Tìm hiểu thực trạng công tác chỉ đạo hoạt động đổi mới PPDH của hiệu trưởng, phó hiệu trưởng các trường THCS huyện Vụ Bản - Tỉnh Nam Định

c sinh. - Lµ sù ¸p dông c¸c PPDH tÝch cùc, c¸c PPDH hiÖn ®¹i vµo qóa tr×nh d¹y häc. - Lµ sù øng dông c¸c thµnh t­ô cña KHKT, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo qu¸ tr×nh d¹y häc. - Lµ sù kÕ thõa, sö dông cã chän läc vµ s¸ng t¹o c¸c PPDH truyÒn thèng. - Lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi häc ho¹t ®éng vµ sö dông kinh nghiÖm cña m×nh. - §æi míi c¸ch tæ chøc, qu¶n lý ®Ó tèi ­u ho¸ qu¸ tr×nh d¹y häc. - §æi míi ph­¬ng ph¸p kiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ d¹y häc vµ viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch d¹y häc. Nh­ vËy, quan ®iÓm vµ còng lµ ®Þnh h­íng cña ®æi míi PPDH ë THCS lµ tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh, d¹y häc h­íng vµo viÖc ph¸t huy tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc, ®éc lËp, s¸ng t¹o cña ng­êi häc c. D¹y häc tÝch cùc: - D¹y häc tÝch cùc lµ mét quan ®iÓm d¹y häc víi luËn ®iÓm bao trïm lµ d¹y häc ph¶i ph¸t huy ®­îc tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc, s¸ng t¹o cña ng­êi häc. - Ph­¬ng ph¸p tÝch cùc (PPTC): + PPTC lµ mét kh¸i niÖm lµm viÖc, nh»m h­íng vµo viÖc tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp vµ ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o cña ng­êi häc. Trong ®ã c¸c ho¹t ®éng häc tËp ®­îc thùc hiÖn vµ ®iÒu khiÓn, ng­êi häc kh«ng thô ®éng mµ tù lùc lÜnh héi néi dung häc tËp. + Ho¹t ®éng häc tËp ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së sù hîp t¸c vµ giao tiÕp trong häc tËp ë møc ®é cao. + PPTC kh«ng ph¶i mét PPDH cô thÓ mµ lµ mét kh¸i niÖm réng, bao gåm nhiÒu ph­¬ng ph¸p, h×nh thøc,kü thuËt cô thÓ kh¸c nhau. - §Æc tr­ng cña d¹y häc tÝch cùc lµ: + ChuyÓn tõ d¹y häc truyÒn thô mét chiÒu sang viÖc tæ chøc cho häc sinh häc trong hµnh ®éng vµ b»ng hµnh ®éng tÝch cùc, chñ ®éng s¸ng t¹o chó träng h×nh thµnh n¨ng lùc, ph­¬ng ph¸p tù häc. + ChuyÓn tõ d¹y häc ®ång lo¹t, ®¬n ph­¬ng sang viÖc tæ chøc d¹y häc theo h×nh thøc t­¬ng t¸c x· héi, ®¶m b¶o sù ph©n ho¸ vÒ mÆt néi dung vµ c¸ thÓ ho¸ vÒ mÆt tæ chøc. + §æi míi c¸c h×nh thøc tæ chøc d¹y häc theo h­íng ®a d¹ng ho¸ vµ ®æi míi c¸ch häc cña häc sinh. - Cã 5 dÊu hiÖu ®Ó ph©n biÖt PPTC víi c¸c ph­¬ng ph¸p thô ®éng. §ã lµ: + D¹y vµ häc th«ng qua tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cu¶ häc sinh. + D¹y vµ häc chñ ®éng rÌn luyÖn ph­¬ng ph¸p tù häc. + T¨ng c­êng häc tËp c¸ thÓ, phèi hîp víi häc tËp hîp t¸c. + KÕt hîp ®¸nh gi¸ cña thÇy ®èi víi tù ®¸nh gi¸ cña trß. + Häc sinh tù gi¸c, thÝch thó víi viÖc häc. d. Mét sè PPDH tÝch cùc ë tr­êng THCS. Muèn ®æi míi c¸ch häc ph¶i ®æi míi c¸ch d¹y. Râ rµng, c¸ch d¹y chØ ®¹o c¸ch häc nh­ng ng­îc l¹i, thãi quen häc tËp cña trß ¶nh h­ëng ®Õn c¸ch d¹y cña thÇy. Cã tr­êng hîp häc sinh ®ßi hái c¸ch d¹y tÝch cùc ho¹t ®éng nh­ng gi¸o viªn ch­a ®¸p øng ®­îc. Còng cã tr­êng hîp, gi¸o viªn h¨ng h¸i ¸p dông PPDH tÝch cùc nh­ng thÊt b¹i v× häc sinh ch­a thÝch øng, vÉn quen lèi häc tËp thô ®éng. V× vËy gi¸o viªn ph¶i kiªn tr× dïng c¸ch d¹y ho¹t ®éng ®Ó dÇn x©y dùng cho häc sinh ph­¬ng ph¸p häc tËp chñ ®éng mét c¸ch võa søc tõ thÊp ®Õn cao. Do ®ã trong ®æi míi PPDH ph¶i cã sù hîp t¸c cña thÇy vµ trß, sù phèi hîp gi÷a ho¹t ®éng d¹y vµ ho¹t ®éng häc th× míi thµnh c«ng. * Nhãm ph­¬ng ph¸p thùc hµnh: Lµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc cho häc sinh vËn dông c¸c quy t¾c, c«ng thøc lý thuyÕt ®Ó lµm bµi t©p. * Ph­¬ng ph¸p th¶o luËn nhãm: Lµ ph­¬ng ph¸p gi¸o viªn chia líp thµnh nhiÒu nhãm nhá. C¸c thµnh viªn trong nhãm trao ®æi tù do vÒ vÊn ®Ò gi¸o viªn yªu cÇu nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho häc sinh béc lé quan ®iÓm vµ ý kiÕn riªng, ®ång thêi l¾ng nghe ý kiÕn, quan ®iÓm cña c¸c b¹n häc kh¸c. * Ph­¬ng ph¸p ®éng n·o: Lµ ph­¬ng ph¸p t¹o ra mét sè l­îng lín ý t­ëng s¸ng t¹o theo mét quy t¾c lµ: + Mäi ý t­ëng ®Òu ®­îc hoan nghªnh. + ChØ quan t©m ®Õn sè l­îng, chó kh«ng cÇn chÊt l­îng. + Kh«ng cho phÐp ®¸nh gi¸ c¸c ý t­ëng. + ý t­ëng lµ tµi s¶n. * PPDH ®Æt vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò: Lµ PPDH ®­a häc sinh vµo chÝnh sù t×m tßi cã hiÖu qu¶ cña c¸c nhµ khoa häc, tøc lµ chuyÓn ho¸ sù t×m tßi thµnh phÈm chÊt cña c¸ thÓ häc sinh theo con ®­êng tùa nh­ con ®­êng mµ loµi ng­êi ®· theo ®Ó kh¸m ph¸, t×m kiÕm vµ ®· vËt chÊt ho¸ thµnh c¸c ph¸t minh, ph¸t kiÕn. §Æc tr­ng cña d¹y häc nªu vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÓ hiÖn ë hai yÕu tè thµnh phÇn: T×nh huèng cã vÊn ®Ò vµ gi¶ thuyÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. * Nhãm ph­¬ng ph¸p trß ch¬i: Lµ mét d¹ng trß ch¬i ®­îc tæ chøc d­íi d¹ng tranh tµi gi÷a c¸c nhãm hoÆc c¸ nh©n. 1.2.2 HiÖu tr­ëng qu¶n lý ®æi míi PPDH. D¹y häc lµ mét ho¹t ®éng chñ yÕu vµ ®Æc tr­ng nhÊt cña mçi nhµ tr­êng. Do ®ã, chÊt l­îng gi¸o dôc phô thuéc tr­íc hÕt vµo chÊt l­îng d¹y häc. Trong ho¹t ®éng d¹y häc th× PPDH cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, lµ mét nh©n tè c¬ b¶n nhÊt, “®éng”, “s¸ng t¹o” nhÊt cña qu¸ tr×nh d¹y häc vµ nhê ®ã néi dung d¹y häc míi ®­îc thùc hiÖn. Nã quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, viÖc ®æi míi PPDH ®ang ®­îc ®Æt thµnh mét nhiÖm vô träng t©m trong ho¹t ®éng gi¸o dôc. C¸c nhµ khoa häc vµ qu¶n lý gi¸o dôc ®Òu thèng nhÊt r»ng viÖc ®æi míi sÏ theo hai h­íng c¬ b¶n lµ d¹y häc ph¶i ph¸t huy tÝnh tÝch cùc cu¶ häc sinh vµ tæ chøc c¸c qu¸ tr×nh d¹y häc ph¶i lÊy häc sinh lµm trung t©m. §¸nh gi¸ hai h­íng nµy, gi¸o s­ TrÇn Hång Qu©n ®· kh¼ng ®Þnh: “CÇn ph¶i ®æi míi m¹nh mÏ PPDH theo ®óng h­íng d¹y häc tÝch cùc, lÊy ng­êi häc lµm trung t©m”. D¹y häc h­íng vµo häc sinh, thùc chÊt lµ tæ chøc qu¸ tr×nh d¹y cña thÇy vµ qu¸ tr×nh häc cña trß theo h­íng thÇy h­íng dÉn cho tõng c¸ nh©n, tõng nhãm häc sinh vÒ c¸c t×nh huèng, c¸c vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. Häc sinh tù nghiªn cøu, t×m tßi c¸ch xö lý c¸c t×nh huèng, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò, tù m×nh t×m ra kiÕn thøc míi. Ngµy nay tr­íc sù bïng næ th«ng tin khoa häc còng nh­ yªu cÇu cÊp thiÕt cña sù nghiÖp CNH - H§H ®Êt n­íc, chóng ta ph¶i tiÕn hµnh ®æi míi gi¸o dôc, tøc lµ ph¶i ®æi míi vÒ môc tiªu, néi dung, ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn, tæ chøc qu¶n lý vµ kiÓm tra ®¸nh gi¸. Bëi vËy viÖc ®æi míi PPDH nãi chung vµ ®æi míi PPDH ë THCS nãi riªng võa lµ kÕ thõa cã chän läc, s¸ng t¹o nh÷ng thµnh tùu cña ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng võa tiÕp nhËn ®óng møc c¸c PPDH míi, øng dông c¸c thµnh tùu cña khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ th«ng tin vµo qu¸ tr×nh d¹y häc vµ ph¶i ®­îc duy tr× th­êng xuyªn ®Ó n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ d¹y häc. §Ó c«ng cuéc ®æi míi PPDH ®­îc tiÕn hµnh réng kh¾p vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao th× c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH trong nhµ tr­êng cña ng­êi hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng cÇn ®Æc biÖt ®­îc quan t©m, nhÊt lµ ®èi víi THCS, khi mµ qu¸ tr×nh ®æi míi néi dung, ch­¬ng tr×nh SGK vµ ®æi míi PPDH ®· thùc hiÖn xong mét vßng. Trong nhµ tr­êng, hiÖu tr­ëng lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm viÖc ®æi míi PPDH ë tr­êng m×nh nªn ph¶i ®Æt vÊn ®Ò nµy ë tÇm quan träng ®óng møc, trong sù phèi hîp víi c¸c ho¹t ®éng toµn diÖn cña nhµ tr­êng. HiÖu tr­ëng cÇn chñ ®éng nghiªn cøu n¾m v÷ng b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm cña PPTC, t×m hiÓu nh÷ng kinh nghiÖm ®æi míi PPDH, vËn dông vµo c¸c m«n häc. HiÖu tr­ëng cÇn cã th¸i ®é tr©n träng, ñng hé, khuyÕn khÝch mçi s¸ng kiÕn c¶i tiÕn dï nhá cña gi¸o viªn nh­ng còng cÇn biÕt h­íng dÉn, gióp ®ì gi¸o viªn vËn dông PPTC thÝch hîp víi m«n häc, ®Æc ®iÓm häc sinh, ®iÒu kiÖn d¹y vµ häc ë ®Þa ph­¬ng, lµm cho phong trµo ®æi míi PPDH ngµy cµng réng r·i, th­êng xuyªn vµ cã hiÖu qu¶ cao h¬n. §æi míi PPDH theo h­íng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng häc tËp cña häc sinh lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, kh«ng thÓ ngµy mét ngµy hai mµ ®«ng ®¶o gi¸o viªn tõ bá ®­îc kiÓu d¹y truyÒn thô kiÕn thøc, tiÕp thu thô ®éng ®· quen thuéc tõ l©u. ViÖc ph¸t triÓn c¸c PPDH tÝch cùc ®ßi hái mét sè ®iÒu kiÖn trong ®ã quan träng nhÊt lµ båi d­ìng gi¸o viªn, ®æi míi kh©u ®¸nh gi¸ häc sinh vµ gi¸o viªn. §Ó c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH trong nhµ tr­êng ®¹t hiÖu qu¶ cao th× ng­êi hiÖu tr­ëng cÇn tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p sau: - T¸c ®éng chuyÓn ho¸ vÒ mÆt nhËn thøc, t¹o ra nhu cÇu thiÕt th©n ®èi víi mçi thµnh viªn trong tËp thÓ s­ ph¹m: + NhËn thøc: ThÊy ®­îc quy luËt kh¸ch quan cña sù ®æi míi PPDH, ®æi míi lµ ph¸t triÓn, kh«ng ®æi míi lµ tôt hËu vµ cã nguy c¬ bÞ sa th¶i trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh lµnh m¹nh. + Tæ chøc båi d­ìng s©u vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô (c¶ vÒ lý luËn khoa häc lÉn néi dung, ph­¬ng ph¸p bé m«n), t¹o tiÒm n¨ng cho viÖc c¶i tiÕn PPDH cña tõng gi¸o viªn. + Sö dông nh÷ng biÖn ph¸p t©m lý x· héi ®Ó cho gi¸o viªn thuéc nhiÒu løa tuæi, th©m niªn nghÒ nghiÖp, n¨ng lùc tr×nh ®é kh¸c nhau v­ît qua nh÷ng mÆc c¶m hay nh÷ng ch­íng ng¹i vÒ t©m lý khi ®i vµo ®æi míi PPDH. - Tæ chøc chØ ®¹o ®æi míi PPDH. §©y lµ mét qu¸ tr×nh khã kh¨n phøc t¹p nh­ng cã nh÷ng mÆt thuËn lîi. V× thÕ, kh«ng ph¶i nãng véi mµ ph¶i tiÕn hµnh tõng b­íc ch¾c ch¾n vµ cã hiÖu qu¶: B­íc 1: ChuÈn bÞ ®iÒu kiÖn cho viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH: - Nghiªn cøu hiÖn tr¹ng vÒ mèi t­¬ng quan gi÷a n¨ng lùc tr×nh ®é, kü n¨ng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc cña gi¸o viªn. - Ph©n tÝch nguyªn nh©n cña sù tån t¹i c¸c ph­¬ng ph¸p l¹c hËu vµ sù xuÊt hiÖn cña c¸c ph­¬ng ph¸p míi. - Dù th¶o ch­¬ng tr×nh kÕ ho¹ch tæ chøc chØ ®¹o ®æi míi PPDH. - Tæ chøc héi th¶o trao ®æi trong tËp thÓ s­ ph¹m ®Ó thèng nhÊt ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng. B­íc 2: ChØ ®¹o thùc hiÖn ®æi míi PPDH: - ChuÈn bÞ t©m thÕ cho viÖc ®æi míi PPDH: T¸c ®éng nhËn thøc, t¹o dùng ®éng c¬, x©y dùng bÇu kh«ng khÝ hµo høng phÊn khëi tù gi¸c, tÝch cùc trong tËp thÓ s­ ph¹m vµ tËp thÓ häc sinh. - X©y dùng kÕ ho¹ch, hîp ®ång tËp thÓ, c¸ nh©n. - Ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua ®æi míi PPDH. - ChØ ®¹o ®iÓm. - Nh©n ®¹i trµ trªn toµn thÓ gi¸o viªn vµ ë mäi m«n häc. - Theo dâi ®iÒu hµnh, phèi hîp, ®iÒu chØnh uèn n¾n, ®¸nh gi¸ s¬ bé trong tõng giai ®o¹n. B­íc 3: KiÓm tra, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶, rót ra bµi häc kinh nghiÖm ®Ó triÓn khai tiÕp. Trong b­íc nµy cÇn ph¶i : - Tæ chøc c¸c h×nh thøc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ viÖc d¹y cña thÇy, viÖc häc cña trß. - S¬ kÕt thi ®ua, khen th­ëng, tr¸ch ph¹t(nÕu cÇn). - Tæ chøc viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm. - Tæng kÕt , nªu bµi häc qu¶n lý. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi ppdh cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n - tØnh nam ®Þnh. 2.1 Vµi nÐt vÒ kh¸ch thÓ ®iÒu tra: 2.1.1 VÒ ®Þa bµn nghiªn cøu: Vô B¶n lµ mét huyÖn t­¬ng ®èi nhá cña tØnh Nam §Þnh gåm 18 x· víi 19 tr­êng THCS, cã nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp lµ chñ yÕu. MÆc dï møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi cßn rÊt khiªm tèn so víi c¶ tØnh nh­ng phong trµo x· héi ho¸ gi¸o dôc ®· vµ ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ c¶ ë bÒ réng lÉn chiÒu s©u. NhiÒu n¨m liÒn, ngµnh GD-§T huyÖn Vô B¶n ®­îc UBND tØnh Nam §Þnh tÆng cê “ Thi ®ua xuÊt s¾c” v× cã nh÷ng thµnh tÝch næi bËt vÒ chÊt l­îng gi¸o viªn giái, häc sinh giái c¸c cÊp vµ chÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn. §Ó cã ®­îc thµnh tÝch rùc rì Êy ph¶i kÓ ®Õn c«ng lao to lín cña c¸c cÊp l·nh ®¹o chÝnh quyÒn, c¸c ban ngµnh ®oµn thÓ trong toµn huyÖn, c¸c c¸n bé qu¶n lý, gi¸o viªn, nh©n viªn trong c¸c nhµ tr­êng trong ®ã cã c¸n bé qu¶n lý c¸c tr­êng THCS ®Æc biÖt lµ c¸c hiÖu tr­ëng vµ c¸c phã hiÖu tr­ëng. HiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng nhµ tr­êng trong ®ã quan träng nhÊt lµ ®¶m b¶o chÊt l­îng gi¸o dôc ë tr­êng m×nh, nhÊt lµ ho¹t ®éng d¹y häc. §Ó chÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn ®­îc n©ng cao th× nhiÖm vô quan träng nhÊt cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c nhµ tr­êng lµ chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH. ChÝnh v× thÕ mµ chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra c¸c hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n vÒ viÖc chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS. 2.1.2 VÒ kh¸ch thÓ ®iÒu tra: Kh¸ch thÓ ®iÒu tra ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau: B¶ng 1: Kh¸ch thÓ ®iÒu tra: DÊu hiÖu SL §é tuæi Chøc vô Th©m niªn QL Giíi tÝnh S ≤ 40 41 - 50 > 50 HT PHT ≤ 10 10 - 20 > 20 Nam N÷ SL 8 14 10 16 16 12 20 0 20 12 32 % 25 43,8 31,2 50 50 37,5 62,5 0 62,5 37,5 100 Qua b¶ng thèng kª chóng t«i thÊy ®éi ngò hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n cã ®é tuæi t­¬ng ®èi ®ång ®Òu. Cã 25% sè ng­êi d­íi 40 tuæi, ®©y lµ ®é tuæi mµ søc khoÎ vµ trÝ tuÖ ®ang ë tuæi sung m·n cã thÓ lµm nªn nh÷ng thµnh tÝch xuÊt s¾c trong sù nghiÖp, gãp phÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn cña c¶ huyÖn. Bªn c¹nh ®ã cã 43,8% sè ng­êi ë ®é tuæi 41-50, ë ®é tuæi nµy kinh nghiÖm sèng, kinh nghiÖm gi¶ng dËy ®Æc biÖt lµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®· tÝch luü ®­îc kh¸ nhiÒu, gióp hä thu ®­îc thµnh c«ng lín trong c«ng t¸c qu¶n lý cña m×nh. Víi 31,2% sè ng­êi ë ®é tuæi trªn 50 cho ta dÊu hiÖu s¾p cã sù thay thÕ trong ®éi ngò CBQL. §©y lµ mét thuËn lîi v× ®éi ngò CBQL ®­îc trÎ ho¸ n¨ng ®éng s¸ng t¹o nh­ng còng cã kh«ng Ýt khã kh¨n vÒ kinh nghiÖm qu¶n lý. Trong sè 18 ng­êi ®­îc ®iÒu tra cã 6 n÷, nh­ vËy tû lÖ CBQL n÷ ®· t¨ng lªn so víi tr­íc kia. §©y lµ dÊu hiÖu ®¸ng mõng v× chÞ em phô n÷ ®· thùc sù “giái viÖc tr­êng, ®¶m viÖc nhµ”, cã ý thøc phÊn ®Êu v­¬n lªn trong sù nghiÖp, lµm g­¬ng cho nh÷ng gi¸o viªn n÷ (chiÕm tû lÖ lín) häc tËp, noi theo. Cã 62,5% sè CBQL cã th©m niªn c«ng t¸cqu¶n lý trªn 10 n¨m, chóng t«i nhËn thÊy ®éi ngò CBQL c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n cã kinh nghiÖm qu¶n lý v÷ng vµng, gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc, nhÊt lµ ®æi míi PPDH hiÖn nay. Tuy nhiªn còng cã tíi 37,5% sè CBQLcã th©m niªn qu¶n lý d­íi 10 n¨m, trong sè nµy cã nh÷ng ng­êi kinh nghiÖm qu¶n lý cßn ch­a nhiÒu, sÏ gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n trong viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH. 2.2. thùc tr¹ng c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n. Thùc tr¹ng c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n ®­îc nh×n nhËn d­íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau nh­ng trong ph¹m vi nghiªn cøu cña ®Ò tµi chóng t«i tËp trung ®iÒu tra nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n sau ®©y: - NhËn thøc cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n vÒ ®æi míi PPDH ë THCS. - C¸c biÖn ph¸p ®· ®­îc hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n sö dông trong chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS. - Nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ chñ yÕu cña viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH vµ nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng ®ã. (Nh÷ng néi dung nµy ®Òu ®­îc thÓ hiÖn râ trong phiÕu ®iÒu tra ë phÇn phô lôc cña v¨n b¶n.) 2.2.1 NhËn thøc cña hiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng vÒ nh÷ng néi dung c¬ b¶n cña ®æi míi PPDH ë THCS: §Ó nghiªn cøu thùc tr¹ng viÖc chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n, tr­íc hÕt chóng t«i t×m hiÓu nhËn thøc cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n vÒ ®æi míi PPDH ë THCS v× chóng t«i cho r»ng tÊt c¶ mäi ho¹t ®éng ®Òu b¾t ®Çu tõ nhËn thøc. NhËn thøc ®óng th× ho¹t ®éng ®¹t kÕt qu¶ tèt. NhËn thøc ch­a ®óng hoÆc sai th× kÕt qu¶ ho¹t ®éng kÐm thËm chÝ cßn g©y ra hËu qu¶ xÊu. CBQL cã nhËn thøc ®óng vÒ ®æi míi PPDH th× míi cã hµnh ®éng qu¶n lý ®óng. B¶ng 2: NhËn thøc cña HT, PHT c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n vÒ ®æi míi PPDH: STT Néi dung R§Y §Y PV K§Y Tæng SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 §æi míi PPDH lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan 20 62,5 12 37,5 32 100% 2 §æi míi PPDH lµ nhiÖm vô träng t©m cña ®æi míi néi dung, ch­¬ng tr×nh THCS 22 68,8 8 25 2 6,3 32 100% 3 §æi míi PPDH theo h­íng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng,s¸ng t¹o cña HS 16 50 16 50 32 100% 4 Lµ sù kÕ thõa, sö dông cã chän läc vµ s¸ng t¹o c¸c PPDH truyÒn thèng 22 68.8 10 31.3 32 100% 5 Lµ sù ¸p dông c¸c PPDH tÝch cùc, c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc hiÖn ®¹i 18 56,3 12 37.5 2 6,3 32 100% 6 Lµ sù øng dông c¸c thµnh tùu cña KHKT, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo qu¸ tr×nh d¹y häc 16 50 14 43.8 2 6,3 32 100% 7 §æi míi PPDH ph¶i tiÕn hµnh ®ång bé víi viÖc ®æi míi c¸c yÕu tè kh¸c cña qu¸ tr×nh d¹y häc 20 62,5 12 37,5 32 100% Tõ kÕt qu¶ thu ®­îc ë b¶ng 2 chóng t«i nhËn thÊy: - Nh×n chung c¸c CBQL ë c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n ®Òu nhËn thøc ®óng, n¾m v÷ng nh÷ng quan niÖm, néi dung c¬ b¶n vÒ ®æi míi PPDH ë THCS. - Cô thÓ: 100% ý kiÕn ®ång ý víi néi dung ®æi míi PPDH lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, ®iÒu nµy chøng tá r»ng hä rÊt chñ ®éng trong viÖc thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc, ®æi míi PPDH. - Trong viÖc ®æi míi néi dung, ch­¬ng tr×nh THCS, 100% ý kiÕn cho r»ng ®æi míi PPDH lµ nhiÖm vô träng t©m, nh­ vËy hä sÏ ®Çu t­ trÝ tuÖ, c«ng søc vµo viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn. - Cã 100% ý kiÕn nhÊt trÝ ®æi míi PPDH theo h­íng ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh, trong ®ã cã kÕ thõa, sö dông cã chän läc vµ s¸ng t¹o c¸c PPDH truyÒn thèng vµ ®æi míi PPDH ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ®ång bé víi viÖc ®æi míi c¸c yÕu tè kh¸c cña qu¸ tr×nh d¹y häc. - §èi víi viÖc ¸p dông c¸c PPDH tÝch cùc, c¸c PPDH hiÖn ®¹i vµ øng dông c¸c thµnh tùu cña KHKT, c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµo qu¸ tr×nh d¹y häc th× mét sè CBQL cßn ph©n v©n dÌ dÆt. Hä cho r»ng kh«ng lµm nh­ thÕ th× chÊt l­îng d¹y häc, chÊt l­îng gi¸o dôc vÉn ®­îc ®¶m b¶o. - ë c©u hái më, cã ý kiÕn kh¸c cho r»ng, ®æi míi PPDH ë THCS lµ ph¶i d¹y cho häc sinh biÕt hîp t¸c mét c¸ch s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh häc tËp. - So s¸nh víi kÕt qu¶ ®iÒu tra cña c¸c tr­êng ë huyÖn ý yªn, Mü Léc th× thÊy r»ng nh÷ng néi dung trªn ®©y ®Òu t­¬ng ®èi thèng nhÊt, t­¬ng ®ång. Nh­ vËy cã thÓ thÊy r»ng, c¸c CBQL ë c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n nãi riªng vµ tØnh Nam §Þnh nãi chung ®Òu nhËn thøc ®óng ®¾n vµ n¾m v÷ng nh÷ng quan niÖm, néi dung c¬ b¶n vÒ ®æi míi PPDH ë THCS. §©y lµ mét thuËn lîi lín cho c«ng cuéc ®æi míi gi¸o dôc nãi chung vµ ®æi míi PPDH nãi riªng. 2.2.2. C¸c biÖn ph¸p chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS ë c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n: T×m hiÓu vÒ c¸c biÖn ph¸p chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n, chóng t«i x¸c ®Þnh ®©y lµ nh÷ng néi dung c¬ b¶n nhÊt trong viÖc t×m hiÓu, ®¸nh gi¸ vÒ thùc tr¹ng c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS. Trong phiÕu ®iÒu tra, chóng t«i sö dông nh÷ng c©u hái kÝn vÒ c¸c nhãm biÖn ph¸p. Trong mçi nhãm biÖn ph¸p chóng t«i chØ ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ mang tÝnh quy tr×nh cña viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH. B¶ng 3: C¸c nhãm biÖn ph¸p ®· ®­îc HT, PHT c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n sö dông trong chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS: STT Nhãm biÖn ph¸p Møc ®é sö dông HiÖu qu¶ TX TT KTX RTD CTD KTD SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 T¸c ®éng ®Õn nhËn thøc, t¹o t©m thÕ cho GV 30 93.7 2 6.3 24 75 8 25 2 ChuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi 20 62.5 10 31.2 2 6.3 26 81.3 6 18.7 3 LËp kÕ ho¹ch vµ thèng nhÊt kÕ ho¹ch ho¹t ®éng 22 68.8 8 25 2 6.3 28 87.5 2 6.3 2 6.3 4 ChØ ®¹o ®iÓm 28 87.5 4 12.5 28 87.5 4 12.5 5 ChØ ®¹o më réng ®¹i trµ 26 81,3 6 18.7 26 81.3 6 18.7 6 Tæng kÕt ®¸nh gi¸ 24 75 6 18.7 2 6.3 30 93.7 2 6.3 Theo c¸c sè liÖu thèng kª ë b¶ng 3, chóng t«i thÊy r»ng: - PhÇn lín c¸c ý kiÕn ®Òu kh¼ng ®Þnh sö dông c¶ 6 biÖn ph¸p mµ chóng t«i ®· nªu vµ ®· thu ®­îc hiÖu qu¶ tèt.Trong ®ã 100% ý kiÕn cho r»ng 5 nhãm biÖn ph¸p ®Çu ®Òu ®­îc sö dông vµ ®Òu cã t¸c dông, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. - §Æc biÖt nhãm biÖn ph¸p “T¸c ®éng ®Õn nhËn thøc, t¹o t©m thÕ s½n sµng tham gia ®æi míi PPDH cho