Bài tập cá nhân tình huống môn Luật tố tụng dân sự

ĐỀ BÀI 01 Anh Hồng và chị Thuỷ kết hôn tháng 12/1998, trên cơ sở tự nguyện, có đăng ký kết hôn. Thời gian đầu của thời kỳ hôn nhân, vợ chồng chung sống hạnh phúc. Khoảng cuối năm 1999, vợ chồng có mâu thuẫn, do anh Hồng nghi ngờ vợ ngoại tình. Đến tháng 12 năm 2005, chị Thuỷ sinh con. Tháng 1/2007, anh Hồng làm đơn xin ly hôn và chia tài sản chung với chị Thuỷ nhưng chị Thuỷ không đồng ý ly hôn. Theo tài liệu trong hồ sơ thì trong thời gian sống chung anh chị có vay của ông C số tiền là 100 triệu đồng. Tháng 6/2007, Toà án sơ thẩm đã xử ly hôn và giao con chung cho chị Thuỷ nuôi, buộc anh Hồng phải cấp dưỡng nuôi con; phần vay nợ của ông C Toà án tách ra giải quyết bằng vụ án đòi nợ. Hỏi: a) Theo anh (chị), về nguyên tắc toà án có thể giải quyết yêu cầu ly hôn, chia tài sản vợ chồng và giải quyết yêu cầu đòi nợ trong cùng một vụ án không? Tại sao? b) Giả sử chị Thuỷ đang nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi thì anh Hồng có quyền yêu cầu Toà án giải quyết việc ly hôn không? BÀI LÀM a) Về nguyên tắc tòa án có thể giải quyết yêu cầu ly hôn, chia tài sản vợ chồng và giải quyết yêu cầu đòi nợ trong cùng một vụ án. Vì: Theo Điều 5, Mục III. Về dân sự, Công văn của Tòa án nhân dân tối cao số 81/2002/TANDTC ngày 10/06/2002 về việc giải đáp các vấn đề nghiệp vụ hướng dẫn: “Khi giải quyết việc ly hôn và có yêu cầu phân chia tài sản mà người khác nợ vợ chồng họ hoặc vợ chồng họ nợ người khác thì cần phải đưa người nợ hoặc chủ nợ vào tham gia tố tụng với tư cách là người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, trừ các trường hợp sau đây: - Vợ chồng cùng đồng ý không buộc người nợ phải trả nợ cho họ; - Chủ nợ đồng ý không buộc vợ chồng họ phải trả nợ cho chủ nợ. - Chủ nợ chưa có yêu cầu vợ chồng họ phải trả nợ cho chủ nợ”. Như vậy, khi giải quyết yêu cầu ly hôn, chia tài sản nếu vợ chồng không yêu cầu người nợ phải trả cho họ hoặc chủ nợ đồng ý không buộc vợ chồng phải trả nợ cho mình hoặc chủ nợ chưa yêu cầu vợ chồng phải trả nợ thì Tòa án sẽ không giải quyết yêu cầu đòi nợ và giải quyết ly hôn, chia tài sản vợ chồng trong cùng một vụ án. Sau này nếu chủ nợ yêu cầu thì họ có thể khởi kiện thành một vụ án khác và việc chưa giải quyết khoản nợ này cũng sẽ không ảnh hưởng đến quyền, nghĩa vụ các bên. Người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan ở đây (người nợ hoặc chủ nợ) có thể tham gia tố tụng trong vụ giải quyết yêu cầu ly hôn, chia tài sản của vợ chồng do tự mình yêu cầu, có thể theo yêu cầu của Tòa án nhân dân, có thể theo yêu cầu của nguyên đơn hay bị đơn (khoản 4, Điều 56 BLTTDS 2004). Thực tiễn ta có thể thấy, có rất nhiều vụ Tòa án đã giải quyết yêu cầu ly hôn, chia tài sản của vợ chồng và giải quyết yêu cầu đòi nợ trong cùng một vụ án. Ví dụ như vụ: Ngày 30/10/2006, TAND huyện Phù Mỹ mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án ly hôn giữa chị Nguyễn Thị Bài và anh Nguyễn Ngọc Dung (thôn Chánh Khoan Tây, xã Mỹ Lợi) và sau đó ngày 21/12/2006, TAND tỉnh Bình Định tiếp tục xử phúc thẩm vụ án ly hôn này. Nhìn chung, cả 2 bản án đều tuyên chị Bài được trực tiếp nuôi cháu Nguyễn