Báo cáo Thực tập tour xuyên Việt

Huế là một thành phố ở miền Trung Việt Nam và là tỉnh lị của tỉnh Thừa Thiên-Huế. Là kinh đô của Việt Nam dưới các triều đại Tây Sơn và triều Nguyễn, Huế nổi tiếng với những đền chùa, thành quách, lăng tẩm, kiến trúc gắn liền với cảnh quan thiên nhiên. Thành phố Huế tọa lạc hai bên bờ dòng sông Hương. Huế nằm ở phía bắc đèo Hải Vân, cách Đà Nẵng 112km.Thế mạnh du lịch Huế là văn hóa – lễ hội, lịch sử Thành phố Huế có toạ độ địa lý vĩ bắc và kinh đông. Phía Bắc giáp tỉnh Quảng Trị, phía Nam giáp thành phố Đà Nẵng và tỉnh Quảng Nam, phía Tây giáp nước CHDCND Lào, phía Đông được giới hạn bởi Biển Đông. Diện tích tự nhiên 83.3 km2, dân số trung bình năm 2003 ước là 350.400 người, chiếm 1,5% về diện tích và 1,5% về dân số so với cả nước. Huế cách biển Thuận An 12 km QUẢNG TRỊ Quảng Trị là tỉnh ven biển thuộc vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam. Phía bắc giáp tỉnh Quảng Bình, phía nam giáp tỉnh Thừa Thiên-Huế, phía tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, phía đông giáp biển Đông. Trung tâm hành chính của tỉnh là thị xã Đông Hà nằm cách 598 km về phía nam thủ đô Hà Nội và 1.112 km về phía bắc thành phố Hồ Chí Minh . Nơi đây có sông Bến Hải - cầu Hiền Lương, giới tuyến chia cắt hai miền Nam - Bắc Việt Nam trong suốt 20 năm (1954 - 1975). QUẢNG BÌNH Quảng Bìnhlà một tỉnh duyên hải thuộc vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam. Quảng Bình nằm ở nơi hẹp nhất của dải đất hình chữ S của Việt Nam. Tỉnh này giáp Hà Tĩnh về phía bắc với dãy Hoành Sơn là ranh giới tự nhiên; giáp Quảng Trị về phía nam; giáp Biển Đông về phía đông; phía tây là tỉnh Khăm Muộn của Lào với dãy Trường Sơn là biên giới tự nhiên. Diện tích tự nhiên của Quảng Bình là 8065,27 km². Thế mạnh du lịch là di sản văn hóa – di tích lịch sử. Ngoài trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Đồng Hới, Quảng Bình có 6 huyện với tổng cộng có 159 xã, phường và thị trấn(cả Đồng Hới). Sáu huyện là:  Huyện Bố Trạch  Huyện Lệ Thủy  Huyện Minh Hóa  Huyện Quảng Trạch  Huyện Quảng Ninh  Huyện Tuyên Hóa

pdf57 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 5177 | Lượt tải: 1download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Báo cáo Thực tập tour xuyên Việt, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
khí hậu nhiệt đới ẩm, điển hình của vòng đai nội chí tuyến Bắc bán cầu và chịu ảnh hưởng rất lớn của biển đông. Cách thủ đô Hà Nội 582 km về phía Bắc, thành phố Hồ Chí Minh 1.121 km về phía Nam.. Phía bắc Quảng Trị giáp huyện Lệ Thủy (Quảng Bình), phía nam giáp hai huyện A Lươí, Phong điền (Thừa Thiên - Huế), phía tây giáp tỉnh Savanakhet (Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào), với chiều dài biên giới chung với Lào là 206 km, được phân chia Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 18 bởi dãy Trường Sơn hùng vĩ. Phía đông giáp biển đông với chiều dài bờ biển 75 km và được án ngữ bởi đảo Cồn Cỏ, có tọa độ địa lý 1709'36 vĩ bắc và 107020' kinh đông, đảo Cồn Cỏ cách bờ biển (Mũi Lay) 25 km, diện tích khoảng 4 km2. Chiều ngang trung bình của tỉnh 63,9 km, (chiều ngang rộng nhất 75,4 km, chiều ngang hẹp nhất 52,5 km).. Tuy với một diện tích không rộng, người không đông nhưng do nằm ở vị trí chiến lược quan trọng nên Quảng Trị đã và đang giữ vai trò trọng yếu trong việc bảo vệ và khai thác biển Đông, giao lưu giữa hai miền Bắc - Nam của đất nước cũng như lưu thông thuận lợi với các nước phía tây bán đảo Đông dương, các nước khác trong khu vực Đông Nam Á và thế giới qua Lao Bảo - hành lang quốc lộ số 9 ra cảng Cửa Việt. Tiềm năng phát triển du lịch Trong những năm Chiến tranh Việt Nam, Quảng Trị là một trong những nơi bị thả bom nhiều nhất. Ngày nay Quảng Trị là nơi có nhiều địa danh, di tích lịch sử.  Qua cầu treo Đakrông là đến đường mòn Hồ Chí Minh.  Thành cổ Quảng Trị là một nơi gắn liền với chiến dịch mùa hè 1972.  Tại tỉnh này còn có một số địa danh khác như nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, địa đạo Vịnh Mốc, chiến trường Khe Sanh, căn cứ Cồn Tiên - Dốc Miếu, hàng rào điện tử McNamara... Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 19  Quảng Trị còn có bãi tắm Cửa Tùng được các sĩ quan Hải quân Pháp mệnh danh là "hoàng hậu của các bãi tắm" Đông Dương. Mỹ Thuỷ bãi biển thơ mộng sánh ngang với các bãi biển dẹp nhất +Dân Số:608,500 người +Tỉnh lỵ: Thị xã Đông Hà  +Các huyện:  Thị xã Đông Hà  Thị xã Quảng Trị  Huyện Cam Lộ  Huyện ĐảoCồn Cỏ  Huyện Đa Krông  Huyện Gio Linh  Huyện Hải Lăng  Huyện Hướng Hóa  Huyện Triệu Phong  Huyện Vĩnh Linh +Dân Tộc:Việt(Kinh), Bru-Vân kiều,Tà ôi,Hoa +Khu Vực: Quảng Trị là tỉnh ven biển thuộc vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam. Phía bắc giáp tỉnh Quảng Bình, phía nam giáp tỉnh Thừa Thiên-Huế, phía tây giáp nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào, phía Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 20 đông giáp biển Đông. Trung tâm hành chính của tỉnh là thị xã Đông Hà nằm cách 598 km về phía nam thủ đô Hà Nội và 1.112 km về phía bắc thành phố Hồ Chí Minh . Nơi đây có sông Bến Hải - cầu Hiền Lương, giới tuyến chia cắt hai miền Nam - Bắc Việt Nam trong suốt 20 năm. Tỉnh lỵ của Quảng Trị là thị xã Đông Hà. Thế mạnh du lịch của Quảng Trị là lễ hội – văn hóa. +Khí Hậu Quảng Trị nằm ở phía nam của Bắc Trung Bộ, trọn vẹn trong khu vực nhiệt đới ẩm gió mùa, là vùng chuyển tiếp giữa hai 2 miền khí hậu. Miền khí hậu phía bắc có mùa đông lạnh và phía nam nóng ẩm quanh năm. ở vùng này khí hậu khắc nghiệt, chịu hậu quả nặng nề của gió tây nam khô nóng, bão, mưa lớn, khí hậu biến động mạnh, thời tiết diễn biến thất thường, vì vậy trong sản xuất và đời sống nhân dân gặp không ít khó khăn. Do nằm trọn vẹn trong nội chí tuyến bắc bán cầu, hàng năm có hai lần mặt trời đi qua đỉnh (tháng 5 và tháng 8), nền bức xạ cao (Cực đại vào tháng 5, cực tiểu vào tháng 12). Tổng lượng cán cân bức xạ cả năm ở Quảng Trị dao động trong khoảng 70-80 Kcalo/cm2 năm), những tháng mùa hè gấp 2-3 lần những tháng mùa đông. Tổng số giờ nắng trung bình năm ở Quảng Trị dao động từ 1700-1800 giờ. Số giờ nắng nhất vào tháng 7 (240-250 giờ). Nhiệt độ trung bình hàng năm dao động từ 20-250C, tháng 7 cao nhất còn tháng 1 thấp nhất. Nhiệt độ tối cao trong năm vào các tháng nóng, ở vùng đồng bằng trên 400C và ở vùng núi thấp 34-350C. Nhiệt độ thấp nhất trong năm có thể xuống tới 8-100C ở vùng đồng bằng và 3-50C ở vùng núi cao. Lượng mưa : Mùa Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 21 mưa diễn ra từ tháng 