Ảnh hưởng của việc nạo phá thai tới sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên ở Việt Nam

LỜI MỞ ĐẦU Vị thành niên một giai đoạn ngắn ngủi nhưng lại hết sức quan trọng đối với cuộc đời của mỗi con người. Đó là giai đoạn chuyển tiếp giữa con người với tư cách là trẻ thơ cần được bảo vệ chăm sóc và giáo dục sang con người với tư cách là những công dân trưởng thành có thể chịu trách nhiệm trước xã hội và luật pháp về mọi hành vi của mình. Sinh ra và lớn lên trong thời kỳ đổi mới và trong nền kinh tế thị trường, vị thành niên Việt Nam ngày nay đang đứng trước trước nhiều vấn đề mới mẻ, phức tạp, những thuận lợi và khó khăn, những nguy cơ và thách thức, các em cần phải làm gì để có nhận thức, thái độ và hành vi đúng đắn, phát huy được khả năng và trí tuệ của mình đóng góp vào sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá và để trở thành những chủ nhân thực sự của tương lai đất nước. Nhất là trong thời đại công nghệ thông tin ngày nay càng tiềm ẩn nhiều nguy cơ hơn nữa, các em năng động, muốn khẳng định bản thân và khám phá mọi thứ xug quanh mình tình yêu, giới tính… Đây chính là ngòi nổ dẫn tới tình trạng nạo phá thai xảy ra liên tục ở độ tuổi này. Bởi các em không hiểu biết về sự nguy hiểm của vấn đề và cách phòng chống. Vì vậy mà số ca nạo phá thai ở tuổi vị thành niên là rất lớn ( theo thống kê của tổ chức y tế thì mỗi năm có khoảng 5000 ca nạo phá thai trong đó có 20% là ở tuổi vị thành niên). Và thực trạng này đã để lại nhiều hậu quả đáng buồn cho các em trong tương lai. Để đưa lên tiếng chuông cảnh tỉnh thực trạng nạo phá thai của giới trẻ ngày nay, để các bạn hiểu hơn về vấn đề này, sự nguy hiểm cũng như tầm quan trọng của sức khỏe sinh sản. Chính vì vậy, em đã chọn đề tài “ Ảnh hưởng của việc nạo phá thai tới sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên ở Việt Nam” làm đề tài cho bài viết chuyên đề “ Sức khỏe sinh sản” của mình. Nghiên cứu vấn đề em xin đưa ra thực trạng của vấn đề và những ảnh hưởng của việc nạo phá thai tới sức khỏe sinh sản. từ đó tìm hiểu nguyên nhân và đưa ra giải pháp khắc phục thực trạng trên. Do thời gian có hạn và là lần đầu tiên tiếp cận đề tài nên bài viết còn nhiều thiếu xót. Kính mong sự góp ý từ phía giáo viên hướng dẫn và thầy cô bộ môn. I.CƠ SỞ LÝ LUẬN 1. Các khái niệm có liên quan 1.1 Khái niệm sức khỏe. Theo tổ chức y tế Thế giới “ Sức khỏe là trạng thái thỏa mãn toàn diện về thể chất tinh thần và xã hội chứ không bao gồm tình trạng không có bệnh hay thương tật 1.2 Khái niệm sức khỏe sinh sản Tổ chức Y tế thế giới định nghĩa: “ Sức khỏe sinh sản (SKSS) là một trạng thái khỏe mạnh, hài hòa về thể chất tinh thần và xã hội trong tất cả mọi khía cạnh liên quan đến hệ thống sinh sản chứ không phải chỉ là không có bệnh tật hay tổn thương hệ thống sinh sản 1.3 Khái niệm chăm sóc sức khỏe sinh sản. Chăm sóc sức khỏe sinh sản là tổng thể các biện pháp kỹ thuật và dịch vụ góp phần nâng cao sức khỏe và hạnh phục bằng cách phòng ngừa và giải quyết các vấn đề về sức khỏe. Nó cũng có gồm cả sức khỏe tình dục với mục đích là đề cao chăm sóc và các mối quan hệ riêng tư chứ không chỉ là việc tư vấn chăm sóc liên quan đến sinh sản và các bệnh lây qua đường tình dục. 1.4 Khái niệm vị thành niên Vị thành niên là một khái niệm chưa được thống nhất. Theo tổ chức Y tế thế giới (WHO) lứa tuổi 10 – 19 tuổi là độ tuổi vị thành niên. Chương trình sức khỏe sinh sản / Sức khẻo tình dục vị thành niên – thanh niên của khối Liên minh châu Âu (EU) và quỹ dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) lấy độ tuổi 15 – 24. Ở Việt Nam vị thành niên là lứa tuổi từ 10 – 18 tuổi. Thanh niên là từ 16 - 24 tuổi. Trẻ em được luật pháp bảo vệ chăm sóc giáo dục là dưới 16 tuổi. Về mặt luật pháp vị thành niên là dưới 18 tuổi. Hội KHHGĐVN xác định vị thành niên - thanh niên là 10 - 24 tuổi. 1.5 Khái niệm nạo phá thai Phá thai được hiểu một cách đơn giản là một biện pháp nhằm chấm dứt quá trình thai nghén. Nó có thể xảy ra theo 2 cách: ngẫu nhiên hoặc có mục đích. Hầu hết các vụ phá thai đều có mục đích. Những trường hợp ngoại lệ, tức là những vụ phá thai vì "tai nạn", được thực hiện do các khuyết tật của người mẹ hoặc đứa con, đôi khi của cả hai. Chúng được gọi là trường hợp "phá thai bộc phát" để phân biệt với những trường hợp không phải vì