Quản trị rủi ro tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam – Chi nhánh tỉnh Quảng Bình

cao ở 2 nhóm đối tượng điều này cho thấy quy trình thanh toán các khoản tín dụng tại ngân hàng là rất tốt. Ở các chỉ tiêu “Tài sản bảo đảm tiền vay chủ yếu là tài sản có tính thanh khoản cao, dễ trao đổi mua bán”và “Giá trị tài sản thế chấp bằng tài sản khác thấp nên hạn chế trách nhiệm của khách hàng vay vốn”thì hầu hết tất các câu hỏi đều đạt mức 4 điểm trở lên tức là ở mức tốt. Điều này cho thấy tình hình đánh giá thẩm định giá trị tài sản tại Agribank Chi nhánh tỉnh Quảng Bình là rất tốt, điều này được giải thích là do sự đồng tình cao của các đối tượng khách hàng đi vay. Các chỉ tiêu “Coi trọng việc phân tích năng lực trả nợ của khách hàng”và “Trình độ của cán bộ thẩm định đáp ứng yêu cầu” thì có sự đánh giá khá tương đồng giữa 2 nhóm đối tượng. Tuy nhiên, giá trị trung bình đánh giá không cao ( chưa đến 4 điểm), điều này được giải thích là do các công tác thẩm định và phân tích chưa được thực hiện cặn kẽ. Một nhân viên ngân hàng có quá nhiều công việc thực hiện hằng ngày nên đôi lúc xuất hiện sai sót là không thể tránh khỏi. Do đó, ở các chỉ tiêu này chúng ta cần phải đưa ra các biện pháp nhằm giúp các công tác này được hoàn thiện hơn. Ở các chỉ tiêu “Thiên tai, dịch bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng vay vốn”,“Môi trường kinh tế vĩ mô (lạm phát, suy thoái kinh tế) ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng vay vốn” và “Sự xuất hiện các ngân hàng nước ngoài, cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân hàng thương mại” thì có sự đánh giá khá tương đồng giữa 2 nhóm đối tượng. Đây là những yếu tố liên quan đến môi trường kinh tế bên ngoài ngân hàng và thường xuyên xảy ra, do đó ngân hàng cần phải xây dựng các biện pháp cảnh báo, nhằm đánh giá những vấn đề đó. Có như vậy công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng mới đạt hiệu quả cao được.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 65 Bên cạnh các yếu tố có sự đánh giá khá cao và tương đồng như trên ở cả 2 nhóm đối tượng, thì vẫn còn một số chỉ tiêu có cách đánh giá khác nhau, cụ thể: Ở chỉ tiêu “Lãi suất cho vay biến động phù hợp với sự thay đổi của thị trường” có sự đánh giá rất khác biệt rõ rệt. Các nhân viên ngân hàng đánh giá ở mức 4,16 còn khách hàng chỉ đánh giá là 3,61 ( p-value independen samples T Test = 0,000 ). Điều này được giải thích là, đứng trên góc độ ngân hàng thì vấn đề thay đổi lãi suất phải dựa theo thị trường cũng như quy định của ngân hàng nhà nước, và nếu có tăng thì đó là sự thay đổi theo lạm phát của giá trị tiền. Tuy nhiên đứng trên góc độ là các DN cụ thể là DNVVN thì khả năng đối ứng vốn không cao thì việc thay đổi lãi suất làm ảnh hưởng rất lớn đến tình hình hoạt động của các doanh nghiệp. Do đó, đây là vấn đề mà các ngân hàng cần phải đối mặt, và giải quyết. Ở các chỉ tiêu “Phương pháp tổ chức thẩm mang lại hiệu quả cao”và “Ý thức, trách nhiệm cán bộ ngân hàng khá tốt”tuy có sự khác biệt trong cách đánh giá giữa 2 nhóm đối tượng (p < 0,05) tuy nhiên khác biệt này nhìn vào thực tế không rõ rệt, do đó tác giả nhận thấy rằng công tác quản trị rủi ro tín dụng cho vay tại Agribank Chi nhánh tỉnh Quảng Bình ở 2 chỉ tiêu này là tốt. Như vậy, tuy còn một số vấn đề nhưng nhìn chung qua khảo sát công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Quảng Bình là khá tốt. 2.4. Đánh giá chung vềquản trị rủi ro tín dụng đối với các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Quảng Bình 2.4.1. Những kết quả đạt được Qua phân tích thực trạng hoạt động chung cũng như hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình, với những số liệu chi tiết, cụ thể ta có thể thấy được những kết quả khả quan về tình hình hoạt động nói chung cũng như hoạt động quản trị tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh. Với sự cố gắng nỗ lực không ngừng của toànTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 66 thể ban lãnh đạo, các cán bộ nhân viên, Chi nhánh đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận sau: Thứ nhất: Chính sách tín dụng đối với DNNVV trong giai đoạn 2015 - 2017 được Chi nhánh vận dụng khá linh hoạt, phù hợp với tình hình thực tế cũng như sự chỉ đạo của Ngân hàng cấp trên, hỗ trợ, tạo điều kiện cho DNNVV vượt qua khó khăn, tiếp tục sản xuất kinh doanh, đảm bảo nguồn thu trả nợ Ngân hàng. Chi nhánh đã tập trung mở rộng các sản phẩm tín dụng, đi kèm là những chính sách ưu đãi về lãi suất, biểu phí và dịch vụ cung ứng. Thứ hai: Dư nợ tín dụng đạt mức tăng trưởng rất tốt trong giai đoạn 2015 – 2017. Điều đó chứng tỏ Chi nhánh đã rất chú trọng mở rộng hoạt động tín dụng nói chung cũng như đối với DNNVV nói riêng. Mở rộng quan hệ tín dụng đối với nhóm khách hàng DNNVV giúp Chi nhánh thu hút được nhiều đối tượng khách hàng sử dụng dịch vụ Ngân hàng, làm tăng các khoản phí thu từ các dịch vụ cũng như góp phần đáng kể vào việc tăng lợi nhuận từ hoạt động tín dụng. Thứ ba: Nợ xấu cho vay DNNVV qua các năm đều được kiểm soát rất tốt, tỷ lệ nợ xấu DNNVV luôn duy trì ở mức thấp và nằm trong phạm vi kế hoạch mà Agribank giao, thấp hơn tỷ lệ nợ xấu trên tổng dư nợ của Chi nhánh. Thứ tư: Hiệu suất sử dụng vốn vay đối với DNNVV duy trì ở mức cao và tương đối ổn định qua các năm đã cho thấy việc khả năng tận dụng nguồn vốn cho hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh ngày càng nâng cao. Thứ năm: Tỷ trọng thu nhập ròng từ hoạt động tín dụng đối với DNNVV tăng qua các năm. Việc tăng các chỉ tiêu này cho thấy tiềm năng của hoạt động tín dụng đối với DNNVV, đồng thời chất lượng tín dụng đối với này ngày một tốt hơn. 2.4.2. Hạn chế Những kết quả đạt được như đã phân tích ở trên là rất đáng ghi nhận, tuy nhiên hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh còn có những hạn chế nhất định:TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 67 Thứ nhất: Hoạt động huy động vốn trung, dài hạn từ các cá nhân và tổ chức kinh tế còn nhiều hạn chế chưa đáp ứng đủ nhu cầu vay vốn trung và dài hạn của các DNNVV để đầu tư cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Thứ hai: Với chức năng, nhiệm vụ của mình, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình chưa chủ động trong việc đào tạo và đào tạo lại nhằm nâng cao kiến thức nói chung cũng như kiến thức về tín dụng cho toàn thể đội ngũ cán bộ, nhân viên. Cán bộ tín dụng phụ trách quá nhiều lĩnh vực chuyên môn như cho vay, huy động vốn, báo cáo thống kê, thực hiện các dịch vụ như bán bảo hiểm bảo an tín dụng, bảo hiểm xe ôtô, xe máy và một số dịch vụ khácmà không có bộ phận hỗ trợ. Năng lực một số cán bộ còn hạn chế, cách sắp xếp công việc chưa khoa học đã làm ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng và công tác chăm sóc khách hàng, đặc biệt là các khách hàng DNNVV. Thứ ba: Các sản phẩm tín dụng dành cho DNNVV còn đơn điệu, hạn chế trong một số sản phẩm cho vay, dịch vụ truyền thống. Thứ tư: Mức sinh lời từ hoạt động tín dụng đối với DNNVV thấp và đều giảm qua các năm trong khi dư nợ tín dụng đối với DNNVV có sự tăng trưởng mạnh cho thấy hiệu quả từ hoạt động tín dụng đối với DNNVV tại Chi nhánh chưa cao. Thứ năm: Thu nhập từ hoạt động kinh doanh của Chi nhánh chủ yếu đến từ hoạt động tín dụng, giai đoạn 2015 – 2017 đều chiếm từ 90% trở lên. Điều đó cho thấy hoạt động của Chi nhánh tiềm ẩn nhiều rủi ro và phụ thuộc nhiều vào hoạt động tín dụng trong đó có hoạt động tín dụng đối với các DNNVV, Chi nhánh chưa chú trọng phát triển các hoạt động dịch vụ và các hoạt động khác nhằm tăng tỷ lệ nguồn thu ngoài tín dụng. 2.4.3. Nguyên nhân những hạn chế 2.4.3.1. Nguyên nhân chủ quan Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình là một ngân hàng có quy mô lớn trên địa bàn tỉnh với mạng lưới rộng khắp phủ đều các thành phố, thị xã, huyện trong tỉnh nhưng chất lượng tín dụng đốiTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 68 với DNNVV của Chi nhánh vẫn còn nhiều hạn chế do những nguyên nhân chủ quan sau đây: - Công tác xây dựng chiến lược cho vay trung và dài hạn đối với DNNVV chưa được quan tâm đúng mức. Chi nhánh chưa có chiến lược phù hợp mở rộng cho vay trung và dài hạn. Công việc cho vay còn bị động, phụ thuộc vào khách hàng, Chi nhánh chỉ thẩm định những dự án do khách hàng đưa đến để xin vay mà chưa chủ động tham mưu với khách hàng để tạo ra những dự án khả thi để mở rộng cho vay. - Hiện nay Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam - chỉ mới có quy trình cấp tín dụng chung cho nhóm đối tượng khách hàng là các doanh nghiệp, chứ chưa có quy trình cấp tín dụng cụ thể cho từng loại hình doanh nghiệp trong đó có các DNNVV. Trong quá trình cấp tín dụng cho các DNNVV các Chi nhánh vẫn đang tự làm theo những cách khác nhau dựa trên quy trình chung về cấp tín dụng cho doanh nghiệp theo quy định của Agribank nên khó có thể tổng hợp và đánh giá hiệu quả một cách chính xác. - Ngân hàng quá chú trọng đến tài sản bảo đảm tiền vay khi thẩm định mà chưa xem trọng đến năng lực sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp cũng như tính khả thi của phương án vay vốn. Công tác thẩm định, đánh giá tài sản bảo đảm chưa thật sự chính xác do CBTD trực tiếp làm hồ sơ vay vốn phụ trách, cơ sở định giá chủ yếu tham khảo giá cả trên thị trường rao bán tài sản mà chưa có một phòng chuyên về thẩm định tài sản do đó không tránh được rủi ro tổn thất trong quá trình phát mãi tài sản để thu hồi nợ. - Công tác thu thập thông tin còn nhiều bất cập, việc thu thập thông tin mất nhiều thời gian. Trong khi đó, để thẩm định một phương án, dự án thì cán bộ thường phải thu thập từ rất nhiều nguồn như thông tin về các lĩnh vực kinh tế, hoạt động của các ngành, về giá cả thị trường, về KHNhưng hiện nay CBTD chưa thực hiện được mà khi tiến hành thẩm định thì CBTD chủ yếu dựa vào các báo cáo tài chính của KH, các phương án đề ra, dẫn đến việc ra quyết định có thể không được chính xác. Chưa khai thác đầy đủ các nguồn thông tin, nhất là các thông tin từTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 69 bên ngoài dẫn đến việc phân tích đánh giá KH (tình hình tài chính, sản xuất kinh doanh, đầu ra của sản phẩm, khả năng cân đối vốn) chưa thật sự sát với thực tế. - Công tác kiểm tra trước, trong, và sau khi cho vay chưa được thực hiện một cách nghiêm túc mà chủ yếu là mang tính chất đối phó, nhất là việc kiểm tra sau khi cho vay hay khác hơn là tình trạng quá tải đối với CBTD đã dẫn đến khả năng kiểm tra bị hạn chế không phát hiện để thu hồi vốn kịp thời đối với các khách hàng sử dụng vốn vay sai mục đích. Trường hợp xấu hơn là do thiếu kiểm tra đã dẫn đến việc bị khách hàng lợi dụng, gian dối giả mạo hồ sơ, giấy tờ... làm ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng. - Trình độ năng lực cán bộ tín dụng của Chi nhánh cũng là một nguyên nhân. Tuy cán bộ tín dụng có trình độ chuyên môn nhất định nhưng kiến thức tổng hợp về các ngành còn chưa cao. Mà với xu thế hiện nay, yêu cầu ngoài việc nắm những hiểu biết chuyên môn của ngành ngân hàng, còn cần phải có những hiểu biết nhất định về những ngành nghề khác cũng như phải am hiểu về luật pháp, nắm vững những quy định, nghị định do nhà nước ban hành, cũng như là luật pháp quốc tế, có như vậy mới có thể đưa ra những quyết định chính xác và nhạy bén với diễn biến thị trường. - Việc xử lý tài sản thế chấp hiện nay gặp nhiều khó khăn, nếu người vay không tự nguyện giao tài sản cho ngân hàng để xử lý thì ngân hàng phải nhờ các cơ quan pháp luật giải quyết. Sau khi toà án giải quyết, bản án có hiệu lực, cơ quan thi hành án ra quyết định thi hành án, xem xét, kê biên định giá tài sản thế chấp, ký hợp đồng với Trung tâm đấu giá, làm thủ tục đấu giá... Tất cả các giai đoạn này sẽ suôn sẻ nếu người vay tuân thủ, nếu họ cố tình chây ỳ, không chịu di dời nhà thì việc xử lý sẽ vô cùng khó khăn, tốn kém chi phí... - Công tác tiếp thị, quảng bá thương hiệu Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam trên thông tin đại chúng còn khá khiêm tốn, chưa đồng bộ và thiếu chuyên nghiệp. Cán bộ ngân hàng chưa chủ động tìm kiếm khách hàng mà ngược lại khách hàng phải tìm đến ngân hàng, đây chính là thể hiện sự yếu kém của hoạt động marketing.