho tí mîn bóp bª hay Lan ®æi bóp bª cho tí lÊy qña bãng.
C©u ghÐp t¬ng ph¶n :
C« nh¾c c¸c b¹n nhng c¸c b¹n vÉn mÊt trËt tù
C©u ghÐp ®iÒu kiÖn kÕt qu¶ :
NÕu ch¸u ngoan th× c« sÏ thëng phiÕu bÐ ngoan
C©u ghÐp môc ®Ých - sù kiÖn :
Ch¸u gióp mÑ ®Ó mÑ ®ì mÖt.
Nh vËy, ®Õn tuæi mÉu gi¸o lín th× trong lêi nãi cña trÎ ®· cã mÆt hÇu hÕt c¸c kiÓu c©u ghÐp. §iÒu nµy chøng tá t duy cña trÎ ®· cã sù thay ®æi vÒ chÊt.
* Tuy nhiªn trÎ vÉn cßn h¹n chÕ ë nh÷ng ®iÓm sau :
- C¸c d¹ng c©u ®¬n më réng cßn nghÌo nµn.
- Dïng c©u ghÐp thiÕu c¸c quan hÖ tõ :
VD : C« gi¸o m¾ng b¹n TuÊn Anh, b¹n TuÊn Anh khãc.
(thiÕu t¹i v×, nªn)
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng cña vÊn ®Ò nghiªn cøu
I. Vµi nÐt vÒ ®iÒu kiÖn c«ng t¸c, gi¸o dôc ë Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc.
Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc lµ trêng träng ®iÓm cÊp tØnh, nhiÒu n¨m liÒn trêng ®¹t tiªn tiÕn xuÊt s¾c.
- ThuËn lîi :
+Trêng cã ®éi ngò gi¸o viªn nhiÖt t×nh víi nghÒ nghiÖp, yªu nghÒ, mÕn trÎ.
Tæng sè gi¸o viªn, nh©n viªn trong trêng lµ 54 ngêi. Tuæi ®êi cña gi¸o viªn ®a sè lµ tõ 25 - 35 tuæi.
+Tæng sè häc sinh : 545 ch¸u
Trong ®ã : Nhµ trÎ + mÉu gi¸o 3 tuæi : 206 ch¸u/ 7 líp.
MÉu gi¸o 4 -5 tuæi : 339 ch¸u /8 líp
+ C¬ së vËt chÊt : Trêng ®îc ®Çu t nhiÒu ®å dïng, ®å ch¬i vµ c¸c trang thiÕt bÞ phôc vô cho viÖc d¹y vµ häc. Líp häc ®îc x©y dùng ®óng quy c¸ch, phßng häc khang trang, s¹ch sÏ ®¶m b¶o vÖ sinh.
- Khã kh¨n :
Tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé gi¸o viªn cha ®ång ®Òu, mét sè gi¸o viªn míi ra trêng tay nghÒ cßn non yÕu. Do vËy, viÖc tuyªn truyÒn kiÕn thøc nu«i d¹y trÎ theo khoa häc cßn h¹n chÕ. NhÊt lµ viÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ.
II. §iÒu tra thùc tr¹ng :
1. Thêi gian ®iÒu tra : Tõ 12/9 ®Ðn 12/10/ 2003.
§iÒu tra t¹i Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc.
2. Ph¬ng ph¸p ®iÒu tra :
- Ph¬ng ph¸p quan s¸t, ®µm tho¹i trùc tiÕp víi trÎ.
- Ph¬ng ph¸p trß chuyÖn
- PhiÕu ®iÒu tra.
3. TiÕn hµnh ®iÒu tra :
§iÒu tra trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi ë Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc.
Sè trÎ ®iÒu tra : 20 ch¸u (10 trai, 10 g¸i)
4. H×nh thøc ®iÒu tra
*§iÒu tra trªn tiÕt häc qua c¸c bé m«n.
- ©m nh¹c
- M«i trêng xung quanh
- V¨n häc (th¬, truyÖn)
- T¹o h×nh
-To¸n
- Ch÷ c¸i
- ThÓ dôc.
* §iÒu tra qua tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng :
- Ho¹t ®éng vui ch¬i (ho¹t ®éng gãc)
- Ho¹t ®éng ngoµi trêi.
- Ho¹t ®éng ®ãn tr¶ trÎ.
- §iÒu tra ë mäi lóc, mäi n¬i
Danh s¸ch trÎ ®iÒu tra nh sau :
