Bài giảng ppnc xã hội học

tuïc cho ñeán khi hoï khoâng theå xaùc ñònh theâm nguyeân nhaân thöù yeáu nöõa. Sau ñoù yeâu caàu caùc thaønh vieân tham gia xaùc ñònh caùc heä quaû hoaëc caùc taùc ñoäng cuûa vaán ñeà baèng caùch hoûi “ñieàu gì ñaõ xaûy ra”. Veõ moät caønh caây cho moãi heä quaû. Vieát heä quaû leân caønh caây. Ñoái vôùi moãi moät heä quaû ñaõ xaùc ñònh haõy laäp laïi caâu hoûi “ñieàu gì ñaõ xaûy ra” ñeå tìm ra caùc heä quaû thöù yeáu. Ñaët caùc heä quaû thöù yeáu leân treân cao hôn caùc heä quaû chính trong caønh caây. Ñeå caùc thaønh vieân tham gia tieáp tuïc thaûo luaän ñeán khi hoï khoâng theå tìm theâm ñöôïc caùc heä quaû cuûa vaán ñeà. Tröôùc khi keát thöùc hoûi nhöõng ngöôøi tham gia lieäu hoï coù caàn thay ñoåi hay theâm baát kyø thoâng tin naøo cho caây vaán ñeà nöõa khoâng. Keát quaû: Coù ñöôïc caây vaán ñeà, ñoù coù theå laø tieâu ñieåm cho vieäc xaây döïng keá hoaïch haønh ñoäng ñeå giaûi quyeát moät vaán ñeà ñaõ löïa choïn. Ñieåm maïnh: Taïo kyõ naêng cho caùc thaønh vieân coäng ñoàng nhaèm xaùc ñònh caùc maïng phöùc taïp cuûa nguyeân nhaân vaø heä quaû trong vieäc phaân tích caùc vaán ñeà. Coù ñöôïc caùch nhìn toaøn dieän veà nguyeân nhaân vaø heä quaû cuûa moät vaán ñeà cuï theå. Trôï giuùp cho vieäc laøm roõ caùc moái quan heä giöõa caùc nguyeân nhaân hoaëc giöõa caùc heä quaû. Deã laøm vaø deã hieåu thoâng qua caùc trình baøy tröïc quan baèng vieäc söû duïng caây vaán ñeà. Ñieåm yeáu: Caùc thaønh vieân tham gia khoâng theå deã daøng khaúng ñònh moät noäi dung, moät vaán ñeà, moät nguyeân nhaân hay moät haäu quaû. Moät höôùng daãn vieân toát coù theå giuùp hoï trong vieäc quyeát ñònh. Caùc thaønh vieân tham gia coù theå xaùc ñònh moät vaøi nguyeân nhaân maø hoïc caûm thaáy quaù söùc mình khi muoán thay ñoåi. Ñieàu ñoù coù theå daãn tôùi söï chaùn naûn. CAÂY VAÁN ÑEÀ ÑOÁI VÔÙI NHOÙM PHUÏ NÖÕ KHAÙ GIAÛ Ñòa ñieåm thöïc hieän : Khu phoá 5 – Phöôøng 3 – Quaän 8 – TP.HCM Thôøi gian thöïc hieän : Thöù Hai, ngaøy 26/3/2001, töø 20h20’ – 21h30’ Ñaëc ñieåm nhoùm phuï nöõ HÌNH (veõ sau) Vaán ñeà : Ngheøo Nguyeân nhaân cuûa vaán ñeà ngheøo Heä quaû cuûa vaán ñeà ngheøo. Khoâng bieát laøm aên, khoâng thích laøm hoaëc thích xaøi sang Heä quaû cuûa vaán ñeà ngheøo: Heä quaû cuûa ngheøo hoaëc taùc ñoäng cuûa ngheøo goàm : a. Thieáu thoán ñuû moïi maët b. Khoâng coù ñieàu kieän tham gia caùc sinh hoaït xaõ hoäi. c. Khoâng coù tieàn cho con ñi hoïc d. Maát haïnh phuùc gia ñình. NHAÄN XEÙT CUÛA NGÖÔØI GHI CHEÙP KEÁT QUAÛ : Baàu khoâng khí nhoùm : Caùc thaønh vieân tham gia töông ñoái nhieät tình, thaûo luaän vôùi nhau veà caùc nguyeân nhaân cuûa vaán ñeà ngheøo vaø traû lôøi caùc caâu hoûi “taïi sao” khaù soâi noåi, coù keå chuyeän thöïc teá cho moïi ngöôøi nghe ñeå minh hoaï yù kieán cuûa mình. Tuy nhieân, vì laø coâng cuï thöù hai cuûa buoåi laøm vieäc vaø thôøi gian ñaõ treã neân veà sau khi baøn veà heä quaû cuûa ngheøo, nhoùm ñaõ bôùt nhieät tình, coù vaøi chò phaûi veà tröôùc khi keát thuùc buoåi sinh hoaït. Vieäc saép xeáp caùc vò trí dieãn ra ít haøo höùng vaø chæ taäp trung ôû vaøi ngöôøi, cuõng khoâng giaûi thích gì nhieàu ôû caùc phaàn sau. Veà caùch saép ñaët vò trí caùc nguyeân nhaân vaø hieäu quaû treân caây vaán ñeà: + Trình töï saép xeáp caùc nguyeân nhaân cuûa ngheøo nhö sau: - Hoïc vaán thaáp -> Khoâng coù vieäc laøm oån ñònh, Khoâng coù tay ngheà cao -> Thu nhaäp thaáp -> Ngheøo. - Khoâng coù cô may -> Ngheøo. - Khoâng coù ngöôøi giuùp ñôõ -> Thieáu voán -> Vay naëng laõi -> Maát taøi saûn (baùn nhaø) -> Ngheøo. - Quan nieäm phaù thai laø coù toäi -> Thieáu kieán thöùc keá hoaïch hoùa gia ñình -> Ñoâng con -> Ngheøo . ( Trình töï cuûa nguyeân nhaân naøy ñöôïc saép xeáp theo yù nghóa thôøi gian) - Thieáu cô sôû saûn xuaát taïi ñòa phöông -> Ngheøo . - Khoâng bieát laøm aên -> Ngheøo . - Khoâng thích laøm -> Ngheøo . - Thích xaøi sang -> Ngheøo . Trong quaù trình thaûo luaän, caùc töø ngöõ, khaùi nieäm khi caân nhaéc coù theå ñöôïc ñieàu chænh nhö tröôøng hôïp :” khoâng coù tay ngheà” luùc ñaàu thaønh “khoâng coù tay ngheà cao” veà sau; “Thieáu keá hoaïch hoùa gia ñình” thaønh “Thieáu kieán thöùc keá hoaïch hoùa gia ñình”. b. CAÙC HEÄ QUAÛ HOAËC TAÙC ÑOÄNG CUÛA VAÁN ÑEÀ NGHEØO : Vieäc saép ñaët caùc heä quaû cuûa ngheøo dieãn ra ñôn giaûn hôn vieäc saép xeáp caùc nguyeân nhaân. Tuy nhieân vaãn coù tình traïng nhö luùc xeáp ñaët caùc nguyeân nhaân; Ñoù laø tröôøng hôïp heä quaû “thaát hoïc” ñöôïc xaùc ñònh ôû vò trí beân treân cuûa heä quaû “khoâng coù tieàn cho con ñi hoïc” thì khoâng coù nghóa laø “thaát hoïc” laø heä quaû thöù yeáu vì khi xaùc ñònh heä quaû quan troïng thì baø con laïi nhaán maïnh duy nhaát heä quaû “thaát hoïc” Trong quaù trình “thaûo luaän nhoùm”, ngöôøi ghi cheùp keát quaû ñeå yù thaáy baø con ñeà caäp ñeán vaán ñeà “vay naëng laõi”raát nhieàu, khaù böùc xuùc nhö moät noãi aùm aûnh. Khi ñeà caäp ñeán nguyeân nhaân cuûa ngheøo, baø con cuõng ñöa “vay naëng laõi” vaøo vò trí saùt maët ñaát. Khoâng hieåu vì ñaõ noùi nhieàu neân ñeán phaàn heä quaû cuûa ngheøo, baø con khoâng nhaéc laïi, hay baø con khoâng nhaän thaáy “vay naëng laõi” vöøa laø nguyeân nhaân gaây ngheøo cuõng vöøa laø heä quaû cuûa ngheøo, heä quaû mang nhieàu heä luïy vaø caûnh tình ñau xoùt cho ngöôøi ngheøo! Vieäc gôïi môû ñeå baø con xaùc ñònh laïi hoaëc moät caâu hoûi naøo ñoù ñeå baø con nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà laø coù neân chaêng trong tröôøng hôïp naøy? Trình töï saép xeáp caùc heä quaû cuûa ngheøo : + Ngheøo -> thieáu thoán ñuû moïi maët -> beänh taät -> khoâng tieàn chöõa beänh -> tuoåi thoï giaûm. + Ngheøo -> khoâng coù ñieàu kieän tham gia caùc hoaït ñoäng xaõ hoäi -> haïn cheá veà nhaän thöùc xaõ hoäi -> baùn bia oâm, laøm ngheà baát chính ñeå thu nhaäp cao hôn. + Ngheøo -> khoâng coù tieàn cho con ñi hoïc -> thaát hoïc -> baùn bia oâm, laøm ngheà baát chính ñeå coù thu nhaäp cao hôn. + Ngheøo -> maát haïnh phuùc gia ñình -> khoâng quan taâm ñeán con caùi, con caùi khoâng hoïc haønh ñöôïc (buoàn) -> con hö. Keát luaän : Baø con ñaõ xaùc ñònh : Nguyeân nhaân chính cuûa ngheøo ñoùi taïi ñòa phöông : + Thieáu voán + Ñoâng con + Thieáu cô sôû saûn xuaát taïi ñòa phöông. Heä quaû quan troïng : + Thaát hoïc vaø sau ñoù laø vieäc phuï nöõ ñòa phöông phaûi böôn