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 70 2.4.3.2. Nguyên nhân khách quan Trước hết, ta xem xét các nguyên nhân từ phía các DNNVV. Các DNNVV có nhu cầu vay vốn rất cao để đáp ứng nhu cầu hoạt động sản xuất kinh doanh nhưng rất nhiều DNNVV cho rằng họ rất khó có thể tiếp cận nguồn vốn vay với lãi suất cạnh tranh của các NHTM. Nguyên nhân là do các DNNVV chưa hội tụ đủ các điều kiện vay vốn, làm các NHTM lo ngại ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tín dụng nếu cấp tín dụng cho các DNNVV. Các điều kiện để có thể vay vốn mà các DNNVV thường thiếu là: - Không có phương án, dự án kinh doanh khả thi: khi tiến hành vay vốn ngân hàng các khách hàng phải có phương án, dự án khả thi được xây dựng trên cơ sở khoa học, thông tin đầy đủ, phân tích đánh giá một cách chính xác. - Không đủ tài sản thế chấp: cũng như các đối tượng khách hàng khác, các DNNVV muốn đi vay vốn thì cần phải có tài sản để bảo đảm cho khoản vay, phòng ngừa rủi ro khi phương án, dự án sản xuất kinh doanh gặp khó khăn ngoài dự kiến, hoạt động không có hiệu quả. Trong khi đó, các DNNVV có tiềm lực tài chính hạn hẹp, tài sản bảo đảm thường là của chính chủ sở hữu của doanh nghiệp hoặc bảo lãnh của bên thứ ba là người trong gia đình, bạn bè, đối tác, do đó mức vay thường không đáp ứng đủ so với quy mô và nhu cầu của các DNNVV. - Việc thực hiện chế độ kế toán thống kê của các DNNVV chưa được nghiêm túc, nhiều doanh nghiệp để được vay vốn đã làm các báo cáo tài chính với số liệu không đúng với thực tế để cung cấp cho Ngân hàng. Ngoài ra, do chưa có quy định về kiểm toán bắt buộc cho các DNNVV nên các báo cáo của các doanh nghiệp này thường không đúng theo chế độ hiện hành, gây khó khăn lớn cho cán bộ làm công tác thẩm định. - Một số các DNNVV sử dụng vốn vay không mục đích, không nỗ lực sử dụng vốn vay có hiệu quả. Khách hàng không cung cấp thông tin định kỳ cần thiết theo yêu cầu. Khách hàng thiếu thiện chí trong việc trả nợ gốc và lãi khi đến hạn.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 71 - Trình độ quản lý của các DNNVV cũng là một nguyên nhân. Trong bối cảnh nước ta hội nhập ngày càng sâu và rộng với nền kinh tế thế giới, rất nhiều DNNVV đã được thành lập để nắm bắt cơ hội thị trường ngày càng rộng mở tuy nhiên hiểu biết về việc kinh doanh, kiến thức về thị trường, cũng như khả năng quản lý của những người lãnh đạo nhiều doanh nghiệp còn hạn hẹp, sự năng động, tính linh hoạt trong điều hành còn không cao, chính vì thế nhiều doanh nghiệp khó có thể đứng vững trên thị trường trong một thời gian dài. - Hạn chế của DNNVV là quy mô sản xuất kinh doanh nhỏ, nguồn vốn tham gia ít, thị trường không lớn thường mang tính địa phương và thiếu ổn định, cộng thêm công nghệ thiết bị, máy móc kém hiện đại... khi suy thoái kinh tế xảy ra các DNNVV là đối tượng sẽ chịu tác động trước nhất ảnh hường đến tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiêp theo chiều hướng xấu ảnh hưởng đến khả năng tài chính và khả năng thanh toán nợ vay ngân hàng. - Trong hoạt động sản xuất kinh doanh các DNNVV thường hoạt động khá độc lập chưa có nhiều sự liên kết lẫn nhau hay tham gia vào các hiệp hội dành riêng cho đối tượng DNNVV và liên kết với các doanh nghiệp lớn trong hoạt động sản xuất kinh doanh. Ngoài ra, chất lượng tín dụng DNNVV tại Chi nhánh còn bị ảnh hưởng do các yếu tố khách quan từ môi trường kinh tế, pháp luật gây ra như: - Các thông tin về diễn biến giá cả, cung cầu trên thị trường và các thông tin thị trường khác chưa được cập nhật một cách thường xuyên. So sánh với các nước trong khu vực cũng như trên thế giới, các doanh nghiêp nước ta phải hoạt động trong điều kiện thông tin không được đầy đủ và thông tin thường rất chậm so với diễn biến của thị trường. Do đó doanh nghiệp khó thu thập những thông tin cần thiết hỗ trợ trong hoạt động kinh doanh đặc biệt là đối với DNNVV có trình độ và quy mô hạn chế lại càng khó khăn hơn trong việc tìm kiếm khai thác thông tin từ đó đưa ra những chiến lược sản xuất kinh doanh phù hợp, đáp ứng đầy đủ nhu cầu thị trường, không gây ứ đọng vốn, hàng hóa trong hoạt động sản xuất kinh doanh.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 72 - Về mặt pháp lý: Môi trường pháp lý còn chưa đầy đủ và đồng bộ cho hoạt động tín dụng, tuy đã được cải thiện nhiều, nhưng vẫn còn nhiều bất cập. Những thay đổi chính sách nhiều khi còn mang tính chủ quan và thiếu nhất quán của một số cơ quan quản lý Nhà Nước đã gây ra rủi ro khá lớn cho cả ngân hàng và doanh nghiệp đặc biệt là DNNVV với quy mô nhỏ, nhiều mặt hạn chế như các quy định về chính sách thuế, hoàn thuế, hải quan... đối với doanh nghiêp chưa phù hợp và thay đổi thường xuyên. Trong thời kỳ ảnh hưởng của khủng hoảng và suy thoái kinh tế, trong điều kiện kinh chế lạm phát NHNN đã đưa ra hàng loạt các chính sách công cụ mang tính cấp thời và những chính sách đôi khi chưa kịp thời và có độ trễ đã ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động của Ngân hàng đồng thời gây sốc cho nền kinh tế và hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiêp̣. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 73 CHƯƠNG 3 ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG CHO VAY ĐỐI VỚI CÁCDOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA TẠI NGÂN HÀNG NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN VIỆT NAM- CHI NHÁNH TỉNH QUảNG BÌNH 3.1. Định hướng của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Quảng Bình về công tác quản trị rủi ro tín dụng - Đầu tư tín dụng cho nông nghiệp nông thôn (NNNT) luôn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tuy nhiên, xác định đây là nhiệm vụ chính trị của một Ngân hàng thương mại Nhà nước đóng vai trò chủ đạo, chủ lực trên mặt trận NNNT nên nhiều năm qua, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình đã tập trung vốn mở rộng cho vay lĩnh vực này.Tiếp tục mở rộng cho vay, đáp ứng nhu cầu đầu tư trên địa bàn, trong đó ưu tiến vốn cho lĩnh vực NNNT, các lĩnh vực ưu tiên và các đối tượng, lĩnh vực có hiệu quả khác. Mục tiêu kinh doanh giai đoạn 2017-2021 là: Tổng nguồn vốn tăng trưởng bình quân hàng năm 18-20%, trong đó tiền gửi dân cư chiếm tỷ trọng trên 75% tổng nguồn vốn; Tổng dư nợ tăng trưởng bình quân hàng năm 16-18%, trong đó: dư nợ cho vay nông nghiệp, nông thôn, nông dân chiếm tỷ trọng tối thiểu 80% tổng dư nợ, tỷ trọng cho vay trung, dài hạn chiếm tối đa 