Stt
Hä tªn ch¸u
Ngµy
sinh
TÝnh t×nh
Hä tªn bè
n.n
Hä tªn mÑ
N.N
1
Ng. Huy Hoµng
5/98
Ng. vÜnh h¶i
Cb
Cao thÞ h»ng
c.b
2
Lª Thuý T©m
6/98
Lª vò thµnh
Cb
Bïi thÞ thuý
C. an
3
Lª Hoµi Nam
2/98
Lª thÞ hoµi
Cb
Bïi thÞ thu
Gv
4
T¹ Nam Ph¬ng
8/98
T¹ tiÕn thµ
Cb
Ng. loan ph¬ng
Cb
5
TrÇn Tr. HiÕu
6/98
Ng« m. cêng
Cb
D¬ng thÞ giíi
Gv
6
Ng. H÷u Tïng
5/98
NguyÔn ®iÖp
l.xe
Ng. thuý loan
Cb
7
Lª ThÞ Th¶o
7/98
Lª anh ®µo
k. d
TrÇn thÞ h¶i
N. tr.
8
Ng. Ngäc Linh
5/98
Ng. anh
k. d
Phan t. nguyÖt
Cb
9
Ng. K. Ly
4/98
Ng. x. trêng
Cb
Ng. thÞ loan
Cb
10
Lª V©n Anh
1/98
Lª v¨n tµi
Cb
Bïi thÞ thanh
Cb
11
Phïng V©n Anh
4/98
Phïng trung
k. d
®ç thÞ dung
k.d
12
Ng. Duy Thµnh
9/98
Ng. duy thanh
Cb
NguyÔn thÞ khoa
Cb
13
Lª Thu Thuû
3/98
Lª c«ng lý
Cb
®µo bÝch thu
k. d
14
Ng. Lan H¬ng
10/98
Ng. m¹nh tuÊn
B. ®
Ng.thÞ huyÒn
Cb
15
Hoµng ThÞ Giang
7/98
Hoµng v¨n thu
Hu
Ng thÞ t©m
k. d
16
Ng. DiÖu Linh
7/98
Ng. v¨n hoµng
Cb
Ng thÞ bÝch
Cb
17
Bïi Anh Tó
9/98
Bïi quang huy
k.d
TrÞnh thÞ dung
n.tr
18
TrÇn cao nguyªn
7/98
TrÇn v¨n tiÕn
Cb
Ng. thÞ huyÒn
Cb
19
Bïi ph. Linh
2/98
Bïi c«ng th¾ng
Cb
NguyÔn kim h¹nh
Gv
20
Chu ph. nam
9/98
Chu v¨n c
b.®
Lu thÞ hµo
l.r
B¶ng thèng kª ph©n lo¹i c©u theo ®óng c©ó tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi
Stt
Hä vµ tªn
Ph©n lo¹i c©u
C©u ®¬n
C©u ghÐp
C©u ®óng
C©u sai
1
Ng. Huy Hoµng
9
5
14
6
2
Lª Thuý T©m
8
3
11
9
3
Lª Hoµi Nam
8
5
13
7
4
T¹ Nam Ph¬ng
10
8
18
2
5
TrÇn Trung HiÕu
11
3
14
6
6
Ng. H÷u Tïng
2
2
4
16
7
Lª ThÞ Th¶o
5
14
6
14
8
Ng. Ngäc Linh
9
3
13
7
9
Ng. K. Ly
9
3
12
8
10
Lª V©n Anh
11
11
9
11
Phïng V©n Anh
10
3
13
7
12
Ng. Duy Thµnh
13
2
15
5
13
Lª Thu Thuû
14
5
19
1
14
Ng. Lan H¬ng
9
7
16
4
15
Hoµng ThÞ Giang
10
7
17
3
16
Ng. DiÖu Linh
6
9
15
5
17
Bïi Anh Tó
12
2
14
6
18
TrÇn cao nguyªn
11
6
17
3
19
Bïi ph. Linh
13
4
17
3
20
Chu ph. nam
15
1
16
4
Tæng
195
80
275
125
275
400
III. NhËn xÐt - §¸nh gi¸ kÕt qu¶ :
Qua thùc tr¹ng ®iÒu tra ph©n lo¹i c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi taÞ Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc t«i thu ®îc kÕt qu¶ nh sau :
B¶ng 1 : Ph©n lo¹i c©u cña trÎ 5 - 6 tuæi
Tæng sè c©u
Ph©n lo¹i c©u
C©u ®¬n
C©u ghÐp
C©u sai
400 = 100%
195 = 48,75%
80 = 20%
125 = 31,25 %
B¶ng 2 :
Ph©n lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi
C©u ®¬n
C©u ghÐp
C©u ®¬n
Chñ vÞ
86 = 44,1 %
C©u ®¬n më réng thµnh phÇn
109 = 55,9 %
C©u ghÐp
®¼ng lËp
42 = 52,5 %
C©u ghÐp
chÝnh phô
38 = 47,5 %
* NhËn xÐt :
- ¦u ®iÓm :
Nh×n vµo b¶ng 1 vµ 2 ta thÊy trÎ 5 - 6 tuæi nãi ®îc rÊt nhiÒu c©u ®¬n. Trong tæng sè 400 c©u tr¶ lêi cña trÎ cã tíi 195 c©u ®¬n = 48,75 %
Nh vËy c©u ®¬n cña trÎ ph¸t triÓn nhiÒu vÒ sè lîng. TrÎ nãi thµnh th¹o c¸c c©u gåm mét côm chñ vÞ.
Ch¼ng h¹n : CËu ®a con ®Õn trêng
Bè mÑ con yªu con nhÊt.
Con muèn lµm nghÒ c¶nh s¸t.
Ta thÊy mét ®Æc ®iÓm næi bËt lµ trong c¸c c©u ®¬n chñ vÞ cña trÎ 5 - 6 tuæi th× chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ ®Òu lµ côm tõ. NghÜa lµ c©u ®· ®îc më réng h¬n thµnh phÇn chñ vÞ kh¸c víi c©u ®¬n cña trÎ 3 -4 tuæi chñ ng÷ vµ vÞ ng÷ lµ mét tõ : Hµ ng·, ¸o ®Ñp.
Sù ph¸t triÓn c¸c c©u ®¬n chñ vÞ vÒ sè lîng lµ hoµn toµn ®óng víi ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cña trÎ. TrÎ cµng lín ®èi tîng giao tiÕp cña trÎ cµng më réng. TrÎ tù tin h¬n khi giao tiÕp víi b¹n bÌ, c« gi¸o, cha mÑ, «ng bµ nªn vèn ng«n ng÷ cña trÎ t¨ng lªn vµ trÎ sö dông thµnh th¹o c¸c c©u ®¬n theo cÊu tróc ng÷ ph¸p.
Bªn c¹nh sù ph¸t triÓn vît bËc vÒ sè lîng c©u ®¬n chñ vÞ. Ta thÊy trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi ®· sö dông ®îc mét sè lîng lín c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn. Trong tæng sè195 c©u ®¬n nãi chung trÎ nãi ®îc 109 c©u ®¬n më réng thµnh phÇn t¬ng ®¬ng 55,9 %. Sè lîng c©u ®¬n më réng thµnh phÇn nhiÒu h¬n sè lîng c©u ®¬n chñ vÞ ®· ®¸nh dÊu m«t bíc nh¶y vät vÒ sù ph¸t triÓn sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p. Trong sè c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn cã c©u më réng thµnh phÇn vÞ ng÷ nh :
Con thÊy thêi tiÕt ®Ñp vµ m¸t; Con nh×n thÊy c©y xanh vµ nhµ; Bè mÑ con nÊu c¬m quÐt nhµ…
Ta thÊy vÞ ng÷ ®îc më réng thµnh mét côm danh tõ, côm tÝnh tõ hoÆc côm ®éng tõ ®· gióp trÎ diÔn ®¹t néi dung râ rµng vµ c©u nãi cña trÎ dµi h¬n, cã h×nh ¶nh h¬n. TrÎ ®· biÕt sö dông c¸c tõ liªn kÕt trong c©u.