chaûi, gaùnh vaùc ñôøi soáng nhieàu hôn ñaøn oâng vaø heä quaû maát haïnh phuùc gia ñình, laøm cho moïi ngöôøi raát buoàn. Nhö vaäy, theo nhoùm phuï nöõ khaù giaû ôû khu phoá 5 – phöôøng 3 – quaän 8, baø con raát caàn voán chöù khoâng lo laém veà kyõ thuaät. Ñaëc bieät, ngöôøi lôùn tuoåi caàn voán, ngöôøi treû caàn coù theâm cô sôû saûn xuaát taïi ñòa phöông. Vaán ñeà giaûm ngheøo ôû ñòa phöông naøy laø laøm sao ñeå trôï voán cho baø con, vieäc trôï voán coù tính ñeán hoaøn caûnh vaø caùc moái quan heä ñeå baø con coù theå söû duïng ñöôïc hieäu quaû ñoàng voán vaø baûo ñaûm hoaøn voán ñöôïc. Moät chieán löôïc ñoàng boä sao cho ñòa phöông coù nhöõng cô sôû saûn xuaát taän duïng ñöôïc lao ñoäng phoå thoâng ñeå taïo ñieàu kieän cho ngöôøi daân coù coâng aên vieäc laøm - ñaëc bieät laø soá thanh nieân ngheøo, ít hoïc, khoâng coù tay ngheà cao - ñang laø moät mô öôùc cuûa baø con. I.5.2.Bieåu ñoà venn (bieåu ñoà theå cheá) Bieåu ñoà Venn laø moät coâng cuï ñeå minh hoïa caùc moái quan heä vaø aûnh höôûng töông ñoái cuûa caùc cô quan, caùc noäi dung hay caùc vaán ñeà coù lieân quan ñeán moät khu vöïc hoaëc moät döï aùn. Bieåu ñoà Venn thöôøng söû duïng caùc hình troøn, kích côõ hình troøn lieân quan ñeán söï aûnh höôûng cuûa nhoùm. Vò trí cuûa caùc hình troøn töông öùng vôùi moät ranh giôùi phaân bieät caùc nhoùm beân trong vaø beân ngoaøi vuøng. Muïc ñích: Xaùc ñònh caùc nhoùm, caùc caù nhaân hoaëc cô quan trong vaø ngoaøi khu vöïc vaø baûn chaát cuûa caùc moái lieân heä giöõa hoï vôùi coäng ñoàng. Xaùc ñònh caùc taùc ñoäng qua laïi vaø caùc moái quan heä giöõa caùc cô quan khaùc nhau veà moät noäi dung cuï theå. Löu yù: Bieåu ñoà Venn coù theå söû duïng taïi baát kyø thôøi ñieåm naøo sau caùc böôùc khôûi ñaàu cuûa moät döï aùn, noù cuõng coù theå thöïc hieän sau khi keát thuùc chöông trình ñeå xaùc ñònh söï thay ñoåi caùc moái quan heä qua thôøi gian vaø möùc ñoä aûnh höôûng lieân quan ñeán noäi dung cuï theå. Yeâu caàu: Vaät lieäu: Giaáy bìa khoå to. Giaáy maøu (caùc giaáy maøu naøy ñöôïc caét tröôùc theo caùc hình troøn vôùi kích thöôùc gioáng nhau) Buùt daï, baêng keo Giaáy traéng khoå A4 (ghi cheùp). Höôøng daãn vieân: Bieát laéng nghe, hieåu ñöôïc ngoân ngöõ khoâng lôøi. Khuyeán khích khaû naêng cuûa caùc thaønh vieân. Caàn coù tính haøi höôùc, bieát quan taâm ñeán moïi ngöôøi, bieát phaân bieät nhöõng ngöôøi noåi troäi. Kyõ naêng: Noùi to, söû duïng ngoân ngöõ ñôn giaûn, daân daõ. Thôøi gian vöøa phaûi. Khaû naêng toång hôïp vaø phaân tích. Ñaûm baûo moïi ngöôøi cuøng hieåu vaø cuøng coâng nhaän. Caùc böôùc thöïc hieän: Taäp hôïp nhöõng ngöôøi cung caáp thoâng tin chính. Baét ñaàu baèng vieäc ñeà nghò lieät keâ taát caû caùc caù nhaân, caùc nhoùm vaø caùc toå chöùc coù aûnh höôûng tôùi coäng ñoàng Khi coù danh saùch cuûa caùc caù nhaân, caùc nhoùm vaø caùc toå chöùc, haõy hoûi hoï lieäu coøn coù caù nhaân, caùc nhoùm vaø caùc toå chöùc naøo khaùc khoâng. Ñeà nghò caùc thaønh vieân vieát teân cuûa caùc caù nhaân, caùc nhoùm vaø caùc toå chöùc leân nhöõng maãu giaáy maøu naøo cho thích hôïp (ví duï maøu ñoû theå hieän cho quan heä tích cöïc, maøu vaøng bieåu hieän cho moái quan heä tieâu cöïc vaø maøu xanh bieåu hieän cho moái quan heä trung laäp). Ñaët tôø giaáy bìa leân maët ñaát hoaëc leân baøn vaø yeâu caàu caùc thaønh vieân ngoài xung quanh Thoáng nhaát veà chuù giaûi (yù nghóa cuûa kích thöôùc voøng troøn hoaëc vò trí, caùch ñaët voøng troøn ñoù). Hình troøn caøng to theå hieän aûnh höôûng cuûa nhoùm caøng lôùn trong noäi dung ñöôïc baøn luaän Caùc maøu khaùc nhau duøng ñeå theå hieän caùc moái quan heä tích cöïc hay tieâu cöïc ñoái vôùi coäng ñoàng. Vò trí ñaët cuûa caùc voøng troøn noùi leân coäng ñoàng caûm thaáy caùc toå chöùc ñoù coù gaàn guõi vôùi hoï hay khoâng. Caùc toå chöùc ñöôïc ñaët beân trong voøng troøn lôùn laø caùc toå chöùc maø coäng ñoàng ñoù caûm thaáy gaàn guõi vôùi hoï. Khoaûng caùch giöõa caùc voøng troøn noùi leân moái lieân heä coù theå toàn taïi giöõa chuùng vôùi nhau. Vieäc chaïm vaø choàng cheùo cuûa caùc voøng troøn chæ ra moái lieân heä chaët cheõ naøy. Khi caùc thaønh vieân cuûa nhoùm ñaõ hieåu caùch tieán haønh phöông phaùp naøy roài thì ngöôøi höôùng daãn ñeå cho hoï töï phaân tích bieåu ñoà naøy maø khoâng caàn can thieäp vaøo quaù trình naøy. Thö kyù ghi cheùp laïi yù kieán thaûo luaän. Khi nhoùm ñaõ chuaån bò xong bieåu ñoà haõy ñeà nghò hoï giaûi thích bieåu ñoà naøy vaø haõy ñaët caùc caâu hoûi ñeå tìm hieâu lyù do taïi sao caù nhaân/nhoùm/toå chöùc naøy laïi ñöôïc öa thích hôn caù nhaân/nhoùm/toå chöùc khaùc. Ñeå keát thuùc cuoäc thaûo luaän, ngöôøi höôùng daãn coù theå hoûi xem nhoùm coù muoán thay ñoåi laïi caùc moái quan heä trong bieåu ñoà khoâng. Ñieåm maïnh: Toùm löôïc caùc thoâng tin phöùc taïp theo caùc tröïc quan. Xaùc ñònh ñöôïc caùc nhoùm vaø caùc cô quan khoâng chính thöùc chöa ñöôïc ghi vaøo soá lieäu phuï. Neâu baät nhaän thöùc ñòa phöông veà moái quan heä vaø caáp ñoä aûnh höôûng cuûa caùc nhoùm. Ñieåm haïn cheá: Neáu phaàn chuù giaûi khoâng ñöôïc ghi hay bò maát thì thoâng tin treân bieåu ñoà coù theå bò ñoïc sai. Tuy nhieân coäng ñoàng coù nhieàu khaû naêng giaûi quyeát hôn laø hoï nghó. BAÙO CAÙO BIEÅU ÑOÀ VENN NHOÙM NHAÄP CÖ NÖÕ CHUÛ HOÄ NGHEØO Ñòa ñieåm: UBMT Toå Quoác F3 – Q8. Ngaøy :13/03/2001 töø 19h – 20h Keát quaû : Hình: ( veõ sau) Maøu ñoû : tích cöïc Maøu vaøng : trung bình Maøu xanh: tieâu cöïc Caùch giaûi thích cuûa nhoùm nöõ chuû hoä nhaäp cö ngheøo caùc moái quan heä ñöôïc phaân chia theo töøng caáp ñoä quan troïng töø hình troøn lôùn ñeán hình troøn nhoûnhö sau: OÂng Phaïm Vaên Naêm (tröôûng khu phoá) theo nhöõng ngöôøi nöõ chuû hoä ngheøo thì hoï cho raèng oâng naêm coù yù nghóa raát quan troïng ñoái vôùi ñôøi soáng sinh hoaët haøng ngaøy cuûa hoï bieåu thò voøng troøn maøu ñoû to nhaát cho ta thaáy möùc ñoä quan troïng cuûa oâng Naêm ñoái vôùi nhoùm phuï nöõ ngheøo laø raát lôùn. Hoï cho raèng oâng Naêm luoân baùm saùt vôùi nhöng ngöôøi daân ngheøo, oâng hay giuùp ñôõ cho hoï nhieàu maët nhö luoân ñoäng vieân tinh thaàn, chæ daãn ñöôøng ñi nöôùc böôùc, nhöõng thuû tuïc giaûi quyeát roõ raøng, caën keõnhöõng thaéc maét maø hoï coøn nchöa hieåu roõ. OÂng coøn laø ngöôøi ñöùng ra leân tieáng kieán nghò neâu leân nhöõng yù kieán ñoùng goùp