40% tổng dư nợ, nợ xấu chiếm tỷ lệ dưới 2% so với tổng dư nợ. - Công tác thu hồi nợ được xem là nhiệm vụ trọng tâm, đặc biệt chú trọng tháo gỡ khó khăn, nâng cao khả năng sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp đang gặp khó khăn về tài chính, có nợ quá hạn và lãi treo. - Tiếp cận các dự án trên các lĩnh vực để đa dạng hoá danh mục cho vay đầu tư. Đồng thời chủ động đề xuất với Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân Tỉnh thực hiện một số dự án thuộc đối tượng đặc biệt trong lĩnh vực an sinh xã hội để vay vốn từ Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 74 - Mở rộng đối tượng huy động vốn, đa dạng các hình thức huy động. - Bám sát tình hình thực hiện các dự án thuỷ điện để đáp ứng nhu cầu vốn theo tiến độ. - Đẩy mạnh công tác cho vay thí điểm và tín dụng xuất khẩu nhưng phải đảm bảo chất lượng tín dụng. - Xử lý dứt điểm các dự án đã có quyết định thanh lý tài sản. - Đề cao trách nhiệm cá nhân. - Không tập trung cấp tín dụng quá lớn cho một hoặc một nhóm khách hàng, một ngành nghề, một lĩnh vực. 3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng đối với các DNNVV tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam- Chi nhánh tỉnh Quảng Bình 3.2.1. Giải pháp về quy định vay vốn Đa dạng hóa danh mục đầu tư tín dụng DNNVV chiếm tỷ trọng cho vay lớn, do đó ngân hàng nên chia nguồn tiền của mình vào nhiều loại hình đầu tư tín dụng, nhiều ngành nghề khác nhau cũng như nhiều khách hàng ở những địa bàn khác nhau. Điều này vừa mở rộng được phạm vi hoạt động tín dụng của ngân hàng, khuếch trương thanh thế, vừa đạt được mục đích phân tán rủi ro. Để thực hiện được điều này ngân hàng cần vạch ra được một số chiến lược kinh doanh thích hợp trên cơ sở quán triệt một số vấn đề sau: + Đầu tư vào nhiều ngành nghề kinh tế khác nhau để tránh được sự cạnh tranh của các tổ chức tín dụng khác trong việc giành giật thị phần trong phạm vi hẹp của một số ngành đang phát triển cũng như tránh gặp phải rủi ro do những chính sách của Nhà nước với mục đích hạn chế hoạt động của một số ngành nghề nhất định trong kế hoạch cơ cấu lại một số ngành nghề kinh tế. + Đầu tư vào nhiều đối tượng sản xuất kinh doanh, nhiều loại hàng hóa khác nhau, tránh tập trung cho vay sản xuất một số loại sản phẩm, đặc biệt là những loại sản phẩm không thiết yếu mà Nhà nước không khuyến khích hay những sản phẩm đã xuất hiện quá nhiều trên thị trường.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 75 + Tránh cho vay quá nhiều đối với một khách hàng, luôn đảm bảo một tỷ lệ cho vay nhất định trong tổng số vốn hoạt động của khách hàng để tránh sự ỷ lại và rủi ro bất ngờ của khách hàng đó. Hiện nay, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ban hành quy chế cho vay theo QĐ số 1627/2009/QĐ-NHNN trong đó có nêu rõ “Tổng dư nợ cho vay đối với một khách hàng không được vượt quá 15% vốn tự có của TCTD, trừ trường hợp đối với những khoản cho vay từ các nguồn vốn uỷ thác của Chính phủ, của các tổ chức và cá nhân. Trường hợp nhu cầu vốn của một khách hàng vượt quá 15% vốn tự có của TCTD hoặc khách hàng có nhu cầu huy động vốn từ nhiều nguồn thì các TCTD cho vay hợp vốn theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam”. + Cho vay với nhiều loại thời hạn khác nhau đảm bảo sự cân đối giữa số vốn cho vay ngắn hạn, trung hạn, dài hạn, đảm bảo sự phát triển vững chắc và tránh rủi ro tín dụng do sự thay đổi lãi suất thị trường. + Tạo lập một tỷ lệ thích hợp giữa cho vay bằng VNĐ và cho vay bằng ngoại tệ đảm bảo đáp ứng được nhu cầu vay vốn của khách hàng tránh được rủi ro tín dụng do sự thay đổi tỷ giá hối đoái. Biện pháp đa dạng hóa danh mục đầu tư như đã nói ở trên có ưu điểm là giúp ngân hàng phân tán rủi ro tín dụng một cách chủ động nhất; tuy nhiên, việc đa dạng hóa danh mục đầu tư tín dụng quá mức cũng sẽ có những nhược điểm như là: làm cho việc quản lý trở nên khó khăn, tốn nhiều công sức điều tra, thẩm định, phân tích, đánh giá khách hàng, làm tăng chi phí kiểm tra, giám sátvà làm giảm bớt cơ hội đạt lợi nhuận cao. Cho vay đồng tài trợ đối với DNNVV Trên thực tế, có những DNNVVcó nhu cầu vay vốn mà một ngân hàng không thể đáp ứng được, đó thường là nhu cầu đầu tư cho các dự án lớn và khó xác định mức độ rủi ro có thể xảy ra. Trong trường hợp này, các ngân hàng cùng nhau liên kết để thẩm định dự án, cho vay và chia sẻ rủi ro đảm bảo quyền lợi và nghĩa vụ mỗi bên.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 76 Đây là một hình thức tín dụng chưa thực sự phổ biến đối với các Ngân hàng thương mại Việt Nam. Một phần do sự phức tạp của hình thức này, một phần còn do vướng mắc trong việc thỏa hiệp giữa các ngân hàng về quyền lợi và trách nhiệm trong khi liên kết. Đây cũng chính là nhược điểm của biện pháp này. Hiện nay Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ra quy chế về vấn đề cho vay đồng tài trợ là tiền đề cơ sở về mặt pháp lý cho việc xúc tiến hoạt động đó. Để thực hiện có hiệu quả hình thức tín dụng này, các ngân hàng phải có ý thức hợp tác, đồng thời cần phải có một ngân hàng chủ trì cho việc thỏa hiệp giữa họ, vai trò này có thể giao cho Ngân hàng Nhà nước hoặc Ủy ban nhân dân cấp tỉnh hoặc thành phố thực hiện. 3.2.2. Giải pháp về lãi suất - Áp dụng kịp thời cơ chế điều hành lãi suất cơ bản sẽ giúp ngăn chặn được nguy cơ xáo trộn thị trường tiền tệ và mất khả năng thanh toán của các NHTM; an toàn hệ thống ngân hàng được đảm bảo, củng cố lòng tin của các nhà đầu tư, doanh nghiệp và người dân đối với hệ thống ngân hàng. Khắc phục được tình trạng cạnh tranh không lành mạnh trong huy động vốn giữa các NHTM bằng cách đẩy lãi suất lên cao. - Thiết lập một hành lang lãi suất cho riêng đối tượng DNNVV thị trường liên ngân hàng với biên độ chênh lệch khoảng 2% để điều tiết lãi suất thị trường. - Cần có sự điều chỉnh lãi suất nợ quá hạn hợp lý so với khoản vay, giúp khuyến khích khách hàng trả nợ đúng hạn hơn, tránh ảnh hưởng đến hoạt động của cả khách hàng và công tác quản trị tín dụng của ngân hàng. - Chính sách lãi suất phải linh hoạt đối với từng đối tượng và nhóm khách hàng khác nhau. - Nâng cao quyền tự chủ của các Chi nhánh trực thuộc trong việc quyết định lãi suất huy động và cho vay vốn. - Phân loại tài sản và nợ nhạy cảm với lãi suất theo các kỳ hạn khác nhau và trên cơ sở dự đoán mức độ biến động của lãi suất sẽ định lượng được mức độ rủi ro mà ngân hàng có thể gặp phải để có kế hoạch kịp thời.