VD : “vµ” lµm cho c©u nãi cña trÎ thªm chÆt chÏ râ rµng.
Trong sè c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn cña trÎ 5 - 6 tuæi, ta thÊy trÎ kh«ng chØ sö dông c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn vÞ ng÷ mµ trÎ cßn sö dông c¶ nh÷ng c©u ®¬n më réng thµnh phÇn chñ ng÷. VD :
Con c¸, con t«m, con cua, con èc sèng díi níc; Hoa cóc, hoa hång, hoa ®ång tiÒn ®Òu rÊt ®Ñp; ¤ng bµ, bè mÑ ®Òu yªu con.
Chñ ng÷ ®îc më réng thêng lµ c¸c côm danh tõ liªn kÕt víi nhau ®ãng vai trß lµ chñ ng÷ trong c©u. C©u më réng chñ ng÷ theo h×nh thøc nµy thêng ®îc trÎ sö dông khi tr¶ lêi c¸c c©u hái cã tÝnh chÊt liÖt kª c¸c sù vËt.
Bªn c¹nh c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn chñ ng÷, c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn vÞ ng÷ ta cßn b¾t gÆp ë trÎ nh÷ng c©u ®¬n më réng c¶ thµnh phÇn bæ ng÷ vµ tr¹ng ng÷.
VD : Khi ch¬i víi b¹n con ph¶i nhêng b¹n.
Khi thÊy b¹n ng· con ph¶i kÐo b¹n dËy.
Trong bµi th¬ bµ giµ ®· b¾t ®îc con èc xinh xinh….
TrÎ ®· biÕt sö dông c¶ nh÷ng c©u më réng c¶ thµnh phÇn bæ ng÷ vµ thµnh phÇn vÞ ng÷. NghÜa lµ : TrÎ sö dông ®îc nh÷ng c©u ®¬n më réng nhiÒu thµnh phÇn.
VD : Khi ®i trªn ®êng con nh×n thÊy « t«, xe m¸y.
Tríc khi ®i häc con ph¶i röa mÆt ®¸nh r¨ng, ¨n s¸ng.
Qua viÖc më réng c¸c thµnh phÇn trong c©u ta thÊy trÎ ®· nãi ®îc nh÷ng c©u dµi, diÔn ®¹t c¸c néi dung râ rµng ®óng ng÷ ph¸p.
Së dÜ trÎ sö dông nhiÒu c©u ®¬n më réng thµnh phÇn lµ do trÎ biÕt sö dông vèn ng«n ng÷ phong phó cña m×nh, biÕt s¾p xÕp c¸c tõ ng÷ trong c©u ®Ó diÔn ®¹t suy nghÜ cña m×nh hoÆc thÓ hiÖn sù miªu t¶ hµnh ®éng sù vËt. ViÖc trÎ sö dông nhiÒu c©u ®¬n më réng thµnh phÇn lµ phï hîp víi ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi.
Ngoµi sö dông c¸c c©u ®¬n ®Çy ®ñ thµnh phÇn c - v trÎ thêng sö dông c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn kh¸c.
Qua kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc tr¹ng sö dông mét sè kiÓu c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi, ta thÊy trÎ 5 - 6 tuæi ®· sö dông ®îc mét sè lîng c©u ghÐp chiÕm 20% trong tæng sè c©u tr¶ lêi cña trÎ (80 c©u trong tæng sè 400 c©u). Trong ®ã trÎ sö dông c©u ghÐp ®¼ng lËp lµ 42 c©u t¬ng ®¬ng 52,5 %, c¸c c©u ghÐp chÝnh phô lµ 38 c©u t¬ng ®¬ng 47,5 %. C¸c c©u ghÐp ®¼ng lËp nh :
Con ®ì b¹n lªn vµ con dç b¹n.
Con ®îc phiÕu bÐ ngoan, ®îc c¾m cê vµ con ®îc bè mÑ khen.
Con kh«ng tranh giµnh ®å ch¬i vµ con kh«ng ®¸nh b¹n b¹n.
Con thÊy trêng m×nh ®Ñp vµ cã nhiÒu c©y xanh.
Khi sö dông c©u ghÐp ®¼ng lËp trÎ ®· biÕt sö dông tõ liªn kÕt “vµ” ®Ó liªn kÕt c¸c vÊn ®Ò cña c©u. Nh vËy, trong c©u ghÐp trÎ sö dông c©u ghÐp ®¼ng lËp nhiÒu h¬n c©u ghÐp chÝnh phô. Tuy nhiªn sè lîng 38 c©u ghÐp chÝnh phô ®îc trÎ sö dông kh«ng ph¶i lµ nhá. Qua ®iÒu tra ta thÊy c¸c c©u ghÐp chÝnh phô nh : “cuèi tuÇn con ngoan con sÏ ®îc phiÕu bÐ ngoan”; “ con kh«ng yªu mÑ con c« C¸m bëi v× mÑ con c« C¸m ®éc ¸c”; “muèn ®îc c« gi¸o yªu th× con ph¶i ngoan”… TrÎ ®· biÕt sö dông c¸c tõ vµ cÆp tõ liªn kÕt trong c©u ghÐp chÝnh phô nh : “bëi v×”, “muèn… th×”, “sÏ”…®Ó liªn kÕt c¸c vÕ c©u víi nhau. Qua ®iÒu tra ta thÊy trÎ sö dông ®îc nhiÒu c©u ghÐp ®¼ng lËp vµ c©u ghÐp chÝnh phô, c¸c lo¹i c©u ghÐp kh¸c Ýt gÆp trong c¸c c©u tr¶ lêi cña trÎ.
TrÎ biÕt sö dông c©u ghÐp nh vËy lµ do ë ®é tuæi 4 - 5 tuæi nhu cÇu giao tiÕp cña trÎ lµ rÊt lín, ph¹m vi giao tiÕp ®îc më réng víi b¹n bÌ vµ mäi ngêi xung quanh. Trong qu¸ tr×nh giao tiÕp trÎ ®îc rÌn luyÖn ng«n ng÷ vµ häc ®îc nhiÒu c©u nãi theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña ngêi lín. Tõ ®ã trÎ ®· biÕt ph¸t triÓn c©u nãi cña m×nh ®Ó sö dông c¸c tõ liªn kÕt t¹o nªn c¸c lo¹i c©u ghÐp ®¼ng lËp vµ c©u ghÐp chÝnh phô.
