Tổ chức công tác kế toán giá thành và phân tích giá thành sản phẩm tại Công ty bia Hà Nội

inh C¸c B¸o c¸o tµi chÝnh B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n Sæ c¸i NhËt ký - b¶ng kª NhËp d÷ liÖu Kho¸ sæ vµ kÕt chuyÓn sang kú sau Lµm b¶n sao d÷ liÖu C¸c bót to¸n ®iÒu chØnh 2.2 Thùc tÕ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi 2.2.1 Thùc tÕ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh t¹i C«ng ty 2.2.1.1 §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp CPSX ë C«ng ty bia Hµ Néi, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bia thµnh phÈm ®­îc tæ chøc ë Ph©n x­ëng s¶n xuÊt, bªn c¹nh ®ã cßn cã mét sè bé phËn phô trî nh­: bé phËn ®ãng kÖ gç, d¸n hép, söa ch÷a th­êng xuyªn...Bia ®­îc s¶n xuÊt tõng mÎ theo kÕ ho¹ch cña Phßng kÕ ho¹ch. Cïng trªn mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt nh­ng t¹o ra c¸c lo¹i bia thµnh phÈm kh¸c nhau lµ bia chai, bia lon vµ bia h¬i. ViÖc x¸c ®Þnh s¶n xuÊt lo¹i bia nµo ®­îc x¸c ®inh ngay tõ ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt khi ®­a nguyªn vËt liÖu vµo chÕ biÕn, lªn men...Quy tr×nh s¶n xuÊt lµ mét quy tr×nh liªn tôc, phøc t¹p, gi÷a c¸c giai ®o¹n kh«ng cho ra b¸n thµnh phÈm cã thÓ nhËp kho hoÆc b¸n ra ngoµi. Nh­ vËy, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ lµ ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ c¸c yÕu tè kh¸c nh­ ®Æc ®iÓm vÒ tr×nh ®é vµ yªu cÇu qu¶n lý vÒ chi phÝ cña C«ng ty...C«ng ty ®· x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp CPSX cã ý nghÜa quan träng ®èi víi chÊt l­îng còng nh­ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh GTSP, thÓ hiÖn kh¶ n¨ng vËn dông tèi ®a viÖc h¹ch to¸n trùc tiÕp c¸c CPSX vµo GTSP. 2.2.1.2 §Æc ®iÓm CPSX ë C«ng ty bia Hµ Néi §Ó s¶n xuÊt ra bia thµnh phÈm ph¶i bá ra rÊt nhiÒu lo¹i chi phÝ kh¸c nhau, mçi lo¹i chi phÝ cã môc ®Ých vµ c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt; ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh, C«ng ty bia Hµ Néi tiÕn hµnh ph©n lo¹i CPSX ph¸t sinh trong kú theo hai tiªu thøc: - Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung tÝnh chÊt cña chi phÝ: C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong kú cña C«ng ty ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm toµn bé nguyªn vËt liÖu chÝnh: malt, g¹o,cao hoa, hoa viªn, ®­êng vµ nguyªn vËt liÖu phô nh­ ho¸ chÊt, nh·n bai chai, nót bia chai, n¾p lon bia,... + Chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc: Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ dÇu trong c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bia. + Chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp: Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm toµn bé tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng nh­ BHXH, BHYT, KPC§ ph¶i tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn trong kú. + Chi phÝ khÊu hao TSC§: Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña C«ng ty. + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm toµn bé sè tiÒn C«ng ty ph¶i tr¶ cho nhµ cung cÊp vÒ ®iÖn, ®iÖn tho¹i, fax, tiÒn b­u phÝ...phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. + Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Kho¶n chi phÝ nµy bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ ®· nªu trªn. - Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ: C¨n cø vµo tiªu thøc nµy, C«ng ty ph©n lo¹i CPSX ph¸t sinh trong kú thµnh ba kho¶n môc chi phÝ: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp + Chi phÝ s¶n xuÊt chung Néi dung vµ ®Æc ®iÓm ph­¬ng ph¸p tËp hîp c¸c kho¶n môc chi phÝ nµy t¹i C«ng ty nh­ sau: Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Kho¶n môc naú bao gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt chÝnh nh­ malt, g¹o, ®­êng, hoa viªn, cao hoa vµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu phô nh­ dÇu...; trong ®ã nguyªn vËt liÖu chÝnh chiÕm tû träng kh¸ lín trong tæng GTSP. Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh trùc tiÕp cho ®èi t­îng nµo th× ®­îc tÝnh trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. VÝ dô nh­: chi phÝ vËt liÖu chÝnh ®­îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng lo¹i bia; nh·n, nót chai, giÊy nh«m ®­îc tËp hîp trùc tiÕp cho bia chai; vá lon, n¾p lon, hép catton, b¨ng dÝnh ®­îc tËp hîp trùc tiÕp cho bia lon... Kho¶n môc nguyªn vËt liÖu cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng th× ph¶i ®­îc tËp hîp chung toµn ph©n x­ëng(nh­ c¸c kho¶n ho¸ chÊt, nhiªn liÖu...), ®Õn cuèi kú míi tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng. Toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ nguyªn vËt liÖu phô ph¸t sinh hµng ngµy ®­îc thñ kho viÕt phiÕu xuÊt kho nh­ng chØ theo dâi vÒ sè l­îng. Cuèi th¸ng, nÕu kh«ng sö dông hÕt sè nguyªn liÖu ®· xuÊt trong th¸ng th× tiÕn hµnh nhËp l¹i kho vµ chØ theo dâi vÒ mÆt sè l­îng. Vµo cuèi mçi th¸ng, kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu – c«ng cô dông cô tËp hîp toµn bé chøng tõ liªn quan ®Õn nhËp, xuÊt vËt t­. Khi nhËn chøng tõ tõ kho ®Òu cã kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a bé phËn kho vµ bé phËn lÜnh vËt t­, tõ ®ã tiÕn hµnh ®Þnh kho¶n kÕ to¸n. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh nhËp sè liÖu tõ c¸c phiÕu nhËp, phiÕu xuÊt kho vËt liÖu ®· tæng hîp trong th¸ng vµo m¸y; khi kÕ to¸n thùc hiÖn lÖnh kho¸ sæ, ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm sÏ thùc hiÖn lÖnh kho¸ sæ vµ tù ®éng tÝnh to¸n ®¬n gi¸ vËt liÖu xuÊt kho theo c«ng thøc: §¬n gi¸ vËt liÖu (i) TrÞ gi¸ vËt liÖu (i) tån ®Çu kú + TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt liÖu (i) nhËp trong kú = Sè l­îng vËt liÖu (i) tån ®Çu kú + Sè l­îng vËt liÖu (i) nhËp trong kú Gi¸ thùc tÕ vËt liÖu (i) xuÊt dïng = §¬n gi¸ vËt liÖu (i) X Sè l­îng vËt liÖu (i) xuÊt dïng C¨n cø vµo B¶ng tæng hîp nhËp – xuÊt nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n lËp B¶ng ph©n bæ vËt liÖu cho tõng môc ®Ých sö dông. Ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n tù ®éng tÝnh to¸n, lu©n chuyÓn sè liÖu ë c¸c NhËt ký - b¶ng kª Tk621, 622, 627...,Sæ tæng hîp tµi kho¶n, B¶ng ph©n bæ vËt liÖu – c«ng cô dông cô, B¶ng kª sè 3, NhËt ký chøng tõ sè 7. Kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Huy ch­¬ng vµng Héi chî quèc tÕ hµng c«ng nghiÖp, Huy ch­¬ng vµng Héi chî th­¬ng m¹i quèc tÕ, Huy ch­¬ng vµng hµng tiªu dïng chÊt l­îng cao c¸c n¨m 1998, 1999, 2000...