thay cho hoï leân chính quyeàn ñòa phöông … Chuû nôï: (ngöôøi cho vay tieàn goùp hay coøn goïi laø xaõ hoäi ñen) Ñaây laø ngöôøi raát quan troïng 2 ñoái vôùi hoï sau oâng Naêm . voøng troøn maøu xanh bieåu thò söï khoâng ñoàng tình “khoâng thích” nhoùm “chuû nôï” naøy nhöng möùt ñoä quan troïng laïi raát lôùnñeán möùc khoâng theå thieáu vì neáu khoâng coù “chuû nôï” thì baûn thaân nhöõng ngöôøi daân nhaäp cö thì cuõng khoâng bieát phaûi möôïn tieàn cuûa ai. Nhöõng ngöôøi naøy voán ñaõ ngheøo, khoâng voán, khoâng coù hoä khaåu thöôøng truù neân khoâng möôïn tieàn ncuûa ngaân haøng nhaø nöoùoc chính bôûi vaäy hoï phaûi vay tieàn traû goùp ñeå laøm voán buoân baùn sinh soáng haøng ngaøy, maëc duø phaûi vaây laõi naëng ñeán 60% nhöng nhöõng ngöôøi nhaäp cö buoäc phaûi vaây maëc duø hoï hoï raát gheùt nhöng ngöôøi naøy (xaõ hoäi ñen). Coâng An Khu Vöïc: laø ngöôøi quan troïng thöù 3 ñoái vôùi daân nhaäp cö vì Coâng An khu vöïc baûn baûo an ninh, traät töï, an toaøn cho ngöôøi daân, hoï cuõng laø giuùp daân giaûi quyeát caùc thaéc maéc veà maët giaáy tôø, thuû tuïc … chính bôûi taàm quan troïng cuûa hoï nhö vaäy ñöôïc bieåu thò baèng voøng troøn maøu ñoû. Maøu ño naøy tuy to hôn voøng troøn thöù 2 “chuû nôï” nhöng noù laïi ñöôïc ñaëc xa hôn vì noù ít gaàn guûi vôùi nhöõng ngöôøi daân. Chò Thu (coâng an phöôøng): laø ngöôøi ñi saâu ñi saùt vôùi ngöôøi daân chò thöôøng leân tieáng giuùp ñôõ, cuõng nhö taän tình giuùp ñôõ laãn vaät chaát laãn tinh thaàn, chæ daãn caùch laøm aên, moïi thuû tuïc caàn thieát bôi nhöõng ngöôøi naøy thöông trình ñoä hoïc vaán thaáp. Neân möùc ñoä quan troïng cuûa cuûa chò Thu ñoái vôùi nhoùm nhaäp cö cuõng khoâng keùm phaàn qua troïng, noù cuõng töông ñöông vôùi Coâng An khu vöïc vaø cuõng ñöôïc ñaëc caïnh Coâng An khu vöïc bôûi vì chò Thu cuõng laøm coâng An vaø noù coù moät moái lieân heä gaén lieàn vôùi nhau trong coâng vieäc . UBND Phöôøng: theo giaûi thích cuûa ngöôøi daân thì ñaây laø nôi lo giaáy tôø, thuû tuïc cuûa moïi ngöôøi neân möùc ñoä quan troïng cuûa noù cuõng raát lôùn, UB Phöôøng ñöôïc nhöõng ngöôøi phuï nöõ ngheøo ñaëc ôû vò trí thöù 5 tuy noù quan troïng nhöng noù khoâng gaàn guûi vôùi ngöôøi daân. UB Phöôøng ñöôïc ñaëc gaàn vôùi ban xoùa ñoùi giaûn ngheøo, ngöôøi daân ôû ñaây thaáy noù coù lieân heä vôùi nhau neân ngöôøi ta ñaëc noù gaàn nhau . Xoùa Ñoùi Giaûm Ngheøo: ñöôïc theå hieän baèng voøng troøn maøu vaøng chöùng toû nhoùm naøy coù bieåu hieän khoâng maáy tích cöïc . Tuy ñaây laø nôi ngöôøi ngheøo ñöôïc vaây möôn tieàn vôùi laõi suaát phaûi traû raát thaáp nhöng coøn coù nhöõng khuyeát ñieåm chöa theå söûa chöa ñöôïc ñoù chính laø vaây möôïn raát khoù vaø laâu, maát thôøi gian laïi nhieàu thuû tuïc … Ngöôøi daân laïi ngheøo, ít hoïc neân raát sôï giaáy tôø naøy giaáy noï. Cho neân khi caàn vay tieàn hoï luoân tìm ñaán caùc “chuû nôï” ñeå ñöôïc vay möôïn moät caùch nhanh choùng vaø deã daøng hôn vaø caùi khoù khaên hôn nöõa laø nhöõng ngöôøi nhaäp cö laïi khoâng coù hoä khaåu Tp neân khoù möôïn tieàn cuûa XÑGN. Hoäi Phuï Nöõ : bieåu thò ôû ñaây laø voøng troøn maøu vaøng chöùng toû bieåu hieän khoâng tích cöïc laém ñoái vôùi nhoùm naøy. Nhöõng ngöôøi phuï nöõ ngheøo nhaäp cö khoâng coù taàm quan troïng laém ñoái vôùi hoï ñöôïc bieåu hieän voøng troøn nhoû nhaát noùi leân taàm quan troïng cuûa hoäi phuï nöõ cuõng khoâng quan troïng laém, noù ñaëc ôû vò trí xa nhaát. Nhaän xeùt cuûa nghieân cöùu vieân: Tình hình chung: nhöõng ngöôøi ngheøo raát nhieät tình thaûo luaän nhöõng vaán ñeà cuûa chuùng toâi ñöa ra. Haàu heát moïi ngöôøi ñeàu tham gia tranh luaän vôùi nhau ñöa ra ñöôïc nhöõng vaán ñeà maø hoï caàn nhaát ñoái vôùi hoï vaø nhöõng caù nhaân naøo ñöa ra vaán ñeà maø hoï thaáy khoâng ñoàng tình thì ñaõ bò baùc boû. Tuy nhieân coù moät hoaëc hai ngöôøi coøn thuï ñoäng hoï cho raèng trình ñoä hoïc vaán cuûa hoï thaán neân khoâng tích cöïc tham gia. Sau khi baøn baïc vaø tranh luaän vôùi nhau thì hoï cuõng ñi ñeán thoâng nhaát, vôùi danh danh saùch ñaõ ñöa ra vaøsaép xeáp caùc vò trí , maøu saéc vaø ñoä lôùn nhoû cuûa voøng troøn sao cho phuø hôïp. Caùch saép seáp vò trí caùc nhoùm vvaø caùc caù nhaân treân bieåu ñoà venn . Nhìn vaøo bieåu ñoà ta thaáy oâng Naêm ñöôïc bieåu thò baèng hình troøn maøu ñoû (tích cöïc) naèm ôû vò trí trung taâm vaø chuû nôï ô vò trí keá tieáp bieåu thò hình troøn maøu xanh(tieâu cöïc)… cuoái cuøng laø hoäi phuï nöõ laø hình troøn maøu vaøng (trung bình). Vaäy khi nhìn vaøo bieåu ñoá cho ta thaáy thì oâng Naêm vaø coâ thu laø nhaân vaät quan troïng nhaát ñoái vôùi hoï. I.5.3. Phöông phaùp maïng löôùi xaõ hoäi Maïng löôùi xaõ hoäi laø moät coâng cuï ñeå minh hoïa caùc moái quan heä giöõa caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng. Maïng xaõ hoäi söû duïng nhöõng hình veõ mang tính bieåu töôïng veà nhaø ôû cuûa nhöõng ngöôøi daân trong coäng ñoàng vaø nhöõng ñöôøng noái vôùi nhöõng maøu saéc khacù nhau phaûn aùnh caùc moái lieän heä khaùc nhau giöõa hoï. Muïc ñích: Xaùc ñònh caùc moái lieân heä giöõa caùc thaønh vieân trong coäng ñoàng. Chæ ra nhöõng moái quan heä chaët cheõ vaø nhöõng moái quan heä keùm beàn chaët hôn vaø tìm hieåu lyù do hình thaønh neân nhöõng moái quan heä kieåu ñoù. Löu yù: Bieåu ñoà Venn coù theå söû duïng taïi baát kyø thôøi ñieåm naøo sau caùc böôùc khôûi ñaàu cuûa moät döï aùn, noù cuõng coù cung caáp nhöõng thoâng tin veà nhöõng naêng ñoäng nhoùm laøm phong phuù theâm nhöõng thoâng tin thu ñuôïc töø baûng hoûi, phoûng vaán saâu hay thaûo luaän nhoùm. Yeâu caàu: Vaät lieäu: Giaáy bìa traéng khoå to. Giaáy maøu (caùc giaáy maøu naøy coù theå caét thaønh hình nhöõng caên nhaø nhoû töôïng tröng cho nôi ôû cuûa caùc thaønh vieân) Buùt daï maøu , baêng keo Giaáy traéng khoå A4 (ghi cheùp). Höôøng daãn vieân: Bieát laéng nghe, hieåu ñöôïc ngoân ngöõ khoâng lôøi. Khuyeán khích khaû naêng cuûa caùc thaønh vieân. Caàn coù tính haøi höôùc, bieát quan taâm ñeán moïi ngöôøi, bieát phaân bieät nhöõng ngöôøi noåi troäi. Kyõ naêng: Noùi to, söû duïng ngoân ngöõ ñôn giaûn, daân daõ. Thôøi gian vöøa phaûi( töø 1-2 giôø) Khaû naêng toång hôïp vaø phaân tích. Ñaûm baûo moïi ngöôøi cuøng hieåu vaø cuøng coâng nhaän. Caùc böôùc thöïc hieän: Taäp hôïp nhöõng ngöôøi cung caáp thoâng tin chính. Laøm quen baèng caùch ñeå caùc thanh vieân töï giôùi thieäu veà baûn thaân. Ñaët tôø giaáy bìa leân maët ñaát hoaëc leân baøn vaø yeâu caàu caùc thaønh vieân ngoài xung quanh Ñeà nghò caùc thaønh vieân veõ baûn ñoà sô boä khu vöïc hoï ôû, xaùc ñònh moät soá ñieåm quan trong ñoái vôùi sinh hoaït cuûa ngöôøi daân maø moïi ngöôøi ñeàu bieát. Sau ñoù, moãi ngöôøi töï ñieàn nhaø mình vaø nhöõng nhaø haøng xoùm quanh mình Khi coù caùc hình aûnh veà ñòa ñieåm daân cö vaø nhaø cuûa caùc thanh vieân vaø haøng xoùm cuûa hoï, yeâu caàu laàn löôït töøng caù nhaân cho bieát trong cuoäc soáng haøng ngaøy hoï coù thöôøng xuyeân ñeán thaêm hoûi nhöõng ai, thöôøng vay möôïn coâng cuï lao ñoäng hay ñoà duøng cuûa nhöõng ai, thöôøng giuùp ñôõ nhöõng ai?