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 77 3.2.3. Giải pháp về quy định tài sản đảm bảo Hiện nay tình hình kinh tế thị trường có nhiều diễn biến phức tạp, hoạt động tín dụng đang chứa đựng rất nhiều tiềm ẩn, nguy cơ rủi ro cao. Một trong những biện pháp bảo đảm an toàn và hạn chế tổn thất khi rủi ro xảy ra là tăng cường cho vay có bảo đảm, đây chính là nguồn thứ cấp thu hồi nợ sau xử lý. Tuy nhiên việc xác định giá trị TSBĐ cần khách quan, có khả năng chuyển nhượng, đủ điều kiện pháp lý. Cần thường xuyên theo dõi TSBĐ, nắm bắt thông tin về tài sản, nếu có biến động lớn cần xem xét định lại giá trị tài sản. Thường xuyên thu thập thông tin về tài sản cùng loại qua thị trường và trung tâm bán đấu giá để có cơ sở định giá TSBĐ. Với định hướng tăng cường cho vay có bảo đảm bằng tài sản, trong khi thực tế tài sản của khách hàng đối với doanh nghiệp Nhà nước rất thấp so với dư nợ tại ngân hàng. Vì vậy để tăng TSBĐ trong cho vay cần phải yêu cầu khách hàng bổ sung TSBĐ, ngoài tài sản của khách hàng có thể dùng tài sản của cá nhân, chủ tịch hội đồng quản trị, giám đốc, kế toán trưởng, thành viên hội đồng quản trịđứng ra bảo lãnh để vay vốn ngân hàng, áp dụng các biện pháp cầm cố quyền đòi nợ, bảo lãnh của tổng công ty. Giảm dần dư nợ nếu khách hàng không đáp ứng đủ điều kiện TSBĐ theo quy định của ngân hàng. Đối với việc nhận TSBĐ, ngân hàng cần thường xuyên xét tính hợp lệ, hợp pháp và tính thị trường của tài sản đó. Linh hoạt trong phạm vi cho phép đối với doanh nghiệp có tín nhiệm, kinh doanh có hiệu quả. 3.2.4. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định Thẩm định dự án, phương án sản xuất kinh doanh đối với các DNNVV chính là việc đưa ra những nhận định về khả năng trả nợ của dự án, phương án đó. Với điều kiện xã hội ngày càng phát triển nên quy mô vốn cho vay mỗi hợp đồng tín dụng ngày càng lớn hơn. Các dự án này có mục đích đa dạng, thời gian vay dài, lĩnh vực kinh doanh phức tạp hơn và thị trường diễn biến thất thường hơn, tính cạnh tranh cao hơn, do đó công tác thẩm định lại càng quan trọng hơnTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 78 trước khi quyết định cho vay. Để chất lượng thẩm định dự án, phương án đạt chất lượng cần bố trí những cán bộ có trình độ, kinh nghiệm trong nghiệp vụ tín dụng, thường xuyên tổ chức các buổi thảo luận và khóa học về thẩm định dự án để cập nhật thông tin, cách thức thẩm định dự án. Với trình độ công nghệ thông tin như hiện nay, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình có thể áp dụng công nghệ phần mềm về thẩm định dự án, trên cơ sở đó đưa các kết quả chính xác và nhanh chóng. Thẩm định dự án có nhiều lĩnh vực khác nhau, vì thế cán bộ làm công tác thẩm định cần tham khảo và tìm hiểu các thông tin, dự án cùng lĩnh vực đầu tư để đưa ra các nhận định chính xác. Trong quá trình thẩm định dự án cần thẩm định uy tín, khả năng tài chính của khách hàng. Trong thực tế, còn nhiều khách hàng cung cấp thông tin sai sự thật, trong khi công tác thẩm định này chủ yếu dựa trên báo cáo tài chính của khách hàng. Thẩm định tài chính giúp cho ngân hàng đánh giá đúng thực trạng tài chính của khách hàng trước khi có quyết định đầu tư. Để đánh giá tính hiệu quả của dự án, trong quá trình thẩm định cần đánh giá dự án trên phương án động, các tình huống có thể xảy ra, trên cơ sở đó so sánh và đánh giá độ nhạy của dự án đó để xem xét quyết định cho vay. Thẩm định dự án đồng thời cũng là tư vấn cho khách hàng trong việc vay vốn làm sao cho đồng vốn phát huy hiệu quả cao nhất. Thẩm định dự án không chỉ thẩm định cho vay mà cần tái thẩm định sau cho vay để đánh giá hiệu quả của dự án đã đầu tư, từ đó rút ra những kinh nghiệm cho việc thực hiện các dự án sau được tốt hơn. Hiện nay việc thẩm định hồ sơ vay được thực hiện bao gồm hai phần: thẩm định hiệu quả của dự án và thẩm định năng lực tài chính của dự án. Công việc thẩm định này do phòng khách hàng doanh nghiệp và phòng khách hàng cá nhân thực hiện, để phát huy được tính hiệu quả của công tác thẩm định cần quan tâm thêm một số yếu tố sau:TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 79 - Cần đưa ra nội dung chi tiết cho công tác thẩm định để nâng cao chất lượng công tác thẩm định dự án nhằm ngăn ngừa rủi ro có thể xảy ra. Cụ thể để thẩm định năng lực tài chính của chủ đầu tư cần phải thẩm định năng lực pháp lý, uy tín của doanh nghiệp trên thương trường, công tác hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ở hiện tại và trong tương lai. Song song đó cần phải đánh giá các hiệu quả kinh tế xã hội mà dự án mang lại cho nền kinh tế của tỉnh Quảng Bình hay nền kinh tế quốc gia. Để làm được điều này ngân hàng cần xây dựng hệ thống các chỉ tiêu đánh giá, phương pháp thẩm định tài chính và hiệu quả của dự án đầu tư có xét đến yếu tố thời gian của tiền tệ thông qua các chỉ tiêu kinh tế kỹ thuật, phân tích điểm hòa vốn, thời gian thu hồi vốn trong điều kiện nền kinh tế Việt Nam đang bị lạm phát và bất ổn về tỉ giá ngoại tệ. Hay thẩm định phương án trả nợ vay cần phải bám sát vào công suất của dự án, tình hình khấu hao và lợi nhuận mà dự án mang lại. - Hiện tại cán bộ ngân hàng chỉ nắm tình hình của chủ doanh nghiệp thông qua những thông tin mà chủ doanh nghiệp đã cung cấp, như vậy khả năng bỏ sót thông tin rất lớn và rủi ro về đạo đức khách hàng trong việc cung cấp thông tin tăng mạnh. Vì vậy để cải thiện tình hình trên, cán bộ ngân hàng cần phải được tập huấn thêm các kỹ năng trong việc khai thác thông tin từ khách hàng, trên cơ sở đó yêu cầu khách hàng bổ sung tài liệu, hồ sơ chứng minh cho những thông tin đã cung cấp cho ngân hàng. 3.2.5. Hoàn thiện công tác kiểm tra, giám sát Công tác kiểm tra, kiểm sát các DNNVV trong hoạt động tín dụng là một công cụ vô cùng quan trọng, thông qua hoạt động kiểm soát có thể phát hiện, ngăn ngừa và chấn chỉnh những sai sót trong quá trình thực hiện nghiệp vụ tín dụng. Bên cạnh đó, hoạt động kiểm soát cũng phát hiện, ngăn chặn những rủi ro đạo đức do cán bộ tín dụng gây ra. Để nâng cao vai trò của công tác kiểm tra kiểm soát nhằm hạn chế rủi ro tín dụng, cần thực hiện một số biện pháp sau:TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 80 - Trong quá trình kiểm tra hoạt động tín dụng có thể tăng cường cán bộ trực tiếp từ bộ phận tín dụng và quản lý tín dụng cũng phối hợp kiểm tra - Thường xuyên đào tạo, nâng cao trình độ nghiệp vụ, luật pháp cho cán bộ phòng kiểm soát. - Cần quy định trách nhiệm đối với cán bộ kiểm soát, có chế độ khuyến khích thưởng phạt để nâng cao tinh thần trách nhiệm trong hoạt động kiểm soát. - Không ngừng hoàn thiện và đổi mới phương pháp kiểm tra, áp dụng linh hoạt các biện pháp kiểm tra tùy thuộc vào từng thời điểm, từng đối tượng và mục đích của kiểm tra. 3.2.6. Giải pháp về năng lực trả nợ của đối tượng vay Trong quá trình xét duyệt cho vay, việc kiểm tra trước khi cho vay là điều kiện cần thiết, tuy nhiên sau khi phát tiền vay ngân hàng cũng cần kiểm tra việc sử dụng tiền vay, kiểm tra xem khách hàng có sử dụng đúng mục đích vay vốn. Nếu sau khi phát tiền vay cán bộ tín dụng không kiểm tra, khách hàng có thể sử dụng không đúng mục đích, mượn tài khoản để thanh toán, sau đó rút tiền mặt để chi tiêu không đúng mục đích dẫn đến rủi ro cao cho ngân hàng. Vì thế cần tăng cường công tác quản lý, theo dõi nợ vay và năng lực trả nợ của đối tượng vay là công việc cần thiết thông qua các biện pháp sau: - Danh mục dự án cần phải được hệ thống theo ngành, nghề, nguồn trả nợ vay nhằm giúp cho cán bộ ngân hàng có thể cảnh báo được những diễn biến bất thường khi có những biến động về nền kinh tế, thiên tai... xảy ra. - Cán bộ tín dụng phải kiểm tra thực tế tình hình sử dụng khoản nợ vay; đồng thời thực hiện lập, lưu trữ và khai thác các dữ liệu liên quan đến các khoản nợ vay như thông tin về khách hàng, dự án, tài sản bảo đảm tiền vay. Việc lập dữ liệu này phải được thực hiện đối với mọi khách hàng từ khi thẩm định dự án đến trong quá trình sử dụng khoản nợ vay và xử lý khoản nợ vay. Trên cơ sở đó có những đánh giá chính xác về tình hình sử dụng vốn vay, về tài sản bảo đảm để kịp thời phát hiện những rủi ro và có biện pháp xử lý thích hợp.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 81 - Cán bộ ngân hàng phải thường xuyên theo dõi thu thập, phân tích và xử lý các thông tin nhận được về khách hàng, đánh giá kịp thời những dấu hiệu của rủi ro như khách hàng có khó khăn trong việc trả nợ vay, sự thay đổi môi trường kinh doanh, tình hình thị trường ảnh hưởng xấu đến phương án kinh doanh, có dấu hiệu vi phạm pháp luật để có thể đưa ra những kế hoạch nhằm ngăn ngừa rủi ro. - Chuẩn hóa bằng văn bản đối với công tác sắp xếp hồ sơ dự án, theo dõi tình hình hoạt động của dự án, công tác báo cáo về hoạt động của dự án, nắm bắt về thông tin của dự án. 3.2.7. Giải pháp về các yếu tố bên ngoài Để quản lý chất lượng tín dụng có hiệu quả, ngoài những yếu tố liên quan đến khách hàng và ngân hàng thì những yếu tố bên ngoài như kinh tế-xã hội cũng cần được quan tâm đúng đắn. - Nên có riêng một đội ngũ cán bộ tìm hiểu thị trường, nhạy bén với những phản ứng thay đổi của thị trường để có những phản ứng kịp thời để có thể cạnh tranh với các ngân hàng khác. - Cạnh tranh không có nghĩa là giảm đi các tiêu chuẩn, nguyên tắc thận trọng, an toàn. Cần quán triệt tư tưởng cho cán bộ tín dụng về điều này, cần có sự nhất quán giữa các Chi nhánh với nhau cũng như hỗ trợ nhau. - Đề cao các tiêu chuẩn và các phương án dự phòng rủi ro. - Cập nhật nhanh chóng những thay đổi do tác động của các chính sách của Nhà nước như chính sách về thuế, xuất nhập khẩu, thay đổi các biến số kinh tế vĩ mô, tỷ giá, lãi suất, lạm phát, chỉ số giá cả tăng, nguyên vật liệu đầu vào làm ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh của khách hàng. - Có những biện pháp dự phòng và xử lý kịp thời đối với những trường hợp giá cả thiếu ổn định, sự biến động quá nhanh và không dự đoán được của thị trường thế giới.TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 82 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánhtỉnh Quảng Bình trong những năm qua đã được chú trọng nhiều hơn. Tuy nhiên, để hoạt động quản trị rủi ro tín dụng đạt hiệu quả đặc biệt là các đối tượng DNNVV thì công tác nghiên cứu nhằm xác định, đánh giá rủi ro, từ đó đề ra các giải pháp phòng ngừa, hạn chế là việc làm cấp bách, cần thiết. Từ kết quả nghiên cứu của đề tài: "Quản trị Rủi ro tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Quảng Bình", có thể kết luận: Thứ nhất, luận văn đã đánh giá được tình hình quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Agribank Chi nhánh Tỉnh Quảng Bình khá chi tiết về tình hình cho vay, dư nợ ngân hàng, các chính sách tín dụng, quy trình cho vay Thứ hai, luận văn đã sử dụng kết hợp nghiên cứu định lượng bằng cách điều tra khảo sát trực tiếp các cấp lãnh đạo, các chuyên viên làm công tác tín dụngtại các Chi nhánh trực thuộc Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình thông qua bảng hỏi được thiết kế sẵn nhằm làm rõ hơn các nhân tố liên quan đến công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Chi nhánh. Thứ ba, trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng về hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng, luận văn đã đánh giá được những ưu điểm cũng như hạn chế của công tác quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam -Chi nhánh tỉnh Quảng Bình. Thứ tư, luận văn đã đề xuất được các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng cho vay DNNVV nói riêng và các khách hàng nói chung tại AGRIBANK Chi nhánh tỉnh Quảng Bình trong thời gian tới về các mặt như: - Xây dựng các quy định vay vốn phù hợp; - Các giải pháp về ổn định lãi suất vay; - Các quy định về tài sản đảm bảo cũng như công tác thẩm định tạiTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 83 ngân hàng;.... 