9 đến tháng 1, lượng mưa khoảng 75-85% tổng lượng mưa cả năm. Các tháng mưa kéo dài, lớn là tháng 9-11 (khoảng 600 mm). Tháng ít mưa nhất là tháng 2- tháng 7 (thấp nhất là 40mm/tháng). Tổng lượng mưa cả năm dao động khoảng 2000-2700 mm, số ngày mưa 130-180 ngày. độ ẩm: độ ẩm tương đối trung bình, tháng ẩm 85-90%, còn tháng khô thường dưới 50%, có khi xuống tới 30%. Thị xã đông Hà vào mùa hè bị khô cạn hơn cả, vùng Khe Sanh (Hướng Hóa) có khí hậu quanh năm ẩm. Gió tây nam khô nóng thường gọi là "gió Lào", hiện tượng thời tiết đặc biệt khô nóng thổi từ Lào qua, thường những ngày có gió Lào là ngày có nhiệt độ cao nhất trên 35 độ C, độ ẩm tương đối thấp dưới 50%. Mùa gió khô nóng vào tháng 3-9 và gay gắt nhất tháng 4-5 đến tháng 8. Hàng năm có 40-60 ngày khô nóng. Bão: Mùa bão ở Quảng Trị diễn ra từ tháng 7 đến tháng 11, trong đó tháng 9-10 nhiều bão nhất. Theo số liệu thống kê trong 98 năm có 75 cơn bão đổ bộ vào khu vực Bình Trị Thiên, bình quân 0,8 cơn bão/năm ảnh hưởng trực tiếp đến Quảng Trị, có năm không có bão, nhưng lại có năm liên tiếp 2-3 cơn bão đổ bộ trực tiếp. ảnh hưởng tai hại nhất là bão gây ra gió xoáy giật kèm theo mưa to dài ngày (2-5 ngày) gây ra lũ lụt nghiêm trọng. Tỷ lệ mưa do bão và áp thấp nhiệt đới ngây ra chiếm tới 40-50% tổng lượng mưa trong các tháng 7-10,. Lượng mưa do một cơn bão gây ra khoảng 300-400 mm, có khi 1000mm. +Giao Thông: Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 22  Đường Bộ : Quốc lộ 1A, Bắc Nam Quốc lộ 15 : là quốc lộ bắt đầu từ Tòng Đậu (km118, quốc lộ 6, tỉnh Hòa Bình), đến thị trấn Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị), qua các tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình Quốc lộ 9 : là quốc lộ theo hướng Đông-Tây, chạy hoàn toàn trong địa phận tỉnh Quảng Trị. Điểm đầu của Quốc lộ 9 tại thị xã Đông Hà, chạy qua các huyện Cam Lộ, Đa Krông, Hướng Hóa, đến điểm cuối tại cửa khẩu quốc tế Lao Bảo.  Đường Sắt : tuyến đường sắt Bắc Nam  Đường Không : sân bay Quảng Trị là một sân bay dự kiến xây dựng ở tỉnh Quảng Trị, Việt Nam. Vị trí xây dựng ở xã Gio Quang huyện Gio Linh, cách tỉnh lỵ Đông Hà 7 km về phía +Tham Quan: +Văn hóa & Lễ hội:  LỄ HỘI ĐÊM THÀNH CỔ : Lễ hội gắn với khu di tích Thành Cổ Quảng Trị nhằm tưởng niệm những người con nước Việt đã ngã xuống trên mảnh đất Thành Cổ. Tôn vinh chiến công hiển hách của quân và dân cả nước trong cuộc chiến 81 ngày đêm chống phản kích và tái chiếm của địch. Đồng thời giới thiệu cho du khách những nét văn hoá tiêu biểu của Thành Cổ, một trung tâm chính trị văn hoá, thời Nguyễn ở tỉnh Quảng Trị… Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 23  LỄ HỘI TRƯỜNG SƠN HUYỀN THOẠI Đây là hoạt động tưởng niệm các anh hùng liệt sỹ đang yên nghỉ trên Nghĩa trang quốc gia Trường Sơn và Nghĩa trang quốc gia Đường 9 và các nghĩa trang khác ở Quảng Trị. Lễ hội này gắn với hoạt động kỷ niệm ngày Thương binh liệt sỹ 27/7, thể hiện trách nhiệm và tình cảm của người còn sống với anh hùng liệt sỹ đã hi sinh và vì đạo lý uống nước nhớ nguồn của nhân dân ta.  LỄ HỘI LA VANG La Vang thuộc thị xã Hải Phú, huyện Cải Lăng, cách quốc lộ 1A chứng 15km vế phía Tây cách thị xã Đông Hà 18km vế phía Nam, nhà thờ Thiên Chúa Giáo La Vang đã được cấp lên bậc “ Vương Cung Thánh Đường “. Đây là một trong bảy nơi trên thế giới Đức Mẹ Đồng Trinh xuất hiện. Chính vì vậy nơi đây đã được tín đồ giáo Thiên Chúa Giáo trong nước và trên thế giới biết đến với sự cung kính rất lớn hằng năm vào ngày 18\5 dương lịch đều có tổ chức Kiệu. Kiệu được tổ chức vào những năm chẵn lớn hơn những năm lẻ, cứ 3 năm một lần thì gọi là đại hội và Kiệu 100 nam thì lớn hơn 40 năm. Ở đây đã tổ chức cuộc hành hương kỷ niệm 20 năm Đức Mẹ hiện hình tại La Vang và đã có hơn 20 vạn lượt giáo dân cùng quan khách tham dự. Đây thực sự là một lễ hội độc đáo ở Quảng Trị. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 24 +Di Tích-Danh Thắng: Trong những năm Chiến tranh Việt Nam, Quảng Trị là một trong những nơi bị thả bom nhiều nhất. Ngày nay Quảng Trị là nơi có nhiều địa danh, di tích lịch sử.  Qua cầu treo Đakrông là đến đường mòn Hồ Chí Minh.  Thành cổ Quảng Trị là một nơi gắn liền với chiến dịch mùa hè 1972.  Tại tỉnh này còn có một số địa danh khác như nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn, địa đạo Vịnh Mốc, chiến trường Khe Sanh, căn cứ Cồn Tiên - Dốc Miếu, hàng rào điện tử McNamara...  Quảng Trị còn có bãi tắm Cửa Tùng được các sĩ quan Hải quân Pháp mệnh danh là "hoàng hậu của các bãi tắm" Đông Dương. Mỹ Thuỷ bãi biển thơ mộng sánh ngang với các bãi biển dẹp nhất  Tiểu Vương Cung Thánh Đường La Vang : là một thánh địa của người Công giáo Việt Nam, nằm ở huyện Hải Lăng, tỉnh Quảng Trị. Các tín hữu tin rằng Đức Mẹ Maria hiển linh ở khu vực này vào năm 1798 và một nhà thờ đã được dựng lên gần nơi 3 cây đa, nơi Đức Mẹ hiện ra và nay là nơi hành hương quan trọng của người tín hữu Công giáo Việt Nam. Thánh địa La Vang được Tòa thánh Vatican phong là Tiểu Vương Cung Thánh đường La Vang từ năm 1961. Theo một thuyết, dưới thời vua Tây Sơn Quang Toản có chính sách chống đạo Kitô giáo, cho nên nhiều người theo Công giáo ở vùng Quảng Trị để tránh sự trừng phạt của nhà Tây Sơn đã chạy lên vùng đất Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 25 này. Do đây là vùng đất đồi núi cho nên để gọi nhau được họ phải "la" lớn mà "la" lớn thì "vang". Cái tên La Vang ra đời. Một thuyết tương tự về tiếng "la vang" đã từ đặc tính của âm thanh chuyển thành danh từ riêng, nói rằng nơi chốn rừng rú La Vang vốn xưa kia nhiều cọp beo hại người. Do đó xưa kia những người đi rừng đi rú, ở lại đêm thường chia nhau thức canh, thấy động thì "la vang" lên để mọi người đến tiếp cứu. Một cách giải thích khác là khi những người theo đạo Công giáo chạy lên vùng đất này thì bị dịch bệnh, lúc bấy giờ Đức Mẹ đã hiện lên và chỉ dẫn cho họ đi tìm một loại lá gọi là lá vằng – uống vào sẽ chữa khỏi bệnh. Viết "lá vằng" không dấu thành La Vang. Theo Tư liệu Tòa Tổng Giám Mục Huế - 1998, dưới triều đại vua Cảnh Thịnh (lên ngôi năm 1792), với chiếu chỉ cấm đạo ngày 17 tháng 8 năm 1798, một số các tín hữu ở gần đồi Dinh Cát (nay là thị xã Quảng Trị) phải tìm nơi trốn ẩn. Họ đã đến lánh nạn tại núi rừng La Vang. Nơi rừng thiêng nước độc, hoàn cảnh ngặt nghèo, thiếu ăn, bệnh tật, sợ hãi quan quân, sợ thú dữ, các tín hữu chỉ biết một lòng tin cậy phó thác vào Chúa và Đức Mẹ. Họ thường tụ tập nhau dưới gốc cây đa cổ thụ, cùng nhau cầu nguyện, an ủi và giúp đỡ nhau. Một hôm đang khi cùng nhau lần hạt kính Đức Mẹ, bỗng họ nhìn thấy một người phụ nữ xinh đẹp, mặt áo choàng rộng, tay bồng Chúa Hài Đồng, có hai thiên thần cầm đèn chầu hai bên. Họ nhận ra ngay Đức Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 26 Trinh Nữ Maria. Mẹ bày tỏ lòng nhân từ, âu yếm, và an ủi giáo dân vui lòng chịu khó. Mẹ dạy hái một loại lá cây có sẵn chung quanh đó, đem nấu nước uống sẽ lành các chứng bệnh. Mẹ lại ban lời hứa: “Mẹ đã nhận lời các con kêu xin. Từ nay về sau, hễ ai chạy đến cầu khẩn Mẹ tại chốn này, Mẹ sẽ nhận lời ban ơn theo ý nguyện”. Sự kiện xảy ra trên thảm cỏ gần gốc cây đa cổ thụ nơi giáo dân đang cầu nguyện. Sau đó, Mẹ còn hiện ra nhiều lần như vậy để nâng đỡ và an ủi con cái Mẹ trong cơn hoạn nạn.Từ đó đến nay sự kiện Đức Mẹ hiện ra tại núi rừng La Vang, qua các thế hệ được loan truyền khắp nơi. Và nhiều người chân thành tin tưởng, đến cầu khấn Mẹ đều được ơn theo ý nguyện. Đức Mẹ La Vang thường được biểu tượng bằng một phụ nữ mặc áo dài Việt Nam.  