tai nạn, mà bị gọi bằng cái tên "hơi quá mạnh" là "tội phá thai". Điều này gây lúng túng vì một số trường hợp “tội phá thai” lại được thực hiện một cách bộc phát. Tốt hơn nên gọi hình thức thứ hai này bằng cái tên “ phá thai có chủ đích” hay “cố ý phá thai” Thế nào là phá thai an toàn: Phá thai an toàn nhất và ít tai biến nhất là ở các bệnh viện chuyên khoa sản, do các bác sĩ có trình độ chuyên môn và có tay nghề cao thực hiện, theo dõi, cơ sở y tế đảm bảo điều kiện vô trùng tuyệt đốivà có thể cấp cứu kịp thời với những trường hợp “tai biến”, điều kiện sức khỏe của thai sản cho phép việc thực hiện phá thai và tuổi thai chưa quá lớn, trong vòng từ 7 đến 8 tuần. Thế nào là phá thai không an toàn: Loại phá thai nguy hiểm nhất có lẽ là “lén lút” và “dân dã” mà những người có thai tự đưa vào tử cung mình những chất hóa học. Một số bạn gái khi lần ddaaauf có thai đã rất lo sợ, không giám đến bệnh viện. Trong điều kiện ở nhà có bạn đã tự hành hạ mình bằng cách đặt vào âm đạo nnuwngx hóa chất hoặc tiêm qua ven nnhuwngx chất độc để gây xẩy thai. Sau những cuộc phẫu thuật lén lút như vậy nguy cơ vô sinh thường gặp cao gấp 4 lần. Nguy hiểm còn có thể xảy ra đối với những trường hợp phá thai đã quá lớn – trên 12 tuần tuổi. Trong những trường hợp này khi nạo rễ xảy ra những tổn thương khác nhau đối với cổ tử cung. Một trong những nguy hiểm là do xương của bào thai đã quá to có thể làm xây xước hoặc làm thủng tử cung. Đối với những bạn gái có u phá thai cũng rất nguy hiểm. 2. Các biện pháp phá thai: Một vài năm trước đây biện pháp phá thai bằng hút chân không được sử dụng khá phổ biến , song hiện nay phương pháp này lại ít được sử dụng, bởi sử dụng hút chân không, các phần của phôi thai có thể không hút ra được hết và vẫn phải nạo lại. Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, thủ thuật phá thai cũng dần trở nên đảm bảo và an toàn hơn. Tùy thuộc vào tuổi thai và điều kiện của từng cơ sở y tế mà các bác sĩ đi đến quyết định có thể sử dụng biện pháp phá thai nào thì an toàn nhất cho người phải phá thai. Hiện nay nước ta có những biện pháp phá thai chủ yếu sau: Phá thai bằng thuốc ( được thực hiện đối với trường hợp tuổi thai dưới 7 tuần tuổi) Hút thai ( được thực hiện khi tuổi thai đã quá 8 tuần tuổi) Nạo thai ( được thực hiện khi tuổi thai chưa quá 12 tuần tuổi Phá thai bằng kovax ( được thực hiện khi tuổi thai đã lớn) Việc sử dụng biện pháp phá thai nào do bác sỹ quyết định, tùy thuộc vào kỹ thuật chuyên môn của bác sĩ tại các cơ sỏ y tế đó cũng như tùy thuộc vào điều kiện sức khỏe, tuổi thai 3.Đặc điểm tâm sinh lý tuổi vị thành niên Về sinh lý: Vị thành niên là giai đoạn phát triển từ một trẻ thơ để trở thành người lớn, giai đoạn này có nhiều biến đổi về mặt tâm sinh lý, kích thước cơ thể thay đổi và mang những dấu hiệu đặc trưng của từng giới. Những dấu hiệu dậy thì cơ bản của bạn gái: - Vú nhô lên - Hông nở ra - Tầm vóc tăng đột ngột - Mọc lông ở khu vực sinh dục - Các tuyến bã ở da xuất hiện - Tử cung và âm đạo phát triển đầy đủ Vóc dáng cơ thể: Từ một em gái nhở, cơ thể các bận bắt đầu có vóc dáng thiếu nữ, sớm có thể từ 9 tuổi muộn có thể từ 14 tuổi. Có bạn lớn từ từ có bạn lớn rất nhanh. Cơ thể mềm mại và giàu nữ tính. Tăng trưởng của khung chậu: Ở tuổi dậy thì khung xương chậu phát triển rộng. Sự phát triển của vú: Từ tuổi 10 – 12, hai bên vú to dần lên và nâng cao khỏi thành ngực. Trong quá trình phát triển vú này có thể phát triển nhanh hơn vú kia, hoặc đôi khi bạn gái cảm thấy đau, tức. Điều đó không phải là dấu hiệu bất thường và không có gì phải lo lắng. Sự phát triển của lông mu và lông nách: Khi bắt đầu dậy thì lông mu và lông quanh bộ phận sinh dục bắt đầu phát triển. Lông nách cũng xuất hiện sau đó. Trứng cá: Trứng cá thường gặp ở tuổi dậy thì ở cả nam và nữ do sự hoạt động của tuyến bã, tuyến mồ hôi. Các bạn trẻ cần giữu vệ sinh sạch sẽ, tránh ăn nhiều mỡ, ngọt, chất kích thích. Kinh nguyệt: Sự xuất hiện của kinh nguyệt là dấu hiệu quan trọng nhất của tuổi dậy thì, thể hiện sự bắt đầu hoạt động của hệ sinh dục. Kinh nguyệt có thể xuất hiện sớm từ năm 12 – 13 tuổi, cũng có thể muộn hơn vào năm 16 -17 tuổi. Một chu kỳ kinh nguyệt thường kéo dài 28 ngày, tính từ ngày bắt đầu hành kinh cho tới ngày bắt đầu hành kinh lần sau. Thời gian đầu có thể kinh nguyệt chưa đều, điều