Một số vấn đề về huy động vốn trong nước cho đầu tư phát triển ở Việt Nam

y ®éng nguån vèn nµy còng kh«ng dÔ dµng. Vèn viÖn trî th­êng kh«ng th­êng xuyªn vµ cã nh÷ng rµng buéc nhÊt ®Þnh, ®«i khi cßn tuú thuéc vµo quan hÖ chÝnh trÞ gi÷a c¸c n­íc . Vèn vay còng kh«ng ®¬n gi¶n vµ cßn ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng hoµn tr¶ ch­a kÓ cßn cã nh÷ng kho¶n l·i lín. §èi víi lo¹i vèn nµy ng­êi vay th­êng ph¶i chÊp nhËn nhiÒu ®iÒu kiÖn bÊt lîi nh­ ph¶i mua c¸c thiÕt bÞ vµ c«ng cô lao ®éng cña n­íc cho vay, th­êng lµ l¹c hËu so víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, hoÆc ph¶i thuª chuyªn gia cña n­íc cho vay l¾p ®Æt, h­íng dÉn vËn hµnh víi tiÒn c«ng rÊt cao ... Trong nhiÒu tr­êng hîp, vèn vay ®· g©y hËu qu¶ nÆng nÒ cho nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm c¶u Braxin vµ nhiÒu n­íc kh¸c ®· cho chóng ta nhiÒu bµi häc bæ Ých vÒ viÖc vay vèn n­íc ngoµi. T×nh h×nh vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam trong thêi gian qua cho thÊy, cÇn ph¶i c©n nh¾c kÜ l­ìng khi gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi. Trong c¸c dù ¸n ®Çu t­ th× chñ yÕu lµ cña c¸c n­íc NIC , c¸c c«ng ty lín ch­a nhiÒu vµ phÇn lín vÉn tËp trung ë thµnh phè vµ c¸c nghµnh dÞch vô, du lÞch, kh¸ch s¹n. Cßn ë c¸c khu vùc vµ nghµnh ®ang cÇn vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× qu¸ Ýt ch¼ng h¹n nh­ c¸c dù ¸n vÒ n«ng - l©m - ng­ nghiÖp. ViÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong nh÷ng n¨m qua ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ vµ ph¶i ®Èy m¹nh h¬n n÷a . Nh­ng dï cã thÓ ®¹t ®­îc tØ lÖ cao h¬n trong thêi gian tíi th× nguån vèn trong n­íc vÉn gi÷ vai trß quyÕt ®Þnh trong giai ®o¹n ®Çu cña sù nghiÖp c«ng nghiªp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Ch­¬ng II . tæng quan t×nh h×nh huy ®éng vèn trong n­íc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn . Nguån lùc tµi chÝnh. Nguån vèn Nhµ n­íc. 1.1.1. Nguån vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. * Thùc tr¹ng huy ®éng vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. - MÆc dï ng©n s¸ch Nhµ n­íc lu«n trong t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng nh­ng hµng n¨m ng©n s¸ch Nhµ n­íc vÉn cè g¾ng dµnh trªn d­íi 20% chi ng©n s¸ch cho x©y dùng c¬ b¶n. HiÖn nay viÖc huy ®éng nguån vèn nµy tËp trung chñ yÕu vµo ®Çu t­ ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi, ph¸t triÓn n«ng l©m nghiÖp, an ninh quèc phßng, ®Çu t­ hç trî vèn doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ quü hç trî ®Çu t­ quèc gia, lµm nguån vèn më ®­êng thu hót c¸c nguån vèn kh¸c. C¸c dù ¸n tõ phÇn vèn nµy còng chñ yÕu lµ c¸c dù ¸n giao th«ng, thñy lîi, trång rõng ®Çu nguån, rõng phßng hé, b¶o tån thiªn nhiªn, gi¸o dôc y tÕ. Phóc lîi c«ng céng, nghiªn cøu khoa häc, quèc phßng an ninh, c«ng tr×nh v¨n hãa x· héi.TØ träng chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn trong tæng chi ng©n s¸ch Nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· t¨ng kh¸ song vÉn cßn thÊp chØ ®¹t kho¶ng 23%, TØ lÖ ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc so víi GDP míi chØ ®¹t kho¶ng 6.6% kh«ng kÓ khÊu hao. - §Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc hiÖn nay tuy cã hiÖu qu¶ h¬n tr­íc ®©y, ®· t¹o ra d­îc nhiÒu c«ng tr×nh quan träng cho ®Êt n­íc song vÉn cßn mét sè t×nh tr¹ng yÕu kÐm. §ã lµ sù dµn tr¶i ®Çu t­ cho nhiÒu c«ng tr×nh ë nhiÒu nghµnh trªn ph¹m vi c¶ n­íc nhÊt lµ nh÷ng c«ng tr×nh thuéc nhãm C víi kh¸ nhiÒu vèn bÞ "ch«n" vµo c¸c c«ng tr×nh dë dang vµ nhÊt lµ cßn t×nh tr¹ng yÕu kÐm trong qu¶n lÝ g©y thÊt tho¸t vèn do n¹n tham nhòng. * Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y quy m« ng©n s¸ch Nhµ n­íc kh«ng ngõng t¨ng lªn nhê më réng nhiÒu nguån thu kh¸c nhau nh­ng chñ yÕu qua huy ®éng thuÕ vµ phÝ ( chiÕm trªn 90% c¸c kho¶n thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc ), tØ lÖ ®éng viªn GDP vµo ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng t¨ng ( trªn 20% GDP ). Song nhiÒu nguån thu nh­ thu tõ ®Êt ®ai nhµ ë, dÞch vô c«ng Ých cßn ®Ó thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ lín. V× vËy nguån ®Çu t­ tõ ®©y sÏ kh«ng ph¶i lµ nguån ®Çu t­ chñ yÕu mµ chØ mang tÝnh chÊt ®Þnh h­íng ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh träng diÓm vµ lµm vèn më d­êng thu hót c¸c nguån vèn kh¸c ®Çu t­ vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. 1.1.2. Nguån vèn trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÉn ®ang n¾m gi÷ nh÷ng nghµnh then chèt nhÊt trong nÒn kinh tÕ song nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã tØ träng trong tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi cßn thÊp ­íc kho¶ng 15%. Nguån vèn ®Çu t­ ban ®Çu vµ c¸c nguån vèn cÊp bæ sung chñ yÕu d­îc rãt tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc víi l­îng kh¸ lín song t×nh tr¹ng ph©n t¸n vèn ng©n s¸ch vµo nhiÒu doanh nghiÖp vÉn cßn, dÉn ®Õn kh«ng tÝch tô tËp trung. §· vËy sè vèn thùc ho¹t ®éng ( vèn chñ së h÷u trõ ®i sè vèn kh«ng ho¹t ®éng nh­ tµi s¶n cè ®Þnh ch­a cÇn dïng, nî khã ®ßi, nî ph¶i thu ) cña doanh nghiÖp vÉn cßn rÊt thÊp. Nguån tõ khÊu hao c¬ b¶n ®Ó l¹i vµ lîi nhuËn sau thuÕ còng rÊt thÊp. Thªm n÷a t×nh tr¹ng nî nhiÒu vµ chiÕm dông vèn lín cßn lµm cho vßng quay vèn l­u ®éng gi¶m xuèng.. Theo sè liÖu cña tæng côc qu¶n lý vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp, tæng sè nî ph¶i thu cña DNNN lµ 91.079 tû ®ång, b»ng kho¶ng 4 lÇn vèn l­u ®éng cña hä, trong ®ã nî khã ®ßi lµ 2.096 tû ®ång, b»ng kho¶ng 9,2% vèn l­u ®éng. Vèn vay nhiÒu, l·i suÊt tÝn dông cao, tiÒn l·i ph¶i tr¶ lín, n¨m 2000 sè l·i ph¶i tr¶ lµ 4.852 tû ®ång, chiÕm 2,2% tæng chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp vµ b»ng 37% tæng sè lîi nhuËn cña c¸c DNNN trong n¨m. Nguyªn nh©n cña sù yÕu kÐm kÓ trªn lµ do hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp, ®¸nh gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh ch­a ®óng, khÊu hao ch­a hÕt, ®Çu t­ cho thiÕt bÞ qu¸ thÊp, d©y chuyÒn thiÕt bÞ c«ng nghÖ thiÕu ®ång bé, ch¾p v¸ vµ cßn l¹c hËu, ®éi ngò c¸n bé thiÕu tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lÝ ... Tuy nhiªn mÊy n¨m gÇn ®©y, c¸c DNNN ®· më réng c¶ vÒ sè l­îng vµ qui m« còng nh­ ®· h­íng ®Çu t­ h¬n theo chiÒu s©u vµ më réng kinh doanh Sè l­îng DNNN ®Õn cuèi n¨m 2000 ®­îc ghi nhËn lµ 6.480 trong ®ã sè doanh nghiÖp cã møc vèn d­íi 1 tû ®ång vµ doanh nghiÖp cã sè c«ng nh©n d­íi 100 ng­êi ®ang gi¶m dÇn, trong khi sè doanh nghiÖp cã sè vèn trªn 1 tû ®ång vµ cã sè c«ng nh©n trªn 500 ng­êi ®ang t¨ng lªn. Sè vèn cña c¸c doanh nghiÖp tù ®Çu t­ trong  n¨m 2000 lµ 2.500 tû ®ång ( chØ chiÕm 3,2% tæng sè vèn cña DNNN). 