Cầu Hiền Lương : bắc qua sông Bến Hải thuộc huyện Vĩnh Linh, tỉnh Quảng Trị. Cây cầu Hiền Lương chia cắt đôi bờ sông Bến Hải đã trở thành một chứng tích lịch sử về công cuộc kháng chiến vinh quang, hào hùng nhưng đầy gian khó của nhân dân Việt Nam. Sông Bến Hải đoạn trên thượng nguồn có tên là sông Rào Thanh, bắt nguồn từ dãy Trường Sơn chảy đến Cửa Tùng dài khoảng 100km. Lòng sông nơi rộng nhất khoảng 200m, tại vị trí cầu Hiền Lương rộng 170m. Đầu tiên cầu Hiền Lương được xây dựng bằng gỗ dành cho người đi bộ vào năm 1928. Sau nhiều lần sửa chữa nâng cấp, năm 1952, Pháp xây lại cầu bằng bê tông cốt thép gồm 7 nhịp và mặt cầu được lát bằng 894 miếng ván gỗ thông với chiều dài 178m. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 27 Theo Hiệp định Geneve 1954 về Việt Nam: sông Bến Hải và vĩ tuyến 17 được chọn làm giới tuyến quân sự tạm thời và cầu Hiền Lương bắc qua sông cũng chia làm hai nửa.Cho đến đại thắng mùa Xuân 1975, đất nước hoàn toàn thống nhất, giới tuyến này chính thức bị xóa và đến năm 1995, Bộ Giao thông Vận tải quyết định nâng cấp Quốc lộ 1A, xây lại cầu mới ngay trên tuyến cầu cũ với vốn đầu tư gồm 40 tỷ đồng.  Khu vực phi quân sự DMZ : Nằm giữa “khúc ruột miền Trung” - nơi có mật độ khá dày đặc các di sản thế giới, người Quảng Trị vẫn có thể tự hào với một “vỉa” du lịch khá nổi tiếng, lại rất đặc biệt vì không thể tìm thấy ở bất kỳ một tour nào khác trong cả nước: Du lịch vùng phi quân sự DMZ (Demilitarized Zone) - hành trình về “tọa độ lửa” của chiến trường xưa. Đó là một dạng du lịch với nội dung thông tin chiến tranh, du lịch hồi tưởng, hoài niệm về một vùng ký ức đầy duyên nợ chưa xa. DMZ xuất phát từ thị xã Đông Hà lên phía Tây Quảng Trị theo đường 9 - con đường lịch sử từng được người Mỹ chọn làm vị trí trọng yếu trong suốt cuộc chiến tranh. Tiếp tục theo đường 9 vượt qua ngã ba Đakrông, người ta gặp một thực thể của đường Trường Sơn huyền thoại ở km 48, du khách sẽ đến căn cứ Khe Sanh, sây bay Tà Cơn - một trọng điểm của DMZ tour, cũng là một địa chỉ mà các CCB Mỹ rất muốn tìm đến (Cái bẫy Khe Sanh trong chiến lược của người Mỹ là một tập đoàn phòng ngự hình tam giác Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 28 nằm trong một lòng chảo, gồm cứ điểm Khe Sanh - Chi khu quân sự Hướng Hóa - Căn cứ Làng Vây. Nó được ví như “một miếng pho mát cài trong cái bẫy khổng lồ của tướng Oét-mo-len, với tham vọng trở thành “thỏi nam châm” thu hút các đơn vị quân chủ lực giải phóng để hỏa lực của không quân và pháo binh Mỹ tiêu diệt). Tại đây có các cứ điểm nổi tiếng mà những CCB Mỹ từng tham chiến tại Khe Sanh sẽ không bao giờ quên: Đồi 811 Bắc và Nam, đồi 801, 950, 1050, 689... Cách căn cứ Khe Sanh về phía Tây Nam và căn cứ Làng Vây của lực lượng đặc biệt Mỹ. Một địa danh rất quen thuộc. Căn cứ này đã bị Quân giải phóng tiêu diệt ngày 7-2-1968.Du khách đến Khe Sanh sẽ được nghe kể về 170 ngày đêm giao tranh ác liệt giữa ta và Mỹ, về nỗi ám ảnh của từ Tổng thống Giôn-sơn đến tướng Oét-mo-len về một “Điện Biên Phủ tại Khe Sanh”, đánh dấu chiến thắng của Quân giải phóng trong cuộc chiến dữ dội này. Từ Khe Sanh quay về, đi theo đường Hồ Chí Minh đoạn qua Cam Lộ khoảng hơn 10km, du khách sẽ đến Cồn Tiên và tiếp tục theo Quốc lộ 1A đi về phía Bắc sẽ gặp Dốc Miếu, những căn cứ tiền tiêu quan trọng của Mỹ - ngụy, được coi là “mắt thần” của hàng rào điện tử Mc Namara - công trình của 47 nhà khoa học vào loại trứ danh nhất nước Mỹ, được thiết kế với quy mô và tham vọng rất lớn. Song, chỉ với 16km làm được, hàng rào điện tử Mc Namara mãi mãi chỉ là “một ý niệm không hoàn hảo và thiếu chính xác như người Mỹ đã làm ở Việt Nam nói chung”. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 29 Từ Cồn Tiên đi tiếp theo đường Võ Xá - Bến Tắt 8km, du khách có thể viếng thăm Nghĩa trang liệt sĩ Trường Sơn - một nghĩa trang liệt sĩ lớn nhất nước với hơn 10 nghìn mộ chí. Từ đây theo Quốc lộ 1A hướng ra phía Bắc đến km 735+200 là vị trí của vĩ tuyến 17, cầu Hiền Lương, sông Bến Hải - đường phân cách đau thương, đầy hoài vọng và phẫn nộ của người dân hai miền trong chiến tranh.Tiếp tục theo Quốc lộ 1A ra địa phận Vĩnh Linh, đến xã Vĩnh Thạch, người ta sẽ được chiêm ngưỡng một kỳ tích lịch sử: Địa đạo Vịnh Mốc - điểm thu hút người nước ngoài mạnh nhất, gây ấn tượng nhất của DMZ tour hiện nay. Khách tham quan sẽ được vào sâu trong lòng một hệ thống đường hầm có độ sâu từ 20- 23m, dài 2034m, chiều cao từ 0,6-0,8m, rộng 0,9m, mái nhà chung trong lòng đất của cả một làng dân cư, một thành quả tuyệt vời của lao động sáng tạo và là một công trình độc đáo mang màu sắc huyền thoại của chiến tranh nhân dân ở Việt Nam. +Đặc sản:  Gạo Phước Điền  Khoai Từ Trà Bát  Rượu Kim Long  Bánh Lá Gai  Cháo Vạt Gường và lòng thả  Nem Chợ Sãi Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 30  Các thức uống chè xanh KHÁCH SẠN TẠI QUẢNG TRỊ  Khách sạn Đông Hà : 66 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị. Tel: (84-53) 852 292  Khách sạn Đông Trường Sơn *** : Km 3 Quốc lộ 9, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Đường 9 Xanh : 04 Nguyễn Trãi, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Hà Nội 1 : Km 2 Đường 9, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Hà Nội 2 : 129 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Hải Âu : 131 Nguyễn Trãi, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Hiếu Giang ** : 183 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Hoàng Lan * : 193 Quốc lộ 9, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Hữu Nghị (DMZ) ** : 68 Trần Hưng Đạo, Tx. Đông