đó các bạn gái không nên quá lo lắng. Khi bắt đầu có kinh nguyệt là bắt đầu các bạn có khả năng có thai. Ở tuổi dậy thì vì cơ thể chưa phát triển hoàn chỉnh, việc có thai có thể tác động không tốt đến sức khỏe của bạn. Có được thông tin dầy đủ chính xác về sự phát triển của cơ thể mình trong giai đoạn dậy thì sẽ giúp cho các bạn có những quyết định đúng đắn. Về tâm lý: Cùng với những biến đổi về cơ thể, sinh lý, đời sống tâm lý của trẻ vị thành niên cũng có những thay đổi sâu sắc. Các em dần tự chử về tâm lý, tình cảm có cảm xúc về giới tính, đồng thời suy nghĩ về vai tò tương lai của các em trong xã hội. Quá trình này diễn ra dần dần, đem đến nhiều cảm xúc cho các em nhưng đôi khi không ổn định. Sau đây là một số đặc điểm tâm sinh lý nổi trội ở lứa tuổi này. Ý thức tự trọng, tính độc lập trong suy nghĩ và hành động: Ở tuổi này các em có xu hướng tách ra. Ít phụ thuộc vào cha mẹ. Các em có tâm lý muốn làm người lớn, coi mình là người lớn”. Các em không còn đồi đi chung với cha mẹ, muốn tự chọn bạn, muốn được ăn mặc theo ý thích. Các em không còn hay tâm sự với cha mẹ mà chuyển từ sinh hoạt gia đình sang sinh hoạt bạn bè, ngưỡng mộ thần tượng. Những cảm giác đối với bản thân: Những biến đổi sinh học đôi khi có tác động đến tâm lý trẻ vị thành niên. Các em có nhu cầu khám phá ơ thể mình và bạn khác giới ( hay để ý băn khoăn những thay đổi cơ thể) Những cảm xúc giới tính: Sự phát dục ở tuổi vị thành niên đã kích thích các em băt đầu quan tâm đến bạn khác giới, làm xuất hiện những cảm giác cảm xúc giới tính mới lạ. Những rung cảm mới lạ này đôi khi lướt qua nhanh chóng nhưng cũng có khi kéo dài. Tuy nhiên không phải tất cả các em đều có những rung cảm như vậy, cũng có một số các em sớm bị cuốc hút vào con đường yêu đương tình ái. Tâm trạng của những em này thay đổi nhanh và biến động mạnh. Lý trí chưa đủ giúp các em làm chủ được những rung cảm mãnh liệt của sự yêu dương quá sớm. Trong quá trình tìm hiểu khám phá này, các em cần rền luyện những kỹ năng sống để giúp cấc em xây dựng được những mối quan hệ bạn bè, giải quyết mâu thuẫn, biết cách cùng hợp tác với người khác trong nhóm, hình thành lòng tự trọng cũng như biết kiềm chế trước sức ép từ bạn bè cùng lứa và người lớn khác để không tham gia vào những hành vi nguy cơ có hại cho sức khỏe và an toàn của bản thân và người khác II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 1.Thực trạng nạo phá thai tuổi vị thành niên ở nước ta. Trẻ vị thành niên (từ 10-17 tuổi) ở nước ta có khoảng 23,8 triệu người, chiếm 31% dân số. Theo thống kê của Hội Kế hoạch hóa gia đình thì Việt Nam là một trong ba nước có tỷ lệ phá thai cao nhất thế giới (1,2-1,6 triệu ca mỗi năm), trong đó, 20% thuộc lứa tuổi vị thành niên, thậm chí có em mới 12 tuổi. Điều tra quốc gia về vị thành niên và thanh niên Việt Nam cho thấy 7,6% trong độ tuổi này có quan hệ tình dục trước hôn nhân. Việc nạo phá thai ở tuổi vị thành niên xuất hiện ở hầu hết tất cả các tỉnh thành trong cả nước chứ không riêng địa phương nào. Tuy nhiên, xảy ra nhiều ở các thành phố lớn như Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh, Hải phòng, Quảng Ninh…ở những thành phố lớn điều kiện kinh tế xã hội phát triển các em có cơ hội tiếp xúc với các phương tiện thông tin xã hội nên cũng dậy thì sớm hơn so với các em cùng trang lứa ở nông thôn, mặt khác đây cũng là nơi tập chung nhiều trường Đại học, Cao đẳng, trung cấp và các khu công nghiệp…các em sống xa nhà thiếu tình cảm và sự quan tâm của gia đình nên dễ xa vào quan hệ bạn bè, yêu đương và để lại những hậu quả không mong muốn Chỉ tính riêng 6 tháng đầu năm 2008 cả nước đã có 432 ngàn ca nạo phá thai ở tuổi vị thanh niên trong đó, bệnh viện Từ Dũ – thành phố Hồ Chí Minh có 19.752 ca nạo phá thai , Hà Nội 11.634 ca ( Nguồn thống kê của cơ quan y tế, điều tra về sức khoe sinh sản năm 2008). Đó là chưa kể tới rất nhiều ca nạo phá thai tại những cơ sở y tế tư nhân nhưng không thể kiểm soát và thống kê được. Trong thực tế, những gương mặt non trẻ xuất hiện ở các cơ sở nạo phá thai dường như ngày một nhiều. Cũng bởi quá non nớt, chưa kịp trang bị kiến thức nên khi cần đến sự can thiệp thì “hậu quả” đã quá lớn, có khi cái thai đã ở tháng thứ 5-6. Có những em được cha mẹ, gia đình “áp tải” đến các cơ sở y tế lớn với đầy đủ chuyên gia, thuốc