Thúy Vy (SN 2005, con chung của anh Dung, chị Bài); phần anh Dung phải có trách nhiệm cấp dưỡng cho cháu mỗi tháng 200.000 đồng, đến khi đủ 18 tuổi. Ngoài ra, anh Dung phải giao lại cho chị Bài một số tài sản gồm: xe mô tô, dàn karaoke, ti vi… với tổng giá trị 9,9 triệu đồng và có nghĩa vụ trả các khoản nợ chung của vợ chồng với số tiền 1,2 triệu đồng, 10 chỉ 5 phân vàng 24K (Nguồn: hay vụ ly hôn giữa chị Đỗ Thị Kiển và anh Nguyễn Văn Thế (cùng trú xã Mỹ Thọ) được TAND huyện Phù Mỹ đưa ra xét xử vào tháng 12/2008. Theo bản án, buộc anh Thế có nghĩa vụ cấp dưỡng nuôi 2 con là cháu Nguyễn Thanh Tâm (SN 1992) và Nguyễn Thanh Tịnh (SN 2002) đến khi đủ 18 tuổi với số tiền mỗi tháng là 250.000 đồng/cháu. Ngoài ra, chị Kiển được sở hữu 1 ngôi nhà cấp 4, sử dụng 262 m2 đất vườn thừa và một số vật dụng gia đình khác. Phần anh Thế, anh được sử dụng xe máy loại cúp đam 50, sở hữu 100 m2 đất ở và các vật dụng khác và có nghĩa vụ trả số nợ chung của hai vợ chồng khi chưa ly hôn (Nguồn: … Việc người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan tham gia vào một vụ kiện đã phát sinh giữa nguyên đơn và bị đơn vẫn có lợi cho họ hơn, nhất là trong những tranh chấp về tài sản vì nếu họ không tham gia tố tụng ngay thì sau khi Tòa án đã xử, những quyền và nghĩa vụ của nguyên đơn và bị đơn đã được Tòa án xác định, mà lúc đó người thứ ba mới khởi kiện thì việc xử lý sẽ khó khăn, phức tạp hơn. b) Nếu chị Thủy đang nuôi con nhỏ dưới 1 tuổi thì anh Hồng không có quyền yêu cầu Tòa án giải quyết việc ly hôn. Vì: Theo khoản 2, Điều 85. Quyền yêu cầu Toà án giải quyết việc ly hôn của Luật hôn nhân và gia đình năm 2000 quy định: “Trong trường hợp vợ có thai hoặc đang nuôi con dưới mười hai tháng tuổi thì chồng không có quyền yêu cầu xin ly hôn”. Thực tiễn cho thấy đã có nhiều trường hợp người chồng yêu cầu ly hôn vợ mình khi người vợ đang có thai hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, như trường hợp: Anh T. và chị Hồng sống chung với nhau đã hơn mười năm nay. Họ có ba đứa con gái, đứa lớn nhất 10 tuổi, đứa thứ hai 2,5 tuổi và đứa bé nhất chỉ mới 6 tháng tuổi. Cho rằng vợ không biết sinh con trai nên mới đây anh  T. cứ một mực đòi ly hôn và yêu cầu để anh ấy nuôi cả ba đứa con (Nguồn: hoặc như trường hợp của chị Nga: Chị đang có thai 6 tháng và chồng chị về yêu cầu ly hôn (Nguồn: Tất cả những trường hợp trên đều không được Tòa án giải quyết. Luật hôn nhân và gia đình xuất phát từ nguyên tắc bảo vệ bà mẹ và trẻ em, bảo vệ phụ nữ có thai và thai nhi đã quy định điều kiện hạn chế ly hôn đối với người chồng, trong khi vợ đang có thai hoặc đang nuôi con dưới mười hai tháng tuổi. Và ở đây, điều kiện hạn chế ly hôn này chỉ áp dụng đối với người chồng, mà không áp dụng đối với người vợ. Trong trường hợp người vợ đang có thai hoặc đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, xét thấy mâu thuẫn giữa vợ chồng rất sâu sắc, tình cảm yêu thương giữa vợ chồng đã hết, nếu duy trì quan hệ hôn nhân sẽ không có lợi cho sức khỏe của mình, của thai nhi hay của con mới sinh, mà người vợ có yêu cầu ly hôn thì tòa án vẫn thụ lý đơn yêu cầu xin ly hôn của người vợ và giải quyết theo thủ tục chung.