Báo cáo Kết quả điều tra khảo sát thực địa về tình hình xói bồi dọc sông hạ du Đồng Nai - Sài Gòn, mức độ thiệt hại và ảnh hưởng

i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 63 C¸c lo¹i h×nh xãi lë §èi t−îng uy hiÕp CÊp b¸o ®éng TT S«ng TØnh HuyÖn VÞ trÝ xãi lë §o¹n s«ng cong cã hè xãi côc bé s¸t bê Khu vùc cï lao, cån b∙i Vïng ph©n nhËp l−u §o¹n s«ng ph©n l¹ch kh«ng æn ®Þnh Do ¶nh h−ëng cña sãng (giã, tµu thuyÒn Nhµ cöa C¬ së h¹ tÇng C«ng tr×nh trªn s«ng CÊp ®Æc biÖt CÊp III CÊp II CÊp I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 29 KÌ nghiªng gÇn khu biÖt thù An Phó x x x x 30 Ng· ba s«ng Sµi Gßn-r¹ch Gß D−a, P. HiÖp B×nh Ch¸nh x x x x x x 31 §äan bê khu phè 10 ph−êng Linh §«ng x x x 32 Nhµ m¸y Indira Gandhi t¹i cÇu B×nh Ph−íc x x x 33 Nhµ hµng Hoµng Ty sè 691B/9 X« ViÕt NghÖ TÜnh,P. 27 x x x x x x 34 Qu¸n APT sè 1049 X« ViÕt NghÖ TÜnh vµ Trung t©m cai nghiÖn ma tóy Thanh §a, P. 28 x x x x x 35 S©n quÇn vît Lý Hoµng sè 762 ®−êng B×nh Quíi, P. 27 x x x x 36 Khu vùc th−îng l−u nhµ thê La San Mai Th«n x x x x x 37 B×nh Th¹nh Khu vùc h¹ l−u c«ng viªn n−íc Sµi Gßn x x x X §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 64 C¸c lo¹i h×nh xãi lë §èi t−îng uy hiÕp CÊp b¸o ®éng TT S«ng TØnh HuyÖn VÞ trÝ xãi lë §o¹n s«ng cong cã hè xãi côc bé s¸t bê Khu vùc cï lao, cån b∙i Vïng ph©n nhËp l−u §o¹n s«ng ph©n l¹ch kh«ng æn ®Þnh Do ¶nh h−ëng cña sãng (giã, tµu thuyÒn Nhµ cöa C¬ së h¹ tÇng C«ng tr×nh trªn s«ng CÊp ®Æc biÖt CÊp III CÊp II CÊp I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 38 Nhµ kho tang vËt C«ng an B×nh Th¹nh, kªnh Thanh §a sè 595/11 X« ViÕt NghÖ TÜnh x x x x 39 Qu¸n ch¸o vÞt BÝch Liªn ngay mè cÇu Kinh Thanh §a sè 1002 X« ViÕt NghÖ TÜnh x x x x 40 C«ng ty than miÒn Nam, P. 25 x x x 41 Nhµ hµng gÊu Misa vµ C«ng ty Ho¸ mü phÈm P/S, P. 28 x x x x 42 Ng· ba r¹ch CÇu Cèng, P. 28 x x x x x 43 C¸ch r¹ch «ng Ng÷ 200m vÒ phÝa h¹ l−u, P. 28 x x x x 44 QuËn2 Ng· ba s«ng Sµi Gßn-r¹ch M−¬ng HiÖp x x x x x 45 Ng· ba s«ng Sµi Gßn víi c¸c r¹ch B×nh Kh¸nh,¤ng Cai,Giång ¤ng Tè x x x x x §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 65 C¸c lo¹i h×nh xãi lë §èi t−îng uy hiÕp CÊp b¸o ®éng TT S«ng TØnh HuyÖn VÞ trÝ xãi lë §o¹n s«ng cong cã hè xãi côc bé s¸t bê Khu vùc cï lao, cån b∙i Vïng ph©n nhËp l−u §o¹n s«ng ph©n l¹ch kh«ng æn ®Þnh Do ¶nh h−ëng cña sãng (giã, tµu thuyÒn Nhµ cöa C¬ së h¹ tÇng C«ng tr×nh trªn s«ng CÊp ®Æc biÖt CÊp III CÊp II CÊp I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 46 C¸ch mòi §Ìn §á 100m vÒ phÝa th−îng l−u x x x x 47 Cñ Chi §Òn BÕn D−îc Cñ Chi x x x x x 48 Thñ DÇu Mét Ng· ba r¹ch TrÇu, P. Ch¸nh NghÜa, Thñ DÇu Mét x x x x x 49 B×nh D−¬ng ThuËn An C¸ch cÇu B×nh Ph−íc 1,5km vÒ phÝa th−îng l−u, x· VÜnh Phó x x x x 50 Tõ mòi §Ìn ®á ®Õn r¹ch Tam §Ò x x x x x 51 Ng· ba r¹ch MiÔu x x x x 52 Nhµ BÌ Ng· ba s«ng Nhµ BÌ-s«ng Phó Xu©n x x x x x 53 Mòi Phami x x x x x x 54 TP. HCM CÇn Giê Tõ r¹ch LÊp Vßi ®Õn s«ng Chµ x x x x x 55 §ång Nai Nh¬n Tr¹ch Ng· ba s. Nhµ BÌ víi c¸c r¹ch ¤ng Mai vµ ¤ng Thuéc x x x x x x 56 Nhµ BÌ Mòi Ph−íc Kh¸nh x x x x 57 M−¬ng Chuèi TP. HCM TP. HCM Nhµ BÌ Hai bªn bê s«ng ®o¹n cÇu M−¬ng Chuèi cña c¸c x· Phó Xu©n vµ Nh¬n §øc, Nhµ BÌ x x x x x x x §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 66 C¸c lo¹i h×nh xãi lë §èi t−îng uy hiÕp CÊp b¸o ®éng TT S«ng TØnh HuyÖn VÞ trÝ xãi lë §o¹n s«ng cong cã hè xãi côc bé s¸t bê Khu vùc cï lao, cån b∙i Vïng ph©n nhËp l−u §o¹n s«ng ph©n l¹ch kh«ng æn ®Þnh Do ¶nh h−ëng cña sãng (giã, tµu thuyÒn Nhµ cöa C¬ së h¹ tÇng C«ng tr×nh trªn s«ng CÊp ®Æc biÖt CÊp III CÊp II CÊp I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 58 Ng· ba r¹ch T«m, x· Nh¬n §øc, Nhµ BÌ x x x x x 59 S«ng Phó Xu©n, Êp 4, x· Ph−íc KiÓng, Nhµ BÌ x x x x x 60 Lßng Tµu CÇn Giê Tõ r¹ch §−íc ®Õn r¹ch V©n, B×nh Kh¸nh x x x x 61 N«ng tr−êng QuËn 3, x· Tam Th«n HiÖp x x x x x 62 Ng· B¶y §o¹n ®−êng bê tõ mòi N−íc VËn ®Õn s«ng §ång §×nh dµi kho¶ng 4km cã nhiÒu ®o¹n bÞ s¹t lë kh¸ m¹nh x x x x x x 63 §äan ®−êng bê tõ r¹ch Vép ®Õn An NghÜa x x x x 64 Tõ r¹ch Bïa, Êp ThiÒng LiÒng ®Õn cöa s«ng dµi kho¶ng 3,5km lµ ®o¹n s¹t lë m¹nh nhÊt cña bê s«ng Ng· B¶y x x x x §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 67 C¸c lo¹i h×nh xãi lë §èi t−îng uy hiÕp CÊp b¸o ®éng TT S«ng TØnh HuyÖn VÞ trÝ xãi lë §o¹n s«ng cong cã hè xãi côc bé s¸t bê Khu vùc cï lao, cån b∙i Vïng ph©n nhËp l−u §o¹n s«ng ph©n l¹ch kh«ng æn ®Þnh Do ¶nh h−ëng cña sãng (giã, tµu thuyÒn Nhµ cöa C¬ së h¹ tÇng C«ng tr×nh trªn s«ng CÊp ®Æc biÖt CÊp III CÊp II CÊp I 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 65 Soµi R¹p Bê s«ng tõ Êp Chî ®Õn s«ng CÇn Léc dµi kho¶ng 1,5km x x x x 66 §o¹n bê tõ s«ng CÇn Léc ra ®Õn cöa s«ng Soµi R¹p thuéc x· KiÓng Ph−íc dµi kho¶ng 3,5km cã mét sè ®o¹n dµi kho¶ng 500m x x x x 67 §o¹n ®−êng bê tõ r¹ch M−¬ng Th«ng ®Õn ®o¹n c¸ch UBND x· Lý Nh¬n kho¶ng 2km* x x x x x 68 S«ng Thªu + Tõ r¹ch C¸n G¸o ®Õn ®Çu cï lao Phó Lîi x x x x x 69 + Tõ r¹ch C¸n G¸o ®Õn ®u«i cï lao Phó Lîi x x x x x 70 + §o¹n ®−êng bê tõ ®u«i cï lao Phó Lîi ®Õn ngang ®Çu cï lao Th¹nh An x x x x 71 §o¹n ®−êng bê tõ gi÷a ®Õn cuèi cï lao Th¹nh An x x x x x §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 68 Tæng céng cã 71 ®o¹n s¹t lë trªn c¸c s«ng: • S«ng §ång Nai: 27 ®o¹n • S«ng Sµi Gßn: 31 ®o¹n • S«ng M−¬ng Chuèi vµ Phó Xu©n: 3 ®o¹n • S«ng Lßng Tµu vµ Ng· B¶y: 5 ®o¹n • S«ng Sßai R¹p: 4 ®o¹n • S«ng Thªu: 4 ®o¹n Thèng kª tæng hîp t×nh h×nh båi l¾ng bê vµ vïng cöa s«ng: TT VÞ trÝ Ph¹m vi båi l¾ng Tèc ®é båi (m/n¨m) CÊp båi l¾ng Dµi (m) Réng (m) CÊp 1-2 (1- 3m/n¨m) I S«ng §ång Nai 1 §o¹n ®−êng bê c¸ch ®u«i cï lao Rïa 300m vÒ phÝa th−îng l−u ** 300 20 2 x II S«ng Sµi Gßn 1 Bê h÷u ®èi diÖn nhµ m¸y ®ay Indira Ghandi *** 200 15 1,5 x CÊp 3 (>3m/n¨m) III S«ng §ång Tranh 1 Bê h÷u s«ng * 3.500 12 5÷10 x 2 Bê t¶ s«ng * 4.500 10 5÷10 x IV S«ng Soµi R¹p 1 Bê t¶ vïng cöa s«ng, x· Lý Nh¬n, huyÖn CÇn Giê ** 8.000 25 8÷10 x 2 Bê h÷u vïng cöa s«ng, huyÖn Gß C«ng §«ng, TiÒn Giang ** 11.000 30 10÷15 x 3 Ngay cöa s«ng*** Kho¶ng 15.000 Kho¶ng 1.800 15÷20 x Tæng céng cã 6 ®äan båi l¾ng trªn c¸c s«ng: T¹i vïng cöa s«ng Sßai R¹p c¸c bê båi dµi hµng chôc km vµ ngay cöa s«ng tån t¹i mét sè ng−ìng c¹n cã ®é s©u rÊt n«ng. Ghi chó: - * : Thùc tr¹ng båi l¾ng ®Õn th¸ng 12/2005 - ** : Thùc tr¹ng båi l¾ng ®Õn th¸ng 4/2005 - *** : Thùc tr¹ng båi l¾ng ®Õn th¸ng 10/2004 II.3. Ph©n lo¹i xãi lë II.3.1. Theo lo¹i h×nh xãi lë: Cã thÓ xÕp vµo 4 lo¹i h×nh t−¬ng øng tïy theo vÞ trÝ c¸c ®o¹n bê lë nh− sau: + Lo¹i h×nh xãi lë bê ë c¸c ®o¹n s«ng cong cã c¸c hè xãi côc bé s¸t bê. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 69 + Lo¹i h×nh xãi lë bê ë ®Çu vµ ®u«i c¸c cï lao, b·i båi. + Lo¹i h×nh xãi lë bê ë vïng s«ng ph©n l¹ch kh«ng æn ®Þnh. + Lo¹i h×nh xãi lë bê ë c¸c ®o¹n s«ng gÇn biÓn vµ vïng cöa s«ng. Sè liÖu ®iÒu tra thùc tÕ xãi lë t¹i tõng vÞ trÝ, tõng khu vùc lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph©n chia lo¹i h×nh xãi lë bê s«ng. II.3.2. Theo kh¶ n¨ng uy hiÕp: + Bê lâm cña ®o¹n s«ng cong th−êng bÞ xãi lë rÊt m¹nh. Khi triÒu rót dßng ch¶y th−êng t¸c ®éng rÊt m¹nh vµ h−íng dßng ch¶y ®©m trùc tiÕp vµo bê nªn kh¶ n¨ng uy hiÕp cña dßng n−íc. + Bê s«ng t¹i nh÷ng ®o¹n s«ng ph©n l¹ch, n¬i h×nh thµnh c¸c cï lao còng bÞ uy hiÕp m¹nh bëi dßng ch¶y th−êng ®©m trùc tiÕp vµo bê ë ®o¹n ®Çu cï lao (dßng ch¶y lò) vµ ®o¹n ®u«i cï lao (triÒu c−êng). + Bê s«ng t¹i c¸c ng· ba s«ng còng th−êng bÞ uy hiÕp m¹nh bëi dßng ch¶y, nhÊt lµ t¹i nh÷ng s«ng vïng triÒu. Th−êng t¹i c¸c ng· ba s«ng h×nh thµnh c¸c hè xãi nªn bê s«ng vïng ng· ba s«ng th−êng bÞ uy hiÕp. II.3.3. Theo cÊp b¸o ®éng: - CÊp 1: Bê s«ng bÞ xãi lë kh«ng th−êng xuyªn víi tèc ®é nhá vµ ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 HDS§NSG cã 45 ®o¹n bÞ s¹t lë cÊp 1. - CÊp 2: Bê s«ng bÞ xãi lë kh«ng th−êng xuyªn nh−ng tèc ®é mçi ®ît xãi lë m¹nh h¬n vµ ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 vïng HDS§NSG cã 15 ®o¹n bÞ s¹t lë cÊp 2. - CÊp 3: Bê s«ng bÞ xãi lë th−êng xuyªn víi tèc ®é mçi ®ît xãi lë tõ kh¸ m¹nh ®Õn rÊt m¹nh vµ th−êng g©y nªn nh÷ng thiÖt h¹i rÊt lín vÒ vËt chÊt vµ ®«i khi c¶ tÝnh m¹ng cña nh©n d©n sèng däc theo vïng nµy. §Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 vïng HDS§NSG cã 12 ®o¹n bÞ s¹t lë cÊp 3. II.4. Ph©n lo¹i båi l¾ng : Theo c¸c cÊp båi l¾ng: C¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra, kh¶o s¸t båi l¾ng bê vµ vïng cöa s«ng trong nhiÒu n¨m qua cho thÊy, båi l¾ng däc theo c¸c s«ng rÊt Ýt, nh−ng nhiÒu nhÊt lµ t¹i s«ng §ång Tranh vµ vïng cöa s«ng Soµi R¹p. So s¸nh tèc ®é båi l¾ng nhiÒu n¨m cã thÓ chia c¸c cÊp ®é båi l¾ng nh− sau: - CÊp 1: Bê vµ vïng cöa s«ng ®−îc båi l¾ng nhÑ, kh«ng th−êng xuyªn. §Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 vïng HDS§NSG cã 2 ®o¹n båi l¾ng cÊp 1. - CÊp 2: Bê vµ vïng cöa s«ng ®−îc båi l¾ng kh«ng th−êng xuyªn, nh−ng tèc ®é m¹nh h¬n. §Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 cã 2 ®o¹n båi l¾ng cÊp 2. - CÊp 3: Bê vµ vïng cöa s«ng ®−îc båi l¾ng víi tèc ®é rÊt m¹nh, nh− tõ s«ng Vµm Cá ra cöa Soµi R¹p vµ bê t¶ s«ng §ång Tranh. §Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 cã nh÷ng b·i båi vµ ng−ìng c¹n réng hµng chôc ngh×n ha cã tèc ®é båi l¾ng cÊp 3. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 70 III. C¸c khu vùc xãi, båi träng ®iÓm h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn : III.1. Tiªu chÝ: KÕt hîp gi÷a nghiªn cøu diÔn biÕn lßng dÉn víi ®iÒu tra thùc tÕ møc ®é thiÖt h¹i do xãi lë bê s«ng g©y ra còng nh− tham kh¶o mét sè tµi liÖu liªn quan cã thÓ dùa trªn mét sè c¸c tiªu chÝ nh− sau ®Ó ph©n lo¹i xãi lë bê vïng h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn: III.1.1. Dùa vµo møc ®é xãi, båi: Tïy theo møc ®é xãi båi trªn mét dßng s«ng, cã thÓ lµ tõng ®ît hay liªn tôc trong nhiÒu ngµy, nhiÒu th¸ng c¶ trong mïa lò lÉn mïa kiÖt. C¸c møc ®é xãi, båi lßng s«ng gåm: ChiÒu dµi bê s«ng (L), sè vÞ trÝ bÞ s¹t lë, chiÒu dµi c¸c ®o¹n bÞ s¹t lë (Ls) vµ tØ lÖ Ls/L (%) III.1.2. Dùa vµo vÞ trÝ cña c¸c ®o¹n bÞ xãi lë: Ch¼ng h¹n nh− c¸c khu vùc bÞ xãi lë n»m ngay trong thµnh phè, c¸c khu ®« thÞ, trung t©m d©n c− trong ®ã cã nhiÒu h¹ tÇng c¬ së quan träng, n¬i tËp trung nhiÒu ho¹t ®éng cña con ng−êi khai th¸c dßng s«ng, cã mËt ®é tµu thuyÒn ®i l¹i lín. III.1.3. Nót khèng chÕ cña con s«ng: Dùa trªn h×nh thÓ vµ vÞ trÝ ®Þa lý cña c¸c s«ng vïng h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn mµ cã thÓ chia lµm 5 nót khèng chÕ: 1. Nót khèng chÕ khu vùc thµnh phè Biªn Hßa (s«ng §ång Nai) 2. Nót khèng chÕ b¸n ®¶o Thanh §a (s«ng Sµi Gßn) 3. Nót khèng chÕ khu vùc s«ng Nhµ BÌ 4. Nót khèng chÕ khu vùc cÇu M−¬ng Chuèi (s«ng M−¬ng Chuèi) 5. Nót khèng chÕ khu vùc cöa s«ng Soµi R¹p. III.1.4. C¸c tiªu chÝ kh¸c: Ngoµi c¸c tiªu chÝ chÝnh trªn, muèn x¸c ®Þnh c¸c khu vùc xãi, båi träng ®iÓm cßn ph¶i héi ®ñ c¸c tiªu chÝ phô nh− sau: - Khu vùc xãi, båi ®ang vµ sÏ cßn g©y nhiÒu thiÖt h¹i lín vÒ vËt chÊt vµ cã thÓ c¶ ®Õn tÝnh m¹ng con ng−êi. - TÝnh ®¹i biÓu cao nghÜa lµ víi cïng c¸c ®Æc ®iÓm tù nhiªn vµ cïng c¸c nguyªn nh©n, c¬ chÕ g©y ra xãi, båi th× xãi, båi cã thÓ t−¬ng ®ång ë nhiÒu vÞ trÝ kh¸c nhau. - VÞ trÝ xãi, båi cã nh÷ng nÐt ®Æc thï, cã c¸c c«ng tr×nh thö nghiÖm ®Ó cã thÓ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm cÇn thiÕt trong viÖc phßng chèng vµ gi¶m nhÑ nh÷ng thiÖt h¹i do nh÷ng khu vùc xãi lë kh¸c cã thÓ cã g©y ra. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 71 - C¸c khu vùc xãi, båi träng ®iÓm cã nguån tµi liÖu c¬ b¶n cÇn thiÕt ®Ó phôc vô cho c¸c nghiªn cøu chuyªn s©u. Ngoµi ra, còng t−¬ng tù nh− tiªu chÝ ph©n lo¹i c¸c cÊp b·o trong khÝ t−îng, thñy v¨n, c¸c tiªu chÝ xãi lë còng dùa theo nguyªn t¾c lµ xãi lë cµng m¹nh, cµng g©y nhiÒu thiÖt h¹i th× cÊp cµng cao vµ ng−îc l¹i. Trªn c¬ së sè liÖu ®iÒu tra, kh¶o s¸t thùc tÕ xu thÕ xãi, båi t¹i tõng vÞ trÝ, tõng khu vùc, tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng uy hiÕp cña xãi lë tíi c«ng tr×nh, tíi c¬ së h¹ tÇng, tíi c¸c khu d©n c−. §©y lµ tiÒn ®Ò cho viÖc ph©n chia tiªu chÝ xãi lë trªn hÖ thèng s«ng vïng h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn theo c¸c cÊp tõ nhá ®Õn lín. Qua nhiÒu ®ît ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thùc ®Þa, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ c¸c vÞ trÝ xãi, båi vïng h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn vµ dùa theo c¸c tiªu chÝ nh− trªn, cã thÓ ph©n chia thµnh 5 khu vùc xãi, båi träng ®iÓm nh− sau: III.2. C¸c khu vùc xãi båi: III.2.1. Khu vùc Tp. Biªn Hoµ (s«ng §ång Nai): §o¹n ®−êng bê t¶ cï lao Phè thuéc nh¸nh chÝnh s«ng §ång Nai: Bê cï lao Phè bÞ s¹t lë rÊt m¹nh trong nhiÒu n¨m. §o¹n s¹t lë dµi kho¶ng 1km vµ nhiÒu n¬i lë trung b×nh gÇn 10m/n¨m. Do gi÷a s«ng gÇn bê cï lao Phè tån t¹i mét b·i ®¸ ngÇm kh¸ lín mµ khi n−íc rßng b·i ®¸ ngÇm næi trªn mÆt n−íc t¹o thµnh mét ®Ëp ch¾n gi÷a dßng lµm cho dßng ch¶y ®©m th¼ng vµo bê cï lao Phè. C¸c ngµnh chøc n¨ng tØnh §ång Nai ®· giao C«ng ty khai th¸c ®¸ Bé Quèc phßng ph¸ b·i ®¸ ngÇm nµy. §Õn thêi ®iÓm cuèi th¸ng 11/2005 tèc ®é s¹t lë ®· gi¶m, nh−ng do ch−a ph¸ bá hÕt b·i ®¸ ngÇm nªn bê cï lao Phè vÉn cßn bÞ s¹t lë mét ®o¹n dµi kho¶ng 30m. III.2.2. Khu vùc b¸n ®¶o Thanh §a (s«ng Sµi Gßn): B¸n ®¶o Thanh §a lµ khu vùc s¹t lë träng ®iÓm tËp trung nhiÒu ®o¹n bÞ s¹t lë nhÊt trªn s«ng Sµi Gßn. Tuy chiÒu dµi kho¶ng 18km, nh−ng ®· cã 10 ®o¹n bÞ s¹t lë vµ g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ rÊt nghiªm träng. Tõ n¨m 2002 ®Õn nay Nhµ n−íc còng nh− mét sè c¬ së t− nh©n ®· b¾t ®Çu x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê nh−: ®o¹n bê t¹i kh¸ch s¹n s«ng Sµi Gßn, nhµ hµng Hoµng Ty, nhµ thê La San Mai Th«n, nhµ hµng gÊu Misa, khu biÖt thù thuéc c¸c ph−êng An Phó vµ An Kh¸nh... nªn ®o¹n nµy hiÖn nay kh«ng cßn bÞ s¹t lë n÷a. N¨m 2005 x¶y ra 2 ®ît s¹t lë t¹i s©n quÇn vît Lý Hoµng vµ t¹i b·i kinh doanh c¸t, khu phè 1, ph−êng Linh §«ng, quËn Thñ §øc lµm gÇn 1.000m2 ®Êt bÞ sôp xuèng s«ng kÐo theo hai cÇn cÈn xóc c¸t (lo¹i dµi 10m) r¬i xuèng n−íc. III.2.3. Khu vùc Nhµ BÌ (s«ng Nhµ BÌ): S«ng Nhµ BÌ dµi kho¶ng 10km, tr−íc ®©y lµ mét trong nh÷ng träng ®iÓm s¹t lë cña vïng HDS§NSG. - Ng· ba mòi §Ìn §á lµ n¬i giao l−u cña c¸c s«ng lín vµ ng· ba mòi Nhµ BÌ còng lµ n¬i ph©n l−u cña hai s«ng Lßng Tµu vµ Soµi R¹p nªn chÕ ®é thuû v¨n rÊt phøc §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 72 t¹p, v× vËy hiÖn t−îng xãi lê bê, biÕn ®æi lßng dÉn còng rÊt m¹nh. Do bê bÞ xãi lë m¹nh nªn trô ®Ìn ®á b¸o hiÖu ®· ph¶i nhiÒu lÇn di dêi, nh−ng tõ n¨m 2003 ®Õn nay mét bê kÌ rÊt kiªn cè ®· ®−îc x©y dùng nªn trô ®Ìn kh«ng cßn bÞ s¹t lë n÷a, nh−ng c¸ch trô ®Ìn 100m vÒ phÝa th−îng l−u (s«ng Sµi Gßn) vÉn cßn bÞ s¹t lë m¹nh. - Ng· ba s«ng Nhµ BÌ - s«ng Phó Xu©n tr−íc ®©y còng lµ vïng bÞ s¹t lë nghiªm träng. Tõ khi c¸c bÓ chøa dÇu lín cña Tæng kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ ®−îc x©y dùng th× mét lo¹t c¸c cÇu c¶ng vµ kÌ kiªn cè b¶o vÖ kho x¨ng còng ®−îc x©y dùng, nªn t×nh tr¹ng s¹t lë ®· gi¶m xuèng. Tuy nhiªn ®Õn n¨m 1999, 2000 th× t×nh h×nh khai th¸c c¸t ngay gi÷a s«ng Nhµ BÌ, ®o¹n ngang Tæng kho x¨ng dÇu l¹i x¶y ra rÊt rÇm ré lµm cho ®o¹n nµy bÞ xãi s©u thªm hµng chôc mÐt, do ®ã bê s«ng Nhµ BÌ ®o¹n th−îng l−u ng· ba s«ng Phó Xu©n l¹i bÞ s¹t lë m¹nh. §Õn n¨m 2004 mét C«ng ty cña Bé Quèc phßng ®· x©y dùng mét sè cÇu c¶ng cho c¸c tµu h¶i qu©n dµi kho¶ng 400m, nªn ®o¹n nµy kh«ng cßn t×nh tr¹ng s¹t lë n÷a. - T¹i vïng ng· ba mòi Nhµ BÌ do t¸c ®éng m¹nh cña sãng do c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng thuû ra vµo c¶ng HiÖp Ph−íc nªn nhiÒu ®o¹n bê chung quanh mòi Nhµ BÌ, trªn s«ng Nhµ BÌ, Lßng Tµu vµ Soµi R¹p còng bÞ s¹t lë m¹nh, nhÊt lµ c¸c ®o¹n ng· ba s«ng M−¬ng Chuèi vµ khu vùc xung quanh phµ B×nh Kh¸nh thuéc huyÖn CÇn Giê. Tuy ng−êi d©n ®· x©y dùng t¹m c¸c bê kÌ chèng s¹t lë, nh−ng nguy c¬ s¹t lë bê vïng nµy còng rÊt cao. III.2.4. Khu vùc cÇu M−¬ng Chuèi (s«ng M−¬ng Chuèi) S«ng M−¬ng Chuèi lµ mét s«ng ng¾n cã chiÒu dµi kho¶ng 3,5km. Theo nhiÒu ng−êi d©n sèng l©u n¨m ë khu vùc nµy cho biÕt, tr−íc n¨m 1960 ®©y lµ mét r¹ch nhá víi chiÒu réng kho¶ng 50m, n»m trªn ®Þa phËn huyÖn Nhµ BÌ, TP. HCM lµ hîp l−u cña rÊt nhiÒu r¹ch nh− r¹ch T«m, r¹ch C©y Kh«, r¹ch ThÞ HuÊn, r¹ch D¬i. S«ng M−¬ng Chuèi lµ mét trong nh÷ng träng ®iÓm s¹t lë cña Tp. HCM. - §o¹n ®−êng bê tõ ng· ba víi s«ng Soµi R¹p ®Õn ®o¹n cong c¸ch cÇu M−¬ng Chuèi kho¶ng 1.500m thuéc Êp 1, x· Phó Xu©n dµi 800m bÞ s¹t lë kh¸ m¹nh nhÊt lµ tõ th¸ng IV/2003 ®Õn nay. Tõ n¨m 1999 ®Õn nay ®· cã h¬n 15.000m2 ®Êt ruéng bÞ mÊt do s¹t lë. - Bê t¶ s«ng M−¬ng Chuèi thuéc Êp 1, x· Phó Xu©n, Nhµ BÌ ®· ®−îc Nhµ n−íc ®Çu t− x©y dùng kÌ b¶o vÖ bê dµi 705m b»ng c¸c lo¹i vËt liÖu míi, c«ng nghÖ míi. III.2.5. Khu vùc cöa s«ng Soµi R¹p: • Bê t¶ vïng cöa s«ng Soµi R¹p thuéc x· Lý Nh¬n, huyÖn CÇn Giê båi l¾ng trªn mét ®o¹n dµi kho¶ng 8km, chiÒu réng b·i båi kho¶ng 25m víi tèc ®é båi l¾ng tõ 8 ÷ 10m/n¨m. • Bê h÷u vïng cöa s«ng thuéc huyÖn Gß C«ng §«ng, TiÒn Giang båi l¾ng mét ®o¹n kho¶ng 11km, chiÒu réng b·i båi kho¶ng 30m víi tèc ®é båi l¾ng tõ 10 ÷15m/n¨m. • Vïng ngay cöa s«ng ®o¹n tõ Vµm L¸ng ®Õn T©n Thµnh, huyÖn Gß C«ng §«ng, TiÒn Giang h×nh thµnh mét b·i båi (ng−ìng c¹n) rÊt réng cã chiÒu dµi kho¶ng 15km, chiÒu réng kho¶ng tõ 1,5 ÷ 2km víi cao tr×nh b·i båi nµy kho¶ng -5m ÷-4m. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 73 • Vïng ngay gi÷a cöa s«ng tån t¹i mét ng−ìng c¹n dµi vµ réng hµng chôc km, cao tr×nh kho¶ng -6 ÷ -5m, ®Æc biÖt trong ®ã cã nh÷ng vïng cao tr×nh lµ tõ -3m ÷-2m. IV. Nh÷ng ¶nh h−ëng cña xãi, båi lßng dÉn: IV.1. ¶nh h−ëng ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi: IV.1.1. C¬ së h¹ tÇng: Do xãi, båi lßng dÉn c¸c s«ng r¹ch vïng h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn biÕn ®æi rÊt phøc t¹p ®· lµm thiÖt h¹i kh«ng nhá ®Õn c¬ së h¹ tÇng cña c¸c ®Þa ph−¬ng n»m trong l−u vùc. - Do hiÖn t−îng biÕn ®æi lßng dÉn t¸c ®éng m¹nh lµm nhiÒu ®o¹n bê s«ng th−êng xuyªn bÞ s¹t lë khiÕn cho nhiÒu tuyÕn giao th«ng ®−êng bé, nhÊt lµ c¸c tuyÕn giao th«ng n«ng th«n bÞ ¶nh h−ëng nghiªm träng. - Mét sè c¸c trô ®iÖn cao thÕ v−ît s«ng Lßng Tµu (mét trô thuéc huyÖn Nh¬n Tr¹ch, §ång Nai vµ mét trô thuéc huyÖn CÇn Giê, TP. Hå ChÝ Minh), c¸c trô ®Ìn b¸o b¶o ®¶m an toµn hµng h¶i trªn c¸c s«ng Lßng Tµu vµ Soµi R¹p ®ang cã nguy c¬ bÞ sôp do bê ®· bÞ s¹t lë s¸t cét ®iÖn. - Mét sè c¬ së h¹ tÇng nh− khu d©n c−, kho tµng, bÕn b·i… ®· vµ ®ang bÞ sôp ®æ do s¹t lë bê s«ng g©y ra nh− nhµ kho C«ng an B×nh Th¹nh, mè cÇu Kinh Thanh §a, kho lß v«i TÊn Ph¸t, b·i than cña C«ng ty than miÒn Nam… ThiÖt h¹i cña c¸c c¬ së h¹ tÇng trªn lµ rÊt lín vµ b¾t buéc lµ ph¶i di dêi ®i n¬i kh¸c ®Ó phßng tr¸nh. IV.1.2. Sinh m¹ng con ng−êi: C¸c ®ît s¹t lë bê s«ng §ång Nai - Sµi Gßn ®· g©y nªn nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng, trong ®ã ®· lµm chÕt nhiÒu ng−êi vµ g©y nªn t©m lý hoang mang lo sî cho ng−êi d©n sèng däc theo hai bªn bê s«ng qua nhiÒu thêi kú kh¸c nhau. ƒ Kho¶ng cuèi thËp niªn 80 cña thÕ kû tr−íc vµo lóc nöa ®ªm, 2 c¨n nhµ cña nhµ thê La San Mai Th«n thuéc b¸n ®¶o Thanh §a, ph−êng 28, quËn B×nh Th¹nh bÊt ngê bÞ sôp xuèng s«ng. §ît s¹t lë bê s«ng g©y sôp nhµ ®· lµm 5 vÞ linh môc cña nhµ thê bÞ thiÖt m¹ng vµ 7 ng−êi kh¸c bÞ th−¬ng, thiÖt h¹i vËt chÊt lµ rÊt lín. Sau ®ît s¹t lë nµy, c¸c d·y phßng kh¸c cña nhµ thê ®· ®−îc di dêi s©u vµo trong, c¸ch bê h¬n 50m ®Ó ®Ò phßng c¸c ®ît s¹t lë kh¸c cã thÓ x¶y ra. ƒ §ªm 5/7/2001 mét d·y nhµ cña nhµ hµng Hoµng Ty bÊt ngê ®æ Ëp xuèng s«ng lµm thiÖt m¹ng hai ng−êi, trong ®ã cã mét ng−êi kh¸ch vµ mét ng−êi ®Çu bÕp cña nhµ hµng, thiÖt h¹i vËt chÊt lµ kh¸ lín. Sau ®ît s¹t lë nµy c¸c ngµnh chøc n¨ng ®· buéc nhµ hµng Hoµng Ty di dêi c¸c d·y nhµ kh¸c vµo c¸ch bê s«ng 30m. HiÖn nay mét bê kÌ dµi kho¶ng 60m ®· ®−îc x©y dùng b¶o vÖ c¸c d·y nhµ cña nhµ hµng Hoµng Ty. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 74 IV.1.3. ThiÖt h¹i vËt chÊt: Nh÷ng ®ît s¹t lë bê s«ng liªn tiÕp trong c¸c n¨m tõ 2000 ®Õn nay ®· lµm thiÖt h¹i vËt chÊt rÊt lín cho ng−êi d©n sèng däc theo hai bªn bê s«ng, kªnh, r¹ch thuéc vïng h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn: ƒ §ît s¹t lë bê th¸ng 11/2000 ®· lµm sôp xuèng s«ng 3.750m2 ®Êt cña nhµ hµng Thanh C¶nh c¸ch cÇu B×nh Ph−íc kho¶ng 1,5km vÒ phÝa th−îng l−u thuéc x· VÜnh Phó, huyÖn ThuËn An, tØnh B×nh D−¬ng. ƒ §ît s¹t lë lóc 6h ngµy 31/V/2001 ®· lµm mÊt 1.500 m2 cña nhµ kho lß v«i TÊn Ph¸t c¸ch cÇu B×nh Ph−íc kho¶ng 150m vÒ phÝa th−îng l−u ƒ Nh÷ng ®ît s¹t lë bê s«ng trong c¸c n¨m 1999 vµ 2000 ®· lµm mÊt 680 m2 ®Êt t¹i c¸c khu vùc hîp t¸c x· ®ãng tµu TiÒn Phong, nhµ hµng Mòi Tµu vµ kh¸ch s¹n s«ng Sµi Gßn thuéc b¸n ®¶o Thanh §a thuéc Ph−êng 27, 28 B×nh Th¹nh. ƒ §ît s¹t lë ®ªm 20/6/2001 t¹i qu¸n cµ phª APT sè 1049 X« ViÕt NghÖ TÜnh, ph−êng 28, B×nh Th¹nh ®· lµm cho h¬n 1.400m2 bÞ sôp xuèng s«ng. ƒ §ît s¹t lë ®ªm 5/7/2001 t¹i nhµ hµng Hoµng Ty 1, sè 691B/9 ®−êng X« ViÕt NghÖ TÜnh, ph−êng 27, B×nhTh¹nh ®· lµm cho h¬n 800 m2 bÞ sôp xuèng s«ng. ƒ C¸c ®ît s¹t lë trong vßng 7 th¸ng cña n¨m 2002 ®· lµm mÊt kho¶ng 2.000 m2 cña nhiÒu ®o¹n nh− nhµ kho tang vËt cña C«ng an quËn B×nh Th¹nh sè 595/11 ®−êng X« ViÕt NghÖ TÜnh, qu¸n ch¸o vÞt BÝch Liªn sè 1002 ®−êng X« ViÕt NghÖ TÜnh vµ tr¹m than cña C«ng ty than miÒn Nam ph−êng 25, B×nh Th¹nh. Riªng tr¹m than ®· bÞ sôp xuèng s«ng lµm mÊt 4.000 tÊn than c¸m, trÞ gi¸ kho¶ng 1 tØ ®ång. §ît s¹t lë ®ªm 29/6/2003 t¹i c¸c c¨n nhµ kh«ng sè s¸t bªn s©n quÇn vît Lý Hoµng sè 762 ®−êng B×nh Q−íi, ph−êng 27 quËn B×nh Th¹nh ®· lµm sôp ®æ hoµn toµn 4 c¨n nhµ xuèng s«ng vµ lµm cho mét phÇn s©n quÇn vît Lý Hoµng bÞ h− háng. DiÖn tÝch ®Êt bÞ mÊt kho¶ng 1.000 m2. ƒ NhiÒu tµi liÖu thèng kª ®· x¸c ®Þnh t¹i ng· ba mòi §Ìn ®á tõ n¨m 1990 ®Õn nay ®· cã hµng ngµn m2 ®Êt cña ®o¹n nµy ®· bÞ sôp xuèng s«ng vµ trô ®Ìn b¸o hiÖu cho tµu bÌ ®· ph¶i di dêi 5 lÇn, lÇn gÇn ®©y nhÊt lµ vµo n¨m 2003 do t¸c ®éng xãi lë bê g©y nªn. IV.1.4. ¶nh h−ëng ®Õn c¸c ho¹t ®éng giao th«ng thuû: - Xãi lë bê s«ng ®· g©y nªn t×nh tr¹ng s¹t lë c¸c c«ng tr×nh c¶ng, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng ven