…. Höôùng daãn cho hoï bieát caùch veõ nhöõng ñöôøng buùt maàu töông öùng vôùi caùc moái quan heä maø hoïc coù, ví duï neáu coù quan heä thaêm hoûi ñoái vôùi ngöôøi baïn cuøng phoá thì keû moät ñöôøng maàu xanh töø nhaø ngöôøi naøy qua ngöôøi kia, neáu quan heä laø moät chieáu thì ñaët muõi teân höôùng tôùi nhaø ngöôøi mình coù quan heâ, neáu moái quan heä laø moät chieàu thì veõ hai muõi teân töôøng öùng vôùi moái quan heä qua laïi ñoù. Tieáp tuïc xaùc ñònh moái quan heä khaùc baèng nhöõng maàu khaùc…. Thoáng nhaát veà chuù giaûi vaø xaùc ñònh raèng moïi ngöôøi ñaõ hieåu heát ñuôïc yeâu caàu cuûa coâng vieäc. Hoûi xem coù coøn ai khoâng hieåu nöõa khoâng. Khi caùc thaønh vieân cuûa nhoùm ñaõ hieåu caùch tieán haønh phöông phaùp naøy roài thì ngöôøi höôùng daãn ñeå cho hoï töï veõ sô ñoà maø khoâng caàn can thieäp vaøo quaù trình naøy. Thö kyù ghi cheùp laïi yù kieán thaûo luaän. Khi nhoùm ñaõ chuaån bò xong bieåu ñoà haõy ñeà nghò hoï giaûi thích bieåu ñoà naøy vaø haõy ñaët caùc caâu hoûi ñeå tìm hieâu lyù do taïi sao caùc höôùng lieân heä laïi dieãn ra nhö hoï veõ Ñeå keát thuùc cuoäc thaûo luaän, ngöôøi höôùng daãn coù theå hoûi xem nhoùm coù muoán thay ñoåi laïi caùc moái quan heä trong bieåu ñoà khoâng. Ñieåm maïnh: Toùm löôïc caùc thoâng tin phöùc taïp theo caùc tröïc quan. Xaùc ñònh ñöôïc caùc moái quan heä trong nhoùm, tìm ra nhöõng thaønh vieân bò coâ laäp, nhöõng nhoùm yeáu theá…trong coâng ñoàng. Neâu baät nhaän thöùc ñòa phöông veà moái quan heä giöõa caùc thaønh vieân, giuùp hoï caûi thieänñöôï moái quan heä haïn cheá maø tröôùc kia hoï ñaõ khoâng ñeå yù ñeán. Ñieåm haïn cheá: Neáu phaàn chuù giaûi khoâng ñöôïc ghi hay bò maát thì thoâng tin treân bieåu ñoà coù theå bò ñoïc sai. Neáu khoâng chuù yù khuyeán khích thì nhöõng ngöøôi hoïc vaán thaáp hay nhöõng ngöôøi nhuùt nhaùt seõ khoâng trình baøy nhöõng quan heä cuûa hoï. BAÙO CAÙO MAÏNG LÖÔÙI XH CUÛA COÄNG ÑOÀNG KP2-P3-Q8 Nhoùm tham gia: Nhoùm phuï nöõ ngheøo chuû hoä Ngaøy thöïc hieän: 13/03/2001 Caùc moái quan heä ñöôïc bieåu hieän: Troø chuyeän. Coâng chuyeän (ñi laøm thueâ) Ñi cuùng (ôû ñình, chuøa, mieãu) Möôïn ñoà ñaïc Laáy nguyeân lieäu ñeå phuïc vuï (buoân baùn cheø, hay laáy veù soá taïi ñaïi lyù, laáy nguyeân lieäu cuûa chuû cô sôû ñan gioû). Caùc moái quan heä ôû treân ñöôïc bieåu thò baèng maøu saéc khaùc nhau cho töøng moái quan heä. Giaûi thích caùc moái quan heä cuûa coäng ñoàng daân cö ñöôïc theå hieän treân bieåu ñoà maïng löôùi xaõ hoäi: Ñaàu tieân ngöôøi höôùng daãn vieân cuûa buoåi thaûo luaän nhoùm xaùc ñònh ñieåm chính cuûa ñòa baøn nôi maø baûn thaân moïi ngöôøi daân tham gia trong buoåi thaûo luaän nhoùm naøy ñeàu bieát raát roõ, ví duï nhö caàu chöõ Y, sau ñoù tieáp tuïc veõ tieáp nhöõng ñieåm khaùc nhö UÛy ban nhaân daân phöôøng, traïm y teá phöôøng… Sau khi ñaõ xaùc ñònh caùc ñieåm chính nôi maø nhöõng thaønh vieân tham gia thaûo luaän ñaõ neâu ra, keá tieáp laø yeâu caàu chæ ra nhaø cuûa nhöõng ngöôøi tham gia ôû ñaâu treân bieåu ñoà vaø chæ ra tieáp nhöõng nhaø haøng xoùm cuûa hoï. Sau khi ñaõ thoáng nhaát veà vò trí cuûa nhöõng nôi chính vaø caùc nhaø haøng xoùm laân caän cuûa khu vöïc nôi hoï ñang sinh soáng. Chuùng toâi yeâu caàu hoï chæ ra caùc moái quan heä nhö sau: 1. Caùc quan heä troø chuyeän, taâm söï haøng ngaøy trong ñôøi soáng laø moät trong caùc yeáu toá raát quan troïng taïo neân vaø duy trì moái quan heä cuûa coäng ñoàng. Moái quan heä naøy ñöôïc caùc phuï nöõ ngheøo trong nhoùm cuøng tham gia chæ ra qua vieäc bieåu dieãn leân bieåu ñoà maïng löôùi xaõ hoäi: ôû khu phoá 2 coù moät ñieåm nôi taäp trung raát ñoâng ngöôøi ñeán ñeå troø chuyeän, taâm söï vôùi nhau nhöõng khoù khaên cuûa cuoäc soáng thöôøng nhaät maø hoï gaëp phaûi, nôi ñoù laø Gieáng nöôùc cuûa khu phoá beân caïnh ñoù coù traïm daân phoøng vaø Ban ñieàu haønh khu phoá. Baø con cö daân khoâng nhöõng ôû khu phoá 2 maø coøn ôû nhöõng khu phoá khaùc hay ôû nhöõng nôi khaùc cuõng ñeán nôi naøy ñeå taâm söï, troø chuyeän vôùi nhau nhaèm ñeå laøm vôi ñi nhöõng noãi buoàn hay nhöõng khoù khaên cuûa cuoäc cuoäc soáng. Nhöõng phuï nöõ tham gia cuûa coäng thaûo luaän noùi: “khi ra ñoù noùi chuyeän xong tuïi em thaáy khoeû caû ngöôøi vaø ngaøy mai tuïi em laøm vieäc tieáp, neáu caùc anh chò thích thì moät laùc nöõa tuïi em daãn ra ñoù chôi vui laém”. Moïi ngöôøi tôùi gieáng nöôùc naøy moät phaàn ñeå troø chuyeän moät phaàn cuõng gaëp oâng Laâm toå tröôûng khu phoá 2. OÂng Laâm ñöôïc phuï nöõ ngheøo tham gia buoåi thaûo luaän nhaát trí oâng laø ngöôøi raát toát, oâng luoân laéng nghe vaø coù lôøi khuyeân hay luoân giuùp ñôõ nhöõng ngöôøi coù hoaøn caûnh khoù khaên. Ngay caû khi nhöõng ngöôøi bò boïn cho vay naëng laõi (xaõ hoäi ñen) ñeán ñoøi nôï vaø coù khi haønh hung thì oâng Laâm ñöùng ra hoaø giaûi vaø baûo veä cho nhöõng ngöôøi trong khu phoá. OÂng Laâm ñöôïc moïi ngöôøi tham gia buoåi thaûo luaän xem nhö laø oâng “thaùnh”. Do vaäy chuùng ta coù theå thaáy caùc chieàu cuûa muõi teân bieåu thò cho quan heä troø chuyeän töø nhieàu nôùi trong khu phoá treân bieåu ñoà taäp trung vaøo noù nhieàu nhaát. Treân bieåu ñoà ñòa baøn daân cö khu phoá 2 ñöôïc chia caét laøm 2 bôûi con heûm. Tuy nhieân khoâng vì chia caét cuûa ñòa hình khu phoá maø cö daân trong khu phoá khoâng quan heä troø chuyeän vôùi nhau. Sau gieáng nöôùc laø quaùn “dì hai”, quaùn dì hai laø quaùn cuûa moät phuï nöù lôùn tuoåi moïi ngöôøi thöôøng gheù ngang qua quaùn cuûa dì hai ñeå troø chuyeän. Trong nhoùm phuï nöõ tham gia cuoäc thaûo luaän thì coù 02 ngöôøi baùn veù soá vaø moät ngöôøi