Qua ®iÒu tra thùc tr¹ng sö dông mét sè lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi, ta thÊy trong c©u nãi cña trÎ 5 - 6 tuæi trÎ ®· biÕt liªn kÕt c¸c c©u ®¬n t¹o thµnh chuçi c©u hoµn chØnh. Ch¼ng h¹n : “chiÒu vÒ mÑ con quÐt nhµ, mÑ con ®i chî mua rau vµ mua thøc ¨n. MÑ con nÊu c¬m röa b¸t, lau bµn ghÕ. Bè con sang ch¬i nhµ b¸c Linh, con gióp mÑ nÊu c¬m”. §ã lµ nh÷ng c©u tr¶ lêi cña trÎ khi ®îc hái : “Bè mÑ con thêng lµm nh÷ng c«ng viÖc g×?”. TrÎ ®· biÕt liªn kÕt c¸c c©u hoµn chØnh víi nhau t¹o thµnh mét ®o¹n v¨n miªu t¶ c¸c sù viÖc. §ã lµ sù ph¸t triÓn tèt trong cÊu tróc c©u cña trÎ. C« gi¸o cÇn khuyÕn khÝch ®Ó trÎ biÕt liªn kÕt c¸c c©u ®¬n gi¶n diÔn t¶ néi dung c©u chuyÖn hay diÔn t¶ nh÷ng suy nghÜ cña m×nh mét c¸ch râ rµng m¹ch l¹c.
* Tuy nhiªn trÎ vÉn cßn mét sè nhîc ®iÓm sau :
Qua ®iÒu tra trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi ta thÊy : Bªn c¹nh sù ph¸t triÓn vÒ sè lîng c©u ®¬n C - V, c©u ®¬n më réng thµnh phÇn, c©u ghÐp th× trÎ vÉn cßn h¹n chÕ khi nãi cßn nhiÒu c©u sai, cha ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p, c©u nãi kh«ng ®ñ thµnh phÇn. Tû lÖ c©u sai lµ 125 trong tæng sè 400 c©u chiÕm 31,25 %. TrÎ nãi c©u trèng kh«ng nh : “Ph¶i ®¸nh r¨ng, röa mÆt”; “Ph¶i trång c©y”, “ kh«ng ¹, v× mÑ con c« C¸m ®éc ¸c”…Lçi sai chñ yÕu lµ c©u nãi cña trÎ thiÕu thµnh phÇn chñ ng÷. NÕu nh kh«ng ®Æt trong hoµn c¶nh cô thÓ ngêi nghe khã biÕt trÎ ®Þnh diÔn ®¹t g×? C©u nh vËy trë nªn kh«ng râ rµng, diÕn ®¹t ý cha m¹ch l¹c. §Ó söa lçi c¸c c©u sai cho trÎ cÇn ph¶i cã mét qu¸ tr×nh c« gi¸o vµ ngêi lín rÌn luyÖn ng«n ng÷ cho trÎ nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p.
* Nguyªn nh©n:
KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy viÖc sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi cã sù kh¸c biÖt c¸ nh©n. Mét sè ch¸u sö dông c©u rÊt ®óng ng÷ ph¸p, cã nhiÒu c©u më réng thµnh phÇn, nhiÒu c©u ghÐp nh ch¸u Nam Ph¬ng, Thu Thuû, Lan H¬ng. C¸c ch¸u nµy tû lÖ c©u sai rÊt thÊp gÇn nh lµ kh«ng cã, chøng tá c¸c ch¸u sö dông c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p lµ rÊt tèt. Ngîc l¹i, cã mét sè ch¸u cã rÊt nhiÒu c©u sai nh ch¸u Kh¸nh Ly (5 c©u), ch¸u T©n, Lª Nam, Ngäc Linh (4 c©u). §Æc biÖt ch¸u Lª Th¶o cã tíi 10 c©u sai, ch¸u H÷u Tïng cã 12/20 c©u sai chiÕm tû lÖ 60%. T¹i sao l¹i cã sù kh¸c biÖt c¸ nh©n trong viÖc sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p nh vËy? Lµ mét gi¸o viªn ®øng líp t«i thÊy nh÷ng ch¸u nãi ®îc nhiÒu c©u ®óng ng÷ ph¸p, c©u më réng thµnh phÇn, c©u ghÐp lµ nh÷ng ch¸u nhanh nhÑn ho¹t b¸t. C¸c ch¸u nµy trong qu¸ tr×nh giao tiÕp víi c«, víi b¹n vµ mäi ngêi xung quanh rÊt m¹nh d¹n, tù tin; c¸c ch¸u rÊt thÝch kÓ chuyÖn theo tranh, thÝch ®äc th¬ vµ thuéc phÇn lín c¸c bµi th¬ c©u chuyÖn mµ c« ®· d¹y. TrÎ cã thÓ kÓ l¹i chuyÖn mét c¸ch s¸ng t¹o. H¬n n÷a trong gia ®×nh bè mÑ c¸c ch¸u ®Òu lµ c«ng chøc nhµ níc lu«n chó ý ch¨m lo, rÌn luyÖn ng«n ng÷ cho con trong giao tiÕp hµng ngµy. ChÝnh v× vËy, c©u sai ng÷ ph¸p cña nh÷ng trÎ nµy lµ gÇn nh kh«ng cã. Qua t×m hiÓu c¸c ch¸u hay nãi c©u sai ng÷ ph¸p t«i thÊy c¸c ch¸u nµy cha m¹nh d¹n, tù tin trong giao tiÕp víi ngêi lín, c« gi¸o vµ c¸c b¹n. Mét sè ch¸u cßn nhót nh¸t khi kÓ chuyÖn ®äc th¬, c¸c ch¸u l¹i hay nghØ häc nhiÒu nh ch¸u V©n Anh, Lª Th¶o, Ly…. Nh÷ng ®iÒu nµy cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ cña trÎ, lµm h¹n chÕ viÖc ph¸t triÓn c©u nãi ®óng ng÷ ph¸p.
