Phát triển kinh tế hàng hoá nhiều thành phần theo định hướng XHCN là giải pháp cơ bản để chuyển từ sản xuất nhỏ lên sản xuất lớn ở nước ta hiện nay

®iÒu kiÖn nh÷ng c«ng cô lao ®éng qu¸ th« s¬ lóc bÊy giê, mét c¸ nh©n kh«ng thÓ sèng vµ lao ®éng ®éc lËp ®­îc, bëi vËy hä ph¶i liªn kÕt lao ®éng tËp thÓ ®Ó chèng l¹i sù uy hiÕp cña thiªn nhiªn, cña thó d÷ vµ nh÷ng céng ®ång ng­êi kh¸c. Ng­êi nguyªn thuû kh«ng cã quan niÖm t­ h÷u, tÊt c¶ t­ liÖu s¶n xuÊt, t­ liÖu sinh ho¹t ®Òu thuéc së h÷u c«ng céng, cña thÞ téc vµ bé l¹c. §©y lµ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp. Trong x· héi n« lÖ vµ phong kiÕn, nÒn kinh tÕ còng ch­a ph¶i lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Khi ®ã nÒn kinh tÕ hµng ho¸ míi chØ lµ mÇm mèng, lµ tiÒn ®Ò, vµ nã vÉn bÞ nÒn kinh tÕ tù nhiªn chi phèi. ChØ ®Õn khi x· héi t­ b¶n ra ®êi th× kinh tÕ hµng ho¸ míi gi÷ vai trß cho phèi ®êi sèng kinh tÕ x· héi vµ khi ®ã míi thËt sù lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Lý luËn cña M¸c - Lªnin vÒ sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ kinh tÕ hµng ho¸. a. Kinh tÕ tù nhiªn vµ kinh tÕ hµng ho¸ Kinh tÕ tù nhiªn vµ kinh tÕ hµng ho¸ lµ hai h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ - x· héi ®· tån t¹i trong lÞch sö hai h×nh thøc nµy ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi,tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng ®éng x· héi, tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ ph¹m vi cña quan hÖ trao ®æi. Trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn, ng­êi s¶n xuÊt còng ®ång thêi lµ ng­êi tiªu dïng. Tù s¶n xuÊt, tù tiªu dïng lµ ®Æc ®iÓm næi bËt cña kinh tÕ tù nhiªn. Môc ®Ých cña s¶n xuÊt lµ t¹o ra nh÷ng gi¸ trÞ sö dông nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña chÝnh b¶n th©n ng­êi s¶n xuÊt, v× thÕ cã thÓ nãi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña nÒn kinh tÕ tù nhiªn gåm hai kh©u: s¶n xuÊt - tiªu dïng. C¸c quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ tù nhiªn ®Òu mang h×nh th¸i hiÖn vËt. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸, môc ®Ých s¶n xuÊt lµ trao ®æi hay ®Ó b¸n. Môc ®Ých ®ã ®­îc x¸c ®Þnh tõ tr­íc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cã tÝnh kh¸ch quan. Trong kiÓu tæ chøc kinh tÕ nµy, toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - ph©n phèi - trao ®æi - tiªu dïng ; s¶n xuÊt c¸i g×, nh­ thÕ nµo vµ cho ai ®Òu th«ng qua viÖc mua - b¸n, th«ng qua hÖ thèng thÞ tr­êng vµ do thÞ tr­êng quyÕt ®Þnh. S¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö l©u dµi. §Çu tiªn lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n. S¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n lµ s¶n xuÊt hµng ho¸ cña n«ng d©n, thî thñ c«ng dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng cña b¶n th©n hä. S¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n ra ®êi trong thêi k× c«ng x· nguyªn thuû tan r·. Trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ vµ phong kiÕn, nã ®ãng vai trß phô thuéc bæ sung. §©y lµ kiÓu s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, dùa trªn kü thuËt thñ c«ng vµ l¹c hËu. Khi lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cao h¬n, s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n chuyÓn thµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín. Qu¸ tr×nh chuyÓn biÕn nµy diÔn ra trong thêi k× qu¸ ®é tõ x· héi phong kiÕn sang x· héi t­ b¶n. b. §iÒu kiÖn ra ®êi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ Qu¸ tr×nh xuÊt hiÖn vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸ diÔn ra trªn c¬ së cña sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ gi÷a ng­êi s¶n xuÊt nµy víi ng­êi s¶n xuÊt kh¸c vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt quy ®Þnh. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®· t¹o ra nh÷ng ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kh¸c nhau. Do ph©n c«ng lao ®éng x· héi nªn mçi ng­êi chuyªn s¶n xuÊt mét lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, nhu cÇu tiªu dïng cña hä l¹i cÇn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu nµy hä ph¶i trao ®æi s¶n phÈm cho nhau. Lµm n¶y sinh quan hÖ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt . Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn còng dÉn tíi sù ra ®êi cña ngµnh th­¬ng nghiÖp. Khi th­¬ng nghiÖp ra ®êi quan hÖ trao ®æi ®· cã mÇu s¾c míi. Ng­êi s¶n xuÊt vµ ng­êi tiªu dïng quan hÖ víi nhau qua nh©n vËt thø ba lµ th­¬ng nh©n. Th­¬ng nghiÖp ph¸t triÓn lµm cho s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ cïng víi l­u th«ng tiÒn tÖ ®­îc ph¸t triÓn nhanh chãng. Quan hÖ trao ®æi ngµy cµng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn ®ái hái hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i còng ph¶i më réng vµ ph¸t triÓn ®©y lµ ®iÒu kiÖn vËt chÊt lµm t¨ng thªm c¸c ph­¬ng tiÖn trao ®æi më réng thÞ tr­êng. §iÒu kiÖn thø hai cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ sù t¸ch biÖt vÒ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt do c¸c quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt quy ®Þnh. Dùa vµo ®iÒu kiÖn nµy mµ ng­êi chñ t­ liÖu s¶n xuÊt cã quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc sö dông t­ liÖu s¶n xuÊt vµ nh÷ng s¶n phÈm do hä s¶n xuÊt ra. Nh­ vËy quan hÖ së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ®· chia rÏ ng­êi s¶n xuÊt, lµm cho hä t¸ch biÖt víi nhau vÒ mÆt kinh tÕ. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, ng­êi s¶n xuÊt nµy muèn sö dông s¶n phÈm lao ®éng cña ng­êi s¶n xuÊt kh¸c th× ph¶i trao ®æi s¶n phÈm lao ®éng cho nhau. S¶n phÈm lao ®éng trë thµnh hµng ho¸. c. ¦u thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ LÞch sö ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña x· héi lµ s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp tiÕn lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ (hay tõ kinh tÕ tù nhiªn hµng ho¸). So víi nÒn s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp th× s¶n xuÊt hµng ho¸ cã ­u thÕ h¬n h¼n vÒ nhiÒu mÆt: Thø nhÊt, do nhu cÇu lín vµ kh«ng ngõng t¨ng lªn nªn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Thø hai, sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµm cho ph©n c«ng lao ®éng x· héi ngµy cµng s©u s¾c, chuyªn m«n ho¸, hîp t¸c ho¸ ngµy cµng t¨ng, mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh c¸c vïng ngµy cµng chÆt chÏ. Tõ ®ã nã xo¸ bá tÝnh tù cÊp, tù tóc, b¶o thñ tr× trÖ cña nÒn kinh tÕ, ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ lao ®éng. Thø ba, s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp lµ s¶n xuÊt trong mét m«i tr­êng kh«ng cã c¹nh tranh, cßn m«i tr­êng ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t. TÝnh t¸ch biÖt kinh tÕ ®ái hái ng­êi s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i n¨ng ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô hµng ho¸. Muèn vËy hä ph¶i ra søc c¶i tiÕn kü thuËt, hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, n©ng cao chÊt l­îng, c¶i tiÕn quy c¸ch mÉu m· hµng ho¸, tæ chøc tèt qu¸ tr×nh tiªu thô. Tõ ®ã t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. §©y lµ ®éng lùc m¹nh mÏ cho sù ph¸t triÓn cña x· héi. Thø t­, s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín cã ­u thÕ so víi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá vÒ quy m«, tr×nh ®é kü thuËt, kh¶ n¨ng tho¶ m·n nhu cÇu. V× vËy s¶n xuÊt hµng ho¸ quy m« lín lµ c¸ch thøc tæ chøc hiÖn ®¹i ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong thêi ®¹i hiÖn nay. Thø n¨m, s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn víi vai trß ®éng lùc cña nhu cÇu, giao l­u v¨n ho¸, kinh tÕ ®­îc ph¸t triÓn nªn ®êi sèng vËt chÊt còng nh­ ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n ®­îc n©ng cao ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn quyÒn tù do, b×nh ®¼ng, ®éc lËp c¶ mçi c¸ nh©n. LÞch sö c¸c n­íc x· héi chñ nghÜa tr­íc ®©y ®· xuÊt hiÖn m« h×nh “kinh tÕ chØ huy” hay m« h×nh kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung. M« h×nh nµy vÒ thùc chÊt lµ xo¸ bá dÇn c¬ së kinh tÕ cô tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. MÆc dï h×nh thøc trªn vÉn thõa nhËn sù tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng ho¸, cña c¸c ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi nÒn s¶n xuÊt ®ã, nh÷ng trong thùc tÕ ®· xa rêi c¸c nguyªn t¾c tæ chøc ho¹t ®éng cña kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ tr­êng. Sau nµy, Lªnin ®· nhËn ra sai lÇm cña m×nh vµ ®· rót ra kÕt luËn quan träng r»ng: “ChÝnh b¶n th©n cuéc sèng ®· lµm ph¸ vì viÖc trao ®æi trùc tiÕp va thay vµo ®ã lµ viÖc mua b¸n”. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ cÇn ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸, kinh tÕ thÞ tr­êng, thay cho nÒn kinh tÕ gi¶n ®¬n tù cung tù cÊp tr­íc kia. §iÒu kiÖn ra ®êi cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Tr­íc hÕt ta cã kh¸i niÖm cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸: Lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó trao ®æi, ®Ó b¸n trªn thÞ tr­êng, s¶n phÈm ë ®©y kh«ng ph¶i lµ tho¶ m·n nhu cÇu néi bé cña ng­êi s¶n xuÊt mµ s¶n xuÊt ra ®Ó trao ®æi. Kinh tÕ hµng ho¸ ®èi lËp víi kinh tÕ tù nhiªn lµ lo¹i h×nh kinh tÕ tiÕn hµnh sane xuÊt s¶n phÈm ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu b¶n th©n ng­êi s¶n xuÊt. ë nÒn kinh tÕ tù nhiªn th× ng­êi n«ng d©n võa ph¶i t¹o c«ng cô lao ®éng nh­ cuèc xÎng võa trång lóa cßn trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ th× ng­êi n«ng d©n chØ ph¶i trång lóa cßn ng­êi thî rÌn lµm ra cuèc xÎng ®Ó ®æi lÊy lóa g¹o cña ng­êi n«ng d©n. ViÖc ng­êi n«ng d©n tõ viÖc võa ph¶i s¶n xuÊt c«ng cô lao ®éng võa ph¶i trång lóa vµ chuyÓn sang chØ trång lóa cßn trao ®æi lÊy c«ng cô cuèc xÎng cña ng­êi thî rÌn chÝnh lµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®ã lµ sù chuyªn m«n ho¸ ng­êi s¶n xuÊt thµnh nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c nhau, mçi ng­êi chØ s¶n xuÊt mét thø hoÆc mét vµi thø s¶n phÈm, song nhu cÇu cña hä l¹i bao hµm nhiÒu thø kh¸c nhau. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu hä cÇn cã sù trao ®æi s¶n phÈm víi nhau. Nh­ng nÕu chØ cã sù ph©n c«ng lao ®éng th«i th× ch­a ®ñ ®Ó cã s¶n xuÊt hµng ho¸, ®©y míi chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn cña s¶n xuÊt hµng ho¸. NÕu chØ cã ph©n c«ng lao ®éng vµ tÊt c¶ t­ liÖu s¶n xuÊt ®Òu lµ cña chung nh­ vËy mçi ng­êi s¶n xuÊt cung cÊp s¶n phÈm cho x· héi vµ x· héi cung cÊp s¶n phÈm cho c¸ nh©n tiªu dïng bëi vËy ë ®©y kh«ng cã sù mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸ víi nhau nªn chØ cã sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi th«i th× chøa ®ñ ®Ó cã ®­îc nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Ngoµi ®iÒu kiÖn ph©n c«ng lao ®éng x· héi th× ®Ó chuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn sang kinh tÕ hµng ho¸ cÇn ph¶i xuÊt hiÖn chÕ ®é t­ h÷u hoÆc c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau cña t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm, ®©y lµ ®iÒu kiÖn ®ñ ®Ó cã ®­îc s¶n xuÊt hµng ho¸. Ta ®Æt vÊn ®Ò ng­îc l¹i, nÕu chØ cã ®iÒu kiÖn h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ s¶n phÈm th× cã thÓ chuyÓn ®­¬c tõ nÒn kinh tÕ tù nhiªn sang nÒn kinh tªa hµng ho¸ hay kh«ng? C©u tr¶ lêi lµ kh«ng v× nÕu chØ cã ®iÒu kiÖn së h÷u t­ nh©n vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt mµ kh«ng cã sù ph©n c«ng lao ®éng s· héi th× ch­a thÓ cã s¶n xuÊt hµng ho¸, ng­êi n«ng d©n võa dÖt v¶i, võa tù rÌn lÊy c«ng cô vµ trång lóa. Tøc lµ nÒn kinh tÕ vÉn mang tÝnh tù cung tù cÊp hoµn toµn th× s¶n xuÊt ®ã kh«ng ph¶i lµ nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Nh­ vËy ph©n c«ng lao ®éng x· héi lµ c¬ së ®Ó cã thÓ x¶n xuÊt hµng ho¸ cßn chÕ ®é t­ h÷u lµm cho viÖc trao ®æi s¶n phÈm mang h×nh thøc trao ®æi hµng ho¸. ThiÕu mét trong hai ®iÒu kiÖn ®ã th× kh«ng thÓ s¶n xuÊt hµng ho¸. ¦u thÕ cña s¶n xuÊt hµng ho¸. LÞch sö ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña x· héi lµ s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp tiÕn lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ (hay tõ nÒn kinh tÕ tù nhiªn lªn nÒn kinh tÕ hµng ho¸). So víi nÒn s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp th× s¶n xuÊt hµng ho¸ cã ­u thÕ h¬n h¼n vÒ nhiÒu mÆt. - Thø nhÊt, nÒn s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp lµ nÒn s¶n xuÊt khÐp kÝn lµm cho nªn s¶n xuÊt bÞ h¹n chÕ kh«ng ph¸t triÓn, mÆt kh¸c s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®Ó b¸n nªn nhu cÇu lµ rÊt lín vµ kh«ng ngõng t¨ng lªn bëi vËy nã lµ ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy s¶n xuÊt. - Thø hai, s¶n xuÊt tù tóc tù cÊp lµ s¶n xuÊt trong mét m«i tr­êng kh«ng cã c¹nh tranh, s¶n xuÊt víi qui m« nhá, nhu cÇu chñ yÕu dùa vµo nguån lùc tù nhiªn nªn kh«ng cã ®éng lùc m¹nh cho viÖc ®æi míi kü thuËt vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt h¬n n÷a, nh÷ng nguån lùc tù nhiªn th× ®­îc sö dông mét c¸ch rÊt l·ng phÝ. Cßn m«i tr­êng ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét m«i tr­êng c¹nh tranh g¨y g¾t, quy m« s¶n xuÊt lín, nguån lùc tù nhiªn ngµy cµng khan hiÕm, ®iÒu nµy buéc nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt ph¶i c¶i tiÕn kü thuËt, linh ®éng trong viÖc sö dông tµi nguyªn thiªn nhiªn, tr¸i víi s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc, ®©y lµ ®éng lùc m¹nh mÏ cho sù ph¸t triÓn cña x· héi. - Thø ba, ®èi víi s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc do s¶n xuÊt ph¸t triÓn thÊp, s¶n xuÊt Ýt vµ nhu cÇu thÊp nªn ë mçi vïng vµ c¸c vïng kh¸c nhau, ®êi sèng vËt chÊt, v¨n ho¸, tinh thÇn rÊt nghÌo nµn vµ thÊp kÐm, kh«ng cã sù giao l­u trao ®æi v¨n ho¸ gi÷a c¸c vïng. Nh­ng s¶n xuÊt hµng ho¸ kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng nµy, do s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn víi vai trß ®éng lùc cña nhu cÇu, giao l­u v¨n ho¸, kinh tÕ ®­îc ph¸t triÓn nªn ®êi sèng vËt chÊt còng nh­ ®êi sèng tinh thÇn cña nh©n d©n ®Òu ®­îc n©ng cao ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph¸t triÓn ®éc lËp, tù do b×nh ®¼ng cña mçi c¸ nh©n. - Thø t­, nÒn s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc khÐp kÝn ®· c¶n trë sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao ®éng x· héi, tr¸i l¹i do s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng x· héi, thóc ®Èy sù chuyªn m«n ho¸ c¸c ngµnh s¶n xuÊt, lµm cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt ngµy cµng ®­îc chuyªn m«n ho¸ vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ, tr×nh ®é kü thuËt ngµy cµng ®­îc n©ng cao, trªn thÕ giíi hiÖn nay khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn v« cïng nhanh chãng nhÊt lµ trong lÜnh vùc c«ng nghÖ th«ng tin vµ ®iÖn tö ... Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy r»ng, so víi nÒn s¶n xuÊt tù cÊp tù tóc th× nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ tá ra cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n h¼n, vµ ®iÒu quan träng la nã lu«n kÝch thÝch cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Sù tån t¹i kh¸ch quan cña kinh tÕ hµng ho¸ trong thêi kú qu¸ ®é. Ta thÊy r»ng tõ khi chñ nghÜa x· héi ra ®êi vµ ph¸t triÓn thµnh mét hÖ thèng trªn thÕ giíi cho ®Õn tr­íc thËp kû 80, vÊn ®Ò cã hay kh«ng tån t¹i cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ trong chñ nghÜa x· héi lu«n lµ ®Ò t¹i tranh luËn trong giíi nghiªn cøu lý luËn Macxit. Nh×n chung, vÒ ph­¬ng diÖn lý luËn, quan ®iÓm chÝnh thèng chi phèi trong suèt mÊy thËp kû qua lµ quan niÖm cho r»ng: kinh tÕ x· héi chñ nghÜa lµ nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo kÕ ho¹ch c©n dèi vµ cã kÕ ho¹ch cïng víi c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc thï kh¸c cña chñ nghÜa x· héi, Nhµ n­íc cã vai trß chñ yÕu trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt vµ ph©n phèi s¶n phÈm mµ kh«ng cÇn ®Õn c¸c quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. Kinh tÕ hµng ho¸ bÞ coi nhÑ, ®­îc coi lµ ®Æc tr­ng riªng cña nÒn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa cÇn ph¶i h¹n chÕ vµ ®i tíi xo¸ bá. Nh­ng trªn thùc tÕ chÝnh ®iÒu ®ã lµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµm tr× trÖ, k×m h·m ®­a nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia XHCN ®Õn khñng ho¶ng vµ tan vì. Tõ nh÷ng thùc tÕ trªn ta thÊy quan ®iÓm cho r»ng “s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ ®Æc tr­ng riªng cña chñ nghÜa t­ b¶n” lµ hoµn toµn sai lÇm. MÆt kh¸c theo Cacmac s¶n xuÊt hµng ho¸ ra ®êi trªn c¬ së ph©n c«ng lao ®éng x· héi vµ chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt bëi vËy s¶n xuÊt hµng ho¸ tån t¹i trong thêi kú qu¸ ®é lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan v×: - Thø nhÊt, khi mµ ph©n c«ng x· héi ph¸t triÓn kÐo theo chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ngµy cµng s©u s¾c, tõ ®ã sÏ n¶y sinh thªm nh÷ng mèi quan hÖ kinh tÕ, nh÷ng sù trao ®æi ho¹t ®éng lao ®éng trong x· héi. - Thø hai, ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña thêi kú qu¸ ®é ®ã lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn víi nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, nhiÒu chñ thÓ kinh tÕ kh¸c nhau. Nh÷ng chñ thÓ kinh tÕ nµy t¸ch biÖt, ®éc lËp víi nhau nh­ng hä ®Òu n»m trong mét hÖ thèng ph©n c«ng lao ®éng x· héi do ®ã s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña hä vÉn cã sù phô thuéc lÉn nhau vµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a hä chØ cã thÓ thùc hiÖn b»ng con ®­êng trao ®æi hµng ho¸ tøc lµ ph¶i cã s¶n xuÊt hµng ho¸. - Thø ba, quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ lµ h×nh thøc cÇn thiÕt thuËn lîi ®Ó ®¶m b¶o sù c«ng b»ng trong quan hÖ kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ, v× hai ®¬n vÞ nµy tuy cïng lµ së h÷u c«ng céng vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ng nã vÉn cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh vµ cã quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh, c¹nh tranh hay hîc t¸c víi nhau, nã cßn cã sù kh¸c biÖt nhau vÒ tr×nh ®é kü thuËt, tr×nh ®é qu¶n lý, vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh tÕ, chóng ta kh«ng thÓ dïng ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n, cµo b»ng ë ®©y ®­îc. - Thø t­, s¶n xuÊt hµng ho¸ vµ quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ cßn chÝnh lµ ®iÖu kiÖn cÇn thiÕt vµ tÊt yÕu trong quan hÖ ®èi ngo¹i gi÷a c¸c n­íc trªn thÕ giíi bëi v× mçi n­íc vÉn lµ nh÷ng quèc gia riªng biÖt, lµ nh÷ng chñ së h÷u kh¸c nhau vÒ s¶n phÈm hµng ho¸. Tõ nh÷ng lý do trªn ®©y ta nhËn thÊy trong thêi kú qu¸ ®é s¶n xuÊt hµng ho¸ tån t¹i lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ kh«ng thÓ c­ìng l¹i ®­îc, kh«ng thÓ dïng mÖnh lÖnh ®Ó ng¨n cÊm, xo¸ bá s¶n xuÊt hµng ho¸ . II.TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam. Do yªu cÇu cña ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt . Lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn tû lÖ thuËn víi tiÕn tr×nh tËp trung x· héi ho¸ quan hÖ së h÷u mµ ®Ønh cao lµ së h÷u toµn d©n. Sù h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ, c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty ®a quèc gia vµ xuyªn quèc gia chÝnh lµ nh÷ng biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸ quan hÖ së h÷u ë mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh. Khi mµ lùc l­îng s¶n xuÊt ®ang ë møc thÊp th× t­¬ng øng víi nã lµ sù tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u ph©n t¸n. ThÕ giíi ngµy nay do ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt cña khoa häc, c«ng nghÖ mµ giµu cã rÊt nhanh; nh÷ng ®i liÒn víi nã lµ bÊt c«ng x· héi ngµy cµng t¨ng, sù giµu cã ph¸t triÓn kh«ng lµm cho bÊt c«ng x· héi gi¶m ®i mµ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Ó gi¶i quyÕt m©u thuÈn nµy kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ khi t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i ®i ®«i víi gi¶i quyÕt c«ng b»ng x· héi, ë ®©y kh«ng cã nghÜa lµ cµo b»ng sù siªng n¨ng tÝch cùc, sù biÕng nh¸c; lµm ¨n cã hiÖu qu¶ kh¸c nhau ®Òu ®­îc h­ëng nh­ nhau; lµm nh­ vËy sÏ triÖt tiªu ®éng lùc phÊn ®Êu cña con ng­êi. ë ®©y cÇn ph¶i dïng quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ ®Ó ph©n chia quyÒn lîi , chØ cã lµm nh­ vËy míi lµm gi¶m sù bÊt c«ng x· héi. H¬n n÷a tr×nh ®é ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt cña n­íc ta cßn ë møc rÊt thÊp, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi g¾n víi sù tån t¹i cña nhiÒu chñ thÓ së h÷u kh¸c nhau nh­ c¸c thùc thÓ kinh tÕ ®éc lËp, do vËy viÖc trao ®æi s¶n phÈm kh«ng thÓ thùc hiÖn b»ng c¸ch n¸o kh¸c lµ thùc hiÖn trao ®æi hµng ho¸ th«ng qua tiÒn tÖ. Trong thêi kú qu¸ ®é cña n­íc ta hiÖn nay muèn ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt th× ph¶i n©ng cao x· héi ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng mµ ®iÒu nµy chØ cã thÓ diÔn ra thuËn lîi trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ngµy nay, trªn thÕ giíi, do sù ph¸t triÓn cña lùc lùng s¶n xuÊt cña khoa häc c«ng nghÖ, ®ang cã xu h­íng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng nh©n lo¹i, xu h­íng nµy më ra c¶ chiÒu réng vµ chiÒu nghÞch, c¶ mÆt tÝch cùc lÉn tiªu cùc t¸c ®éng ®Õn con ng­êi, ®Õn c¸c quèc gia. Xu thÕ nµy ®ßi hái sù giao l­u hîp t¸c, hiÓu biÕt lÉn nhau gi÷a c¸c vïng vµ c¸c quèc gia. Do vËy cÇn ph¶i ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ ë n­íc ta ®Ó viÖc giao l­u, hîp t¸c víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi ®­îc dÔ dµng thuËn lîi. MÆt kh¸c, s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¸t triÓn kÐo theo lùc l­îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn lµm cho s¶n phÈm x· héi ngµy cµng phong phó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ngµy cµng t¨ng cña con ng­êi. Do tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. ViÖc ®æi míi qu¶n lý kinh tÕ sö dông ®óng ®¾n mèi quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ b»ng ph­¬ng ph¸p kinh tÕ lµ chñ yªó ®· ®­îc ®Æt nÒn t¶ng t­ t­ëng bëi nghÞ quyÕt ®¹i héi VI (1986) cã tÝnh quyÕt ®Þnh cho viÖc l­¹ chän chuyÓn nÒn kinh tÕ n­íc ta sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhanh chãng ®­a n­íc ta tho¸t hái t×nh tr¹ng nghÌo nµn l¹c hËu. Tõ nh÷ng quan ®iÓm ®ã ChÝnh phñ ®· chñ tr­¬ng chuyÓn viÖc mua b¸n t­ liÖu s¶n xuÊt, vËt phÈm tiªu dïng. tõ c¬ chÕ hµnh chÝnh quan liªu bao cÊp sang viÖc mua b¸n th«ng qua thÞ tr­êng. NÒn kinh tÕ tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn t­¬ng øng víi nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së g¾n liÒn víi nã lµ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. §èi víi nÒn kinh tÕ n­íc ta víi lùc l­îng s¶n xuÊt ch­a ®ång ®Òu chóng ta ®· nhËn ®Þnh ®­îc r»ng chØ cã ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn míi cã kh¶ n¨ng kh¾c phôc ®­îc t×nh tr¹ng kh«ng ®ång ®Òu ®ã cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta hiÖn nay, tån t¹i s¸u thµnh phÇn kinh tÕ: Kinh tÕ Nhµ n­íc. Kinh tÕ hîp t¸c. Kinh tÕ s¶n xuÊt nhá cña n«ng d©n vµ ng­êi bu«n b¸n nhá. Kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n. Kinh tÕ cã sù tham gia cña ng­êi n­íc ngoµi. HiÖn nay, n­íc ta ®ang ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ nÆng nÒ do sù sai lÇm vÒ ®­êng lèi, chÝnh s¸ch thêi tr­íc ®æi míi, hËu qu¶ chóng ta ph¶i g¸nh chÞu ®ã lµ nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn, lµm mÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ nh÷ng t¸c dông tÝch cùc cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸. NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ nguån lùc tæng hîp vÒ nhiÒu mÆt ( huy ®«ng ®­îc mäi tiÒm n¨ng vÒ vèn, kü thuËt vµ ph¸t thy ®­îc mäi tiÒm n¨ng cña con ng­êi ViÖt nam) cã kh¶ n¨ng ®­a nÒn kinh tÕ v­ît qua ®­îc t×nh tr¹ng thÊp kÐm, ®­a nÒn kinh tÕ hµng ho¸ ph¸t triÓn ngay trong ®iÒu kiÖn nguån vèn, ng©n s¸ch cña Nhµ n­íc cßn h¹n hÑp. Mét ®iÒu cã ý nghÜa kh¸ lín lµ chóng ta ®· nhËn ®Þnh ®­îc ®ã lµ: do trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ chÞu sù t¸c ®éng cña sù thay ®æi c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ dÞch vô ph¸t triÓn nhanh chãng, bëi vËy lao ®éng dÞch vô cã kh¶ n¨ng thu hót nguån lao ®éng kh«ng nhá, gãp phÇn gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm ë n­íc ta hiÖn nay. Trong ®iÒu kiÖn ®ã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cã kh¶ n¨ng më réng, t¸c dông lµm cho nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ dÞch vô ph¸t triÓn. VËy ®èi víi n­íc ta hiÖn nay, viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng xhcn lµ mét nhu cÇu kh¸ch quan, lµ xu thÕ tÊt yÕu hîp thêi ®¹i. Do ®ßi hái n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Vµo thêi kú nh÷ng n¨m cuèi thÕ kû XIX ®Çu thÕ kû XX nµy, d©n téc ta bÞ sèng ®äa ®Çy d­íi ¸ch thèng trÞ cña thùc d©n Ph¸p vµ phong kiÕn tay sai. Trong ¸ch ¸p bøc bäc lét, nhiÒu phong trµo yªu n­íc ®· kÕ tiÕp nhau diÓn ra ®Ó chèng l¹i bän c­íp n­íc vµ bÌ lò b¸n n­íc, nh­ng nh÷ng phong trµo ®ã lÇn l­ît bÞ thÊt b¹i do kh«ng t×m ®­îc ra con ®­êng cøu n­íc ®óng ®¾n. Trong bèi c¶nh ®ã Hå ChÝ Minh víi tªn gäi NguyÔn TÊt Thµnh ®· ra ®i t×m con ®­êng cøu n­íc t¹i bÕn c¶ng Nhµ Rång vµ Ng­êi ®· t×m ra con ®­êng ®óng ®¾n ®Ó gi¶i phãng d©n téc. Ngay tõ nh÷ng ngµy ®Çu cña chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng míi giµnh ®­îc, Ng­êi ®· nªu bËt mét ch©n lý “ N­íc ®éc lËp mµ d©n kh«ng ®­îc h­ëng h¹nh phóc th× ®éc lËp ch¼ng cã ý nghÜa g×” vµ Ng­êi th­êng c¨n dÆn “th¾ng ®Õ quèc vµ phong kiÕn lµ t­¬ng ®èi khã nh­ng th¾ng nghÌo nµn, l¹c hËu cßn khã kh¨n h¬n nhiÒu”. §èi víi n­íc ta trong thêi kú tr­íc ®æi míi (1986) do nh÷ng sai lÇm trong nhËn thøc vÒ m« h×nh XHCN, cho r»ng kinh tÕ hµng ho¸ lµ ®Æc tr­ng riªng cña chñ nghÜa t­ b¶n, ®iÒu nµy ®· lµm cho nÒn kinh tÕ n­íc ta l©m vµo khñng ho¶ng trÇm träng, l¹m ph¸t gia t¨ng mét c¸ch khñng khiÕp (cã thêi kú lªn tíi 600 - 700%) ®êi sèng nh©n d©n v« cïng khæ cùc. Tr­íc nh÷ng thùc tr¹ng ®ã cña ®Êt n­íc, §¶ng ta ®· nhËn ra sai lÇm vµ ®· ®Ò ra ph­¬ng h­íng ®æi míi ®Êt n­íc ®ã lµ vËn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc kÓ tõ sau §¹i héi VI ( 1986). ë n«ng th«n n­íc ta, sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ vµ viÖc t¨ng tû lÖ hµng ho¸ n«ng s¶n ®· lµm cho hµng ho¸ cña n«ng d©n nhiÒu lªn, thu nhËp t¨ng mét c¸ch ®¸ng kÓ. Thùc tiÔn nh÷n n¨m ®æi míi ®· chØ ra r»ng, viÖc chuyÓn sang m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng lµ hoµn toµn ®óng ®¾n. Nhê m« h×nh kinh tÕ ®ã mµ nh÷ng n¨m qua, chóng ta ®· b­íc ®Çu khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng trong n­íc ®i ®«i víi thu hót vèn kü thuËt n­íc ngoµi, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt . III.Nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. Thùc tr¹ng kinh tÕ hµng ho¸ n­íc ta hiÖn nay. Nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc khi cã chÝnh s¸ch míi. Cho ®Õn cuèi nh÷ng n¨m 80 vÒ c¬ b¶n, trong nÒn kinh tÕ n­íc ta, s¶n xuÊt nhá vÉn cßn lµ phæ biÕn, tr¹ng th¸i kinh tÕ tù nhiªn, tù cung tù cÊp cßn chiÕm ­u thÕ. X· héi ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n vÉn dùa vµo nÒn v¨n minh n«ng nghiÖp lóa n­íc, n«ng d©n chiÕm ®¹i ®a sè. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p c¶i c¸ch, chóng ta ®· ph¹m ph¶i mét sè sai lÇm míi nªn khñng ho¶ng kinh tÕ – x· héi diÔn ra ngµy cµng gay g¾t, tû lÖ l¹m ph¸t lªn ®Õn 774,7% vµo n¨m 1986. ViÖt Nam vÉn lµ mét n­íc ngÌo nµn, l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn kh«ng nh÷ng trªn thÕ giíi mµ thËm chÝ ngay trong khu vùc §«ng Nam ¸. Tõ khi cã chÝnh s¸ch ®æi míi, thµnh tùu næi bËt nhÊt lµ ®Èy lïi l¹m ph¸t, chØ trong mét thêi gian ng¾n hµng lo¹t c¸c ®¬n vÞ cña thµnh phÇn kinh tÕ kinh doanh th­¬ng m¹i ®­îc h×nh thµnh, ho¹t ®éng trªn mäi lÜnh vùc tõ xuÊt nhËp khÈu ®Õn kinh doanh thiÕt bÞ nhá lÎ trªn c¶ n­íc. C¸c tæ chøc nµy ra ®êi ®· lµm cho thÞ tr­êng trë nªn s«i ®éng, khèi l­îng hµng ho¸ vµ tiÒn vèn tõ nhiÒu nguån lùc ®­îc huy ®éng vµo l­u th«ng víi møc mµ tr­íc ®©y ch­a khi nµo cã ®­îc. ViÖc ng¨n s«ng cÊm chî ®­îc xo¸ bá, viÖc l­u th«ng hµng ho¸ ®­îc dÔ dµng, t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ ®­îc ®Èy lïi, hiÖn t­îng chªnh lÖch gi¸ gi÷a c¸c vïng, khu vùc bÞ h¹n chÕ, n¹n ®éc quyÒn trong kinh doanh ®­îc gi¶i quyÕt ®¸ng kÓ, ®êi sèng x· héi ®­îc n©ng lªn. Trong nh÷ng n¨m võa qua, nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn t­¬ng ®èi nhanh vµ æn ®Þnh, l­¬ng thùc tõ chç thiÕu thèn cho ®Õn nay kh«ng nh÷ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu trong n­íc mµ cßn phôc vô cho xuÊt khÈu. §Çu n¨m 1988 cã n¹n ®ãi lín ë nhiÒu vïng vµ l¹m ph¸t cßn ë møc 393,8%, nh­ng tõ n¨m 1989 trë ®i, n­íc ta ®· b¾t ®Çu xuÊt khÈu ®­îc mçi n¨m 1- 1,5 tÊn g¹o; l¹m ph¸t gi¶m dÇn, ®Õn n¨m 1990 chØ cßn 67,4%, vµ ®Õn n¨m 1999 võa qua n­íc ta ®· trë thµnh mét n­íc xuÊt khÈu g¹o ®øng thø hai trªn thÕ giíi, trªn c¶ Mü. NhiÒu c«ng tr×nh träng ®iÓm vÒ kÕt cÊu h¹ tÇng ®­îc x©y dùng ®· t¹o thªm søc m¹nh vËt chÊt vµ thÕ c©n ®èi cho nh÷ng b­íc ph¸t triÓn tiÕp theo. Mét thµnh tùu kh«ng nhá n÷a ®ã lµ viÖc xuÊt hiÖn nhiÒu khu c«ng nghiÖp lín, ngµnh nghÒ m¬Ý ®· t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm cho lao ®éng x· héi tõ ®ã nh÷ng tÖ n¹n x· héi còng dÇn ®­îc kiÒm chÕ, sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ còng ®· gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng c¸c tÇng líp d©n c­, sè hé nghÌo ®ãi ë n­íc ta ®­îc gi¶m ®i ®¸ng kÓ, nhiÒu hé gia ®×nh tõ chç kh«ng ®ñ ¨n ®Õn ®ñ ¨n, ®Õn nay thËm chÝ cã nh÷ng hé gia ®×nh tõ khi cã chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ®· m¹nh d¹n ®Çu t­ s¶n xuÊt vµ trë thµnh nh÷ng «ng chñ giÇu cã. §êi sèng nh©n d©n ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ so víi tr­íc kia. Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc míi. Tuy r»ng trong nh÷ng n¨m qua n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu to lín, møc sèng cña nh©n d©n ®­îc n©ng lªn mét c¸ch ®¸ng kÓ, nh­ng bªn c¹nh ®ã còng ®Æt cho chóng ta nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc míi. ViÖc vùc dËy nÒn kinh tÕ tõ kh«ng ®Õn cã hay tõ ®ãi nghÌo ®Õn ®ñ ¨n, ®ñ mÆc tiÕn lªn ¨n ngon mÆc ®Ñp ë møc cao hay mét nÒn kinh tÕ tõ “cã” lªn ®Õn nhiÒu h¬n n÷a vµ tiÕn lªn giµu m¹nh h¬n n÷a. NÒn kinh tÕ cña n­íc ta tuy ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é cao nh­ng kh«ng v÷ng ch¾c, nguån lùc phô thuéc nhiÒu vµo n­íc ngoµi, huy ®éng nguån ®Çu t­ tõ d©n thÊp, ch­a t¹o ®­îc t©m lý yªn t©m cho ng­êi d©n m¹nh d¹n ®Çu t­ ph¸t triÓn. ViÖc l­u th«ng hµng ho¸ vµ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng vïng thµnh thÞ, khu ®«ng d©n vµ nh÷ng thµnh phè lín, chó ý nhiÒu ®Õn kinh doanh, hai th¸c hµng nhËp khÈu, thÞ tr­êng n«ng th«n miÒn nói, hµng ho¸ s¶n phÈm trong n­íc nhÊt lµ hµng ho¸ n«ng s¶n th× Ýt ®­îc chó ý. Qu¸ tr×nh mua b¸n diÔn ra nhanh chñ yÕu ch¹y theo lîi nhuËn tr­íc m¾t ®· lµm cho thÞ tr­êng trong n­íc bÞ ph©n ®o¹n, t¸ch rêi, ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt b»ng nguån lùc néi t¹i trong n­íc cña thÞ tr­êng kh«ng ®­îc ph¸t huy. KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt vµ x· héi n­íc ta cßn ë tr×nh ®é thÊp, bªn c¹nh mét sè lÜnh vùc, mét sè c¬ së kinh tÕ ®­îc trang bÞ m¸y mãc, thiÕt bÞ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i th× bé phËn lao ®éng thñ c«ng vÉn cßn chiÕm tû träng lín trong tæng sè lao ®éng x· héi. Trong nhiÒu ngµnh kinh tÕ do m¸y mãc cò kü, c«ng nghÖ l¹c hËu nªn søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc cßn rÊt yÕu, sè l­îng, chÊt l­îng hµng ho¸ lµm ra cßn thÊp, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ch­a s©u, giao l­u hµng ho¸ cßn nhiÒu h¹n chÕ h¬n n÷a l¹i bÞ hµng nhËp khÈu chÌn Ðp, kh«ng xuÊt khÈu ®­îc nªn nhiÒu doanh nghiÖp kh«n ph¸t huy ®­îc hÕt n¨ng lùc s¶n xuÊt. §éi ngò nh÷ng nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp thµnh th¹o cßn qu¸ Ýt, ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu to lín cña thùc tiÔn, sè l­îng lao ®éng th× lín nh­ng sè l­îng ®­îc ®µo t¹o kü thuËt cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu cÇu, ®ßi hái cña nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn thÕ giíi cßn chiÕm tû lÖ qóa nhá dÉn ®Õn t×nh tr¹ng tuy cã nguån lùc dåi dµo nh­ng kh«ng thÓ khai th¸c ®­îc triÖt ®Ó v× cßn thiÕu nh©n lùc cã kü thuËt cã tay nghÒ. H¬n n÷a, thu nhËp cña ng­êi lµm c«ng ¨n l­¬ng còng nh­ cña n«ng d©n lao ®éng cßn thÊp (kho¶ng 200 USD/ng­êi/n¨m, mét trong nh÷ng n­íc cã thu nhËp b×nh qu©n trªn ®Çu ng­êi thÊp nhÊt thÕ giíi ), do ®ã søc mua hµng ch­a cao lµm cho dung l­îng thÞ tr­êng trong n­íc cßn ë møc nhá hÑp, ®iÒu nµy khiÕn chóng ta kh«ng thÓ khai th¸c hÕt ®­îc nh÷ng tiÒm n¨ng ph¸t triÓn trong n­íc, vµ còng h¹n chÕ c¶ kh¶ n¨ng hÊp dÉn víi nh÷ng nguån ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi. §øng tr­íc vÊn ®Ò trªn, chóng ta ph¶i ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶i quyÕt. 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ ViÖt Nam 2.1. §Èy m¹nh qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ së h÷u t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹nh nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta. §èi víi kinh tÕ Nhµ n­íc. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, mét vÊn ®Ò quan träng cÇn n¾m ®­îc ®ã lµ nÒn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i n¾m vai trß chñ ®¹o. Khi mµ kinh tÕ Nhµ n­íc ®ñ m¹nh vµ gi÷ ®­îc vai trß chñ ®¹o th× dÔ l«i cuèn ®­îc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. NÕu kh«ng, th× kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n sÏ lín m¹nh h¬n vµ kÐo nÒn kinh tÕ quèc d©n theo ®Þnh h­íng t­ b¶n chñ nghÜa, thªm n÷a thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ®·, ®ang vµ sÏ ®­îc sù hËu thuÉn rÊt lín cña quèc tÕ. NhÊt lµ trong bèi c¶nh n­íc ta hiÖn nay mäi thÕ lùc chèng ®èi, ph¶n ®éng ®ang t×m mäi c¸ch lµm cho nÒn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n cña n­íc ta th¾ng thÕ. Do vËy, ®Ó nÒn kinh tÕ Nhµ n­íc th¾ng thÕ chóng ta cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè vÊn ®Ò: - Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh ®óng vÒ m« h×nh tæ chøc vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn, chän ®óng c¸n bé tèt, cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp ®Ó thµnh phÇn kinh tÕ nµy kh«ng ngõng ®­îc cñng cè vµ ph¸t triÓn nh»m ph¸t huy ®­îc vai trß chñ ®¹o. §Ó thùc hiÖn vµ ph¸t huy ®­îc vai trß chñ ®¹o th× doanh nghiÖp Nhµ n­íc cÇn ph¶i ph¸t triÓn trong nh÷ng lÜnh vùc cã ý nghÜa më ®­êng, dÉn d¾t nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Nã ph¶i ®¶m b¶o ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ c«ng céng cßn nh÷ng lÜnh vùc kinh doanh cã kh¶ n¨ng sinh lîi th× nªn ®Ó c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn. - Mét bé phËn quan träng cña nÒn kinh tÕ Nhµ n­íc lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc ph¶i ph¸t triÓn trªn ®óng nguyªn t¾c n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ ngµy cµng cao vµ ph¶i b×nh ®¼ng víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c (v× chØ trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi râ rµng, cô thÓ míi cã tiªu chuÈn t×m chän nh©n tµi, cã ®¹o ®øc tèt, kh¶ n¨ng qu¶n lý giái ®Ó ®Èy nhanh nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ) ph¶i lµm sao cho doanh nghiÖp Nhµ n­íc trë thµnh mét c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc cã thÓ kh¾c phôc ®­îc nh÷ng khiÕm khuyÕt cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ cã thÓ can thiÖp vµo nÒn kinh tÕ bÊt cø khi nµo cÇn thiÕt. - HiÖn nay, trong c¬ cÇu thµnh phÇn kinh tÕ khu vùc doang nghiÖp Nhµ n­íc ch­a ®­îc quan t©m nhiÒu ®Õn viÖc ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, gi¶i quyÕt vèn l­u ®éng ®Ó ph¸t huy n¨ng lùc s¶n xuÊt , hiÖn nay vÉn cßn nhiÒu doanh nghiÖp ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, cßn qu¸ nhiÒu doanh nghiÖp nhá lµm ¨n thua lç kÐo dµi. Tuy nhiªn, ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy chóng ta cÇn ph¶i x¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo h­íng: N¾m ngµnh, kh©u, mÆt hµng then chèt, chuyÓn h¼n sang h¹ch to¸n kinh doanh, tù chñ vÒ mäi mÆt. ViÖc x¾p xÕp l¹i cã thÓ tiÕn hµnh d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. §Ó kinh tÕ Nhµ n­íc ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cao h¬n, ph¸t huy ®­îc vai trß chñ ®¹o cña m×nh chóng ta cÇn ph¶i ®æi míi theo h­íng sau: + Thø nhÊt, hoµn thµnh viÖc ph©n ®Þnh doanh nghiÖp ho¹t ®éng c«ng Ých vµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ còng nh­ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh gi÷ mét vai trß vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ. Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp nµy cã ®ñ sè vèn l­u ®éng cÇn thiÕt, ®­îc vay vèn ­u ®·i ®Ó ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, kiÖn toµn tæ chøc vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý. Cßn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp kinh doanh chuyÓn sang ho¹t ®éng theo c¬ chÕ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hoÆc c«ng ty cæ phÇn thËt sù tù chñ th× ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. + Thø hai, x¸c ®Þnh l¹i doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Çu t­ 100% vèn, lo¹i doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc n¾m sè cæ phÇn khèng chÕ vµ nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc chØ cÇn gi÷ cæ phÇn ë møc ®é thÊp vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u th«ng qua c¸c biÖn ph¸p: cæ phÇn ho¸, cho thuª kinh doanh, chuyÓn nh­îng quyÒn së h÷u vµ sö dông... trªn c¬ së kh¾c phôc mäi trë ng¹i kh¸ch quan vµ chñ quan ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é ph¸t triÓn. H­íng dÉn, ®«n ®èc viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp theo nh÷ng danh môc ®· x¸c ®Þnh, ®¶m b¶o tiÕn ®é triÓn khai vµ kÞp thêi rót kinh nghiÖm ®Ó tiÕn hµnh mét c¸ch v÷ng ch¾c, kh«ng ®Ó xÈy ra nh÷ng sai lÇm ®¸ng tiÕc. §èi víi biÖn ph¸p tæng c«ng ty ho¸ c¸c doanh nghiÖp cÇn ®­îc xem xÐt theo h­íng thu hÑp c¸c tæng c«ng ty ®Õn møc chØ ¸p dông trong nh÷ng lÜnh vùc ph¶i ®èi diÖn c¹nh tranh trùc tiÕp víi n­íc ngoµi, song song víi viÖc x©y dùng c¸c c«ng ty ®a ngµnh, ®a së h÷u vµ t¹o c¬ chÕ c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong tæng c«ng ty §èi víi kinh tÕ hîp t¸c. Thµnh phÇn kinh tÕ hîp t¸c ë n­íc ta hiÖn nay cßn lóng tóng, sè hîp t¸c x· ho¹t ®éng kÐm cßn nhiÒu. §©y lµ mét vÊn ®Ò cÇn ph¶i th¸o gì kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn ®óng h­íng x· héi chñ nghÜa. §Ó th¸o gì vÊn ®Ò ho¹t ®éng kÕm cña hîp t¸c x· chóng ta cÇn ph¶i tæng kÕt kinh nghiÖp ph¸t triÓn hîp t¸c x· kiÓu cò trong n«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp... ®Ó rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm, ph¸t triÓn hîp t¸c x· trong nh÷ng n¨m tíi. HiÖn nay, m« h×nh hîp t¸c x· kiÓu cò kh«ng cßn phï hîp víi quy luËt ph¸t triÓn x· héi ho¸ nÒn s¶n xuÊt ®èi víi nÒn s¶n xuÊt nhá cña n­íc ta. Thùc tÕ h¬n 10 n¨m qua ®· chøng tá c¸c hîp t¸c x· cña nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá lµ cÇn thiÕt trong c¸c kh©u dÞch vô s¶n xuÊt, c¸c kh©u ®Çu vµo, ®Çu ra cho s¶n xuÊt nhá, bëi vËy cÇn cã sù tæng kÕt, h­íng dÉn ph¸t triÓn hîp t¸c x· ë c¸c kh©u nµy vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ tËp thÓ gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn. §èi víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt nhá cña ng­êi n«ng d©n vµ ng­êi bu«n b¸n nhá. Nh­ trªn ®· nãi trong nh÷ng n¨m ®æi míi cña n­íc ta, kinh tÕ hé gi÷ vai trß rÊt quan träng nhÊt lµ trong lÜnh vùc n«ng nghiÖp. §èi víi lo¹i h×nh s¶n xuÊt nµy nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch trî gióp cung øng nguyªn liÖu ®Çu vµo vµ tiªu thô s¶n phÈm ®Çu ra, Nhµ n­íc th«ng qua nhøng chÝnh s¸ch thuÕ ®Ó trî gióp cho thµnh phÇn kinh tÕ nµy, khuyÕn khÝch nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt nhá ph¸t triÓn lµm sao ®Ó kinh tÕ hîp t¸c x· cïng víi kinh tÕ Nhµ n­íc trë thµnh nÒn t¶ng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n. HiÖn nay kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n s¶n xuÊt lín ë n­íc ta cßn rÊt nhá bÐ, l¹i nÆng vÒ ho¹t ®éng th­îng m¹i dÞch vô ®êi sèng cßn trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp tû träng kh«ng ®¸ng kÓ. Mét ®iÒu khã kh¨n cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy lµ t©m lý e ng¹i ®Çu t­ trong nh©n d©n. Do vËy, Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n tù do ph¸t triÓn theo luËt ®Þnh kh«ng h¹n chÕ t­ nh©n, c¸ thÓ bá vèn ®Çu t­ vµo s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm mµ nhµ n­íc cho phÐp nhÊt lµ Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ®Ó khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ kinh doanh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp tõng b­íc ®­a nÒn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n­íc ta tiÕn lªn s¶n xuÊt lín, cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch nghiªn cøu l¹i h¹n ®iÒn, chuyÓn dÞch ruéng ®Êt theo h­íng tÝch tô vµ tËp trung ruéng ®Êt, ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i thóc ®Èy hµng ho¸ ph¸t triÓn. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n nµy kh«ng tr¸nh khái tÝnh tù ph¸t lµ ch¹y theo lîi nhuËn ®¬n thuÇn n¶y sinh nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc vµ lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých chung cña x· héi. HiÖn nay, ë n­íc ta t×nh tr¹ng bu«n lËu, trèn thuÕ, vµ tiªu thô hµng ho¸ gi¶ cßn phæ biÕn, bëi vËy nh÷ng doanh nghiÖp thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµy Nhµ n­íc cÇn sö dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ, ng¨n chÆn nh÷ng khuynh h­íng tù ph¸t, nh÷ng hiÖn t­îng tiªu cùc vµ h­íng sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nµy theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. §èi víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy cña n­íc ta hiÖn nay, sè vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn cßn thÊp, do vËy Nhµ n­íc cÇn cã nh­ng chÝnh s¸ch thu hót vèn ®Çu t­ cña c¸c nhµ t­ b¶n trong vµ ngoµi n­íc, ®èi víi c¸c nhµ t­ b¶n n­íc ngoµi ®Ó khuyÕn khÝch hä ®Çu t­ Nhµ n­íc cÇn t¹o t©m lý yªn t©m cho hä nh­ b»ng c¸ch gi÷ v÷ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®Ó hä nghÜ r»ng nh÷ng kho¶n ®Çu t­ cña hä ®­îc an toµn. Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch khai ph¸ nh÷ng vïng ®Êt cßn bÞ bá hoang nh÷ng vïng ®Êt thuéc n«ng th«n, miÒn nói nh­ cã nh÷ng ­u ®·i ®Æc biÖt cho nh÷ng ai ®i khai ph¸ vµ ph¶t triÓn ë nh÷ng vïng ®Êt nµy, mÆt kh¸c cÇn ph¶i n©ng cÊp hÖ thèng giao th«ng, thóc ®Èy l­u th«ng hµng ho¸, giao l­u bu«n b¸n gi÷a nh÷ng vïng nµy víi nh÷ng vïng kinh tÕ ph¸t triÓn trong n­íc. 2.2. §Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi. ViÖc ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi còng chÝnh lµ qu¸ tr×nh ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, n­íc cÇn ph¶i ph¸t triÓn m¹nh theo h­íng xuÊt khÈu ®ång thêi thay thÕ nhËp khÈu. Trong mÊy n¨m võa qua, tû lÖ xuÊt khÈu cña n­íc ta t¨ng lªn ®¸ng kÓ nh­ng viÖc thóc ®Èy xuÊt nhËp khÈu gÆp mét sè khã kh¨n nh­ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu ®­îc h×nh thµnh trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, do vËy m¸y mãc l¹c hËu mÊy thÕ hÖ, c¸c xÝ nghiÖp, kho tµng bÕn b·i qu¸ cång kÒnh nh­ng c«ng xuÊt l¹i thÊp. HiÖn nay tuy ®· cã sù thay ®æi c«ng nghÖ l¹c hËu b»ng nh÷ng c«ng nghÖ míi hiÖn ®¹i vµ cã sù chuyÓn biÕn theo h­íng xuÊt khÈu nh­ng nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu lµ hµng ë d¹ng th« vµ nguyªn liÖu ch­a qua chÕ biÕn nªn tuy r»ng tµi nguyªn rÊt lín nh­ng kh«ng thu ®­îc bao nhiªu, trong lÜnh vùc nµy Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®Ó lµm sao cho xuÊt khÈu n­íc ta kh«ng ph¶i lµ xuÊt khÈu hµng ho¸ d¹ng th« ch­a qua chÕ biÕn mµ xuÊt khÈu nh÷ng hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn, cã nh­ vËy viÖc xuÊt khÈu cña n­íc ta míi ph¸t triÓn m¹nh vµ dÇn thay thÕ ®­îc nhËp khÈu. CÇn ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi theo h­íng chuyªn m«n ho¸ kÕt hîp víi ®a d¹ng s¶n xuÊt kinh doanh, t¨ng c­êng vµ ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ( ngµnh kinh tÕ dÞch vô) coi träng lao ®éng trÝ tuÖ ®Èy m¹nh sù nghiÖp nghiªn cøu khoa häc vµ øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh cã lîi thÕ nh­, n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng l©m h¶i s¶n. 2.3. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng. ThÞ tr­êng lµ s¶n phÈm tÊt yÕu cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn th× thÞ tr­êng cµng ph¸t nghÜa lµ s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh thÞ tr­êng, song bªn c¹nh ®ã thÞ tr­êng còng t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi s¶n xuÊt hµng ho¸, cã t¸c ®éng thóc ®Éy s¶n xuÊt hµng ho¸ khi thÞ tr­êng cµng ®­îc më réng th× quy m« s¶n xuÊt còng t¨ng lªn vµ sù ph©n líp trong s¶n xuÊt ngµy cµng s©u s¾c h¬n. §Ó khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn, søc lao ®éng, c«ng nghÖ, t¹i nguyªn, thùc hiÖn më réng ph©n c«ng lao ®éng x· héi cÇn ph¶i tõng b­íc h×nh thµnh ®ång bé c¸c lo¹i thÞ tr­êng: tiÒn tÖ, søc lao ®éng... ®iÒu nµy gãp phÇn ®¶m b¶o cho viÖc ph©n phèi vµ sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo, ®Çu ra cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸. §èi víi thÞ tr­êng hµng ho¸ dÞch vô. Thùc hiÖn giao l­u hµng ho¸ th«ng suèt trong c¶ n­íc, ph¸t triÓn thÞ tr­êng c«ng nghÖ, c¸c dÞch vô th«ng tin t­ vÊn, thiÕt bÞ kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ sö lý nghiªm minh c¸c tr­êng hîp gian lËn th­¬ng m¹i nh­: kinh doanh tr¸i phÐp, trèn lËu thuÕ, t¹o m«i tr­êng c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh trong s¶n xuÊt kinh doanh. Thùc hiÖn ®éc quyÒn Nhµ n­íc trong mét sè ngµnh, mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh v× lîi Ých chung cña ®Êt n­íc. ChØnh ®èn ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc th­¬ng nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®æi míi hÖ thèng th­¬ng nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó lµm tèt vai trß chñ ®¹o kh¾c phôc t×nh tr¹ng bu«ng láng thÞ tr­êng n«ng th«n miÒn nói. CÇn ph¶i cã ph­¬ng ¸n kÕt hîp c¶ hai ph­¬ng h­íng: Gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó lµm c¬ së cho viÖc gi¶m gi¸ vµ t¨ng khèi l­îng s¶n phÈm cung øng cho thÞ tr­êng. Khi ®ã, sÏ kÕt hîp ®­îc c¶ hai yÕu tè cña ng­êi s¶n xuÊt vµ c¶ ng­êi tiªu dïng. §èi víi thÞ tr­êng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. Nhµ n­íc cÇn ph¶i k×m h·m nguy c¬ thÊt nghiÖp, cÇn chó träng vµo viÖc t¹o thªm chç lµm viÖc vµ tù t¹o viÖc lµm khuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n tæ chøc tæ chøc tèt viÖc giíi thiÖu viÖc lµm vµ ®µo t¹o nghÒ nghiÖp. Tæ chøc qu¶n lý h­íng dÉn tèt viÖc thuª m­ín lao ®éng nh»m b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ng­êi lao ®éng vµ b¶o ®¶m sù c«ng b»ng, bØnh ®¼ng cña ng­êi lao ®éng vµ ng­êi sö dông ng­êi lao ®éng tr­íc ph¸p luËt. Tæ chøc qu¶n lý tèt thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n §Êt ®ai lµ quyÒn së h÷u cña toµn d©n, kh«ng ph¶i cña t­ nh©n, kh«ng cho phÐp mua b¸n ®Êt ®ai, thùc hiÖn tèt luËt ®Êt ®ai, x¸c ®Þnh ®óng gi¸ c¸c lo¹i ®Êt ®Ó dù dông cã hiÖu qu¶. Ch¨m lo, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nhµ ë cho nh©n d©n nhÊt lµ ë nh÷ng vïng ®« thÞ ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia x©y dùng vµ kinh doanh nhµ ë theo sù qu¶n lý vµ h­íng dÉn cña Nhµ n­íc. X©y dùng thÞ tr­êng vèn vµ tõng b­íc h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n. HiÖn nay, n­íc ta ®· h×nh thµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n, nh­ng do thÞ tr­êng míi ®­îc thµnh lËp nªn tæng gi¸ trÞ mét phiªn giao dÞch vÉn cßn ë møc thÊp, Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p chÝnh s¸ch thu hót c¸c nguån vèn trung dµi h¹n qua c¸c ng©n hµng vµ ph¶i chuÈn bÞ nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ®­a thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn phï hîp víi ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. Thùc hiÖn sù c«ng b»ng gi÷a c¸c lo¹i thÞ tr­êng. Sù c«ng b»ng thÞ tr­êng lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu ®Ó x¸c lËp mèi quan hÖ c©n ®èi gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng, ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ó c©n b»ng thÞ tr­êng ta cÇn ph¶i gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò c¬ b¶n ®©y: Thø nhÊt, cÇn ph¶i xo¸ bá chÕ ®é tËp trung quan liªu bao cÊp trong ph©n phèi vµ sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu dïng vµ chuyÓn chóng sang quan hÖ tiÒn tÖ, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ toµn bé c¸c nh©n tè s¶n xuÊt, vËt phÈm tiªu dïng ®Òu ®­îc mua b¸n trªn thÞ tr­êng mét c¸ch tù do. HiÖn nay, ë n­íc ta vÒ c¬ b¶n th× c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu dïng ®· lµ hµng ho¸ song cã nh÷ng yÕu tè vÉn ch­a ®­îc tÝnh ®ñ gi¸ trÞ cña nã ®Æc biÖt lµ ®Êt ®ai, ®Þa t« chÝnh lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ruéng ®Êt nh­ng bªn c¹nh viÖc tÝnh tíi vÊn ®Ò ®Þa t« cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn cho sù th«ng suèt cña thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n cña n­íc ta. Thø hai, tu©n thñ nguyªn t¾c tù do gi¸ c¶ vµ thùc hiÖn tèt sù b×nh æn gi¸ c¶ trong thÞ tr­êng. B×nh æn gi¸ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng tøc lµ dïng nh÷ng gi¶i ph¸p kinh tÕ h÷u hiÖu ®Ó gi¸ c¶ vËn ®éng ë møc ®é qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp trë vÒ møc ®é hîp lý cña nã. Nh­ vËy muèn b×nh æn gi¸ c¶ th× ph¶i cã sù can thiÖp cña Nhµ n­íc vµ sù can thiÖp nµy chñ yÕu th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ vÜ m« phï hîp víi c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan. Thø ba, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng h­íng ngo¹i, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. LÞch sö ph¸t triÓn kinh tÕ chØ râ lµ, ngo¹i th­¬ng ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong qua tr×nh chuyÓn kinh tÕ tù nhiªn sang kinh tÕ thÞ tr­êng. Kh«ng ngÉu nhiªn mµ c¸c nhµ kinh tÕ häc thÕ kû XV - XVII l¹i ®¸nh gi¸ cao vai trß cña ngo¹i th­¬ng. Hã vÝ ngo¹i th­¬ng nh­ m¸y b¬m, néi th­¬ng nh­ èng truyÒn dÉn trong qu¸ tr×nh lµm t¨ng cña c¶i x· héi. Ngo¹i th­¬ng sÏ ®¶m b¶o t¸i s¶n xuÊt më réng vµ n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm ®Çu vµo vµ ®Çu ra. Th«ng qua nhËp khÈu, nÒn kinh tÕ cã ®­îc hµng ho¸, khoa häc - kü thuËt hiÖn ®¹i, th«ng tin, vèn, chÊt x¸m, nh÷ng hµng tiªu dung, dÞch vô ®Ó ®¸p øng qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt trong n­íc. Th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu, mµ b¸n ®­îc hµng ho¸ ra n­íc ngoµi, thu tiÒn vÒ ®Ó phôc vô nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ. §Ó ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngoµi n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn më réng thÞ tr­êng trong n­íc, ®¶m b¶o sù th«ng suèt gi÷a c¸c thÞ tr­êng, cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn c¸c nguyªn t¾c sau ®©y: Mét lµ, ph¶i thùc hiÖn xuÊt siªu. §Ó cã tiÒn l·i cho t¸i s¶n xuÊt ph¸t triÓn thÞ tr­êng, hµng n¨m ph¶i b¸n ra mét sè hµng lín sè hµng mµ ta mua vµo. Muèn vËy, cÇn ph¶i xuÊt thµnh phÈm chø kh«ng xuÊt nguyªn liÖu. Ph¶i chó ý khuyÕn khÝch ph¸t triÓn n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp tiÓu thñ c«ng nghiÖp chÕ biÕn, ®¶m b¶o tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó thu ®­îc gi¸ trÞ cao cña hµng xuÊt khÈu. Thùc hiÖn th­¬ng nghiÖp trung gian, cho phÐp mang tiÒn ®i l¹i t­ do qua biªn giíi ®Ó bu«n b¸n ë c¸c n­íc nh»m lµm t¨ng nguån tiÒn tÖ cña ®Êt n­íc. Cã chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý ®Ó khuyÕn khÝch c¸c ngµnh kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn, thu hót c«ng nghÖ vµ khoa häc kü thuËt tõ bªn ngoµi, ng©n chÆn nhËp nh÷ng hµng ho¸ mµ trong n­íc cã thÓ s¶n xuÊt vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng. Hai lµ, ¸p dông nguyªn lý lîi thÕ so s¸nh trong quan hÖ trao ®æi quèc tÕ. C¸c yÕu tè tù nhiªn thuËn ;îi ph¶i ®­îc xem xÐt cô thÓ trong mèi quan hÖ víi c¸c yÕu tè kinh tÕ – x· héi vµ kü thuËt ë c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­¬í, tõ ®ã cã ph­¬ng ¸n tÝnh to¸n chi tiÕt vÒ tõng mÆt hµng vµ so s¸nh víi tr×nh ®é quèc tÕ ®Ó x¸c ®Þnh s¶n xuÊt vµ cung cÊp cho thÞ tr­êng thÕ giíi lo¹i hµng hãa nµo ®ã cña n­íc ta cã lîi thÕ h¬n. 2.4. TiÕp tôc ®æi míi vµ n©ng cao vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc. Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã ®Þnh h­íng vÜ m«, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ b»ng c¸c kÕ ho¹ch, c¸c dù ¸n. Nh÷ng kÕ ho¹ch mµ Nhµ n­íc ®Æt ra ph¶i ®­îc kÕt hîp víi thÞ tr­êng ®Òu ®­îc xem lµ nh÷ng c«ng cô ®iÒu tiÕt kinh tÕ kh¸ch quan, mÆc dï chóng lµ hai c¬ chÕ ho¹t ®éng theo nh÷ng nguyªn t¾c kh¸c nhau. Trong mèi quan hÖ nµy, thÞ tr­êng ®­îc coi võa lµ c¨n cø võa lµ ®èi t­îng cña kÕ ho¹ch vµ ph¸t triÓn theo sù ®iÒu tiÕt vµ ®Þnh h­íng cña kÕ ho¹ch vÜ m«. §Ó gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ gi÷a kÕ ho¹ch vµ thÞ tr­êng trong nÒn kinh tÕ cña thêi kú qu¸ ®é ë n­íc ta hiÖn nay cÇn ph¶i ®æi míi c¸c ho¹t ®éng cña kÕ ho¹ch ho¸ chø kh«ng ph¶i lµ tõ bá nã. Ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó ®æi m¬Ý c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ hiÖn nay lµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ vÜ m« vµ vi m« trong ®è kÕ ho¹ch vi m« lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ ( lîi nhuËn ) lµ môc tiªu chñ yÕu vµ thÞ tr­êng lµ c¨n cø, ®èi t­îng trùx tiÕp. Ph¶i ®æi míi néi dung vµ chøc n¨ng cña kÕ ho¹ch vÜ m«, cÇn ph¶i xo¸ bá kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp, ¸p ®Æt chuyÓn sang thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ ®Þnh h­íng gi¸n tiÕp coi träng viÖc sö dông réng r·i c¸c ®ßn bÈy kinh tÕ, c«ng t¸c dù ®o¸n, ch­¬ng tr×nh ho¸, n©ng cao n¨ng lùc cña Nhµ n­íc trong viÖc sö dông c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh, tiÒn tÖ, dïng c¸c c«ng cô ®ã t¸c ®éng gi¸n tiÕp vµo tæng cung tæng cÇu nÒn kinh tÕ ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c c«ng tr×nh dù ¸n ph¸t triÓn x· héi. ViÖc ®æi míi c¸c chÝnh s¸ch kÕ ho¹ch ph¶i tu©n theo nguyªn t¨c phï hîp víi ph­¬ng thøc qu¶n lý cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ®ång thêi ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. 2.5. §Èy m¹nh viÖc s¶n xuÊt vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh quèc gia. Ph¸p luËt xÐt tõ nguån gèc ®Õn b¶n chÊt kh«ng chØ lµ h×nh thøc ph¸p lý ph¶n ¸nh quan hÖ giai cÊp mµ cßn lµ h×nh thøc ph¸p lý cña c¸c quan hÖ kinh tÕ. Ngay tõ khi míi xuÊt hiÖn, ph¸p luËt ®· g¾n víi nÒn kinh tÕ. Trªn ph­¬ng diÖn lý luËn, ph¸p luËt lu«n lµ yÕu tè quan träng cña th­îng tÇng chÝnh trÞ, chi phèi m¹nh mÏ ®êi sèng chÝnh trÞ nh­ng trªn thùc tÕ nhËn thøc quan niÖm vÒ vai trß cña ph¸p luËt cña tõng ng­êi, tõng nhãm giai cÊp vµ trong tõng thêi kú còng rÊt kh¸c nhau. Cã giai ®o¹n vai trß cña ph¸p luËt kh¸ mê nh¹t vµ trë nªn thø yÕu tr­íc søc m¹nh cña ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh hµnh chÝnh, mÖnh lÖnh. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ nÐt trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. Ngµy nay víi c¬ chÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta ph¸p luËt trë trë thµnh c«ng cô ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi nãi chung vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ nãi riªng. Vai trß cña ph¸p luËt kh«ng chØ ®­îc x¸c lËp, thõa nhËn mµ viÖc cñng cè, t¨ng c­êng vai trß ®iÒu chØnh cña ph¸p luËt ®èi víi c¸c quan hÖ kinh tÕ hiÖn nay cµng trë nªn cÊp b¸ch h¬n bao giê hÕt. H¬n m­êi n¨m qua, nh÷ng thµnh tùu cña c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ ë n­íc ta ®· g¾n liÒn víi nh÷ng b­íc biÕn ®æi quan träng cña hÖ thèng ph¸p luËt, kh¼ng ®Þnh vai trß to lín cña ph¸p luËt trong viÖc më ®­êng cho c¸c quan hÖ kinh tÕ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, còng cÇn ph¶i thÊy r»ng, dï ®· ®­îc ®æi míi c¬ b¶n nh­ng hÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc ta, ®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n trong lÜnh vùc kinh tÕ vÉn lµ hÖ thèng ph¸p luËt cña thêi kú chuyÓn tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn. TÝnh chÊt chuyÓn ®æi qu¸ ®é nµy lµm cho ph¸p luËt n­íc ta n»m trong qu¸ tr×nh cã nhiÒu biÕn ®éng vµ ch­a thÓ h×nh thµnh hÖ thèng ph¸p luËt hoµn chØnh cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi. HÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc ta hiÖn nay vÉn ch­a thËt sù hoµn thiÖn vµ ®ång bé, cßn nhiÒu thñ tôc r­êm rµ g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, trong luËt kinh tÕ vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp cßn cã nh÷ng khe hë t¹o ®iÒu kiÖn cho mét sè nh÷ng phÇn tö loîi dông nhøng khe hë ®ã ®Ó lµm ¨n phi ph¸p, tham « tµi s¶n cña Nhµ n­íc. §Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®èi víi c¸c ho¹t ®éng cña ®êi sèng kinh tÕ mµ kh«ng th­¬ng h¹i ®Õn quyÒn tù do kinh doanh cña doanh nghiÖp, bªn c¹nh viÖc xay dùng khung ph¸p luËt kinh tÕ t¹o m«i tr­êng th«ng tho¸ng vµ an toµn, cÇn ph¶i x©y dùng c¬ chÕ ph¸p lý kiÓn tra, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ th«ng qua viÖc ban hµnh c¸c ®¹o luËt vÒ kÕ to¸n thèng kª, kiÓm to¸n theo c¸c thuÈn mùc kÕ to¸n thèng kª quèc tÕ. KÕt luËn Qua viÖc nghiªn cøu c¸c tµi liÖu ®Ó hoµn thµnh tiÓu luËn nµy, nh÷ng nhËn thøc, hiÓu biÕt cña em vÒ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn cña n­íc ta hiÖn nay ®· ®­îc më réng nhiÒu. N­íc ta ®ang trªn con ®­êng ®æi míi vµ b­íc ®i trªn con ®­êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. NhiÖm vô cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ ph¶i lµm sao l·nh ®¹o ®Êt n­íc ph¸t triÓn m¹nh trªn con ®­êng hiÖn ®¹i ho¸, c«ng nghiÖp ho¸, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ph¸t huy mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc nh­ng kh«ng bÞ chÖnh h­íng t­ b¶n chñ nghÜa. Nghiªn cøu ®æi míi, x¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ n­íc trong mét sè ngµnh kinh tÕ quan träng. ChØ cã nh­ vËy, ®Þnh h­íng chñ nghÜa x· héi míi ®­îc gi÷ v÷ng. Trong ®Ò tµi nhá nµy em ®· nªu mét sè gi¶i ph¸p, nh­ng dï chän gi¶i ph¸p nµo th× còng ph¶i gi÷ v÷ng æn ®Þnh chÝnh trÞ. ChØ cã æn ®Þnh chÝnh trÞ míi tËn dông ®­îc tiÒm lùc cña ®Êt n­íc vµ c¬ héi cña thêi kú míi. Trong mÊy n¨m qua, n­íc ta ®· gi÷ v÷ng ®­îc sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, nÒn kinh tÕ ®· qua khñng ho¶ng vµ ®ang cã tèc ®é ph¸t triÓn kh¸ nhanh, ®êi sèng cña nh©n d©n ®· ®­îc c¶i thiÖn, nhiÒu ng­êi ®· giµu nªn chÝnh ®¸ng nh­ng còng cã kh«ng Ýt phÇn tö tho¸i ho¸ biÕn chÊt t×m mäi c¸ch bßn rót tiÒn cña Nhµ n­íc, cña nh©n d©n, lµm ¨n phi ph¸p mµ giµu lªn nhanh chãng. Nhµ n­íc cÇn nghiªm trÞ nh÷ng phÇn tö nµy, cã nh­ vËy míi t¹o niÒm tin cho nh©n d©n, t¹o ®iÒu kiÖn cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn nhanh vµ æn ®Þnh. Nghiªn cø xong ®Ò tµi nµy, em ®· nhËn thøc ®­îc nhiÒu ®iÒu mµ tr­íc ®©y em ch­a nhËn thøc ch­a ®ñ, ch­a ®óng.Giê ®©y em ®· hiÓu biÕt thªm ®­îc nhiÒu ®iÒu vÒ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc ®ang trªn ®µ ®æi míi; hiÖn nay n­íc ta ®ang trong thêi kú s¶n xuÊt nhá ®Ó chuyÓn lªn s¶n xuÊt lín th× viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ mét gi¶i ph¸p c¬ b¶n. Tµi LiÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - TËp 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ - TËp 2. C.Mac vµ Anghen: Tuyªn ng«n §¶ng Céng s¶n. Toµn tËp, tËp 4 NXBCTQG vµ ST Hµ Néi 1995. V.I. Lenin - Toµn tËp NXb TiÕn bé MCV, tiÕng viÖt, 1978. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam vµ Nhµ n­íc ViÖt Nam. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VIII. Niªn gi¸m thèng kª 1995. C¸c s¸ch b¸o vµ t¹p chÝ cã liªn quan.