baùn haøng cheø gaùnh rong. Do ñoù quaùn dì hai laø nôi cuûa nhöõng ngöôøi thöôøng xuyeân löu ñoäng gheù ngang qua ñeå uoáng moät coác nöôùc baøn luaän moät hai chuyeän roài laïi tieáp tuïc coâng vieäc cuûa mình. 2. Trong ñòa baøn khu phoá coù moät ngoâi mieáu vaø ñaây laø khoâng gian sinh hoaït taâm linh cuûa coäng ñoàng, thöôøng khi hoï gaëp khoù khaên thì hoï thöôøng van vaùi ôû mieãu ñeå caàu xin löïc löôïng sieâu nhieân giuùp ñôõ giuùp hoï vöôït qua caùc khoù khaên, moïi ngöôøi noùi: “mieãu naøy linh laém caàu gì cuõng ñöôïc heát” vaø theo chieàu muõi teân thì coù raát nhieàu ngöôøi ñeán mieãu ñeå cuùng vaùi. 3. Moái lieân heä trong coäng ñoàng veà caùc coâng taùc cuûa toå daân phoá, khu phoá vaø coâng taùc Hoäi Phuï nöõ cuõng ñöôïc chæ ra nhö laø moät trong nhöõng yeáu toá laøm cuûng coá maïng löôùi xaõ hoäi cuûa coäng ñoàng. Tuy nhieân, qua caùc chieàu höôùng ñöôïc bieåu dieãn treân baûn ñoà XH veà quan heä naøy, coù theå thaáy noù chæ dieãn ra thöôøng xuyeân giöõa moät vaøi ngöôøi coù tính tích cöïc hôn nhöõng ngöôøi khaùc trong coäng ñoàng (thöôøng laø nhöõng ngöôøi coù traùch nhieäm cuûa toå daân phoá, khu phoáõ…) chöù khoâng môû roäng ra phaàn lôùn cö daân trong coäng ñoàng. Hay moái quan heä coâng chuyeän cuõng ñöôïc bieåu thò qua vieäc laøm thueâ cuûa moät soá ngöôøi, moät soá ngöôøi qua nhaø ngöôøi khaùc laøm thueâ nhö giaët giuõ, giöõ con hay ñan gioû thueâ… Ñan gioû laø moät ngheà tieåu thuû coâng nghieäp khaù phoå bieán taïi phöôøng 3 quaän 8, trong bieåu ñoà maïng löôùi xaõ hoäi do nhoùm phuï nöõ ngheøo KP2 veõ ra cuõng thaáy xuaát hieän moái lieân heä coâng vieäc giöõa nhöõng ngöôøi laøm gia coâng (quai gioû) vôùi nhöõng ngöôøi laø caùc ñaàu moái. Tuy nhieân, qua söï giaûi thích cuûa ngöôøi daân thì vieäc gia coâng naøy mang laïi thu nhaäp raát thaáp neân soá hoä nhaän laøm coâng vieäc naøy cuõng khoâng coøn nhieàu. Quan heä cho möôïn ñoà ñaïc treân bieåu ñoà khoâng theå hieän nhieàu moái quan heä naøy tuy nhieân taïi toå 30 khu phoá 2 coù nhaø chò Sang, choàng cuûa chò Sang laø moät ngöôøi raát gioûi anh ta coù theå laøm ñöôïc raát nhieàu vieäc nhö: vaù xe, laøm moäc, söûa ñieän… do ñoù anh coù nhieàu coâng cuï ñeå söûa chöõa, khi caàn moïi ngöôøi thöôøng qua nhaø anh ñeå möôïn coâng cuï. 5. Cuoái cuøng laø quan heä laáy nguyeân lieäu phuïc vuï cho buoân baùn, trong buoåi thaûo luaän naøy caùc phuï nöõ ngheøo coù 02 ngöôøi baùn veù soá vaø baùn haøng rong trong khi ñoù coù moät vaøi ngöôøi ñan gioû thueâ. Cho neân treân bieåu ñoà xuaát hieän moät vaøi höôùng muõi teân chæ ra moái quan heä laáy nguyeân lieäu ñeå phuïc vuï cho vieäc buoân baùn vaø laøm thueâ. (cô sôû cung caáp nguyeân lieäu cuõng ôû trong khu vöïc nôi ôû cuûa hoï) Nhaän xeùt cuûa nghieân cöùu vieân: Baàu khoâng khí nhoùm: Ban ñaàu moïi ngöôøi chöa hieåu ñöôïc muïc ñích vaø yù nghóa cuûa cuoäc thaûo luaän neân phaàn lôùn moïi ngöôøi coøn e deø, nhöng sau khi caùc höôùng daãn vieân giaûi thích vaø coá taïo neân baàu khoâng khí vui veû trao ñoåi thì moïi ngöôøi tham gia raát tích cöïc vaø tranh luaän veà vò trí caùc ñòa ñieåm chính cuûa ñòa phöông cuõng nhö vò trí cuûa nhöõng hoä gia ñình treân bieåu ñoà. Thoâng qua bieåu ñoà coù theå nhaän xeùt raèng moïi ngöôøi ñaõ hieåu raát roõ veà moâi tröôøng xung quanh hoï. Nhaän xeùt: - Coäng ñoàng khu phoá2 P3 - Q8 coù nhöõng thuaän lôïi veà khoâng gian giao tieáp môû roäng daønh cho caùc sinh hoaït vaên hoùa tinh thaàn vaø taâm linh cuûa ngöôøi daân, khi hoï caàn giaûi ñaùp hay caàn coù nôi ñeå taâm söï thì coù theå ñeán gieáng nöôùc hay gaëp oâng Laâm tröôûng khu phoá 2. Thoâng qua vieäc taâm söï vaø cuøng taäp trung ôû gieáng nöôùc naøy thì cho thaáy moái quan heä cuûa coäng ñoàng daân cö raát keát gaén, khoâng nhö nhieàu ngöôøi coù nhaän ñònh raèng ôû thaønh thò thì möùc ñoä keát gaén cuûa caùc quan heä khoâng cao baèng ôû noâng thoân. Tuy nhieân vieäc troø chuyeän naøy thöôøng giöõa caùc ngöôøi ngheøo vôùi nhau maø thoâi coøn moái haäp cö coù quan heä vôùi nhau chaët cheõ hôn Nhö vaäy döïa vaøo coâng cuï maïng löôùi xaõ hoäi ñeå thu thaäp thoâng tin veà möùc ñoä quan heä cuûa coäng ñoàng cö daân ngheøo taïi phöôøng 3 quaän 8 chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc ñoä keát gaén cuûa caùc cö daân taïi ñòa phöông naøy vaø ñoàng thôøi cuõng nhaän ra ñöôïc moä ñieàu raèng nhöõng nöôøi nhaäp cö thöôøng coù qun heä chaét vôùi nhau hôn laø giöõa hoï vôùi nhöõng ngöôøi taïi choã. Nhöõng ngöôøi nhgeøo e ngai qun heä vôùi ngöôøi khaù giaû hôn. II.6. KEÁT HÔÏP CAÙC PHÖÔNG PHAÙP TRONG NGHIEÂN CÖÙU, LAÄP KEÁ HOAÏCH VAØ HAØNH ÑOÄNG . III.6.1. Muïc tieâu vaø chu trình cuûa döï aùn giaûm ngheøo caáp phöôøng: Muïc tieâu Thöïc hieän ñaùnh giaù ngheøo ñoùi vaø xaây döïng döï aùn giaûm ngheøo ôû ñoâ thò caàn thöïc hieän theo nguyeân taéc ñoàng tham gia ñeå traùnh nhöõng vaán ñeà phaùt sinh do caùc cuoäc khaûo saùt thoáng keâ chính thöùc toán keùm vaø keùo daøi, caùc keát quaû ñöa ra chaäm treã, thieáu söï tham gia tích cöïc cuûa ngöôøi daân. Maët khaùc, cuõng nhaèm traùnh tình traïng ñaùnh giaù quaù nhanh veà moät lónh vöïc hay chuû ñeà naøo ñoù ñeå deã daøng thöïc hieän xaây döïng döïa aùn, coi vieäc hieän dieäân cöûa döï aùn laø keát thuùc nhieäm vuï cuûa mình. Ñoàng thôøi ñeå traùnh nhöõng loãi vaãn thöôøng xaûy ra ñoái vôùi caùc nhaø nghieân cöùu laø thöôøng quaù chuù troïng vaøo nhöõng döõ lieäu ñònh löôïng maø boû qua nhöõng thoâng tin ñònh tính saâu, phaûn aùnh ñuôïc baûn chaát vaø ñaëc tröng cuûa coäng ñoàng. Vaø cuoái cuøng laø ñeå huy ñoäng söï tham gia cuûa ngöôøi daân ñòa phöông trong quaù trình phaùt trieån, nhaèm laøm taêng nieàm tin vaøo baûn thaân, söï cam keát vaø söùc maïnh töø phía hoï. Nhöõng hoïat ñoäng trong chöông trình höôùng vaøo nhöõng muïc tieâu sau: Laøm phong phuù theâm hoà sô coäng ñoàng ñoâ thò baèng caùch mieâu taû caùc kinh nghieäm veà ngheøo ñoù, söï baát löïc vaø nhoùm yeáu theá maø nhöõng khaùo saùt thoâng thöôøng khoâng deã gì naèm baét ñöôïc. Hieåu roõ hôn veà thaùi ñoä cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo ñoái vôùi caùc chi phí vaø dòch vuï coâng coäng, nhöõng khaû naêng tieáp caän vaø chaát löôïng ñoái vôùi caùc dòch vuï kinh teá xaõ hoäi. Goùp phaàn vaøo nhöõng can thieäp vaø thay ñoåi chính saùch baèng vieäc mieâu taû aûnh höôûng caùc quy ñònh haïn cheá ñoái vôùi ngöôøi ngheøo ñoâ thò. Hoã trôï cho nhöõng ngöôøi daân trong phöôøng phaân tích nhöõng hoaït ñoäng cuûa heä thoáng an sinh xaõ hoäi( chính thöùc vaø khoâng chính thöùc) dieãn ra treân ñòa baøn phöôøng. Hieåu bieát veà nhöõng chieán löôïc cuûa ngöôøi ngheøo nhaèm giaûi quyeát tình hình cuûa hoï vaø nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc töø phía xaõ hoäi. Chu trình döï aùn giaûm ngheøo. Chu trình döï aùn giaûm ngheøo bao goàm 5 giai ñoaïn: Nghieân cöùu khaûo saùt nhaèm ñaùnh gia tình hình ngheøo ñoùi caáp phöôøng.