Hà, Quảng Trị Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 31  Khách sạn Khe Xanh : Km 64, thị trấn Khe Xanh, huyện Hương Hoá, Quảng Trị  Khách sạn Ngân Hà : 1B Lê Quí Đôn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Phú Cường : Biển Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh, Quảng Trị  Khách sạn Phụng Hoàng 1 : 295 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Phụng Hoàng 2 ** : 146 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Phương Đạt ** : 87 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Sao Mai : 152 Quốc lộ 9, Tx. Đông Hà, Quảng Trị  Khách sạn Sepon ** : Km82 Quốc lộ 9, Khu Kinh tế - Thương mại Đặc Biệt Lao Bảo, Quảng Trị  Khách sạn Thành Cổ * : 32 Lê Duẩn, Tx. Quảng Trị, Quảng Trị  Khách sạn Thành Quả * : 183 Quốc lộ 9, Tx. Đông Hà, Quảng Trị Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 32  Khách sạn Thanh Tịnh : 220 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà, Quảng Trị NHÀ HÀNG  Nhà hàng Tân Châu II : 222 Lê Duẩn, Tx. Đông Hà. Tel: 550 204  Nhà hàng Đồng Nội : 28 Nguyễn Thị Lý, Tx. Quảng Trị. Tel: 861 579  Nhà hàng Hữu Nghị : 18 Lê Lợi, Tx. Đông Hà. Tel: 852 469  Nhà hàng Hoa Biển : Huyện Vĩnh Linh. Tel: 823 219  Nhà hàng Liên Chương : Bãi tắm Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh. Tel: 823 484  Nhà hàng Nữ Hoàng : Bãi tắm Cửa Tùng, huyện Vĩnh Linh. Tel: 823 748  Nhà hàng Sao Mai : Quốc lộ 1A, huyện Hải Lăng. Tel: 873 312  Nhà hàng Tân Quang : 59 Quốc lộ 9, Tx. Đông Hà. Tel: 853 517 Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 33 QUẢNG BÌNH Quảng Bìnhlà một tỉnh duyên hải thuộc vùng Bắc Trung Bộ Việt Nam. Quảng Bình nằm ở nơi hẹp nhất của dải đất hình chữ S của Việt Nam. Tỉnh này giáp Hà Tĩnh về phía bắc với dãy Hoành Sơn là ranh giới tự nhiên; giáp Quảng Trị về phía nam; giáp Biển Đông về phía đông; phía tây là tỉnh Khăm Muộn của Lào với dãy Trường Sơn là biên giới tự nhiên. Diện tích tự nhiên của Quảng Bình là 8065,27 km². Thế mạnh du lịch là di sản văn hóa – di tích lịch sử. Ngoài trung tâm hành chính của tỉnh là thành phố Đồng Hới, Quảng Bình có 6 huyện với tổng cộng có 159 xã, phường và thị trấn(cả Đồng Hới). Sáu huyện là:  Huyện Bố Trạch  Huyện Lệ Thủy  Huyện Minh Hóa  Huyện Quảng Trạch  Huyện Quảng Ninh  Huyện Tuyên Hóa GIAO THÔNG  Giao thông đường thủy : có cảng Hòn La (12 triệu tấn/năm) do Tổng công ty Dịch vụ kỹ thuật Dầu khí (PTSC) thuộc Tập đoàn Dầu Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 34 khí Việt Nam quản lý vận hành và phát triển. Ngoài ra còn có cảng Nhật Lệ, cảng Gianh.  Giao thông đường bộ : có quốc lộ 1A, đường Hồ Chí Minh, tỉnh lộ 15, tỉnh lộ 517, quốc lộ 12, quóc lộ 15.  Giao thông đường sắt : có tuyến đường sắt Bắc-Nam. Ga Đồng Hới  Giao thông đường hàng không : có sân bay Đồng Hới với tuyến bay nối Sân bay quốc tế Nội Bài Hà Nội của Vietnam Airlines. Dân số Quảng Bình năm 2007 có 854.918 người. Phần lớn cư dân địa phương là người Kinh. Dân tộc ít người thuộc hai nhóm chính là Chứt và Bru-Vân Kiều gồm những tộc người chính là: Khùa, Mã Liềng, Rục, Sách, Vân Kiều, Mày, Arem, v.v... sống tập trung ở hai huyện miền núi Tuyên Hoá và Minh Hoá và một số xã miền Tây Bố Trạch, Quảng Ninh, Lệ Thuỷ. Quảng Bình là vùng giao thoa của hai nền văn hoá cổ Việt - Chămpa, thể hiện ở những di chỉ có niên đại 5 nghìn năm đã khai quật được ở Bàu Tró, phía bắc Đồng Hới. Trên địa bàn tỉnh có 5 sông lớn là sông Gianh, sông Ròn, sông Nhật Lệ (là hợp lưu của sông Kiến Giang và sông Long Đại), sông Lý Hoà và sông Dinh với tổng lưu lượng 4 tỷ m³/năm. Các sông này do nhiều lưu vực hợp thành và đều bắt nguồn từ dãy Trường Sơn đổ ra biển. LỄ HỘI  Lễ hội cầu mùa Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 35 Đây là lễ hội dân gian truyền thống tồn tại từ lâu đời thể hiện giá trị văn hóa tín ngưỡng vô cùng độc đáo của ngư dân miền ven biển Quảng Bình. Lễ hội cầu mùa phản ánh đời sống văn hoá tinh thần phong phú và những tín ngưỡng mang màu sắc huyền bí trên sông nước được tổ chức hàng năm nhằm cầu cho mưa thuận gió hòa, trời yên biển lặng, được mùa tôm cá cho những chuyến biển bình yên, cầu cho cuộc sống người dân no đủ và quốc thái dân an. Lễ hội cầu mùa của ngư dân xã Nhân Trạch gồm có các hoạt động chính như: múa hoa đăng, múa quạt, múa chèo cạn, bơi trải và tổ chức cho các dòng họ tế lễ. Lễ hội cầu mùa là nét chấm phá độc đáo mang tính nhân văn cao đẹp, đã lưu giữ trong đời sống văn hoá tâm linh của người dân làng nghề sông nước. .  Tộc người Ma Coong và lễ hội đập trống rằm tháng Giêng Sau Tết Nguyên đán của người Kinh, thường đến đêm trăng trong 16 tháng Giêng âm lịch là tộc người Ma Coong có Lễ hội đập trống. Đây là lễ hội vô cùng độc đáo của tộc ít người ở phía Tây Quảng Bình cho đến nay còn giữ nguyên được giá trị nguyên bản, nguyên sơ thu hút nhiều khách du lịch tham quan trong và ngoài nước khi về Quảng Bình trúng dịp được tham dự. Đây là lễ hội mà theo các nhà nghiên cứu văn hoá cho biết, một lễ hội giàu tính bản địa với ý nghĩa sâu sắc là sự cầu Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 36 may, cầu sức mạnh, cầu vượt qua tai hoạ, cầu sự phù hộ chung của Trời - Đất cho người dân tộc ở khắp mọi nơi.  Hội bơi trải Hội bơi trải truyền thống phổ biến khắp các làng vùng sông nước để kĩ niệm những sự kiện lịch sử có liên quan đến làng và các vị thần thánh có công với làng. Lễ hội vừa mang màu sắc tâm linh: lễ tế thần và cầu siêu cho vong hồn người tử nạn trên sông nước, vừa là ngày hội vui chơi (hò khoan, chèo cạn, múa bông....) dịp để dân làng thi tài vật lộn với sông nước và thao diễn kĩ thuật nghề sông nước, mang tinh thần thượng võ.  Bài chòi Bài chòi, đúng như tên gọi của nó là người chơi ngồi trên chòi cao. Chòi gồm 10 cái, chia làm hai dãy đối diện và cách nhau 5-7m trên một sân cỏ, mỗi bên 5 chòi. Chòi cao độ 1,5m làm bằng tre, chung quanh che kín, trước mặt có rèm trên có mái, có thang trèo lên chòi. Khoảng giữa đầu hai dãy chòi có một chòi cái để hô tên con bài và điều hành cuộc chơi. Bài chòi, một trò chơi lành mạnh, có tính văn hóa dân tộc, xin các nhà văn hóa quê nhà phục hồi lại trò chơi này, mang lại niềm vui trong cuộc sống. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 37 Tháng 1 năm 2009, báo Los Angeles Times của Mỹ đã chọn Đồng Hới và vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng vào danh sách 29 điểm đến trong năm 2009 Danh lam thắng cảnh Quảng Bình nổi tiếng với di sản thiên nhiên thế giới Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng. Động cách Đồng Hới 50 km và là một dải kỳ quan nằm sâu trong lòng núi, cách đỉnh núi 800 - 900 m. Dài 7729 m, động có 14 hang do dòng sông ngầm dài 13.969 m hoà tan đá vôi tạo thành Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng đã UNESCO công nhận là di sản thiên nhiên thế giới năm 2003. Động Phong Nha là một động đẹp có sông ngầm và có 7 cái nhất: o Hang nước dài nhất; o Cửa hang cao và rộng nhất; o Bãi cát, đá rộng và đẹp nhất; o Hồ ngầm đẹp nhất; o Thạch nhũ tráng lệ và kỳ ảo nhất; o Dòng sông ngầm dài nhất Việt Nam; o Hang khô rộng và đẹp nhất Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 38 Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là một vườn quốc gia tại huyện Bố Trạch, và Minh Hóa, tỉnh Quảng Bình, cách thành phố Đồng Hới khoảng 50 km về phía Tây Bắc, cách thủ đô Hà Nội khoảng 500 km về phía nam[1][2]. Vườn quốc gia này giáp khu bảo tồn thiên nhiên Hin Namno ở tỉnh Khammouan, Lào về phía tây, cách Biển Đông 42 km về phía đông kể từ biên giới của hai quốc gia.Phong Nha-Kẻ Bàng nằm ở một khu vực núi đá vôi rộng khoảng 200.000 ha thuộc lãnh thổ Việt Nam, khu vực lãnh thổ Lào tiếp giáp vườn quốc gia này cũng có diện tích núi đá vôi khoảng 200.000 ha. Diện tích vùng lõi của vườn quốc gia là 85.754 ha và một vùng đệm rộng 195.400 ha. Vườn quốc gia này được thiết lập để bảo vệ một trong hai vùng carxtơ lớn nhất thế giới với khoảng 300 hang động và bảo tồn hệ sinh thái bắc Trường Sơn ở khu vực Bắc Trung Bộ Việt Nam. Đặc trưng của vườn quốc gia này là các kiến tạo đá vôi, 300 hang động, các sông ngầm và hệ động thực vật quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam và Sách đỏ thế giới. Các hang động ở đây có tổng chiều dài khoảng hơn 80 km nhưng các nhà thám hiểm hang động Anh và Việt Nam mới chỉ thám hiểm 20 km, trong đó 17 km ở khu vực Phong Nha và 3 km ở khu vực Kẻ Bàng. Tháng 4 năm 2009, một đoàn thám hiểm thuộc Hiệp hội Hang động Hoàng gia Anh đã phát hiện và công bố hang Sơn Đoòng là hang động có kích thước lớn nhất thế giới (dài trên năm km, cao 200m, và rộng 150m), lớn hơn nhiều so với hang Deer ở Vườn quốc gia Gunung Mulu ở Sarawak, Malaysia, lớn gấp 4 đến 5 lần so với Phong Nha. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 39 Trong đợt khảo sát này, đoàn thám hiểm cũng tìm thấy nhiều hang động khác [7].Kiến tạo carxtơ của Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng được hình thành từ 400 triệu năm trước, từ thời kỳ Đại Cổ Sinh do đó là carxtơ cổ nhất ở châu Á. Trải qua nhiều thay đổi lớn về địa tầng và địa mạo, địa hình khu vực này hết sức phức tạp. Phong Nha-Kẻ Bàng phô diễn các bằng chứng ấn tượng về lịch sử Trái Đất, giúp nghiên cứu lịch sử hiểu được lịch sử địa chất và địa hình của khu vực. Khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng có lẽ là một trong những mẫu hình riêng biệt và đẹp nhất về sự kiến tạo carxtơ phức tạp ở Đông Nam Á[4]. Được UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới theo tiêu chí địa chất, địa mạo năm 2003, Phong Nha-Kẻ Bàng đang hướng tới mục tiêu được UNESCO công nhận lần 2 là Di sản thiên nhiên thế giới với tiêu chí đa dạng sinh học. Phong Nha-Kẻ Bàng có một hệ thống gồm khoảng 300 hang động lớn nhỏ. hệ thống động Phong Nha đã được Hội nghiên cứu hang động Hoàng gia Anh (BCRA) đánh giá là hang động có giá trị hàng đầu thế giới với 4 điểm nhất: có các sông ngầm dài nhất, có cửa hang cao và rộng nhất, những bờ cát rộng và đẹp nhất, những thạch nhũ đẹp nhất.So với 3 vườn quốc gia khác đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới khác ở Đông Nam Á (Vườn quốc gia Gunung Mulu ở Malaysia, Vườn quốc gia sông ngầm Puerto Princesa ở Palawan của Philippines và Vườn quốc gia Lorentz ở Tây Irian của Indonesia) và một số khu vực carxtơ khác ở Thái Lan, Trung Quốc, Papua New Guinea thì carxtơ ở Vườn Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 40 quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng có tuổi già hơn, cấu tạo địa chất phức tạp hơn và có hệ thống sông ngầm đa dạng và phức tạp hơn. Các văn tự khắc trên vách đá bằng ngôn ngữ Chăm Pa cổ cho thấy động Phong Nha được người Chăm phát hiện từ thời xa xưa khi vùng đất này còn thuộc Vương quốc Chăm Pa. Năm 1550, Dương Văn An là người đầu tiên viết về động Phong Nha. Động Phong Nha đã được chạm lên một trong Cửu Đỉnh Đại Nội triều Nguyễn ở Huế Năm 1824, động Phong Nha được vua Minh Mạng sắc phong là "Diệu ứng chi thần". Ngoài ra còn được các vua nhà Nguyễn "Thần Hiển Linh". Cuối thế kỷ 19, ông Léopold Michel Cadière, một linh mục người Pháp, thám hiểm động, khám phá các chữ viết của người Chăm và ông đã suy tôn Phong Nha "Đông Dương đệ nhất động". Tháng 7 năm 1924, nhà thám hiểm người Anh Barton sau khi khảo sát Phong Nha đã đánh giá rằng động Phong Nha có thể sánh ngang với các hang động nổi tiếng trên thế giới như động Padirac (Pháp), động sông Drach (Tây Ban Nha) về vẻ đẹp kỳ vĩ của hang động. Tháng 4 năm 2009, đoàn thám hiểm thuộc Hiệp hội hang động hoàng gia Anh đã tiến hành thám hiểm khu vực vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng và các khu vực phụ cận. Họ đã phát hiện thêm 20 hang động mới với tổng chiều dài 56 km. Trong đợt khảo sát này, hội hang Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 41 động hoàng gia Anh và Trường đại học Khoa học tự nhiên - Đại học Quốc gia Hà Nội đã công bố phát hiện mới về hang Cha Lo (Minh Hóa) dài trên 5km. Đoàn cũng công bố mới về độ dài của các hang động chính như Phong Nha trên 57km (trước đây là 45km), Vòm trên 35km, đồng thời phát hiện hang Khe Ri là hang sông ngầm dài nhất thế giới. Đặc biệt, đoàn thám hiểm cũng đã phát hiện một hang mới và tạm đặt tên là Sơn Động. Theo kết quả khảo sát, hàng này dài 6,5km, rộng hơn 150m và vòm hang chỗ cao nhất hơn 200m, kích thước gấp 4-5 lần so với hang Phong Nha, lớn hơn nhiều so với hang Deer tại vườn quốc gia Gunung Mulu tại Sarawak, Malaysia vốn được xem là hang động lớn nhất thế giới. Con sông ngầm ở hang này cũng lớn hơn nhiều lần so với sông ngầm ở hang Phong Nha. Hang này có dòng sông ngầm. nước và dòng chảy ngầm trong hang rất mạnh nên hiện đoàn thám hiểm chỉ khảo sát được một phần [26] Đoàn thám hiểm cũng đã tiến hàng khảo sát hố sụt karst (đá vôi) ở khu vực hang Vòm có tên là vực Tang với kết quả cho thấy hố sụt có độ sâu đến 255m. Tuy nhiên, đoàn thám hiểm vẫn chưa thể đo hết độ sâu của hố sụt này, nhưng qua đó đánh giá đó là hố sụt sâu nhất VN Ngoài hệ thống hang động, Phong Nha-Kẻ Bàng còn có các sông ngầm dài nhất. Đặc trưng núi đá vôi của khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng đã tạo ra một hệ thống sông ngòi trong vùng khá phức tạp, có rất ít sông suối có nước thường xuyên. Có 3 con sông chính trong vườn quốc gia Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 42 này là sông Chày, sông Son và sông Troóc. Nguồn nước cung cấp cho các con sông này là hệ thống các sông suối ngầm dưới lòng đất, các suối này đều nổi lên mặt đất tại các hang động như Én, Vòm, Tối và Phong Nha. Cả ba con sông chính trong vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng đều chảy vào sông Gianh, sau đó đổ ra biển Đông ở thị trấn Ba Đồn thuộc huyện Quảng Trạch. Nước sông Chày đoạn trước Hang Tối có màu xanh đặc trưng mà theo nhiều chuyên gia là do có chứa lượng Ca(HCO3)2 và các loại khoáng chất khác với nồng độ cao.Khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng còn có hàng chục con suối và thác nước đẹp như: Thác Gió, Thác Mệ Loan, Suối Mọc phun lên từ chân một dãy núi đá vôi, Suối Trạ Ang.Phong Nha-Kẻ Bàng có một số ngọn núi cao hơn 1000 m, đáng chú ý là đỉnh Co Rilata với độ cao 1.128 m và đỉnh Co Preu cao 1.213 m. Các núi ở vùng carxtơ của vườn quốc gia này có chiều cao điển hình trên 800 m và tạo thành một dãy núi liên tục dọc theo đường biên giới hai nước Việt Nam và Lào, trong đó đáng chú ý là các đỉnh: Phu Tạo (1174 m), Co Unet (1150 m), Phu Canh (1095 m), Phu Mun (1078 m), Phu Tu En (1078 m), Phu On Chinh (1068 m), Phu Dung (1064 m), Phu Tu Ôc (1053 m), Phu Long (1015 m), Phu Ôc (1015 m), Phu Dong (1002 m). Nằm xen giữa các đỉnh này là các đỉnh có chiều cao từ 800- 1000 m: Phu Sinh (965 m), Phu Co Tri (949 m), Phu On Boi (933 m), Phu Tu (956 m), Phu Toan (905 m), Phu Phong (902 m), núi Ma Ma (835 m). Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 43 Vùng địa hình phi carxtơ chiếm một tỷ lệ nhỏ, chủ yếu nằm ở vòng ngoài về phía bắc, đông bắc và đông nam của Phong Nha-Kẻ Bàng với các đỉnh núi cao 500-1000 m với độ dốc 25-30 độ và sự chia cắt cao. Có một số thung lũng hẹp dọc theo các con suối và khe như: khe Am, khe Cha Lo, khe Chua Ngút và một thung lũng nằm dọc theo Rào Thương ở rìa cực nam. Theo hướng bắc-nam có các đỉnh núi đáng chú ý như: Phu Toc Vu (1000 m), Mã Tác (1068 m), Cổ Khu (886 m), U Bò (1009 m), Co Rilata (1128 m) (đỉnh cao nhất của vườn quốc gia này, nằm ở rìa cực nam của vườn quốc gia). Hệ thực vậtVườn quốc gia này là một bộ phận của vùng sinh thái Trường Sơn. Cho đến nay, chủng loại thực vật lớn nhất ở đây là rừng thường xanh ẩm, rậm nhiệt đới trên đá vôi cao 800 m so với mực nước biển. 96,2% diện tích khu vườn quốc gia này được rừng bao phủ; 92,2% là rừng nguyên sinh; 74,7% (110.476 ha) khu vườn quốc gia này là rừng ẩm nhiệt đới thường xanh trên đá vôi có độ cao dưới 800 m; 8,5% (12.600 ha) là rừng ẩm nhiệt đới thường xanh trên đá vôi có độ cao trên 800 m; 8,3% (12.220 ha) là rừng ẩm nhiệt đới trên đất núi đất có cao độ dưới 800 m, 1,3% (1.925 ha) là bụi cây và cỏ và cây rải rác trên đá vôi; 2% (2.950 ha) là cỏ, bụi cây và cây rải rác trên núi đất; 180 ha là rừng tre nứa và mây song; thảm cây nông nghiệp 521 ha. Theo số liệu thống kê mới nhất, Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng là rừng nguyên sinh trên núi đá vôi điển hình với các loại thực vật Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 44 đặc trưng như: nghiến (Burretiodendron hsienmu), chò đãi (Annamocarya spp.), chò nước (Plantanus kerii) và sao (Hopea spp.). Thực vật có mạch 152 họ, 511 kiểu gen, 876 loài thực vật có mạch, trong dó có 38 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam và 25 loài nằm trong Sách đỏ thế giới, 13 loài đặc hữu Việt Nam, trong đó có sao và cây họ Dầu. Phong Nha-Kẻ Bàng là nơi sinh sống của 140 loài thú thuộc 31 họ và 10 bộ, nổi bật nhất là hổ và bò tót, loài bò rừng lớn nhất thế giới, 302 loài chim, trong đó có ít nhất 43 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam và 19 loài nằm trong Sách đỏ thế giới; 81 loài bò sát lưỡng cư (18 loài trong Sách đỏ Việt Nam và 6 loài Sách đỏ thế giới); 259 loài bướm; 72 loài cá, trong đó có 4 loài đặc hữu Việt Nam. Năm 1996, ở đây có loài cá mới phát hiện ở Việt Nam. Linh trưởng có 10 loài linh trưởng, chiếm 50% tổng số loài thuộc bộ linh trưởng ở Việt Nam, 7 loài nằm trong Sách đỏ Việt Nam, đặc biệt là voọc Hà Tĩnh, sao la, mang. Phong Nha-Kẻ Bàng được đánh giá là có hệ tự nhiên đa dạng nhất trong tất cả các vườn quốc gia và khu dự trữ sinh quyển quốc gia trên thế giới. Phong Nha-Kẻ Bàng là nơi có cộng đồng linh trưởng phong phú bậc nhất Đông Nam Á. Năm 2002, nhà khoa học Đức Thomas Zegler đã phát hiện ra một loài thằn lằn tai mới có tên là Tripidophrus Nogei tại vùng núi Karst thuộc khu vực Chà Nòi. Loài thằn lằn này đã được đăng trên số báo 114 (2) phát hành tháng 7 năm 2007 của tạp chí Revue Suise De Zoologie. Các nhà khoa học đã đặt tên loài này là Thằn lằn Phong Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 45 Nha-Kẻ Bàng (danh pháp khoa học: Cyrtodactylus phongnhakebangensis). Các nhà khoa học Đức đã xây dựng một khu giới thiệu Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng tại Vườn thú Köln để giới thiệu sự đa dạng sinh học của vườn quốc gia này, ở đây cũng phát hiện ra loại rắn mai gầm mớiQua một thời gian khảo sát, các nhà khoa học Đức, Nga và Việt Nam đã phát hiện thêm 10 loài mới trong vườn quốc gia này, trong đó bao gồm 5 loài rắn, 5 loài tắc kè, thằn lằn, nhiều loài trong số mới phát hiện này là động vật đặc hữu ở đây. Các nhà khoa học Việt Nam và các nhà khoa học Nga thuộc Viện Động vật hoang dã Sankt-Peterburg, các nhà khoa học Đức của Vườn thú Köln đã phát hiện thêm tại vườn quốc gia này hơn 100 loài mới trong khu hệ cá. Mười loại cá chưa từng thấy ở Việt Nam đã được phát hiện ở vườn quốc gia này.Trong 3 loài cá ở Phong Nha-Kẻ Bàng được ghi vào Sách Đỏ Việt Nam thì đã có 2 loài cá chình. Đó là cá Chình hoa (Anguilla marmorota) và cá Chình mun (Anguilla bicolo). Tổ chức Bảo tồn Động vật hoang dã Thế giới (FFI) đã tiến hành khảo sát và đã có báo cáo cho rằng Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng có 4 loài được xếp vào diện nguy cấp trên phạm vi toàn cầu, đó là voọc Hà Tĩnh, voọc đen tuyền, voọc ngũ sắc và vượn đen má trắng. Ngày 27 tháng 2 năm 2005, một đàn bò tót với số lượng lớn xuất hiện tại Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 46 Cuộc bầu chọn 7 kỳ quan thiên nhiên thế giới mới : Cùng với Vịnh Hạ Long và Phan Xi Păng, Phong Nha-Kẻ Bàng là một trong 3 địa danh tại Việt Nam đã lập Ban vận động chính thức, đóng tiền hàng tháng và tham gia ứng cử trong Chương