GV” cã tíi 93.7% ý kiÕn cho biÕt lµ ®­îc sö dông mét c¸ch th­êng xuyªn vµ rÊt cã t¸c dông (75%), nhãm biÖn ph¸p “ChØ ®¹o ®iÓm” còng ®­îc sö dông rÊt th­êng xuyªn (87.5%) vµ còng cã tíi 87.5% sè ý kiÕn nhÊt trÝ lµ rÊt cã t¸c dông. §©y lµ hai nhãm biÖn ph¸p ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. - Tuy nhiªn cã 5,6% ý kiÕn cho r»ng nhãm biÖn ph¸p “Tæng kÕt ®¸nh gi¸” ch­a ®­îc sö dông mét c¸ch th­êng xuyªn mÆc dï lµ nã cã t¸c dông. §Ó t×m hiÓu mét c¸ch cô thÓ h¬n n÷a nh÷ng biÖn ph¸p ®· ®­îc sö dông ®Ó chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n, trong mçi nhãm biÖn ph¸p chóng t«i ®­a ra tõng biÖn ph¸p cô thÓ d­íi d¹ng c¸c c©u hái kÝn, ®­îc thÓ hiÖn trong c¸c b¶ng sè liÖu sau ®©y: B¶ng 3a: BiÖn ph¸p t¸c ®éng ®Õn nhËn thøc: STT BiÖn ph¸p Møc ®é sö dông HiÖu qu¶ TX TT KTX RTD CTD KTD SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 Tæ chøc häc tËp, héi th¶o §MPP. 30 93,7 2 6,3 0 0 28 75 4 25 0 0 2 BiÖn ph¸p t©m lý 24 75 8 25 0 0 16 50 16 50 0 0 Qua b¶ng sè liÖu trªn chóng t«i thÊy r»ng 100% ý kiÕn cho r»ng c¸c biÖn ph¸p nµy ®Òu ®­îc sö dông vµ ®Òu cã t¸c dông. Trong hai biÖn ph¸p kÓ trªn th× biÖn ph¸p “Tæ chøc häc tËp, héi th¶o” ®­îc 93,7% sè ý kiÕn cho r»ng ®­îc sö dông mét c¸ch th­êng xuyªn vµ rÊt cã t¸c dông (75%). BiÖn ph¸p “t©m lý x· héi” ®­îc sö dông t­¬ng ®èi th­êng xuyªn, cã t¸c dông song ch­a cao. Trong mäi ho¹t ®éng, ®Ó ®¶m b¶o thµnh c«ng th× c«ng t¸c chuÈn bÞ lµ rÊt quan träng. §Æc biÖt lµ ho¹t ®éng ®æi míi PPDH, viÖc chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®æi míi ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong hai nhãm biÖn ph¸p ®­îc chó träng nhÊt, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt trong qu¸ tr×nh ®æi míi PPDH. Chóng t«i ®· ®­a ra 4 biÖn ph¸p c¬ b¶n trong viÖc chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®æi míi ®Ó ®iÒu tra vµ thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: B¶ng 3b: C¸c biÖn ph¸p chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®æi míi: STT BiÖn ph¸p Møc ®é sö dông HiÖu qu¶ TX TT KTX RTD CTD KTD SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 Kh¶o s¸t ®éi ngò, rµ so¸t ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt 28 87,5 4 12,5 0 0 20 62,5 12 37,5 0 0 2 Båi d­ìng ®éi ngò vÒ ®æi míi PP 30 93,7 2 6,3 0 0 22 68,7 10 31,3 0 0 3 Hoµn thiÖn vµ trang bÞ míi, CSVC vµ PTKTDH 24 75 8 25 12 37,5 20 62,5 0 0 4 Ph¸t hiÖn nh©n tè tÝch cùc 32 100 0 0 0 0 26 81,3 6 18,7 0 0 Nh­ vËy, trong 4 biÖn ph¸p cña nhãm biÖn ph¸p “chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®æi míi”, 100% sè ý kiÕn cho r»ng biÖn ph¸p 1;2;4 ®­îc sö dông vµ cã hiÖu qu¶. Trong ®ã næi bËt nhÊt lµ biÖn ph¸p ph¸t hiÖn nh©n tè tÝch cùc ®­îc sö dông th­êng xuyªn 100% vµ rÊt cã t¸c dông (81,3%). TiÕp ®ã lµ biÖn ph¸p båi d­ìng ®éi ngò ®æi míi PPDH (93,7% cho r»ng sö dông th­êng xuyªn vµ 68,7% cho r»ng r¾t cã t¸c dông). B¶ng 3c: BiÖn ph¸p lËp kÕ ho¹ch vµ thèng nhÊt kÕ ho¹ch hµnh ®éng: STT BiÖn ph¸p Møc ®é sö dông HiÖu qu¶ TX TT KTX RTD CTD KTD SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 Thµnh lËp ban chØ ®¹o, dù th¶o kÕ ho¹ch 28 87,5 4 12,5 0 0 26 81,3 6 18,7 0 0 2 Tæ chøc héi th¶o thèng nhÊt kÕ ho¹ch hµnh ®éng 30 93,7 2 6,3 0 0 30 93,7 2 6,3 0 0 3 Ph¸t ®éng thi ®ua 28 87,5 4 12,5 0 0 20 62,5 12 37,5 0 0 Qua b¶ng trªn chóng t«i thÊy 100% sè ý kiÕn cho biÕt c¶ 3 biÖn ph¸p ®Òu ®­îc sö dông vµ ®Òu cã t¸c dông. §Æc biÖt cã 93,7% ý kiÕn cho r»ng “tæ chøc héi th¶o thèng nhÊt kÕ ho¹ch hµnh ®éng” ®­îc sö dông mét c¸ch th­êng xuyªn vµ rÊt cã t¸c dông. Tuy nhiªn chóng t«i còng thÊy r»ng, mÆc dï biÖn ph¸p “ ph¸t ®éng thi ®ua” cã ®­îc sö dông nh­ng hiÖu qu¶ ch­a cao (37,5% cho r»ng cã t¸c dông). Cïng víi nhãm biÖn ph¸p “chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn ®æi míi” th× “chØ ®¹o ®iÓm” lµ nhãm biÖn ph¸p ®­îc ®¸nh gi¸ rÊt cao. Trong nhãm biÖn ph¸p nµy chóng t«i t×m ra 4 biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó tiÕn hµnh ®iÒu tra theo b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 3d: BiÖn ph¸p chØ ®¹o ®iÓm: STT BiÖn ph¸p Møc ®é sö dông HiÖu qu¶ TX TT KTX RTD CTD KTD SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 X©y dùng chuÈn ®¸nh gi¸ 26 81,3 4 12,5 2 6,3 22 68,8 10 31,2 0 0 2 Thèng nhÊt c¸ch thiÕt kÕ bµi häc 24 75 8 25 0 0 22 68,8 10 31,2 0 0 3 D¹y thö nghiÖm 28 87,5 4 12,5 0 0 28 87,5 4 12,5 0 0 4 Dù giê, ®¸nh gi¸ giê d¹y, rót kinh nghiÖm 28 87,5 4 12,5 0 0 30 93,7 2 6,3 0 0 Tõ sè liÖu thu ®­îc ë b¶ng 3d, chóng t«i thÊy r»ng “d¹y thö nghiÖm” vµ "dù giê, rót kinh nghiÖm” lµ biÖn ph¸p ®­îc sö dông th­êng xuyªn nhÊt (87,5%), ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt (87,5%) Bªn c¹nh ®ã, “x©y dùng chuÈn ®¸nh gi¸” lµ viÖc lµm rÊt cÇn thiÕt, rÊt hiÖu qu¶, nã gióp cho mçi gi¸o viªn cã c¨n cø ®Ó phÊn ®Êu ®¹t kÕt qu¶ c«ng t¸c tèt nh­ng vÉn cã mét sè CBQL (6,3%) cho r»ng kh«ng ®­îc sö dông th­êng xuyªn. Trong bÊt cø ho¹t ®éng nµo th× kh©u tæng kÕt ®¸nh gi¸ còng ®Òu ®­îc coi träng. Nã gióp ta nh×n nhËn l¹i qu¸ tr×nh thùc hiÖn, kÕt qu¶ ®¹t ®­îc nh­ thÕ nµo, cßn h¹n chÕ g× ®Ó tõ ®ã cßn triÓn khai tiÕp c¸c ho¹t ®éng. Cã 4 biÖn ph¸p trong nhãm biÖn ph¸p “Tæng kÕt ®¸nh gi¸” ®­îc chóng t«i lùa chän ®Ó ®iÒu tra. C¸c biÖn ph¸p vµ kÕt qu¶ thÓ hiÖn: B¶ng 3e: BiÖn ph¸p tæng kÕt ®¸nh gi¸: STT BiÖn ph¸p Møc ®é sö dông HiÖu qu¶ TX TT KTX RTD CTD KTD SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 S¬ kÕt thi ®ua, khen th­ëng, tr¸ch ph¹t 28 87,5 4 12,5 0 0 24 75 8 25 0 0 2 Tæng kÕt theo häc kú, n¨m häc 30 93,7 2 6,3 0 0 20 62,5 12 37,5 0 0 3 ViÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm 24 75 8 25 0 0 4 12,5 28 87,5 0 0 4 Héi th¶o trao ®æi kinh nghiÖm 26 81,2 6 28,8 0 0 28 87,5 4 12,5 0 0 Chóng t«i thÊy r»ng 100% sè ý kiÕn cho r»ng c¶ 4 biÖn ph¸p trªn ®Òu ®­îc sö dông vµ ®Òu cã t¸c dông trong viÖc chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH. Trong 4 biÖn ph¸p nµy th× “ S¬ kÕt thi ®ua, khen th­ëng tr¸ch ph¹t” vµ “ Héi th¶o trao ®æi kinh nghiÖm” ®­îc sö dông th­êng xuyªn h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n. biÖn ph¸p “ViÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm” ®­îc sö dông t­¬ng ®èi th­êng xuyªn song t¸c dông ch­a cao (chØ 12,5% cho r»ng rÊt t¸c dông). §Ó ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êngTHCS huyÖn Vô B¶n mét c¸ch kh¸i qu¸t vµ chØ ra ®­îc nh÷ng mÆt m¹nh, nh÷ng h¹n chÕ cña c«ng t¸c nµy tõ ®ã t×m kiÕm nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS , chóng t«i ®­a ra 6 ­u ®iÓm chÝnh, 5 h¹n chÕ c¬ b¶n trong chØ ®¹o dæi míi PPDH ë THCS vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra theo b¶ng sau: B¶ng 4a: Nh÷ng ­u ®iÓm chÝnh cña c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS: STT Néi dung ý kiÕn §ång ý Kh«ng ®ång ý SYK % SYK % 1 T¹o b­íc chuyÓn biÕn râ rÖt vÒ nhËn thøc vµ h×nh thµnh th¸i ®é tÝch cùc vÒ ®æi míi c¸ch d¹y vµ häc 32 100 0 0 2 TriÓn khai ®æi míi PPDH theo ®óng ®Þnh h­íng ®Ò ra 32 