Báo cáo Thực tập trường THPT về công tác chủ nhiệm

ể lớp 4.1 Nhiệm vụ - Tổ chức tập thể theo phương hướng tự quản tích cực, phát huy được mọi tiềm năng, vai trò của học sinh trong các hoạt động xây dựng tập thể lớp vững mạnh - Tôn trọng, tin tưởng ở học sinh, giáo dục cho các em ý thức tự giác, tinh thần trách nhiệm với công việc, với bản thân và với mọi người. - Bồi dưỡng cho cán bộ học sinh về phương pháp tự quản các hoạt động của tập thể. Hình thành cho các em kĩ năng tổ chức, điều khiển, biết đánh giá kết quả hoạt động. 4.2 Phương tiện và phương pháp a. Phương tiện: - Các giáo viên có trong tay bản sơ đồ tập thể lớp: * Hệ thống bộ máy tự quản của lớp: + 1 lớp trưởng phụ trách chung + 3 lớp phó ( phụ trách học tập, lao động và cơ sở vật chất) + 3 cán sự môn học ( phụ trách các môn xã hội, tự nhiên, ngoại ngữ) + Các cán sự chức năng như : cán sự văn nghệ, thể thao, thư viện, tài chính…) + 1 thư kí lớp kiêm thủ quỹ + 1 bạn trong đội cờ đỏ + Các tổ trưởng, tổ phó Ngoài ra còn có Phó bí thư chi đoàn * Sơ đồ bộ máy tự quản của lớp: GIÁO VIÊN THƯ KÍ LỚP LỚP TRƯỞNG BÍ THƯ CĐ LỚP LỚP PHÓ HỌC TẬP LỚP PHÓ VĂN THỂ LỚP PHÓ LAO ĐỘNG CỜ ĐỎ TỔ TRƯỞNG TỔ PHÓ CÁN SỰ MÔN HỌC CÁN SỰ CHỨC NĂNG CÁN SỰ CHỨC NĂNG Các giáo viên qui định chức năng, nhiệm vụ cụ thể của cán bộ cốt cán học sinh trong lớp. Cụ thể như sau: + Nhiệm vụ của lớp trưởng : Tổ chức, theo dõi chung mọi hoạt động tự quản của lớp. điều khiển các tiết sinh hoạt tập thể lớp hàng tuần, chủ động hội ý cán bộ lớp, tổ để bàn bạc các công việc. Tổng hợp, giá kết quả thi đua về các mặt của lớp hàng tháng, kì học, năm học. Thay mặt giáo viên chủ nhiệm nắm bắt, quản lí tình hình của lớp và có trách nhiệm xếp hạnh kiểm để giáo viên tham khảo. + Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách học tập: Điều khiển các hoạt động tự quản của lớp về học tập như: tổ chức, trao đổi kinh nghiệm học tập tốt, tổ chức hội vui học tập, tổ chức các giờ tự học khi giáo viên chủ nhiệm đi vắng. ngoài ra lớp phó phụ trách học tập còn có nhiệm vụ phụ trách, điều hành nhóm cán sự các môn học hoạt động có hiệu quả, có kế hoạch giúp đỡ các bạn học yếu vươn lên; theo dõi, đánh giá kết quả học tập của lớp hàng tuần, hàng tháng báo cáo cho lớp trưởng. + Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách lao động và cơ sở vật chất : Nhận nhiệm vụ, phân công công việc, điều khiển các hoạt động lao động, vệ sinh của lớp. Điều hành, theo dõi công việc thường xuyên thông qua các tổ trưởng phụ trách lao động của các tổ. Phụ trách các cán sự lớp có chức năng như : quỹ lớp, cơ sở vật chất khác…Tổng hợp kết quả hàng tháng về các mặt và báo cáo lớp trưởng. + Nhiệm vụ của lớp phó phụ trách văn thể : Điều hành và theo dõi các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao của lớp một cách trực tiếp hoặc thông qua các tổ trưởng của các tổ và đội văn nghệ, đội bóng đá… Hầng tháng tổng hợp kết quả, đánh giá công việc mình phụ trách giao cho lớp trưởng. + Nhiệm vụ của cờ đỏ trong lớp: Theo dõi, đánh giá chung các mặt kỉ luật, trật tự, thực hiện nội quy của các tổ và các thành viên trong lớp. Có trách nhiệm nhận sổ đầu bài cho lớp và phát sổ đầu bài cho các lớp mà mình đi chấm thi đua. Đồng thời còn có nhiệm vụ báo cáo cho lớp trưởng hoặc giáo viên chủ nhiệm tình hình lớp về mặt nề nếp, nội quy xem những mặt nào chưa thực hiện được, xem hàng ngày lớp có bị trừ điểm thi đua hay không, bị trừ điểm những mặt nào để kịp thời điều chỉnh. + Nhiệm vụ của các tổ trưởng trong tổ : Theo dõi, điều khiển chung các mặt hoạt động và sinh hoạt của tổ. Nắm được kết quả cụ thể về từng môn học của mỗi bạn trong tổ, có ghi lại xem bạn nào bị điểm thấp, hay nói chuyện riêng, làm việc riêng, bị thầy cô giáo nhắc nhở vào danh sách riêng để cuối tuần tổng hợp lại và đánh giá kết quả hàng tuần, hàng tháng, báo cáo số liệu cho lớp phó phụ trách học tập. Đồng thời các tổ trưởng còn có nhiệm vụ nhắc nhở các tổ viên về nội quy đồng phục, phù hiệu, thẻ, trực nhật, lấy