Bài tập cá nhân xây dựng văn bản pháp luật: Phân tích một giai đoạn trong quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luât: giai đoạn lập chương trình xây dựng pháp luật

ĐẶT VẤN ĐỀ Trong công tác xây dựng văn bản pháp luật, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật đóng vai trò quan trọng để văn bản pháp luật được đưa vào đời sống và thực hiện có hiệu quả. Tuy nhiên, việc ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải tuân theo những thủ tục nhất định theo luật định. Quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật được quy định rõ ràng và đầy đủ trong Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008 và Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân năm 2004 có quy định rõ về quy trình ban hành mỗi loại văn bản quy phạm pháp luật cụ thể. Căn cứ vào các quy định của 2 văn bản Luật này có thể rút ra những thủ tục cần thiết trong quá trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật. I - Quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luật gồm những giai đoạn chủ yếu sau đây: - Lập chương trình xây dựng pháp luật: đây là giai đoạn đầu tiên, đóng vai trò quan trọng, có tác dụng thúc đẩy trong xây dựng và ban hành văn bản pháp luật. - Thành lập ban soạn thảo: nhằm soạn thảo được những văn bản pháp luật có giá trị pháp lý và giá trị thực tiễn cao, chất lượng tốt. - Soạn thảo văn bản quy phạm pháp luật: đây là bước quan trọng để có được một văn bản quy phạm pháp luật có chất lượng. - Thẩm định, thẩm tra dự thảo văn bản quy phạm pháp luật: là việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền xem xét toàn diện dự thảo trước khi trình cơ quan có thẩm quyền ban hành văn bản quy phạm pháp luật. - Thông qua dự thảo văn bản quy phạm pháp luật: đây là giai đoạn có tính chất quyết định xem văn bản được soạn thảo ra có được ban hành hay không. - Ban hành văn bản quy phạm pháp luật: đây là giai đoạn cuối cùng của quy trình, bảo đảm tính công khai, minh bạch của pháp luật, cần được chú ý thực hiện trên thực tế. II – Phân tích một giai đoạn trong quy trình ban hành văn bản quy phạm pháp luât: giai đoạn lập chương trình xây dựng pháp luật: Chương trình xây dựng pháp luật có vai trò quan trọng trong xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Vì có tính bắt buộc nên chương trình xây dựng VBQPPL đã thúc đẩy việc soạn thảo, ban hành đúng tiến độ, đúng tiêu chuẩn. 1. Cơ sở của việc lập chương trình xây dựng pháp luật: - Cơ sở thực tiễn: thực trạng đời sống kinh tế - xã hội của đất nước nên cần xuất phát từ thực trạng các quan hệ xã hội để lập chương trình xây dựng VBQPPL có tính thực tiễn và đáp ứng nhu cầu của xã hội. Các quan hệ xã hội luôn luôn vận động và thay đổi theo thời gian nên làm nảy sinh nhiều nhu cầu đòi hỏi pháp luật phải điều chỉnh, thay đổi để phù hợp và không kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. Do đó, việc lập chương trình xây dựng văn bản pháp luật phải được dựa trên sự đánh giá mang tính toàn diện về đời sống xã hội, cần được cân nhắc kỹ lưỡng trước khi đưa ra chương trình. - Cơ sở pháp lý: là những văn bản quy phạm pháp luật có liên quan. Do tính thống nhất nội tại bên trong của hệ thống pháp luật nên trong nhiều trường hợp nhu cầu xây dựng văn bản pháp luật xuất phát chính từ sự thay đổi của pháp luật. Trong quá trình xây dựng pháp luật cần chú ý đến các quy định về thẩm quyền của mỗi cơ quan nhà nước để tránh sự chồng chéo, lạm quyền trong hoạt động ban hành văn bản quy phạm pháp luật. - Cơ sở chính trị: đường lối, chính sách của Đảng là cơ sở trực tiếp để xác lập chương trình xây dựng văn bản pháp luật. Điều này bảo đảm cho việc hoàn thành nhiệm vụ chính trị cho mỗi cơ quan nhà nước, đảm bảo nguyên tắc Đảng lãnh đạo Nhà nước. 2. Nội dung của chương trình: - Danh mục các văn bản cần ban hành, được xác định trên cơ sở cân nhắc nhu cầu điều chỉnh pháp luật, khả năng xây dựng pháp luật. Do khả năng xây dựng pháp luật của cơ quan nhà nước ở nước ta còn nhiều yếu kém và chưa đáp ứng được nhu cầu nên việc lựa chọn văn bản cần xây dựng là điều rất cần thiết, tránh trường hợp không thực hiện được hết mục tiêu đề ra và chất lượng không cao. - Cơ quan soạn thảo được hình thành dựa trên thẩm quyền và năng lực thực tế có liên quan đến hoạt động xây dựng văn bản pháp luật. Do đó, cần xác định rõ cơ quan, tổ chức được phép soạn thảo văn bản pháp luật là phải thực sự có năng lực có và thẩm quyền soạn thảo. - Dự kiến thời gian trình dự thảo văn bản, cần được xác định hợp lý đảm bảo cho văn bản được soạn thảo nhanh, có chất lượng cao, phù hợp với yêu cầu của xã hội. - Dự trù kinh phí cần thiết cho việc thực hiện chương trình, vừa đủ để chi phí cho các hoạt động, vừa đảm bảo tiết kiệm cho nhà nước. KẾT LUẬN Như vậy, trên đây là quy trình ban hành một văn bản quy phạm pháp luật theo quy định của pháp luật. Vì vậy, khi ban hành một văn bản quy phạm pháp luật, cơ quan nhà nước có thẩm quyền phải thực hiện đầy đủ theo đúng những tiêu chuẩn và thủ tục trên. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO Giáo trình xây dựng văn bản pháp luật – Trường đại học Luật Hà Nội, Nxb.CAND, năm 2008. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật năm 2008. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân năm 2004.