100 0 0 3 GV ®· thùc hiÖn ®æi míi c¸ch so¹n gi¸o ¸n, c¸ch x¸c ®Þnh môc tiªu bµi häc, c¸ch ®Æt c©u hái trªn líp ®¸p øng yªu cÇu ®Ò ra. 32 100 0 0 4 GV ®· dÇn h×nh thµnh c¸ch d¹y míi: Sö dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p, m¹nh d¹n sö dông ph­¬ng tiÖn, kü thuËt d¹þ häc hiÖn ®¹i 32 100 0 0 5 §æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc ®· gãp phÇn t¹o b­íc chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ vÒ chÊt l­îng d¹y vµ häc 32 100 0 0 6 §æi míi PPDH dÇn ®i vµo thùc chÊt vµ chiÒu s©u 32 100 0 0 KÕt qu¶ thu ®­îc tõ b¶ng 4a cho thÊy: 100%sè ý kiÕn ®ång ý víi nh÷ng ­u ®iÓm chÝnh mµ chóng t«i ®­a ra, nhÊt lµ viÖc ®æi míi c¸ch x¸c ®Þnh môc tiªu, c¸ch so¹n gi¸o ¸n, c¸ch ®Æt c©u hái trªn líp...lµ nh÷ng ®æi míi cã thÓ thùc hiÖn ®­îc ngay víi mäi gi¸o viªn. §Æc biÖt lµ ®æi míi PPDH ®· gãp phÇn t¹o b­íc chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ chÊt l­îng d¹y vµ häc: häc sinh tÝch cùc, tù gi¸c, chñ ®éng, s¸ng t¹o trong häc tËp, cã kü n¨ng tù häc vµ vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn. H¬n thÕ n÷a, ®æi míi PPDH®· dÇn ®i vµo thùc chÊt vµ cã chiÒu s©u. Bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm chÝnh th× vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n ®­îc ®iÒu tra theo b¶ng sau: B¶ng 4b: Nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n cña c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS: STT Néi dung ý kiÕn §ång ý Kh«ng ®ång ý SYK % SYK % 1 Mét bé phËn GV ng¹i ®æi míi, kh¶ n¨ng thÝch øng sù ®æi míi kÐm 32 100 0 0 2 C«ng t¸c chØ ®¹o thùc sù cßn ch­a ®­îc khoa häc, bµi b¶n nhÊt lµ kh©u kiÓm tra ®¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm cßn ch­a ®­îc lµm tèt 32 100 0 0 3 ViÖc ®æi míi ®«i khi cßn mang tÝnh h×nh thøc, ch­a ®i vµo chiÒu s©u 32 100 0 0 4 Ch­a tiÕn hµnh ®æi míi PP mét c¸ch ®ång bé víi c¸c yÕu tè kh¸c 32 100 0 0 5 Ch­a ®¹t ®ùoc toµn bé c¸c yªu cÇu ®Æt ra vÒ ®æi míi ph­¬ng ph¸p 32 100 0 0 Nh­ vËy, tÊt c¶ c¸c ý kiÕn ®Òu ®ång ý víi 5 h¹n chÕ c¬ b¶n mµ chóng t«i ®· chØ ra. ViÖc ®æi míi chØ ®­îc thùc hiÖn nhiÒu vµ cã hiÖu qu¶ trong c¸c ®ît héi gi¶ng, thao gi¶ng cßn trong thùc tÕ gi¶ng d¹y hµng ngµy ë mét sè m«n, mét sè tiÕt vÉn cßn mang tÝnh h×nh thøc, thùc hiÖn mét c¸ch hêi hît. MÆt kh¸c, viÖc ®æi míi PPDH muèn cã hiÖu qu¶ cao ph¶i tiÕn hµnh mét c¸ch ®ång bé víi c¸c yÕu tè, ®æi míi c¸ch ®¸nh gi¸, c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc, ®éi ngò gi¸o viªn... mµ nh÷ng yÕu tè nµy kh«ng ph¶i mét sím mét chiÒu mµ cã ngay ®­îc. Ngoµi nh÷ng h¹n chÕ c¬ b¶n mµ chóng t«i ®· chØ ra, cßn mét sè h¹n chÕ kh¸c ®­îc nªu ra trong c©u hái më nh­: - PhÇn lín CBQL chØ ®­îc ®µo t¹o chuyªn mét m«n nªn trong viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH ë nh÷ng m«n kh«ng ®­îc ®µo t¹o gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. - NhËn thøc vµ sù quan t©m cña nh©n d©n ®Õn phong trµo ®æi míi gi¸o dôc ë ®Þa ph­¬ng ch­a cao. - NÒn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng cßn nghÌo møc thu nhËp cña ng­êi d©n thÊp. §Ó t×m c©u tr¶ lêi cho nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn trong phiÕu ®iÒu tra chóng t«i ®­a ra nh÷ng yÕu tè cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng ®æi míi PPGD ë THCS. Chóng t«i ®· chØ ra 6 yÕu tè c¬ b¶n ¶nh h­ëng ®Õn vÊn ®Ò nµy vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra møc ®é ¶nh h­ëng theo thø bËc cña c¸c yÕu tè ®ã. KÕt qu¶ ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng sau: B¶ng 5: Nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH ë THCS. STT C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng Møc ®é ¶nh h­ëng ®iÓm 1 2 3 4 5 6 SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 §éi ngò gi¸o viªn: NhËn thøc vµ th¸i ®é, kh¶ n¨ng thÝch øng víi sù ®æi míi 6 18,7 22 68,8 4 12,5 162 2 Häc sinh: TÝch cùc h­ëng øng, thÝch øng nhanh víi sù ®æi míi 2 6,3 4 12,5 6 18,7 10 62,5 52 3 C¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ kü thuËt d¹y häc 2 6,3 6 18,7 4 12,5 6 18,7 14 43,8 72 4 Ch­¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa, c¸ch thøc ®¸nh gi¸. 2 6,3 2 6,3 8 25 18 56,3 2 6,3 112 5 Sù chØ ®¹o cã hiÖu qu¶ cña qu¶n lý cÊp trªn. 4 12,5 8 25 2 6,3 6 18,7 4 12,5 8 25 106 6 NhËn thøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng. 18 56,3 6 18,7 4 12,5 2 6,3 2 6,3 164 (Ghi chó: Møc ®é 1: 6 ®iÓm; møc ®é 2: 5 ®iÓm; ......; møc ®é 6: 1 ®iÓm) Qua sè liÖu thèng kª ë b¶ng 5 chóng t«i thÊy r»ng: - NhËn thøc vµ n¨ng lùc qu¶n lý cña hiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng ®­îc coi lµ yÕu tè cã ¶nh h­ëng nhiÒu nhÊt, mang tÝnh quyÕt ®Þnh chÊt l­îng, hiÖu qu¶ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPGD ë THCS. HiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng lµ nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chÊt l­îng, hiÖu qu¶ mäi ho¹t ®éng c¶ nhµ tr­êng trong ®ã ho¹t ®éng dËy häc lµ träng t©m. - NhËn thøc vµ th¸i ®é, kh¶ n¨ng thÝch øng víi sù ®æi míi gi¸o dôc nãi chung vµ ®æi míi PPDH nãi riªng cña ®éi ngò gi¸o viªn còng ¶nh h­ëng kh«ng nhá ®Õn viÖc qu¶n lý ®æi míi PPDH ë THCS v× gi¸o viªn võa lµ ng­êi thiÕt kÕ, võa lµ ng­êi thi c«ng ho¹t ®éng d¹y, lµ ng­êi tæ chøc c¸c ho¹t ®éng cho häc sinh trong c¸c giê häc. - Bªn c¹nh ®ã chóng t«i còng thÊy r»ng sù chØ ®¹o s©u s¸t, cã hiÖu qu¶ cña cÊp trªn vµ sù h­ëng øng tÝch cùc, kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh víi sù ®æi míi cña häc sinh còng cã nh÷ng ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS. - Ngoµi ra ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa míi ®· cã c¸ch biªn so¹n, c¸ch viÕt gãp phÇn gîi ý vÒ ph­¬ng ph¸p cho ng­êi dËy, nót th¾t vÒ néi dung, ch­¬ng tr×nh ®· phÇn nµo ®ù¬c gi¶i to¶ nªn kh«ng g©y ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc chØ ®¹o ®æi míi PPDH ë THCS. Tuy nhiªn viÖc ®æi míi c¸ch thøc ®¸nh gi¸ ch­a kÞp thêi víi ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh, c¸ch ®¸nh gi¸ phÇn lín vÉn nÆng vÒ kiÕn thøc mµ ch­a chó träng ®Õn kü n¨ng, th¸i ®é mét c¸ch ®óng mùc còng cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS. - YÕu tè c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ kü thuËt d¹y häc còng Ýt nhiÒu cã ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng ®ái míi PPDH bëi v× ®Ó ®æi míi PPDH th× cÇn ph¶i cã nh÷ng ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn ®¹i vµ gi¸o viªn ph¶i biÕt sö dông chóng mét c¸ch thµnh th¹o, tõ ®ã l«i cuèn häc sinh vµo bµi häc vµ khai th¸c néi dung bµi häc mét c¸ch s©u s¾c h¬n. S¬ kÕt: Qua c¸c sè liÖu ®· thu ®­îc trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra chóng t«i thÊy: C¸c hiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô b¶n ®· n¾m v÷ng nh÷ng néi dung ®æi míi PPDH vµ ®· cã nhiÒu biÖn ph¸p qu¶n lý ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc cã hiÖu qu¶. Tuy vËy, ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ch­a thùc sù ®i vµo chiÒu s©u, cßn