Khóa luận Bước đầu đánh giá chất lượng tóm tắt tài liệu tại một số thư viện viện nghiên cứu thuộc viện khoa học xã

1TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA THƯ VIỆN – THÔNG TIN    BƯỚC ĐẦU ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG TÓM TẮT TÀI LIỆU TẠI MỘT SỐ THƯ VIỆN VIỆN NGHIÊN CỨU THUỘC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN: SINH VIÊN THỰC HIỆN: Bạch Thị Thơm LỚP: TV39B HÀ NỘI - 2011 Th.S. Phạm Thị Thành Tâm 2 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU .................................................................................................1 Chương 1: Ý NGHĨA CỦA CÔNG TÁC TÓM TẮT NỘI DUNG TÀI LIỆU. CHUẨN TÓM TẮT TÀI LIỆU VÀ VẤN ĐỀ ÁP DỤNG CHUẨN TÓM TẮT TÀI LIỆU .....................................................................................4 1.1 Công tác xử lý tài liệu...............................................................................4 1.1.1 Xử lý hình thức........................................................................................4 1.1.2 Xử lý nội dung.........................................................................................4 1.2 Công tác tóm tắt tài liệu ...........................................................................7 1.2.1 Khái niệm tóm tắt tài liệu ........................................................................7 1.2.2 Ý nghĩa tóm tắt tài liệu đối với hoạt động thông tin – thư viện ...............8 1.2.3 Yêu cầu đối với bài tóm tắt......................................................................9 1.3 Chuẩn tóm tắt tài liệu và vấn đề áp dụng chuẩn tóm tắt tài liệu ...........11 Chương 2: CHẤT LƯỢNG TÓM TẮT TÀI LIỆU TẠI MỘT SỐ THƯ VIỆN VIỆN NGHIÊN CỨU THUỘC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM ......................................................................................................13 2.1 Vài nét về công tác tóm tắt tài liệu tại một số thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam ...............................13 2.1.1 Thư viện Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới ...........................................15 2.1.2 Thư viện Viện Nghiên cứu Châu Âu........................................................22 2.1.3 Thư viện Viện Nghiên cứu Đông Nam Á.................................................27 2.1.4 Thư viện Viện Dân tộc học......................................................................32 2.1.5 Thư viện Viện Nhà nước và Pháp luật .....................................................38 2.1.6 Thư viện Viện Kinh tế Việt Nam .............................................................44 2.1.7 Thư viện Viện Nghiên cứu Tôn giáo ......................................................49 2.2 Chất lượng bài tóm tắt tài liệu tại một số thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam ..........................................................54 2.2.1 Nội dung bài tóm tắt .................................................................................54 3 2.2.2 Hình thức bài tóm tắt .................................................................................60 Chương 3: NHẬN XÉT VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................64 3.1 Nhận xét ....................................................................................................64 3.1.1 Ưu điểm...................................................................................................64 3.1.2 Hạn chế ...................................................................................................65 3.1.3 Nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng bài tóm tắt ...........................65 3.2 Một số kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng tóm tắt tài liệu tại các thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam ................66 KẾT LUẬN......................................................................................................70 TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................71 