khăn, nước, giẻ lau bảng, khăn trải bàn và bình hoa trước khi buổi học bắt đầu. + Nhiệm vụ của các tổ phó : Nhận nhiệm vụ từ tổ trưởng hoặc các lớp phó phân công cho tổ mình, có trách nhiệm truyền đạt, đôn đốc các tổ viên thực hiện, báo cáo kết quả công việc cho tổ trưởng hoặc lớp phó phụ trách. + Nhiệm vụ của thư kí lớp : Giữ và bảo quản các loại sổ sách của lớp, giữ sổ đầu bài, xin chữ kí và xin điểm nhận xét của giáo viên bộ môn. Lên phòng văn thư nhận sổ điểm lớp trong từng ngày học để giáo viên bộ môn cho điểm trực tiếp vào. Đồng thời, thư kí lớp còn có trách nhiệm giữ quỹ lớp, ghi các khỏa thu chi trong tháng và tổng hợp lại khoản nào thừa, thiếu hay phải nộp thêm theo tháng trong giờ sinh hoạt lớp. Ngoài ra thư kí lớp còn chịu trách nhiệm ghi lại các sự kiện xảy ra trong lớp qua mỗi buổi học và ghi biên bản các cuộc họp cuả lớp để giáo viên và lớp trưởng nắm rõ tình hình. + Các cán sự chức năng khác như : Cán sự văn nghệ có nhiệm vụ đi tập hát với các Chi đoàn khác và về hướng dẫn cho cả lớp cùng hát bài hát đó. Đồng thời còn giúp lớp phó văn nghệ tổ chức các buổi sinh hoạt Đoàn, sinh hoạt tập thể chào mừng các ngày lễ. Cán sự thể thao giúp lớp phó văn thể tổ chức các đội thể thao của lớp theo yêu cầu của Đoàn trường như : đội bóng đá, đội điền kinh và các hoạt động vui chơi, giải trí khác. Đồng thời cũng có trách nhiệm đôn đốc, nhắc nhở các bạn tập thể dục giữa giờ hoặc xếp hàng chào cờ ngay ngắn. * Các giáo viên chủ nhiệm phân loại nhiệm vụ, chức năng các loại sổ sách ghi chép của cán bộ lớp, cán bộ tổ và hàng tuần vào buổi sinh hoạt lớp đều dựa vào những gì các em báo cáo để kiểm tra. Và các loại sổ được phân loại như sau: + Sổ ghi báo cáo tổng hợp ( dành cho lớp trưởng ) Dùng để ghi nhiệm vụ của lớp trưởng, ghi tóm tắt nội dung, kế hoạch, biện pháp phấn đấu của lớp hàng tháng theo chỉ tiêu đề ra. Ghi chép các số liệu hàng tháng do các lớp phó, các tổ trưởng và cờ đỏ cung cấp. Viết báo cáo tổng hợp đánh giá kết quả các mặt thi đua hàng tháng, từng học kì, từng năm học. + Sổ công tác của lớp phó : Ghi nhiệm vụ của lớp phó, ghi dự kiến kế hoạch hoạt động trong tháng, ghi các số liệu, kết quả các mặt hàng tuần, hàng tháng, tổng hợp và đánh giá chung các hoạt động. + Sổ công tác của các tổ trưởng : Ghi nhiệm vụ của tổ trưởng, ghi danh sách các tổ viên, ghi điểm kết quả học tập của tổ viên theo từng môn học , tổng điểm trung bình hàng tháng của tổ viên, ghi các bạn có kết quả học tập đạt 9, 10 và các bạn có điểm thấp trong tuần học. + Sổ ghi chép của cờ đỏ : Theo dõi, kiểm tra, ghi kết quả về thực hiện nề nếp, kỉ luật trong tổ, ghi những theo dõi về lớp của cờ đỏ lớp khác, ghi danh sách những bạn hay nói tục, đánh nhau, đi học chậm, ăn mặc lôi thôi, đầu tóc không gọn gang, các bạn hay trốn học trong lớp. + Sổ ghi chép của thư kí : Ghi các hoạt động của lớp hàng ngày, ghi diễn biến, tình hình, sự việc, hiện tượng của các học sinh nếu như vi phạm điều gì đó. Ghi biên bản cuộc họp, các buổi sinh hoạt tập thể, ghi thu chi quỹ lớp hàng tháng. * Các giáo viên chủ nhiệm ở trường đề ra kế hoạch năm học của lớp và vạch ra những số liệu cần thiết qua kết quả kiểm tra, tìm hiểu học sinh. b. Phương pháp : Để xây dựng và phát triển tập thể lớp tự quản, các giáo viên trường Ngô Trí Hòa đã sử dụng nhiều phương pháp nối tiếp nhau, chẳng hạn như: Phương pháp thuyết phục, giảng giải Phương pháp giao nhiệm vụ cụ thể Phương pháp bồi dưỡng, huấn luyện Phương pháp tạo tình huống giáo dục Phương pháp cố vấn hoạt động Và một số phương pháp khác để các giáo viên chủ nhiệm đạt được mục tiêu như : đàm thoại, tranh luận, nêu gương, khen thưởng, trách phạt… 5. Hình thức tiến hành 5.1 Chuẩn bị a. Đối với học sinh: Giáo viên chủ nhiệm trao đổi trực tiếp với các em học sinh xem các bạn nào có năng lực có thể lãnh đạo lớp mình, xem các em đề cử ai và những bạn nào ứng cử làm các chức vụ trong lớp. Để bầu ban cán sự lớp đạt hiệu quả - hoạt động tốt, các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa đã tham khảo ý kiến của các giáo viên chủ nhiệm cũ ( đối với học sinh lớp 11, 12 ) bởi họ là người nắm rõ được khả năng của các em. Một cán bộ lớp tốt phải là người năng động, nhiệt tình, biết sống vì tập thể, không ích kỉ. Đầu năm học lớp sẽ có vài buổi lao động, giáo viên chủ nhiệm quan sát các em học sinh mà mình định đưa vào ban cán sự lớp. Trong khi các em lao động, giáo viên có thể đánh giá về ý thức, tác phong, khả năng phối hợp với các bạn khác của các em và sẽ chọn ra được một lớp phó lao động tốt. Ngoài ý thức, trách nhiệm các thành viên các thành viên trong ban cán sự còn phải có năng lực tốt, điều này các giáo viên dựa vào học bạ, đồng thời khi phân công nhiệm vụ, các giáo viên chủ nhiệm đã khéo léo chọn ở mỗi địa bàn một em để tiện cho việc nắm tình hình các em học sinh ở cùng xã. Giáo viên cũng căn cứ vào sự tín nhiệm của tập thể qua việc bầu chọn dân chủ đầu năm. Khi tiến hành chia tổ, các giáo viên chủ nhiệm tiến hành tạo sự đồng đều ở các địa phương. Điều này có ý nghĩa quan trọng nhất là khi các em trong quá trình học tập tại trường có thể học nhóm hoặc đi lao động theo tổ sẽ rất thuận tiện cho việc đi lại cũng như liên hệ giữa các em với nhau. Đồng thời, giáo viên chủ nhiệm trực tiếp hỏi những em được đề cử và ứng cử xem các em có thực sự thích trọng trách mà cả lớp đã tín nhiệm và bầu ra hay không, các em có quyết tâm và cố gắng thực hiện nhiệm vụ của mình thật tốt để đưa tập thể lớp đi lên hay không. b. Về thời điểm tiến hành: - Các giáo viên chủ nhiệm thông báo cho học sinh biết thời gian, nội dung, yêu cầu để các em có ý thức sẵn sàng. - Về sơ đồ lớp giáo viên chủ nhiệm in ra giấy phát cho lớp trưởng và các tổ trưởng để quản lí về chỗ ngồi của các bạn trong lớp, tránh tình trạng đổi chỗ ngồi để nói chuyện riêng và cũng tiện cho việc điểm danh của giáo viên chủ nhiệm vào đầu giờ, tiện cho các giáo viên bộ môn gọi tên khi kiểm tra bài. Sơ đồ chỗ ngồi của học sinh trong lớp chủ yếu theo bảng sau : Bàn giáo viên 3 3 2 1 3 3 BẢNG Ghi chú : 1 : Lớp trưởng 2 : lớp phó học tập 3 : các tổ trưởng của 4 tổ. Khi tiến hành chia tổ và xếp chỗ ngồi giáo viên thường xếp các em trong một tổ ngồi chung với nhau, có xen kẽ cả nam lẫn nữ, các em học khá với các em học trung bình để trong quá trình học bạn này chỉ dẫn cho bạn kia. Những bạn nào ít chú ý học, bạn bị các tật về mắt, bạn người thấp thì được ngồi bàn đầu. Cán sự lớp thì được phân ra ngồi giữa hoặc cuối lớp để thâu tóm tình hình, thông thường lớp trưởng ngồi gần cuối lớp, lớp phó học tập ngồi bàn 2, các tổ trưởng ngồi đầu bàn để thuận tiện việc đi lại kiểm tra bài vở của các bạn khác. 5.2 Bước tiến hành a. Giai đoạn tổ chức và triển khai các mục tiêu cơ bản : - Các giáo viên chủ nhiệm nêu mục đích, yêu cầu, ý nghĩa việc tổ chức, xây dựng tập thể lớp tự quản có liên quan trực tiếp đến trách nhiệm và quyền lợi của mỗi em học sinh. Một tập thể vững mạnh thì các em có một môi trường để học tập và phát triển nhân cách, tình cảm một cách tốt nhất. Hơn nữa, khi lớp ổn định, phong trào học tập được nâng cao, các em có ý thức thi đua học tập tốt là điều kiện thuận lợi, nhất là với các em học sinh năm cuối cấp. - Các giáo viên chủ nhiệm giới thiệu cho học sinh sơ đồ cơ cấu tổ chưc lớp và cơ chế hoạt động tự quản của tập thể lớp, hệ thống đội ngũ cán bộ lớp, tổ và các cán sự chức năng tương ứng. Đối với lớp đầu cấp giáo viên chủ nhiệm đã căn cứ vào kết quả thăm dò hoặc tạm thời chỉ định đội ngũ cán bộ lớp. Sau này một thời gian khi đã nắm rõ đặc điểm cũng như thái độ từng em trong lớp thì trong cuộc họp bầu ban cán sự lớp thì các em học sinh có thể ứng cử hoặc đề cử theo hình thức bỏ phiếu kín. Đối với học sinh lớp 11, 12 thì giáo viên cho các em tự bầu chọn đội ngũ ban cán sự mà các em cảm thấy là có năng lực lãnh đạo và nhiệt tình với công tác của trường, lớp. - Trước tiên giáo viên nêu ý kiến xem ban cán sự lớp sẽ do giáo viên chọn hay các em chọn, khi các em đồng thanh cho các em