cã nh÷ng bÊt cËp cÇn ®­îc gi¶i quyÕt so s¸nh víi nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña t¸c gi¶ L­¬ng ThÞ Hµ trªn CBQL c¸c tr­êng THCS huyÖn ý Yªn vµ t¸c gi¶ Ba chóng t«i thÊy cã nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång kh¸ lín. Nh÷ng ­u ®iÓm chÝnh, nh÷ng nh­îc ®iÓm c¬ b¶n, nh÷ng yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc qu¶n lý ®æi míi PPDH ë THCS vµ møc ®é ¶nh h­ëng cña nã lµ c¬ së ®Ó ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý ®æi míi PPDH ë THCS. ViÖc n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ qu¶n lý ®æi míi PPDH còng chÝnh lµ n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ d¹y häc. Ch­¬ng 3: mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi ppdh ë thcs Qua ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë c¸c tr­êng THCS huyÖnVô B¶n, ý Yªn, Mü Léc. Trªn c¬ së thùc tr¹ng, lý gi¶i nh÷ng nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng ®ã chóng t«i ®­a ra 5 gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý ®æi míi PPDH ë THCS vµ tiÕn hµnh ®iÒu tra thu thËp ý kiÕn cña CBQL vÒ c¸c gi¶i ph¸p ®ã. KÕt qu¶ thu ®­îc ë b¶ng sau: B¶ng 6: Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý ®æi míi PPDH ë THCS. STT Gi¶i Ph¸p TÝnh cÊp thiÕt TÝnh kh¶ thi RCT CT KCT RKT IKT KKT SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % SYK % 1 N©ng cao h¬n n÷a nhËn thøc vµ båi d­ìng ®éi ngò gi¸o viªn vÒ ®æi míi PPDH ë THCS. 16 50 16 50 0 0 28 87,5 4 12,5 0 0 2 TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn d¹y häc. 14 43,8 18 56,2 0 0 28 87,5 4 12,5 0 0 3 TiÕn hµnh tæng kÕt ®¸nh gi¸ trªn nh÷ng quy m« kh¸c nhau ®Ó rót kinh nghiÖm c«ng t¸c qu¶n lý ®æi míi PPDH. 10 31,3 22 68,7 0 0 30 93,7 2 6,3 0 0 4 §æi míi c¸ch kiÓm tra. ®¸nh gi¸ HS. 30 93,7 2 6,3 0 0 32 100 0 0 0 0 5 Hoµn thiÖn nh©n c¸ch ng­êi qu¶n lý. 28 87,5 4 12,5 0 0 32 100 0 0 0 0 Tõ nh÷ng sè liÖu thu ®­îc ë b¶ng 6 dùa vµo tÝnh cÊp thiÕt vµ tÝnh kh¶ thi chóng tèi thÊy c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®Ó n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng, hiÖu qu¶ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH bao gåm: 3.1 N©ng cao h¬n n÷a nhËn thøc vµ båi d­ìng ®éi ngò gi¸o viªn vÒ ®æi míi PPDH ë THCS: Gi¶i ph¸p nµy thùc ra ®· ®­îc ¸p dông nh­ng vÉn cÇn ®­îc duy tr× víi nh÷ng yªu cÇu míi nh»m gióp gi¸o viªn n¾m v÷ng néi dung ch­¬ng tr×nh, thµnh th¹o trong viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p míi, lµm chñ c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i Gi¸o viªn lµ ng­êi b¶o ®¶m quyÕt ®Þnh chÊt l­îng gi¸o dôc v× vËy ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó hä cã nhËn thøc ®óng ®¾n, s©u s¾c h¬n n÷a vÒ ®æi míi PPDH, n¾m v÷ng néi dung, thµnh th¹o trong viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p míi, lµm chñ c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i tõ ®ã cã thÓ n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ d¹y häc cña mçi gi¸o viªn, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng hiÖu qu¶ gi¸o dôc cña nhµ tr­êng. Trong phiÕu ®iÒu tra chóng t«i thÊy 100% sè ý kiÕn cho r»ng gi¶i ph¸p nµy lµ cÊp thiÕt vµ kh¶ thi, trong ®ã cã 87,5% sè ý kiÕn cho r»ng lµ rÊt kh¶ thi. Nh­ vËy cã thÓ kh¼ng ®Þnh: N©ng cao h¬n n÷a nhËn thøc vµ båi d­ìng ®éi ngò gi¸o viªn lµ ®Ó tiÕp tôc ®­a ®æi míi PPDH ë THCS ®i vµo thùc chÊt vµ chiÒu s©u lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ lµ gi¶i ph¸p cã tÝnh kh¶ thi cao, gãp phÇn n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý ®æi míi PPDH ë THCS trong thêi gian tíi. Chóng t«i cho r»ng ®Ó thùc hiÖn tèt gi¶i ph¸p nµy cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng b­íc sau: . HiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng nghiªn cøu vµ n¾m ch¾c vÒ ®æi míi PPDH, ®¸nh gi¸ ®óng ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cña ®¬n vÞ m×nh ®Ó tõ ®ã tiÕp thu vµ vËn dông thµnh c«ng chØ ®¹o ®æi míi PPDH ë THCS. . Ngay tõ ®Çu n¨m häc, hiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng tæng kÕt nh÷ng ­u ®iÓm, nh­îc ®iÓm trong viÖc thùc hiÖn ®æi míi PPDH ë nh÷ng n¨m tr­íc ®Ó ph¸t huy ­u ®iÓm, kh¾c phôc nh­îc ®iÓm. . H­íng dÉn gi¸o viªn häc tËp c¸c tµi liÖu vÒ ®æi míi néi dung ch­¬ng tr×nh, ®æi míi PPDH ë THCS nãi chung vµ ®æi míi PPDH bé m«n m×nh phô tr¸ch nãi riªng. . Tæ chøc héi th¶o vµ ®æi míi PPDH, trao ®æi c¸ch x¸c ®Þnh môc tiªu, c¸ch so¹n gi¸o ¸n, c¸ch ra ®Ò kiÓm tra, trao ®æi vÒ c¸c bµi khã d¹y...trong tõng tuÇn, tõng th¸ng. . Ph©n c«ng gi¸o viªn phô tr¸ch ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ d¹y häc theo m«n, khèi, líp mét c¸ch cô thÓ. Tæ chøc trao ®æi, h­íng dÉn c¸ch sö dông, b¶o qu¶n ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc, nhÊt lµ c¸c thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i. KiÓm tra viÖc sö dông ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc cña gi¸o viªn trong c¸c giê lªn líp mét c¸ch th­êng xuyªn. . Tæ chøc héi gi¶ng th­êng xuyªn theo tuÇn, theo th¸ng, chó träng vµo nh÷ng m«n khã, nh÷ng m«n khoa häc thùc nghiÖm v× nh÷ng m«n nµy th­êng xuyªn ph¶i sö dông ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc. Tæ chøc dù c¸c giê héi gi¶ng miÒn, huyÖn ®Ó häc tËp. §èi víi tæ tr­ëng chuyªn m«n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hä ®­îc dù nh÷ng giê héi gi¶ng tØnh ®Ó häc tËp vÒ ®æi míi PPDH, tõ ®ã phæ biÕn l¹i trong tæ chuyªn m«n ®Ó mäi ng­êi cïng häc tËp. . Tæ chøc thi viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm vÒ ®æi míi PPDH, tæng kÕt vµ phæ biÕn réng r·i trong nhµ tr­êng nh÷ng s¸ng kiÕn hay. 3.2. TiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi PPDH §æi míi gi¸o dôc muèn ®¹t hiÖu qu¶ cao th× ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ®ång bé víi c¸c yÕu tè kh¸c trong ®ã cã ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc. Víi môc tiªu lµ t¨ng c­êng thùc hµnh, vËn dông kiÕn thøc cho häc sinh trong mçi giê häc th× viÖc hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc vµ ®éi ngò gi¸o viªn lµ ®Æc biÖt quan träng. Qua phiÕu ®iÒu tra chóng t«i thÊy r»ng 100% sè ý kiÕn nhÊt trÝ gi¶i ph¸p nµy lµ cÊp thiÕt nh­ng cã tíi 87,5% cho lµ Ýt kh¶ thi. §iÒu nµy lµ hoµn toµn ®óng v× lÏ muèn x©y dùng, hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc th× cÇn ph¶i cã nguån kinh phÝ, mµ ®iÒu nµy c¸c nhµ tr­êng l¹i phô thuéc vµo ®Þa ph­¬ng vµ cÊp trªn. §Ó cã thÓ thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy mét c¸ch tèt nhÊt theo t×nh h×nh cô thÓ cña nhµ tr­êng, chóng t«i cho r»ng cÇn ph¶i tiÕn hµnh nh­ sau: . VÒ ®éi ngò: Tr­íc khi khai gi¶ng ph¶i ®Ò nghÞ cÊp trªn bæ sung cho nhµ tr­êng ®éi ngò gi¸o viªn: §ñ vÒ sè l­îng theo tû lÖ gi¸o viªn/ líp nh­ qui ®Þnh cña Bé GD- §T. §óng vÒ chñng lo¹i gi¸o viªn, nhÊt lµ c¸c m«n: ¢m nh¹c, mü thuËt, c«ng nghÖ vµ thÓ dôc. §¶m b¶o vÒ chÊt l­îng: gi¸o viªn ®¹t tr×nh ®é chuyªn m«n chuÈn vµ trªn chuÈn. . VÒ c¬ së vËt chÊt: Ngay tr­íc khi khai