Thái độ của sinh viên trường Đại học Sư phạm - Đại học Đà Nẵng với hoạt động phòng chống ma tuý

XÚC CẢM, TÌNH CẢM. Xúc cảm, tình cảm có ý nghĩa quan trong với mọi người, nếu xúc cảm tích cực sẽ thúc ñẩy hành vi cá nhân thực hiện một cách tích cực và có hiệu quả hơn. Trong ñề tài này, chúng tôi sử dụng ba câu hỏi ñể tìm hiểu thái ñộ, trong ñó có một câu hỏi mở. 3.2.1. Xúc cảm, tình cảm của sinh viên với hoạt ñộng PCMT do nhà trường tổ chức Để tìm hiểu xúc cảm của sinh viên ñối với hoạt ñộng PCMT, chúng tôi ñưa ra câu hỏi: “Hoạt ñộng PCMT do nhà trường tiến hành, bạn cảm thấy như thế nào?” và kết quả như sau: Bảng 3.7. Xúc cảm, tình cảm của sinh viên với hoạt ñộng PCMT do nhà trường tổ chức Sinh viên Tổng mẫu Nữ Nam Câu trả lời SL % SL % SL % a) Bổ ích vì ñem lại những hiểu biết nhất ñịnh về ma tuý, vừa tự bảo vệ mình mà có thể cùng tham gia với xã hội ñấu tranh với tệ nạn 176 71 80 74.8 96 68.1 64 Qua bảng số liệu trên, chúng ta thấy hoạt ñộng PCMT do nhà trường tiến hành có 71% sinh viên thấy bổ ích vì ít nhất việc tham gia viết bài thi tìm hiểu cũng ñã ñem lại cho sinh viên những kiến thức nhất ñịnh về ma tuý. Có thể các hoạt ñộng PCMT nhà trường tổ chức còn ñơn lẻ nhưng sinh viên hãy tự mình tìm ra những cách phù hợp với ñiều kiện ñể tìm hiểu kỹ hơn về vấn ñề này. Có 23.4% sinh viên không thích tham gia vì coi hình thức PCMT là ñơn giản, không lôi cuốn. Ma túy là tệ nạn nguy hiểm, PCMT là trách nhiệm của mỗi người, mọi nhà và toàn xã hội. Sinh viên không nên chỉ thụ ñộng theo kiểu: cái gì lôi cuốn, hấp dẫn thì mới tham gia. Hiểu biết về ma tuý trước hết là vì chính mình ñể bảo vệ cho chính bản thân, nếu nhiệt tình hơn, tham gia ñấu tranh bằng những hành ñộng phù hợp cùng xã hội ñể tiến tới ñẩy lùi tệ nạn này. Việc ñổ lỗi cho vì hình thức không lôi cuốn mà không thấy các hoạt ñộng này không có ích gì cả, chứng tỏ sinh viên ñang thụ ñộng, thờ ơ với bản thân. Vẫn còn 5.7% sinh viên không ñể ý, không quan tâm ñến hoạt ñộng này vì lý do rất “chính ñáng”: mình không dính dáng ñến ma tuý. Bất cứ ai, gia ñình nào cũng có thể bị ma tuý tìm ñến, gõ cửa. Nếu chúng ta thờ ơ, vô trách nhiệm, lơ là, thiếu cảnh giác với loại tệ nạn này, hậu quả ngày càng không lường hết. này b) Không có ích gì cả vì hình thức tổ chức không phong phú, ña dạng, không có tác dụng gì cả 58 23.4 21 19.6 37 26.2 c) Không ñể ý các hoạt ñộng ñó vì mình chẳng dính dáng gì ñến ma tuý 14 5.6 6 5.6 8 5.7 65 Qua bảng số liệu thấy có sự khác nhau giữa nam và nữ. Tỷ lệ nữ coi hình thức PCMT do nhà trường tiến hành bổ ích cao hơn nam: 74.8% nữ, 68.1% nam. Nam thường ưa thích các hình thức về “tay chân” hơn như tham gia diễu hành, cổ ñộng PCMT, xuống các trung tâm cai nghiện ñể tìm hiểu hơn là việc ngồi viết bài dự thi, có lẽ vì vậy mà tỷ lệ nam cho rằng hình thức PCMT không bổ ích có tỷ lệ lựa chọn cao hơn bạn nữ. 26.2% nam và 19.6% nữ. 3.2.2. Xúc cảm, tình cảm của sinh viên khi chứng kiến những hậu quả do ma tuý gây ra Được biết, ñược chứng kiến những hậu quả của tệ nạn ma tuý, chính các bạn liệt kê ñược những hậu quả ấy, thì tình cảm, xúc cảm của các bạn sẽ như thế nào?, chúng tôi ñưa ra câu hỏi “ Khi chứng kiến những hậu quả tệ nạn ma tuý gây ra, bạn cảm thấy thế nào?”, và thu ñược kết quả sau: Bảng 3.8. Xúc cảm, tình cảm của sinh viên khi chứng kiến những hậu quả do ma tuý gây ra Sinh viên Tổng mẫu Nữ Nam Câu trả lời SL % SL % SL % a) Lo lắng, sợ hãi nhưng không làm gì cả. 97 39.1 42 39.2 55 39 b) Mình cần phải có những hành ñộng tích cực, cụ thể ñể cùng với xã hội chung tay ñẩy lùi tệ nạn này. 126 50.8 54 50.5 72 51.1 c) Không có xúc cảm gì cả vì ñó là việc của họ, ai làm người ấy chịu. 25 10.1 11 10.3 14 9.9 66 Qua bảng số liệu trên, chúng ta thấy khi chứng kiến và biết ñược những hậu quả do ma tuý gây ra, ña số sinh viên ñều thể hiện xúc cảm, tình cảm tích cực. Có 50.8% sinh viên ñã chọn ý kiến là mình cần phải có những hành ñộng tích cực, cụ thể ñể ñấu tranh phòng chống tệ nạn này. Điều này chứng tỏ sinh viên ñã có sự ñồng nhất trong nhận thức với xúc cảm, tình cảm của mình. Các bạn nhận thức ñược những hậu quả ma tuý gây ra, lựa chọn sẽ phải có những hành ñộng tích cực, phù hợp ñể ñấu tranh với tệ nạn này, xúc cảm ñã góp phần chi phối ñến hành vi của sinh viên rất nhiều, nhất là ñối với loại tệ nạn này: tệ nạn ma tuý. Vì trong thức tế, nhiều người vẫn nhận thức ñược, có xúc cảm tích cực khi chứng kiến hậu quả ma túy gây ra nhưng lại không dám thể hiện những hành ñộng ñể phòng, chống (có thể một phần do sợ hãi, phần khác lại không dám vượt lên dư luận, ñịnh kiến của mọi người ñối với những người nghiện). Có 39.1% thấy lo lắng, sợ hãi nhưng lại rơi vào tình trạng là không làm gì cả. Ở ñây các bạn vẫn nhận thức ñược những tác hại ma túy gây ra, thấy sợ hãi, lo lắng nhưng lại không thể hiện ra bằng những hành ñộng cụ thể ñể cùng mọi người phòng chống tệ nạn này. Sinh viên vẫn còn tình trạng thụ ñộng, không kiên quyết với vấn ñề này. Có 10.1% sinh viên vẫn không có xúc cảm, tình cảm gì: bàng quan, thờ ơ, lãnh ñạm trước những hậu quả mà ma tuý gây ra. Tỷ lệ này không nhiều nhưng cũng ñể chúng ta phải suy nghĩ, một bộ phận sinh viên - những người có trình ñộ học vấn, là những người chủ tương lai của ñất nước, trong khi tình hình sử dụng ma tuý có tới 70% là thanh thiếu niên. Đó là trách nhiệm của một ai khác, một tổ chức xã hội nào ñó trừ mình. Tỷ lệ lựa chọn các ý kiến của nam và nữ có sự chênh lệch nhưng không ñáng kể. Cụ thể có 39.1% nữ, 39% nam lựa chọn ý kiến a. 50.5% nữ và 51.1% nam lựa chọn ý kiến b. Ý kiến c, nữ là 11%, nam là 9.1% 67 Tiểu kết 2: - Xúc cảm, tình cảm tích cực chiếm tỷ lệ cao (74.8%). Sinh viên thấy hoạt ñộng PCMT do nhà trường tiến hành ñem lại những bổ ích nhất ñịnh mặc dù hình thức còn ñơn giản, nhưng sinh viên biết chấp nhận và tìm ra những ích lợi do hoạt ñộng này mang lại. - Các bạn không chỉ dừng lại ở việc nhận thức ñược những hậu quả do ma túy gấy ra, thương cảm, lo lắng mà còn thấy cần phải có những hành ñộng thiết thực ñể ñấu tranh phòng, chống tệ nạn này (50.8%). - Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT thể hiện ở mặt xúc cảm, nhìn chung nữ có tình cảm tích cực chiếm tỷ lệ cao hơn nam. 3.3. THÁI ĐỘ CỦA SINH VIÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM- ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG VỚI HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG MA TUÝ THỂ HIỆN Ở MẶT HÀNH VI. Như kết quả phần Tiểu kết 1, 2 ñã khái quát: Đa số sinh viên ñều nhận thức các vấn ñề cơ bản về ma tuý. Có những xúc cảm, tình cảm tích cực với hoạt ñộng này. Những tác hại ma tuý gây ra vô cùng to lớn, nhận thức ñược ñiều ñó, vậy khi thấy bạn mình bị nghiện ma tuý, sinh viên sẽ ứng xử như thế nào? Có như những gì các bạn nhận thức ñược không ? 