s«ng nh− cÇu cèng, nhµ cöa, kho tµng, bÕn b·i, c¸c c¬ së gi¶i trÝ, diÓn h×nh nh−: c¸c mè cÇu M−¬ng Chuèi, cÇu Ph−íc KiÓng huyÖn Nhµ BÌ cã nguy c¬ bÞ s¹t lë do ®−êng bê ngay c¸c mè cÇu bÞ s¹t lë, kho tang vËt c«ng an quËn B×nh Th¹nh bÞ sôp do bê kªnh Thanh §a bÞ s¹t lë, nhiÒu nhµ cöa khu vùc b¸n ®¶o Thanh §a bÞ sôp xuèng s«ng... §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 75 - T×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng ®· lµm cho c¸c tuyÕn luång giao th«ng thuû bÞ dÞch chuyÓn g©y trë ng¹i cho c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng thuû. - T×nh tr¹ng båi l¾ng t¹i vïng cöa s«ng Soµi R¹p lµm cho tuyÕn giao th«ng thuû bÞ ¸ch t¾c, c¸c ph−¬ng tiÖn giao th«ng thuû kh«ng thÓ ho¹t ®éng ®−îc vµ hËu qu¶ lµ tµu ra vµo c¶ng HiÖp Ph−íc huyÖn Nhµ BÌ ph¶i ®i vµo tuyÕn s«ng Lßng Tµu víi qu¶ng ®−êng xa hµng chôc kil«mÐt. §ã chÝnh lµ nh÷ng trë ng¹i vµ tån t¹i chÝnh trong giao th«ng thuû hiÖn nay trªn c¸c tuyÕn luång vïng HDS§NSG. IV.2. ¶nh h−ëng ®Õn m«i tr−êng sinh th¸i: ƒ C¸c ®ît s¹t lë bê s«ng, biÕn ®æi lßng dÉn, s¹t lë bê ®ª bao ë c¸c huyÖn Cñ Chi, Thñ §øc lµm n−íc mÆn trµn s©u vµo trong néi ®ång lµm ngËp mÆn hµng ngh×n ha ®Êt trång trät vµ c¸c vïng d©n c− ®· lµm thay ®æi s©u s¾c m«i tr−êng sinh th¸i c¸c vïng nµy, lµm cho trong mét thêi gian ®Êt bÞ thau chua, nhiÔm phÌn kh«ng thÓ canh t¸c ®−îc. C¸c ngµnh chøc n¨ng ®· cã mét sè biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, nh−ng rÊt tèn kÐm vµ còng kh«ng thÓ gi¶i quyÕt triÖt ®Ó ®−îc. ƒ C¸c ®ît s¹t lë vïng cöa s«ng Lßng Tµu, Ng· B¶y trong nhiÒu n¨m qua ®· lµm mÊt hµng tr¨m ha ®Êt, rõng vµ nghiªm träng h¬n lµ lµm cho vïng rõng ngËp mÆn nhiÒu ®o¹n cã nguy c¬ bÞ ph¸ hñy. T¹i mét sè khu rõng ngËp mÆn thuéc c¸c x· Tam Th«n HiÖp vµ An Thíi §«ng mét sè ®µn chim qóy nh− diÖc, le le, cß... ®· di c− sang c¸c vïng kh¸c do diÖn tÝch rõng bÞ biÕn ®éng m¹nh. ƒ T×nh tr¹ng nhiÔm mÆn ë c¸c s«ng chÝnh nh− §ång Nai, Sµi Gßn ®· lµm cho t×nh h×nh cung cÊp n−íc sinh ho¹t cho d©n c− trong c¸c khu ®« thÞ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ trong mïa kh«. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do kh« h¹n, n¾ng nãng kÐo dµi, l−îng m−a Ýt nªn mÆn x©m nhËp s©u vµo néi ®ång ®Õn tËn c¸c nhµ m¸y n−íc Ho¸ An, Thñ §øc, BÕn Than... lµm cho c¸c hå DÇu TiÕng, TrÞ An ph¶i t¨ng thªm l−îng x¶ n−íc ®Ó ®Èy mÆn cung cÊp n−íc sinh ho¹t cho nh©n d©n. ƒ T×nh tr¹ng « nhiÔm m«i tr−êng n−íc s«ng vïng h¹ du s«ng §ång Nai-Sµi Gßn ®· ®Õn møc b¸o ®éng. Nguån n−íc s«ng §ång Nai, mét trong nh÷ng nguån chÝnh cung cÊp n−íc sinh ho¹t cho c¸c khu ®« thÞ ®ang trong t×nh tr¹ng “chÕt l©m sµng” do nguån n−íc s«ng bÞ « nhiÔm rÊt nghiªm träng. Ngoµi ra, s«ng ThÞ V¶i mét cöa ngâ chÝnh vµo thµnh phè Hå ChÝ Minh b»ng ®−êng biÓn còng ®ang trong t×nh tr¹ng « nhiÔm nÆng nÒ, n−íc s«ng lu«n lu«n cã mïi h«i thèi do mét l−îng rÊt lín n−íc th¶i tõ c¸c nhµ m¸y cña nhiÖt ®iÖn, ®¹m Phó Mü, c¸c nhµ m¸y ho¸ chÊt trªn bê x¶ ra. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 76 V. Nh÷ng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®∙ ®−îc x©y dùng ë h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn: §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng g©y nhiÒu thiÖt h¹i vÒ ng−êi vµ tµi s¶n cho nh©n d©n sèng däc theo s«ng, kªnh r¹ch vïng h¹ du s«ng Sµi Gßn – §ång Nai, Nhµ n−íc còng nh− chÝnh quyÒn c¸c cÊp thuéc c¸c ®Þa ph−¬ng trong l−u vùc ®· ban hµnh nhiÒu v¨n b¶n x¸c ®Þnh hµnh lang an toµn däc theo c¸c tuyÕn s«ng, nh÷ng qui ®Þnh vÒ viÖc vi ph¹m hµnh lang an toµn, x©y nhµ cöa, c¸c c«ng tr×nh lÊn chiÕm lßng, bê s«ng, c¸c qui ®Þnh vÒ viÖc hç trî ng−êi d©n di dêi ra khái c¸c vïng cã nguy c¬ s¹t lë cao: - QuyÕt ®Þnh sè 150/2004/Q§-UB ngµy 09/06/2004 cña Uû ban nh©n d©n thµnh phè Hå ChÝ Minh quy ®Þnh vÒ qu¶n lý, sö dông hµnh lang trªn bê s«ng, kªnh, r¹ch thuéc ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh - ChØ thÞ 27/2002/CT-UB ngµy 19/12/2002 cña Uû ban nh©n d©n thµnh phè Hå ChÝ Minh vÒ t¨ng c−êng qu¶n lý nhµ n−íc s«ng kªnh r¹ch trªn ®Þa bµn TP; cïng c¸c v¨n b¶n sè 2103/UB-§T ngµy 12/05/2003 V/v xö lý nh÷ng vi ph¹m lÊn chiÕm s«ng kªnh r¹ch vµ sè 4784/UB-§T ngµy 30/09/2003 vÒ tËp trung kiªn quyÕt xö ký ng¨n chÆn t×nh tr¹ng san lÊp- lÊn chiÕm- x©y dùng tr¸i phÐp trªn s«ng kªnh r¹ch. - ChØ thÞ sè 21/2004/CT-UB ngµy 09/08/2004 cña cña Uû ban nh©n d©n thµnh phè Hå ChÝ Minh vÒ viÖc t¨ng c−êng c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng kho¸ng s¶n trªn ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh - QuyÕt ®Þnh 265/Q§-GT cña Gi¸m ®èc Së Giao th«ng - C«ng chÝnh thµnh phè Hå ChÝ Minh V/v ban hµnh danh môc s«ng, kªnh, r¹ch cã chøc n¨ng giao th«ng thñy vµ tiªu tho¸t n−íc thuéc ®Þa bµn thµnh phè Hå ChÝ Minh. Ngoµi ra, c¸c ngµnh chøc n¨ng cña Trung −¬ng vµ c¸c ®Þa ph−¬ng trong l−u vùc ®· kh¶o s¸t, tÝnh to¸n vµ ®−a ra nhiÒu ph−¬ng ¸n kh¸c nhau ®Ó b¶o vÖ nh÷ng khu d©n c− cña c¸c ®o¹n bÞ s¹t lë vµ ®Õn thêi ®iÓm 2006 nhiÒu ®o¹n kÌ b¶o vÖ bê ®· ®−îc c¸c ®¬n vÞ Nhµ n−íc còng nh− nh©n d©n ®Çu t− x©y dùng. C¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®· ®−îc x©y dùng • Sè l−îng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê: TÝnh ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005 ®· cã tÊt c¶ 39 c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê ®· ®−îc x©y dùng trªn c¸c bê s«ng, kªnh, r¹ch thuéc vïng h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn. • C¸c d¹ng c«ng tr×nh b¶o vÖ bê: - D¹ng th« s¬ chèng t¸c ®éng sãng ghe, thuyÒn lo¹i nhá: bªn ngoµi ®ãng cõ trµm, bªn trong th¶ lôc b×nh ch¾n sãng. - D¹ng ®ãng cõ trµm vµ th¶ bao t¶i c¸t. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 77 - D¹ng b¸n vÜnh cöu: ®ãng cõ trµm hoÆc trô ®¸ th¶ bao t¶i c¸t, ®¸ héc hay th¶m ®¸ lµm m¸i. Trong sè 39 c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê ®· ®−îc x©y dùng cã 27 c«ng tr×nh thuéc d¹ng vÜnh cöu, 5 c«ng tr×nh thuéc d¹ng b¸n vÜnh cöu vµ 7 c«ng tr×nh thuéc d¹ng th« s¬. C¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®−îc ph©n bè nh− sau: ƒ Trªn s«ng Sµi Gßn: - C¸c ®o¹n kÌ ®· ®−îc x©y dùng trªn s«ng Sµi Gßn, ®o¹n ph−êng HiÖp B×nh Ph−íc (th−îng l−u cÇu B×nh Ph−íc) cã chiÒu dµi kho¶ng 1.300m. - Trªn toµn bé chiÒu dµi khu vùc b¸n ®¶o Thanh §a dµi kho¶ng 18km nhiÒu ®¬n vÞ Nhµ n−íc vµ nh©n d©n ®· ®Çu t− x©y dùng ®−îc 5.915m kÌ b¶o vÖ bê. Tuy nhiªn do qui häach thiÕu ®ång bé nªn viÖc x©y dùng nµy ®· lµm mÊt ®i vÎ mü quan cña khu ®« thÞ vµ mét sè ®äan kÌ cßn x©y dùng lÊn chiÕm lßng s«ng lµm c¶n trë t¸c ®éng dßng ch¶y vµ cã thÓ g©y nguy hiÓm vÒ sau. - Bê kÌ nhµ thê Fatima ®· ®−îc ®Çu t− x©y dùng tõ n¨m 2004 cã chiÒu dµi 100m gãp phÇn vµo viÖc lµm æn ®Þnh ®o¹n nµy. - Bê kÌ phÝa bê t¶ c¸ch cÇu Sµi Gßn 500m vÒ phÝa th−îng l−u cã chiÒu dµi 598m ®· ®−îc x©y ®Ó b¶o vÖ c¸c khu biÖt thù míi ®−îc x©y dùng. - Bê t¶ s«ng Sµi Gßn, ®o¹n tõ cÇu Sµi Gßn vÒ phÝa h¹ l−u thuéc c¸c ph−êng B×nh An, B×nh Kh¸nh, An Kh¸nh ®· ®−îc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê cña hµng lo¹t c¸c khu d©n c− thuéc c¸c ph−êng nãi trªn víi chiÒu dµi tæng céng kho¶ng 6km. H×nh50: KÌ nhµ hµng Hoµng Ty + Kh¸ch s¹n s«ng Sµi Gßn H×nh 51: Bê kÌ Nhµ thê Fatima H×nh 52: KÌ khu biÖt thù H×nh 53: KÌ Nhµ m¸y Casumina §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 78 H×nh 54: KÌ khu biÖt thù Th¶o §iÒn, Q. 2 H×nh 55: KÌ Kh¸ch s¹n Sµi Gßn River Resort Village H×nh 56: KÌ bê Khu phè 2, P. 28, Q. B×nh Th¹nh H×nh 57: KÌ Khu phè 4, P. An B×nh, Q. Thñ §øc H×nh 58: KÌ b¶o vÖ bê khu vùc C− x¸ Thanh §a H×nh 59: Keø nhaø thôø La San Mai Thoân H×nh 60: KÌ c¶ng Asaco + Transimex H×nh 61: KÌ khu Apartment Riverside §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 79 ƒ Trªn s«ng §ång Nai: - Bê kÌ dµi 85m ®−îc x©y dùng n¨m 2001 tr−íc Uû ban nh©n d©n huyÖn T©n Uyªn. - Bê kÌ dµi gÇn 1.800m ®· ®−îc x©y dùng trªn bê tr¸i s«ng §ång Nai ®o¹n tõ cÇu Ho¸ An ®Õn Së Gi¸o dôc vµ §µo t¹o tØnh §ång Nai. - PhÝa bê t¶ thuéc nh¸nh phô s«ng §ång Nai thuéc c¸c ph−êng T©n Mai, Long B×nh vµ An B×nh lµ mét lo¹t c¸c bê kÌ cã tæng chiÒu dµi gÇn 4km cña c¸c nhµ m¸y giÊy T©n Mai, nhµ m¸y thøc ¨n gia sóc Con Cß, c¸c x−ëng cña nhµ m¸y Casumina, x−ëng c¸n b«ng cña Tæng c«ng ty b«ng, ph©n x−ëng cña nhµ m¸y bét ngät Ajinomoto. - Bê h÷u phÝa h¹ l−u cÇu §ång Nai lµ cÇu tµu cña c¶ng B×nh D−¬ng dµi 500m vµ bê kÌ dµi 650m ®Ó b¶o vÖ c¶ng ®· ®−îc x©y dùng. - Bê t¶ phÝa h¹ l−u cÇu §ång Nai lµ cÇu tµu cña c¶ng ViÖt - Th¸i LG Gas vµ bê kÌ b¶o vÖ c¶ng cã tæng chiÒu dµi 700m. - Tõ phµ C¸t L¸i ®i vÒ phÝa h¹ l−u mét lo¹t c¸c cÇu c¶ng cña c¶ng C¸t L¸i (chiÒu dµi kho¶ng 1.100m), c¸c cÇu c¶ng cña nhµ m¸y xim¨ng Sao Mai (chiÒu dµi 550m) vµ mét hÖ thèng kÌ b¶o vÖ bê ®· ®−îc x©y dùng. H×nh 62: KÌ b¶o vÖ khu vùc TT Uyªn H−ng, H. T©n Uyªn, B×nh D−¬ng H×nh 63: KÌ b¶o vÖ khu vùc Tp. Biªn Hßa H×nh 64: X©y dùng cÇu c¶ng míi t¹i s«ng §ång Nai (h¹ l−u cÇu §ång Nai) H×nh 65: C¶ng C¸t L¸i §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 80 ƒ Trªn s«ng Nhµ BÌ: - Tõ ng· ba s«ng Phó Xu©n ®i vÒ phÝa h¹ l−u, däc theo c¸c kho A, kho B vµ kho C tr−íc ®©y lµ mét trong nh÷ng vïng träng ®iÓm s¹t lë cña s«ng Nhµ BÌ. §Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i ®o¹n ®−êng bê dµi kho¶ng 4,5km nµy ®· ®−îc phñ kÝn bëi hµng lo¹t c¸c cÇu c¶ng cho tµu chë dÇu vµ mét hÖ thèng bê kÌ vÜnh cöu ®Ó b¶o vÖ cho Tæng kho x¨ng dÇu Nhµ BÌ, kho dù tr÷ x¨ng dÇu Quèc gia lín nhÊt n−íc ta. ƒ Trªn s«ng M−¬ng Chuèi: - Bê kÌ dµi 705m ®ang ®−îc x©y dùng t¹i ®o¹n th−îng vµ h¹ l−u cÇu M−¬ng Chuèi, x· Phó Xu©n, huyÖn Nhµ BÌ. ƒ Trªn s«ng Lßng Tµu - Bê kÌ dµi 680m ®−îc x©y dùng ngay tr−íc Uû ban nh©n d©n x· Tam Th«n HiÖp, huyÖn CÇn Giê. H×nh 66: KÌ b¶o vÖ bê khu vùc cÇu M−¬ng Chuèi (®ang x©y dùng) H×nh67: KÌ b¶o vÖ tr−íc UBND x∙ Tam Th«n HiÖp ƒ Trªn s«ng Soµi R¹p: Bê h÷u s«ng Soµi R¹p ®o¹n x· HiÖp Ph−íc, hiÖn nay cã 2 cÇu c¶ng cña khu c¶ng HiÖp Ph−íc dµi kho¶ng 1,2km vµ cÇu c¶ng cña nhµ m¸y xim¨ng Bót S¬n dµi 300m ®· ®−îc x©y dùng. H×nh 68: CÇu c¶ng t¹i Khu coâng nghieäp Hieäp Phöôùc - Huyeän Nhaø Beø-TP.HCM §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 81 Thèng kª vÞ trÝ c¸c c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê ®· ®−îc x©y dùng (CËp nhËt ®Õn th¸ng 12/2005) TT I S«ng Sµi Gßn, khu vùc b¸n ®¶o Thanh §a VÞ trÝ X Y §iÓm 1 686919 11975751 KÌ Nhµ thê Fatima §iÓm 2 686921 1197656 §iÓm 1 686795 11983072 KÌ khu biÖt thù §iÓm 2 686710 1198456 §iÓm 1 687050 11970852 KÌ nhµ m¸y CASUMINA §iÓm 2 687184 1196963 2 §iÓm 1 687563 1196541 KÌ Khu c− x¸ Thanh §a §iÓm 2 687876 1196522 3 §iÜm 1 688720 1196586 KÌ Kh¸ch s¹n s«ng Sµi Gßn-Nhµ hµng Hoµng Ty- Nhµ hµng NhËt NguyÖt §iÓm 2 688665 1196713 4 §iÓm 1 689108 1196937 KÌ Trung t©m cai nghiÖn Thanh §a; cafª APT §iÓm 2 689074 1196922 5 §iÓm 1 689303 1197100 CÇu c¶ng hîp t¸c x· ®ãng tµu TiÒn Phong §iÓm 2 689320 1197124 6 §iÓm 1 689562 1197399 KÌ KS Sµi Gßn Resort Village §iÓm 2 689597 1197459 8 §iÓm 1 691243 1198134 CÇu C¶ng Container Phóc Long (Thñ §øc) §iÓm 2 691344 1198072 9 §iÓm 1 691165 1197815 KÌ khu phè 2 P.28 Q.BT §iÓm 2 691322 1197522 10 §iÓm 1 691584 