§Æc biÖt ch¸u NguyÔn Tïng bÞ biÕn d¹ng lång ngùc, ch¸u nãi ngäng bÈm sinh l¹i thêng kh«ng thuéc c¸c c©u chuyÖn, bµi th¬ mµ c« ®· kÓ, ®· d¹y; giao tiÕp víi mäi ngêi xung quanh cßn thiÕu tù tin; bè mÑ ch¸u l¹i bËn kinh doanh kh«ng cã thêi gian quan t©m ®Õn con. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn dÉn ®Õn ch¸u nãi nhiÒu c©u sai, kh«ng ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p, sè lîng c©u më réng thµnh phÇn, c©u ghÐp Ýt.
§Ó lµm râ sù kh¸c biÖt c¸ nh©n trong viÖc sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi t«i sÏ tiÕp tôc t×m hiÓu thªm. Qua ®©y, cÇn rót ra bµi häc lµ trong viÖc gi¸o dôc vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷, rÌn luyÖn c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ c« gi¸o cÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn h×nh thøc gi¸o dôc c¸ biÖt ®Ó trÎ ph¸t triÓn ®ång ®Òu.
* Tãm l¹i :
Qua viÖc nghiªn cøu ®iÒu tra thùc tr¹ng sö dông mét sè lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi t¹i Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc t«i rót ra mét sè kÕt luËn sau :
1. TrÎ 5 - 6 tuæi nãi ®îc rÊt nhiÒu c©u ®¬n, c©u ®¬n chiÕm mét tû lÖ lín trong tæng sè c©u tr¶ lêi cña trÎ (44,1 %). §©y lµ ®Æc ®iÓm næi bËt trong viÖc sö dông c©u theo ®óng ng÷ ph¸p cña trÎ.
2. Bªn c¹nh sù ph¸t triÓn vÒ c©u ®¬n, trÎ 5 - 6 tuæi ®· sö dông rÊt tèt c¸c c©u ®¬n më réng thµnh phÇn (55,9%) ®ã lµ më réng c¸c thµnh phÇn tr¹ng ng÷ vµ thµnh phÇn bæ ng÷ trong c©u.
3. TrÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi ®· nãi ®îc c¸c c©u ghÐp chiÕm tû lÖ 20 % tæng sè c©u nãi cña trÎ. Trong c©u ghÐp chñ yÕu lµ c©u ghÐp ®¼ng lËp vµ c©u ghÐp chÝnh phô, c¸c c©u ghÐp kh¸c Ýt xuÊt hiÖn trong sè c©u tr¶ lêi cña trÎ.
4. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy trÎ 5 - 6 tuæi tuæi ®· biÕt liªn kÕt c¸c c©u ®¬n gi¶n thµnh mét chuçi c¸c c©u ghÐp ®Ó diÔn ®¹t mét néi dung cã ý nghÜa miªu t¶ hoÆc têng thuËt mét sù viÖc.
5. Cã sù kh¸c biÖt c¸ nh©n trong viÖc sö dông c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi. §iÒu ®ã thÓ hiÖn sù ph¸t triÓn cña trÎ cã kh¸c nhau, cã nhiÒu trÎ sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p nhng còng cã trÎ cßn sö dông c©u sai cha ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p.
6. TrÎ 5 - 6 tuæi cßn nhiÒu c©u sai chiÕm 31,25 % tæng sè c©u nãi cña trÎ. Lçi ng÷ ph¸p cña trÎ sai chñ yÕu lµ do trÎ sö dông c©u thiÕu thµnh phÇn chñ ng÷ lµm cho c©u nãi kh«ng râ rµng m¹ch l¹c. TrÎ cßn sö dông c¸c c©u mét tõ, c©u côm tõ nhng kh«ng ®¸ng kÓ.
IV. Bíc ®Çu ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p ph¸t triÓn c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi.
Chóng ta ®Òu ®· biÕt ng«n ng÷ lµ c«ng cô ®Ó ph¸t triÓn t duy. T duy ph¸t triÓn gióp cho qu¸ tr×nh nhËn thøc ë trÎ ph¸t triÓn theo, ng«n ng÷ gióp cho trÎ më mang tri thøc. ViÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ ®Æc biÖt lµ d¹y trÎ nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p ®· gióp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn toµn diÖn cña trÎ ®îc tèt h¬n.
V× vËy, trong qu¸ tr×nh nu«i dìng, ch¨m sãc vµ gi¸o dôc trÎ chóng ta cÇn ®Æc biÖt chó ý viÖc d¹y trÎ nãi c©u ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p ®Ó tõ ®ã gióp trÎ ph¸t triÓn toµn diÖn.
1. BiÖn ph¸p 1
Cã sö dông lêi nãi mÉu b»ng lêi nãi cô thÓ : Gi¸o viªn sÏ lÆp ®i lÆp l¹i nh÷ng m« h×nh c©u dïng lµm mÉu ®Ó c¸c ch¸u b¾t chíc vËn dông víi nh÷ng néi dung kh¸c, ®Ó tõ ®ã trÎ dÇn dÇn n¾m ®îc c¸ch cÊu t¹o c¸c lo¹i c©u cña tiÕng mÑ ®Î. Muèn vËy, gi¸o viªn x©y dùng mÉu c©u ®Ó d¹y trÎ, mÉu c©u mµ gi¸o viªn cho trÎ tiÕp nhËn ph¶i ®¹t c¸c yªu cÇu sau : C©u ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c thµnh phÇn chñ ng÷ vµ vÞ ng÷, tõ ng÷ trong c©u ph¶i chÝnh x¸c ®îc s¾p xÕp ®óng trËt tù cña c©u tiÕng ViÖt, néi dung th«ng b¸o cña c©u ®¬n gi¶n râ rµng, mÉu c©u ®a ra ph¶i tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p.
VD : MÉu c©u cã cÊu tróc chñ vÞ :
C¸i « t« nµy cña ch¸u.
Nãi chuyÖn trong líp lµ kh«ng ngoan.
MÉu c©u cã cÊu tróc C-V- Bæ :
Ch¸u thÝch ¨n kem vµ ¨n b¸nh.