3.1.1. Hành vi của sinh viên khi phát hiện bạn cùng lớp nghiện ma tuý. Chúng tôi ñưa ra câu hỏi “ Khi phát hiện bạn cùng trường, cùng lớp nghiện ma tuý, bạn sẽ hành ñộng như thế nào?” và thu ñược kết quả sau: Bảng 3.9. Hành vi của sinh viên khi phát hiện bạn cùng lớp nghiện ma tuý Sinh viên Tổng mẫu Nữ Nam Câu trả lời SL % SL % SL % a) Bao che, dung túng cho bạn. 15 6.1 6 5.6 9 6.4 b) Chân tình, gần gũi tìm hiểu vì sao bạn sa vào con ñường nghiện 98 39.5 51 47.6 47 33.3 68 Qua bảng số liệu trên, chúng ta thấy ứng xử của sinh viên khi phát hiện bạn cùng lớp, cùng trường sử dụng ma tuý, những hành vi thể hiện tính tích cực chiếm tỷ lệ cao (81%). Trong ñó có 41.5% sinh viên lựa chọn việc báo cáo lại cho nhà trường ñể áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp. Tình trạng sử dụng ma tuý trong nhà trường nói riêng rất nguy hiểm, chúng có khả năng lan nhanh (do tác ñộng, thách thức của bạn bè, “khích nhau”..), mặt khác ảnh hưởng ñến nhân cách của các bạn- những thầy cô giáo tương lai, người gieo mầm cho nhiều thế hệ. Có lẽ vì vậy mà theo ý kiến của nhiều sinh viên, ñể tốt cho bạn mình cũng như bảo vệ mình, làm môi trường học tập trong sạch thì tốt nhất là nên báo cho trường vì nếu các bạn mới nghiện lần ñầu, nhà trường sẽ cho nghỉ học một năm, bảo lưu kết quả tuyển sinh, sau khi cai nghiện có kết quả có thể xem xét cho tiếp tục ñi học…học sinh, sinh viên là những người chủ tương lai của ñất nước, cần phải ñược ñào tạo thành những con người toàn diện. Có 39.5% chọn câu trả lời b, chân tình gần gũi tìm hiểu vì sao bạn nghiện, khuyên bạn từ bỏ, ñi cai nghiện. Đây là ñiều ñáng mừng, sống trong tập thể, sinh viên ñã biết quan tâm chân thành ñến bạn bè, sẵn sàng giúp bạn vượt qua những khó khăn nhất. Đi học xa nhà, có một tình bạn chân thành, biết quan tâm từ những người ñến từ các miền quê khác nhau là ñiều ñáng nghập..ñể giải thích, khuyên bạn từ bỏ ma tuý ( nếu mới sử dụng lần ñầu)… c) Báo cáo lại cho nhà trường ñể áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp. 103 41.5 39 36.5 64 45.4 d) Báo cho công an những thông tin liên quan ñến những ñối tượng bán lẻ ma tuý mà bạn biết. 0 0 0 0 0 0 e) Không làm gì cả, mặc bạn. 32 12.9 11 10.3 21 14.9 69 quý và cần phải trân trọng, giữ gìn. Trong cuộc sống rất cần những người bạn như vậy, xã hội cần những người như vậy trong công tác PCMT nói riêng. Cũng với câu hỏi này, tiến hành ñiều tra bằng phương pháp phỏng vấn, bạn Nguyễn Thị Chi (lớp 05 SNV) trả lời rất dứt khoát và tự tin: “Mình sẽ gần gũi, ñộng viên, giúp ñỡ bạn ấy ñi cai nghiện và sẽ giúp bạn ấy khi bạn cai xong vè nếu muốn tiếp tục con ñường học hành”. Tại sao bạn lại tự tin như vậy? Bạn nói: “Động viên ñể bạn ñi cai nghiện ñược là khả năng rất cao”, theo bạn, “Những người vào ñược cánh cửa trường Đại học ñều là những bạn có trình ñộ tri thức, hiểu biết nhất ñịnh. Các bạn ñặt ra mục tiêu học tập và kế hoạch cho tương lai của mình. Ai cũng có ước mơ và người ta sẽ cố gắng ñể biến ước mơ ñó thành hiện thực. Vì lý do nào ñó, bạn bị mắc nghiện, bằng sự ñộng viên, chân tình, gần gũi của bạn bè, bằng sự quan tâm yêu thương của gia ñình, nhà trường cùng với sự nỗ lực quyết tâm cai nghiện của các bạn, chắc chắn sẽ thành công”. Bạn nói: “Không ai dám huỷ hoại cuộc sống của mình hết, khi người ta có lòng tin và quyết tâm, họ mang ñến cho bạn những bất ngờ lớn ñấy”. Có 6.1% sinh viên chọn cách bao che, dung túng cho bạn nghiện. Có thể các bạn nghĩ ñó là cách “bảo vệ”, “thương” bạn nên mới làm thế. Bao che ñể nhà trường không ñuổi học, hay vì sự năn nỉ của bạn là mình sẽ ñi cai nhưng ñừng nói cho ai biết…cứ lần này qua lần khác, bỏ qua cho bạn, không làm gì cả, ñể rồi bạn ngày càng lún sâu vào con ñường nghiện nghập, ñó mới là “thương bạn”. Mặc dù tỷ lệ này không nhiều nhưng trong thực tế vẫn còn các bạn có những suy nghĩ như vậy, không riêng gì sinh viên. Tỷ lệ này, nam nữ không có sự chênh lệch ñáng kể. Khi phát hiện bạn mình nghiện, không làm gì cả, ñể mặc bạn vẫn có 17.8% ý kiến lựa chọn. Nhận thức ñược tác hại của ma tuý với cá nhân, cộng ñồng nhưng một số sinh viên vẫn thờ ở với những người bạn xung quanh. Có thể trong suy nghĩ của nhiều người khi nói ñến nghiện ma tuý là nghĩ ñến ñiều 70 không tốt như: nghiện sẽ sinh ra trộm cắp, có thể sẵn sàng làm mọi việc ñể thoả mãn cơn nghiện, là bạn bè, lúc không có tiền nó lại “mò” ñến mình, thân ai người ấy lo, kệ thôi. Không có ý kiến nào lựa chọn câu trả lời ñi báo công an những thông tin liên quan ñến bọn buôn bán ma tuý lẻ mà các bạn biết. Như chúng ta biết, tội phạm ma tuý rất nguy hiểm, bất chấp cả pháp luật, hoạt ñộng của chúng ñược tổ chức chặt chẽ có hệ thống nghiêm ngặt… Có thể sinh viên sợ bị trả thù, sợ bị liên lụy ñến bản thân…trong khi việc ñảm bảo an toàn với những người tố giác tội phạm, làm nhân chứng trong các vụ án ma tuý các bạn không thấy tin tưởng và an toàn. Có lẽ vì vậy mà sinh viên không chọn cách này ñể ñấu tranh với tội phạm ma tuý mà dùng hình thức phù hợp khác. Qua bảng số liệu, chúng ta cũng thấy có sự chênh lệch trong cách ứng xử của nam và nữ. Nữ chọn cách tác ñộng tâm lý, dùng tình bạn chân thành ñể khuyên bạn ñi cai nghiện (47.6%), nam lại chọn cách trực tiếp hơn là báo thẳng lên nhà trường ñể có biện pháp xử lý phù hợp (45.4%). Cũng có thể nam nghĩ, tỷ lệ nghiện ma tuý nam giới luôn cao hơn, nam cũng dễ bị lôi kéo, rủ rê, ép buộc hít ma tuý hơn các bạn nữ. Nên ñi báo nhà trường ñể các bạn ấy ñi cai và không ảnh hưởng ñến mọi người xung quanh. 