men và trang thiết bị. Song có một số lượng lớn hơn hẳn thì âm thầm tới các phòng khám tư, lủi thủi “giải quyết” một mình. Có những em phải dùng đến những biện pháp đặc biệt như đẻ cô-vắc hoặc kích thích sinh non. Không hiếm trường hợp sản phụ trẻ phá thai chui trong điều kiện vô trùng kém, lại thiếu phương tiện cấp cứu, đã bị thủng tử cung, rách bàng quang, thậm chí thủng ruột, sót rau, nhiễm trùng máu và có thể tử vong. BS. Lâm Thị Thu - Trung tâm Bảo vệ sức khỏe bà mẹ trẻ em và Kế hoạch hóa gia đình An Giang, cho biết: “Trong số các trường hợp đến trung tâm trút bỏ “hậu quả” thì có từ 10-16% là dưới 19 tuổi và chưa lập gia đình. Nhiều trường hợp, không chỉ phá thai một lần mà nhiều lần, nhiều nhất là thai khoảng 2 tháng tuổi”. Các bác sĩ sản khoa luôn tâm niệm rằng nạo phá thai thông thường chỉ dùng cho những trường hợp bất khả kháng. Bởi lẽ những tai biến trước mắt do nạo phá thai dễ xảy ra như: băng huyết, nhiễm khuẩn, sót nhau, thủng tử cung, tắc ống dẫn trứng, rách bàng quang, nhiễm trùng máu và có thể gây tử vong nhất là những trường hợp các em mang thai ở độ tuổi từ 13-15 tuổi. Hậu quả về sau nữa là các em sẽ có nguy cơ: nhiễm độc thai nghén, sảy thai, đẻ non, bị sản giật, chuyển dạ kéo dài, sang chấn thương nặng đường sinh dục, có khi phải tiến hành mổ hoặc cắt nới âm hộ để lấy thai. Còn nếu giữ thai thì dễ gặp phải nguy cơ về nhiễm độc thai, tăng huyết áp, thiếu máu, sinh non và nhau tiền đạo. Hình ảnh nạo phá thai * Sau khi nhìn những hình ảnh trên mong các bạn hãy suy nghĩ kỹ việc mình làm đừng để xảy ra những chuyện như thế này… 2. Nguyên nhân nạo phá thai tuổi vị thành niên ở nước ta. Căn nguyên của việc gia tăng số vụ nạo phá thai ở lứa tuổi vị thành niên, giới trẻ hiện nay chính là do lứa tuổi này đang ở vào giai đoạn biến đổi tâm sinh lý, các cơ quan chức năng sinh học, sinh lý của cơ thể dần biến đổi. Nhu cầu muốn được tiếp xúc với người khác giới luôn cao, trong khi kinh nghiệm về vấn đề giải quyết nhu cầu sinh lý, sinh sản còn hạn chế, người lớn thiếu sự quan tâm sát sao. Thế nên các em rất dễ có suy nghĩ lệch lạc, tự tìm tòi, khám phá, giải quyết nhu cầu sinh lý của mình, quan hệ tình dục bừa bãi theo đó luôn tiềm ẩn. Qua tìm hiểu trước khi làm thủ thuật, các bác sĩ tại Khoa kế hoạch hoá gia đình Bệnh viện Từ Dũ nhận thấy tỷ lệ hiểu biết về giới tính ở những trẻ vị thành niên không cao. Còn quá nhiều em hiểu biết rất mù mờ về giới tính, không có kiến thức gì về việc mang thai và các biện pháp phòng tránh thai khi quan hệ tình dục. Vẫn còn rất nhiều em cho rằng, việc quan hệ tình dục một lần sẽ không để lại hậu quả gì. Đây là nguyên nhân làm cho tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi vị thành niên cử tăng dần theo từng năm. Hầu hết các bậc phụ huynh, đặc biệt là phụ huynh khu vực nông thôn vẫn còn e ngại khi con cái có thắc mắc hoặc khi chia sẻ những vẫn đề về giới tính với con cái. Thậm chí, nhiều người cho rằng đây là vấn đề “tế nhị” cần phải “giữ ý” với con cái, có người lại lảng tránh hoặc giáo dục một cách không đầy đủ, không có phương pháp. Nhiều bậc phụ huynh còn sai lầm khi nghĩ rằng: Nói những chuyện ấy cho con cái thì khác gì “vẽ đường cho hươu chạy”, chỉ làm cho chúng dễ hư hỏng. Đây chính là nguyên nhân khiến trẻ vị thành niên thiếu kiến thức, hiểu biết mù mờ, tự tìm tòi và tìm tòi ở những tài liệu không lành mạnh như: trang web đen, băng đĩa… dẫn đến hiểu biết sai lệch, quan niệm sai lầm trong tình yêu và tình dục, không biết cách bảo vệ và chăm sóc bản thân. Trong khi đó, độ tuổi mà các em dễ vướng vào chuyện tình cảm nhất cũng chính ở lứa tuổi học sinh, sinh viên, nhiều em mới là học sinh cấp II, cấp III nhưng đã có người yêu, bạn trai. Nhưng để đến khi các em đã “sống thử”, đã “xảy ra chuyện” rồi mới cuống cuồng tìm cách “giáo dục” các em thì đã muộn, khác nào “mất bò mới lo làm chuồng”, không những dễ gây tổn thương cho các em mà còn để lại những hậu quả khôn lường. Bắt đầu cuộc sống “người lớn” khi chưa đủ trưởng thành lại còn đang đi học không chỉ làm ảnh hưởng đến việc học hành của các em mà còn là nguyên nhân chính dẫn đến mang thai ngoài ý muốn và nạo phá thai bừa bãi. 3. Hậu quả của việc nạo phá thai ở tuổi vị thành niên. Có nhiều người nghĩ rằng với trình độ y học hiện nay thì việc nạo phá thai không ảnh hưởng gì. Đúng là