2. Kiến nghị Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam -Xây dựng chiến lược, chính sách phù hợp với lợi thế của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, đa dạng hóa đầu tư, đa dạng hóa khách hàng, mở rộng đối tượng cho vay nhằm giảm thiểu rủi ro. -Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ trong việc quản lý và xử lý nợ xấu, làm rõ trách nhiệm phát sinh nợ xấu, đặc biệt là các khoản nợ do nguyên nhân chủ quan để có hướng xử lý. -Mỗi khách hàng, mỗi ngành, mỗi lĩnh vực có những đặc điểm riêng khác nhau vì vậy cần phải xây dựng một hệ thống chấm điểm và xếp hạng khách hàng với mục tiêu linh hoạt, được bổ sung và phát triển nhằm đảm bảo tính thực tế cao và việc đánh giá cũng như hiệu chỉnh hệ thống cần được tiến hành định kỳ nhằm hỗ trợ cho việc ra quyết định cho vay, phân loại nợ, tạo lập và quản lý danh mục tín dụng. Đối với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Quảng Bình -Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ trong việc quản lý và xử lý nợ xấu. -Chú trọng đến công tác xử lý thu hồi nợ, thường xuyên phân loại và đánh giá các khoản nợ. -Đa dạng hóa danh mục đầu tư, đa dạng hóa khách hàng, mở rộng đối tượng cho vay, giảm thiểu rủi ro tín dụng. -Chú trọng đến chất lượng cán bộ tín dụng, có nhiều đãi ngộ cho các cán bộ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Đào tạo, nâng cao trình độ, nghiệp vụ cho cán bộ tín dụng. TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 84 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Chính phủ (2018), Nghị định 39/2018/NĐ-CP ngày 11/03/2018 hướng dẫn luật hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. 2. Phan Thị Cúc (2009), Quản trị ngân hàng thương mại, NXB Giao thông vận tải. 3. Lê Thị Huyền Diệu (2010), “Quản lý rủi ro tín dụng – Kinh nghiệm của các ngân hàng thế giới và bài học cho Việt Nam”, Tạp chí thị trường Tài chính – Tiền tệ, số 1+2, trang 72-75. 4. Nguyễn Minh Duệ (2007), Bài giảng quản trị rủi ro, Trường Đại học Bách Khoa, Hà Nội. 5. Nguyễn Đăng Dờn (2004), Tín dụng ngân hàng, Nhà xuất bản Thống kê. 6. Nguyễn Đăng Dờn (2007), Nghiệp vụ ngân hàng thương mại, Nhà xuất bản Thống kê, Hồ Chí Minh. 7. Hồ Diệu (2001), Giáo trình tín dụng ngân hàng, Nhà xuất bản thống kê. 8. Kim Thị Ngọc Diệp (2006), Bài giảng tín dụng ngân hàng. 9. Nguyễn Duệ (2001), Quản trị ngân hàng, NXB Thống kê. 10. Đỗ Văn Độ (2007), “Quản lý rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại nhà nước trong thời kì hội nhập”, Tạp chí ngân hàng số 76, tr.20-27. 11. Trần Huy Hoàng (2007), Quản trị ngân hàng thương mại, Nhà xuất bản lao động xã hội, Thành phố Hồ Chí Minh. 12. Phan Thị Thu Hà (2009), Quản trị ngân hàng thương mại, Nhà xuất bản giao thông vận tải, Hà Nội. 13. Hoàng Hữu Hòa (2001), Phân tích số liệu thống kê, Trường Đại học Kinh tế Huế. 14. Phạm Xuân Hòe (2005), “ Quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại từ chính sách cho vay”, Nâng cao năng lực quản trị rủi ro của các ngânTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 85 hàng thương mại Việt Nam, Kỷ yếu hội thảo khoa học; tr.1-6. 15. Hội đồng thành viên AGRIBANK (2014), Quyết định 450/QĐ - HĐTV- XLRR quy định về phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của AGRIBANK. 16. Nguyễn Minh Kiều (2006), Tín dụng và thẩm định tín dụng ngân hàng, NXB Tài chính. 17. Frederic S.Mishkin (1999), Tiền tệ ngân hàng và thị trường tài chính, Nhà xuất bản khoa học kỹ thuật. 18. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (2014), Sổ tay tín dụng. 19. Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam Chi nhánh tỉnh Quảng Bình, Báo cáo tổng kết kinh doanh thường niên các năm 2015, 2016, 2017. 20. Lê Hoàng Nga (2005), Bàn về nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại Việt Nam, Nâng cao năng lực quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại Việt Nam, Kỷ yếu hội thảo khoa học, NHNN Việt Nam, tr.168. 21. Bùi Kim Ngân (2008), Nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại Việt Nam, Tạp chí ngân hàng, số chuyên đề ngày 25/3/2008 22. Ngô Văn Quang (2015), “ Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và phát triển Việt Nam Chi nhánh Thừa Thiên Huế ”, Luận văn thạc sĩ Đại học Kinh tế Huế. 23. Quốc hội (2010), Luật các tổ chức tín dụng, Nhà xuất bản chính trị quốc gia. 24. Hoàng Trọng, Chu Nguyễn Mộng Ngọc (2005), Phân tích dữ liệu với SPSS, Nhà xuất bản Thống kê, Hồ Chí Minh. 25. Trịnh Bá Tửu (2005), Phòng chống rủi ro tín dụng kinh nghiệm của Thái Lan, Nâng cao năng lực quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại Việt Nam,TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 86 Kỷ yếu hội thảo khoa học, NHNN Việt Nam, tr.7-13. 26. Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (2013), Thông tư 02/2013/TT-NHNN về việc quy định phân loại nợ, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro trong hoạt động của tổ chức tín dụng, Chi nhánh ngân hàng nước ngoài. 27. Tổng Giám đốc AGRIBANK (2011), Quyết định 1197/QĐ - NHNo- XLRR về việc hướng dẫn sử dụng, vận hành chấm điểm xếp hạng khách hàng trên hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ AGRIBANK. 28. Hiệp hội ngân hàng :www.vnba.org.vn TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 87 PHỤ LỤC TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 88 PHỤ LỤC 1 Mã phiếu: ...... PHIẾU KHẢO SÁT Kính chào quý anh/chị! Hiện nay, tôi đang thực hiện nghiên cứu về đề tài“Quản trị rủi ro tín dụng cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Quảng Bình”. Phiếu khảo sát này được thiết kế để thu thập thông tin cho việc nghiên cứu của tôi. Do đó, tôi rất cám ơn nếu quý anh chị dành một chút thời gian để đọc và điền vào bảng câu hỏi này. Thông tin mà quý anh chị cung cấp cho tôi sẽ được sử dụng duy nhất cho mục đích nghiên cứu đề tài này và sẽ được bảo quản một cách tuyệt đối bí mật. Chân thành cám ơn sự hợp tác của quý anh chị! PHẦN 1: THÔNG TIN CÁ NHÂN Câu 1: Anh/chị là Nhân viên ngân hàng Khách hàng Câu 2: Xin vui lòng cho biết giới tính của anh/chị  Nam  Nữ Câu 3: Xin vui lòng cho biết độ tuổi của anh/chị  Dưới 30 tuổi  Từ 30-45 tuổi  Trên 45 tuổi Câu 4: Xin vui lòng cho biết trình độ học vấn của anh/chị  Trung cấp Cao đẳng Đại học Sau đại học PHẦN 2: NỘI DUNG KHẢO SÁT Anh/chị vui lòng cho biết ý kiến về các nội dung dưới đây ( Vui lòng đánh dấu “x” vào ô thích hợp và không để hàng trống):  Rất không đồng ý; Không đồng ý;Trung lập; Đồng ý;Rất đồng ýTR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 89 Tiêu chí đánh giá Mức độ đồng ý 1.Danh mục đối tượng vay tập trung vào các lĩnh vực có chỉ số rủi ro thấp và vừa      2. AGRIBANK Chi nhánh tỉnh Quảng Bình triển khai khá tốt nghiệp vụ thanh toán cho khách hàng      3. Lãi suất cho vay biến động phù hợp với sự thay đổi của thị trường      4.Tài sản bảo đảm tiền vay chủ yếu là tài sản có tính thanh khoản cao, dễ trao đổi mua bán.      5. Giá trị tài sản thế chấp bằng tài sản khác thấp nên hạn chế trách nhiệm của khách hàng vay vốn      6. Phương pháp tổ chức thẩm định mang lại hiệu quả cao      7. Coi trọng việc phân tích năng lực trả nợ của khách hàng      8. Trình độ của cán bộ thẩm định đáp ứng yêu cầu      9. Ý thức, trách nhiệm cán bộ ngân hàng khá tốt      10. Thiên tai, dịch bệnh ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng vay vốn      11. Môi trường kinh tế vĩ mô (lạm phát, suy thoái kinh tế) ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng vay vốn      12. Sự xuất hiện các ngân hàng nước ngoài, cạnh tranh khốc liệt giữa các ngân hàng thương mại      XIN CHÂN THÀNH CẢM ƠN SỰ GIÚP ĐỠ CỦA QUÝ ANH/CHỊ! TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 90 PHỤ LỤC 2 KẾT QUẢ PHÂN TÍCH THỐNG KÊ TỪ PHẦN MỀM SPSS 20.0 2.1. Thống kê đối tượng điều tra gioi tinh Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent nu 55 45.8 45.8 45.8 nam 65 54.2 54.2 100.0Valid Total 120 100.0 100.0 do tuoi Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent duoi 30 tuoi 22 18.3 18.3 18.3 30 -duoi 45 tuoi 58 48.3 48.3 66.7 tren 45 tuoi 40 33.3 33.3 100.0 Valid Total 120 100.0 100.0 trinh do Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent trung cap 9 7.5 7.5 7.5 cao dang 16 13.3 13.3 20.8 dai hoc 53 44.2 44.2 65.0 sau dai hoc 42 35.0 35.0 100.0 Valid Total 120 100.0 100.0 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 91 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 92 Anh chị là Frequency Percent Valid Percent Cumulative Percent Nhân viên ngân hàng 56 46.7 46.7 46.7 khách hàng 64 53.3 53.3 100.0Valid Total 120 100.0 100.0 2.2. Kết quả kiểm định independent samples T TEST Group Statistics Anh chị là N Mean Nhân viên ngân hàng 56 4.29 danh muc cho vay von tap trung vao linh vuc rui ro tháp va vua khách hàng 64 4.25 Nhân viên ngân hàng 56 4.32 Agribank QB trien khai kha tot dich vu thanh toan cho khach hang khách hàng 64 4.13 Nhân viên ngân hàng 56 4.16 lai suat cho vay bien dong phu hop theo thi truong khách hàng 64 3.61 Nhân viên ngân hàng 56 4.05 tai san dam bao chu yeu la tai san co tinh thanh khoan cao, de trao doi mua ban khách hàng 64 4.19 Nhân viên ngân hàng 56 4.32 gia tri tai san the chap thap nen han che trach nhiem vay von khách hàng 64 4.36 Nhân viên ngân hàng 56 4.23 phuong thuc to chuc tham dinh mang lai hieu qua cao khách hàng 64 3.95 Nhân viên ngân hàng 56 3.80 Coi trong viec phan tich nang luc tra no cua khach hang khách hàng 64 3.86 Nhân viên ngân hàng 56 3.57 trinh do can bo tham dinh dap ung yeu cau khách hàng 64 3.75 y thuc trach nhiem cua can bo ngan Nhân viên ngân hàng 56 4.09TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 93 hang kha tot khách hàng 64 3.75 Nhân viên ngân hàng 56 3.95 thien tai dich benh anh huong den san xuat kinh doanh cua khach hang vay von khách hàng 64 4.06 Nhân viên ngân hàng 56 4.04 moi truong kinh te anh huong den hoat dong san xuat kinh doanh cua KH vay von khách hàng 64 3.98 Nhân viên ngân hàng 56 3.77 su xuat hien cua cac ngan hàng nuoc ngoai canh tranh khoc liet voi cac NHTM trong nuoc khách hàng 64 3.70 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 94 Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means 95% Confidence Interval of the Difference F Sig. t df Sig. (2- tailed) Mean Difference Std. Error Difference Lower Upper Equal variances assumed .538 .465 .258 118 .797 .036 .138 -.238 .310 danh muc cho vay von Equal variances not assumed .257 113.730 .798 .036 .139 -.239 .311 Equal variances assumed 1.247 .266 1.467 118 .145 .196 .134 -.069 .462 Agribank QB trien khai kha tot dich vu thanh toan cho khach hang Equal variances not assumed 1.464 115.109 .146 .196 .134 -.069 .462 Equal variances assumed .831 .364 3.641 118 .000 .551 .151 .252 .851 lai suat cho vay Equal variances not assumed 3.654 117.207 .000 .551 .151 .253 .850 Equal variances assumed .920 .339 - 1.021 118 .309 -.134 .131 -.394 .126tai san dam bao chu yeu la tai san co tinh thanh khoan cao Equal variances not assumed - 1.011 109.200 .314 -.134 .132 -.396 .129 Equal variances assumed 2.596 .110 -.316 118 .753 -.038 .120 -.276 .200 gia tri tai san the chap thap nen han che trach nhiem vay von Equal variances not assumed -.319 117.994 .751 -.038 .119 -.274 .198 Equal variances assumed .408 .524 2.057 118 .042 .279 .136 .010 .548phuong thuc to chuc tham dinh mang lai hieu qua cao Equal variances not assumed 2.075 118.000 .040 .279 .134 .013 .545 Equal variances assumed .038 .846 -.440 118 .660 -.056 .127 -.307 .195Coi trong viec phan tich nang luc tra no cua khach hang Equal variances not assumed -.440 115.356 .661 -.056 .127 -.307 .195TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế 95 Equal variances assumed .202 .654 - 1.203 118 .232 -.179 .148 -.473 .115 trinh do can bo tham dinh dap ung yeu cau Equal variances not assumed - 1.208 117.433 .230 -.179 .148 -.471 .114 Equal variances assumed 1.437 .233 2.029 118 .045 .339 .167 .008 .670y thuc trach nhiem cua can bo ngan hang kha tot Equal variances not assumed 2.038 117.499 .044 .339 .166 .010 .669 Equal variances assumed .492 .484 -.598 118 .551 -.116 .194 -.500 .268 thien tai dich benh anh huong den san xuat kinh doanh cua khach hang vay von Equal variances not assumed -.595 113.007 .553 -.116 .195 -.502 .270 Equal variances assumed 3.148 .079 .367 118 .714 .051 .140 -.226 .328 moi truong kinh te anh huong den hoat dong san xuat kinh doanh cua KH vay von Equal variances not assumed .363 108.257 .717 .051 .141 -.229 .332 Equal variances assumed .579 .448 .389 118 .698 .065 .166 -.264 .394 su xuat hien cua cac ngan hàng nuoc ngoai canh tranh khoc liet voi cac NHTM trong nuoc Equal variances not assumed .391 117.514 .696 .065 .165 -.263 .392 TR ƯỜ NG ĐẠ I H ỌC KI NH TẾ HU Ế