®· chøng tá chÊt l­îng s¶n phÈm bia Hµ Néi kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng réng vµ cao cña ng­êi tiªu dïng. KÕt qu¶ nµy ®· ph¶n ¸nh thµnh tÝch cña C«ng ty trong c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng: lu«n ®Ò cao viÖc ®¶m b¶o chÊt l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, C«ng ty rÊt coi träng viÖc sö dông tiÒn l­¬ng nh­ mét c«ng cô tÝch cùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o n¨ng suÊt, s¶n xuÊt tiÕt kiÖm nh­ng ®óng theo tiªu chuÈn chÊt l­îng cao. C«ng ty bia Hµ Néi ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. ChÕ ®é tiÒn l­¬ng ¸p dông t¹i C«ng ty theo NghÞ ®Þnh 26 / CP ngµy 23/05/1993 cña ChÝnh Phñ vµ C«ng ty kh«ng thùc hiÖn trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. L­¬ng thêi gian ®­îc tr¶ ba lÇn trong th¸ng: + Kú 1: l­¬ng t¹m øng kú 1 tr¶ vµo ngµy mång 8 hµng th¸ng + Kú 2: l­¬ng t¹m øng kú 2 tr¶ vµo ngµy 23 hµng th¸ng + Kú cuèi: l­¬ng kú cuèi ®­îc tr¶ vµo ®Çu th¸ng sau Trong ®ã: T¹m øng l­¬ng kú 1, 2 = L­¬ng cÊp bËc x HÖ sè t¹m øng L­¬ng cÊp bËc = HÖ sè tr¶ l­¬ng x Møc l­¬ng c¬ b¶n Møc l­¬ng c¬ b¶n chÝnh lµ møc l­¬ng tèi thiÓu t­¬ng øng víi hÖ sè 1 lµ 180000 ®ång HÖ sè t¹m øng lµ 0,5 T¹i C«ng ty bia Hµ Néi, ngoµi tiÒn l­¬ng th× tæ tr­ëng c¸c tæ, ®éi ph©n x­ëng s¶n xuÊt cßn nhËn mét kho¶n tiÒn tr¸ch nhiÖm, tiÒn phô cÊp: TiÒn tr¸ch nhiÖm = HÖ sè tr¸ch nhiÖm x Møc l­¬ng c¬ b¶n HÖ sè tr¸ch nhiÖm do C«ng ty quy ®Þnh lµ 0,1 TiÒn phô cÊp = HÖ sè phô cÊp x Møc l­¬ng c¬ b¶n HÖ sè phô cÊp ®­îc quy ®Þnh: Tr­ëng phßng h­ëng møc 0,4 Phã phßng h­ëng møc 0,3 Qu¶n ®èc ph©n x­ëng h­ëng møc 0,4 Phã qu¶n ®èc h­ëng møc 0,2 Ph­¬ng ph¸p tÝnh l­¬ng kú cuèi: Thùc chÊt l­¬ng kú cuèi lµ phÇn cßn l¹i cña l­¬ng thùc tÕ cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. C¨n cø tÝnh l­¬ng kú cuèi lµ: hÖ sè l­¬ng cÊp bËc, thêi gian lµm viÖc thùc tÕ ghi trªn B¶ng chÊm c«ng, kÕt qu¶ xÐt duyÖt thi ®ua ®­îc ghi trªn b¶ng xÐt duyÖt thi ®ua. L­¬ng kú cuèi = l­¬ng chÝnh + (c¸c kho¶n phô cÊp, tr¸ch nhiÖm, bæ sung) L­¬ng chÝnh lµ phÇn chñ yÕu cña l­¬ng thùc tÕ nhËn ®­îc, ®­îc tÝnh to¸n dùa vµo l­¬ng cÊp bËc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, ngµy lµm viÖc thùc tÕ, doanh thu cña C«ng ty th«ng qua hÖ sè th­ëng. L­¬ng cÊp bËc /cnv x HÖ sè th­ëng L­¬ng chÝnh /cnv= x Sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ Sè ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é L­¬ng cÊp bËc = Møc l­¬ng c¬ b¶n x HÖ sè tr¶ l­¬ng Ngµy lµm viÖc theo chÕ ®é qui ®Þnh lµ 26 Ngµy lµm viÖc thùc tÕ c¨n cø vµo B¶ng chÊm c«ng HÖ sè tr¶ th­ëng do c«ng ty ®Æt ra, hÖ sè nµy cã thÓ cao hay thÊp phô thuéc vµo doanh thu trong kú. C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong C«ng ty ®­îc trÝch lËp theo nguyªn t¾c: +KPC§: hµng th¸ng, C«ng ty trÝch lËp quü KPC§ theo tû lÖ 2% l­¬ng thùc tr¶ cho c¸n bé c«ng nh©n viªn vµ tÝnh vµo CPSXKD trong th¸ng. + BHYT: ®­îc trÝch theo tû lÖ 3% l­¬ng cÊp bËc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, trong ®ã 1% trõ vµo thu nhËp cña c«ng nh©n viªn cßn 2% tÝnh vµo CPSXKD trong kú. + BHXH: C«ng ty trÝch BHXH hµng th¸ng theo tû lÖ 20% l­¬ng cÊp bËc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn, trong ®ã 15% tÝnh vµo CPSXKD trong th¸ng cßn 5% trõ vµo thu nhËp cña c«ng nh©n viªn. Cuèi quý, C«ng ty nép c¶ 20% lªn quü BHXH cña cÊp trªn qu¶n lý. Kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung Kho¶n môc nµy bao gåm: + Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng: gåm tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ®­îc kÕ to¸n tËp hîp vµ tÝnh to¸n nh­ ®èi víi kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ ®­îc ®­a vµo B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, tõ ®ã ®­a lªn NhËt ký – b¶ng kª Tk 627, NhËt ký– b¶ng kª Tk 334, 338, NhËt ký chøng tõ sè 7. + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô xuÊt dïng cho s¶n xuÊt chung: C¨n cø ®Ó ghi sè liÖu vµo kho¶n chi phÝ nµy trªn NhËt ký – b¶ng kª Tk 627 lµ B¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu – c«ng cô dông cô, NhËt ký – b¶ng kª c¸c Tk 152, 153. + Chi phÝ khÊu hao TSC§: bao gåm toµn bé chi phÝ khÊu hao TSC§ phôc vô cho d©y chuyÒn s¶n xuÊt nh­ d©y chuyÒn chiÕt bia, lß nÊu...ViÖc trÝch khÊu hao TSC§ ®­îc thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh sè 166/1999/Q§- BTC ngµy 30/12/1999. C«ng ty tÝnh khÊu hao TSC§ theo ph­¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh: Møc KH trung b×nh hµng n¨m Møc khÊu hao th¸ng= 12 Nguyªn gi¸ TSC§ Møc khÊu hao n¨m = Thêi gian sö dông Thêi gian sö dông TSC§ ®­îc C«ng ty ®¨ng ký víi Côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n Nhµ n­íc t¹i Thµnh phè Hµ Néi; ®èi víi nh÷ng TSC§ t¨ng – gi¶m trong thêi gian nµy C«ng ty thùc hiÖn viÖc t¹m trÝch khÊu hao theo nguyªn t¾c: TSC§ t¨ng th¸ng nµy th× b¾t ®Çu trÝch khÊu hao tõ th¸ng sau, TSC§ gi¶m th¸ng nµy th× th«i trÝch khÊu hao tõ th¸ng sau, møc khÊu hao còng ®­îc tÝnh nh­ trªn. + Chi phÝ sö dông cho c«ng t¸c söa ch÷a TSC§, C«ng ty kh«ng thùc hiÖn trÝch tr­íc mµ h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ, khi söa ch÷a hoµn thµnh th× ghi theo ®Þnh kho¶n: Nî Tk 627 Cã Tk 2413 + Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: T¹i C«ng ty bia Hµ Néi, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi chÝnh lµ chi phÝ vÒ ®iÖn n¨ng phôc vô s¶n xuÊt. Sè tiÒn ®iÖn tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc ®Þnh kho¶n nh­ sau: Nî Tk 6275 Cã Tk 3316 Ngoµi c¸c chi phÝ kÓ trªn, chi phÝ s¶n xuÊt chung cña C«ng ty cßn bao gåm c¸c kho¶n chi vÒ söa ch÷a thiÕt bÞ v¨n phßng ph©n x­ëng, chi phÝ ®iÖn tho¹i, c¸c kho¶n chi trùc tiÕp kh¸c b»ng tiÒn phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý ë ph©n x­ëng. Sè liÖu chi tiÕt cña toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung trong th¸ng ®­îc thÓ hiÖn trªn NhËt ký – b¶ng kª Tk 627. §Ó tËp hîp CPSX trong kú, C«ng ty bia Hµ Néi më Tk 154 – CPSXKDD vµ chi tiÕt thµnh Tk 1541 – CPSX chÝnh (më chi tiÕt cho tõng lo¹i bia) Tk 1542 – CPSX phô (më chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) KÕ to¸n c¨n cø vµo sè liÖu ®· tËp hîp ®­îc ë bªn Nî c¸c Tk 621, 622, 627; sö dông ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm ®· thiÕt lËp ®Ó thùc hiÖn bót to¸n kÕt chuyÓn sang Tk 154. Tr×nh tù c«ng t¸c tËp hîp CPSX ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: Sæ chi tiÕt B¶ng ph©n bæ cpsxkd NhËt ký b¶ng kª c¸c Tk 621,622,627,154627,154 621,622,627,154 Nkct sè 7 Chøng tõ gèc B¶ng tËp hîp cpsx B¶ng tÝnh gtsp B¸o c¸o kÕ to¸n 2.2.2.3 C«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi 2.2.2.3.1 §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, trªn c¬ së ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt bia; C«ng ty bia Hµ Néi x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i bia thµnh phÈm: bia chai Hµ Néi, bia lon Hµ Néi, bia h¬i Hµ Néi. §¬n vÞ ®­îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh lµ ®ång/lit víi c¸c lo¹i bia thµnh phÈm. 2.2.2.3.2 Kú tÝnh gi¸ thµnh §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chØ tiªu GTSP cña C«ng ty, dùa trªn ®Æc ®iÓm cña viÖc s¶n xuÊt diÔn ra liªn tôc víi khèi l­îng lín, bia thµnh phÈm ®­îc nhËp kho th­êng xuyªn; C«ng ty bia Hµ Néi x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh lµ 1 th¸ng. Ngoµi ra, ®Ó phôc vô cho viÖc lËp B¸o c¸o tµi chÝnh, B¸o c¸o