chọn thì giáo viên khéo léo hướng các em rằng : “ các em tự do lựa chọn ban cán sự lớp thì sau này trong các hoạt động của lớp các em phải tôn trọng và hoạt động theo sự điều hành của các bạn”. Vì đặc thù của trường nên giáo viên chủ nhiệm không bầu tổ phó vì các tổ được chia gồm từ 8 – 10 em, con số này chưa thực sự đông và chưa cần thiết phải có tổ phó. - Sau khi chọn được đội ngũ cán bộ lớp, tổ, các cán sự chức năng trong lớp thì giáo viên chủ nhiệm giao nhiệm vụ, chức năng cho từng bạn, đưa cho các em mỗi người một cuốn sổ tổng hợp để các em ghi lại những hoạt động, chức năng, nhiệm vụ mình cần làm, cùng như tổng hợp, thống kê các kết quả để trình bày với cả lớp trong các buổi sinh hoạt đầu tuần. Đồng thời các giáo viên còn truyền đạt cho các em tác phong, kĩ năng giao tiếp căn bản nhất để các em có thể tự mình nói chuyện, phát biểu trước đám đông. Điều này rất quan trọng vì qua đó các em rèn luyện được tính tự lập và trau dồi được năng lực lãnh đạo của mình. Qua đó, giáo viên chủ nhiệm cho lớp thảo luận, xây dựng kế hoạch năm học để tập thể học sinh và đội ngũ cán bộ lớp xác định được trách nhiệm của mình để cố gắng phấn đấu vươn lên. b. Giai đoạn thực nghiệm, hình thành kĩ năng : Trong giai đoạn này giáo viên chủ nhiệm tạo mọi điều kiện để đội ngũ cán bộ lớp, tổ cũng như các cán bộ chức năng khác phát huy được vai trò chủ thể, thực hiện các chức năng nhiệm vụ của mình trong các hoạt động. Giáo viên chủ nhiệm luôn giữ vai trò cố vấn giúp học sinh định hướng vào các nề nếp kỉ luật tự giác, nề nếp tự quản, tạo bầu không khí dân chủ thực sự cho lớp. Những hoạt động thực tế để tạo bầu không khí cho lớp như : + Giờ tự quản 15 phút truy bài đầu giờ : Tổ trưởng kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của các tổ viên, xem các bài tập thầy cô giáo ra các bạn có làm đầy đủ hay không?, xem việc ghi chép bài của các bạn thế nào, lớp phó học tập lên chữa các bài tập và công việc này phân theo học lực của các bạn học khá các môn học như toán, lí, hóa, anh để chữa trong tiết 15 phút đầu giờ. Các tổ trưởng kiểm tra bài của các tổ viên và có ghi lại xem những bạn nào lười chuẩn bị bài tập, không ghi chép bài ở lớp. + Tự quản các giờ học trên lớp : Lớp trưởng và ban cán sự lớp cùng có nhiệm vụ quản lí các bạn giữ gìn trật tự trong giờ học, đồng thời còn phải tham gia phát biểu, xây dựng bài. Các tổ trưởng chấm điểm chéo giữa các tổ với nhau xem tổ đó bạn nào hăng say học tập, phát biểu, bạn nào bị điểm kém hoặc giáo viên gọi thì không trả lời được câu hỏi. + Tự quản giờ trống giáo viên : Vì một số lí do nào đó mà giáo viên bộ môn vắng mặt, lớp vẫn phải giữ gìn trật tự. Ban cán sự lớp quản lí lớp, có thể các bạn không học bài nhưng cũng không được làm ồn. Lớp trưởng có thể yêu cầu các bạn xem bài tập nào khó thì cử lớp phó học tập lên chữa bài hoặc phổ biến tình hình chúng trong tháng cần thực hiện. + Tự quản tiết sinh hoạt tập thể lớp hàng tuần : Giáo viên chủ nhiệm chỉ đóng vai trò là người lắng nghe các nhận xét, ý kiến tổng hợp của các cán sự lớp và giải quyết một số tình huống mà các em gặp khúc mắc. Còn hoạt động của các em là tự các em thực hiện, giáo viên chủ động hình thành năng lực làm việc độc lập cho ban cán sự. + Tự quản các hoạt động lao động vui chơi: Giáo vien chủ nhiệm chỉ đóng vai trò cố vấn cho các em cũng như nhắc nhở các em chuẩn bị cho các hoạt động. Còn lại là đội ngũ cán bộ lớp tự quản lí các hoạt động chung trong lớp. Qua hoạt động của đội ngũ ban cán sự thì giáo viên chủ nhiệm có thể đánh giá được hoạt động của các em thông qua thành tích đã đạt được hay còn những mặt yếu kém. Đồng thời giáo viên chủ nhiệm còn tham khảo các ý kiến nhận xét của các thầy cô phụ trách các hoạt động của trường như : giáo viên nhạc, giáo viên tổ chức chương trình, Đoàn thanh niên… 6. Hướng nghiệp cho học sinh : (đối với học sinh lớp 12) GVCN điều tra, sở trường, nguyện vọng và xu hướng của học sinh và giới thiệu các ngành nghề cho các em sao cho phù hợp