y học hiện đã có những phương cách thực hiện khá an toàn. Tuy nhiên như chúng ta đã biết, dù trong điều kiện tốt nhất, việc phá thai cũng có một nguy cơ tai biến và biến chứng nhất định, mà điều này thì có nhiều yếu tố chi phối, trong đó có thể kể tới là tuổi thai và tuổi mẹ. Tuổi thai càng lớn thì tỷ lệ tai biến càng cao. Nếu mới trễ kinh dưới 2 tuần thì chỉ cần thủ thuật hút thai và tỷ lệ biến chứng thấp; Nhưng nếu trễ kinh lâu hơn, từ 2 tuần đến 2 tháng thì phải thực hiện thủ thuật nạo thai; Và nếu trễ kinh trên 2 tháng thì phải cho sinh non, với tỷ lệ tai biến rất cao. Những biến chứng có thể gặp trong nạo phá thai đó là băng huyết, thủng tử cung và nhiễm trùng kéo dài có thể cắt bỏ tử cung. Ngoài ra, trong tất cả các cách giải quyết thai, nếu được thực hiện an toàn không có những tai biến cấp thời, thì vẫn có thể có những hậu quả lâu dài về sau, trong đó có thể kể là những trường hợp sinh khó do nhau bám thấp, nhau tiền đạo … kể cả khả năng bị vô sinh nếu bạn lạm dụng việc nạo hút thai. Một điều cần phải nói thêm, là nạo phá thai ở lứa tuổi vị thành niên tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ. Thứ nhất, ở lứa tuổi các em, cơ quan sinh dục chưa phát triển đầy đủ nên thường có biến chứng nhiều hơn. Thêm vào đó là các em thường lo sợ người lớn biết nên tìm đến những cơ sở tư nhân, thậm chí là cơ sở bất hợp pháp không có chức năng và không đủ điều kiện để thực hiện thủ thuật một cách an toàn. Kết quả là tỷ lệ tai biến cao, thậm chí có nhiều trường hợp tử vong. Có nhiều em, do quá lo sợ nên sau khi nạo phá thai tại những nơi này và có biến chứng cũng không dám trình báo, cho đến khi quá nặng vào bệnh viện thì phải cắt bỏ tử cung. Cũng cần nói thêm ở lứa tuổi vị thành niên nếu các em nữ mang thai và sinh con thì các nguy cơ như sinh non, biến chứng lúc sinh và con chậm phát triển tâm thần cao hơn gấp nhiều lần so với phụ nữ trưởng thành. Một nghiên cứu ở Matlab, Bangladesh cho thấy tỷ lệ tử vong ở mẹ khi sinh nở ở độ tuổi 10 – 14 cao gấp 10 lần so với độ tuổi 20 – 24, và tỉ lệ tử vong mẹ ở độ tuổi 15 – 19 thì cao gấp 2 lần so với độ tuổi 20 – 24. Còn ở Việt Nam, thống kê trên phạm vi cả nước cho thấy, nguy cơ chết mẹ của bà mẹ dưới 20 tuổi cao gấp 5 lần so với bà mẹ sinh con ở tuổi 24 – 25. Trẻ em sinh ra từ các bà mẹ tuổi vị thành niên cũng tử vong trong năm đầu đời nhiều hơn 40% so với trẻ sinh từ các bà mẹ lứa tuổi hai mươi. Số trẻ em dưới 15 tuổi mắc bệnh lây qua đường tình dục chiếm 1,16% ( đối với bệnh lậu) và 1,5% đối với các bệnh khoa liễu khác. Những em được chỉ định sinh con, ngoài các nguy cơ nhiễm độc thai nghén, sảy thai, đẻ non, ngôi bất thường, còn có nguy cơ bị sản giật, chuyển dạ kéo dài, sang chấn nặng đường sinh dục, thường phải mổ hoặc cắt nới âm hộ để lấy thai ra. Có trường hợp do thai lớn, cơ thể người mang thai lại chưa phát triển đầy đủ nên việc lấy thai ra đã vĩnh viễn cướp đi khả năng làm mẹ của họ sau này. Còn việc giữ thai lại có thể dẫn tới nguy cơ nhiễm độc thai, cao huyết áp, thiếu máu, sinh non và nhau tiền đạo. Những bà mẹ vị thành niên thường không hoàn tất việc học, đứa trẻ ra đời thường nhẹ cân, lại có khuynh hướng ít được học hành và dễ bị bỏ rơi hay bị lạm dụng. Có đến 13% con trai của các bà mẹ vị thành niên dễ có khuynh hướng vào tù và 22% con gái của họ có khuynh hướng trở thành những bà mẹ trẻ giống như mẹ của mình. Kết quả nghiên cứu giữa Bộ Y tế Việt Nam và Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho thấy, thực trạng nạo hút thai tại Việt Nam có khuynh hướng ngày một gia tăng, tai biến do phá thai dẫn đến tử vong mẹ chiếm 5% trong tổng số bà mẹ tử vong, các tai biến đó là: xuất huyết (chiếm 40%), nhiễm trùng (20%), số còn lại là thủng tử cung, nhiễm độc... Bộ Y tế nhận định rằng, tai biến xảy ra do kỹ năng lâm sàng không cao, thiết bị dụng cụ cũ kỹ, nguyên tắc tiệt trùng dụng cụ không đảm bảo..việc phải dùng dụng cụ nong bằng kim loại để nong rộng cổ tử cung; dùng que kim loại để dò hướng khoang tử cung và đo độ dài khoang tử cung; dùng ống hút bằng kim loại để hút phôi thai và đế cuống rốn; cuối cùng còn phải dùng nuôi nạo bằng kim loại để nạo sạch khoang tử cung. Từ lúc bắt đầu đến lúc kết thúc, đều phải dùng dụng cụ bằng kim loại đưa vào đưa ra, tất nhiên có khả năng làm xước tử cung, thậm chí tạo thành lỗ rách ở tử cung. Ngoài ra, khi tổ chức đế cuống rốn nằm ở vách tử cung, bị ống hút phụ áp hút ra khỏi vách tử cung, sẽ để lại trên bề mặt đó bao nhiêu là mạch máu bị vỡ ra. Nếu như đế cuống rốn không lấy ra được nhanh, sẽ ảnh hưởng đến sự co bóp của tử cung, do đó có thể làm cho các mạch máu không liền lại, trong quá trình thủ thuật đó sẽ bị mất nhiều máu. Vả lại, nếu trước đó, đã có viêm bộ phận sinh dục như viêm âm đạo, viêm cổ tử cung chưa được chữa khỏi, hoặc trong quá trình thủ thuật không nghiêm chỉnh thực hiện vô trùng đúng với quy định, thì những dụng cụ đưa vào đưa ra rất có thể đưa vi khuẩn vào khoang tử cung gây nhiễm trùng. Ngoài ra, việc nạo hút thai còn có khả năng để lại di chứng, nhất là đối với các trường hợp đã qua nạo hút nhiều lần, nguy hại sẽ không nhỏ, có thể xuất hiện các tình huống sau: Dính khoang tử cung: Nếu nạo hút quá mức, lớp gốc ở màng trong tử cung bị tổn thương, mặt màng có thể dính vào nhau sẽ làm ảnh hưởng đến sự vận hành của tinh trùng và làm cho trứng đã thụ thai khó cắm vào, do đó hậu quả thường thấy nhất là không thụ thai được, có khi có thai cũng dễ sẩy thai.Còn sự thay đổi về kinh nguyệt thì do mức độ tổn thương của niêm mạc tử cung. Nếu tổn thương không nhiều, chỉ có một bộ phận nào đó ở khoang tử cung bị dính, thường chỉ làm giảm lượng kinh nguyệt hoặc gây ra xuất huyết không theo một quy tắc nào. Nếu tổn thương nghiêm trọng, mặt dính ở khoang tử cung rộng, sẽ gây bế kinh lâu dài. Nếu cổ tử cung bị dính, máu hành kinh không ra ngoài được mà chảy ngược vào bụng sẽ gây ra bế kinh lâu dài và đau bụng có tính chất chu kỳ. Hiện tượng không thụ thai: Sau khi nạo phá thai, không thụ thai lại được nữa, ngoài nguyên nhân dính khoang tử cung đã nói trên, còn có khả năng do ống dẫn trứng bị viêm. Khi thủ thuật bị viêm nhiễm, chứng viêm có thể từ nội mạc tử cung lan sang ống dẫn trứng, làm cho khoang ống dẫn trứng bị dính, gây ra tắc; cũng có khả năng do ống limpha và mạch máu ở vách tử cung khuyếch tán ra tới tổ chức liên kết cạnh tử cung, làm cho xung quanh ống dẫn trứng viêm, miệng ống dẫn trứng dính vào nhau và kẹt lại. Dù cho nguyên nhân ống dẫn trứng tắc lại do miệng ống dẫn trứng bịt lại, đều cản trở tinh trùng và trứng gặp nhau, tất nhiên dẫn đến không còn thụ thai được. Sẩy thai hoặc đẻ non: Khi nạo phá thai, nhất là khi nạo, phải dùng đến kìm để lấy thai ra, nếu miệng cổ tử cung bị dụng cụ nới rộng làm rách, thì sau đó, hễ có thai là sau 12 tuần sẽ kết thúc bằng sẩy thai. Vì sao lại sẩy thai muộn mà không sẩy thai sớm? Then chốt của vấn đề là ở chỗ, miệng cổ tử cung sau khi bị rách sẽ lỏng ra, mất công năng “cơ vòng”, đồng thời không giữ được trạng thái “đóng khóa” trong điều kiện áp lực cao. Khi có thai, ở thời kỳ đầu do thai chứa trong tử cung chưa lớn, áp lực trong tử cung thấp thì còn ứng phó được, nhưng thai dần dần phát triển, nước ối nhiều lên, thai nhi lớn hơn, áp lực trong khoang tử cung ngày càng tăng, miệng trong cổ tử cung bị lỏng không chống đỡ được, bọc bào thai trồi vào ống cổ tử cung, làm cho ống cổ tử cung dần dần trương rộng ra và co ngắn lại, đến mức nào đó, màng bào thai vỡ ra và không tránh được tình trạng sẩy thai. Vì vậy, thai sẽ không thể phát triển cho đến lúc đủ tháng. Đế cuống rốn bị dính hoặc cắm sâu vào: Khi tử cung bị nạo quá sâu hoặc bị nạo hút nhiều lần, nội mạc tử cung bị tổn thương và teo lại. Đến khi có thai tiếp sau đó, nội mạc tử cung do đã bị tổn thương và teo lại nên thường không thể lành lặn lại, phải bong ra lớp màng đáy để tiếp nhận phôi bào cấy vào, màng tử cung bong ra phát dục không tốt, lông tơ ở bên ngoài phôi bào sẽ cấy sâu vào, thậm chí còn xâm phạm tới lớp cơ bên dưới của màng tử cung. Như vậy, đế cuống rốn được hình thành sẽ không dễ hoặc căn bản không thể tách khỏi vách tử cung một cách tự nhiên, kết quả ra sao, có thể suy ra khác biệt. Thai nhi sau khi sinh ra, phần bị dính hoặc phần cấy sâu vào của đế cuống rốn không tách ra hết, không đưa ra được gây ảnh hưởng đến sự co bóp của tử cung, còn ở chỗ tách ra được ở vách tử cung cũng thành một hõm máu chảy ra, tất nhiên sẽ gây xuất huyết nhiều. Nếu chỗ dính liền của đế cuống rốn thì còn có thể bóc ra, còn nếu đế cuống rốn cắm vào thì chỉ có cách cắt bỏ tử cung mới giải quyết được. 3. Giải pháp và kiến nghị khắc phục tình trạng nạo phá thai ở tuổi