1197131 KÌ c¶ng ASACO TRANSIMEX §iÓm 2 691561 1196846 11 §iÓm 1 691591 1196342 CÇu c¶ng TANAMEXCO §iÓm 2 691591 1196288 12 §iÓm 1 691403 1195559 KÌ khu phè 4 An B×nh §iÓm 2 691354 1195508 12 §iÓm 1 691135 1195324 KÌ Apartment River side §iÓm 2 690772 1195221 14 §iÓm 1 690556 1195214 KÌ nhµ d©n Th¶o §iÒn §iÓm 2 690441 1195230 15 §iÓm 1 690310 1195270 KÌ biÖt thù An Phó §iÓm 2 689619 1196080 16 §iÓm 1 689619 1196080 KÌ sËp §iÓm 2 689603 1196140 §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 82 17 §iÓm 1 689497 1196346 KÌ nhµ d©n Th¶o §iÒn §iÓm 2 688821 1196227 18 §iÓm 1 689217 1196687 KÌ nhµ thê La san Mai Th«n Ñieåm 2 689691 1196589 19 KÌ C«ng ty P/s vµ gÊu Misa §iÓm 1 689077 1196651 §iÓm 2 688966 1196618 20 KÌ Khu nhµ hµng Hoµng Ty 2 §iÓm 1 688914 1196573 §iÓm 1 688453 1196212 21 §iÓm 2 688146 1195590 KÌ c− x¸ Thanh §a §iÓm 3 687998 1195761 22 §iÓm 1 688556 1195904 KÌ khu biÖt thù Th¶o §iÒn §iÓm 2 688467 1195704 23 §iÓm 1 688492 1195203 KÌ th−îng l−u cÇu Sµi Gßn (Q.2) §iÓm 2 688827 1194707 II S«ng §ång Nai, khu vùc TP. Biªn Hßa VÞ trÝ X Y 24 §iÓm 1 697468 1211039 Bê tr¸i ®o¹n h¹ l−u cÇu Ho¸ An §iÓm 2 698628 1210453 III S«ng Lßng Tµu VÞ trÝ X Y 25 §iÓm 1 703417 1171987 KÌ khu vùc chî x· Tam Th«n HiÖp, huyÖn CÇn Giê §iÓm 2 703783 1172381 IV S«ng M−¬ng Chuèi, huyÖn Nhµ BÌ VÞ trÝ X Y 26 §iÓm 1 689002 1180510 KÌ khu vùc cÇu M−¬ng Chuèi, x· Phó Xu©n §iÓm 2 688512 1174205 V S«ng Soµi R¹p VÞ trÝ X Y 27 §iÓm 1 695675 1171329 KÌ x· An Thíi §«ng, CÇn Giê §iÓm 2 695784 1171305 NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: Theo c¸c kÕt qu¶ ®iÒu tra, kh¶o s¸t, thùc ®Þa ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2005, trªn toµn bé vïng h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn ®· cã 30.683m bê kÌ vµ cÇu c¶ng ®· ®−îc x©y dùng b»ng nhiÒu lo¹i vËt liÖu vµ kÕt cÊu kh¸c nhau, nh− cäc bªt«ng dù øng lùc, cäc bªt«ng (0,3x0,3x2,2)m, cäc bªt«ng trßn, m¸i kÌ ®−îc l¸t b»ng tÊm bªt«ng, viªn th¶m bªt«ng l−íi thÐp tù chÌn, rä ®¸… Ngoµi ra, nh÷ng ®o¹n kÌ b»ng cõ trµm vµ m¸i ®−îc th¶ b»ng bao t¶i c¸t do nh©n d©n tù lµm dµi hµng chôc km còng ®· ®−îc x©y dùng. Tõ cÇu B×nh Ph−íc vÒ phÝa th−îng l−u ®Õn Cñ Chi nhiÒu hé nh©n d©n cßn dïng ph−¬ng ph¸p truyÒn thèng lµ th¶ bÌo ®Ó chèng sãng ghe tµu vµ t¸c ®éng dßng ch¶y. Nh÷ng biÖn ph¸p d©n gian nµy tá ra rÊt hiÖu qu¶ ®Ó chèng sãng. Nh÷ng ®o¹n §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 83 ®−îc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÌ vµ c¸c cÇu c¶ng ®· gãp phÇn rÊt lín vµo viÖc lµm æn ®Þnh bê s«ng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ trong vïng. C¸c cÊp chÝnh quyÒn TP. Hå ChÝ Minh ®ang ®Çu t− c¸c dù ¸n lín vÒ nhµ ë cho ng−êi cã thu nhËp thÊp, −u tiªn cho c¸c gia ®×nh sèng däc theo s«ng, kªnh r¹ch, ®ång thêi triÓn khai thªm nh÷ng dù ¸n x©y dùng c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ bê ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng nh©n d©n, ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ ®Æc biÖt nhÊt lµ hÖ thèng cÇu c¶ng vµ kÌ b¶o vÖ bê khu c«ng nghiÖp HiÖp Ph−íc, huyÖn Nhµ BÌ. VI. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ: VI.1. KÕt luËn: Vïng h¹ du l−u vùc s«ng §ång Nai- Sµi Gßn ®ãng vai trß rÊt quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña ®Êt n−íc, víi kho¶ng 20% sè d©n (2005) chiÕm 14,9% diÖn tÝch cña c¶ n−íc nh−ng kinh tÕ hµng n¨m l¹i lu«n chiÕm tû träng trªn 50% tæng s¶n phÈm quèc néi cña c¶ n−íc. N¬i ®©y cã nh÷ng thµnh phè, h¶i c¶ng, khu c«ng nghiÖp vµ tiÒm n¨ng thuû ®iÖn lín, thuû lîi vµo bËc nhÊt nh×, l¹i n»m trong vïng cã tr×nh ®é khoa häc, c«ng nghÖ cao vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm ph¸t triÓn n¨ng ®éng nhÊt n−íc ta. Vïng h¹ du l−u vùc s«ng §ång Nai- Sµi Gßn cßn lµ c¨n cø hËu cÇn quan träng cña c«ng nghiÖp khai th¸c dÇu khÝ ®ang hiÖn lµ ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña n−íc ta, lµ ®éng lùc m¹nh mÏ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c. L−u vùc s«ng Sµi Gßn - §ång Nai vµ vïng phô cËn cã tèc ®é t¨ng tr−ëng kinh tÕ cao nhÊt so víi c¶ n−íc. Mét trong nh÷ng tµi nguyªn quan träng cña khu vùc nµy lµ nguån tµi nguyªn n−íc. Nguån n−íc mÆt cña khu vùc chñ yÒu phô thuéc vµo s«ng §ång Nai, s«ng Sµi Gßn vµ s«ng Vµm Cá. Ngoµi ra, nguån n−íc ngÇm t¹i vïng §«ng Nam bé cã tr÷ l−îng t−¬ng ®èi lín chiÕm kho¶ng 13% so víi nguån n−íc ngÇm cña c¶ n−íc. C¸c s«ng lín trong l−u vùc còng cã tiÒm n¨ng lín vÒ thñy ®iÖn. Riªng hÖ thèng s«ng §ång Nai cã tr÷ l−îng kinh tÕ tõ 7,5 - 9 tû kWh/n¨m, chiÕm kho¶ng 15% tr÷ l−îng thuû ®iÖn cña c¶ n−íc. Tuy nhiªn, kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× l−u vùc cµng ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu vÊn ®Ò gai gãc, trong ®ã næi bËt nhÊt lµ vÊn ®Ò biÕn ®æi lßng dÉn c¸c s«ng lín dÉn ®Õn t×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng vµ vÊn ®Ò m«i tr−êng n−íc s«ng bÞ « nhiÔm . §©y lµ nh÷ng hËu qu¶ cña viÖc hµng chôc ngµn hecta rõng bÞ tµn ph¸ kÌm theo hËu qu¶ mÊt rõng lµm t¨ng lò lôt vµo mïa m−a, gi¶m nguån n−íc ngät, t¨ng x©m nhËp mÆn vµo mïa kiÖt, gi¶m ®a d¹ng sinh häc vµ lµm mÊt c©n b»ng sinh th¸i. Nguån n−íc tõ bao ®êi nay nu«i sèng c¶ mét vïng d©n c− ®«ng ®óc nay ®ang bÞ « nhiÔm vµ lµm bÈn bëi mét l−îng lín thuèc b¶o vÖ thùc vËt, n−íc th¶i tõ c¸c khu vùc khai th¸c kho¸ng s¶n, c¸c khu c«ng nghiÖp ch¶y vµo.... §Êt ®ai mµu mì bÞ sôt lë, xãi mßn, tho¸i ho¸, nghÌo dÇn bëi chØ khai th¸c mµ kh«ng quan t©m b¶o vÖ. §ã lµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang th¸ch thøc kh«ng chØ ®èi víi thÕ hÖ chóng ta mµ cßn ®èi víi c¶ c¸c thÕ hÖ mai sau. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 84 Trong kho¶ng h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y t×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng ®· lµm thiÖt h¹i rÊt nghiªm träng tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña nh©n d©n, lµm mÊt æn ®Þnh c¸c vïng d©n c− réng lín sèng däc theo hai bªn bê s«ng. MÆt kh¸c t×nh tr¹ng s¹t lë bê ®ª bao lµm cho n−íc mÆn trµn s©u vµo néi ®ång còng ®· g©y ra rÊt nhiÒu thiÖt h¹i vµ phiÒn to¸i cho nh©n d©n thuéc c¸c quËn Thñ §øc, quËn 12 vµ huyÖn Cñ Chi. C¸c cÊp chÝnh quyÒn tõ Trung −¬ng ®Õn c¸c ®Þa ph−¬ng còng nh− nh©n d©n sèng trong vïng h¹ du l−u vùc ®· tèn rÊt nhiÒu c«ng søc trong viÖc phßng chèng, gi¶m nhÑ thiªn tai, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt nh÷ng thiÖt h¹i do thiªn tai g©y nªn. Theo sè liÖu thèng kª tõ kho¶ng h¬n 10 n¨m trë l¹i ®©y t×nh tr¹ng s¹t lë bê s«ng, kªnh r¹ch vïng h¹ du s«ng §ång Nai - Sµi Gßn ®· lµm chÕt 7 ng−êi lµm bÞ th−¬ng hµng chôc ng−êi kh¸c vµ thiÖt h¹i tµi s¶n, vËt chÊt −íc tÝnh hµng chôc tû ®ång, nh−ng quan träng nhÊt lµ lµm cho ng−êi d©n sèng däc theo hai bªn s«ng lo sî nguy c¬ tiÒm Èn s¹t lë bê s«ng bÊt cø lóc nµo. Thùc hiÖn theo ph−¬ng ch©m Nhµ n−íc vµ nh©n d©n cïng lµm trong nh÷ng n¨m qua c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Þa ph−¬ng vïng h¹ du l−u vùc s«ng §ång Nai - Sµi Gßn ®· rÊt næ lùc trong viÖc ®Çu t− x©y dùng c¸c c«ng tr×nh kÌ b¶o vÖ bê vµ ®· mang l¹i nh÷ng lîi Ých to lín cho nh©n d©n mµ ®Æc biÖt lµ mét sè khu vùc tr−íc ®©y lµ nh÷ng vïng träng ®iÓm s¹t lë th× trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y kh«ng x¶y ra mét ®ît s¹t lë nµo hay lµ chØ cã mét vµi ®o¹n s¹t lë côc bé nhá thiÖt h¹i kh«ng ®¸ng kÓ, ®iÓn h×nh lµ c¸c khu vùc th−îng, h¹ l−u cÇu B×nh Ph−íc, khu vùc b¸n ®¶o Thanh §a... ChØ tÝnh riªng khu vùc vßng cung b¸n ®¶o Thanh §a ®· cã 5.915m bê kÌ ®· ®−îc x©y dùng, trong ®ã cã nh÷ng bê kÌ Nhµ n−íc ®· ®Çu t− hµng chôc tû ®ång nh− ®o¹n kÌ nhµ thê La San Mai Th«n, hay c¸c ®o¹n kÌ b¶o vÖ c¸c khu nhµ biÖt thù An Phó vµ khu biÖt thù Th¶o §iÒn. ë nh÷ng n¬i kh«ng cã ®iÒu kiÖn x©y dùng c«ng tr×nh nh©n d©n ®· dïng c¸c biÖn ph¸p d©n gian nh− th¶ bÌo ®Ó chèng t¸c ®éng cña sãng tµu, thuyÒn hay ®ãng cõ trµm vµ th¶ bao t¶i c¸t ®Ó b¶o vÖ nhµ cöa, ruéng v−ên cña hä. Cho ®Õn nay nh÷ng biÖn ph¸p nµy tá ra h÷u hiÖu trong viÖc phßng chèng s¹t lë bê. VI.2. KiÕn nghÞ: Theo c¶nh b¸o cña §µi KhÝ t−îng thuû v¨n khu vùc Nam bé, do t×nh h×nh thêi tiÕt biÕn ®æi ngµy cµng phøc t¹p, nªn trong nh÷ng n¨m s¾p tíi hiÖn t−îng EL NINO vµ LA NINA sÏ ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn n−íc ta vµ cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng. §Ó cã thÓ phßng chèng vµ gi¶m nhÑ nh÷ng thiÖt h¹i do thiªn tai g©y ra, ®Æc biÖt lµ biÕn ®æi lßng dÉn lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn s¹t lë bê s«ng ®Ò nghÞ c¸c ngµnh chøc n¨ng cña c¸c ®Þa ph−¬ng vïng h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai - Sµi Gßn cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng kÕ ho¹ch nh− sau: - V¹ch ra mét hµnh lang an toµn vµ di dêi d©n ra khái c¸c vïng cã nguy c¬ s¹t lë cao hay c¸c vïng ®ang tiÒm Èn nguy c¬ s¹t lë, theo tÝnh to¸n chóng t«i ®Ò nghÞ hµnh lang an toµn lµ tõ 30 ÷ 50m. §Ò tµi KC 08.29: Nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p KHCN ®Ó æn ®Þnh lßng dÉn h¹ du hÖ thèng s«ng §ång Nai – Sµi Gßn phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vïng §«ng Nam Bé Chuyªn ®Ò 2: b¸o c¸o hiÖn tr¹ng h¹ du hÖ thèng s«ng ®ång nai - sµi gßn Phßng nghiªn cøu ®éng lùc s«ng, ven biÓn & c«ng tr×nh b¶o vÖ bê - viÖn khoa häc thñy lîi miÒn nam 85 - Nghiªm cÊm triÖt ®Ó c¸c ho¹t ®éng x©y dùng nhµ cöa, kho tµng, kh¸ch s¹n... trong hµnh lang s¹t lë ®Ó tr¸nh cho bê s«ng nh÷ng t¶i träng lín dÔ dÉn ®Õn nguy c¬ s¹t lë. - Nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng lÊn chiÕm bê s«ng ®Ó lËp c¸c b·i bèc xÕp c¸t, ®¸, vËt liÖu x©y dùng. - Nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng khai th¸c c¸t trªn s«ng, trong ®ã cÇn ph¶i ng¨n chÆn triÖt viÖc khai th¸c lÐn lót nh−ng rÊt phæ biÕn hiÖn nay nh− trªn s«ng Sµi Gßn thuéc ®Þa bµn huyÖn Cñ Chi, trªn s«ng §ång Nai thuéc c¸c ®Þa bµn huyÖn VÜnh Cöu (tØnh §ång Nai), huyÖn T©n Uyªn (B×nh D−¬ng) vµ khu vùc Cån Cß, cï lao Long Tr−êng, quËn 9 (TP. Hå ChÝ Minh), trªn s«ng Lßng Tµu thuéc ®Þa bµn x· Tam Th«n HiÖp, huyÖn CÇn Giê ... - Nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng chÆt ph¸ rõng ®Çu nguån trªn c¸c l−u vùc s«ng §ång Nai, s«ng BÐ, s«ng La Ngµ, s«ng Sµi Gßn lµm t¨ng thªm nguy c¬ lò lôt cho vïng h¹ du. - Nghiªm cÊm c¸c ho¹t ®éng nu«i c¸ bÌ, c¸ lång trªn c¸c hå DÇu TiÕng, TrÞ An, vµ trªn s«ng §ång Nai, ®o¹n ph−êng T©n Mai (TP. Biªn Hoµ), nghiªm cÊm viÖc x¶ n−íc th¶i ch−a ®−îc xö lý tõ c¸c nhµ m¸y, c¸c khu c«ng nghiÖp ra c¸c s«ng §ång Nai, Sµi Gßn, ThÞ V¶i... v× ®· lµm cho m«i tr−êng n−íc s«ng bÞ « nhiÔm nÆng ¶nh h−ëng trùc tiÕp ®Õn ®êi sèng cña hµng triÖu ng−êi ®ang sinh sèng trong c¸c thµnh phè, ®« thÞ thuéc l−u vùc. - Ngoµi ra, viÖc x©y dùng c¸c c«ng tr×nh b¶o vÖ bê cÇn ph¶i theo mét qui ho¹ch chung tr¸nh t×nh tr¹ng nh− hiÖn nay, kÌ ®−îc x©y dùng mét c¸ch tuú tiÖn kh«ng theo mét qui ho¹ch nµo, mçi c«ng tr×nh kÌ theo mçi c¸ch riªng, nhiÒu ®o¹n kÌ låi ra lÊn chiÕm lßng s«ng lµm c¶n trë t¸c ®éng dßng ch¶y, nhiÒu ®o¹n kÌ lâm vµo ®· mÊt vÎ mü quan cña khu ®« thÞ, ®Æc biÖt lµ t¹i b¸n ®¶o Thanh §a, TP. Hå ChÝ Minh.