với từng cá nhân để các em lựa chọn. GVCN còn phối hợp cùng nhà trường tổ chức cho các em học hướng nghiệp ở trong trường. * Một số tình huống giáo dục mà giáo viên chủ nhiệm gặp phải trong công tác với tập thể lớp : - Hầu như lớp nào cũng có học sinh đi muộn, việc tìm hiểu lí do chậm trễ của các em rất cần thiết để giáo viên có thể đôn đốc nhác nhở. Nhưng không phải giáo viên chủ nhiệm lớp nào cũng có nhiều thời gian và điều kiện để tìm ra nguyên nhân đi học muộn, vì thế các giáo viên chủ nhiệm trường Ngô Trí Hòa đã giao nhiệm vụ cho các bạn ở gần nhà những bạn hay đi muộn trong lớp để tìm hiểu. Nếu như một bạn nào đó vì lí do đi chơi mà muộn học thì giáo viên có cách xử lí nghiêm khắc, đối với các em vì hoàn cảnh gia đình phải phụ giúp bố mẹ kiếm sống hoặc với các bạn nhà cách xa trường như Diễn An, Diễn Phú, Diễn Lộc, Diễn Thọ, Diễn Minh, Diễn Thắng thì giáo viên chủ nhiệm động viên các em cố gắng đi sớm và hầu như tình trạng muộn học đã được khắc phục. - Trong các buổi văn nghệ tập thể hoặc nhà trường diễn ra các hoạt động văn nghệ thì giáo viên chủ nhiệm giao nhiệm vụ cho lớp phó văn nghệ và các cán sự chức năng, bí thi lớp và bạn cờ đỏ cùng phối hợp thực hiện. Giáo viên để các em tự động chon lựa tiết mục biểu diễn, tự chọn đội múa nhằm khơi dậy ở các em năng lực tổ chức sự kiện, các em sẽ cảm thấy mình được tôn trọng và sẽ cố gắng hoàn thành công việc một cách tốt nhất. - Trong lớp chủ nhiệm thì lớp nào cũng có học sinh học yếu hoặc kém nhưng lại không bao giờ hỏi thầy cô bộ môn cũng như hỏi các bạn học khá trong lớp. Trong trường hợp này, giáo viên chủ nhiệm cho lớp phó học tập tập trung những bạn học giỏi, khá trong lớp lại và định hướng cho các em cách giúp đỡ, cố gắng gần gũi bạn và nhờ bạn làm một việc gì đó mà bạn thích, không ngại hỏi về các bài tập mà bạn biết làm, tư từ chuyển qua trao đổi bài tập với nhau và khi bạn đã nhận sự giúp sức của mình thì luôn tạo cho bạn bcamr giác là bạn đã tìm ra được đáp số. Đa số qua một thời gian các bạn học yếu kém đã biết vươn lên và mạnh dạn hỏi thầy cô giáo và các bạn trong lớp về những bài tập mà các bạn chưa hiểu. Trong lớp có các học sinh yếu nếu giáo viên cứ bắt ép, nạt nộ các em hoặc đưa ra nững hình thức kỉ luật lai khiến các em mất tinh thần và thêm tự ti vào bản thân. Vì thế, các giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa đã kết hợp với ban cán sự và giáo viên bộ môn có hình thức phụ đạo kiến thức hổng cho các em, thường xuyên kiểm tra bài, vở soạn, vở bài tập để nâng cao ý thức học, sự lo lắng vào công việc học tập. Nếu học sinh nào không học bài, không thuộc bài thì các giáo viên có thể đưa ra các biện pháp kiên quyết, triệt để. - Khi để ban cán sự quản lí lớp, giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở các em cách ứng xử với các thành viên trong lớp, tránh tình trạng các em có những lời nói và hành động xúc phạm đến bạn của mình. Nếu điều này xay ra thì sẽ dẫn tới mất đoàn kết. Khi quy trình này được tiến hành thì lớp học sẽ trở thành lớp tự quản ( vì đa số các thành viên đã tự ý thức được vai trò của mình trong lớp ) trong đó vai trò của ban cán sự lớp là rất lớn. Lớp tự quản không chỉ thể hiện những việc mình làm mà còn thể hiện ở tiết sinh hoạt lớp ở đầu tuần. + Hoạt động 1 : Các tổ trưởng lên báo cáo tình hình học tập của các thành viên trong tổ, giải trình ý kiến của tổ viên (nếu có). Nếu tổ trưởng không giải trình thì lớp trưởng và bí thư lớp có thể giải trình. Lớp trưởng đánh giá và đè xuất ý kiến, xếp loại hạnh kiểm tháng cho các thành viên trong lớp + Hoạt động 2 : Giáo viên chủ nhiệm đánh giá tình hình học tập trong tuần, tỏng tháng, đưa ra hình thức tuyên dương, phê bình, xử phạt đối với những cá nhân vi phạm. + Hoạt động 3 : Thư kí lớp báo cáo nhật kí lớp tuần qua và báo cáo tình hình thu chi, sử dụng quỹ lớp của tháng. + Hoạt động 4: Giáo viên chủ nhiệm thông báo tình hình, kế hoạch tuần tiếp theo. - Khi trong lớp có các học sinh vi phạm kỉ luật, nội quy