t×nh h×nh s¶n xuÊt; C«ng ty cßn tÝnh gi¸ thµnh luü kÕ theo quý, n¨m. 2.2.2.3.3 C«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh T¹i C«ng ty bia Hµ Néi, kÕ to¸n gi¸ thµnh thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh cho bia thµnh phÈm th¸ng tr­íc vµo ®Çu mçi th¸ng kÕ tiÕp trªn c¬ së vËn dông ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm c¬ së d÷ liÖu EXCEL . KÕ to¸n gi¸ thµnh sö dông sè liÖu trªn c¸c NhËt ký – b¶ng kª Tk 621, 622, 627, 154 vµ Sæ tËp hép chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, NhËt ký chøng tõ sè 7 ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c¸c lo¹i bia thµnh phÈm. Mäi c«ng thøc tÝnh to¸n ph©n bæ ®· ®­îc thiÕt lËp vµ cµi ®Æt trªn m¸y, kÕ to¸n chØ cÇn nhËp nh÷ng ký hiÖu cô thÓ, ch­¬ng tr×nh sÏ tù ®éng tÝnh to¸n vµ ph©n bæ, ®iÒn sè liÖu vµo B¶ng tÝnh GTSP. C¸ch lËp B¶ng tÝnh GGTSP cña C«ng ty bia Hµ Néi: Nguyªn t¾c tÝnh: - Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh trùc tiÕp cho ®èi t­îng nµo ®­îc tÝnh trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. - Kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh cho nhiÒu ®èi t­îng th× tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng theo s¶n l­îng thµnh phÈm thùc tÕ. - Kho¶n môc chi phÝ vÒ dÇu FO, l­¬ng, phÝ sÏ ®­îc ph©n bæ theo ph­¬ng ph¸p hÖ sè. C¸c hÖ sè ph©n bæ nµy ®· ®­îc ghi trªn B¶ng tÝnh GTSP cña C«ng ty. §Ó cã thÓ hiÓu râ h¬n vÒ ph­¬ng ph¸p tÝnh GTSP cña C«ng ty, ta ®i xem xÐt c¸ch tÝnh cô thÓ qua c¸c phÇn trªn B¶ng tÝnh GTSP: + PhÇn “§Çu kú” Sè liÖu ®Ó ®­a vµo phÇn nµy ®­îc chuyÓn chi tiÕt theo tõng môc, tõng kho¶n cña tõng lo¹i bia tõ phÇn “Cuèi kú” cña th¸ng tr­íc. Víi kho¶n môc dÇu FO, l­¬ng, phÝ sÔ ®­îc ph©n bæ cho tõng lo¹i bia theo c«ng thøc: md i,k = Mdk x Hd i,k cd i,k = Cdk x Hd i,k Trong ®ã: i lµ lo¹i bia k lµ lo¹i chi phÝ cÇn ph©n bæ n lµ lo¹i chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh Hd i,k lµ hÖ sè ph©n bæ lo¹i chi phÝ cho bia dë dang ®Çu kú Mdk lµ tæng sè l­îng lo¹i chi phÝ dë ®Çu kú ph¶i ph©n bæ md i,k lµ sè l­îng lo¹i chi phÝ dë dang ®Çu kú ph©n bæ cho bia Cdk lµ tæng chi phÝ dë dang ®Çu kú ph¶i ph©n bæ cd i,k lµ chi phÝ dë dang ®Çu kú ph©n bæ cho bia ldi lµ sè l­îng bia dë dang ®Çu kú hik lµ hÖ sè tÝnh gi¸ thµnh lo¹i chi phÝ cho bia C«ng thøc tÝnh to¸n nµy ®¶m b¶o tÝnh trung thùc, hîp lý trong viÖc tÝnh gi¸ thµnh còng nh­ x¸c ®Þnh sè chi phÝ cßn dë dang cuèi kú. §Ó minh ho¹ cho c«ng thøc nªu trªn, ta xÐt viÖc tÝnh sè l­îng vµ chi phÝ dÇu FO dë ®Çu kú ph©n bæ cho bia chai Hµ Néi nh­ sau: 3.693.100 x 1,0 Hd bia chai Hµ Néi, dÇu FO = 3.693.100 x 1,0 + 120.300 x 1,0 + 209.900 x 1,0 = 0,735193 md bia chai Hµ Néi, dÇu FO = 51.517 x 0,735193 = 37.875 cd bia chai Hµ Néi, dÇu FO = 93.538.170 x 0,735193 = 68.768.701 + PhÇn “NÊu”: C¨n cø ®Ó kÕ to¸n lÊy sè liÖu lµ Sæ tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp; NhËt ký – b¶ng kª Tk 622, 627 ; Sæ theo dâi thèng kª cña ph©n x­ëng. §èi víi c¸c nguyªn vËt liÖu chÝnh , kÕ to¸n c¨n cø vµo sè l­îng vËt liÖu sö dông cho nÊu bia c¸c lo¹i vµ ®¬n gi¸ cña tõng lo¹i vËt liÖu ®Ó ghi vµo cét sè l­îng, sè tiÒn cña tõng lo¹i bia. VÝ dô, ta tÝnh chi phÝ g¹o ph¸t sinh cho bia chai Hµ Néi: 745.122.987 §¬n gi¸ g¹o = = 3386,923 220.000 Chi phÝ g¹o ph¸t sinh cho s¶n xuÊt bia chai Hµ Néi: 170.000 x 3386,923 = 575.776.854 §èi víi chi phÝ dÇu FO, l­¬ng, phÝ; kÕ to¸n tiÕn hµnh ghi theo sè tæng hîp vÒ l­îng vµ tiÒn, sau ®ã míi tiÕn hµnh ph©n bæ theo hÖ sè cho tõng lo¹i bia. Tr­íc tiªn, c¨n cø vµo sè liÖu do nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng cung cÊp, kÕ to¸n tÝnh to¸n phÇn l­îng vµ tiÒn cña cét “§Ó l¹i cho nÊu” theo c«ng thøc sau: H®lk = M®lk = Mpsk x H®lk C®lk = Cpsk x H®lk Trong ®ã: H®lk lµ hÖ sè ph©n bæ lo¹i chi phÝ ®Ó l¹i cho nÊu M®lk lµ sè l­îng lo¹i chi phÝ ®Ó l¹i cho nÊu Mpsk lµ tæng sè l­îng phÝ ph¸t sinh trong kú lpsi lµ l­îng bia ph¸t sinh nÊu trong kú Tpi lµ l­îng bia thµnh phÈm C®lk lµ chi phÝ tÝnh cho giai ®o¹n nÊu Cpsk lµ tæng chi phÝ ph¸t sinh trong kú TÝnh l­îng dÇu FO vµ chi phÝ dÇu FO ®Ó l¹i cho nÊu: 3.191.210 x 1,0 + 1.094.530 x 1,0 H®l dÇu FO = (3.191.210x 1,0 + 1.094.530x 1,0) x 2 + (2.785.440x 1,0 + 103.784 x1,0 + 1.187.187x 1,0) 4.285.740 = = 0,33885 12.647.891 M®l dÇu FO = 168.367 x 0,33885 = 57.051 C®l dÇu FO = 312.951.047 x 0,33885 = 106.043.515 Sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh to¸n, ph©n bæ c¸c lo¹i chi phÝ vÒ dÇu FO, l­¬ng, phÝ cho tõnglo¹i bia nÊu trong kú theo c«ng thøc: mps i,k = (Mpsk – M®lk) x Hps i,k cps i,k = (Cpsk – C®lk) x Hps i,k Trong ®ã: Hps i,k lµ hÖ sè ph©n bæ lo¹i chi phÝ cho bia nÊu trong kú mps i,k lµ sè l­îng lo¹i chi phÝ ph©n bæ cho bia nÊu trong kú cps i,k lµ chi phÝ ph©n bæ cho bia nÊu trong kú Cã thÓ vËn dông c«ng thøc trªn ®Ó tÝnh l­îng dÇu FO vµ chi phÝ dÇu FO cho bia Hµ Néi ë giai ®o¹n nµy nh­ sau: 3.191.210 x 1,0 Hps bia chai Hµ Néi, dÇu FO = 3.191.210 x 1,0 + 1.094.530 x 1,0 = 0,74461 mps bia chai Hµ Néi, dÇu FO = (168.367 – 57.051) x 0,74461 = 82.887 cps bia chai Hµ Néi, dÇu FO = (312.951.047 – 106.043.515) x 0,74461 = 154.065.665 + PhÇn “Thùc giao”: Ph¶n ¸nh phÇn thùc giao cho giai ®o¹n chiÕt bia thµnh phÈm trong kú. KÕ to¸n gi¸ thµnh dùa trªn sè l­îng cô thÓ tõng lo¹i bia ®­îc giao chiÕt mµ nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng cung cÊp ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n víi c¶ sè l­îng vµ sè tiÒn theo c«ng thøc: mdi,n + mpsi,n mtgi,n= ´ ltgi ldi + lpsi cdi,n + cpsi,n ctgi,n = ´ mtgi,n mdi,n + mpsi,n Trong ®ã: mtg i,n lµ sè l­îng nguyªn liÖu tÝnh cho bia thùc giao ctg i,n lµ chi phÝ nguyªn liÖu tÝnh cho bia thùc giao md i,n lµ sè l­îng nguyªn liÖu tÝnh cho bia dë dang ®Çu kú mps i,n lµ sè l­îng nguyªn liÖu tÝnh cho bia ph¸t sinh trong kú ltgi lµ sè l­îng bia thùc giao trong kú ldi lµ sè l­îng bia dë ®Çu kú lpsi lµ sè l­îng bia ph¸t sinh trong kú cd i,n lµ chi phÝ nguyªn liÖu tÝnh cho bia dë ®Çu kú cps i,n lµ chi phÝ nguyªn liÖu tÝnh cho bia ph¸t sinh trong kú Cô thÓ, ta tÝnh sè l­îng g¹o vµ chi phÝ g¹o cho bia chai Hµ Néi thùc giao trong kú: 192.550 + 170.000 mtg bia chai Hµ Néi, g¹o = ´ 3.101.610 3.693.100 + 3.191.210 362.550 = ´ 3.101.610 = 163.341 6.884.310 650.790.639 +575.776.854 ctg bia chai Hµ Néi, g¹o = ´ 163.341 3.693.100 + 3.191.210 1.226.567.493 = ´163.341=552.609.339 362.550 + PhÇn “H¹ cÊp” vµ “N©ng cÊp”: Ph¶n ¸nh sè l­îng vµ sè tiÒn cña chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh cña lo¹i bia nµy ®­îc chuyÓn giao ®Ó s¶n xuÊt lo¹i bia kh¸c theo ®óng yªu cÇu tiªu chuÈn kü thuËt vµ chÊt l­îng cña tõng lo¹i bia. KÕ to¸n tiÕn hµnh ph¶n ¸nh sè liÖu trªn B¶ng tÝnh GTSP c¨n cø vµo th«ng tin ®­îc nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng cung cÊp. + PhÇn “ Thµnh phÈm”: KÕ to¸n gi¸ thµnh dùa trªn Biªn b¶n kiÓm kª nhËp xuÊt tån kho thµnh phÈm ®­îc nh©n viªn Kho thµnh phÈm, nh©n viªn thèng kª ph©n x­ëng vµ kÕ to¸n b¸n hµng cung cÊp th«ng