3.3.2. Các hình thức hoạt ñộng PCMT do trường tổ chức, giáo dục mà bạn có tham gia. Hoạt ñộng của Đoàn các cấp và phong trào thanh niên trong cuộc ñấu tranh PCMT thực sự ñã góp phần tích cực trong việc phấn ñấu hoàn thành các mục tiêu của Đảng và chính phủ ñã hoạch ñịnh ñối với hoạt ñộng này. Trong những năm qua với nhiều nội dung hoạt ñộng cụ thể, phù hợp với từng ñối tượng và từng ñịa phương ñã góp phần nâng cao nhận thức, làm chuyển biến thái ñộ, hành vi của thanh thiếu niên về ma tuý, ñã vận ñộng và tổ chức cho ñông ñảo ñoàn viên thanh niên tham gia ñấu tranh phòng chống ma tuý. Ở ñoàn trường Đại học Sư phạm - ĐHĐN có tổ chức hoạt ñộng PCMT dưới 71 hình thức nào và có lôi cuốn ñược sinh viên tham gia hay không? Chúng tôi ñưa ra câu hỏi: “Các hình thức hoạt ñộng PCMT do trường tổ chức, giáo dục mà bạn tham gia?” và thu ñược kết quả sau: Bảng 3.10. Các hình thức hoạt ñộng PCMT do trường tổ chức, giáo dục mà bạn tham gia. Qua bảng số liệu trên, chúng ta thấy, có 66.1% sinh viên có hành vi tích cực tham gia các hoạt ñộng PCMT do nhà trường tổ chức, giáo dục. Sinh viên tham gia các hoạt ñộng PCMT do nhà trường tổ chức, chủ yếu là tham gia Sinh viên Tổng mẫu Nam Nữ Câu trả lời SL % SL % SL % a) Tham gia các hoạt ñộng tuyên truyền, các cuộc thi tìm hiểu về phòng chống ma túy. 132 53.2 57 53.3 75 53.2 b) Đấu tranh kiên quyết, dũng cảm với tệ nan ma túy bằng những hành ñộng cụ thể: tố giác nhũng kẻ buôn ma tuý, sẵn sàng làm nhân chứng (nếu phát hiện về tội phạm ma tuý. 0 0 0 0 0 0 c) Động viên, khuyên nhủ bạn ñi cai nghiện (nếu ñã nghiện); giúp ñỡ, hỗ trợ bạn (khi các bạn ñi cai nghiện); giúp các bạn sau cai nghiện hòa nhập với cuộc sống bình thường… 79 31.9 36 33.6 43 30.5 d) Không tham gia, phòng chống ma tuý là trách nhiệm của các cơ quan chuyên môn. 37 14.9 14 13.1 23 16.3 72 cuộc thu viết về tìm hiểu ma tuý (52.2%). Thực tế, hoạt ñộng PCMT của trường còn ñơn giản chỉ phát ñộng các cuộc thi viết, không thấy các hình thức khác như: thi sáng tác ca khúc tuyên truyền, thi tuyên truyền viên về ma tuý, câu lạc bộ ñoàn viên PCMT…Có lẽ vì vậy mà với sinh viên, ñây là hình thức tham gia PCMT phổ biến nhất mà các bạn biết và tham gia. Không có sự chênh lệch giữa nam và nữ trong việc lựa chọn hình thức mà các bạn ấy tham gia. Câu trả lời c) có 31.9% chọn cách ñộng viên bạn ñi cai nghiện. Điều này cũng phù hợp với hành vi mà sinh viên lựa chọn ở câu hỏi trước. Mỗi người sẽ lựa chọn cho mình một cách ñể góp phần cùng xã hội ñẩy lùi tệ nạn này. Bạn có thể tham gia viết bài dự thi ñể có những kiến thức có bản về ma tuý ñể tự phòng tránh cho mình, giúp người khác, bạn lại chọn cách giúp bạn ñi cai nghiện...Tỷ lệ bạn nữ lựa chọn cao hơn nam, nữ (33.6%), nam (30.5%) Trong khi ñó vẫn có 14.9% sinh viên không tham gia bất cứ hình thức PCMT. Vẫn còn một bộ phận sinh viên hờ hững, thờ ơ với tệ nạn này. Các bạn có thể không ñứng ra tố giác tội phạm ma tuý, không có hành vi trái phép liên quan ñến ma tuý nhưng các cuộc tuyên truyền như: tham gia viết bài là loại hình tự giáo dục có hiệu quả và tác ñộng sâu rộng ñến mọi tầng lớp thanh thiếu niên nhưng vẫn còn một bộ phận sinh viên không tham gia gì cả. Lựa chọn câu b) tham gia ñấu tranh kiên quyết bằng những hành ñộng cụ thể như tố giác kẻ buôn bán ma tuý, làm nhân chứng trong các vụ án ma tuý không bạn nào lựa chọn, cũng có thể giải thích bởi tính chất và mức ñộ nguy hiểm của loại tội phạm này. 3.3.3. Ứng xử của sinh viên khi thấy những người có hành vi trái phép về ma tuý Những hành vi trái phép về ma tuý ñược hiểu ñó là: sản xuất, mua bán, tàng trữ, vận chuyển, môi giới... Nhìn thấy những hành vi trái phép về ma tuý, 73 sinh viên sẽ ứng xử như thế nào. Chúng tôi ñưa ra câu hỏi: “ Khi thấy những hành vi trái phép về ma tuý, bạn sẽ làm gì?” và thu ñược kết quả sau: Bảng 3.11. Ứng xử của sinh viên khi thấy những hành vi trái phép về ma tuý Qua bảng số liệu trên ta thấy, khi thấy những hành vi trái phép liên quan ñến ma tuý thì có ñến 99.2% sinh viên có hành vi thể hiện tính tiêu cực với vấn ñề này. Trong ñó có 53.2% lựa chọn là tránh xa, sợ bị liên lụy ñến bản thân và 46% chọn cách coi như không thấy. Điều này có thể lý giải, tội phạm ma tuý rất nguy hiểm, ranh ma, lì lợm, bất chấp mọi thủ ñoạn nhằm thu lợi nhuận thật nhiều. Nếu bị phát hiện, chúng sẽ tìm cách bịt ñầu mối, trả thù ‘ñể rằn mặt” những kẻ “cả gan” này…sách báo và các phương tiện thông tin ñại chúng cũng ñã phán ánh nhiều tình trạng tội phạm ma tuý dùng những “biện pháp” ñể “xử lý” những người dám tố cáo chúng. Có lẽ vì vậy mà các bạn chọn hai phương án này nhiều nhất. Có 0.8% các bạn lựa chọn cách ñể ý rồi báo công án, có lẽ ñây là những bạn “dũng cảm” dám nghĩ dám ñối mặt với tội phạm nguy hiểm này. Sinh viên Tổng mẫu Nữ Câu trả lời SL % SL % SL % a) Coi như không thấy. 114 46 49 45.8 65 46.1 b) Để ý rồi báo lại cơ quan công an,chính quyền. 2 0.8 1 0.9 1 0.7 c) Tránh xa, sợ bị liên lụy ñến bản thân. 132 53.2 57 53.3 75 53.2 d) Gặp gỡ, khuyên can không nên có những hành vi trái phép liên quan ñến ma tuý. 0 0 0 0 0 0 74 Không ý kiến nào chọn lựa chọn phương án là gặp gỡ, khuyên can những người này không nên có những hành vi trái phép này nữa. Có thể vì tính chất nguy hiểm của tội phạm ma tuý như ñã nói trên nên các bạn có lựa chọn như vậy. Qua bảng trên chúng ta cũng thấy trong hành vi của sinh viên nam và nữ không có sự chênh lệch khi thấy những hành vi trái phép về ma tuý. Cũng liên quan ñến câu hỏi này, tìm hiểu bằng phương pháp vấn chúng tôi ñược biết rõ hơn, nguyên nhận vì sao gần 100% sinh viên không dám ñối diện trực tiếp với loại tội phạm này. Phỏng vấn bạn Phạm Phương Anh (lớp 06 SGC), bạn cho biết “Sinh viên là những người sống xa gia ñình, ñến từ nhiều vùng quê khác nhau. Đến một môi trường mới ñể học tập, lạ nước lạ cái, ñịa bàn không thông thạo, phong tục tập quán cũng khác nhau. Nhiệm vụ quan trọng nhất là học tập, khi thấy những hành vi trái phép về ma tuý và các tệ nạn xã hội nói chung thì tốt nhất là nên tránh, không liên lụy ñến bản thân. Lỡ bị trả thù, bị ñuổi học”. Bạn nói “Không riêng gì mình, chắc chắn có nhiều bạn nữa sẽ không hành ñộng gì cả khi thấy các hành vi buôn bán, vận chuyển, môi giới…của những người tiến hành các hoạt ñộng trái phép này” 3.3.4. Hành vi của sinh viên ñối với những