1.2. Nguån vèn d©n c­ 1.2.1.Nguån vèn c¸ nh©n, hé gia ®×nh Theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ, nguån vèn trong d©n c­ hiÖn cã kho¶ng 6 - 8 tØ USD, qua diÒu tra cña bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­, tæng côc thèng kª cho thÊy l­îng vèn huy ®éng tõ c¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh th­êng qua c¸c h×nh thøc sau: - Huy ®éng qua tiÒn göi tiÕt kiÖm, göi kh«ng k× h¹n, k× phiÕu , tr¸i phiÕu cña c¸c tæ chøc tÝn dông víi c¸c møc l·i suÊt kh¸c nhau vµ còng kh¸ hÊp dÉn, th­êng lµ cao h¬n møc l¹m ph¸t vµ míi ®©y lµ göi tiÒn vµo Quü tiÕt kiÖm b­u ®iÖn. Do ®ã ®©y lµ h×nh thøc ®­îc lùa chän phæ biÕn vµ réng r·i nhÊt ë n­íc ta. - Huy ®éng qua tr¸i phiÕu Kho b¹c Nhµ n­íc . H×nh thøc nµy míi xuÊt hiÖn ë n­íc ta tõ n¨m 1992 ®Õn nay. Lo¹i tr¸i phiÕu nµy cã l·i suÊt cao nhÊt, cao h¬n c¶ l·i suÊt tiÒn göi ng©n hµng cïng k× h¹n l¹i ®¶m b¶o nhÊt. §©y lµ ®iÒu kh¸c h¼n so víi c¸c n­íc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. §ång thêi tr¸i phiÕu kh«ng ph¶i ph¸t hµnh qua Së giao dÞch chøng kho¸n mµ do Kho b¹c Nhµ n­íc trùc tiÕp b¸n lÎ ra c«ng chóng. Do ®ã, ®©y còng lµ h×nh thøc ®­îc ®«ng ®¶o d©n chóng lùa chän. - §Çu t­, hïn vèn kinh doanh nh­ng chñ yÕu lµ ®Çu t­ ng¾n h¹n .. . - Mua cæ phiÕu cña c¸c c«ng ty. Tuy nhiªn h×nh thøc nµy kh«ng mang tÝnh chÊt phæ biÕn, chØ tËp trung ë mét ph¹m vi hÑp nµo ®ã, do sè l­îng c¸c c«ng ty nµy ch­a nhiÒu, lµm ¨n ch­a cã uy tÝn vµ ng­êi d©n ch­a quen víi viÖc mua cæ phiÕu trong c¸c c«ng ty cæ phÇn mµ chñ yÕu lµ c¸n bé vµ c«ng nh©n trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸, hoÆc nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao ... - Ngoµi c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn trªn cßn cã mét sè h×nh thøc kh¸c song vÉn cßn mét l­îng lín ng­êi d©n ®Ó t¹i nhµ cho tiÖn chi tiªu sö dông hoÆc mua vµng ®«la cÊt gi÷ ®Æc biÖt lµ trong nh÷ng thêi ®iÓm l¹m ph¸t t¨ng cao hoÆc tØ gi¸ biÕn ®éng. §©y lµ h×nh thøc phæ biÕn nhÊt ë ViÖt Nam nhÊt lµ nh÷ng ng­êi kinh doanh hoÆc b¸n bu«n b¸n lÎ, cßn h×nh thøc mua vµng th­êng phæ biÕn ë nh÷ng ng­êi giµ. H×nh thøc nµy chiÕm 44% tiÒn ®Ó dµnh cña d©n. 1.2.2 .Nguån vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh . Nhê chÝnh s¸ch ®æi míi kinh tÕ, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn nªn nhiÒu doanh nghiÖp ngaßi quèc doanh ( nh­ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u han, c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp t­ nh©n ) ®· d­îc h×nh thµnh, tËp hîp ®­îc mét lùc l­îng vèn ngµy cµng lín c¶ sè l­îng vµ vÒ chÊt l­îng gãp phÇn c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng , gi¶i quyÕt c«ng ¨n ¨n viÖc lµm cho x· héi t¨ng thu nhËp lao ®éng , t¨ng møc nép ng©n s¸ch, t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn. HiÖn nay tØ träng cña nguån vèn nµy trong tæng vèn ®Çu t­ toµn x· héi kh¸ cao ( kho¶ng 30% ) vµ cã tèc ®é t©ng t­¬ng ®èi nhanh ( trªn 10% ) . Tuy vËy vÒ quy m« c¸c doanh nghiÖp nµy cßn nhá, c«ng nghÖ cßn l¹c hËu, hÇu nh­ kh«ng liªn doanh liªn kÕt ®­îc víi nhau, kho¶ng 50% sè doanh nghiÖp kh«ng ®­îc më réng ®Çu t­ chØ cã 36% t¨ng vèn ®iÒu lÖ 1 ®Õn 2 lÇnvµ 5% t¨ng trªn 2 lÇn. Theo ­íc tÝnh nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã kho¶ng trªn 30 ngh×n tØ ®ång nh­ng hiÖn míi huy ®éng ®­îc kho¶ng 70% tæng nguån vèn. PhÇn cßn l¹i do ch­a cã biÖn ph¸p thu hót tèt nªn ®· ®­îc dïng ®Ó mua vµng, ®«la tÝch tr÷ hoÆc mua c¸c ®å dïng ®¾t tiÒn, l©u bÒn mµ ch­a dµnh cho ®Çu t­ t¨ng tr­ëng. Ngoµi ra, viÖc ®Çu t­ còng ch­a ®­îc ®Þnh h­íng tèt. PhÇn nhiÒu cßn dµnh cho viÖc x©y dùng nhµ cöa, kh¸ch s¹n mini hoÆc ®Êt ®ai víi môc ®Ých ®Çu c¬ tÝch tr÷ hay gi÷ tiÒn. 2. Nguån lùc kh¸c. Nguån lùc lao ®éng Sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng n­íc ta hiÖn nay cã khoµng 40 triÖu. Tèc ®é t¨ng nguån lao ®éng còng rÊt cao nh­ng chÊt l­îng lao ®éng ch­a cao.MÆc dï chÊt l­îng lao ®éng cña n­íc ta ngµy cµng ®­îc n©ng cao, lùc l­îng lao ®éng cã kÜ rhuËt ngµy cµng t¨ng song vÉn cã gÇn 90% lao ®éng kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kÜ thuËt, lao ®éng kÜ thuËt chØ chiÕm trªn10%, trong sè ®ã chØ cã 20% trinh ®é ®¹i häc trë lªn Lùc l­îng lao ®éng kÜ thuËt ®· Ýt nh­ng viÖc huy ®éng vµo c¸c vïng vµ c¸c nghµnh còng ch­a hîp lÝ, tËp trung qu¸ møc ë c¸c c¬ quan trung ­¬ng vµ thµnh phè, trong khi ®ã ë c¸c ®Þa ph­¬ng nhÊt lµ c¸c tØnh miÒn nói cao nguyªn lùc l­îng lao ®éng kÜ thuËt chiÕm rÊt Ýt. Lùc l­îng lao ®éng trong c¸c nghµnh kinh tÕ quèc d©n vµ c¸c nghµnh s¶n xuÊt chñ yÕu cã tØ träng lao ®éng kÜ thuËt cßn ch­a cao. Víi mét nguån lao ®éng phong phó vµ gi¸ nh©n c«ng rÎ nh­ n­íc ta hiÖn nay lµ mét thuËn lîi lín song lao ®éng thiÕu kÜ thuËt l¹i lµ mét khã kh¨n ®¸ng lo ng¹i. V× vËy viÖc huy ®éng nguån lùc lao ®éng vµo c¸c nghµnh vïng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo còng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m thÝch ®¸ng. Nguån lùc tù nhiªn. N­íc ta n»m ë r×a b¸n ®¶o §«ng Nam ¸ cã nhiÒu tµi nguyªn thiªn nhien vÒ n¨ng l­îng nhiªn liÖu, kho¸ng s¶n, tµi nguyªn rõng, tµi nguyªn biÓn, tµi nguyªn ®Êt thuËn lîi cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, n«ng-l©m-ng­ nghiÖp. Song viÖc huy ®éng c¸c tµi nguyªn nµy vµo ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi thËt sù ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Trong n«ng nghiÖp cßn ch­a cã nh÷ng chÝnh s¸ch tèt ®Ó huy ®éng tèi ®a nh÷ng nguån lùc tù nhiªn, trong c«ng nghiÖp do tr×nh ®é thÊp nªn nhiÒu tµi nguyªn ch­a ®­îc khai th¸c , sö dông 2.3.VËt t­ kÜ thuËt, c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt x· héi. §©y lµ nguån lùc mang tÝnh chÊt c¬ së nÒn t¶ng ®Ó c«ng nghiªp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ v× chóng ta cã x©y dùng, bè trÝ c¬ cÊu c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt x· héi theo ®óng h­íng phôc vô cho môc tiªu ®Êt n­íc chóng ta míi cã d­îc nh÷ng c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. C¬ së h¹ tÇng vËt chÊt x· héi lµ lÜnh vùc cÇn nhiÒu vèn song l¹i thu håi vèn chËm nªn cã Ýt dù ¸n ®Çu t­ n­íc ngoµi do ®ã cÇn ph¶i dùa vµo vèn ®Çu t­ trong n­íc. HiÖn nay c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt x· héi ë n­íc ta cßn ch­a ®­îc tèt, hÖ thèng giao th«ng ah­a thËt sù ph¸t triÓn hoÆc ph¸t triÓn chËm so víi yªu c©uc ph¸t triÓn cña kinh tÕ - x· héi, hÖ thèng nhµ x­ëng bÕn b·i kho tµng cßn yÕu kÐm, m¹ng l­íi y tÕ gi¸o dôc còng nh­ nhiÒu c¬ së h¹ tÇng kh¸c còng cßn ë møc thÊp ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn cña kinh tÕ - x· héi. Ch­¬ng III . c¸c biÖn ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vèn trong n­íc ë ViÖt Nam. 1. TiÕt kiÖm, tÝch luü. 1.1. KhuyÕn khÝch tiÕt kiÖm NÒn kinh tÕ n­íc ta cã b­íc khëi ®Çu rÊt thÊp, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi hiÖn nay kho¶ng 400 USD mét n¨m, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc nh×n chung cßn l¹c hËu, nghÌo nµn do vËy ®ßi hái chóng ta ph¶i coi trong tiÕt kiÖm. §Ó cã thÓ khuyÕn khÝch ng­êi d©n tiÕt kiÖm Nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p nh­: - G­¬ng mÉu trong tiÕt kiÖm chi triªu c«ng céng ®Ó ng­êi d©n tin r»ng nguån vèn cña m×nh ®­îc ChÝnh phñ sö dông cã hiÖu qu¶, gi¶m tèi ®a c¸c kho¶n chi ch­a thËt bøc xóc, nhanh chãng ®æi míi bé m¸y qu¶n lÝ Nhµ n­íc ë c¸c cÊp, tinh gi¶n biªn chÕ ®Ó gi¶m kho¶n chi nu«i bé m¸y Nhµ n­íc qu¸ cång kÒnh, ®å sé mµ hiÖu lùc ch­a cao nh­ hiÖn nay, ®Èy m¹nh chèng hiÖn t­îng thÊt tho¸t, l·ng phÝ , tham nhòng ... - T¹o cho nh©n d©n thãi quen tiÕt kiÖm b»ng mét sè biÖn ph¸p