(giai ñoaïn tieàn döï aùn). Xaây döïng döï aùn. Pheâ duyeát vaø thaåm ñònh. Thöïc hieän . Giaùm saùt döï aùn Ñaùnh giaùdöï aùn Toaøn boä caùc böôùc cuûa chu trình keá hoaïch naøy gaén vôùi nhau moät caùc chaët cheõ vaø lieân hoaøn. Vieäc giaùm saùt vaø ñaùnh giaù döï aùn khoâng phaûi chæ ñöôïc thöïc hieän ôû khaâu cuoái cuøng khi thöïc hieän xong döï aùn, maø phaûi ñöôïc thöïc hieän moät caùch lieân tuïc ngay töø khaâu ñaàu ñeán khaâu cuoái ñeå kòp thôøi ñieàu chænh vaø boä sung. Nhö treân ñaõ trình baøy, quan ñieåm giôùi phaûi ñöôïc theå hieän xuyeân suoát trong quaù trình thu thaäp thoâng tin, xaây döïng vaø thöïc hieän döï aùn. II.6.2. caùch thöïc hieän caùc böôùc trong chu trình döï aùn. khaûo saùt, ñaùnh giaù tình hình ngheøo ñoùi cuûa phöôøng (Laäp hoà sô caáp phöôøng) baèng caùc phöông phaùp thu thaäp thoâng tin khaùc nhau. Ñaây laø böôùc theå hieän söï hoïc taäp, nghieân cöùu haønh ñoäng cuøng hôïp taùc Trong böôùc naøy, caùc nhaø nghieân cöùu caàn laäp hoà sô veà tình hình coäng ñoàng ñoâ thò (phöôøng hoaëc moät nhoùm deõ bò toån thöông naøo ñoù) ñeå laøm cô sôû cho vieäc soaïn thaûo döï aùn vaø cung caáp nhöõng döõ lieäu ñeå ñaùnh giaù sau naøy. Nhöõng döõ lieäu ñoù seõ phaûi ñöôïc xaép xeáp theo caùc tieâu chí phaûn aùnh caùc lónh vöïc khaùc nhau cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi nhö tình hình moâi tröôøng vaø ñòa lyù, tình hình veà nhaân khaåu, tình hình kinh teá noùi chung, hoaøn caûnh xaõ hoäi, tình hình veà caùc theå cheá xaõ hoäi, thöïc traïng chính saùch. Theå loaïi vaø noäi dung cuûa nhöõng thoâng tin ñaõ thu thaäp ñöôïc khoâng nhöõng phaûi ñaùp öùng ñöôïc nhöõng nhöõng nhu caàu cô baûn cuûa quaù trình xoaù ñoùi giaûm ngheøo cuûa coäng ñoàng noùi chung maø coøn phaûi phaûn aùnh ñöôïc nhöõng öu tieân cuûa coäng ñoàng. Ñoái vôùi coâng taùc xoaù ñoùi giaûm ngheøo ôû ñoâ thò laø moät thaùch thöùc raát lôùn ñoái vôùi nhöõng ngöôøi thöïc hieän coâng taùc naøy - nhöõng caùn boä quaûn lyù caùc caáp, nhöõng ngöôøi daân ôû coäng ñoàng vaø caû nhöõng ngöôøi nghieân cöùu. Nhöõng döõ lieäu thöù caáp ñöôïc thu thaäp vaø vieäc phaân tích theo nguyeân taéc ñoàng tham gia cuûa ngöôøi daân ñöôïc thöïc hieän tröôùc heát ôû phöôøng ñeå xaùc ñònh nhöõng thoâng tin tieáp theo. Vieäc naøy giuùp cho chuùng ta coù theå xaùc ñònh ñöôïc nhöõng ngöôøi naøo hay ngaønh naøo ñoùng vai troø chuû choát. Sau ñoù boå sung nhöõng döõ lieäu baèng caùch söû duïng nhöõng phöông phaùp vaø kyõ thuaät ñònh tính ñònh löôïng theo nguyeân taéc ñoàng tham gia khaùc nhau. Höôùng daãn thöïc teá ñeå tieán haønh ñaùnh giaù ngheøo coù söï tham gia. Caùc keát quaû ñöôïc ñöa ra ñuùng thôøi gian. Caùc muïc tieâu soõ raøng vaø minh baïch. Caùc keát quaû coù theå ñöôïc so saùnh vôùi caùc nguoàn thoâng tin khaùc. Nhöõng ngöôøi ngheøo, caùc nhaø hoaïch ñònh chính saùch vaø caùc ñoái taùc phaùt trieån chính cuøng tham gia vaøo quaù trình naøy ngay töø ñaàu Ñaøo taïo coù chaát löôïng cao caùc nhaø nghieân cöùu vaø ñoäi nguõ höôùng haãn, ñaëc bieät trong vieäc phaân tích vaø vieát baùo caùo Tinh thaàn hôïp taùc toát giöõa caùc nhaø nghieân cöùu. Caùc thaønh vieân trong nhoùm nghieân cöùu coù nhieàu kinh nghieäm vaø chuyeân ngaønh khaùc nhau. Caùc keát quaû phaûi ñöôïc chia seû trôû laïi cho caùc coäng ñoàng cuøng tham gia ñeå kieåm tra cheùo. Cung caáp cho caùc ñoái thoaïi veà chính saùch ñang ñöôïc tieáp tuïc vaø caùc keát quaû ñeå môû, ñöôïc phoå bieán coù hieäu quaû vaø coù theå suû­ duïng bôûi caùc cô quan phaùt trieån khaùc nhau. Norton (1997) Saûn phaåm cuûa vieäc nghieân cöùu laø hoà sô caáp phöôøng, bao goàm caùc yeáu toá Soaïn laïi theo Do Leonona Angeles vaø Steffania Scott vôùi söï giuùp ñôõ cuûa Marc Miller vaø Rodolphe de Koninck ñoái vôùi LPRV.( taøi lieäu taäp huaán giôùi, Hoäi thaûo Thaùi Nguyeân thaùng 8/ 2000 : Hoaøn caûnh veà moâi tröôøng ñòa lyù. Vò trí phöôøng, ranh giôùi phöôøng vôùi caùc phöôøng laân caän. Caùc nguoàn töï nhieân: Söû duïng ñaát ñai, soâng ngoøi.. Ñieàu kieän moâi tröôøng… Muoán thu thaäp ñöôïc nhöõng thoâng tin naøy, caàn söû duïng caùc coâng cuï nhö: - Baûn ñoà dieän roäng cuûa phöôøng. - Maãu soá lieäu thu thaäp ôû caùc phoøng ban vaø caùc caùn boä chuû choát ôû phöôøng phöôøng - Baûn ñoà nguoàn löïc -Baûn ñoà nguoàn löïc theo giôùi - Caùc moác thôøi gian lòch söû cuûa phöôøng Hoaøn caûnh nhaân khaåu hoïc: Daân soá theo giôùi, nhoùm tuoåi, daân toäc vaø toân giaùo. Phaùt trieån daân soá theo naêm, döï baùo xu theá Di daân (nhaäp cö, xuaát cö, di daân thöïc), soá lieäu ñònh cö, taùi ñònh cö. Caùc coâng cuï caàn ñöôïc söû duïng laø: - Baûng maãu duøng cho vieäc thu thaäp soá lieäu caáp phöôøng. Caùc bieåu ñieàu tra daân soá, moät soá thoâng tin trong baûng hoûi hoä gia ñình coù lieân quan ñeán söï dòch chuyeån choã ôû - Xu höôùng di daân vaø daân soá ( hoûi caùn boä phuï traùch daân soá cuûa phöôøng) - Chaân dung gia ñình trong caùc cuoäc phoûng vaán baùn caáu truùc (nhöõng thoâng tin veà quan nieäm vaø haønh vi veà quy moâ gia ñình, nhu caàu veà con caùùivv…) - Lòch söû cuoäc soáng trong caùc cuoäc phoûng vaán baùn caáu truùc. Hoaøn caûnh kinh teá. Caáu truùc phöôøng: caùc cô sôû coù saün (ví duï ñöôøng saù, caàu coáng, ñieän nöôùc, tröôøng hoïc, traïm xaù, chaát löôïng coâng trình…. Nguoàn soáng vaø coâng vieäc, ví duï noâng, laâm, coâng nghieäp saûn xuaát, dòch vuï (maûng chính thöùc vaø phi chính thöùc, coâng vieäc ñöôïc traû löông vaø khoâng traû löông) theo giôùi vaø nhoùm daân toäc Caùc möùc vaø nguoàn thu nhaäp (keå caû nhaän ñöôïc tieàn göûi) theo nhoùm giôùi. Ño löôøng ngheøo ñoùi, theo nhoùm giôùi, nhoùm hoïc vaán, nhoùm nhaäp cö hay taïi choã, theo nhoùmgiôùi tính cuûa caùc chuû hoä,… Caùc nguyeân nhaân vaø aûnh höôûng ngheøo ñoùi keå caû nhaän thöùc cuûa ngöôøi ngheøo cuõng nhö nhöõng ngöôøi khaù giaû( duøng ñeå so saùnh) Caùc oâng cuï caàn thöïc hieän ñeå thu thaäp ñöôïc nhöõng thoâng tin treân laø: -Ñi boä, quan saùt tham gia - Phoûng vaán baûng hoûi -Thaûo luaän nhoùm taäp trung - Thoáng keâ coâng vieäc töø maãu soá lieäu phöôøng vaø khaûo saùt hoä gia ñình - Caùc doøng chaûy haøng hoùa -Lòch theo muøa vaø haøng ngaøy - Hoà sô hoaït ñoäng vaø phaân coâng theo giôùi -Thoáng keâ soá lieäu phöôøng - Phaân loaïi giaøu coù -Xaùc ñònh vaø phaân loaïi vaán ñeà -Caây vaán ñeà Hoaøn caûnh xaõ hoäi. Caùc ñieàu kieän veà veä sinh vaø y te.