2. BiÖn ph¸p 2:
§Ó ph¸t triÓn c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ, c« d¹y trÎ h×nh thµnh c©u trªn c¬ së vËt chÊt trß ch¬i nh»m khuyÕn khÝch trÎ nãi c¸c c©u ®¬n, c©u më réng thµnh phÇn vµ c©u ghÐp.
VD : Trß ch¬i “Buæi s¸ng ë nhµ bóp bª” c« yªu cÇu trÎ t¹o lËp c©u ®¬n chñ vÞ miªu t¶ ho¹t ®éng cña mÑ vµ bóp bª b»ng c¸c c©u gîi ý nh : “MÑ bóp bª dËy sím ®Ó lµm g×?”, “Bóp bª còng dËy sím, röa mÆt ®¸nh r¨ng, ¨n s¸ng, mÆc quÇn ¸o vµ ®i häc…”. Tõ ®ã trÎ sÏ biÕt liªn kÕt c¸c c©u ®¬n gi¶n, ®óng ng÷ ph¸p ®Ó thÓ hiÖn néi dung cã ý nghÜa miªu t¶ sù viÖc.
Trß ch¬i “KÓ chuyÖn theo tranh” rÌn luyÖn kh¶ n¨ng tr×nh bµy diÔn ®¹t cho trÎ. C« cã thÓ xem mét sè tranh cã h×nh ¶nh vµ mµu s¾c ®Ñp, sau ®ã yªu cÇu trÎ ghi nhí råi miªu t¶ l¹i bøc tranh.
Nh vËy, ®Ó ph¸t triÓn c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ, c« gi¸o cÇn sö dông c¸c trß ch¬i cã t¸c dông ph¸t triÓn c©u cho trÎ.
3. BiÖn ph¸p 3:
D¹y trÎ sö dông c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p th«ng qua ®i d¹o, ®i th¨m quan, c¸c buæi d¹o ch¬i…Qua c¸c ho¹t ®éng nµy cã thÓ gîi lªn nh÷ng c¶m xóc phong phó, nh÷ng t×nh c¶m ®a d¹ng. C« híng dÉn trÎ miªu t¶ b»ng lêi nh÷ng h×nh d¸ng, mµu s¾c ®Ñp ®Ï cña thiªn nhiªn (cá, c©y, hoa l¸…).ViÖc ®a vµo trong lêi nãi cña trÎ nh÷ng cÊu tróc ®a d¹ng lµ rÊt cÇn thiÕt.
VD : B©y giê trêi n¾ng nãng cßn mïa ®«ng th× h¬i l¹nh. Mïa ®«ng l¸ trªn c©y mµu vµng ®á cßn mïa hÌ l¸ c©y xanh tèt.
4. BiÖn ph¸p 4:
D¹y trÎ sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p th«ng qua viÖc lµm quen víi v¨n häc :
KÓ chuyÖn vµ ®äc th¬ lµ nh÷ng h×nh thøc gióp trÎ tiÕp thu nh÷ng mÉu c©u vµ gióp trÎ nãi nh÷ng kiÓu c©u kh¸c nhau. Khi kÓ chuyÖn c« gi¸o cÇn chuÈn bÞ tríc vÒ c¸ch diÔn ®¹t, c¸ch sö dông c©u cña m×nh. §èi víi trÎ 5 - 6 tuæi c« gi¸o cÇn ph¶i gióp trÎ t×m hiÓu tÝnh c¸ch nh©n vËt vµ sù ph¸t triÓn cña t×nh tiÕt tríc khi kÓ chuyÖn. Cã hiÓu néi dung c©u chuyÖn th× trÎ míi cã nh÷ng c¶m xóc ®óng ®¾n, s©u s¾c, ®îc thÓ hiÖn b»ng hµnh ®éng cö chØ vµ ®éng t¸c lêi nãi diÔn c¶m. C« gi¸o cã thÓ d¹y trÎ kÓ chuyÖn theo tranh, kÓ chuyÖn theo trÝ nhí, kÓ chuyÖn theo trÝ tëng tîng… Gióp trÎ sö dông c¸c kiÓu c©u ®· häc, söa lçi ®Æt c©u cho trÎ.
5. BiÖn ph¸p 5: §µm tho¹i
Muèn rÌn luyÖn ph¸t triÓn c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ chóng ta cÇn t¹o nªn m«i trêng tèt ®Ó trÎ ®îc ho¹t ®éng vui ch¬i víi b¹n, t¨ng cêng giao tiÕp trß chuyÖn gi÷a c« vµ trÎ. C« ph¶i thêng xuyªn trß chuyÖn víi trÎ trong tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng, rÌn cho trÎ nãi c©u ®óng. C« gi¸o ph¶i lu«n chó ý ®Õn lêi nãi cña trÎ, uèn n¾n lçi ng÷ ph¸p cho trÎ, ®a vµo lêi nãi cña trÎ nh÷ng cÊu tróc ng÷ ph¸p phï hîp víi t×nh huèng nãi n¨ng khi giao tiÕp trß chuyÖn víi trÎ. Khi thÊy trÎ nãi c©u sai c« gi¸o vµ ngêi lín cÇn uèn n¾n söa sai ngay cho trÎ.
Trong qu¸ tr×nh dïng tõ ®Ó cÊu t¹o c©u, trÎ thêng m¾c lçi dïng tõ ®Ó cÊu t¹o c©u, dïng tõ thiÕu chÝnh x¸c, trËt tù tõ trong c©u s¾p xÕp kh«ng ®óng víi trËt tù tõ trong c©u tiÕng ViÖt.
§Ó gióp trÎ söa ch÷a nh÷ng lçi nµy c« gi¸o cÇn gi¶ng gi¶i l¹i ®Ó trÎ hiÓu ®óng nghÜa cña tõ mµ trÎ cÇn dïng, ph©n tÝch ®Ó trÎ hiÓu ®îc mèi quan hÖ gi÷a c¸c hµnh ®éng vµ sù viÖc. Trªn c¬ së ®ã gióp trÎ biÕt c¸ch s¾p xÕp thø tù c¸c tõ ®Ó diÔn ®¹t néi dung m×nh muèn th«ng b¸o.