trường lớp thì giáo viên chủ nhiệm ở trường Ngô Trí Hòa áp dụng phương pháp giáo dục cá biệt. Ví dụ như cùng một biểu hiện có lỗi như nhau nhưng có em phải phê bình nghiêm khắc, có em lại nhắc nhở, có khi nhắc chung chung, có lúc lại nhắc nhở riêng, có khi phải tách học sinh ra khỏi tập thể để giáo dục riêng. Thực chất của quá trình giáo dục cá biệt này là vận dụng “ Tâm lí học lứa tuổi “ để giáo dục học sinh, xử lí các tình huống mà người giáo viên gặp phải trong dạy học cũng như trong công tác chủ nhiệm. Người giáo viên chủ nhiệm tránh việc khen quá lời khi các em làm tốt nhiệm vụ và cũng tránh việc cảnh cáo, phê bình hoặc nói những lời xúc phạm các em vì lứa tuổi này học sinh rất dễ bị tổn thương, chán nản, mất lòng tin, bi quan… Các giáo viên quan sát hoạt động thực tế của các em ở lớp học, cộng đồng, gia đình…và qua các buổi lao động, sinh hoạt chủ nhiệm, các buổi liên hoan, hội thao. Đồng thời các giáo viên còn phân tích hiện trạng, các hiện tượng tâm lí các em để đề ra phương pháp tác động giáo dục phù hợp, mang lại hiệu quả cao. Ví dụ : Đều là hiện tượng học sinh yếu nhưng có em do trí tuệ chậm phát triển, có em do hoàn cảnh gia đình khó khăn, có em do phân tán tư tưởng trong quá trình tiếp thu bài… Khi giáo viên nắm bắt được nguyên nhân của các hành vi trên cơ sở tâm lí – tính cách của học sinh, giáo viên đưa ra biện pháp xử lí kịp thời với học sinh. Việc xử lí kịp thòi các hành vi sai trái rất quan trọng, nếu không xử lí kịp thòi có thể dẫn đến những hậu quả khó lường, các giáo viên chủ nhiệm còn đề ra các biên pháp phù hợp với các em để tránh việc phản tác dụng : Ví dụ : Nếu một học sinh có lòng tự trọng cao thì các giáo viên không trách móc, bắt tội trước lớp mà gặp trực tiếp em đó. Cách xử lí trên cũng phù hợp với các em có lỗi mà biết nhận lỗi, giáo viên chủ nhiệm dùng lời lẽ nhẹ nhàng để thể hiện thái đọ, tâm trạng của mình. Với những học sinh lì lợm, bất cần đời thì biện pháp mà các giáo viên sử dụng là tìm ra điểm yếu trong các em về mặt tình cảm và từ đó mới tác động trực tiếp, những học sinh này giáo viên không la mắng, khiêu khích vì các em rất dễ làm liều Với học sinh có tính cách thích ganh đua thì giáo viên nắm được tâm lí các em và so sánh em với một bạn nào khác thì sẽ khơi dậy ở các em động lực phấn đấu cho bằng bạn đó. - Phương pháp tác động tới các em bằng những cái lợi trước mắt : Lê nin từng có khẩu hiệu trong cách mạng tháng 10 là “ hòa bình bánh mì”, tuy học hành mang lại cái lợi lâu dài nhưng các em cung không thể không biết đến cái lợi trước mắt cũng giống như hòa bình mà không có gì ăn mà chiến tranh có cái ăn còn hơn. Giáo viên cho các em thấy cái lợi trước mắt là điều không kém phần quan trọng, bên cạnh đó giáo viên còn cho các em nhân thức đúng đắn về cái lợi lâu dài của việc học tập. Ví dụ : cái lợi trước mắt có thể là được phiếu học tốt, được giấy khen, phần thưởng, được tuyên dương. Còn cái lợi lâu dài thì tùy thuộc vào từng môn học, như các em học tốt môn này sẽ có khả năng áp dụng vào thực tiễn để dạy học cho các em nhỏ hoặc áp dụng vào lao động sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt. Nếu có nghề nghiệp ổn định các em sẽ có cơ hội tìm kiếm được một công việc ổn định, sẽ không phải vất vả, bươn chải kiếm sống và kiếm sống một cuộc sống nghèo khó. Học sinh cũng như bất cứ người nào khi có lỗi thường che dấu, bởi vậy trước khi xử lí giáo viên bằng mọi cách cho các em thấy được lỗi của mình và nhận lỗi. Điều quan trọng là các giáo viên tìm hiểu nguyên nhân hành vi, tâm lí, tính cách các em để từ đó đưa ra biện pháp giáo dục phù hợp, trong xử lí cũng tôn trọng nhân cách học sinh và cho các em thấy được điều đó. Kết quả : - Giáo viên và lớp trưởng điểm danh đầu buổi học và hàng quý có sự thống kê xem học sinh nào đi chậm nhiều, vắng học nhiều, học sinh nào bỏ học, có em nào được chuyển vào lớp hay không?. - Giáo viên và ban cán sự lớp cùng xếp loại hạnh kiểm cho các bạn, giáo viên tổng hợp điểm các môn