tin. §èi víi c¸c nguyªn liÖu chÝnh trùc tiÕp, sè liÖu ®­îc tÝnh to¸n nh­ sau: mtp i,n = mtg i,n – mhc i,n + mnc i,n ctp i,n = ctg i,n – chc i,n + cnc i,n Trong ®ã: mtp i,n lµ sè l­îng nguyªn liÖu tÝnh cho bia thµnh phÈm mhc i,n / mnc i,n lµ sè l­îng nguyªn liÖu tÝnh cho phÇn h¹ cÊp / n©ng cÊp cña bia ctp i,n lµ chi phÝ nguyªn liÖu tÝnh cho bia thµnh phÈm chc i,n / cnc i,n lµ chi phÝ nguyªn liÖu tÝnh cho phÇn h¹ cÊp / n©ng cÊp cña bia Ta tÝnh sè l­îng vµ chi phÝ g¹o cña bia chai Hµ Néi thµnh phÈm: mtp bia chai Hµ Néi, g¹o = 163.341 – 3.049 = 160.292 ctp bia chai Hµ Néi, g¹o = 552.609.339 – 103.314.177 = 542.295.162 §èi víi chi phÝ dÇu FO, l­¬ng, phÝ sÏ ®­îc ph©n bæ theo c«ng thøc: mtp i,k = (Mdk + Mpsk – M®lk) x Htp i,k ctp i,k = (Cdk + Cpsk – C®lk) x Htp i,k Trong ®ã: Htp i,k lµ hÖ sè ph©n bæ chi phÝ cho bia thµnh phÈm mtp i,k lµ sè l­îng chi phÝ tÝnh cho bÝ thµnh phÈm ctp i,k lµ chi phÝ tÝnh cho bia thµnh phÈm Cô thÓ, tÝnh sè l­îng vµ chi phÝ dÇu FO ph©n bæ cho bia chai thµnh phÈm: 2.785.440 ´ 1,0 Htp bia chai Hµ Néi, dÇu FO = 2.785.440 ´ 1,0 + 103.784 ´ 1,0 + 1.187.187 ´ 1,0 = 0,6833 mtp bia chai Hµ Néi, dÇu FO = (51.517 + 168.367 – 57.051) x 0,6833 = 111.265 ctp bia chai Hµ Néi, dÇu FO = (93.538.170 +312.951.047 – 106.043.315) x 0,6833 = 205.296.639 + PhÇn “VËt liÖu ph©n bæ hÕt trong kú”: Nh÷ng chi phÝ vËt liÖu ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh nµo th× tÝnh trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. VÝ dô: chi phÝ vÒ nh·n bia chai, nót bia chai, giÊy b¹c, hå d¸n ®­îc tÝnh cho bia chai Hµ Néi; chi phÝ vÒ vá lon, hép catton, b¨ng keo d¸n hép ®­îc tÝnh cho bia lon. §èi víi nh÷ng chi phÝ vËt liÖu ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th× ®­îc tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng theo c«ng thøc thÝch hîp. VÝ dô: ho¸ chÊt c¸c lo¹i, bét trî läc, giÊy läc, xót lµ c¸c lo¹i chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ. C¨n cø ®Ó kÕ to¸n gi¸ thµnh tËp hîp sè liÖu lµ B¶ng tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C«ng thøc ph©n bæ ®­îc sö dông nh­ sau: ckh i,v Hpb i,v = Ckh v m i,v = Mv x Hpb i,v c i,v = Cv x Hpb i,v Trong ®ã: v lµ lo¹i vËt liÖu cÇn ph©n bæ trong kú Hpb i,v lµ hÖ sè ph©n bæ vËt liÖu cho bia thµnh phÈm m i,v lµ sè l­îng vËt liÖu ph©n bæ cho bia thµnh phÈm Mv lµ tæng l­îng vËt liÖu cÇn ph©n bæ trong kú c i,v lµ chi phÝ vËt liÖu tÝnh cho bia thµnh phÈm Cv lµ tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ trong kú ckh i,v lµ chi phÝ vËt liÖu tÝnh cho bia thµnh phÈm theo ®Þnh møc kÕ ho¹ch Ckhv lµ tæng chi phÝ vËt liÖu theo ®Þnh møc kÕ ho¹ch VÝ dô, ¸p dông c«ng thøc trªn ®Ó tÝnh chi phÝ ho¸ chÊt c¸c lo¹i ph©n bæ cho bia chai Hµ Néi trong kú: Tµi liÖu kÕ ho¹ch n¨m cña kho¶n vËt liÖu ho¸ chÊt c¸c lo¹i thu thËp ®­îc nh­ sau: Tæng ph©n bæ Bia chai Hµ Néi Bia lon Hµ Néi Bia h¬i Hµ Néi 2.126.635.323 2.018.049.323 75.176.559 33.409.441 2.018.049.323 Hpb bia chai Hµ Néi, ho¸ chÊt c¸c lo¹i = = 0,94894 2.126.635.323 c bia chai Hµ Néi, ho¸ chÊt c¸c lo¹i = 135.219.908 x 0,94894 = 128.315.239 Sau khi tÝnh to¸n,ph©n bæ c¸c kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt, tæng céng sè liÖu ë cét “Sè tiÒn” cña phÇn “Thµnh phÈm” (gåm c¶ “ VËt liÖu ph©n bæ hÕt trong kú”) cña mçi lo¹i bia thµnh phÈm sÏ ®­îc tæng gi¸ thµnh cña mçi lo¹i bia trong th¸ng. PhÇn tæng céng sè liÖu ë cét “ Sè tiÒn” thuéc “Tæng ph©n bæ” t­¬ng tù sÏ lµ tæng gi¸ thµnh cña c¸c lo¹i bia trong th¸ng. + PhÇn “Cuèi kú”: Ph¶n ¸nh chi phÝ dë dang cuèi kú cña C«ng ty. Sè l­îng s¶n phÈm lµm dë ®­îc kiÓm kª, ®¸nh gi¸ trùc tiÕp vµo cuèi mçi th¸ng, tr­íc khi tiÕn hµnh tÝnh GTSP. Sè l­îng s¶n phÈm lµm dë ®­îc ®¸nh gi¸ ë ba kh©u lµ: lªn men chÝnh, lªn men phô, tån läc cuèi (®· läc nh­ng ch­a chiÕt). ë nh÷ng kh©u nµy, s¶n phÈm lµm dë ®­îc ®ùng trong c¸c tÐc chøa cã thÓ tÝch x¸c ®Þnh vµ cã thÓ tÝnh to¸n ®­îc sè l­îng t­¬ng ®èi chÝnh x¸c. KÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh chi phÝ cho khèi l­îng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú nh­ sau: §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp, c«ng thøc tÝnh lµ: mc i,n = md i,n + mps i,n – mtg i,n cc i,n = cd i,n + cps i,n – ctg i,n Trong ®ã: mc i,n lµ sè l­îng vËt liÖu chÝnh tÝnh cho bia dë cuèi kú cc i,n lµ chi phÝ vËt liÖu chÝnh tÝnh cho bia dë cuèi kú VÝ dô, ta tÝnh l­îng g¹o vµ chi phÝ g¹o tÝnh cho bia chai Hµ Néi dë cuèi kú: mc bia chai Hµ Néi, g¹o = 192.550 + 170.000 – 163.341 = 199209 cc bia chai Hµ Néi,g¹o = 650.790.639 + 57.776.854 – 552.609.339 = 673.958.153 §èi víi c¸c lo¹i chi phÝ dÇu FO, l­¬ng, phÝ còng ®­îc tÝnh t­¬ng tù nh­ trªn nh­ng chØ tÝnh vÒ tæng sè chø kh«ng ph©n bæ cho tõng lo¹i bia, ®Õn th¸ng sau khi tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh kÕ to¸n míi tiÕn hµnh tÝnh to¸n ph©n bæ cho phï hîp. VÝ dô, tÝnh l­îng vµ chi phÝ dÇu FO tÝnh cho s¶n phÈm dë cuèi kú: Mc dÇu FO = 51.517 + 168.367 – 162.833 = 57.051 Cc dÇu FO = 93.538.170 + 312.951.047 – 300.445.702 = 106.043.515 B¶ng tÝnh gi¸ thµnh cña C«ng ty ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ sè liÖu vÒ s¶n phÈm dë ®Çu kú, c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kú, thµnh phÈm thu ®­îc vµ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. Qua c¸c b­íc tÝnh to¸n GTSP nªu trªn thÊy ®­îc ®Æc ®iÓm cña c«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh GTSP ë C«ng ty bia Hµ Néi lµ t­¬ng ®èi phøc t¹p. Tuy nhiªn, nhê cã sù trî gióp cña hÖ thèng ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm ®· ®­îc thiÕt lËp, kÕ to¸n gi¸ thµnh cã thÓ tæ chøc c«ng viÖc khoa häc, chÝnh x¸c, ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin vÒ GTSP cña C«ng ty mét c¸ch kÞp thêi, ®Çy ®ñ, gióp cho c«ng t¸c ph©n tÝch GTSP – nh»m qu¶n lý hiÖu qu¶ chØ tiªu gi¸ thµnh cña C«ng ty. 2.2.2 Thùc tÕ c«ng t¸c ph©n tÝch gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm ë C«ng ty bia Hµ Néi Víi chøc n¨ng cung cÊp th«ng tin vµ kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp nªn c«ng t¸c kÕ to¸n ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý ë mét doanh nghiÖp. Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ nãi chung, ph©n tÝch chØ tiªu GTSP nãi riªng lµ c«ng viÖc rÊt quan träng víi c«ng t¸c qu¶n lý trong doanh nghiÖp. T¹i C«ng ty bia Hµ Néi, ph©n tÝch chØ tiªu GTSP ®­îc coi lµ phÇn viÖc quan träng, mét trong nh÷ng tr¸ch nhiÖm cña kÕ to¸n tr­ëng. Vµo ®Çu quý sau, n¨m sau; kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n tÝch GTSP cña quý tr­íc, n¨m tr­íc. C¸c kÕt qu¶ vÒ GTSP ®­îc kÕ to¸n gi¸ thµnh tÝnh to¸n, lªn B¶ng ph©n tÝch táng hîp gi¸ thµnh n¨m, B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh n¨m cña tõng lo¹i bia, B¶ng tæng hîp gi¸ thµnh c¸c lo¹i bia c¶ n¨m. HÖ thèng ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n øng dông t¹i C«ng ty cho phÐp kÕ to¸n nhËp sè liÖu, ph©n tÝch sè liÖu ngay trªn m¸y, xö lý nhanh ; thuËn tiÖn cho viÖc sö dông vµ kÕt qu¶ thu ®­îc chÝnh x¸c, hîp lý. §©y lµ mét ­u ®iÓm cña c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi. - B¶ng ph©n tÝch tæng hîp gi¸ thµnh n¨m: Sè liÖu trªn b¶ng ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm cña C«ng ty vµ cho biÕt nguyªn nh©n cña viÖc gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm t¨ng – gi¶m. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn chØ tiªu gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm cña C«ng ty ®­îc tÝnh to¸n vµ ®¸nh gi¸ c¶ vÒ sè l­îng vµ sè tiÒn. Cét “ChØ tiªu”: nªu néi dung c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn GTSP ®· tËp hîp ®­îc trong n¨m ph©n tÝch. Cét “KÕ ho¹ch”: nªu c¸c ®Þnh møc kÕ ho¹ch C«ng ty ®Æt ra ®Ó thùc hiÖn trong n¨m ph©n tÝch. Trong ®ã: Tæng gi¸ trÞ kÕ ho¹ch §¬n gi¸ kÕ ho¹ch = Tæng ®Þnh møc kÕ ho¹ch hay G ki g ki = M ki Cét “Thùc tÕ”: nªu c¸c kÕt qu¶ thùc tÕ C«ng ty ®¹t ®­îc trong n¨m ph©n tÝch Trong ®ã: Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ §¬n gi¸ thùc tÕ = Tæng ®Þnh møc thùc tÕ hay G 1i g 1i = M 1i Víi lµ chØ tiªu ph©n tÝch. Cét “C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng”: ®­îc chia lµm c¸c cét nhá, chi tiÕt vÒ sè l­îng vµ sè tiÒn cña c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm ; cét “Céng” cho biÕt tæng møc ¶nh h­ëng vÒ sè tiÒn cña tÊt c¶ c¸c nh©n tè ®Õn gÝa thµnh toµn bé s¶n phÈm trong kú ph©n tÝch. Cô thÓ: §èi víi nh©n tè “ §Þnh møc”: + ¶nh h­ëng vÒ l­îng ®­îc tÝnh b»ng chªnh lÖch gi÷a Tæng ®Þnh møc thùc tÕ víi Tæng ®Þnh møc kÕ ho¹ch t­¬ng øng cña mét chØ tiªu: Lmi = M1i – Mki + ¶nh h­ëng vÒ sè tiÒn ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: Tmi = Lmi x gki §èi víi nh©n tè “§¬n gi¸”: + ¶nh h­ëng vÒ l­îng ®­îc tÝnh b»ng chªnh lÖch gi÷a ®¬n gÝa thùc tÕ víi ®¬n gi¸ kÕ ho¹ch t­¬ng øng cña mét chØ tiªu: Lgi = g1i – gki + ¶nh h­ëng vÒ sè tiÒn ®­îc tÝnh b»ng c«ng thøc: Tgi = M1i x Lgi Ngoµi ra cßn cã ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kh¸c ®­îc ph¶n ¸nh ë cét “Do kh¸c”. Sau khi tÝnh to¸n, kÕt qu¶ ë cét “Céng” ph¶n ¶nh tæng møc ¶nh h­ëng vÒ sè tiÒn cña tÊt c¶ c¸c nh©n tè ®Õn gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm ph¶i b»ng chªnh lÖch gi÷a Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ víi Tæng gi¸ trÞ kÕ ho¹ch t­¬ng øng cña mét chØ tiªu. Ta thÊy c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n, ph©n tÝch nªu trªn mµ C«ng ty thiÕt lËp lµ phï hîp víi ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch thay thÕ liªn hoµn; ®¶m b¶o tÝnh to¸n mét c¸ch khoa häc, ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c sù biÕn ®éng cña gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm vµ c¸c chØ tiªu liªn quan ®Õn gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm t¹i C«ng ty. §Ó minh ho¹ cho ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch nµy, ta ®i ph©n tÝch sù biÕn ®éng cña kho¶n chi phÝ Malt trong gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm: + ¶nh h­ëng do ®Þnh møc tíi chØ tiªu Malt: VÒ sè l­îng: 4.510.823 – 4.659.222 = -148.399 VÒ sè tiÒn: (-148.399) x 7.821 = -1.160.630.186 + ¶nh h­ëng do ®¬n gi¸ tíi chØ tiªu Malt: VÒ sè l­îng: 5.073 – 7.821 = -2.748 VÒ sè tiÒn: 4.510.823 x (-2.748) = -12.395.669.419 Tæng céng ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè: (-1.160.630.186) + (-12.395.669.419) = -13.556.299.605 Sè tæng céng nµy ®óng b»ng chªnh lÖch gi÷a Tæng gi¸ trÞ thùc tÕ cña Malt víi Tæng gi¸ trÞ kÕ ho¹ch cña Malt: 22.883.477.264 – 36.439.776.869 = -13.556.299.605 Tõ kÕt qu¶ trªn cho thÊy: chi phÝ Malt trong gi¸ thµnh toµn bé s¶n ph¶m biÕn ®éng theo h­íng gi¶m. Cô thÓ lµ: VÒ ®Þnh møc ®· gi¶m 148.399 t­¬ng øng víi sè tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc lµ 1.160.630.186. VÒ ®¬n gi¸ ®· gi¶m 2.748 t­¬ng øng víi sè tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc lµ 12.395.669.419. Tæng hîp l¹i, chi phÝ Malt trong n¨m gi¶m 13.556.299.605 so víi kÕ ho¹ch vµ lµm gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm gi¶m 13.556.299.605. TiÕp tôc ph©n tÝch t­¬ng tù víi c¸c kho¶n chi phÝ cßn l¹i vµ víi gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm sÏ rót ra nh÷ng ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh thùc hiÖn chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm cu¶ C«ng ty, thÊy ®­îc träng t©m cÇn ®i s©u ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ . Tuy nhiªn, ®Ó cã thÓ biÕt ®­îc sù t¨ng – gi¶m chi phÝ lµ hiÖu qu¶ hay ch­a hiÖu qu¶, C«ng ty cßn tiÕn hµnh ph©n tÝch gi¸ thµnh víi tõng lo¹i bia thµnh phÈm th«ng qua B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh tõng lo¹i bia . Sau khi lËp B¶ng ph©n tÝch tæng hîp gi¸ thµnh n¨m N vµ c¸c B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh tõng lo¹i bia thµnh phÈm n¨m N, kÕ to¸n lËp B¶ng tæng hîp gi¸ thµnh c¸c lo¹i bia c¶ n¨m. B¶ng nµy cã kÕt cÊu phï hîp víi B¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo th¸ng. Cuèi B¶ng ®­îc bæ sung thªm ba chØ tiªu lµ: gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ , gi¸ thµnh ®¬n vÞ kÕ ho¹c vµ tû lÖ chªnh lÖch gi÷a gi¸ thµnh thùc tÕ vµ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch , nÕu chªnh lÖch nµy mang dÊu ©m th× ®­îc ghi ©m ; sè liÖu ghi vµo phÇn nµy ®­îc lÊy tõ B¶ng ph©n tÝch GTSP cña tõng lo¹i bia thµnh phÈm. Nh­ vËy, tæ chøc ph©n tÝch chØ tiªu GTSP lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng cña KÕ to¸n tr­ëng. Trªn c¬ së c¸c B¶ng tæng hîp, B¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh ®· ®­îc lËp vµ c¸c th«ng tin kh¸c cã liªn quan, kÕ to¸n tr­ëng phèi hîp víi c¸c bé phËn qu¶n lý kh¸c cã tr¸ch nhiÖm ph©n tÝch cô thÓ thùc tr¹ng t×nh h×nh thùc hiÖn chØ tiªu GTSP cña C«ng ty: thÊy ®­îc nh÷ng nguyªn nh©n c¬ b¶n nµo, nh÷ng nh©n tè cô thÓ nµo lµm t¨ng – gi¶m gi¸ thµnh vµ trªn c¬ së ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cµn thiÕt ®Ó h¹n chÕ, lo¹i trõ ¶nh h­ëng cña nh©n tè tiªu cùc, ®éng viªn vµ ph¸t huy ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè tÝch cùc ®Ó khai th¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng trong qu¶n lý vµ sö dông c¸c nguån vËt t­ - lao ®éng – tiÒn vèn cña C«ng ty, kh«ng ngõng h¹ thÊp gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm còng nh­ cña to¸n bé s¶n phÈm. Trªn ®©y em ®· tr×nh bµy nh÷ng nÐt chñ yÕu vÒ thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch gi¸ thµnh cña toµn bé s¶n phÈm t¹i C«ng ty bia Hµ Néi. Tõ nh÷ng t×m hiÓu thùc tÕ vÒ ho¹t ®éng cña C«ng ty còng nh­ trªn c¬ së lý luËn vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, em rót ra ®­îc mét sè nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nµy cña C«ng ty; néi dung em xin tr×nh bµy ë Ch­¬ng 3. Ch­¬ng 3 Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n GT vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi 3.1 NhËn xÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n GT vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, C«ng ty bia Hµ Néi lu«n ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng doanh nghiÖp hµng ®Çu cña nÒn kinh tÕ. C«ng ty cã mét c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý trong giai ®o¹n hiÖn nay, ®Æc biÖt c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n ho¹t ®éng rÊt hiÖu qu¶ nhê c¬ cÊu bé m¸y kÕ to¸n ®­îc quan t©m ®Çu t­ vÒ c¶ c¬ së vËt chÊt vµ con ng­êi. C«ng ty ®· tiÕn hµnh tù ®éng ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n. §©y lµ b­íc ®Çu t­ quan träng ®Ó ®¶m b¶o c«ng t¸c qu¶n lý t×nh h×nh kinh tÕ, tµi chÝnh cña C«ng ty. C«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc thùc hiÖn theo chÕ ®é kÕ to¸n vµ quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh KÕ to¸n Thèng kª. Ngoµi ra, bªn c¹nh môc tiªu cung cÊp th«ng tin cho cÊp trªn vµ cÊp qu¶n lý Nhµ n­íc, C«ng ty bia Hµ Néi ®· cã mét sè thay ®æi trªn c¬ së h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ ®Ò ®¸p øng yªu cÇu thu nhËn - xö lý - cung cÊp th«ng tin cho bé m¸y l·nh ®¹o cña C«ng ty. Nhê cã sù trî gióp cña ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n ®­îc thiÕt kÕ riªng cho C«ng ty, ®éi ngò nh©n viªn kÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n ®Ó tËp trung thùc hiÖn phÇn hµnh kÕ to¸n ®­îc giao mét c¸ch khoa häc, ®¶m b¶o cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n ®­îc ®Çy ®ñ - trung thùc - kÞp thêi theo ®óng yªu cÇu qu¶n lý - ®iÒu hµnh cña Ban Gi¸m ®èc. Lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm vµ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt kiÓu liªn tôc, bia thµnh phÈm nhËp kho th­êng xuyªn vµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh nhiÒu, C«ng ty ®· ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp theo sè liÖu vÒ l­îng vµ gi¸ trÞ cña c¸c chi phÝ ë c¸c giai ®o¹n ®· ®­îc kÕ to¸n tËp hîp CPSX tËp hîp vµ cung cÊp. PhÇn hµnh kÕ to¸n GTSP vµ ph©n tÝch GTSP ®­îc C«ng ty chó träng bëi ®©y lµ mét phÇn hµnh quan träng, cã nh÷ng xö lý ®Æc thï theo c¸c c«ng thøc tÝnh to¸n mµ C«ng ty ®· thiÕt lËp nh»m tÝnh to¸n, ph©n bæ hîp lý CPSX tÝnh cho bia thµnh phÇn theo kú tÝnh GTSP lµ hµng th¸ng. C¸c c«ng thøc tÝnh to¸n, ph©n bæ CPSX ¬hôc vô cho tÝnh GTSP bia thµnh phÈm ®· ®­îc x©y dùng vµ cµi ®Æt trong m¸y vi tÝnh cho phÇn hµnh kÕ to¸n GTSP; ®ång thíi c¸c mÉu sæ, b¶ng biÓu tÝnh GTSP, b¶ng tæng hîp GTSP theo quý - n¨m, b¶ng ph©n tÝch gi¸ thµnh tæng hîp vµ chi tiÕt theo tõng lo¹i bia còng ®­îc thiÕt lËp mét c¸ch chi tiÕt vµ khoa häc. KÕ to¸n GTSP ®­îc tiÕp cËn vµ n¾m b¾t thuÇn thôc c¸c thao t¸c nhËp, c¸c ký hiÖu, m· ®Ó cã thÓ vËn hµnh ch­¬ng tr×nh vµo phÇn hµnh kÕ to¸n cña m×nh theo ®óng chøc n¨ng, thêi gian quy ®Þnh. Ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc x©y dùng vµ trang bÞ ®ång bé ë Phßng Tµi vô ®· gióp cho c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n thùc hiÖn khoa häc, ®ång bé; sè liÖu ®­îc cung cÊp chi tiÕt, kÞp thêi phôc vô viÖc tÝnh GTSP vµ ph©n tÝch GTSP cña C«ng ty. §Ó ®¶m b¶o GTSP cña C«ng ty lµ mét chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh mét c¸ch trung thùc nhÊt c¸c chi phÝ ph¸t sinh tÝnh cho bia thµnh phÇm, kÕ to¸n GTSP ph¶i dùa trªn sè liÖu do kÕ to¸n tËp hîp CPSX cung cÊp. ë C«ng ty bia Hµ Néi, cßn mét sè tån t¹i trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX ¶nh h­ëng tíi c«ng t¸c kÕ to¸n GTSP vµ ph©n tÝch GTSP, cã thÓ ®iÓm qua nh­ sau: ² C«ng ty bia Hµ Néi kh«ng thùc hiÖn tÝnh tr­íc chi phÝ SCL TSC§ mµ h¹ch to¸n thùc tiÕp vµo chi phÝ, khi c«ng viÖc söa ch÷a hoµn thµnh th× sè chi phÝ tËp hîp ®­îc tÝnh cho GTSP trong th¸ng.Thùc tÕ, chi phÝ SCL TSC§ ph¸t huy t¸c dông ë nhiÒu kú tÝnh GTSP nªn viÖc tËp hîp vµ tÝnh trùc tiÕp nh­ vËy lµ ch­a hîp lý. ² KÕ to¸n tËp hîp CPSX lµ mét phÇn hµnh kÕ to¸n phøc t¹p v× ë C«ng ty, l­îng CPSX ph¸t sinh nhiÒu, ®a d¹ng, c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt trong ph©n x­ëng phøc t¹p, qua nhiÒu giai ®o¹n víi sù vËn hµnh cña nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt kh¸c nhau. ViÖc tËp hîp CPSX theo ®èi t­îng tËp hîp CPSX lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ cã thÓ thùc hiÖn ®¬n gi¶n theo sè liÖu thèng kª cña ph©n x­ëng nh­ng l¹i khã kh¨n trong viÖc kiÓm so¸t - qu¶n lý - xö lý tr¸ch nhiÖm trong sö dông CPSX t¹i tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. ² B¶ng tÝnh vµ ph©n tÝch GTSP ®­îc x©y dùng chi tiÕt: chi tiÕt theo tõng giai ®o¹n tËp hîp chi phÝ vµ chi tiÕt theo tõng chØ tiªu chi phÝ tÝnh trong gi¸ thµnh bia thµnh phÈm, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, hÖ thèng c«ng thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n cßn phøc t¹p, ch­a tiÖn lîi cho theo dâi. 3.2 Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n GT vµ ph©n tÝch GTSP ë C«ng ty bia Hµ Néi Thùc hiÖn kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ ph©n bæ CPSX mét c¸ch khoa häc, hîp lý lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n GT tÝnh to¸n trung thùc, hîp lý GTSP, phôc vô cho c«ng t¸c ph©n tÝch GTSP t¹i doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn nµy, nhËn thÊy r»ng C«ng ty cÇn hoµn thiÖn ngay tõ c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n ban ®Çu, ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tËp hîp CPSX. ý kiÕn 1: TrÝch tr­íc chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh (SCL TSC§) XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ c«ng t¸c SCL TSC§ t¹i C«ng ty lµ khi ph¸t sinh chi phÝ SCL ®Òu tÝnh trùc tiÕp vµo chi phÝ; mÆt kh¸c c«ng t¸c SCL l¹i thùc hiÖn ®Þnh kú trong n¨m, nªn th¸ng nµo c«ng t¸c SCL hoµn thµnh th× GTSP th¸ng ®ã sÏ cao h¬n GTSP c¸c th¸ng kh¸c. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng GTSP kh«ng æn ®Þnh do kh«ng trÝch tr­íc chi phÝ SCL TSC§ , C«ng ty nªn thùc hiÖn trÝch tr­íc chi phÝ SCL TSC§. §Ó trÝch tr­íc chi phÝ SCL TSC§; cuèi mçi n¨m, Phßng Tµi vô vµ Phßng KÕ ho¹ch tiÕn hµnh xem xÐt, ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng vµ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña TSC§ trong C«ng ty, trªn c¬ së ®ã lËp dù to¸n chi phÝ SCL TSC§ cho c¶ n¨m. KÕ to¸n sö dông Tk 335- Chi hÝ ph¶i tr¶ ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô nµy. Hµng th¸ng, dùa trªn kÕ ho¹ch SCL TSC§ trong n¨m ®· ®­îc duyÖt ®Ó tÝnh vµ trÝch tr­íc chi phÝ SCL TSC§ trong th¸ng: Tæng chi phÝ SCL TSC§ dù to¸n n¨m kÕ ho¹ch Chi phÝ SCL TSC§ trÝch tr­íc/ th¸ng = 12 vµ hµng th¸ng trÝch tr­íc ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627, TK 641, TK 642 Cã TK 335 Khi c«ng t¸c SCL TSC§ hoµn thµnh, c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng tr×nh SCL hoµn thµnh, kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 335 Cã TK 241 (2413) Cuèi n¨m, kÕ to¸n tiÕn hµnh xö lý chªnh lÖch gi÷a kho¶n ®· trÝch tr­íc víi chi phÝ SCL TSC§ thùc tÕ ph¸t sinh theo quy ®Þnh cña chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n hiÖn