á Keát quaû giaùo duïc theo giôù.i Caùc tieâu chuaån coäng ñoàng, vaên hoùa vaø toân giaùo. Nhaän thöùc cuûa ngöôøi daân veà hoaøn caûnh xaõ hoäi cuûa ñoùi ngheøo. Caùc coâng cuï söû duïng nhaèm thu thaäp döõ lieäu trong tröôøng hôïp naøy bao goàm: Soá lieäu thoáng keâ veà giaùo duïc, y teá, veä sinh töø maãu soá lieäu phöôøng. Phieáu ñieàu tra hoä- gia ñình. Baûn ñoà heä thoáng xaõ hoäi. Lòch söû xaõ hoäi mieäng ñöôïc söû duïng phoûng vaán vaø thaûo luaän nhoùm taäp trung. Tình hình hoaït ñoäng cuûa caùc thieát cheá. Caùc quyeàn sôû höõu ñaát vaø cho thueâ ñaát (% caùc hoä GÑ coù ñaát vôùi nhieàu quy moâ khaùc nhau) Dòch vuï khuyeán noâng Cô sôû tín duïng Caùc quy ñònh cuûa CP veà haønh chính vaø chính trò aûnh höôûng ñeán coäng ñoàng. Caùc hình thöùc quaûn lyù vaø caùc dòch vuï do caùc toå chöùc naøy cung caáp Caùc chöông trình giaûm ngheøo cuûa chính phuû Caùc cô sôû caáp khu phoá, ví duï tieát kieäm khoâng chính thöù vaø caùc hoäi tín duïng, quyõ ñaùm ma Caùc toå chöùc phi CP veà hoaït ñoäng XÑGN vaø coâng taùc phaùt trieån coäng ñoàng. Caùc coâng cuï thu thaäp thoâng tin töông öùng goàm: Maãu soá lieäu phöôøng. ñieàu tra hoä gia ñình. Bieåu ñoà Venn Ai quyeát ñònh trong coäng ñoàng. Caùc vaán ñeà veà nhaän thöùc coäng ñoàng. Phoûng vaán nhöõng ngöôøi cung caáp thong tin chính Thaûo luaän nhoùm taäp trung. Ñaùnh giaù khaû naêng toå chöùc thoâng qua töï ñaùnh giaù Tình hình thöïc hieän chính saùch. Caùc chính saùch caáp trung öông, tænh – thaønh phoá vaø quaän – huyeän, ví duï phaân boå ñaát noâng nghieäp vaø laâm nghieäp; chi phí ngöôøi söû duïng y teá, giaùo duïc vaø thuûy lôïi. Bao caáp ñoái vôùi caùc ñoái töôïng daân toäc thieåu soá… Aûnh höôûng cuûa chính saùch veà tình hình ngheøo ñoùi Caùc coâng cuï thöôøng laø: Maãu soá lieäu phöôøng Caùc cuoäc phoûng vaán chính Thaûo luaän nhoùm taäp trung Khi xaùc laäp ñöôïc hoà sô coäng ñoàng, coù nghóa laø nhoùm nghieân cöùu vaø nhöõng ngöôøi tham gia töø coäng ñoàng ñaõ giaûi quyeát ñöôïc nhieäm vuï hoïc taäp, nghieân cöùu haønh ñoäng cuøng tham gia. Böôùc tieáp theo seõ laø hoaïch ñònh caùc döï aùn cuøng tham gia caùc döï aùn hoïc taäp thoâng qua laøm vieäc, sau ñoù tieán haønh ñeà xuaát döï aùn treân cô sôû tham gia vaø kieåm tra xem caùc thoâng tin ñaõ thu thaäp theo nguyeân taéc phaân tích giôùi chöa? Nhöõng caâu hoûi gôïi yù töø goùc ñoä giôùi trong böôùc khaûo saùt Beân caïnh soá lieäu chung, caùc soá lieäu taùch bieät veà nam nöõ ñaõ ñöôïc thu thaäp chöa? Vieäc phaân tích tình hình, nhu caàu, treân cô sôû tìm hieåu yù kieán cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi ñaõ ñöôïc tieán haønh chöa? Ñaõ xaùc ñònh nhöõng vaán ñeà khoù khaên chuû yeáu ñoái vôùi phuï nöõ vaø ñoái vôùi nam giôùi chöa? ñaõ xaùc ñònh roõ söï khaùc bieät veà ñieàu kieän, khaû naêng nhu caàu vaøa nguyeän voïng cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi thuoäc nhoùm ñoái töôïng chöa? Xaây döïng döï aùn. Trong giai ñoaïn laäp keá hoaïch, coâng ñoàng ñoâ thò söû duïng nhöõng thoâng tin ñaõ coù ñeå laäp nhöõng keá hoaïch khaùc nhau baèng caùch söû duïng nhöõng phöông phaùp tham gia. Nhöõng keá hoaïch naøy phaûi ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu cuûa döï aùn vaø höôùng ñeán muïc tieâu chung nhatá laø taïo quyeàn cho ngöôøi lao ñoäng nhaát laø nhöõng nhoùm yeáu theá, phaùt trieån sinh keá beàn vöõng, phaùt huy tính töï quaûn trong coäng ñoàng… Ngöôøi daân ( bao goàm phuï nöõ vaø nam giôùi) tham gia xaây döïng döï aùn nhö theá naøo? Hoï seõ phaûi xaùc ñònh xem keá hoaïch ñoù coù khaû thi hay khoâng, neáu coù ruûi ro thì nhöõng ruûi ro ñoù coù chaáp nhaän ñöôïc hay khoâng. Baát kyø moät döõ lieäu boå sung naøo giuùp cho vieäc ñaùnh giaù khaû thi vaø ruûi ro phaûi thu thaäp baèng caùch söû duïng nhöõng phöông phaùp tham gia. Trong giai ñoaïn naøy, keá hoaïch phaùt treån coäng ñoàng phaûi ñöôïc chuyeån thaønh nhöõng haønh ñoäng cuï theå. Töùc laø nhöõng hoaït ñoäng khaùc nhau ñöôïc thöïc hieän trong khoaûng thôøi gian ngaén hôn. Nhöõng ngöôøi daân trong coäng ñoàng caàn phaûi coù khaû naêng xaùc ñònh nguoàn kinh phí vaø nhöõng ñoái taùc tieàm naêng ( caùc cô quan taøi trôï) cho keá hoaïch vaø hoaït ñoäng cuûa hoï. Kieåm tra xem keá hoaïch ñaõ xem xeùt heát khía caïnh giôùi hay chöa. Nhöõng caâu hoûi phaân tích giôùi trong giai ñoaïn thieát laäp döï aùn Muïc tieâu cuûa keá hoaïch ñaõ ñöôïc cuï theå hoùa nhaèm ñaûm baûo coâng baèng veà giôùi chöa? Noäi dung cuûa keá hoaïch coù bao goàm nhöõng quy ñònh cho pheùp thöïc hieän keá hoaïch moät caùch bình ñaúng ñoái vôùi phuï nöõ vaø nam giôùi khoâng? Nhöõng giaûi phaùp ñöôc neu trong vaên baûn coù phuø hôïp vôùi ñieàu kieän vaø khaû naêng cuûa caùc nhoùm phuï nöõ vaø nam giôùi laø ñoái töông chính chính saùch vaø cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi laø nhöõng ngöôøi tham gia thöc hieän chính saùch khoâng? Noäi dung döï thaûo vaên baûn ñaõ phaûn aùnh yù kieán cuûa Hoäi phuï nöõ vaø ñaõ tham khaûo nguyeän voïng cuûa caùc nhoùm phuï nöõ vaø nam giôùi khaùc nhau chöa? Pheâ duyeät vaø thaåm ñònh döï aùn giaûm ngheøo. Ñaây laø giai ñoaïn tieán haønh ñeà xuaát döï aùn treân côù sôû tham vaán ñoàng thôøi vôùi söï tham gia. Giai ñoaïn naøy, nhöõng ngöôøi thieát laäp döï aùn caàn phaûi xaùc ñònh vaø thieát laäp döï aùn bao goàm quaù trình tham khaûo, tö vaán., caùc nhoùm ñoái taùc, phaân loaïi vaø löïa choïn caùc phöông aùn cuûa döï aùn, söû duïng moät vaøi coâng cuï hoaïch ñònh cuøng tham gia ( ví duï coâng cuï “xaùc ñònh vaø phaân loaïi döï aùn”) Kieåm tra khía caïnh giôùi trong gia ñoaïn naøy. Noäi dung nhöõng caâu hoûi phaân tích giôùi trong böôùc pheâ duyeät vaø thaåm ñònh döï aùn. Vaên baûn döï thaûo coù theå hieän quan taâm bình ñaúng nam nöõ trong caùc muïc tieâu vaø noäi dung cuûa mình khoâng? Vaên baûn döï thaûm coù khaû naêng taùc ñoäng laøm laøm bieán ñoåi phaân coâng lao ñoäng giöõa nam nöõ theo höôùng tieán boä khoâng? Cô cheá thöïc hieän keá hoaïch coù baûo ñaûm caùc nguoàn löïc seõ ñöôïc phaân boå coâng baèng cho nhöõng hoaït ñoäng cuûa cacù nhoùm phuï nöõ vaø nam giôùi khoâng? Thöïc hieän döï aùn. Ñaây laø böôùc quaûn lyù, theo doõi vaø ñaùnh giaù döï aùn cuøng tham gia. Trong giai ñoaïn naøy, nhöõng ngöôøi daân trong coäng ñoàng thöïc hieän nhöõng keá hoaïch haønh ñoäng cuûa mình nhö ñaõ vaïch ra trong keá hoaïch cuûa döï aùn. Vieäc thöïc hieän döï aùn phaûi coù söï vaän ñoäng nguoàn löïc ñòa phöông vaø söï tham gia tích cöïc cuûa caùc ñoái taùc nhaèm ñaûm baûo thaønh coâng. Ñoàng thôøi cuõng phaûi chuù yù ñeán vaán ñeà ñaøo taïo, cuûng coá, toå chöùc vaø xaây döïng khaû naêng cho coäng ñoàng daân cö. Nhöõng kyõ thuaät vaø chieán löôïc thích hôïp, khi thaønh coâng coù theå ñöôïc nhaân roäng ôû nhöõng phöôøng ngheøo khaùc coù cuøng ñaëc ñieåm nhö vaây. Kieåm tra khía caïnh giôùi. Nhöõng caâu hoûi phaân tích giôùi trong giai ñoaïn thöïc hieän döï aùn. Caùøc bieän phaùp tuyeân truyeàn coù cuï theå vaø phuø hôïp vôùi trình ñoä nhaän thöùc, vôùi ñieàu kieän vaø hoaøn caûnh cuûa phuï nöõ khoâng? Phuï nöõ tham gia ñeán ñaâu vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa keá hoaïch? Naêng löïc, vò trí, ñieàu khieän vaø tieáng noùi cuûa caùc nhoùm phuï nöõ ñöôïc caûi thieän ñeán ñaâu thoâng qua vieäc thöïc hieän keá hoaïch? Thoâng qua vieäc thöïc hieän keá hoaïch, nhaän thöùc cuûa nam giôùi veà söï tham gia vaø vai troø cuûa phuï nöõ coù chuyeån bieán khoâng? Cuï theå nhö theá naøo? Giaùm saùt döï aùn. Giaùm saùt döï aùn nhaèm ghi laïi quaù trình thöïc hieän döï aùn hay nhöõng thay ñoåi nhaát ñònh cuûa nhöõng chæ tieâu cuï theå trong moät khoaûng thôøi gian xaùc ñònh cuûa quaù trình thöïc thi döï aùn. Noù cho pheùp ñieàu chænh ñöôïc muïc tieâu vaø keá hoaïch, thaäm chí coù theå döû duïng nhöõng can thieäp ñeå ñaït ñöôïc nhöõng muïc tieâu vaø ñaûm baûo tieán ñoä. Vieäc theo doõi döï aùn ôû caùc giai ñoaïn khaùc nhau cuûua döï aùn nhaát thieát phaûi ñöôïc tieán haønh theo caùch cuøng tham gia ñeå kinh nghieäm trôû thaønh moät chu kyø haønh ñoäng, phaûn aùnh vaø cuøng haønh ñoäng trong suoát quaù trình thöïc hieän döï aùn. Kieåm tra xem vaán ñeà giôiù ñaõ ñeà caäp chöa. Nhöõng caâu hoûi phaân tích giôùi trong giai ñoaïn giaùm saùt Tyû leä phuï nöõ ñöôïc thu huùt vaøo caùc hoaït ñoäng cuûa keá hoaïch laø bao nhieâu? Phuï nöõ coù ñöôïc bieát veà keá hoaïch khoâng? Möùc ñoä ñaày ñuû ñeán ñaâu? Ñaõ tham khaûo yù kieán cuûa Hoäi phuï nöõ vaø caùc nhoùm phuï nöõ khaùc nhau veà caùch thöùc trieån khai vaø keát quaû thu ñöôïc cuûa keá hoaïch chöa? Ñaùnh giaù döï aùn Ñaùnh giaù laø pheùp ño, thaåm ñònh hoaëc phaùn xeùt. Thöôøng noù laø moät quaù trình thieát keá ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä maø caùc muïc tieâu döï ñònh ñaït ñöôïc. Trong tröôøng hôïp döï aùn, vieäc ñaùnh giaù ñöôïc coi nhö laøsöï xem xeùt coù heä thoáng ñeå xaùc ñònh tính phuø hôïp, möùc ñoä thaønh coâng, aûnh höôûng hoaëc lôïi ích ñoái vôùi nhoùm daân cö ñöôïc höôûng lôïi. Ñaùnh giaù khoâng phaûi laø hoaït ñoäng chæ dieãn ra moät laàn khi keát thuùc moät döï aùn. Hôn theá, noù laø moät hoaït ñoäng lieân tuïc trong suoát chu trình cuûa döï aùn. Ñaùnh giaù khaùc vôùi giaùm saùt. Giaùm saùt kieåm tra xem döï aùn coù ñang hoaït ñoäng khoâng, coøn ñaùnh giaù xem döï aùn coù ñi ñuùng höôùng khoâng. Giaùm saùt, veà cô baûn quan taâm tôùi vieäc thöïc hieän trong giai ñoaïn ngaén cuûa döï aùn, trong khi ñoù ñaùnh giaù xem xeùt nhöõng aûnh höôûng daøi laâu ñoái vôùi caùc muïc tieâu cuûa döï aùn. Vieäc ñaùnh giaù ñöôïc thöïc hieän nhö moät hoaït ñoäng lieân tuïc vôùi söï tham gia cuûa taát caû nhöõng beân lieân quan vaøo döï aùn, quan troïng nhaát laø nhöõng ngöôøi ñöôïc höôûng lôïi. Keát quaû cuûa ñaùnh giaù phaûi ñöôïc söû duïng caøng nhanh caøng toát khi tieán haønh moät hoaït ñoäng tieáp theo. Nhöõng khía caïnh khaùc nhau cuûa ñaùnh giaù thöôøng do nhöõng ngöôøi tình nguyeän trong coäng ñoàng, Uûy Ban, nhöõng toå chöùc khaùc nhau vaø nhöõng ngöôøi höôùng daãn töø beân ngoaøi thöïc hieän. Vieäc ñaøo taïo nhöõng phöông phaùp ñaùnh giaù vaø giaùm saùt coù söï tham gia raát caàn thieát cho caùc nhoùm khaùc nhau vaø hoï seõ phaûi phaûn hoài laïi nhöõng keát quaû cuûa quaù trình giaùm saùt vaø ñaùnh giaù ôû phaïm vi toaøn coäng ñoàng. Ñaùnh giaù goàm nhöõng hoaït ñoäng sau ñaây: Ñaùnh giaù tieàn döï aùn Ñaùnh giaù trong khi döï aùn ñang dieãn ra Ñaùnh giaù keát luaän Ñaùnh giaù taùc ñoäng/ngoaøi – sau Ñaùnh giaù tieàn döï aùn laø ñaùnh giaù söï thích hôïp vaø tính khaû thi cuûa vaán ñeà hoaëc nhöõng vaán ñeà thuoäc döï aùn, muïc tieâu cuûa döï aùn vaø keá hoaïch haønh ñoäng. Ñaùnh giaù trong khi döï aùn ñang dieãn ra laø tieáp tuïc phaân tích vaø thaåm ñònh döï aùn. Noù seõ giuùp ñaùnh giaù keát quaû ñaït ñöôïc vôùi caùc muïc tieâu ñaõ hoaïch ñònh vaø chæ ra caùc khoaûng caùch hoaëc caùc vaán ñeà trong quaù trình thöïc hieän döï aùn. Noù cho pheùp quyeát ñònh haønh ñoäng caàn phaûi thay ñoåi laø caùi gì. Ñaùnh giaù keát luaän ñöôïc thieát keá ñeå nhaän xeùt veà keát quaû cuoái cuøng. Noù kieåm nghieäm xem caùc muïc tieâu coù ñaït ñöôïc nhö ñaõ ñònh hay khoâng. Ñaùnh giaù aûnh höôûng/ngoaøi – sau döï aùn ñaùnh giaù keát quaû cuûa döï aùn, ñoâi khi sau khi ñaõ hoaøn thaønh döï aùn. Nhöõng caâu hoûi phaân tích giôùi trong giai ñoaïn ñaùnh giaù Taùc ñoäng cuï theå cuûa keá hoaïch naøy leân ñôøi soáng cuûa phuï nöõ vaø nam giôùi laø nhö theá naøo ? Coù caàn ñieàu chænh noäi dung cuûa keá hoaïch nhaèm ñaûm baûo coâng baèng giöõa hai giôùi khoâng? Trong suoát qua trình xaây döïng vaø thöïc hieän döï aùn, caàn ñieàu chænh ngay laäp töùc nhöõng sai soùt maø coäng ñoàng vaø nhöõng nhaø nghieân cöùu ñaõ phaùt hieän. Caàn löu yù raèng khaû naêng thaát baïi coù theå xaûy ra. Khoâng neân giaáu dieám thaát baïi. Chính coäng ñoàng phaûi cuøng nhau phaân tích nhöõng thaát baïi ñeå ñieàu chænh trong nhöõng döï aùn sau. Nhöõng thaát baïi cuõng neân chia seû vôùi nhöõng coäng ñoàng khaùc ñeå hoï giuùp kinh nghieäm.