PHỤ LỤC 4 LỜI NÓI ĐẦU Lý do chọn đề tài: Vốn tài liệu là cơ sở quan trọng quyết định đến vấn đề tồn tại, phát triển cũng như khả năng hoạt động của thư viện. Có thể nói không có vốn tài liệu thì sẽ không có thư viện. Vốn tài liệu càng đầy đủ, đáng tin cậy bao nhiêu thì khả năng phục vụ của thư viện càng được nâng lên bấy nhiêu. Ngày nay, với sự gia tăng không ngừng về số lượng tài liệu, NDT rất khó chọn lọc được các nguồn tin phù hợp và cần thiết với mình, do vậy rất cần có sự hỗ trợ của các biện pháp xử lý nội dung từ cơ quan thông tin – thư viện. Trong công tác xử lý nội dung thông tin, ở chừng mực nào đó, làm tóm tắt có thể coi là công việc tiếp tục của hoạt động xử lý thư mục. Qua bài tóm tắt, những thông tin chưa đầy đủ và chưa chính xác (nếu có) về các yếu tố của bản thư mục (đặc biệt là yếu tố nhan đề) cũng sẽ được làm sáng tỏ, dù đó không phải là mục đích chính của việc làm tóm tắt. Mục đích của việc làm tóm tắt là giới thiệu cho NDT nội dung tài liệu gốc để họ có cơ sở đánh giá độ phù hợp của tài liệu so với yêu cầu của mình và sẽ quyết định có sử dụng tài liệu đó hay không. Được sự gợi ý của cô giáo hướng dẫn, cũng như qua khảo sát ban đầu tại các thư viện thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam và nhận thấy tầm quan trọng của việc xử lý nội dung tài liệu, đặc biệt là công tác tóm tắt nội dung tài liệu, lại chưa có nhiều đề tài khảo sát về chất lượng tóm tắt tài liệu nên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài cho khóa luận của mình là: “Bước đầu đánh giá chất lượng tóm tắt tài liệu tại một số thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam”. Nhiệm vụ nghiên cứu: Tìm hiểu công tác tóm tắt nội dung tài liệu tại các thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam. Từ đó 5 đưa ra những giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lượng tóm tắt tài liệu tại các viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu: Đối tượng: Bài tóm tắt và công tác tóm tắt tài liệu tại các thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam. Phạm vi nghiên cứu: Hiện nay Viện Khoa học Xã hội Việt Nam có 30 thư viện thuộc 30 viện nghiên cứu chuyên ngành và 02 thư viện thuộc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam và Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam, tuy nhiên do giới hạn về thời gian, trình độ tôi chỉ xin khảo sát thư viện của 7 viện nghiên cứu có công tác xử lý nội dung tài liệu được thực sự quan tâm để thuận lợi cho việc đánh giá sau này. Đó là Thư viện Viện Kinh tế và Chính trị Thế giới; Thư viện Viện Nghiên cứu Châu Âu; Thư viện Viện Đông Nam Á; Thư viện Viện Dân tộc học; Thư viện Viện Nhà nước và Pháp luật; Thư viện Viện Kinh tế Việt Nam; Thư viện Viện Tôn giáo. Phương pháp nghiên cứu: Khảo sát thực tiễn, phỏng vấn cán bộ thư viện, tổng hợp, phân tích tài liệu. Kết cấu khóa luận: Ngoài lời nói đầu, kết luận, phụ lục, danh mục tài liệu tham khảo, khóa luận gồm 3 chương: Chương 1: Ý nghĩa của công tác tóm tắt tài liệu. Chuẩn tóm tắt tài liệu và vấn đề áp dụng chuẩn tóm tắt tài liệu. Chương 2: Chất lượng tóm tắt tài liệu tại một số thư viện viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam. Chương 3: Nhận xét và kiến nghị. Mặc dù đã rất cố gắng để thực hiện đề tài, song do giới hạn về thời gian, kinh nghiệm và trình độ nghiệp vụ còn nhiều hạn chế nên khóa luận sẽ không tránh khỏi những thiếu sót về nội dung và cách trình bày, tôi rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, các cán bộ thư viện và NDT để khóa luận được hoàn chỉnh hơn. 6 Qua đây, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành nhất đến cô giáo hướng dẫn Th.S Phạm Thị Thành Tâm cùng toàn thể các thầy cô trong khoa Thư viện – thư viện, trường Đại học Văn hoá Hà Nội, các cán bộ làm việc tại các thư viện và trung tâm thông tin viện nghiên cứu thuộc Viện Khoa học Xã hội Việt Nam đã nhiệt tình giúp đỡ tôi trong quá trình hoàn thiện khóa luận này. Hà Nội, tháng 6 năm 2011 Sinh viên thực hiện Bạch Thị Thơm