gi¶ng, hiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng ph¶i n¾m v÷ng vÒ t×nh h×nh c¬ së vËt chÊt, trang thiÕt bÞ d¹y häc hiÖn cã cña nhµ tr­êng. Trªn c¬ së ®iÒu kiÖn hiÖn cã vÒ c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn, häc sinh, cã kÕ ho¹ch cô thÓ ®Ó hoµn thiÖn c¬ së vËt chÊt, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc thiÕt yÕu vµ söa ch÷a nh÷ng thiÕt bÞ d¹y häc bÞ háng vµ bæ sung thªm ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ míi. §éng viªn khuyÕn khÝch gi¸o viªn tù lµm thiÕt bÞ d¹y häc, ph¸t ®éng phong trµo tù lµm nh÷ng thiÕt bÞ d¹y häc ®¬n gi¶n, tiÖn dông vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ sö dông cao. KiÓm tra, theo dâi chÆt chÏ th­êng xuyªn viÖc sö dông ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc cña gi¸o viªn. Tæ chøc h­íng dÉn häc tËp, héi th¶o trong gi¸o viªn vÒ c¸ch sö dông nh÷ng ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc míi vµ hiÖn ®¹i. 3.3. TiÕn hµnh tæng kÕt ®¸nh gi¸ trªn nh÷ng quy m« kh¸c nhau ®Ó rót kinh nghiÖm c«ng t¸c qu¶n lý ®æi míi PPDH: Trong mäi ho¹t ®éng th× tæng kÕt ®¸nh gi¸ lµ kh©u rÊt quan träng. Nã gióp ta nh×n nhËn ®­îc nh÷ng ­u ®iÓm, h¹n chÕ, t×m ra ®­îc nguyªn nh©n tõ ®ã cã c¸c gi¶i ph¸p ph¸t huy ­u ®iÓm, kh¾c phôc h¹n chÕ ®Ó cã kinh nghiÖm triÓn khai tiÕp. KÕt qu¶ ®iÒu tra cho thÊy 100% sè ý kiÕn cho r»ng gi¶i ph¸p nµy lµ cÊp thiÕt vµ kh¶ thi, trong ®ã 93,7% cho r»ng gi¶i ph¸p nµy rÊt kh¶ thi. Nh­ vËy cã thÓ nãi r»ng: Tæng kÕt ®¸nh gi¸ trªn nh÷ng quy m« kh¸c nhau ®Ó rót kinh nghiÖm c«ng t¸c qu¶n lý ®æi míi PPDH lµ cÇn thiÕt vµ rÊt kh¶ thi nhÊt lµ trong bèi c¶nh hiÖn nay lµ chóng ta ®· thùc hiÖn xong mét vßng ch­¬ng tr×nh, s¸ch gi¸o khoa míi. §· ®Õn lóc chóng ta ph¶i nh×n l¹i, ®¸nh gi¸ l¹i kÕt qu¶ ®æi míi ch­¬ng tr×nh gi¸o dôc phæ th«ng nãi chung vµ ®æi míi PPDH nãi riªng ®Ó ®iÒu chØnh vµ t¹o ®éng lùc cho nh÷ng bø¬c tiÕp theo. §Ó gi¶i ph¸p nµy mang l¹i hiÖu qu¶ theo chóng t«i cÇn thùc hiÖn nh­ sau: - Tæ chøc héi gi¶ng, héi th¶o mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc ®Ó ph¸t hiÖn gi¸o viªn giái ®Ó chØ ®¹o ®iÓm vµ rót kinh nghiÖm ngay sau ®ã ®Ó nh©n ®iÓn h×nh, më réng ®¹i trµ. - Ph¸t ®éng phong trµo thi ®ua ®æi míi PPDH réng r·i trong gi¸o viªn. - TÝch cùc kiÓm tra ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng d¹y cña gi¸o viªn, ho¹t ®éng häc cña häc sinh ®Ó kh¼ng ®Þnh kÕt qu¶, ý nghÜa, vai trß cña ®æi míi PPDH. - Tæng kÕt ®¸nh gi¸ th«ng qua c¸c ®ît héi gi¶ng cña gi¸o viªn, th«ng qua kÕt qu¶ thanh tra dù giê th­êng xuyªn. - Tæng kÕt ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña häc sinh qua c¸c kú thi, qua kiÓm tra tr¾c nghiÖm sau dù giê. - Tæng kÕt ®¸nh gi¸ sau mçi ®ît héi gi¶ng: CÊp tr­êng , miÒn, huyÖn ®Æc biÖt lµ héi gi¶ng tØnh. - Tæng kÕt ®¸nh gi¸ sau mçi häc kú, sau mçi n¨m häc. - Tæ chøc viÕt s¸ng kiÕn kinh nghiÖm vµ phæ biÕn réng r·i nh÷ng s¸ng kiÕn kinh nghiÖm xuÊt s¾c. 3.4 §æi míi c¸ch kiÓm tra, ®¸nh gi¸ häc sinh: Trong ®æi míi gi¸o dôc th× ®æi míi c¸ch kiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ mét néi dung quan träng nh­ng trªn thùc tÕ th× ®ã cßn lµ mét c¶n trë ®èi víi viÖc ®æi míi PPDH. §æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh theo h­íng ph¸t triÓn trÝ th«ng minh, s¸ng t¹o, chó träng kü n¨ng vËn dông kiÕn thøc vµo thùc tiÔn cña häc sinh lµ viÖc lµm rÊt cÊp thiÕt vµ rÊt kh¶ thi. Kh¼ng ®Þnh nµy ®­a ra trªn c¨n cø kÕt qu¶ thu ®­îc tõ phiÕu ®iÒu tra: 100% sè ý kiÕn cho r»ng gi¶i ph¸p nµy rÊt cÊp thiÕt, 100% sè ý kiÕn cho r»ng gi¶i ph¸p nµy rÊt kh¶ thi. ViÖc kiÓm tra ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi häc cÇn ®­îc tÝnh ®Õn ngay tõ khi x¸c ®Þnh môc tiªu vµ thiÕt kÕ bµi häc nh»m gióp häc sinh vµ gi¸o viªn kÞp thêi n¾m ®­îc nh÷ng th«ng tin liªn hÖ ng­îc ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng d¹y vµ häc. §Ó ®æi míi kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh cÇn: -T¨ng c­êng chÊm, ch÷a bµi vµ trong lêi phª ph¶i chØ râ ­u- khuyÕt ®iÓm vÒ kiÕn thøc, kü n¨ng cho häc sinh. - Sau khi kiÓm tra ph¶i cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®iÒu chØnh ho¹t ®éng d¹y vµ häc, bæ sung nh÷ng lç hæng trong kiÕn thøc cña häc sinh, gióp ®ì häc sinh kÐm, båi d­ìng häc sinh giái vµ h­íng dÉn häc sinh ph¸t triÓn kü n¨ng vµ thãi quen tù ®¸nh gi¸, ®¸nh gi¸ lÉn nhau. - N©ng cao chÊt l­îng c¸c h×nh thøc kiÓm tra, tÝch cùc ¸p dông thö vµ ph¸t triÓn c¸c ph­¬ng ph¸p tr¾c nghiÖm kh¸ch quan, nhËn râ ­u ®iÓm, nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy vµ sö dông phèi hîp hîp lý víi ph­¬ng ph¸p tù luËn. 3.5.Hoµn thiÖn nh©n c¸ch ng­êi qu¶n lý: Trong mçi nhµ tr­êng th× hiÖu tr­ëng lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý mäi ho¹t ®éng, lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc §¶ng, Nhµ n­íc vÒ viÖc b¶o ®¶m chÊt l­îng gi¸o dôc ë tr­êng m×nh nhÊt lµ ho¹t ®éng d¹y häc. CBQL lµ tÊm g­¬ng cho mäi c¸n bé gi¸o viªn, nh©n viªn vµ häc sinh trong nhµ tr­êng soi vµo ®Ó häc tËp vµ c«ng t¸c do ®ã ng­êi CBQL ph¶i kh«ng ngõng hoµn thiÖn nh©n c¸ch cña b¶n th©n. Qua phiÕu ®iÒu tra chóng t«i thu ®­îc kÕt qu¶: 100% sè ý kiÕn cho r»ng gi¶i ph¸p nµy lµ cÊp thiÕt ( 87,5% cho r»ng rÊt cÊp thiÕt) vµ 100% cho r»ng rÊt kh¶ thi. §Ó thùc hiÖn gi¶i ph¸p nµy mét c¸ch hiÖu qu¶, chóng t«i cho r»ng mçi CBQL cÇn thùc hiÖn tèt nh÷ng ®iÒu sau: RÌn luyÖn phÈm chÊt ®¹o ®øc trong s¸ng, mÉu mùc trong hµnh vi lèi sèng ë x· héi, nhµ tr­êng vµ gia ®×nh. N¾m v÷ng ®­êng lèi quan ®iÓm gi¸o dôc cña §¶ng vµ vËn dông s¸ng t¹o trong c«ng t¸c qu¶n lý. Kh«ng ngõng tù häc tù båi d­ìng ®Ó cã tr×nh ®é lý luËn chÝnh trÞ, tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, tr×nh ®é qu¶n lý v÷ng vµng. Lµm viÖc cã kÕ ho¹ch, khoa häc, s¸ng t¹o. S¬ kÕt: Chóng t«i cho r»ng c¸c gi¶i ph¸p mµ chóng t«i ®Ò xuÊt ë trªn nh»m ®­a ho¹t ®éng ®æi míi PPDH vµo chiÒu s©u lµ cã c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn x¸c ®¸ng trong ®ã chóng t«i thÊy gi¶i ph¸p t¨ng c­êng h¬n n÷a nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt lµ viÖc båi d­ìng ®éi ngò vÒ kÜ n¨ng vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc míi, lµm chñ c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i vµ gݶi ph¸p thay ®æi c¸ch thøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ lµ c¸c gi¶i ph¸p ®­îc coi lµ chñ yÕu nhÊt. §èi chiÕu víi c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra cña t¸c gi¶ L­¬ng ThÞ Hµ vµ Ba chóng t«i nhËn thÊy cã mét sù t­¬ng ®ång kh¸ lín, chøng tá c¸c gi¶i ph¸p chóng tèi ®­a ra nhËn ®­îc sù ®ång t×nh cña ®«ng ®¶o c¸n bé qu¶n lý c¸c nhµ tr­êng THCS tØnh Nam §Þnh. PhÇn kÕt luËn vµ khuyÕn nghÞ 1. Nh÷ng kÕt luËn chung: 1.1. D¹y häc lµ ho¹t ®éng chñ yÕu vµ ®Æc tr­ng nhÊt cña mçi nhµ tr­êng do ®ã chÊt l­îng gi¸o dôc phô thuéc tr­íc hÕt vµo chÊt l­îng d¹y häc. Trong ho¹t ®éng d¹y häc th× ph­¬ng ph¸p d¹y häc cã tÇm quan träng ®Æc biÖt, lµ nh©n tè c¬ b¶n nhÊt, “ ®éng” nhÊt, “ s¸ng t¹o” nhÊt cña qu¸ tr×nh d¹y häc vµ nhê ®ã