vị thành niên   Trẻ vị thành niên chiếm tới 30% dân số nước ta, là lứa tuổi có nhiều thay đổi về tâm sinh lý, có nhiều thắc mắc về sự phát triển của cơ thể cũng như cần những giải đáp, hỗ trợ từ phía người lớn và các tài liệu chuyên môn. Thế nhưng trên thực tế ở nước ta công tác giáo dục sức khỏe sinh sản cho lứa tuổi vị thành niên còn nhiều hạn chế. Từ việc phân tích những nguyên nhân và hậu quả nêu trên, điều quan trọng nhất, cho các em nữ và cả các em nam, đó là phải hết sức tránh để không xảy ra “tình trạng này”. Cụ thể là vị thành niên, thanh niên chưa lập gia đình phải hạn chế việc quan hệ tình dục, trong đó phải đặc biệt tránh cả những hoàn cảnh “ nguy cơ” có thể dẫn đến quan hệ “bất ngờ” như nơi thanh vắng chỉ có hai người, nhất là khi có uống rượu. Thứ hai là nếu nam giới có những cảm xúc không kiềm chế được thì người nữ phải kiên quyết từ chối, không chiều theo lời nài ép của bạn và cảm xúc của mình. Thà mất lòng một chút còn hơn là phải trả giá cho sự nông nổi của mình. Việc từ chối “chung đụng” không đồng nghĩa với không yêu thương mà còn là yếu tố quan trọng bảo vệ tình yêu. Thứ ba là nếu đã “lỡ”, khi đó người nữ cần uống thuốc viên ngừa thai sau giao hợp càng sớm càng tốt trong vòng 72 giờ, uống 2 viên, viên sau cách viên đầu 12 giờ. Nên nhớ đây là thuốc chỉ dùng trong trường hợp “khẩn cấp” và không được lạm dụng như một loại thuốc ngừa thai vì có thể gây rong kinh, rong huyết. Còn nếu “việc lỡ ấy” đã qua 72 giờ thì người nữ phải hết sức chú tâm theo dõi kinh nguyệt để phát hiện sớm những dấu hiệu có thai như mất kinh, căng tức đầu vú v.v... và sớm có biện pháp giải quyết phù hợp          Để nạo phá thai ở lứa tuổi vị thành niên không còn là vấn đề nhức nhối, để không còn trẻ vị thành niên và gia đình các em phải mang những nỗi đau thì giáo dục sức khỏe sinh sản cho lứa tuổi vị thành niên một cách kịp thời và hiệu quả không chỉ là việc làm cần thiết, là trách nhiệm của cha mẹ, nhà trường mà còn là “phương thuốc phòng” tốt nhất. Cần có chiến lược giáo dục cụ thể :  Theo các chuyên gia trong lĩnh vực kế hoạch hóa gia đình, sự dậy thì sớm do điều kiện sống cải thiện cùng với quan niệm dễ dãi về tình dục là những nguyên nhân hàng đầu dẫn tới tỷ lệ nạo phá thai ở trẻ vị thanh niên tăng cao. Trong khi đó, vấn đề giáo dục giới tính chưa được các bậc cha mẹ cũng như các nhà giáo dục, các nhà quản lý xã hội quan tâm đúng mức. Không ít cha mẹ cho rằng giáo dục giới tính, tình dục là “vẽ đường cho hươu chạy”, còn các nhà giáo dục thì cho rằng đó là vấn đề tế nhị, riêng tư, không nghiêm túc, rất khó trình bày trên bục giảng... Vì những lẽ đó, cho đến nay, chúng ta vẫn gặp nhiều khó khăn hay nói đúng hơn là còn “giữ ý” đối với vấn đề mặc nhiên được coi là “tế nhị” này. Theo quan điểm của các bác sĩ sản khoa cũng như tâm lý thì các biện pháp tránh thai cần được áp dụng cả với những em gái vị thành niên. Vì tình trạng quan hệ tình dục trước hôn nhân của giới trẻ ngày nay ngày càng phổ biến và nằm ngoài tầm kiểm soát. Ở nước ngoài, trong quan niệm giáo dục về tình dục, khái  niệm  “an toàn” đối với họ ngoài vấn đề bệnh tật còn bao gồm cả việc không có thai ngoài ý muốn. Còn chúng ta hiện nay, “an toàn” là khi con mình không “quan hệ” gì hết, đây liệu có còn là một quan niệm đúng đắn và hợp thời nữa chăng. Hay chỉ mang tính cứng nhắc và sẽ lại tiếp tục góp phần “duy trì” hậu quả là tình trạng nạo phá thai vị thành niên vẫn là vấn đề “biết rồi, khổ lắm, nói mãi”...Có lẽ đến lúc này, không còn ai nghi ngờ việc phải đưa kiến thức giáo dục giới tính vào học đường. Người lớn chúng ta hãy quan tâm tới các em nhiều hơn nữa, hãy tạo cho em một môi trường văn hóa tình dục lành mạnh, một nhận thức đúng đắn về tình dục với hai chức năng: thỏa mãn nhu cầu hạnh phúc của con người và duy trì nòi giống. Cần triển khai nhiều chương trình tuyên truyền về chăm sóc sức khỏe sinh sản tập trung vào các trường THCS, THPT, THCN, cao đẳng và đại học, mở lớp truyền thông về chăm sóc sức khỏe sinh sản tại các trường Đại học,Cao đẳng , đồng thời thành lập các câu lạc bộ Vị thành niên và thanh niên tại các trường này để hoạt động tuyên truyền, học tập về chăm sóc sức khỏe sinh sản tuổi vị thành niên diễn ra thường xuyên, hiệu quả. Phát triển các mô hình như: “Góc thân thiện” chăm sóc- giáo dụcsức khỏe sinh sản