người sau cai nghiện ma tuý trở về cộng ñồng Có thể vì những lý do như ñã giải thích ở các câu trên mà các bạn không dám dũng cảm ñấu tranh với tội phạm ma tuý, ỷ trách nhiệm cho lực lượng công an. Nhưng khi những người này ñã từng liên quan, ñã chịu sự trừng phạt của pháp luật, họ ñã cai nghiện và quay về cuộc sống bình thường thì cách ứng xử của bạn với những người này sẽ như thế nào. Chúng tôi ñưa ra câu hỏi “ Với những người từ trại cai nghiện ma tuý trở về bạn sẽ có những hành ñộng gì?” và thu ñược kết quả sau: 75 Bảng 3.12. Hành vi của sinh viên với những người từ trại cai nghiện ma tuý trở về cuộc sống bình thường Qua bảng số liệu trên ta thấy có 54.8% các bạn lựa chọn phương án a (biểu hiện của hành vi tích cực), ñó là cùng với làng xóm, các tổ chức ñoàn thể tạo ñiều kiện ñể những người này ñược sống trong môi trường lành mạnh, cởi mở và yêu thương. Đây là ñiều ñáng mừng và phấn khởi bởi vì ít ra khi mỗi người mở rộng trái tim và dang rộng ñôi tay ñể giúp ñỡ những người khác, nhất là lại liên quan ñến tệ nạn xã hội- tệ nạn mà trong suy nghĩ của nhiều người nói ñến là tưởng tượng ñến những ñiều ghê gớm, kinh khủng, toàn ñiều xấu “tệ nạn” mà… Sự thông cảm, chia sẻ này sẽ giúp họ có thêm ñộng lực ñể cố gắng trở thành người có ích hơn với cuộc ñời. Các bạn lựa chọn phương án này nhiều, có lẽ là với suy nghĩ “ ñánh kẻ chạy ñi chứ không ai ñánh người chạy lại”, với truyền thống yêu thương con người vì vậy giúp Sinh viên Tổng mẫu Nữ Nam Câu trả lời SL % SL % SL % a) Cùng với làng xóm, các tổ chức, ñoàn thể tạo ñiều kiện ñể họ ñược sống trong môi trường lành mạnh, ñược yêu thương. 136 54.8 64 59.8 72 51.1 b) Cần tránh xa, sợ bị mang tiếng 22 8.9 9 8.4 13 9.2 c) Luôn ñề phòng, xoi mói với những người này. 23 9.3 8 7.5 15 10.6 d) Bình thường, không quan tâm tới họ. 53 21.4 20 18.7 33 23.4 e) Hắt hủi, miệt thị, khinh rẻ họ. 14 5.6 6 5.6 8 5.7 76 thêm một người hoàn lương, ñể cuộc sống ñược tốt hơn thì như vậy là phù hợp. Có 42.2% sinh viên có cách ứng xử tiêu cực với vấn ñề này. Trong ñó có 8.9% các bạn tránh xa những người này vì sợ bị mang tiếng “chơi với thằng nghiện”, “thằng vào tù ra tội” và 9.3% ñề phòng, xoi mói những người này. Có lẽ trong suy nghĩ của rất nhiều người chứ không riêng gì sinh viên những người ñã từng nghiện thì rất khó cai thành công, vào trại rồi lại ra, lại vào, hay “nó ñã từng nghiện hút ñấy, tránh xa không có ngày bị vạ lây”, sợ anh em nhà mình bị rủ rê, lôi kéo “rồi cũng có ngày giống nó”, ăn trộm ăn cắp vặt ñể có tiền hút thuốc, về rồi “vẫn chứng nào tật ấy” thì lại mất của nhà mình “nên ñề phòng là hơn”. Đây là những lý do có thể giải thích cho việc vẫn còn số ñông suy nghĩ và hành ñộng như vậy. Có 21.4% các bạn không quan tâm ñến những người này. Với các bạn không ñể ý ñến việc xung quanh, coi như không biết gì cả. Cũng có 5.6% có cách ứng xử là hắt hủi, khinh miệt những người này. Qua bảng trên, cũng thấy có sự khác nhau trong ứng xử của bạn nam và nữ về vấn ñề này. Có 59.8 % các bạn nữ lựa chọn phương án a, nam là 51.1%. Có thể giải thích là các bạn nữ thiên về cảm xúc nhiều hơn, dễ xúc ñộng và có tấm lòng vị tha hơn so với các bạn nam. Điều này cũng như trong câu hỏi về việc thấy bạn mình nghiện thì các bạn sẽ hành ñộng như thế nào, các bạn nữ chiếm tỉ lệ nhiều hơn. Do vậy, những hành vi ñược coi là tiêu cực ở bạn nam có tỷ lệ nhiều hơn các bạn nữ, cụ thể như bảng trên chúng ta thấy. Tiếu kết 3: Tìm hiểu thái ñộ của sinh viên ở mặt hành vi, chúng tôi rút ra một số kết luận sau: - Với những người cai nghiện ma tuý trở về với cộng ñồng, có tới 54.8 % sinh viên sẽ cùng với cộng ñồng tổ chức giúp ñỡ tạo môi trường sống lành mạnh, vui vẻ, tạo thêm ñộng lực giúp họ quyết tâm từ bỏ ma tuý hơn. Khi phát hiện bạn nghiện ma tuý sinh viên ñã có những hành vi tích cực như gần 77 gũi, hỏi han, ñộng viên ñể bạn ñi cai (39.5%), hoặc báo lại cho nhà trường (41.5%) ñể có hình thức xử lý phù hợp. Tỷ lệ sinh viên tham gia các hình thức PCMT cao, nhưng chủ yếu vẫn là tham gia tuyên truyền, viết vài thi. Khi phát hiện hành vi trái phép về ma tuý cũng có 99.2% các bạn coi như không thấy gì cả, tránh xa, sợ bị liên lụy ñến bản thân, ñiều này có thể giải thích là do tính chất nguy hiểm của tệ nạn này. - Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT thể hiện ở mặt hành vi, nhìn chung nữ có hành vi tích cực chiếm tỷ lệ nhiều hơn nam * Xúc cảm, tình cảm của con người còn là sự mong muốn ñược thoả mãn, muốn ñáp ứng ñược nhu cầu…Vì vậy, chúng tôi ñã ñưa ra câu hỏi mở: “ Bạn mong muốn hoạt ñộng PCMT nói riêng cũng như các hoạt ñộng phòng chống tệ nạn xã hội nói chung ở trường ta tổ chức như thế nào thì sẽ có thể ñạt hiệu quả tốt nhất?” Qua tổng hợp phiếu, các bạn ñưa ra một số biện pháp và mong muốn của mình sau: 1. Đoàn trường xây dựng câu lạc bộ phòng chống tệ nạn xã hội, chương trình hoạt ñộng phải cụ thể, nên sinh hoạt ñịnh kỳ… 2. Các chương trình tuyên truyền về ma tuý phải có hình ảnh sinh ñộng, cụ thể hơn. 3. Nên tổ chức cho Đoàn viên xuống các cơ sở cai nghiện, trại giam. Một mặt ñể hiểu rõ hơn về tác hại của ma tuý, mặt khác là cũng giúp ñỡ họ trong quá trình cai nghiện như ñộng viên, khuyến khích, chia sẻ, tâm sự với họ… 4. Tổ chức các buổi nói chuyện với các cán bộ chuyên trách về mảng ma tuý, gặp mặt những người cải tạo tốt, ñang cố gắng vươn lên làm lại cuộc ñời ñã từng nghiện ma tuý ñến nói chuyện, chia sẻ những suy nghĩ, tâm trạng mà họ ñã trải qua khi dính dáng ñến ma tuý… 78 5. Nhà trường, Đoàn trường, các cơ quan, chính quyền ñịa phương phải làm sao ñể tạo ñược cảm giác an toàn cho mọi người khi tố cáo tội phạm ma tuý, các hành vi trái phép về ma tuý… * Cùng với việc sử dụng các câu hỏi nhằm hỗ trợ và làm rõ hơn cho kết quả nghiên cứu thái ñộ của sinh viên, chúng tôi sử dụng thêm một số câu ñể tìm hiểu về một số vấn ñề có liên quan ñến các hoạt ñộng PCMT cũng như sự ña dạng trong ñời sống sinh viên. - Phỏng vấn là bạn Nguyễn Thị Thư (lớp 05 SDL). “Bạn biết gì về tình hình an ninh, trật tự nơi bạn ñang học tập?”