hµnh. ý kiÕn 2: H¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh (KH TSC§) cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm ë Cong ty bia Hµ Néi, chi phÝ KH TSC§ ®­îc trÝch lËp vµ tÝnh vµo CPSXKD. Cô thÓ, c¸c TSC§ sö dông trong s¶n xuÊt th× chi phÝ KH TSC§ ®­îc tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm theo c«ng thøc x¸c ®Þnh nh­ ®· xÐt trong B¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trªn c¬ së thùc tÕ lµ TSC§ cña C«ng ty ®­îc theo dâi tõng thø, tõng nhãm vµ trÝch khÊu hao theo QuyÕt ®Þnh 166/1999/Q§ - BTC ngµy 30/12/1999 nªn mçi TSC§ cã møc khÊu hao riªng; nh»m ®¶m b¶o møc ®é chÝnh x¸c cao h¬n cña chi phÝ KH TSC§ ®­îc tÝnh trong GTSP tõng lo¹i bia, C«ng ty nªn h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ KH TSC§ cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm. ë giai ®o¹n xay, nÊu, lªn men vµ ë c¸c tæ phôc vô s¶n xuÊt, c¸c tæ s¶n xuÊt cung cÊp dÞch vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt; chi phÝ khÊu hao TSC§ ®­îc kÕ to¸n TSC§ tËp hîp theo tæng sè, sau ®ã tÝnh to¸n, ph©n bæ cho c¸c lo¹i bia theo tiªu thøc lµ sè mÎ bia nÊu trong th¸ng cña tõng lo¹i bia: Trong ®ã: ckhi : chi phÝ KH TSC§ ph©n bæ cho lo¹i bia (i) Ckhpb : tæng chi phÝ KH TSC§ cÇn ph©n bæ mi : sè mÎ bia (i) nÊu trong th¸ng ë kh©u läc vµ chiÕt bia th× tõng lo¹i bia ®­îc t¸ch theo d©y chuyÒn riªng theo tiªu chuÈn cña tõng lo¹i bia nªn cã thÓ tËp hîp trùc tiÕp chi phÝ KH TSC§ cho tõng lo¹i bia. Sau ®ã kÕ to¸n lËp B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ CP KH TSC§ theo mÉu N¬i sö dông Toµn DN TK 627 - CPSXC TK 641 - TK 642 - ... ChØ tiªu NG Sè KH Tæng sè Bia chai 0,5 Bia lon Bia h¬i CPBH CPQL DN 1. Sè KH ph¶i trÝch th¸ng tr­íc 2. Sè KH t¨ng ph¶i trÝch trong th¸ng 3. Sè KH gi¶m th«i trÝch trong th¸ng 4. Sè KH ph¶i trÝch th¸ng nµy Trong ®ã: NÕu c¸c TSC§ ®­îc sö dông ë giai ®o¹n xay, nÊu,lªn men vµ ë c¸c tæ phôc vô s¶n xuÊt, c¸c tæ s¶n xuÊt cung cÊp dÞch vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th× cét "Tæng sè" cho biÕt sè chi phÝ KH TSC§ ®­îc tËp hîp ®Ó ph©n bæ cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm trong kú. NÕu c¸c TSC§ ®­îc sö dông ë kh©u läc vµ chiÕt bia th× cét "Tæng sè" lµ tæng céng chi phÝ KH TSC§ ®· ®­îc tËp hîp riªng cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm trong kú. ý kiÕn 3: Theo dâi kho¶n chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bia, do chÊt l­îng vËt t­ kh«ng ®¶m b¶o tiªu chuÈn, do sai sãt cña m¸y mãc - d©y chuyÒn s¶n xuÊt, do sù bÊt cÈn cña c«ng nh©n.. cã thÓ g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i nh­ r¸ch nh·n, vì chai,...Sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp ®­îc tõ nh÷ng thèng kª vÒ sè l­îng vËt liÖu thiÖt h¹i trong kú do bé phËn thèng kª cña Ph©n x­ëng s¶n xuÊt cung cÊp. Thùc tÕ nh÷ng chi phÝ thiÖt h¹i nµy ®­îc C«ng ty tËp hîp vµo CPSXKD vµ tÝnh vµo gi¸ thµnh cña bia thµnh phÈm, nh­ vËy ch­a khuyÕn khÝch ®­îc c«ng nh©n sö dông vËt t­ tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nh»m qu¶n ý chÆt chÏ kho¶n chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: ph¸t hiÖn nguyªn nh©n, ®¸nh gi¸ møc ®é thiÖt h¹i, cã biÖn ph¸p lµm gi¶m kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt, Ýnh to¸n chÝnh x¸c phÇn chi phÝ nµy vµo gi¸ thµnh tõng lo¹i bia thµnh phÈm; C«ng ty bia Hµ Néi nªn tæ chøc h¹ch to¸n kÞp thêi, ®Çy ®ñ vÒ c¸c kho¶n thiÖt h¹i nµy, ®ång thêi g¸n tr¸ch nhiÖm cña ng­êi s¶n xuÊt víi viÖc sö dông vËt t­. §Ó tæ chøc tèt h¬n c«ng t¸c theo dâi kho¶n chi phÝ hiÖt h¹i trong s¶n xuÊt, bé phËn thèng kª ph©n x­ëng cña C«ng ty cã tr¸ch nhiÖm theo dâi chÆt chÏ vµ tËp hîp ®Çy ®ñ vÒ sè l­îng cô thÓ vµ nguyªn nh©n cña tõng lo¹i vËt t­ bÞ thiÖt h¹i trong kú. Cuèi th¸ng, trªn c¬ së sè liÖu ®­îc cung cÊp tõ ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc thiÖt h¹i cho phÐp cña tõng lo¹i vËt liÖu ®­îc x©y dùng, kÕ to¸n tiÕn hµnh lËp Sæ theo dâi chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt. Sæ theo dâi chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt ph¶n ¸nh cô thÓ, chi tiÕt vÒ t×nh h×nh hiÖt h¹i vËt liÖu trong th¸ng, lµ c¨n cø ®Ó xö lý kho¶n chi kh«ng khuyÕn khÝch nµy: nÕu chi phÝ thiÖt h¹i thùc tÕ v­ît qu¸ møc ®­îc phÐp th× c«ng nh©n cã tr¸ch nhiÖm ph¶i båi th­êng phÇn chi phÝ v­ît møc; ng­îc l¹i, nÕu chi phÝ thiÖt h¹i thùc tÕ thÊp h¬n møc ®­îc phÐp th× c«ng nh©n trong kh©u s¶n xuÊt ®ã ®­îc h­ëng mét kho¶n th­ëng theo % cña kho¶n chi phÝ tiÕt kiÖm nµy. MÉu sæ nh­ sau: Sæ theo dâi chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt Th¸ng 3 - 2000 Tªn vËt liÖu §VT Sè l­îng sö dông §¬n gi¸ Møc thiÖt h¹i ®­îc phÐp Chi phÝ thiÖt h¹i ®­îc phÐp Sè l­îng thiÖt h¹i thùc tÕ Chi phÝ thiÖt h¹i thùc tÕ Chi phÝ thiÖt h¹i v­ît møc ®­îc phÐp 1 2 3 4 5 6 = 4 x 5 7 8 = 4 x 7 9 = 8 - 6 Nót bia ngo¹i c¸i 5.773.825 70 154.302 10.801.140 Nh·n bia chai d¹ng 500ml c¸i .999.418 31 75.048 2.326.488 Vá lon bia Hµ Néi c¸i 316.496 1.665 4.504 7.499.160 Hép catton 3 líp bia lon c¸i 14.000 4.60 87 400.200 GiÊy b¹c c¸i 5.597.626 66 132.411 8.741.106 .. Táng céng Cét thÓ hiÖn tªn c¸c lo¹i vËt liÖu thiÖt h¹i trong kú Cét thÓ hiÖn ®¬n vÞ tÝnh cña tõng lo¹i vËt liÖu thiÖt h¹i trong kú Cét thÓ hiÖn sè l­îng cña tõng lo¹i vËt liÖu ®­îc sö dông trong kú Cét thÓ hiÖn ®¬n gi¸ cña tõng lo¹i vËt liÖu thiÖt h¹i trong kú §¬n gi¸ ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy tæng sè tiÒn chia cho tæng sè l­îng cña mçi lo¹i vËt liÖu ë “Sæ tËp hîp chi phÝ TK 621” Cét thÓ hiÖn møc thiÖt h¹i ®­îc phÐp cña tõng lo¹i vËt liÖu trong kú Sè liÖu cét nµy ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn c¬ së ®Þnh møc thiÖt h¹i cho phÐp ®èi víi tõng lo¹i vËt liÖu mµ C«ng ty ®· x©y dùng. Cét thÓ hiÖn chi phÝ thiÖt h¹i ®­îc phÐp cña tõng lo¹i vËt liÖu trong kú Cét thÓ hiÖn sè l­îng thiÖt h¹i thùc tÕ cña tõng lo¹i vËt liÖu Cét thÓ hiÖn chi phÝ thiÖt h¹i thùc tÕ cña tõng lo¹i vËt liÖu Cét thÓ hiÖn chi phÝ thiÖt h¹i v­ît møc cho phÐp cña tõng lo¹i vËt liÖu ý kiÕn 4: Sö dông B¶ng kª sè 4 ®Ó tËp hîp CPSX T¹i C«ng ty bia Hµ Néi, kÕ to¸n tËp hîp CPSX trªn Sæ tËp hîp chi phÝ Tk 621 vµ sö dông Tk 154 - CPSXKDD cã chi tiÕt theo ®èi t­îng vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Tuy nhªn; ®Ó viÖc theo dâi, kiÓm tra ®­îc thuËn tiÖn vµ cã hÖ thèng, ph¶n ¸nh c¸c CPSX ph¸t sinh trung thùc - chÝnh x¸c - phï hîp víi chÕ ®é quy ®Þnh, C«ng ty nªn sö dông B¶ng kª sè 4 ®Ó tËp hîp CPSX cho c¸c Tk 621, 622, 627, 154. C¨n cø ®Ó kÕ to¸n lËp B¶ng kª sè 4 lµ B¶ng ph©n bæ vËt liªô - c«ng cô dông cô; NhËt ký - b¶ng kª c¸c Tk 621, 622, 627, 154. MÉu b¶ng ®­îc minh ho¹ nh­ bªn. ý kiÕn 5: Ph©n bæ c¸c kho¶n vËt liÖu cÇn ph©n bæ trong kú theo tiªu thøc lµ s¶n l­îng thµnh phÈm thùc tÕ: C«ng ty tiÕn hµnh tÝnh to¸n, ph©n bæ nh÷ng chi phÝ vËt liÖu ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè ®Þnh møc kÕ ho¹ch cña tõng lo¹i bia thµnh phÈm. Nh­ vËy, muèn cã kÕt qu¶ th× cÇn cung