khuyÕn khÝch hay b¾t buéc hoÆc h¹n chÕ chi tiªu cña nh©n d©n nh­ khuyÕn khÝch c¸n bé c«ng nh©n viªn gi÷ l¹i mét phÇn l­¬ng tiÕt kiÖm hay b¾t buéc, víi m«t sè ®èi t­îng ph¶i gi÷ l¹i mét tØ lÖ l­¬ng vµo quü dù phßng ( ë Singapo nép 40% l­¬ng vµo quü dù phßng ) . §Æc biÖt lµ ®¸nh thuÕ cao vµo nh÷ng hµng ho¸ xa xØ nhËp tõ n­íc ngoµi hoÆc c¸c n¬i kinh doanh dÞch vô gi¶i trÝ ®¾t tiÒn ch­a phï hîp víi thu nhËp ng­êi d©n nãi chung hoÆc mét sè dÞch vô tuy lµ mang tÝnh chÊt gi¶i trÝ song nã l¹i lµ kh«ng cÇn thiÕt vµ kh«ng cã nh÷ng t¸c ®éng tèt ®Õn nghØ ng¬i gi¶i trÝ cña d©n c­. - Duy tr× l¹m ph¸t ë møc thÊp, gi÷ tØ gi¸ æn ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o cho ng­êi d©n an t©m khi göi tiÒn hay ®Çu t­ bëi lÏ nÕu ®ång tiÒn bÊt æn ®Þnh, ng­êi d©n sÏ thÝch mua vµng ®«la ®Ó cÊt tr÷ h¬n lµ ®Çu t­ , tiÕt kiÖm. 1.2. KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp tù tÝch lòy Tr­íc hÕt doanh nghiÖp ph¶i tù m×nh t¹o lËp vµ ph¸t triÓn nguån vèn tù cã b»ng c¸ch trÝch tõ lîi nhuËn thu ®­îc chø kh«ng ph¶i lµ ®ßi hái cÊp thªm vèn v× thua lç. MÆt kh¸c viÖc ph©n phèi lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ph¶i dùa trªn nguyªn t¸c b¶o toµn vèn, tr¸nh hiÖn t­îng l·i gi¶ lç thËt ¨n c¶ vµo vèn vµ cuèi cïng kh«ng ®ñ ®Ó t¸i ®Çu t­ gi¶n ®¬n phôc chÕ tµi s¶n ban ®Çu.§Ó khuyÕn khÝch còng c¸c doanh nghiÖp tù tÝch luü th× cÇn ph¶i - Cã c¸c c¬ chÕ thÝch hîp ®Ó c¸c doanh nghiÖp hïn vèn hoÆc vay vèn cña nhau trªn thÞ tr­êng ®Æc biÖt lµ víi c¸c doanh nghiÖp nhá ®iÒu nµy sÏ t¹o ra mét l­îng vèn lín ®Ó c¸c doanh nghiÖp tham gia ®Çu t­ ph¸t triÓn. - Cã c¸c quy ®Þnh cô thÓ cho phÐp c¸c doanh nghiÖp b¸n c¸c tµi s¶n hoÆc quyÒn sö dông ®Êt ®ai mµ doanh nghiÖp sö dông kh«ng hiÖu qu¶ ®Ó cã thªm vèn ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i . - Më réng quyÒn tù chñ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp theo h­íng c¬ cÊu l¹i vèn s¶n xuÊt vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp mét c¸ch hîp lÝ, tÝnh ®ñ gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt vµo vèn vµ tµi s¶n t¹i doanh nghiÖp. - Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp ®­îc khÊu hao nhanh ®Ó t¹o vèn cho t¸i ®Çu t­ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t­ vµo chiÒu s©u, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó t¨ng tÝch luü ë giai ®o¹n kÕ tiÕp. - S¾p xÕp cho c¸c doanh nghiÖp theo h­íng hîp nhÊt c¸c ®¬n vÞ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lÝ ®Ó ®ñ søc c¹nh tranh víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. 2.1. Ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn. C«ng ty cæ phÇn sÏ lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn phæ biÕn nhÊt trong t­¬ng lai, lµ chñ thÓ quan träng ®Ó h×nh thµnh nªn thÞ tr­êng vèn song hiÖn nay viÖc thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn còng nh­ thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ë n­íc ta diÔn ra cßn rÊt chËm. V× vËy chóng ta cÇn cÊp thiÕt ®Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ nhÊt lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng cã ph¸t hµnh cæ phiÕu tr¸i phiÕu. §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc còng lµ ®Ó t¨ng vèn ®Çu t­ míi cho doanh nghiÖp ®ång thêi lµm t¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc. HiÖn nay tuy m«i tr­êng thÓ chÕ cÇn thiÕt ®· h×nh thµnh, nh­ng cßn thiÕu cô thÓ trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn, ®«i khi cßn m©u thuÉn nhau. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i ®ã, kh«ng nªn lµm theo c¸ch " sai ®©u söa ®ã ", " võa lµm võa söa " mµ nªn lµm mét c¸ch c¬ b¶n, cã triÕt lÝ vµ cã hÖ thèng tõ ®Çu: * Nhµ n­íc cÇn hiÓu râ ®iÒu mµ c¸c doanh nghiÖp quan t©m hµng ®Çu khi ®­a ra ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh ®ã lµ lµm sao më réng vµ ®a d¹ng ho¸ nghµnh nghÓ, ®a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ cung øng hµng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô tr­íc vµ sau b¸n hµng, n©ng cao møc lîi nhuËn vµ møc l·i cæ ®«ng. NÕu ®iÒu ®ã kh«ng ®­îc quan t©m ®Õn mµ chØ chó träng c¸c kho¶n thuÕ vµ ®ãng gãp, ®Ò ra c¸c thñ tôc vµ c¬ chÕ (mµ cã thÓ lµ g©y r¾c rèi h¬n, gi¶i quyÕt yªu cÇu chËm h¬n vµ vßng vÌo h¬n) ... th× cæ phÇn ho¸ sÏ kh«ng thÓ cã nhiÒu søc hÊp dÉn vµ còng ch¼ng cã c¬ së ®Ó t¨ng nguån thu. * T¹o m«i tr­êng luËt ph¸p cho c¸c c«ng ty cæ phÇn ph¸t triÓn.Söa ®æi c¸c quy ®Þnh vÒ thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn, c¬ chÕ ph¸t hµnh cæ phiÕu ban ®Çu khi thµnh lËp vµ ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó gäi thªm vèn ®Çu t­, ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn c¸c ph­¬ng thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu, c¶i tiÕn c¬ chÕ mua b¸n, chuyÖn nh­îng cæ phiÕu. * §Èy m¹nh tiÕn ®é cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mét c¸ch hîp lÝ. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· vµ ®ang cæ phÇn ho¸, Nhµ n­íc chØ nªn n¾m ®a sè hay tØ lÖ khèng chÕ cæ phÇn ®Æc biÖt. PhÇn cßn l¹i d­îc b¸n cho ng­ßi lao ®éng trong doanh nghiÖp hoÆc cho c¸c tæ chøc c¸ nh©n ngoµi doanh nghiÖp, nh­ng tèt nhÊt lµ c¸c c¸n bé c«ng nh©n trong doanh nghiÖp ®ã cïng ®Êu thÇu c¸c cæ phÇn ngoµi cæ phÇn khèng chÕ cña Nhµ n­íc. Sè cæ phÇn cña Nhµ n­íc th× cho nh÷ng ng­êi nµy vay theo l·i suÊt quy ®Þnh. Trªn c¬ së cæ phÇn mµ thµnh lËp héi ®ång qu¶n trÞ gåm nh÷ng ng­êi mua cæ phiÕu vµ ®¹i diÖn cña tæng côc qu¶n lÝ vèn, tµi s¶n cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc.Theo m« h×nh nµy, ®¹i diÖn cña Nhµ n­íc kh«ng nªn chiÕm qu¸ 1/3 ®Ó c¸c thµnh viªn cña doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng trong kinh doanh. Nhµ n­íc nªn thùc hiªn viÖc b¶o l·nh toµn bé hoÆc b¶o l·nh ban ®Çu cho mét sè c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t hµnh tr¸i phiÕu trong n­íc vµ ph¸t hµnh ra n­íc ngoµi ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng thu hót vèn trªn thÞ tr­êng. * Sím æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. * §Æc biÖt cÇn cã sù phèi hîp g÷a Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp ®Ó nghiªn cøu thùc tÕ t×nh h×nh ViÖt Nam nh»m ®­a ra c¸c biÖn ph¸p thÝch øng cho c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn tèt trong nh÷ng b­íc s¬ khai nµy sao cho c«ng ty cæ phÇn thùc sù lµ n¬i thu hót vèn ®Çu t­ tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, t¹o ra sù tin t­ëng cho c¸c nhµ ®Çu t­ ®Ó khuyÕn khÝch hä ®Çu t­. 2.2. Ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ lµ mét n¬i huy ®éng vèn tèt nhÊt trong t­¬ng lai. ViÖc thµnh lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét nhu cÇu cÊp b¸ch song kh«ng cã nghÜa lµ b»ng mäi gi¸ ph¶i cho ra ngay mét thÞ tr­êng chøng kho¸n hoµn chØnh mµ kh«ng dùa trªn nÒn t¶ng vèn cã cña nÒn kinh tÕ. Sù n«n nãng x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n tho¸t ly khái c¸c yÕu tè tiªn quyÕt sÏ dÉn ®Õn ®æ vì thÊt b¹i. §©y lµ bµi häc kinh nghiÖm mµ nhiÒu n­íc ®i tr­íc ®· gÆp ph¶i, n­íc ta ®i sau cÇn chó ý rót kinh nghiÖm. HiÖn nay vÒ c¬ b¶n thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· t¹o ®­îc c¬ së h¹ tÇng ban ®Çu cho ®Þnh h­íng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ ®· thu hót ®­îc kh¸ nhiÒu nhµ ®Çu t­ song vÉn cßn nhiÒu nh÷ng khã kh¨n. C¸c lo¹i chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng cßn Ýt c¶ vÒ chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ niªm yÕt. T¸c dông thóc ®¶y huy ®éng vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a cao, viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu. C«ng t¸c qu¶n lÝ cña ChÝnh phñ ch­a kÞp thêi, can thiÖp qua s©u lµm ¶nh h­ëng ®Õn tÝnh linh ho¹t cña thÞ tr­êng.HÖ thèng trang bÞ kÜ thuËt ®Ó vËn hµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n ch­a ®ång bé. VËy muèn thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn th× cÇn ph¶i: * Thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh»m t¹o ra mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng, nhu cÇu ®Çu t­ sÏ t¨ng, tõ ®ã sÏ xuÊt hiÖn c¸c c«ng cô nî ®a d¹ng vÒ thêi gian ®¸o h¹n vµ t¹o ra c¬ chÕ c¹nh tranh vÒ l·i suÊt míi ®­a ®Õn sù h×nh thµnh l·i suÊt thÞ tr­êng, lµm cho thÞ tr­êng vèn s«i ®éng. Môc tiªu lµ trong giai ®o¹n ®Çu cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ sÏ ®ãng vai trß chñ ®¹o nh­ng trªn thùc tÕ hiÖn nay th× giíi ®Çu t­ l¹i quay l­ng víi tr¸i phiÕu ChÝnh phñ. VËy ®Ó ®­a tr¸i phiÕu ChÝnh phñ vµo giao dÞch vµ ®ãng vai trß chñ ®¹o th× ph¶i gi÷ cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh bÒn v÷ng ®Ó cho l·i suÊt tr¸i phiÕu ChÝnh phñ lu«n phï hîp víi téc ®é t¨ng tr­ëng t¹o søc hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­. * T¨ng cung chøng kho¸n b»ng c¸ch níi láng ®iÒu kiÖn niªm yÕt: §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng Ýt c¶ vÒ sè l­îng, chñng lo¹i lÉn gi¸ trÞ nªn ch¨ng xem xÐt níi láng ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty cæ phÇn ®­îc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ch¼ng h¹n nh­ gi¶m bít vèn ®iÒu lÖ trong ®iÒu kiÖn ph¸t hµnh chøng kho¸n bëi lÏ hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Bªn c¹nh ®ã, cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty cæ phÇn niªm yÕt dÔ dµng h¬n t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c nh­ tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, tr¸i phiÕu c«ng ty, ®Æc biÖt lµ tr¸i phiÕu cña c¸c ng©n hµng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng ... cã nh­ vËy míi gi¶m ®­îc ¸p lùc thiÕu cung chøng kho¸n. * Ph¸t triÓn thªm c¸c hiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n vµ c¸c c«ng ty xÕp h¹ng tÝn nhiÖm. Sù ra ®êi cña hiÖp héi lµ cÇn thiÕt vµ ®ãng vai trß quan träng lµm nhiÖm vô dÉn ®­êng, phèi hîp hµnh ®éng víi c¸c c¬ quan qu¶n lÝ Nhµ n­íc hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch ph¸p luËt, nh»m ®­a hÖ thèng c¸c tæ chøc trung gian trªn thÞ tr­êng tiÕp cËn víi c¸c tiªu chuÈn vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, h­íng tíi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tuy nhiªn ®Ó HiÖp héi kinh doanh chøng kho¸n cã thÓ ra ®êi, cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh, trong ®ã quan träng nhÊt lµ c¸c tiªu chuÈn vÒ ph¸p lÝ còng nh­ sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc tham gia trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. MÆt kh¸c cÇn sím cho ra ®êi c¸c c«ng ty xÕp h¹ng tÝn nhiÖm. Th«ng qua c¸c c«ng ty nµy mµ nhµ ®Çu t­ cã c¸i nh×n chÝnh x¸c h¬n vÒ t×nh h×nh c«ng ty muèn ®Çu t­. Ho¹t ®éng cña c¸c c«ng ty xÕp h¹ng sÏ t¹o ¸p lùc lµm cho c¸c c«ng ty ®­îc nªm yÕt lµm ¨n mét c¸ch ®µng hoµng minh b¹ch trong c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. * KhÈn tr­¬ng x©y dùng thÞ tr­êng phi tËp trung ®Ó giao dÞch c¸c cæ phiÕu ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt. ViÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng nµy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho tÊt c¶ c¸c c«ng ty cæ phÇn cã thÓ tham gia. §©y nguån rÊt lín, gãp phÇn lµm gi¶m ¸p lùc thiÕu cung trªn thÞ tr­êng. Tuy nhiªn ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng nµy cÇn ph¶i gi¶i quyÕt mét sè khã kh¨n vÒ c¬ së vËt chÊt , quy tr×nh nghiÖp vô, ®µo t¹o c¸n bé, lùa chän " hµng ho¸" vµ phæ cËp kiÕn thøc cho c«ng chóng. Ngoµi ra cßn cÇn cã sù hç trî cña Nhµ n­íc vÒ mÆt c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt bëi lÏ thÞ tr­êng nµy cßn qua xa l¹ ®èi víi n­íc ta. * §Èy nhanh viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ th«ng c¸c trung gian tµi chÝnh ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, nhÊt lµ lo¹i h×nh quü ®Çu t­ chøng kho¸n nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng thu hót c¸c nhµ ®Çu t­ nhá, c¸c nhµ ®Çu t­ thiÕu kinh nghiÖm tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n. * Ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn. * T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lÝ cña Nhµ n­íc trªn khÝa c¹nh ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c nhµ ®Çu t­, xö lÝ nghiªm nh÷ng tr­êng hîp mua b¸n néi gi¸n, lòng ®o¹n thÞ tr­êng ... tiÕn tíi gi¶m bít c¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh ®Ó qu¶n lÝ thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c th«ng tin bao gåm c¶ viÖc ®µo t¹o, phæ biÕn kiÕn thøc vÒ chøng kho¸n, thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®Çu t­ chøng kho¸n... cho c«ng chóng vµ cung cÊp th«ng tin cña c¸c c«ng ty niªm yÕt, t¹o sù minh b¹ch cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. 2.3. T¨ng c­êng sù t­¬ng t¸c, thóc ®Èy lÉn nhau cïng ph¸t triÓn gi÷a c«ng ty cæ phÇn vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ thÞ tr­êng vèn dµi h¹n cho c¸c c«ng ty cæ phÇn. Cã c¸c c«ng ty cæ phÇn mµ kh«ng cã thÞ tr­êng chøng kho¸n th× còng nh­ cã s¶n phÈm mµ kh«ng biÕt nhur cÇu sÏ biÕn ®éng nh­ thÕ nµo, kh«ng biÕt cã nªn s¶n xuÊt n÷a hay kh«ng , rót cuéc s¶n phÈm còng kh«ng thµnh hµng ho¸ ®­îc, vµ l¹i cã nguy c¬ quay vÒ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp, do vËy cÇn ph¶i t¨ng c­êng sù thóc ®Èy ph¸t triÓn lÉn nhau gi÷a chóng. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy th× cÇn ph¶i: - T¨ng c­êng c«ng t¸c tuyªn truyÒn, gi¸o dôc vÒ lîi Ých cña viÖc ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng trong c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn nhÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn ®ang tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ chËm - Lµm ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mµ cßn víi c¶ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh kh¸c - Cã chÝnh s¸ch thuÕ ­u ®·i hîp lÝ víi c«ng ty niªm yÕt ®Ó khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®· ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt nhanh chãng ®­a cæ phÇn lªn tham gia vµo trung t©m giao dich chøng kho¸n. 3. §æi míi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian Trong c¸c kªnh huy ®éng vèn hiÖn nay , huy ®éng vèn qua hÖ thèng c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian lµ quan träng nhÊt. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n hÇu nh­ ch­a ho¹t ®éng th× cÇn ph¶i ®Æt nhiÖm vô huy ®éng vèn qua c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian lµ nhiÖm vô trung t©m cña ng©n hµng. §©y lµ cÇu nèi g÷a ng­êi cã vèn vµ ng­êi cÇn vèn, ®ång thêi lµ nh©n tè kÝch thÝch tÝch luü, ®Çu t­. §Ó viÖc huy ®éng vèn th«ng qua c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian cã hiÖu qu¶ ®Æc biÖt lµ t¹o sù tin cËy trong ®¶m b¶o an toµn , bÝ mËt nguån vèn cho ng­êi göi cÇn ph¶i gi¶i quyªt c¸c vÊn ®Ò : - VÒ l·i suÊt huy ®éng vèn : cÇn diÒu chØnh l·i suÊt thÝch hîp theo gi¸ c¶ thÞ tr­êng trªn c¬ së l·i suÊt tiÕt kiÖm bao giê còng lín h¬n tØ lÖ l¹m ph¸t ®Ó ®¶m b¶o l·i suÊt thùc d­¬ng ( song tÊt nhiªn ph¶i lín h¬n l·i suÊt huy ®éng ®¶m b¶o sinh lêi cho ng©n hµng ). MÆt kh¸c l·i suÊt dµi h¹n bao giê còng ph¶i cao h¬n l·i suÊt ng¾n h¹n. VÒ møc l·i suÊt cô thÓ cÇn kh¾c phôc mét sè bÊt hîp lÝ trong l·i suÊt trÇn vµ l·i suÊt sµn hiÖn nay. Thùc hiÖn c¬ chÕ ®iÒu hµnh theo h­íng l·i suÊt tù do (l·i suÊt tho¶ thuËn), tr­íc tiªn lµ trong mét sè nghµnh, lÜnh vùc nh»m t¹o ra sù linh ho¹t trong ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng , ®Æc biÖt lµ trong xö lÝ mèi quan hÖ gi÷a l·i suÊt vµ thêi h¹n. - VÒ h×nh thøc huy ®éng vèn : c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian cÇn më réng nhiÒu h×nh thøc huy ®éng vèn nh­ ph¸t hµnh k× phiÕu ng©n hµng , thùc hiÖn tiÕt kiÖm bËc thang, tiÕt kiÖm häc ®­êng , tiÕt kiÖm mua nhµ , mua « t«, tr¸i phiÕu dµi h¹n b»ng c¶ néi tÖ vµ ngo¹i tÖ... Ng©n hµng trung ­¬ng cã thÓ cho phÐp triÓn khai thÝ diÓm tr­íc mét sè h×nh thøc míi ë mét sè ng©n hµng th­¬ng m¹i nµo ®ã, sau ®ã cho triÓn khai réng nh»m thÝch øng tõng b­íc víi t©m lÝ, tËp qu¸n vµ tr×nh ®é d©n trÝ ë n­íc ta. Riªng tÝn dông ng©n hµng cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong huy ®éng vèn nªn b¶n th©n ho¹t ®éng tÝn dông cÇn d­îc xem xÐt kÜ , chØnh söa ®Ó g¾n chÆt víi c¸c d¹ng h×nh ®Çu t­ ch¼ng h¹n ®Çu t­ th«ng qua tÝn dông th­¬ng m¹i , tÝn dông gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, víi d©n vµ tÝn dông cña nhiÒu mèi quan hÖ kh¸c. V× vËy cÇn ph¸t triÓn tÝn dông ng©n hµng ®a d¹ng réng kh¾p thuéc ®ñ mäi thµnh phÇn kinh tÕ tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ ®Ó tÝn dông ®Õn d­îc c¶ nh÷ng vòng xa x«i. - VÒ thñ tôc hµnh chÝnh vµ ®éi ngò c¸n bé: §æi míi c¶i c¸ch c¸c thñ tôc hµnh chÝnh, n©ng cao tr×nh ®é phÈm chÊt cña c¸c c¸n bé ng©n hµng ®©p øng yªu cÇu nhiÖm vô trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng t¹o sù tho¶i m¸i cho kh¸ch hµng khi tham gia vµo c¸c dÞch vô cña ng©n hµng. - Gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i nªn phèi hîp víi nhau t¹o sù linh ho¹t trong viÖc ®iÒu hoµ nguån vèn trong toµn hÖ thèng ng©n hµng, kh«ng nªn diÒu hµnh theo h×nh thøc giao chØ tiªu huy ®éng vèn t¹i chç hay kÕ ho¹ch ®iÒu hoµ vèn cho tõng chi nh¸nh mét c¸ch cøng nh¾c. Ng©n hµng nªn t¹o ra sù an t©m cho ng­êi göi c¶ vÒ vèn lÉn l·i nh­ sö dông chÕ ®é b¶o hiÓm vèn .. . 4. §a d¹ng ho¸ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian. C¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian còng lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn kh«ng kÐm phÇn quan träng bªn c¹nh hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian. ë n­íc ta mét sè ®Þnh chÕ tµi chÝnh ®· kh¸ ph¸t triÓn nh­ b¶o hiÓm, c«ng ty xæ sè, quü héi tõ thiÖn.. . nh­ng còng cã mét sè ®Þnh chÕ ch­a thùc sù ph¸t triÓn mµ diÓn h×nh nhÊt lµ quü ®Çu t­. 4.1.Quü ®Çu t­. 4.1.1. Lîi Ých cña c¸c quü ®Çu t­ Quü ®Çu t­ lµ mét ®Þnh chÕ míi ®èi víi ViÖt Nam song nã sÏ lµ mét trong nh÷ng nguån cung øng vèn quan träng cho nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ ph¸t triÓn cña Nhµ n­íc, doanh nghiÖp quèc doanh, c¸c tËp doµn kinh tÕ, c«ng ty liªn doanh, c«ng ty cæ phÇn.. . trong t­¬ng lai. Quü ®Çu t­ lµ mét m« h×nh cã nÐt ®Æc thï kh¸c víi c¸c dÞnh chÕ tµi chÝnh trung gian kh¸c, tuy nã còng lµ mét lo¹i doanh nghiÖp ®­îc xÕp vµo lo¹i tµi chÝnh-ng©n hµng vµ thuéc nhãm c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian phi ng©n hµng . Quü ®Çu t­ lµ lo¹i trung gian tµi chÝnh chuyªn m«n ho¸ trong lÜnh vùc ®Çu t­ hay nãi c¸ch kh¸c nã lµ doanh nghiÖp chuyªn kinh doanh vèn trung vµ dµi h¹n d­íi h×nh thøc ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n : nã ®ãng vai trß g¹ch nèi gi÷a cung vµ cÇu vèn . ë c¸c n­íc ph¸t triÓn, qòy ®Çu t­ th­êng d­îc thµnh lËp d­íi d¹ng mét c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh cæ phiÕu réng r·i ra c«ng chóng, thu hót mäi nguån tiÕt kiÖm trong d©n chóng. Tuy nhiªn, thay v× d­îc sö dông ®Ó mua m¸y mãc, thiÕt bÞ hoÆc thuª c«ng nh©n s¶n xuÊt ra s¶n phÈm hµng ho¸, nguån vèn tËp trung nµy cña quü ®Çu t­ ®­îc dïng ®Ó gãp vèn liªn doanh, mua cæ phiÕu hoÆc mua tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn kh¸c. Theo m« h×nh nµy , quü ®Çu t­ chÝnh lµ ng­êi së h÷u vèn cña nhiÒu doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau vµ còng v× tÝnh chÊt nh­ vËy, quü ®Çu t­ cã thÓ së h÷u nhiÒu c«ng ty kh¸c nhau vµ chi phèi c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc m×nh b»ng c¸c c«ng cô thÞ tr­êng tµi chÝnh vµ kÜ n¨ng qu¶n trÞ. Kinh nghiÖm ph¸t triÓn quü ®Çu t­ ë nhiÒu n­íc cho thÊy m« h×nh nµy cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn nhiÒu ®èi t­îng cña nÒn kinh tÕ . - Tr­íc hÕt ®èi víi d©n chóng, nh÷ng ng­êi cã vèn tiÕt kiÖm , quü ®Çu t­ lµ mét tæ chøc ®¸ng tin cËy cho hä sö dông vèn vµo c¸c dù ¸n ®Çu t­ mµ b¶n th©n hä, nÕu ®Çu t­ riªng kh«ng cã kh¶ n¨ng sinh lêi v× nhiÒu li do nh­ vèn nhá, kh¶ n¨ng qu¶n trÞ kinh doanh h¹n chÕ, tØ lÖ sinh lêi kh«ng ®ñ bï d¾p chi phÝ ®Çu t­ vµ rñi ro ... §èi víi nh÷ng ng­êi cÇn vèn nh­ c¸c c«ng ty c¸c chñ dù ¸n, quü ®Çu t­ ®ãng vai trß nh­ nh÷ng nhµ tµi trî chuyªn nghiÖp, nh÷ng nhµ ®Çu t­ tËp thÓ . ë ®©y, c¸c quü ®Çu t­ ®ãng vai trß hç trî cho nh÷ng ng­êi cÇn vèn nh­ t×m kiÕm vµ vËn ®éng c¬ héi ®Çu t­, cung cÊp c¸c dÞch vô t­ vÊn tµi chÝnh, cung c¸p vèn vµ tham gia qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Nh­ vËy víi sù tham gia cña c¸c quü ®Çu t­ vµo dù ¸n , tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n sÏ t¨ng lªn nhiÒu do võa cã thÓ ®­îc hç trî vÒ tµi chÝnh l¹i võa d­îc gióp ®ì vÒ kinh doanh . - MÆt kh¸c khi c¸c c«ng ty cæ phÇn ph¸t hµnh cæ phiÕu, nÕu b¸n cho c¸c quü ®Çu t­ th× th­êng Ýt tèn kÐm vÒ chi phÝ ph¸t hµnh so víi b¸n qua c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ nhê vËy huy ®éng ®­îc nhiÒu h¬n. C¸c quü ®Çu t­ cóng ®­îc coi lµ nh÷ng nhµ ®Çu t­ lín , cã ¶nh h­ëng vµ ®ãng gãp tÝch cùc vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ . §èi víi ViÖt Nam , sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c quü ®Çu t­ ngoµi viÖc tham gia vµo viÖc gi¶i quyÕt mét phÇn nhu cÇu vèn cho c¸c doanh nghiÖp th× cßn cã t¸c dông hç trî hai ch­¬ng tr×nh l¬ns cña Nhµ n­íc lµ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ thµnh lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n . 