Gi¸o viªn cÇn nãi mÉu c©u ®óng ®Ó trÎ nãi l¹i. Khi trÎ nãi c©u thiÕu thµnh phÇn chñ ng÷ hoÆc vÞ ng÷ (®©y lµ lçi sai chñ yÕu trong sö dông c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi) c« gi¸o cÇn ®Æt c©u hái vÒ thµnh phÇn cßn thiÕu. Sau khi trÎ tr¶ lêi c« gi¸o gióp trÎ nãi c©u ®ñ thµnh phÇn.
VD : TrÎ nãi : “¡n c¬m víi thÞt vµ canh rau c¶i” c« ph¶i hái trÎ : “Ai ¨n c¬m víi thÞt vµ canh rau c¶i ?”. Tõ ®ã rÌn luyÖn cho trÎ nãi c©u ®ñ thµnh phÇn theo cÊu tróc ng÷ ph¸p.
6. BiÖn ph¸p 6:
Qua thùc tr¹ng ®iÒu tra mét sè kiÓu lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi ta thÊy : C« cÇn chó ý ®Õn h×nh thøc gi¸o dôc c¸ biÖt bëi v× cã trÎ nhanh nhÑn, ho¹t b¸t, giao tiÕp m¹nh d¹n, tù tin nãi c©u ®óng ng÷ ph¸p nhng còng cã trÎ nhót nh¸t rôt rÌ nãi nhiÒu c©u sai. Do vËy khi rÌn luyÖn c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ c« cÇn chó ý quan t©m, ®éng viªn khuyÕn khÝch ®Ó nh÷ng trÎ nhót nh¸t m¹nh d¹n tù tin h¬n vµ t¨ng cêng trß chuyÖn ®éng viªn trÎ, gióp trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p h¹n chÕ c©u sai. Khi c¸c ch¸u ®· nhanh nhÑn råi c« gióp trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷ m¹ch l¹c, ph¸t triÓn nhiÒu c©u ghÐp, c©u më réng thµnh phÇn trong lêi nãi cña trÎ. Tøc lµ gi¸o viªn vµ ngêi lín cÇn chó ý gi¸o dôc c¸ biÖt ®Ó ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho mäi trÎ, rÌn cho trÎ nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p, gióp trÎ ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn ®Ó chuÈn bÞ bíc vµo trêng phæ th«ng.
7. BiÖn ph¸p 7
§Ó viÖc ph¸t triÓn nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cho trÎ mÉu gi¸o ®Æc biÖt lµ trÎ 5 - 6 tuæi (giai ®o¹n tiÒn häc ®êng) ®îc tèt, gi¸o viªn cÇn ph¶i cã sù phèi kÕt hîp víi cha mÑ häc sinh ®Ó chó ý rÌn luyÖn ng÷ ph¸p ngay c¶ ë nhµ trong khi giao tiÕp víi nh÷ng ngêi trong gia ®×nh. Khi ph¸t hiÖn trÎ nãi c©u sai ngêi lín ph¶i söa sai uèn n¾n ngay cho trÎ, rÌn luyÖn cho trÎ nãi nhiÒu c©u dµi cã h×nh ¶nh, nhiÒu c©u ghÐp vµ c©u më réng thµnh phÇn theo môc ®Ých.
Tãm l¹i :
ViÖc ph¸t triÓn ng«n ng÷ vµ rÌn luyÖn ng÷ ph¸p cho trÎ lµ v« cïng cÇn thiÕt. Muèn vËy, c« gi¸o vµ gia ®×nh ph¶i chó ý ph¸t triÓn thÓ lùc cho trÎ. Khi rÌn luyÖn ng÷ ph¸p cho trÎ c« gi¸o cÇn ph¶i sö dông m« h×nh c©u vµ d¹y trÎ nãi theo mÉu c©u, sö dông c¸c trß ch¬i ®Ó rÌn ng÷ ph¸p. §Æc biÖt lµ d¹y trÎ kÓ chuyÖn theo tranh. KÓ chuyÖn s¸ng t¹o lµ h×nh thøc tèt nhÊt ®Ó ph¸t triÓn c©u cho trÎ. C« gi¸o vµ ngêi lín cÇn chó ý ph¸t triÓn c©u cho trÎ ë mäi lóc, mäi n¬i vµ cè g¾ng t¹o cho trÎ m«i trêng vui ch¬i, giao tiÕp më réng. §Æc biÖt chóng ta cÇn lu ý söa sai cho trÎ vµ phèi hîp tèt víi phô huynh ®Ó rÌn luyÖn ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ. D¹y trÎ nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p lµ gióp cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña trÎ toµn diÖn vµ hµi hoµ.
PhÇn III.
KÕt luËn chung
Ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó lÜnh héi kinh nghiÖm sèng cña loµi ngêi, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó nhËn thøc thÕ giíi, ®Ó ph¸t triÓn t duy. Nhê cã ng«n ng÷ con ngêi cã thÓ suy nghÜ vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cña cuéc sèng ®Æt ra. Ng«n ng÷ lµ ph¬ng tiÖn ®Ó giao tiÕp, ®Ó truyÒn ®¹t th«ng tin hay th¸i ®é, t×nh c¶m cña m×nh ®èi víi ngêi kh¸c. Ng«n ng÷ lµ sîi d©y nèi liÒn mèi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi, lµ ph¬ng tiÖn ®Ó båi bæ t©m hån con ngêi. TrÎ nghe ®îc nhiÒu lêi hay ý ®Ñp sÏ gióp cho t©m hån lu«n tÕ nhÞ t¬i s¸ng. H¬n n÷a nÕu trÎ nãi ®îc nh÷ng lêi hay ý ®Ñp th× t©m hån l¹i ®îc båi bæ thªm. ChÝnh v× vËy, cµng ph¶i ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ ngay tõ nhá, nhÊt lµ trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi. RÌn luyÖn vµ ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ lµ ta ®· gióp cho trÎ ph¸t triÓn hµi hoµ, toµn diÖn vÒ mäi mÆt. Víi c« gi¸o mÉu gi¸o, viÖc ®i s©u t×m hiÓu thùc tr¹ng sö dông mét sè kiÓu c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p lµ rÊt cÇn thiÕt, ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cho trÎ.