cÊp sè liÖu tõ tµi liÖu ®Þnh møc kÕ ho¹ch n¨m, mÆt kh¸c ch­a cã sù liªn hÖ víi s¶n l­îng thµnh phÈm s¶n xuÊt thùc tÕ . §Ó tÝnh to¸n vµ ph©n bæ hîp lý h¬n phÇn chi phÝ vËt liÖu cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm trong kú, C«ng ty nªn chän tiªu thøc lµ s¶n l­îng thµnh phÈm thùc tÕ. C«ng thøc ph©n bæ ®­îc x©y dùng nh­ sau: Trong ®ã: v lµ vËt liÖu cÇn ph©n bæ cho bia thµnh phÈm trong kú c i,v lµ chi phÝ lo¹i vËt liÖu tÝnh cho bia thµnh phÈm Cv lµ tæng chi phÝ lo¹i vËt liÖu (v) TPi lµ l­îng bia thµnh phÈm s¶n xuÊt trong kú Theo c«ng thøc nµy th× phÇn ho¸ chÊt c¸c lo¹i ph©n bæ cho bia chai Hµ Néi lµ: 135.219.908 x 2.785.440 c bia chai Hµ Néi, ho¸ chÊt c¸c lo¹i = = 92.396.704 4.076.411 Nh­ vËy, theo c«ng thøc ph©n bæ míi nµy, phÇn chi vËt liÖu cÇn ph©n bæ sÏ ®­îc tÝnh to¸n hîp lý h¬n cho tõng lo¹i bia thµnh phÈm, lµm cho gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i bia g¸nh chÞu phÇn chi phÝ t­¬ng øng víi khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh mµ kh«ng g©y nªn sù biÕn ®éng gi¸ thµnh s¶n phÈm trong th¸ng v× tû träng c¸c kho¶n chi phÝ nµy trong GTSP cña tõng lo¹i bia lµ nhá. TrÝch sè liÖu tû lÖ cña c¸c kho¶n chi phÝ nµy trong tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i bia thµnh phÈm: ChØ tiªu VËt liÖu ph©n bæ hÕt trong kú Tæng ph©n bæ Bia chai Hµ Néi Bia lon Hµ Néi Bia h¬i Hµ Néi % % % % Ho¸ chÊt c¸c lo¹i 1,54 1,99 0,60 0,14 Bét trî läc 0,79 0,74 0,17 0,31 GiÊy läc 0,12 0,12 0,03 0,20 Xót 0,54 0,66 0,00 0,03 ý kiÕn 6: Tæ chøc vËn dông h×nh thøc kÕ to¸n Qua mét thêi gian thùc tÕ tiÕp cËn víi c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty bia Hµ Néi, thÊy r»ng ®©y lµ bé phËn ®­îc quan t©m ®Çu t­ vµ tæ chøc cã hÖ thèng. C«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty ®­îc tiÕn hµnh tù ®éng ho¸, c¸c phÇn hµnh ®­îc thùc hiÖn thuËn tiÖn - nhanh chãng vµ linh ho¹t. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh - kÕ to¸n ®Çy ®ñ, trung thùc vµ kÞp thêi h¬n trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng ph¸t triÓn nh­ hiÖn nay, C«ng ty bia Hµ Néi nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh¸c nãi chung nªn cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp, c¶i biÕn c«ng t¸c kÕ to¸n - tµi chÝnh cña ®¬n vÞ m×nh. §èi víi C«ng ty bia Hµ Néi, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cã thÓ tiÕn hµnh vi tÝnh ho¸ toµn bé quy tr×nh c«ng t¸c kÕ to¸n; thiÕt kÕ mÉu sæ ®¬n gi¶n, thuËn lîi h¬n cho viÖc tÝnh to¸n vµ ghi chÐp sè liÖu kÕ to¸n còng nh­ lu©n chuyÓn sè liÖu nhanh chãng h¬n nÕu C«ng ty ¸p dông h×nh thøc NhËt ký chung thay thÕ cho h×nh thøc ghi sæ NhËt ký chøng tõ mµ C«ng ty ®ang ¸p dông. ¦u thÕ cña h×nh thøc ghi sæ KÕ to¸n NhËt ký chung lµ ®¬n gi¶n, thuËn tiÖn h¬n h×nh thøc NhËt ký chøng tõ. C«ng ty cã thÓ më Sæ NhËt ký chung, Sæ c¸i c¸c tµi kho¶n, Sæ thÎ kÕ to¸n chi tiÕt; ®ùac biÖt cã thÓ më c¸c Sæ NhËt ký chuyªn dïng ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh th­êng xuyªn hµng ngµy víi khèi l­îng lín nh­ nghiÖp vô thu chi tiÒn mÆt, ho¹t ®éng b¸n hµng... vµ cã thÓ kh¾c phôc ®­îc viÖc ghi chÐp trïng l¾p nhê hÖ thèng m¸y tÝnh nèi m¹ng ®­îc tæ chøc nh­ ë Phßng Tµi vô cña C«ng ty. Tr­íc sù ph¸t triÓn cña khoa häc - kü thuËt, cña c«ng nghÖ th«ng tin nh­ hiÖn nay th× viÖc tù ®éng ho¸ - vi tÝnh ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n nh­ C«ng ty bia Hµ Néi lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ tÊt yÕu. Tuy nhiªn, nÕu ®©y chØ lµ ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña riªng mét hay nhiÒu c«ng ty ®¬n lÎ, ch­a cã sù liªn hÖ - phèi hîp cïng hoµn thiÖn th× sÏ g©y l·ng phÝ vµ tèn kÐm chi phÝ. ThÊy r»ng, phÝa c¸c C¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng cña Nhµ n­íc nªn cã nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh vi tÝnh ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n vµ cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ chuÈn mùc cña ch­¬ng tr×nh kÕ to¸n m¸y, ch­¬ng tr×nh mÉu cho c¸c ®¬n vÞ - c¸c ngµnh, t¹o nªn sù thèng nhÊt chung vµ ho¹t ®éng mét c¸ch khoa häc - ®ång bé cña c«ng t¸c kÕ to¸n trªn toµn quèc, phôc vô cho sù giao l­u, liªn l¹c vµ ph¸t triÓn cña tõng tÕ bµo kinh tÕ còng nh­ cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt cña em ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP nãi riªng t¹i C«ng ty bia Hµ Néi; mong muèn ®ãng gãp vµo c¸c ý kiÕn ®Ò xuÊt kh¸c ®Ó C«ng ty bia Hµ Néi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ngµy cµng cao vÒ th«ng tin kinh tÕ - tµi chÝnh trong nÒn kinh tÕ hiÖn nay. §©y kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ph¸t hiÖn míi mµ chØ lµ mét sè néi dung bæ sung cña b¶n th©n qua thùc tiÔn t×m hiÓu t¹i C«ng ty còng nh­ tham kh¶o - nghiªn cøu c¸c kiÕn thøc lý luËn vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. KÕt luËn GTSP víi chøc n¨ng vèn cã ®· trë thµnh chØ tiªu kinh tÕ cã ý nghÜa rÊt quan träng trong qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh. Cã thÓ nãi r»ng, GTSP lµ “tÊm g­¬ng ph¶n chiÕu” toµn bé c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ tæ chøc qu¶n lý vµ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· vµ ®ang thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, trung thùc CPSX vµo GTSP vµ tiÕn hµnh ph©n tÝch kÞp thêi GTSP lµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi riªng trong c¸c doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu lý luËn còng nh­ thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi, em ®· cè g¾ng tr×nh bµy mét c¸ch cã hÖ thèng vµ lµm s¸ng tá c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu liªn quan ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty. Trªn c¬ së lý luËn vµ t×m hiÓu thùc tÕ, ph©n tÝch - ®¸nh gi¸ thùc tiÔn c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP còng nh­ ®­a ra mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn phÇn hµnh kÕ to¸n nµy t¹i C«ng ty bia Hµ Néi. Nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt ®­îc ®­a ra ë ch­¬ng 3 kh«ng ph¶i lµ nh÷ng ph¸t hiÖn míi mµ lµ nh÷ng bæ sung nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty, ®¸p øng nhu cÇu cung cÊp th«ng tin tµi chÝnh - kÕ to¸n trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi hiÖn nay. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i doanh nghiÖp lµ ®Ò tµi réng vµ phøc t¹p, v× vËy luËn v¨n ch­a thÓ bao qu¸t hÕt mµ míi chØ tiÕp cËn ®­îc víi nh÷ng vÊn ®Ò chñ yÕu nhÊt cña ®Ò tµi, qua ®ã mong muèn ®ãng gãp ®Ó c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, c«ng t¸c kÕ to¸n gi¸ thµnh vµ ph©n tÝch GTSP t¹i C«ng ty bia Hµ Néi nãi riªng ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o h­íng dÉn, c¸c thÇy, c« gi¸o trong bé m«n KÕ to¸n còng nh­ sù gióp ®ì cña c¸c c«, c¸c chó, c¸c anh chÞ Phßng Tæ chøc Hµnh chÝnh, Phßng Tµi vô cña C«ng ty bia Hµ Néi trong qu¸ tr×nh thùc tËp, nghiªn cøu vµ hoµn thiÖn b¶n luËn v¨n nµy./. MỤC LỤC