4.1.2. C¸c biÖn ph¸p ph¸t triÓn quü ®Çu t­: muèn ph¸t triÓn quü ®Çu t­ cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng sau: - Cã ®­îc sù ñng hé m¹nh mÏ cña Nhµ n­íc, ®Æc biÖt vÒ mÆt b×nh æn khung ph¸p lÝ vµ c¸c chÝnh s¸ch cã liªn quan - Nhµ n­íc hç trî mét l­îng vèn ®¸ng kÓ cho quü ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ trong giai ®o¹n khëi ®Çu nh»m t¹o ra " có huých " cho quü ®Çu t­ ph¸t triÓn , ®ång thêi còng lµ ®Ó kiÓm so¸t mét phÇn c¸c dù ¸n ®Çu t­. - Quü ®Çu t­ ph¶i cã quyÒn ®iÒu hµnh ®éc lËp , ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ mét c¸ch khoa häc, hîp víi t×nh h×nh thÞ tr­êng . §iÒu ®ã t¹o ra sù linh ho¹t trong ho¹t ®éng cña c¸c quü ®Çu t­ nh­ng ®ång thêi còng t¹o ra tr¸ch nhiÖm sö dông vèn cña c¸ nhµ qu¶n lÝ . - Cã mét ®éi ngò c¸n bé nh©n viªn chuyªn nghiÖp th«ng th¹o nghuÖp vô tµi chÝnh-tÝn dông-qu¶n trÞ doanh nghiÖp-thÈm ®Þnh dù ¸n trong mét nÒn kinh tÕ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. 4.2. C¸c tæ chøc tÝn dông thuª mua §èi víi n­íc ta hiÖn nay viÖc thiÕt lËp thÞ tr­êng tÝn dông thuª mua lµ mét ®ßi hái bøc b¸ch. Cã thÓ nãi tÝn dông thuª mua lµ mét h×nh thøc tÝn dông ®Çu t­ cã hiÖu qu¶, ®ãng vai trß tµi trî vµ cã ý nghÜa quan träng ë c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn ( do cã vèn ®Çu t­ thÊp ). Ho¹t ®éng tÝn dông thuª mua g¾n víi lÜnh vùc kinh doanh vµ ®Æc biÖt thÝch øng víi xÝ nghiÖp quy m« võa vµ nhá ®ang cã nhu cÇu vèn trung vµ dµi h¹n ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ thiÕt bi. Nh­ ®· biªt, tÝn dông thuª mua lµ mét biÖn ph¸p thay thÕ vay vèn ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ nhµ x­ëng, ®æi míi c«ng nghÖ , mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ theo yªu cÇu cña ng­êi sö dông vµ cho ng­êi sö dông thuª c¸c tµi s¶n nµy trong phÇn lín thêi k× h÷u Ých c¶u tµi s¶n. Kh¸c víi cho vay trung vµ dµi h¹n cña c¸c ng©n hµng, kh¸c víi thÞ tr­êng chøng kho¸n, trªn thÞ tr­êng tÝn dông thuª mua, kh«ng chØ cung cÊp tÝn dông b»ng hiÖn mµ cßn hç trî ®µo t¹o vµ h­íng dÉn kÜ thuËt cho ng­êi thuª ®Ó cã thÓ n©ng cao ®­îc hiÖu qu¶ sö fông tµi s¶n thuª mua. NÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang trong giai ®o¹n c«ng nghiªp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ viÖc ph¸t triÓn c¸c c«ng ty thuª mua kh«ng nh÷ng gióp c¸c doanh nghiÖp huy ®éng vèn dÔ dµng h¬n sö dông cã hiÖu qu¶ cao h¬n mµ cßn gióp c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i vay ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ tµi s¶n cè ®Þnh còng nh­ cã thÓ ¸p dông h×nh thøc " thuª l¹i " , theo ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ b¸n mét phÇn tµi s¶n cña m×nh cho c«ng ty thuª mua ®ång thêi kÝ hîp ®ång thuª l¹i sè tµi s¶n nµy. 4.3.C¸c c«ng ty b¶o hiÓm 4.3.1. Lîi Ých cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm. Víi tÝnh chÊt lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm lµ mét kªnh huy ®éng vèn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña nÒn kinh tÕ vµ hiÖn ®ang ®­îc khai th¸c cã hiÖu qu¶. ë n­íc ta cïng víi sù gia t¨ng nhanh chãng vÒ sè l­îng doanh nghiÖp, më réng quy m« ho¹t ®éng vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm ®· gãp phÇn ®¸ng kÓ vµo viÖc sím h×nh thµnh thÞ tr­êng vèn ë ViÖt Nam. Song nh×n chung c¸c s¶n phÈm ®Çu t­ cña c«ng ty b¶o hiÓm ë ViÖt Nam cßn ®¬n ®iÖu, tËp trung chñ yÕu vµo nh÷ng céng cô ®Çu t­ cã tÝnh thanh kho¶n cao ®Ó ®¸p øng kÞp thêi c¸c nhu cÇu chi tr¶ th­êng xuyªn. Tuy nhiªn còng v× thÕ mµ hiÖu qu¶ ®Çu t­ cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm cßn ch­a cao. H×nh thøc ®Çu t­ chñ yÕu lµ göi tiÒn vµo c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®Ó h­ëng l·i. Thùc tr¹ng nµy chñ yÕu lµ do h¹n chÕ cña ph¸p luËt vµ m«i tr­êng ®Çu t­ ch­a th«ng tho¸ng, æn ®Þnh. 4.3.2.C¸c biÖn ph¸p t¨ng c­êng huy ®éng vèn th«ng qua c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm: cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp b¶o hiÓm b»ng c¸c biÖn ph¸p sau: - Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn tµi chÝnh víi nßng cèt lµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh b¶o hiÓm, cã më réng ra c¸c lÜnh vùc kinh doanh bÊt ®éng s¶n, kinh doanh chøng kho¸n, ng©n hµng ... theo m« h×nh cña c¸c c«ng ty b¶o hiÓm n­íc ngoµi nh­ Prudential, AIG, AXA. - N©ng cao tÝnh chuyªn nghiÖp , chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng ®Çu t­ th«ng qua viÖc thµnh lËp c¸c ®Þnh chÕ ®Çu t­ ®éc lËp ( d­íi h×nh thøc c«ng ty hay quü ®Çu t­ ) do c«ng ty b¶o hiÓm së h÷u toµn bé hay n¾m sè cæ phÇn chi phèi hoÆc mua cæ phÇn trong nh÷ng tæ chøc ®Çu t­ kh¸c. - §a d¹ng ho¸ c¸c kªnh ®Çu t­, më réng c¸c lo¹i h×nh ®Çu t­, t¨ng c­êng tØ lÖ ®Çu t­ vµo c¸c dù ¸n c«ng tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ®Çu t­ chøng kho¸n. - TiÕp tôc hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lÝ cho ho¹t ®éng ®Çu t­. * Ngoµi ba ®Þnh chÕ nªu trªn th× n­íc ta còng cÇn ph¸t triÓn c¸c c«ng ty xæ sè víi nhiÒu lo¹i h×nh, ph¸t triÓn c¸c quü héi tõ thiÖn v× h×nh thøc nµy võa mang tÝnh nh©n ®¹o l¹i võa gãp phÇn vµo ph¸t triÓn n­íc nhµ. 5. Hoµn thiÖn khung ph¸p lÝ , c¶i thiÖn ®ång nhÊt m«i tr­êng kinh doanh. Møc ®é ®¶m b¶o an toµn vèn ®Çu t­ khái nh÷ng rñi ro chÝnh trÞ x· héi ph¸p lÝ vµ c¶ nh÷ng rñi ro kinh tÕ ( chñ yÕu lµ mÊt æn ®øc chÝnh s¸ch tØ gi¸, tiÒn tÖ ) lu«n lµ c¨n cø nh¹y c¶m sè mét ®Ó mçi chñ ®Çu t­ lùa chän vµ th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ cña m×nh . ChØ mét sù thay ®æi nhá trong l·i suÊt, tØ gi¸ hay kinh tÕ-chÝnh trÞ - x· héi - ®èi ngo¹i còng t¹o nªn nh÷ng ®éng th¸i râ rÖt cña c¸c dßng vèn ®Çu t­ nhÊt lµ ®Çu t­ t­ nh©n ch¼ng h¹n nh­ rót vèn å ¹t hay n»m im ®îi thêi c¬... 5.1. Hoµn thiÖn khung ph¸p lÝ . Nhµ n­íc cÇn b×nh æn khung ph¸p lÝ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho thu hót vèn vµo ®Çu t­ ph¸t triÓn : - Xo¸ bá hiÖn t­îng " h×nh sù ho¸" c¸c quan hÖ d©n sù , quan hÖ kinh tÕ. - Söa ®æi luËt c«ng ty, luËt doanh nghiÖp t­ nh©n theo h­¬ng d¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc , rót ng¾n thêi gian thµnh lËp doanh nghiÖp. - Ban hµnh c¸c luËt chèng ®éc quyÒn, - C¸c v¨n b¶n d­íi luËt ph¶i d­îc ban hµnh ®Çy ®ñ kÞp thêi tr¸nh chång chÐo nhau. - ChÝnh s¸ch thuÕ cÇn ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®ång bé , hîp lÝ , kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu râ rµng, qu¸ phøc t¹p, chång chÐo nhau hoÆc bá sãt . Nhµ n­íc ph¶i t¹o ra mét hÖ th«ng thuÕ ®¶m b¶o khai th¸c c¸c nguån thu míi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh nÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn vµ héi nhËp quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n thu liªn quan ®Õn viÖc mua b¸n nhµ ®Êt. - ThiÕt lËp mét m«i tr­êng thÓ chÕ râ rµng vµ thèng nhÊt. ViÖc h×nh thµnh mét m«i tr­êng thÓ chÕ thuËn lîi vµ nhÊt qu¸n kh«ng nh÷ng lµ mong muèn cña doanh nghiÖp mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi rÊt lín cho c¸c c¬ quan Nhµ n­íc. §· cã rÊt nhiÒu quy ®Þnh vµ giÊy phÐp lçi thêi c¶n trë sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®· ®­îc xem xÐt b·i bá nh­ng kh«ng ph¶i ®· hÕt quy ®Þnh vµ thñ tôc phiÕn hµ. Kh«ng nh÷ng ®ßi hái cã sù thèng nhÊt ë mäi cÊp, mäi nghµnh, mäi ®Þa ph­¬ng mµ mét luËt, ph¸p lÖnh míi ra ®êi sÏ kÐo theo nã hµng lo¹t thay ®æi. NÕu kh«ng kÞp thêi chØnh söa, c¸c v¨n b¶n cã liªn quan sÏ trë nªn l¹c hËu hoÆc kh«ng ®ñ ®Ó thùc hiÖn, v« h×nh chung l¹i g©y khã kh¨n cho nh÷ng ng­êi thùc hiÖn. - Cô thÓ ho¸ vµ ph©n ®Þnh râ rµng h¬n vÒ ph­¬ng thøc, lé tr×nh vµ tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn. §©y lµ mét yªu cÇu lín ®èi víi c¸c thÓ chÕ cña ta hiÖn nay. Còng nh­ viÖc c¸c cÊp trªn qu¶n lÝ doanh nghiÖp cã ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh vµ tr­íc ph¸p luËt ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh nÕu quyÕt ®Þnh ®ã sai hoÆc chËm trÔ, lµm thiÖt h¹i lîi Ých cña doanh nghiÖp vµ còng lµ lîi Ých chung cña x· héi hay kh«ng? Thùc tÕ lµ v× kh«ng cã quy ®Þnh ë ®iÒu luËt nµo c¶ nªn khi gÆp t×nh huèng khã kh¨n th× doanh nghiÖp ph¶i mét m×nh høng chÞu, mÆc dï doanh nghiÖp kh«ng tù quyÕt ®Þnh ®­íc c¸c t×nh huèng ®ã. - HiÖn nay nhiÒu hÖ thèng ph¸p lÝ víi mét sè luËt c¬ b¶n nh­ b¶o hé quyÒn tµi s¶n t­ nh©n, luËt th­¬ng m¹i, luËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, luËt chøng kho¸n, luËt khèi phiÕu, th­ong phiÕu... ®· vµ ®ang ®­îc hoµn thiÖn song ch­a thùc sù ph¸t huy hiÖu qu¶ trong cuéc sèng . Nhµ n­íc nªn ®­a ra mét sè v¨n b¶n h­íng dÉn vµ cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Ó nh÷ng luËt nµy thùc sù ph¸t huy t¸c dông. 5.2. C¶i thiÖn ®ång nhÊt m«i tr­êng kinh doanh. M«i tr­êng kinh doanh lµ mét yÕu tè hªt søc quan träng trong huy ®éng vèn, ®Ó cã m«i tr­êng kinh doanh tèt Nhµ n­íc cÇn thùc hiÖn: - æn ®Þnh vÜ m« vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ x· héi. T¹i ra d­ luËn vµ t©m lÝ x· héi chung thuËn lîi vµ ñng hé c¸c nhµ ®Çu t­. Cã c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ phï hîp vµ hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ chung, t¹o lËp lßng tin cho c¸c chñ ®Çu t­ an t©m triÓn khai c¸c dù ¸n nhÊt lµ ®Çu t­ dµi h¹n. - LËp mét c¬ quan ChÝnh phñ chuyªn tr¸ch vµ ®Þnh k× xem xÐt, söa ®æi ®ång nhÊt vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ , tr­íc hÕt lµ c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lÝ vÜ m« cã liªn quan ®Õn viÖc huy ®éng c¸c nguån lùc trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ d©n c­ cho ®Çu t­ t¨ng tr­ëng , ph¸t triÓn kinh tÕ. - Cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng kh¸ cña nÒn kinh tÕ ( møc tèt nhÊt lµ 9-10% mét n¨m ) ®Ó t¹o ra nhu cÇu vèn thùc sù. MÆt kh¸c ph¶i kiÒm chÕ gi÷ cho l¹m ph¸t ë møc thÊp hîp lÝ tõ ®ã míi ®¶m b¶o ®­îc sù b×nh æn ®ång tiÒn, søc mua trong n­íc ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ng©n hµng ho¹t ®éng còng nh­ t¹o sù yªn t©m cho ng­êi d©n khi göi tiÕn hay tham gia kinh doanh. - Duy tr× hÖ thèng ­u ®·i tµi chÝnh, tÝn dông cao kh«ng thua kÐm c¸c møc chung cña khu vùc vµ thÕ giíi, tr­íc hÕt lµ c¸c ­u ®·i vÒ thuÕ víi c¸c møc thuÕ thÊp kÒm theo nhiÒu chÕ ®é miÔn gi¶m thñ tôc thuÕ. Thùc hiÖn ­u ®·i vÒ l·i suÊt vµ thñ tôc víi mét sè lo¹i dù ¸n, nhÊt lµ c¸c dù ¸n ®Çu t­ trung vµ dµi h¹n. - C¸c chÝnh s¸ch huy ®éng vèn cÇn ph¶i cã sù thiÕt kÕ x©y dùng ®­a vµo vËn hµnh trªn thÞ tr­êng vèn ®Ó ng­êi ®Çu t­ cã thÓ tham gia ®Çu t­ mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt, ®­îc h­ëng mét kho¶n lîi nhuËn thÝch ®¸ng bï ®¾p rñi ro. - ChÊn chØnh, hoµn thiÖn hÖ thèng kÕ to¸n, kiÓm to¸n vµ t­ ph¸p hç trî, ®¶m b¶o kinh doanh lµnh m¹nh, chèng tham nhòng, lõa ®¶o trong kinh doanh, trong vay vèn . 6. C¸c biÖn ph¸p kh¸c. 6.1. Hç trî huy ®éng vèn ®Çu t­ t­ nh©n Nhµ n­íc cho phÐp lËp c¸c hiÖp héi doanh nghiÖp t­ nh©n ë c¸c cÊp c¸c ®Þa ph­¬ng vµ c¸c nghµnh s¶n xuÊt , lËp nh÷ng thÓ chÕ trung gian cÇu nèi cã quy chÕ chÝnh thøc vµ râ rµng gi÷a ChÝnh phñ vµ giíi doanh nghiÖp ®Ó t¨ng quan hÖ th«ng hiÓu vµ hç trî cËp nhËt tin tøc kinh doanh vµ qu¶n lÝ . LËp c¸c trung t©m th«ng tin vµ hç trî kinh doanh gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp th©m nhËp thÞ tr­êng mét c¸ch h÷u hiÖu c¶ trong vµ ngoµi n­íc. 6.2. T¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc Muèn huy ®éng ®­îc nhiªu vèn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc th× ng©n s¸ch Nhµ n­íc ph¶i ®ñ m¹nh, ®Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã th× ph¶i: - T¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc th«ng qua t¨ng thuÕ vµ söa ®æi mét sè lo¹i thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ nh»m t¹o tÝch luü cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. - Gi¶m chi th­êng xuyªn cña ng©n s¸ch mét c¸ch hîp lÝ ®Ó t¨ng chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn. - Tæ chøc qu¶n lÝ vµ kiÓm so¸t tµi s¶n c«ng mét c¸ch chÆt chÏ vµ cã hiÖu qu¶. - Cã biÖn ph¸p n©ng cao hiÖu suÊt sö dông tµi s¶n c«ng. - B¸n hoÆc cho thuª mét sè tµi s¶n c«ng cña Nhµ n­íc ®Ó t¨ng thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. 6.3. Nhµ n­íc më ®­êng trong ®Çu t­ Nhµ n­íc th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t­ ®Ó huy ®éng vèn b»ng c¸ch më ®­êng trong ®Çu t­. Song kh«ng ®­îc më réng th¸i qu¸ v× ®iÒu ®ã sÏ h¹n chÕ vµ lµm thui chét kh¶ n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. MÆt kh¸c nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc th­êng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ trùc tiÕp t­¬ng ®èi thÊp, Ýt n¨ng ®éng, nªn viÖc sö dông nguån vèn nµy cÇn ph¶i ®­îc c©n nh¾c kÜ l­ìng, cã kÕ ho¹ch ®Þnh h­íng tæng thÓ trong c¶ n­íc theo nguyªn t¾c: c¸i g× trong n­íc lµm ®­îc th× kh«ng gäi ®Çu t­ n­íc ngoµi, c¸i g× t­ nh©n nh©n lµm ®­îc th× Nhµ n­íc kh«ng lµm ( trõ mét sè nghµnh ®Æc biÖt ). MÆt kh¸c ng©n s¸ch Nhµ n­íc còng ph¶i biÕt ®Çu t­ ®óng lóc ®óng chç th× míi cã hiÖu qu¶. Trong giai ®o¹n tr­íc m¾t, Nhµ n­íc vÉn ph¶i tËp trung vµo ®Çu t­ c¸c nghµnh mòi nhän vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh trong viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi , nh÷ng c«ng tr×nh dù ¸n trong nh÷ng lÜnh vùc quan träng cso ý nghÜa quèc gia, quèc tÕ mang tÝnh ®Þnh h­íng cho nÒn kinh tÕ mµ c¸c thµnh phÇn kh¸c kh«ng ®ñ n¨ng lùc ®Çu t­ hoÆc ®Çu t­ kÐm hiÖu qu¶. 6.4. Ph¸t triÓn nguån lùc lao ®éng Bªn c¹nh nguån lùc tµi chÝnh, nguån nh©n lùc dåi dµo cña hµng chôc triÖu ng­êi lao ®éng còng cÇn ®­îc huy ®éng vµ coi lµ mét nguån vèn lín. ®Æc biÖt cã kho¶ng 7 triªu lao ®éng trong ®é tuæi tõ 18 ®Õn 27 song rÊt nhiªu trong sè ®ã kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm tøc lµ kh«ng cã ®ãng gãp g× cho ®Êt n­íc, ®iÒu ®ã lµ kh«ng hîp lÝ. Ph¸p lÖnh vÒ lao ®éng c«ng Ých cÇn quy ®Þnh t¨ng ®ãng gãp b»ng ngµy c«ng lao ®éng hoÆc b»ng tiÒn trong c¸c lo¹i lao ®éng c«ng Ých nh­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt x· héi. Nguån lùc nµy cÇn ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶ qu¶n lÝ chÆt chÏ, tËp trung tr¸nh bu«ng láng , sö dông l·ng phÝ Kh«ng nh÷ng ph¶i tËn dông tèi ®a nguån nh©n lùc hiÖn cã mµ cßn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é ®éi ngò lao ®éng trong c¶ n­íc. ViÖc thiÕu c¸c nh©n lùc kÜ thuËt cao, c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lÝ cÊp cao, c¸c nhµ doanh nghiÖp tµi ba sÏ lµm gi¶m bít c¸c c¬ héi ®Çu t­ do kh«ng triÓn khai ®­íc c¸c dù ¸n, ®iÒu ®ã lµm mÊt kh¶ n¨ng khai th¸c c¸c nguån vèn trong n­íc cho ®Çu t­ ph¸t triÓn ®ång thêi lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh hîp t¸c víi bªn ngoµi. §Ó thùc hiªn n©ng cao tr×nh ®é lao ®éng Nhµ n­íc nªn thùc hiÖn x· héi ho¸ ®Çu t­ ph¸t triÓn sù nghiÖp gi¸o dôc, y tÕ nh»m huy ®éng thªm nguån lùc cña nh©n d©n vµo n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc vµ ch¨m sãc søc khoÎ ban ®Çu cho nh©n d©n, ®©y còng ®ång thêi lµ mét h×nh thøc huy ®éng vèn tõ d©n c­. 6.5. ThÞ tr­êng ho¸ c¸c tiÒm lùc trong n­íc Mäi " hµng ho¸ " cÇn ph¶i x¸c ®Þnh chñ së h÷u râ rµng. ViÖc x¸c ®Þnh chñ së h÷u sÏ cho phÐp c¸c tiÒm lùc cã thÓ tù do l­u th«ng, trao ®æi, chuyÓn nh­îng nhanh chãng thuËn tiÖn trªn c¸c thÞ tr­êng (®· cã hoÆc ®ang cÇn cã sù hç trî ®Ó h×nh thµnh ph¸t triÓn). C¸c tµi s¶n c«ng (trõ c¸c lo¹i dïng cho c¸c môc ®Ých c«ng Ých phi th­¬ng m¹i) nh­ c¸c kho¶n nî ®äng, c«ng nghÖ ... cÇn ®­îc kh¶o s¸t thèng kª vµ ®Þnh gi¸ ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c ®Ó ®­a vµo l­u th«ng nh­ c¸c hµng ho¸ kh¸c. ViÖc thÞ tr­êng ho¸ c¸c tiÒm lùc sÏ t¨ng kh¶ n¨ng giao l­u vèn tõ ®ã t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn trung vµ dµi h¹n phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ . 6.6. Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng. ViÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng sÏ t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn, lµm t¨ng kh¶ n¨ng huy ®éng vèn. Do ®ã cÇn ph¶i ph¸t triÓn vµ ®ång bé hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i víi cÇu, c¶ng, ®­êng x¸, kho b·i vµ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i; hÖ thèng dÞch vô th«ng tin b­u ®iÖn, liªn l¹c viÔn th«ng; hÖ thèng ®iÖn, n­íc; m¹ng l­íi c¸c dÞch vô kh¸c vÒ y tÕ gi¸o dôc, gi¶i trÝ, vÒ h¶i quan, tµi chÝnh, th­¬ng m¹i còng nh­ vÒ qu¶ng c¸o vµ dÞch vô kÜ thuËt. 6.7. Ph¸t hµnh c«ng tr¸i, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ b»ng ®ång ViÖt Nam. * Ph¸t hµnh c«ng tr¸i víi nhiÒu h×nh thøc cã thÓ v« danh hoÆc h÷u danh ghi sæ, cã in mÖnh gi¸ hoÆc kh«ng in mÖnh gi¸. L·i suÊt c«ng tr¸i ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c b¶o toµn vèn cho ng­íi mua c«ng tr¸i theo tØ lÖ l¹m ph¸t, kÕt hîp víi ®éng viªn tinh thÇn yªu n­íc cña nh©n d©n vµ tr¸ch nhiÖm nghÜa vô cña c«ng d©n mua c«ng tr¸i gãp phÇn x©y dùng tæ quèc. * Ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ b»ng ®ång ViÖt Nam, cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c h×nh thøc nh­ ®Êu thÇu th«ng qua ®¹i lÝ, m«i giíi ®Ó huy ®éng vèn nhµn rçi trong c¸c tæ chøc tµi chÝnh, ng©n hµng, b¶o hiÓm. §èi t­îng tham gia ®Êu thÇu lµ c¸c ®¹i lÝ ®Êu thÇu ®Ó b¶o l·nh ph¸t hµnh, thanh to¸n tr¸i phiÕu ChÝnh phñ lµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c«ng ty tµi chÝnh, quü ®Çu t­, c«ng ty b¶o hiÓm. §¬n vÞ ®­îc lùa chän sÏ lµm m«i giíi b¸n lÎ tr¸i phiÕu ra thÞ tr­êng thø cÊp. C¸ch ph¸t hµnh nµy thùc chÊt lµ chøng kho¸n ho¸ c¸c tr¸i phiÕu ChÝnh phñ mµ nhiÒu n­íc ®· lµm. Nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho Nhµ n­íc chñ ®éng huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn lín kÞp thêi ®¸p øng ®­îc nhu cÇu sö dông, gi¶m l·i suÊt huy ®éng ®ång thêi t¹o ®­îc nhiÒu hµng ho¸ ®Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng v«n, thÞ tr­êng chøng kho¸n , t¹o kh¶ n¨ng huy déng vèn dµi h¹n. 6.8. Huy ®éng c¸c nguån lùc tù nhiªn vµo ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. C¸c nguån lùc tù nhiªn ë n­íc ta kh¸ phong phó nh­ tµi nguyªn ®Êt, nhiÕn liÖu, n¨ng l­îng, kho¸ng s¶n... ®iÒu nµy cho phÐp n­íc ta thuËn lîi trong ph¸t triÓn n«ng - l©m - ng­ nghiÖp vµ mét sè nghµnh c«ng nghiÖp kh¸c. VÒ n«ng nghiÖp, ë n­íc ta ®ã vèn lµ mét nghµnh mang tÝnh thêi vô, vËy nªn ®Ó tËn dông tèi ®a ®Êt ®ai còng nh­ nguån lao ®éng trong tiÕt n«ng nhµn th× cÇn ph¶i kÕt hîp nu«i trång hîp lÝ. MÆt kh¸c còng ph¶i g¾n n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Ó t¨ng tÝnh chuyªn m«n ho¸ cña s¶n xuÊt vµ t¨ng gi¸ trÞ cña s¶n phÈm. §èi víi l©m ng­ nghiÖp cÇn ph¶i kÕt hîp trång g©y gièng mét c¸ch hîp lÝ nh÷ng c©y, con cã gi¸ rÞ kinh tÕ cao ®Ó t¹o ra nguån lùc to lín cho ®Êt n­íc. §èi víi nh÷ng nghµnh c«ng nghiÖp còng ph¶i cè g¾ng khÐp kÝn chu tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm tinh chø kh«ng ph¶i s¶n phÈm th« nh­ nhiÒu nghµnh hiÖn nay vÉn ®ang lµm. Thùc hiÖn tèt ®­îc nh÷ng ®iÒu nµy sÏ t¹o ra mét tiÒn ®Ò to lín ®Ó huy ®éng c¸c nguån lùc cña ®Êt n­íc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. KÕt luËn VÊn ®Ò huy ®éng vèn trong n­íc trong giai ®o¹n c«ng nghiªp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng nhÊt. á mét gãc ®é nµo ®ã, cã thÓ nãi r»ng viÖc thùc hiÖn môc tiªu t¨ng tr­ëng nhanh, l©u bÒn mµ ViÖt Nam ®ang theo ®uæi t¹i ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp hiÖn t¹i, phô thuéc rÊt nhiÒu vµo n¨ng lùc gi¶i quyÕt nhiÖm vô nãi trªn. Thùc tiÔn nh÷ng n¨m qua ®· chøng tá tÝnh chÝnh x¸c cña ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· lùa chän. Kh«ng Ýt ®¸nh gi¸ cho r»ng, nh÷ng thµnh tÝch kinh tÕ mµ ViÖt Nam ®¹t ®­îc lµ rÊt ®¸ng khÝch lÖ, r»ng ®ã lµ sù khëi ®Çu cho mét n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Nh÷ng thµnh tÝch ®ã phÇn nµo ®Òu phô thuéc vµo viÖc huy ®éng vèn trong n­íc. Mét mÆt nh÷ng thµnh tÝch ®ã cßn cho thÊy r»ng n­íc ta cã nhiÒu ®iÒu kiÖn kh¸ch quan c¬ b¶n thuËn lîi ®Ó huy ®éng tèt nguån vèn trong n­íc. Tuy vÒ mÆt chñ quan thùc hiÖn cßn cã nh÷ng trôc trÆc do nhiÒu yÕu tè lµ khã tr¸nh khái trong b­íc ®Çu song tÇm quan träng cña vÊn ®Ò vµ viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®· tá râ lµ ®óng ®¾n. MÆt kh¸c cÇn ph¶i cã nh÷ng tÝnh to¸n vÒ gi¶i ph¸p vµ b­íc ®i thËn träng. Mét thµnh c«ng nhanh chãng vµ t­¬ng ®èi dÔ dµng, céng thªm vµo ®ã lµ nhu cÇu to lín vÒ vèn ®Çu t­ dÔ g©y ra sù chñ quan, mét ®iÒu nguy h¹i cho ph¸t triÓn sau nµy C¸c n­íc ®i tr­íc, c¶ n­íc thµnh c«ng lÉn ch­a thµnh c«ng, ë nh÷ng møc ®é kh¸c nhau, ®Òu ®· ph¶i tr¶ gi¸ ®Ó cã ®­îc nh÷ng bµi häc thiÕt th©n trong lÜnh vùc nµy. N­íc ®i sau nh­ n­íc ta cã lîi thÕ h¬n lµ cã thÓ häc kinh nghiÖm cña nh÷ng n­íc ®i tr­íc ®Ó gi¶m bít tæn thÊt vÒ thêi gian còng nh­ vÒ nh÷ng thiÖt h¹i vËt chÊt cã thÓ x¶y ra. V× vËy vÊn ®Ò huy ®éng vèn trong n­íc ®èi víi n­íc ta võa cã nh÷ng thuËn lîi l¹i võa cã nh÷ng khã kh¨n riªng, chóng ta cÇn ph¶i coi träng vÊn ®Ò mét c¸ch thÝch ®¸ng. Cã nh­ vËy nÒn kinh tÕ míi thùc sù ph¸t triÓn ®éc lËp, v÷ng ch¾c vµ æn ®Þnh l©u dµi. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh lÝ thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ - tr­êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n Sö dông c«ng cô tµi chÝnh tiÒn tÖ ®Ó huy ®éng vèn cho ®Çu t­ ph¸t triÓn - NguyÔn §×nh Tµi - Nhµ xuÊt b¶n Tµi chÝnh T¹p chÝ Céng s¶n sè 11/97, sè 5/2002 T¹p chÝ Kinh tÕ vµ dù b¸o sè 4/97, sè 6/2002 T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 7/97, sè 10/2000 T¹p chÝ Ng©n hµng sè 5/98, sè 5/99, sè 1+2/2000, sè 1/2001, sè 6/2001, sè 3/2002 T¹p chÝ Ph¸t triÓn kinh tÕ sè 95/98, sè 96/98, sè 99/98, sè 109/99, sè 116/2000, sè T¹p chÝ Tµi chÝnh sè 4/97, sè 6/2001, sè 12/2001, sè 3/2002 T¹p chÝ ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ sè 123/2002 T¹p chÝ Th«ng tin tµi chÝnh sè 12/2001