ChÝnh v× thÕ t«i ®· m¹nh d¹n ®iÒu tra thùc tr¹ng sö dông mét sè kiÓu lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p cña trÎ 5 - 6 tuæi t¹i Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc. T«i ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra trªn 20 trÎ vµ ®· thu ®îc kÕt qu¶ nh sau :
1. TrÎ 5 - 6 tuæi sö dông tèt mét sè lîng lín c¸c c©u ®¬n vµ c©u ®¬n më réng thµnh phÇn chiÕm u thÕ trong lêi nãi cña trÎ.
2. TrÎ 5 - 6 tuæi sö dông c¸c c©u ghÐp t¬ng ®èi tèt, chñ yÕu lµ c©u ghÐp ®¼ng lËp vµ c©u ghÐp chÝnh phô.
3. TrÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi vÉn sö dông nhiÒu c©u côm tõ chñ yÕu lµ côm danh tõ, c©u mét tõ Ýt xuÊt hiÖn trong lêi nãi cña trÎ.
4. TrÎ 5 - 6 tuæi cßn rÊt nhiÒu c©u sai ng÷ ph¸p vµ cã sù kh¸c biÖt c¸ nh©n trong viÖc sö dông c©u theo ®óng cÊu tróc ng÷ ph¸p, c©u sai ng÷ ph¸p trong lêi nãi cña trÎ chñ yÕu lµ thiÕu thµnh phÇn trong c©u.
Tõ nh÷ng kÕt qu¶ thu ®îc qua ®iÒu tra vµ nh÷ng hiÓu biÕt cña m×nh t«i m¹nh d¹n ®a ra mét sè biÖn ph¸p s ph¹m nh»m ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cho trÎ nh sau :
- Ph¸t triÓn tèt thÓ lùc cho trÎ.
- D¹y trÎ nãi theo m« h×nh c©u mÉu.
- Sö dông c¸c trß ch¬i, d¹y trÎ kÓ chuyÖn theo tranh, kÓ chuyÖn s¸ng t¹o, ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cho trÎ trªn tÊt c¶ c¸c tiÕt häc vµ c¸c ho¹t ®éng.
- Ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cho trÎ ë mäi lóc, mäi n¬i. T¹o m«i trêng giao tiÕp tèt ®Ó trÎ ph¸t triÓn ng«n ng÷.
- C« gi¸o vµ ngêi lín cÇn lu«n chó ý söa c©u sai cho trÎ, d¹y trÎ nãi ®óng ng÷ ph¸p. CÇn kÕt hîp tèt gi÷a gia ®×nh vµ nhµ trêng trong viÖc d¹y trÎ nãi ®óng c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p.
Trªn ®©y lµ mét sè biÖn ph¸p cña t«i ®a ra víi mong muèn gãp phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo viÖc n©ng cao chÊt lîng ph¸t triÓn ng«n ng÷, ph¸t triÓn ng÷ ph¸p cho trÎ mÉu gi¸o 5 - 6 tuæi ë Trêng mÇm non Hoa Hång- VÜnh Yªn - VÜnh Phóc.
Tµi liÖu tham kh¶o.
1. T©m lý häc trÎ em løa tuæi mÇm non
cña NguyÔn ThÞ ¸nh TuyÕt (chñ biªn)
NguyÔn Nh Mai
§inh Kim Thoa
XuÊt b¶n n¨m 1994
2. Ph¸t triÓn lêi nãi cho trÎ tõ 0 ®Õn 6 tuæi
Cña Bïi Kim TuyÕn (biªn so¹n)
Lu ThÞ Lan
3. D¹y trÎ ph¸t ©m ®óng vµ lµm giµu vèn tõ cho trÎ
T¹ ThÞ Ngäc Thanh
XuÊt b¶n n¨m 1980
4. TiÕng ViÖt vµ ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn lêi nãi cho trÎ
Cao §øc TiÕn
NguyÔn Quang Minh.
5. Ph¸t triÓn ng«n ng÷ trÎ em
cña EITIKHEEVA (nga)
XuÊt b¶n n¨m 1977
6. ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ mÉu gi¸o
cña NguyÔn Xu©n Khoa
xuÊt b¶n n¨m 1997
7. Ph¬ng ph¸p ph¸t triÓn ng«n ng÷ cho trÎ díi 6 tuæi.
Cña NguyÔn ThÞ Oanh
Ph¹m ThÞ ViÖt
NguyÔn Kim §øc.
XuÊt b¶n n¨m 2000.
8. Gi¸o dôc c¸i ®Ñp cho trÎ th¬
Cña NguyÔn ¸nh TuyÕt
XuÊt b¶n n¨m 1992.
HÖ thèng c©u hái ®iÒu tra thùc tr¹ng sö dông
mét sè kiÓu lo¹i c©u theo cÊu tróc ng÷ ph¸p
cña trÎ 5 - 6 tuæi .
1. H«m nay ai ®a con ®Õn trêng ?
2. Khi ®i trªn ®êng con thÊy nh÷ng g× ?
3. Con thÊy thêi tiÕt h«m nay nh thÕ nµo ?
4. Trong vên cã nh÷ng lo¹i hoa g×?
5. Muèn trêng m×nh cã nhiÒu c©y xanh con ph¶i lµm g× ?
6. Con thÊy trêng m×nh nh thÕ nµo ?
7. Bè mÑ con thêng lµm nh÷ng c«ng viÖc g× ?
8. ë nhµ ai yªu con nhÊt?
9. Nhµ con cã nh÷ng ®å g× ®Ó ¨n?
10. Khi thÊy b¹n bÞ ng· con sÏ lµm g×? 11. Khi ch¬i víi b¹n con ph¶i ch¬i nh thÕ nµo ?
12. Trong truyÖn TÊm C¸m con cã yªu mÑ con c« C¸m kh«ng v× sao?
13. Trong truyÖn “Ba c« g¸i” bµ mÑ ®· yªu th¬ng c¸c con nh thÕ nµo ?
14. Cã nh÷ng con vËt nµo sèng díi níc mµ con biÕt?
15. Con cã biÕt l¨ng B¸c Hå ë ®©u kh«ng?
16. Muèn ®îc c« gi¸o yªu con ph¶i lµm g×?
17. NÕu con ngoan th× cuèi tuÇn con sÏ ®îc thëng g×?
18. Sau nµy lín lªn con muèn lµm nghÒ g×?
Các file đính kèm theo tài liệu này:
giao duc hanh vi giao tiep ...doc