. Bạn trả lời, “Trong 4 năm học ở ñây, chưa thấy có buổi gặp mặt nào giữa các ban ngành trên ñịa bàn trường như Công an phường, Quận, Đoàn thanh niên…với sinh viên ñể nói chuyện, thông báo về tình hình tệ nạn xã hội ñang diễn ra trên ñịa bàn”. Nhưng bạn cũng cho biết “Mặc dù không nắm ñược con số cụ thể liên quan ñến tệ nạn xã hội nói chúng, nhưng cuộc sống ở ñây tốt, phù hợp, không qúa ồn ào cũng không quá chậm, các loại tệ nạn thì ít thấy, nói chung là cuộc sống bình yên, an toàn” - Phỏng vấn bạn Phạm Thị Ngọc Thuý (lớp 06SLS), ở ngoại trú. Bạn biết rằng trên ñịa bàn thành phố nói chung cũng như ở khu vực trường học, khu trọ sinh viên rất ít thấy các tệ nạn ma tuý, mại dâm… Gần 3 năm trong ñây nhưng bạn cũng chưa từng chứng kiến sinh viên nào liên quan ñến nghiện hút hay có các hành vi trái phép liên quan. Một số tệ nạn mà bạn thấy chủ yếu của sinh viên ở ñây ñó là “chơi bài, ñánh lô ñề, cá cược bóng ñá”. “ Các quán cà phê mọc lên quá nhiều, sáng nào cũng thấy các bạn sinh viên tụ tập uống cà phê, rồi ñánh bài sang trưa, chiều luôn”. “Như vậy là sẽ bỏ tiết, bỏ học…ảnh hưởng ñến kết quả học tập, hình thành những thói quen không tốt” Theo bạn “Cá cược bóng ñá là hiện tượng phổ biến hiện nay trong sinh viên ở trường sư phạm nói riêng”, ña số là các bạn nam tham gia cá cược. Hiện tượng này xuất hiện từ lâu và ngày càng thấy lan rộng trong thói quen sinh 79 hoạt của sinh viên, nhưng vẫn chưa thấy nhà trường, ñoàn trường có lên tiếng. “Quán cà phê vẫn mọc lên ñều, hiện tượng sinh viên bỏ tiết học ngồi quán xá vẫn diễn ra hằng ngày” Theo bạn, những hiện tượng như vậy ñang diễn ra, ñây cũng là con ñường dễ dẫn các bạn ñến các tệ nạn nguy hiểm hơn: ma tuý, mại dâm, bài bạc…dẫn ñến những thói hư tật xấu như trộm cắp, cướp giật, nguy hiểm hơn là giết người. Chúng tôi tiếp tục trao ñổi, “Bạn thấy nhà trường ñã có những biện pháp gì ñể hạn chế hiện tượng này chưa?” Bạn cho biết, “Mặc dù ở trường ta tình hình sinh viên nghiện ma tuý hay các hành vi trái phép về ma tuý ( buôn bán, trao ñổi,tang trữ, sản xuất…) là chưa có ( theo như bạn biết) nhưng không phải vì thế mà công tác phòng chống tệ nạn này ñược lơ là, thiếu cảnh giác”. Nhà trường, ñoàn trường dường như vẫn chưa có sự quan tâm ñúng mức ñến hoạt ñộng này. Qua phương pháp phỏng vấn, chúng tôi rút ra một số ñiều sau: - Các bạn sinh viên ñược phỏng vấn, trả lời rất thẳng thắn, phản ánh thực trạng hoạt ñộng PCMT ở trường hiện nay. - Có thể khẳng ñịnh hoạt ñộng PCMT còn tổ chức rất hạn chế, còn lơ là ở trong trường cũng như ñịa bàn các bạn học tập và sinh sống. - Mong muốn có những hình thức hoạt ñộng phong phú, lôi cuốn ñể các bạn ñược tham gia. Kết luận chương 3. Qua kết quả ñiều tra thực tế, chúng tôi rút ra kết luận sau: - Sự kết hợp các phương pháp trong ñiều tra thực tế, kết quả thu ñược ñáp ứng ñược mục ñích, nhiệm vụ nghiên cứu của ñề tài: Thái ñộ của sinh viên thể hiện qua ba mặt: nhận thức, xúc cảm, hành vi. + Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT thể hiện ở mặt nhận thức: Mức ñộ 1 chiếm 39.5%. Mức ñộ 2 chiếm 59.9%. Mức ñộ 3 chiếm 4.2% 80 + Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT thể hiện ở mặt xúc cảm: Xúc cảm tích cực chiếm 60.9%. Xúc cảm tiêu cực chiếm 39.1% + Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT thể hiện ở mặt hành vi: Hành vi tích cực chiếm 56.9%. Hành vi tiêu cực chiếm 43.1% - Nhìn chung có sự khác nhau trong thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT xét theo nam - nữ: Nữ thể hiện thái ñộ tích cực hơn. Cụ thể: + Ở mặt nhận thức. Nhận thức ñúng và ñầy ñủ về ma túy và các hoạt ñộng có liên quan, tỷ lệ nhận thức của nam là 30.1%, nữ là 28.4% + Ở mặt xúc cảm, tình cảm và hành vi, nữ có tỷ lệ cao hơn. Cụ thể: Xúc cảm, tình cảm tích cực ở nữ là 62.6%, nam là 59.6%. Hành vi tích cực ở nữ có tỷ lệ 57.9%, nam là 53.5% . Phương pháp phỏng vấn hỗ trợ giúp chúng ta hiểu sâu hơn về thái ñộ của sinh viên cũng như tình hình hoạt ñộng PCMT trong trường ta hiện nay. Từ ñó có thể ñưa ra những kiến nghị ñối với việc tổ chức các hoạt ñộng PCMT phù hợp với thực tế trường ta. 81 KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ 1. Kết luận Qua việc phân tích cơ sở lý luận và kết quả ñiều tra thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng phòng, chống ma tuý của sinh viên về vấn ñề này, chúng tôi rút ra một số kết luận sau: 1.1. Về lý luận - Thái ñộ trong ñề tài ñược hiểu là “Trạng thái tâm lý sẵn sàng hành ñộng của con người ñối với ñối tượng theo một hướng nhất ñịnh. Thái ñộ của con người bao gồm những ñiều mà họ cảm thấy và suy nghĩ về ñối tượng, cũng như cách sử sự của họ ñối với ñối tượng ñó trong những tình huống, ñiều kiện cụ thể, ñược bộc lộ ra ngoài thông qua hành vi, cử chỉ, nét mặt…” - Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng PCMT là những ñánh giá, những phản ứng tích cực hay tiêu cực của sinh viên ñối với các hoạt ñộng này trên cơ sở họ ñã có những nhận thức về ma tuý và các hoạt ñộng liên quan ñến ñể ñẩy lùi tệ nạn này. Thái ñộ của sinh viên ñược bộc lộ ra bên ngoài thông qua hành vi, cử chỉ, nét mặt… - Tình hình sử dụng ma tuý trong học sinh, sinh viên vẫn tiếp tục gia tăng, tìm hiểu thái ñộ của sinh viên có ý nghĩa quan trọng. Từ ñó ñưa ra những kiến nghị phù hợp ñể nâng cao khả năng tự bảo vệ mình cũng như cùng xã hội ñẩy lùi tệ nạn này. 1.2. Về kết quả nghiên cứu Đa số sinh viên trường Đại học Sư phạm- Đại học Đà Nẵng có những hiểu biết nhất ñịnh về ma tuý và các hoạt ñộng liên quan ñể ñấu tranh ñẩy lùi tệ nạn này. Tuy nhiên mức ñộ hiểu ñúng và ñầy ñủ về vấn ñề này còn hạn chế. Nhìn chung các bạn thể hiện rõ quan ñiểm, sự quan tâm, thái ñộ tích cực của mình ñối với tệ nạn này. Thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng phòng chống ma tuý xét theo nam, nữ: Nhìn chung có thái ñộ khác nhau. Nữ có thái ñộ tích cực hơn sơ với nam. 82 2. Kiến nghị Ngày nay, công tác PCMT nói chung và PCMT trong thanh thiếu niên, nhất là không ñể ma tuý xâm nhập vào các trường học không còn là vấn ñề riêng của từng quốc gia, mà ñã trở thành vấn ñề toàn cầu, ñây là hiểm hoạ chung cho cả nhân loại. Trước tình trạng lạm dụng ma tuý trong học sinh, sinh viên, trong các nhà trường hiện nay, trên tinh thần chỉ ñạo chung, các ngành, các tổ chức xã hội có liên quan như Bộ Công an, Bộ Giáo dục và Đào