toàn diện cho thanh thiếu niên nông thôn; tập huấn kiến thức cho phụ huynh trẻ vị thành niên. Ngoài các biện pháp trên cần phải đề phòng nguy cơ phá thai giấu giếm. Người hành nghề không có giấy phép về luật thì gọi là Phá thai phạm pháp, về y học thì gọi là phá thai không an toàn vì các cơ sở này không đủ điều kiện vô khuẩn, không đủ phương tiện chuyên môn, người làm thường không được đào tạo, hoặc dù đã có đào tạo mà làm ở một cơ sở không được phép thì cũng nguy hiểm vì thiếu điều kiện vô khuẩn và hồi sức. ở các cơ sở này, họ có thể dùng các biện pháp phản khoa học như đặt một que bằng thảo mộc để nong cổ tử cung, hoặc dùng những dụng cụ tự tạo gây nhiễm khuẩn và chấn thương nghiêm trọng. Do thiếu kỹ thuật và phương tiện, phá thai giấu giếm rất dễ bị sót hoặc bị tai biến. Vì nhiều người cũng muốn giấu giếm nên khi phát hiện được để xử lý thì đã muộn, nhiều khi dẫn đến hậu quả thương tâm Từ việc phải thay đổi quan niệm của cả xã hội về vấn đề thai ngoài giá thú đến những luật định cho phép đình chỉ thai ngoài ý muốn một cách dễ dàng, phi tập trung hoá các cơ sở làm kỹ thuật để người có nhu cầu có thể tìm đến một cách dễ dàng, kín đáo, xoá bỏ các cơ sở , phương tiện , đào tạo kỹ năng cho nhân viên để đảm bảo an toàn, miễn phí hoặc thu phí thấp phù hợp với khả nawng của số đông. Trong các cố gắng nhiều mặt để chống nạo phá thai không na toàn cần chú ý: - Giáo dục công chúng về các nguy hiểm của nạo phá thai không an toàn, tầm quan trọng của các biện pháp phòng tránh thai ngoài ý muốn, việc dễ dàng tìm đến các cơ sở làm sảy thai chủ động được Nhà nước cho phép.- Cung cấp các dịch vụ tư vấn và kế hoạch hoá gia đình dễ tiếp cận và dễ chấp nhận để tránh thai ngoài ý muốn. - Mở rộng các cơ sở dịch vụ điều trị cấp cứu mọi tai biến do nạo.- Cung cấp các dịch vụ có chất lượng cao để đình chỉ thai nghén với các chỉ định đã được luật pháp cho phép, thủ tục thu nhận đơn giản, dễ dàng.Với nam nữ thanh niên mới lớn, chung ta cần giáo dục cho các em biết và hiểu rõ về : - Các biện pháp tránh thai: lấy ở đâu, dùng như thế nào? + Các dấu hiệu có thai sớm + Các nguy hiểm của phá thai không an toàn + Đến đâu và làm thế nào để đình chỉ thai. Địa điểm và phương tiện để truyền đạt các thông tin trên có thể là các cơ sở y tế, các trường trung học và đại học, báo , đài, các trung tâm tư vấn... và đặc biệt là chị em nến trực tiếp hỏi những người thân trong gia đình như mẹ, bà , chị gái, chị dâu. Vì họ là những người có trách nhiệm và tình thương yêu nhất đối với mình Kết luận Từ những hậu quả nếu ra trong bài viết có thể thấy nạo phá thai gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng không chỉ cho sức khỏe sinh sản và còn ảnh hưởng tới tâm sinh lý người mẹ. Hơn nữa những nguy cơ tiềm ẩn của nạo phá thai ở lứa tuổi vị thành niên lại rất nhiều và khó có thể lường trước được vì cơ thể các em chưa phát triển hoàn thiện, chưa chuẩn đầy đủ các điều kiện để thực hiện thiên chức làm mẹ. Khép lại bài viết này em muốn nói với các bạn trẻ hiện nay, đặc biệt là các bạn sinh viên sống xa nhà hãy tự bảo vệ mình để không phải hối tiếc khi ngoảnh lại. Cuối cùng em xin cảm ơn Th.s Đặng Thị Phương Lan đã hướng dẫn em thực hiện chuyên đề này. Em xin chân thành cảm ơn! Danh mục tài liệu tham khảo: 1. Tuổi vị thành niên, tình yêu và giới tính: sách dành cho bạn gái/ Phan Kế Cường – H: Y học, 2004 – 275 2. Một số nguyên nhân của hiện tượng nạo phá thai ở trẻ vị thành niên/ Xuân Sơn 3. Những vấn đề thách thức trong sức khỏe sinh sản hiện nay/ Vương Tiến Hòa 4. Google.vn và một số trang wed có liên quan 5. Báo sức khẻo sinh sản, báo phụ nữ, Báo sinh viên….. MỤC LỤC MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU 1 I.CƠ SỞ LÝ LUẬN 2 1. Các khái niệm có liên quan 2 1.1 Khái niệm sức khỏe. 2 1.2 Khái niệm sức khỏe sinh sản 2 1.3 Khái niệm chăm sóc sức khỏe sinh sản. 2 1.4 Khái niệm vị thành niên 2 1.5 Khái niệm nạo phá thai 2 2. Các biện pháp phá thai: 2 3.Đặc điểm tâm sinh lý tuổi vị thành niên 2 II. CƠ SỞ THỰC TIỄN 2 1.Thực trạng nạo phá thai tuổi vị thành niên ở nước ta. 2 2. Nguyên nhân nạo phá thai tuổi vị thành niên ở nước ta. 2 3. Hậu quả của việc nạo phá thai ở tuổi vị thành niên. 2 3. Giải pháp và kiến nghị khắc phục tình trạng nạo phá thai ở tuổi vị thành niên 2 Kết luận 2 Danh mục tài liệu tham khảo: 2