trình bình chọn bảy kỳ quan thiên nhiên của thế giới mới của New Open World (New 7 Wonders). Đây là cuộc bầu chọn qua mạng Internet do tổ chức New Open World (NOWC), một tổ chức phi tư nhân và có trụ sở tại Thụy Sỹ đứng ra tổ chức trên mạng kết nối toàn cầu nhưng không được hậu thuẫn và chấp nhận bởi UNESCO. Theo kết quả sơ bộ, và sẽ còn thay đổi, do New7Wonders công bố lúc 6 giờ sáng ngày 22 tháng 2 năm 2008 (giờ Việt Nam), Phong Nha-Kẻ Bàng lần đầu tiên vượt lên đứng thứ nhì trên bảng xếp hạng 7 kỳ quan được bình chọn nhiều nhất thế giới, chỉ xếp sau Vịnh Hạ Long. Ngày 14 tháng 4 năm 2008, tổ chức NewOpenWorld đã loại Phong Nha-Kẻ Bàng ra khỏi danh sách bình chọn của họ với lý do "Quảng Bình không gửi đăng ký hồ sơ cho nhà tổ chức". Trong thời gian này hai địa danh khác của Việt Nam là Vịnh Hạ Long và đỉnh Phan Xi Păng cũng bị gỡ ra khỏi danh sách bầu chọn của NewOpenWorld với lý do một số trang web của Việt Nam trong quá trình vận động bầu chọn đã sử dụng logo và thông tin của họ để tuyên truyền. Theo Ban quản lý vịnh Hạ Long thì tổ chức này đòi các trang web khác muốn sử dụng các nội dung trên phải trả phí 5000 USD một tháng, vì mức phí vô lý này nên Ban quản lý đang phải tiếp tục thương lượng với NewOpenWorld để Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 47 giải quyết vụ việc. Tuy nhiên cuộc bình chọn của tổ chức này cũng gây nhiều tranh cãi về tính thương mại và thực tiễn bảo hộ thiên nhiên. Ngày 1 tháng 8, các địa danh của Việt Nam đã có trong danh sách với các thứ hạng là Vịnh Hạ Long xếp thứ 3, Động Phong Nha xếp thứ 11, núi Fansipan thứ 12, sông Mêkông thứ 30. Ngày 7 tháng 1 năm 2009, tổ chức New7Wonders (N7W) đã công bố danh sách 261 ứng viên đủ tiêu chuẩn đi tiếp vòng hai của cuộc bầu chọn, trong đó có địa danh vịnh Hạ Long của Việt Nam, sông Mê Kông có một phần chảy qua Việt Nam. Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng bị loại khỏi danh sách bầu chọn vòng hai do mỗi quốc gia chỉ được chọn một ứng cử viên có số phiếu cao nhất trong danh sách ứng cử vòng 1. Trung tâm dịch vụ phục vụ khách du lịch toạ lạc tại xã Sơn Trạch thuộc huyện Bố Trạch. Cổng vào Trung tâm dịch vụ này nằm bên đường Hồ Chí Minh. Khách du lịch tham quan hang động mua vé tham quan bao gồm cả chi phí ca nô, vé vào cửa. Khách được ca nô chở ngược theo sông Son đến thăm động Tiên Sơn và động Phong Nha. Ngoài ra còn có tua du lịch sinh thái riêng. Sau khi vườn quốc gia này được công nhận là di sản thế giới, chính quyền tỉnh Quảng Bình đã bổ sung ngành du lịch là một trong 4 ngành kinh tế mũi nhọn của địa phương. Với những ưu thế về hệ thống hang động và đa dạng sinh học, Vườn Quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng đã được khai thác để phát triển du lịch với các loại hình du lịch: Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 48  Du lịch khám phá hang động bằng xuồng.  Du lịch sinh thái, khám phá hệ động thực vật.  Leo núi mạo hiểm: ở đây có hang chục đỉnh núi có độ cao tương đối trên 1.000 m, dốc đá vôi dựng đứng phù hợp cho các họat động leo núi thể thao mạo hiểm. Một trong những tuyến du lịch mới là đi bằng du thuyền theo dòng sông Chày để ngược vào rừng sâu. Càng đi ngược dòng sông Chày, dòng chảy sông này càng khúc khuỷu, đi qua nhiều thác ghềnh và đến khu vực rừng Trộ Mợng. Tuyến này đã được các đơn vị kinh doanh du lịch khảo sát và đề nghị mở tuyến du lịch sinh thái rừng Phong Nha-Kẻ Bàng để sớm đưa vào phục vụ khách du lịch ngoài tuyến tham quan các hang động Phong Nha và Tiên Sơn. Khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng có thác Chài cao khoảng 50 m, có bãi Ràn Bò... Tên gọi Ràn Bò do đây là nơi bò tót sinh sống và sinh đẻ ở đây. Khu vực Phong Nha - Kẻ Bàng có nhiều địa danh được gọi theo đặc điểm của rừng như Nước Ngang - để chỉ một dòng suối chảy vắt ngang, khác với các dòng suối khác chảy xuối xuống trong khu vực này; Ðá Nằm - một hòn đá lớn nằm ngay giữa dòng thác chảy; Chân Thớt - một hòn đá có hình dạng giống như một chiếc thớt dùng để thái thịt. Con suối đặc biệt ở khu vực Phong Nha-Kẻ Bàng là Nước Trồi - nơi có dòng nước chảy trồi lên khỏi mặt đất. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 49 Trong 3 năm sau khi được UNESCO công nhận, lượng du khách đến tham quan Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng đã gia tăng đột biến. Sân bay Đồng Hới đã được xây dựng và đưa vào hoạt động từ ngày 18 tháng 5 năm 2008 để đáp ứng nhu cầu khách du lịch, với tuyến bay nối với Sân bay quốc tế Nội Bài ở Hà Nội từ ngày 1 tháng 9 năm 2008 và Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất ở Thành phố Hồ Chí Minh từ ngày 1 tháng 7 năm 2009[58]. Việc Phong Nha-Kẻ Bàng được công nhận là di sản thế giới như là một cách quảng cáo tự nhiên, là một cú hích cho phát triển du lịch, đặc biệt là thu hút du khách quốc tế[59]. Tỉnh Quảng Bình cũng đã cấp phép cho một số dự án du lịch lớn như: khu biệt thự nghỉ dưỡng sông Son, khu nghỉ mát Đá Nhảy, khu nghỉ mát 4 sao Sun Spa... để tăng chất lượng phục vụ khách du lịch. Phong Nha Kẻ Bàng, cùng với các di sản thế giới khác tại miền Trung: Cố đô Huế, Phố cổ Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn, Không gian văn hóa Cồng Chiêng Tây Nguyên, cũng là một tuyến điểm quan trọng trong chương trình quốc gia về du lịch mang tên Con đường di sản miền Trung do Tổng cục Du lịch khởi xướng và phát động. Tuy nhiên, do công tác quảng bá, cung ứng dịch vụ, tiện ích cho khách du lịch đến thăm vườn quốc gia này hầu như chưa có nên từ năm 2005 đến nay, khách đến tham quan Phong Nha-Kẻ bàng bắt đầu chững lại và giảm dần, chủ yếu là khách nội địa, trong đó lượng khách đến Phong Nha-Kẻ Bàng đến lần thứ hai chỉ chiếm 10%.Việc bố trí đèn chiếu sáng trong các hang động vẫn chưa được thực hiện một cách khoa Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 50 học, không làm nổi bật nét đẹp huyền ảo tự nhiên của thạch nhũ. Bên trong hang động vẫn chưa bố trí hợp lý nhà vệ sinh dành cho du khách tham quan. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 51 Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 52 Di tích lịch sử  Hiện vật Bàu Tró  Thành Đồng Hới  Lũy Thầy  Thành Nhà Ngo  Bến Phà Xuân Sơn : Khách thập phương đến tham quan Di sản thiên nhiên thế giới Phong Nha-Kẻ Bàng ở Quảng Bình, ai cũng trầm trồ thán phục phong cảnh non xanh nước biếc và hang động kỳ vĩ của xứ sở đẹp tựa thần tiên. Ngồi trên du thuyền vào cửa động, nhìn về bờ Nam sông Son, nếu để ý thì bạn sẽ thấy một bến phà cũ, tuy cây cối rậm rạp nhưng vẫn trông rõ dòng chữ khắc trên vách đá: “Bến phà Nguyễn Văn Trỗi”. Vâng, đây chính là bến B của phà Xuân Sơn, được vinh dự mang tên người anh hùng liệt sĩ Nguyễn Văn Trỗi, cũng là nơi đã in dấu giày của hàng vạn chiến sĩ vào Nam ra Bắc thời đánh Mỹ. Gần vị trí cầu Xuân Sơn trên đường Hồ Chí Minh hiện nay là bến phà Xuân Sơn, một địa danh bị đánh phá ác liệt được ví như “túi bom” của vùng chảo lửa. Năm 1966, do yêu cầu chi viện cho chiến trường miền Nam, cùng với việc mở đường 20 Quyết Thắng nối Đông-Tây Trường Sơn, phà Xuân Sơn do ty Giao thông Quảng Bình phụ trách phà 18 tấn hoạt động. Đến tháng 12-1966 thì đại đội 16 của Binh trạm 14 thuộc Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 53 Đoàn 559 đảm nhiệm bến phà này. Đại đội có 125 người, lực lượng chủ yếu là bộ đội công binh và TNXP, phương tiện gồm ca nô và cầu phao, chủ yếu hoạt động từ 7 giờ tối hôm trước đến 4 giờ sáng hôm sau. Ban ngày tránh máy bay địch, tháo dỡ phà cho ca nô kéo vào trú ẩn trong động Phong Nha. Vũ khí đạn dược có khi cũng tập kết cất giữ luôn trong đó. Nhận thấy phà Xuân Sơn trên quốc lộ 15A có vị trí chiến lược quan trọng, giặc Mỹ đã tập trung đánh phá hết sức ác liệt cả ngày lẫn đêm nhằm nung chảy cái yết hầu của vùng “cán xoong”, hòng cắt đứt mạch máu giao thông của ta. Bao đồng đội đã hy sinh, bao chuyến hàng bị cháy nhưng ý chí của cán bộ, chiến sĩ Đại đội 16 vẫn vững vàng. Năm 1967, Binh trạm quyết định mở thêm bến phà B mang tên Nguyễn Văn Trỗi, nhằm noi theo tấm gương anh hùng bất khuất trước kẻ thù của anh. Đảng ủy, chi bộ lựa chọn những người ưu tú, gan dạ và dũng cảm, dám hy sinh để trực và chiến đấu trên bến phà này. Bến phà B cách bến phà A chừng 4km về phía thượng nguồn và cách cửa động Phong Nha khoảng 1km, như vậy vừa dễ “chia lửa” vừa gần hang, cơ động nhanh hơn... Không quân Mỹ tìm mọi cách để ném bom hủy diệt bến phà A và B. Riêng tại bến phà Nguyễn Văn Trỗi, ngoài bom tấn bom tạ chúng còn thả nhiều thủy lôi cùng các loại bom nổ chậm tinh vi và nguy hiểm khác. Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 54 Đơn vị thành lập “Đội cảm tử” thường xuyên rà phá bom nổ chậm để thông phà, thông xe. Không ít đồng chí đã anh dũng hy sinh trên khúc sông này, máu của các chiến sĩ Đại đội 16 hòa vào dòng sông Son đỏ thắm. Du khách đã vào tham quan “Phong Nha đệ nhất động” một lần hoặc nhiều lần, được thưởng ngoạn bao kỳ quan do thiên nhiên ban tặng, xin hãy một lần dừng chân ngắm bến phà B. Đây chính là kỳ quan được tạc bằng trí thông minh, óc sáng tạo, lòng dũng cảm của chiến sĩ và bằng xương máu của biết bao đồng đội đã ngã xuống vì huyết mạch giao thông, vì miền Nam ruột thịt. 40 năm đã trôi qua, cảnh vật còn đó, bến phà còn đây, dòng sông Son bình dị vẫn đong đầy bao kỷ niệm khó quên. Không những là Di sản thiên nhiên thế giới, Phong Nha còn chứa đựng trong đó bao huyền thoại lịch sử mà ta chưa khám phá hết... KHÁCH SẠN TẠI QUẢNG BÌNH  Khu du lịch Sun Spa (**** ) : Mỹ Cảnh, Bảo Ninh, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Sài Gòn - Quảng Bình (**** ) : 20 Quách Xuân Kỳ, Tp. Đồng Hới  Khách sạn COSEVCO Star (** ) : Khu số 3, thị trấn Ba Đồn, huyện Quảng Trạch  Khách sạn Phong Nha (** ) : 5 Trương Pháp, Tp. Đồng Hới Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 55  Khách sạn Hữu Nghị ( 1* ) : 22 Quách Xuân Kỳ, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Bưu Điện 36 Lý Thường Kiệt, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Cosevco Nhật Lệ 16 Quách Xuân Kỳ, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Đồng Hới 50 Quang Trung, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Du lịch Công đoàn Nhật Lệ Trương Pháp, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Hoà Bình 52 Lý Thường Kiệt, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Hương Giang 12A Quang Trung, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Kim Liên : 4 Lê Văn Hưu, Tp. Đồng Hới  Khách sạn Mỹ Ngọc : 5 Lý Thường Kiệt, Tp. Đồng Hới NHÀ HÀNG TẠI QUẢNG BÌNH  Nhà hàng Cơm Niêu : Đường Hùng Vương, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Anh Đào : Tiểu khu 4, Hải Đình, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Bình Minh : Lộc Đại, Lộc Ninh, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Châu Thành : Tiểu khu 4, Hải Đình, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Hạ Quỳnh : Đường Trương Pháp, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Hải Thành : 102 Lý Thường Kiệt, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Hiển Vy : 5 Nguyễn Phạm Tuân, Tx. Đồng Hới Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 56  Nhà hàng Hoa Biển : Đường Trương Pháp, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Hồng Năm : Đường Trần Hưng Đạo, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Phương Ngôn : 22 Mẹ Suốt, Tx. Đồng Hới  Nhà hàng Sao Mai : Đường Quách Xuân Kỳ, Tx. Đồng Hới ĐẶC SẢN  Cá ngéo bao tử  Rùa biển  Đèn biển  Cháo Hàu  Khoai deo  Mực khô  Bành xèo  Ruốc tháng sáu  Mắm lẹp  Rượu đèn  Cá luộc Dải đất Quảng Bình như một bức tranh hoành tráng, có rừng, có biển với nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp, thắng cảnh nổi tiếng: đèo Ngang, đèo Lý Hoà, cửa bãi biển Nhật Lệ, phá Hạc Hải, Cổng Trời… và Báo Cáo TourXuyên Việt Học Viên :Huỳnh Thanh Trực Trang số 57 Vườn quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng được công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới đây cũng được công nhận là khu du lịch quốc gia Việt Nam. Quảng Bình có một dải dài bãi biển tuyệt đẹp với cát trắng, nước biển xanh, song do quy hoạch chưa rõ ràng và giao thông chưa tốt nên chưa phát huy được tiềm năng. Quảng Bình là vùng đất văn vật, có di chỉ văn hoá Bàu Tró, các di chỉ thuộc nền văn hoá Hoà Bình và Đông Sơn, nhiều di tích lịch sử như: Quảng Bình Quan, Luỹ Thầy, Rào Sen, Thành Nhà Ngo, thành quách của thời Trịnh - Nguyễn, nhiều địa danh nổi tiếng trong hai cuộc kháng chiến chống xâm lược của dân tộc như Cự Nẫm, Cảnh Dương, Cha Lo, Cổng Trời, Xuân Sơn, Long Đại, đường Hồ Chí Minh v.v... Trong quá trình lịch sử, đã hình thành nhiều làng văn hoá nổi tiếng và được truyền tụng từ đời này sang đời khác như “Bát danh hương”: “Sơn- Hà- Cảnh - Thổ- Văn- Võ- Cổ - Kim”. Nhiều danh nhân tiền bối học rộng, đỗ cao và nổi tiếng xưa và nay trên nhiều lĩnh vực quân sự, văn hoă - xã hội như Dương Văn An, Nguyễn Hữu Cảnh, Nguyễn Hàm Ninh, Hoàng Kế Viêm, Võ Nguyên Giáp, Hoàng Thanh Đạt...

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • pdfbao_cao_tot_nghiep_tour_xuyen_viet_3_0638.pdf
Luận văn liên quan