tạo, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam, Bộ Lao ñộng- Thương binh và Xã hội, Trung ương Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh…xây dựng kế hoạch, các chương trình phòng chống ma tuý cho người dân nói chung, trong học sinh, sinh viên nói riêng với những mục tiêu và nhiệm vụ cụ thể. Dựa trên cơ sở ñó, cũng như từ kết quả nghiên cứu thực tế thái ñộ của sinh viên ở trường sư phạm, tìm hiểu chương trình PCMT của nhà trường, của Đoàn trường, chúng tôi xin ñưa ra một số kiến nghị, tập trung vào việc PCMT cho sinh viên, củng cố hơn nữa thái ñộ tích cực của sinh viên với hoạt ñộng này. 2.1. Bản thân sinh viên Là sinh viên các trường ñại học, cao ñẳng, trung học… ña số các bạn phải sống xa gia ñình, ñể không mắc vào tệ nạn xã hội, nhất là tệ nạn ma tuý, cần chú ý những vấn ñề sau: - Cần giành nhiều thời gian ưu tiên hàng ñầu cho học tập ñể nắm vững nội dung, chương trình ñào tạo của nhà trường. Nếu có ñiều kiện thì dành thời gian học thêm ngoại ngữ, tin học ñể chuẩn bị những tri thức cần thiết cho nền kinh tế tri thức và quá trình mở cửa hội nhập của Việt Nam. Ngoài ra có thể tham gia các hoạt ñộng văn hoá, văn nghệ, thể thao, vui chơi, giải trí lành mạnh. - Không nên quan tâm kiếm tiền sớm mà nên tập trung cho học tập. Đừng vì một chút tiền trước mắt mà quên nhiệm vụ chính là học tập. 83 - Tránh sa ñà vào những cuộc ăn nhậu say xỉn, nhảy nhót làm mất thời gian học tập và ảnh hưởng ñến sức khoẻ. Chia sẻ những vướng mắc trong cuộc sống của mình với những người không dùng ma tuý. - Cần ý thức ñược những tác hại của ma tuý ñối với con người và xã hội. Thông tin về vấn ñề ma tuý trên các phương tiện thông tin ñại chúng rất nhiều, các bạn có thể tìm hiểu thêm. - Hãy trả lời “không” nếu ai ñó mời bạn thử ma tuý ngay cả trong những lúc vui nhất, buồn nhất, khó khăn nhất trong cuộc sống. - Không tham gia vận chuyển, buôn bán, tàng trữ các chất ma tuý - Vận ñộng, thuyết phục bạn bè, bà con, anh em mình tham gia tích cực vào cuộc ñấu tranh này. - Xây dựng tình bạn, tình yêu trong sáng lành mạnh phù hợp với lứa tuổi. Các bạn gái cần thận trọng khi quan hệ với các bạn khác giới, những người lớn tuổi ñể tránh bị mua chuộc, lạm dụng tình dục hoặc sa vào các ñường dây mại dâm, gái gọi. 2.2. Gia ñình Mặc dù sinh viên sống xa gia ñình nhưng gia ñình vẫn luôn giữ vai trò quan trọng. - Xây dựng mối quan hệ gần gũi và thường xuyên giúp ñỡ lẫn nhau. - Quan tâm chu ñáo khi thành viên trong gia ñình có nguy cơ sa ngã. - Tỏ thái ñộ lên án tệ nạn nghiện hút, tiêm chích, buôn bán… - Động viên, giúp ñỡ người ñi cai nghiện: kiên trì giáo dục, thuyết phục bằng tình thương yêu tôn trọng; khơi dậy lòng tự tin, lòng tự trọng, trách nhiệm. - Không xa lánh, không tỏ ra thái ñộ bất lực, không sỉ nhục, hắt hủi người nghiện. - Áp dụng mọi biện pháp ñề phòng tái sử dụng ma tuý. 84 2.3. Nhà trường - Nhà trường có thể chủ ñộng trưng bày và treo những khẩu hiệu, pano, áp phích, tranh ảnh về hậu quả, tác hại của ma tuý ở những nơi công cộng thuận lợi trong nhà trường ñể sinh viên dễ thấy như cầu thang, hội trường, trước cửa kí túc xá… - Nhà trường có thể tổ chức các cuộc thi sáng tác thơ văn về ñề tài phòng chống các tệ nạn xã hội: như thi tìm hiểu pháp luật về PCMT, tác hại của ma tuý bằng những bài báo tường, thơ ca, tiểu phẩm, ñặt hòm thư tố giác tội phạm ở giảng ñường ñể sinh viên tố giác những người có hành vi xấu, hành vi tội phạm liên quan ñến ma tuý và các vấn ñề khác - Xây dựng môi trường trong sạch nhà trường cũng như xung quanh nhà trường. Kết hợp với các cơ quan, chính quyền ñịa phương kiểm soát việc bày bán hàng rong, các quán ăn xung quanh trường học. - Bằng tình cảm thầy trò và bạn bè, nhà trường là nơi tốt nhất ñể giáo dục, cảm hoá học sinh, lấy lẽ công bằng và tình thương làm cơ sở cho những ứng xử sư phạm. 2.4. Đoàn trường - Đoàn trường nên tổ chức thường xuyên các hoạt ñộng văn hoá, thể thao lành mạnh và tổ chức giao lưu, thi ñấu giữa các liên chi, chi ñoàn nhằm thu hút sinh viên tham gia. - Tổ chức các cuộc thi sinh viên về nội dung PCMT và tệ nạn xã hội; tổ chức các câu lạc bộ, sinh hoạt, hội thảo toạ ñàm trong giáo viên, sinh viên về trách nhiệm của mọi người với vấn ñề này - Đoàn trường phối hợp chặt chẽ với các liên chi, chi ñoàn, giữa các liên chi với nhau trong công tác tuyên truyền, giáo dục phòng chống và kiểm soát ma tuý trong nhà trường như: phối hợp tổ chức thi tìm hiểu ma tuý giữa các liên chi cũng như kiểm ñiểm việc chưa hoàn thành nội dung cam kết ñã ký giữa liên chi với nhau, với ñoàn trường 85 - Khuyến khích, ñộng viên sinh viên tham gia PCMT, tố giác tội phạm về ma tuý và tệ nạn sử dụng ma tuý trong kí túc xá hay ở bên ngoài. Nếu có sinh viên sử dụng ma tuý lần ñầu chưa thành nghiên, muốn từ bỏ, Đoàn trường, chi ñoàn, liên chi cam kết giúp ñỡ ñể họ cố gắng và quyết tâm hơn. 2.5. Xã hội - Định hướng, giáo dục cho thanh thiếu niên tiếp cận tới cái thật, cái tốt, cái ñẹp, tới con ñường lao ñộng chân chính bằng trí tuệ và tay nghề của mình - Tạo việc làm (ưu tiên tạo việc làm tại chỗ) - Xây dựng môi trường sống lành mạnh có văn hoá, xóa bỏ các tụ ñiểm hút chích ma tuý, mại dâm, cờ bạc. Nghiêm trị các hành vi buôn bán, sản xuất, vận chuyển, tàng trữ và tổ chức sử dụng ma túy - Tạo nơi vui chơi, giải trí, các hoạt ñộng thể thao, văn hoá, nghệ thuật ñể thu hút ñông ñảo học sinh, sinh viên tham gia. - Các lực lượng chức năng phải giữ bí mật nguồn tin mà nhân dân cung cấp và bảo vệ an toàn cho người cung cấp tin, không ñể bọn tội phạm trả thù. Người tố giác, người làm chứng, người bị hại trong các vụ án về ma tuý ñược bảo vệ theo quy ñịnh của pháp luât. Đồng thời phải tuyên truyền giáo dục cho nhân dân những chế ñộ này, làm cho nhân dân tin tưởng và mạnh dạn, kiên quyết ñấu tranh với tội phạm ma tuý hơn nữa. 