néi dung d¹y häc míi ®­îc thùc hiÖn, nã quyÕt ®Þnh chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ d¹y häc. §Ó c«ng cuéc ®æi míi PPDH ®¹t ®­îc thµnh c«ng th× c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë nhµ tr­êng THCS cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng cÇn ph¶i ®­îc quan t©m h¬n bao giê hÕt. 1.2. Trªn c¬ së lý luËn ®· häc vµ viÖc ph©n tÝch xö lý c¸c th«ng tin sau khi tr­ng cÇu ý kiÕn cña CBQL ë c¸c tr­êng THCS huyÖn Vô B¶n vµ mét sè tr­êng thuéc huyÖn Vô B¶n, Mü Léc vÒ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH, chóng t«i nhËn thÊy c«ng t¸c nµy cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ sau: 1.2.1.Nh÷ng ­u ®iÓm: - Nh×n chung c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ®· t¹o b­íc chuyÓn biÕn râ rÖt vÒ nhËn thøc vµ th¸i ®é tÝch cùc vÒ ®æi míi c¸ch d¹y vµ häc. - TriÓn khai ®æi míi PPDH theo ®óng ®Þnh h­íng ®Ò ra. - Gi¸o viªn ®· thùc hiÖn ®æi míi c¸ch so¹n gi¸o ¸n, c¸ch x¸c ®Þnh môc tiªu bµi häc, c¸ch ®Æt c©u hái trªn líp ®¸p øng yªu cÇu ®Ò ra. - Gi¸o viªn ®· dÇn h×nh thµnh c¸ch d¹y míi: Sö dông linh ho¹t c¸c ph­¬ng ph¸p, m¹nh d¹n sö dông ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ kü thuËt d¹y häc hiÖn ®¹i. - §æi míi PPDH ®· gãp phÇn t¹o b­íc chuyÓn biÕn ®¸ng kÓ vÒ chÊt l­îng d¹y vµ häc, ph¸t huy ®­îc tÝnh tù gi¸c, tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o cña häc sinh, d¹y cho häc sinh ph­¬ng ph¸p tù häc. 1.2.2. Nh÷ng h¹n chÕ: - Mét bé phËn gi¸o viªn ng¹i ®æi míi, kh¶ n¨ng thÝch øng víi sù ®æi míi kÐm. - C«ng t¸c chØ ®¹o cßn ch­a thùc sù khoa häc, bµi b¶n nhÊt lµ kh©u kiÓm tra ®¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm cßn ch­a ®­îc lµm tèt. - ViÖc ®æi míi ®«i khi cßn mang tÝnh h×nh thøc, ch­a ®i vµo chiÒu s©u. - Ch­a tiÕn hµnh ®æi míi ph­¬ng ph¸p mét c¸ch ®ång bé víi c¸c yÕu tè kh¸c nh­ c¸ch kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh, ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn... - Ch­a ®¹t ®­îc toµn bé c¸c yªu cÇu ®Æt ra vÒ ®æi míi PPDH nh­ lµ nh÷ng yªu cÇu sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p, ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i, yªu cÇu ®æi míi mét c¸ch th­êng xuyªn, trªn ph¹m vi réng... 1.2.3. Nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ yÕu kÐm: - Tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cña gi¸o viªn cßn h¹n chÕ, ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cao cña qu¸ tr×nh ®æi míi. §éi ngò gi¸o viªn cßn thiÕu vµ ch­a ®ång bé, nhÊt lµ c¸c m«n: TiÕng n­íc ngoµi, ©m nh¹c, mü thuËt, c«ng nghÖ vµ thÓ dôc. - C¬ së vËt chÊt, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc cßn thiÕu vµ ch­a ®ång bé, thiÕu sù chØ ®¹o s©u s¸t vµ th­êng xuyªn cña cÊp trªn. 1.3. Trªn c¬ së thùc tr¹ng c«ng t¸c chØ ®¹o ®æi míi PPDH, ®Æc biÖt lµ ®¸nh gi¸ ®óng nhøng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ cña c«ng t¸c nµy, chóng t«i m¹nh d¹n ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p sau ®Ó tiÕp tôc ®­a viÖc ®æi míi PPDH vµo thùc chÊt vµ chiÒu s©u: - Thø nhÊt, cÇn n©ng cao h¬n n÷a nhËn thøc vµ båi d­ìng ®éi ngò gi¸o viªn vÒ ®æi míi PPDH ë THCS: N¾m v÷ng néi dung, thµnh th¹o trong viÖc sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p míi, lµm chñ c¸c ph­¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i... - Thø hai, tiÕp tôc x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¸c ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn d¹y häc, ®éi ngò gi¸o viªn. - Thø ba, tiÕn hµnh tæng kÕt ®¸nh gi¸ trªn nh÷ng quy m« kh¸c nhau ®Ó rót kinh nghiÖm c«ng t¸c qu¶n lý ®æi míi PPDH. - Thø t­ lµ ®æi míi c¸ch kiÓm tra ®¸nh gi¸ häc sinh. - Thø n¨m, c«ng t¸c chØ ®¹o ®æi míi PPDH cÇn ®­îc tiÕn hµnh bµi b¶n, khoa häc h¬n vµ nh­ vËy ng­êi qu¶n lý ph¶i lu«n lu«n hoµn thiÖn nh©n c¸ch cña b¶n th©n, thay ®æi c¸ch qu¶n lý ®Ó qu¶n lý sù thay ®æi. 2. Nh÷ng khuyÕn nghÞ: Tõ nh÷ng nghiªn cøu b­íc ®Çu nµy, bªn c¹nh nh÷ng ­u ®iÓm cña c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ, cÇn tÝch cùc t×m kiÕm nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng, hiÖu qu¶ viÖc chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH ë THCS nªn chóng t«i m¹nh d¹n ®­a ra mét vµi khuyÕn nghÞ sau: 2.1 §èi víi phßng gi¸o dôc: - Th­êng xuyªn båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô chØ ®¹o ®æi míi PPDH cho CBQL c¸c nhµ tr­êng. - Tæng kÕt ®¸nh gi¸ c«ng t¸c chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng, phã hiÖu tr­ëng theo tõng häc kú ®Ó rót kinh nghiÖm, kh¾c phôc kÞp thêi nh÷ng h¹n chÕ yÕu kÐm vµ triÓn khai tiÕp. - T¹o ®iÒu kiÖn hç trî nhµ tr­êng vÒ c¬ së vËt chÊt, ®éi ngò gi¸o viªn, ph­¬ng tiÖn thiÕt bÞ d¹y häc ®Ó nhµ tr­êng thùc hiÖn tèt h¬n n÷a viÖc ®æi míi PPDH. - Quan t©m h¬n n÷a ®Õn ®êi sèng gi¸o viªn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¸o viªn tËp trung thêi gian vµ trÝ tuÖ cho viÖc ®æi míi PPDH nãi riªng vµ ®æi míi gi¸o dôc nãi chung. 2.2. §èi víi ban gi¸m hiÖu - NhËn thøc ®óng ®¾n vÒ môc ®Ých, ý nghÜa, quan niÖm vµ néi dung ®æi míi PPDH vµ lµm cho mçi gi¸o viªn hiÓu ®óng vÒ nh÷ng ®iÒu nµy . - X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch chØ ®¹o ho¹t ®éng ®æi míi PPDH mét c¸ch khoa häc, phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò gi¸o viªn nhµ tr­êng. - Thùc hiÖn bè trÝ ph©n c«ng nhiÖm vô cho gi¸o viªn, nh©n viªn mét c¸ch phï hîp, t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho hä lµm viÖc vµ cèng hiÕn. - Quan t©m ®Õn ®êi sèng cña c¸n bé gi¸o viªn, nh©n viªn, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó mäi gi¸o viªn ®­îc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô, tr×nh ®é chÝnh trÞ cña b¶n th©n. 2.3. §èi víi gi¸o viªn: - NhËn thøc ®óng vÒ quan niÖm néi dung ®æi míi PPDH, tÝch cùc tham gia ®æi míi PPDH. - N¾m v÷ng néi dung ch­¬ng tr×nh SGK, kÕ ho¹ch gi¶ng d¹y c¸c m«n, líp m×nh phô tr¸ch. - N¾m v÷ng c¸c PPDH tÝch cùc, vËn dông linh ho¹t s¸ng t¹o trong qu¸ tr×nh d¹y häc cña b¶n th©n. - M¹nh d¹n sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn, thiÕt bÞ kü thuËt d¹y häc hiÖn ®¹i trong gi¶ng d¹y. Trªn ®©y lµ nh÷ng kÕt luËn chung cña ®Ò tµi nghiªn cøu vµ mét sè ®Ò xuÊt cña chóng t«i víi c¸c cÊp qu¶n lý, víi ®éi ngò gi¸o viªn. Chóng t«i hy väng kÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®Ò tµi sÏ gãp phÇn ®­a viÖc chØ d¹o ®æi míi PPDH cña hiÖu tr­ëng vµ phã hiÖu tr­ëng c¸c tr­êng THCS ®i vµo thùc chÊt vµ chiÒu s©u. Tµi liÖu tham kh¶o GS- TS TrÇn B¸ Hoµnh- §æi míi PPDH ë THCS- ViÖn Khoa häc Gi¸o dôc 2002 PGS- PTS TrÇn KiÒu- §æi míi PPDH ë tr­êng THCS- ViÖn khoa häc gi¸o dôc 1999 LuËt GD- NXB ChÝnh trÞ Quèc gia- Hµ Néi 2005 V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 4- Ban chÊp hµnh Trung ¦¬ng §¶ng kho¸ VII V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø 2- Ban chÊp hµnh Trung ¦¬ng §¶ng kho¸ VIII TiÕn sÜ Ph¹m ViÕt V­îng- Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu khoa häc gi¸o dôc NXB GD Hµ Néi 1998