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO * Sách [1]. Lê Văn Chương (1999), “ Tâm lý học tội phạm và vấn ñề chống tội phạm”, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội [2]. Nguyễn Ngọc Bích (2005), “Tâm lý học nhân cách. Một số vấn ñề lý luận”, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội [3]. Trần Hiệp (1996), “Tâm lý học xã hội. Một số vấn ñề lý luận”, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội [4]. Nguyễn Văn Hồng(2007)“Tâm lý học lứa tuổi và tâm lý học sư phạm”, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội [5]. Nguyễn Văn Luyện (2006), “Tìm hiểu công tác phòng chống ma tuý”, Nxb Chính trị quốc gia và Nxb Giáo dục, Hà Nội [6]. Nguyễn Hồi Loan- Đặng Thanh Nga(2004), “Tâm lý học pháp lý”, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội [7]. Nguyễn Khắc Viện, (2001), “Từ ñiển tâm lý học”, Nxb Văn hoá thông tin” [8]. Nguyễn Quang Uẩn (2005), “Tâm lý học ñại cương”, Nxb Đại học sư phạm, Hà Nội 9. Nguyễn Xuân Yêm (2004), “Luật phòng chống ma tuý và phòng chống ma tuý trong nhà trường”, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội, tr 1149- 1160 [10]. Nguyễn Xuân Yêm(2001), “Tội phạm học hiện ñại và phòng ngừa tội phạm”, Nxb Công an nhân dân, Hà Nội [11]. Trường Đại học Luật Hà Nội (2008), “ Giáo trình tội phạm học”, Nxb Công an nhân dân [12]. Hoàng Phê (1992), “Từ ñiển Tiếng Việt”, Viện ngôn ngữ học, Hà Nội [13]. Lê Quang Sơn (2007), “ Hành trình sinh viên”, Giáo án ñiện tử, Đà Nẵng. 87 * Luận án, báo cáo, tạp chí [14] Nguyễn Thị Ánh Tuyết, K47, Khoá luận tốt nghiệp “Thái ñộ của sinh viên với việc sử dụng xe buýt”, Trường Đại học khoa học xã hội và nhân văn- Đại học quốc gia [15]. Ngô Minh Tuấn (2009), “Nghiên cứu một số ñộng cơ chủ yếu của phạm nhân mua bán các chất ma tuý ở trại giam Z30- Cục V26- Bộ Công an”, Tạp chí Tâm lý học (1), tháng 1-2009 [16]. Tạp chí Tâm lý học, số 3, tháng 3- 2005 [17].Tạp chí Tâm lý học, số 3, tháng 3- 2006 [18]. Tạp chí Tâm lý học, số 9, tháng 9- 2006 [19]. Tạp chí Tâm lý học, số 1, tháng 1- 2009 [20]. Tạp chí Tâm lý học, số 9, tháng 3- 2009 [21]. Tài liệu tuyên truyền về ma tuý, Trung tâm giáo dục dân số- sức khoẻ- môi trường và Trung ương Đoàn TNCSHCM [22]. Tài liệu tuyên truyền ma tuý của Đoàn trường [23]. Các chỉ thị, nghị quyết của Đảng và Nhà nước về ñấu tranh chống tệ nạn ma tuý [24]. Trang Web: tamlyhoc.net; www.google.com 88 ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KHOA TÂM LÝ- GIÁO DỤC
− PHIẾU XIN Ý KIẾN Các bạn thân mến, dưới ñây là bảng câu hỏi có liên quan ñến thái ñộ của các bạn với hoạt ñộng phòng chống ma túy. Xin các bạn vui lòng trả lời những câu hỏi dưới ñây. Bạn hãy ñọc kỹ và làm theo hướng dẫn của chúng tôi ghi ở mỗi câu hỏi. Xin cảm ơn các bạn rất nhiều! Câu 1. Bạn hiểu như thế nào về khái niệm ma tuý? (Bạn khoanh tròn vào một khái niệm bạn cho là ñúng nhất với suy nghĩ của mình). a. Tên gọi chung các chất có tác dụng gây trạng thái ngây ngất, ñờ ñẫn, dùng quen thành nghiện, gọi là trạng thái phụ thuộc vào thuốc. b. Ma tuý bao gồm nhựa thuốc phiện, nhựa, cần sa, cao côca, lá, hoa, quả thuốc phiện khô, quả thuốc phiện tươi. c. Là các chất có nguồn gốc tự nhiên hoặc tổng hợp, khi ñưa vào cơ thể làm thay ñổi trạng thái ý thức và sinh lý của người ñó. Nếu lạm dụng, nó sẽ gây tổn thương và nguy hại cho người sử dụng và cộng ñồng. d. Không biết gì về khái niệm, chắc là chất nguy hiểm, ñộc hại. Câu 2. Theo bạn, trong những chất sau, chất nào là ma tuý? (Bạn hãy khoan tròn vào những câu trả lời bạn thấy phù hợp với mình). 1. Thuốc phiện 2. Thuốc lá 3. Cần sa 4. Hêrôin 5. Morphin 89 6. Thuốc an thần 7. Thuốc lắc 8. Doping 9. Côcain 10. Những chất khác Câu 3. Theo bạn, những người nghiện ma tuý thường có những dấu hiệu gì? (Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời bạn cho là ñúng nhất với mình). a. Có biểu hiện: ngáp, chảy nước mũi, lười tắm giặt, lười lao ñộng, sức học sức làm việc giảm sút, ñi học hay ngủ gật. b. Các dấu hiệu tâm lý: hay nói dối, lo âu, buồn bã, lầm lì, ít nói, lúc lại nói năng hoạt bát, cười ñùa vô cớ. c. Người nghiện có sự thèm muốn và gia tăng mãnh liệt các chất ma tuý, có khuynh hướng ngày càng tăng liều lượng. d. Không có dấu hiệu gì khác, như bao người bình thường khác e. Phương án a, b, c Câu 4. Theo bạn ma tuý gây ra những hậu quả gì ? bạn hãy liệt kê các hậu quả mà bạn cho rằng chính ma tuý gây ra : Với bản thân người nghiện ........................................................................................................ ....................................................................................................... ....................................................................................................... Với gia ñình họ ....................................................................................................... ....................................................................................................... ......................................................................................................... Với cộng ñồng, xã hội ....................................................................................................... ....................................................................................................... 90 Câu 5. Theo bạn những nguyên nhân nào dẫn ñến thanh thiếu niên nghiện ma tuý ?( Bạn hãy khoanh tròn vào những câu trả lời bạn cho là phù hợp với ý kiến của mình). 1) Do lối sống ăn chơi, ñua ñòi, muốn chứng tỏ mình là anh hùng 2) Do bị bạn bè xấu lôi kéo 3) Do tò mò, muốn thử tìm cảm giác lạ 4) Gặp chuyện buồn (tình cảm, học hành) 5) Thiếu sự quan tâm của gia ñình và người thân 6) Do trình ñộ nhận thức thấp 7) Do phong tục tập quán 8) Do nguyên nhân khác Câu 6. Theo bạn, các hoạt ñộng liên quan ñể ñẩy lùi tệ nạn ma tuý là?( Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời cho là phù hợp nhất với suy nghĩ của mình). a) Là tổ chức các hoạt ñộng tuyên truyền về ma tuý, tác hại của ma tuý ñến nhân dân. b) Đó là tổ chức các chiến dịch truy quét tội phạm về ma tuý do lực lượng công tiến hành ñể bắt các ñối tượng có liên quan. c) Là tiếp ñón ân cần ñối tượng sau khi cai nghiện từ trung tâm trở về. d) Là vận ñộng, thuyết phục ñồng bào miền núi dứt khoát ngừng trồng cây anh túc, cây thuốc phiện chuyển sang trồng các loại cây khác. e) Mình không nghiện, không có hành vi trái pháp luật về ma tuý, thế cũng là tham gia hỗ trợ cho công tác này rồi, không cần làm gì nữa. g) Các câu trả lời a,b,c,d. Câu 7. Khi phát hiện bạn cùng lớp hoặc cùng trường nghiện ma tuý, bạn sẽ làm gì?(Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời bạn cho là ñúng nhất với suy nghĩ của mình). a. Bao che, dung túng cho bạn. 91 b. Chân tình, gần gũi tìm hiểu vì sao bạn sa vào con ñường nghiện nghập… ñể giải thích, khuyên bạn từ bỏ ma tuý( nếu mới sử dụng lần ñầu)… c. Báo cáo lại cho nhà trường ñể áp dụng các biện pháp xử lý phù hợp. d. Báo cho công an những thông tin liên quan ñến những ñối tượng bán lẻ ma tuý mà bạn biết. e. Không làm gì cả, mặc bạn. Câu 8. Với những người từ trại cai nghiện ma tuý trở về, bạn sẽ? (Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời cho là phù hợp với mình nhất). a. Cùng với làng xóm, các tổ chức, ñoàn thể tạo ñiều kiện ñể họ ñược sống trong môi trường lành mạnh, ñược yêu thương. c. Luôn ñề phòng, xoi mói với những người này. d. Bình thường, không quan tâm tới họ. e. Hắt hủi, miệt thị, khinh rẻ họ. Câu 9. Theo bạn, sinh viên hiện nay tham gia hoạt ñộng phòng chống ma túy dưới hình thức nào?(Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời cho là phù hợp với mình nhất). a. Tham gia các hoạt ñộng tuyên truyền, các cuộc thi tìm hiểu về phòng chống ma túy. b. Đấu tranh kiên quyết, dũng cảm với tệ nan ma túy bằng những hành ñộng cụ thể: tố giác nhũng kẻ buôn ma tuý, sẵn sàng làm nhân chứng (nếu phát hiện về tội phạm ma tuý). c. Động viên, khuyên nhủ bạn ñi cai nghiện (nếu ñã nghiện); giúp ñỡ, hỗ trợ bạn (khi các bạn ñi cai nghiện); giúp các bạn sau cai nghiện hòa nhập với cuộc sống bình thường. d. Không tham gia, phòng chống ma tuý là trách nhiệm của các cơ quan chuyên môn. Câu 10. Khi thấy những người có hành vi trái phép về ma túy, bạn sẽ (Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời cho là phù hợp với mình nhất). 92 a. Coi như không thấy b. Để ý rồi báo lại cơ quan công an,chính quyền c. Tránh xa, sợ bị liên lụy ñến bản thân d. Gặp gỡ, khuyên can không nên có những hành vi trái phép liên quan ñến ma tuý Câu 11. Khi tham gia các hoạt ñộng PCMT, bạn thấy? (Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời cho là phù hợp với mình nhất). a. Bổ ích vì ñem lại những hiểu biết nhất ñịnh về ma tuý, vừa tự bảo vệ mình mà có thể cùng tham gia với xã hội ñấu tranh với tệ nạn này b. Không có ích gì cả vì hình thức tổ chức không phong phú, ña dạng, không có tác dụng gì cả c. Không ñể ý các hoạt ñộng ñó vì mình chẳng dính dáng gì ñến ma tuý. Câu 12. Khi chứng kiến những hậu quả do ma tuý gây ra, bạn thấy? (Bạn khoanh tròn vào một câu trả lời cho là phù hợp với mình nhất) a. Lo lắng, sợ hãi nhưng không làm gì cả. b. Mình cần phải có những hành ñộng tích cực, cụ thể ñể cùng với xã hội chung tay ñẩy lùi tệ nạn này. c. Không có xúc cảm gì cả vì ñó là việc của họ, ai làm người ấy chịu. Câu 13. Bạn mong muốn hoạt ñộng PCMT nói riêng cũng như các hoạt ñộng phòng chống tệ nạn xã hội nói chung trong nhà trường như thế nào thì sẽ có thể ñạt hiệu quả tốt nhất. Xin các bạn vui lòng cho biết một số thông tin: Họ tên: Giới tính: Nam  Nữ  93 BẢNG CÁC CÂU HỎI PHỎNG VẤN Câu 1. Bạn biết gì về chất doping người ta hay cấm sử dụng trong hoạt ñộng thể thao? Câu 2. Nhiều người nói “Thuốc lá cũng là một chất ma tuý?, bạn nghĩ thế nào? Câu 3. Khi thấy những hành vi trái phép về ma tuý như buôn bán, vận chuyển, sản xuất ma tuý…bạn sẽ hành ñộng như thế nào? Vì sao? Câu 4. Khi thấy bạn cùng trường, cùng lớp nghiện ma tuý bạn sẽ làm gì? Câu 5. Bạn biết gì về tình hình sử dụng ma tuý của sinh viên trường ta hiện nay? Câu 6. Ở khu vực bạn ñang học tập và sinh sống, có các tệ nạn xã hội gì không? 94 QUY ƯỚC THANG ĐÁNH GIÁ VỚI TỪNG CÂU HỎI - Về nhận thức quy ñịnh như sau: + Trả lời ñúng, ñầy ñủ - Mức ñộ 1- Loại tốt + Trả lời ñúng, chưa ñầy ñủ, còn thiếu sót- Mức ñộ 2- Loại trung bình + Trả lời sai hoặc ñúng nhưng thiếu sót nhiều – Mức ñộ 3- Loại kém. Câu 1. Lựa chọn câu c- Mức ñộ 1 Lựa chọn câu a, b- Mức ñộ 2 Lựa chọn d- Mức ñộ 3 Câu 2. Các chất ñưa ra ñều là ma tuý, tìm hiểu xem các chất nào ñược sinh viên nhận thức ñược nhiều nhất, sắp xếp theo thứ hạng Câu 3. Nhận thức về dấu hiệu của người nghiện ma tuý. Lựa chọn câu e - Mức ñộ 1 Lựa chọn một trong các câu còn lại - Mức ñộ 2 Lựa chọn câu d - mức ñộ 3 Câu 4. Liệt kê ñược ở cả ba mục- Mức ñộ 1 Liệt kê ñược ở hai mục- Mức ñộ 2 Liệt kê ñược ở ba mục- Mức ñộ 3 Câu 5. Nhận thức về nguyên nhân nghiện ma túy. Được lựa chọn nhiều câu trả lời. sau ñó xếp theo thứ hạng, từ ñó có thể ñưa ra kiến nghị phù hợp Câu 6. Nhận thức về các hoạt ñộng liên quan ñể ñẩy lùi tệ nạn ma tuý Lựa chọn g- Mức ñộ 1 Lựa chọn một trong các ñáp án khác - Mức ñộ 2 Lựa chọn e- Mức ñộ 3 - Về hành vi, cụ thể là: + Hành vi tích cực + Hành vi tiêu cực 95 Câu 7. Hành vi của các bạn sinh viên khi phát hiện bạn cùng lớp nghiện ma tuý. Lựa chọn câu trả lời b, c, d- Tích cực Lựa chọn câu trả lời a, e- Tiêu cực Câu 8. Các hình thức bạn tham gia ñể PCMT Lựa chọn câu trả lời a, b, c- Tích cực Lựa chọn các câu còn lại- Tiêu cực Câu 9. Hành vi của bạn khi thấy những người có hành vi trái phép về ma tuý Lựa chọn câu b,d - Tích cực Lựa chọn câu a, c - Tiêu cực Câu 10. Hành vi của bạn ñối với những người từ trại cai nghiện trở về Lựa chọn câu a- Tích cực Lựa chọn câu b, c, d, e- Tiêu cực - Về xúc cảm có + Xúc cảm tích cực + Xúc cảm tiêu cực Câu 11. Khi tham gia các hoạt ñộng PCMT do trường tổ chức, bạn cảm thấy thế nào” Lựa chọn a - Tích cực Lựa chọn b, c - Tiêu cực Câu 12. Xúc cảm, tình cảm khi chứng kiến những hậu quả do ma tuý gây ra Lựa chọn b- Tích cực Lựa chọn a, c- Tiêu cực Câu 13. Câu hỏi mở ñể tìm hiểu những mong muốn của các bạn về làm sao ñể công tác PCMT trong nhà trường có hiệu quả. * Trên cơ sở thang quy ước ñánh giá với từng câu hỏi, thì thái ñộ của sinh viên với hoạt ñộng phòng chống ma tuý ñược kết luận sau khi căn cứ vào các biểu hiện sau: 96 + Thái ñộ tích cực: Khi ba mặt của thái ñộ ñồng nhất với nhau thể hiện tính tích cực. Cụ thể: nếu nhận thức ở mức ñộ 1,2 với tỷ lệ cao, ở các xúc cảm tích cực chiếm tỷ lệ cao, ở hành vi tích cực chiếm tỷ lệ cao. + Thái ñộ tiêu cực:Khi ba mặt của thái ñộ ñồng nhất với nhau thể hiện tính tiêu cực. Cụ thể: nếu nhận thức ở mức ñộ 3 cao, ở xúc xảm, tình cảm tiêu cực cao, ở hành vi tiêu cực cao