học và ghi danh sách những em đạt học sinh giỏi, khá, trung bình, yếu kém và tính tỉ lệ, làm báo cáo gửi lên Ban giám hiệu. - Giáo viên tổng hợp xem lớp mình trong học kí hoặc năm học qua đã nhận được những thành tích gì, còn những hạn chế gì, đồng thời còn tham khảo các phương pháp chủ nhiệm tiên tiến của các giáo viên khác để áp dụng có chọn lọc vào lớp mình chủ nhiệm vào học kì sau hoặc năm sau. * Bài học kinh nghiệm mà các giáo viên chủ nhiệm trường THPT DL Ngô Trí Hòa rút ra được qua công tác của mình với tập thể lớp tự quản : - Muốn cho học sinh làm một việc gì đó thì trước hết người giáo viên phải tạo cho các em những ham muốn và hứng thú, để các em biết được lợi ích của việc đó. - Luôn tôn trọng học sinh nhất là nơi đông người - Luôn đặt lợi ích của học sinh lên đầu, xem các em là trung tâm của mọi vấn đề trong lớp - Từng bước rèn luyện cho các em năng lực tự quản, tự giải quyết các vấn đề trong lớp học - Người giáo viên chủ nhiệm tuy cho lớp tự quản nhưng trong quá trình đó giáo viên luôn là người đồng hành, nhanh chóng nắm bắt tình hình lớp để giải quyết những vấn đề vượt xa năng lực giả quyết của các em. Việc đồng hành cùng các em làm cho học sinh cảm thấy yên tâm vì thầy cô luôn ở bên – các em sẽ tự tin hơn trong mọi hoạt động. - Giáo viên chủ nhiệm không áp dụng một cách rặp khuôn, máy móc bất kì một phương án giáo dục nào bởi lẽ sản phẩm ở đây chính là con người. 7. Tổ chức hoạt động giáo dục Ngoài hoạt động dạy và học trên lớp, GVCN trường Ngô Trí Hòa còn tổ chức các hoạt động giáo dục nhằm xây dựng, phát triển tập thể, vừa giáo dục đạo đức, vừa hình thành và phát triển nhân cách cho học sinh. 7.1 Mục đích cần đạt được - Bổ sung và mở rộng các tri thức đã học, góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục toàn diện, giáo dục tập thể, giáo dục đạo đức, lối sống, giáo dục thế giới quan cho học sinh. - Giáo dục cho học sinh tính tích cực, chủ động, năng động, tạo điều kiện để học sinh gắn bó với trường, lớp hơn; có lòng nhân ái, mang đậm tính nhân văn, biết phát huy nững truyền thống tốt đẹp mà không ngừng vươn lên. - Củng cố và rèn luyện cho học sinh các kĩ năng tham gia, tổ chức các hoạt động tập thể, mở rộng các kĩ năng giao tiếp, ứng xử lành mạnh và tiến bộ. 7.2 Nội dung và hình thức thực hiện Các hoạt động giáo dục có nhiều nội dung phong phú, hình thưc đa dạng. Nhưng trên thực tế,có hai loại quy mô chủ yếu mà các giáo viên chủ nhiệm ở trường đã thực hiện đối với học sinh là : - Nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục thông qua tiết sinh hoạt tập thể lớp vào thứ 2 đầu tuần. - Nội dung và hình thức tổ chức các hoạt động giáo dục ngoài lớp, ngoài trường (do lớp hoặc Nhà trường tổ chức ) a. Tiết sinh hoạt tập thể lớp vào thứ 2 hàng tuần : - Là tiết sinh hoạt đầu tuần do ban cán sự lớp tự quản dưới sự cố vấn của giáo viên chủ nhiệm. Nội dung sinh hoạt đầu tuần gồm có: - Lớp trưởng, lớp phó học tập, bí thư và các tổ trưởng báo cáo tình hình của tổ, của lớp, của các hoạt động diễn ra trong tuần để giáo viên nắm tình hình lớp. - Ban cán sự nêu nhiệm vụ mà Đoàn trường giao nhiệm vụ như : giải câu đố có thưởng, các phong trào thi đua học tập tốt, các phong trào cần thực hiện trong tuần này. Sinh hoạt theo chủ đề nhằm hưởng ứng các chủ điểm giáo dục hàng tháng theo yêu cầu chỉ đạo của Nhà trường hoặc nhu cầu của lớp. Sinh hoạt chủ đề thường do chi đoàn lớp và lớp phối hợp tổ chức với nhiều nội dung phong phú, cập nhật gắn với đời sống xã hội và yêu cầu của giáo dục. b. Các hoạt động giáo dục ngoài lớp, ngoài trường : Theo sự chỉ đạo của nhà trường mà giáo viên chủ nhiệm tổ chức cho lớp tham gia. Có những hoạt động diễn ra theo quy mô toàn trường như : lễ khai giảng, lễ bế giảng, mittinh kỉ niệm các ngày lễ lớn, chào mừng các sự kiện chính trị, xã hội trong nước và quốc tế; các lễ hội truyền thống; lễ hội văn hóa của Nhà trường; của địa phương; hoạt động chào cờ đầu tuần…Ngoài ra còn có các hoạt động khác mà giáo viên chủ nhiệm chủ động giúp học sinh thực hiện như: cắm trại, thăm các công trình văn hóa, dọn vệ sinh và thắp hương tại các nghĩa trang liệt sĩ, tổ chức xem biểu diễn văn nghệ. 7.3 Quy trình tổ chức thực hiện a. Giáo viên chủ nhiệm đặt tên cho hoạt động và xác định yêu cầu giáo dục cần đạt được: - Trước khi tổ chức một hoạt động, GVCN nêu vấn đề và cùng đội ngũ cán bộ lớp xác định tên gọi hoặc tên chủ đề cho hoạt động. Vì tên hoạt động sẽ hướng vào nội dung và hình thức tiến hành của nó. - GVCN chỉ rõ hoạt động cung cấp cho học sinh những hiểu biết, khái niệm, tri thức gì ? hoạt động sẽ giáo dục cho học sinh về mặt tình cảm, thái độ như thế nào? Thông qua hoạt động sẽ rèn luyện cho học sinh những năng lực, kĩ năng gì ? b. Bước chuẩn bị cho hoạt động: - GVCN vạch kế hoạch, thời gian tiến hành - GVCN thiết kế nội dung và hình thức : xem trang trí những gì, phương tiện cần thiết cho hoạt động, bố trí học sinh mang những vật dụng để thiết kế - GVCN dự kiến những công việc cần phải chuẩn bị và phân công cụ thể lực lượng tham gia chuẩn bị - GVCN phân công nhiệm vụ cho ban cán sự lớp để cung nhau phối hợp. Đồng thời cũng dự kiến các tình huống có thể xảy ra trong quá trình tiến hành hoạt động cùng các biện pháp giải quyết c. Tiến hành và kết thúc hoạt động : Hoạt động được tiến hành do học sinh tự quản, GVCN với tư cách là cố vấn luôn theo sát học sinh và giải quyết các tình huống mà các em cho là khó thực hiện được hoặc chưa biết cách làm. Khi kết thúc hoạt động, ban cán sự lớp và GVCN sẽ có những ý kiến đóng góp và đề xuất phương án tiếp theo với tập thể lớp d. Bước tổ chức rút kinh nghiệm và đánh giá kết quả hoạt động: GVCN hội ý cán bộ lớp để trao đổi, rút kinh nghiệm những kết quả hoạt động và qua đó GVCN bồi dưỡng kinh nghiệm, hoàn thiện kĩ năng cho ban cán sự. Sau khi tiến hành và kết thúc một vấn đề thì GVCN cũng đưa ra những nhận xét về ưu, khuyết điểm mà lớp đạt được. 8. Vấn đề đánh giá học sinh của người giáo viên chủ nhiệm lớp 8.1 GVCN xem đánh giá là một hoạt động Nó được xem là có ý nghĩa quan trọng trong giai đoạn hiện nay đối với quá trình học tập, rèn luyện, phát triển nhân cách của học sinh. Nó đòi hỏi sự khách quan, chính xác, công bằng, trung thực của GVCN. Việc đánh giá đúng mức sẽ có tác dụng thiết thực tới cá nhân học sinh và tập thể lớp. GVCN cố gắng đánh giá một cách công bằng cho các em và căn cứ vào năng lực cụ thể của từng em. Đồng thời cũng vạch rõ những yếu kém còn tồn tại ở các em và chỉ ra phương hướng giải quyết thỏa đáng nhất 8.2 Mục đích đánh giá Để thúc đẩy sự cố gắng, vươn lên của học sinh, kích thích ở các em động cơ phấn đấu, hình thành cho các em niềm tin vào khả năng của bản thân. Nên GVCN ở trường Ngô Trí Hòa đã ý thức rõ hoạt động đánh giá còn làm cho giáo viên và học sinh hiểu nhau hơn 8.3 Nội dung đánh giá Giáo viên chủ nhiệm đánh giá về mặt đạo đức, hạnh kiểm cũng như học lực của các em. Xem xét các em ở mọi khía cạnh như các em có hăng say tham gia các phong trào của tập thể không, các em có hăng hái xây dựng bài và có những thành tích học tập như thế nào. Các giáo viên chủ nhiệm đánh giá các em về tất cả mọi lĩnh vực, xem xét thái độ của các em với gia đình, bạn bè, với các mối quan hệ xã hội khác như thế nào. CHƯƠNG III CÔNG TÁC PHỐI HỢP CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP VỚI CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO DỤC TRONG NHÀ TRƯỜNG I. GVCN với Ban giám hiệu và hội đồng giáo dục nhà trường 1. GVCN với Ban giám hiệu nhà trường Hoạt động của GVCN các lớp theo sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường về mục tiêu, nội dung, kế hoạch công tác. GVCN thương không trực tiếp làm việc với Ban giám hiệu, nhưng dưới sự chỉ đạo của Hiệu trưởng GVCN các lớp có quan hệ công tác với Ban giám hiệu thông qua một Phó Hiệu trưởng phụ trách công tác giáo dục dưới mọi hình thức mà GVCN thực hiện như : - Nhận kế hoạch và thời gian hoạt động, các GVCN lớp kịp thời phản ánh với BGH những thuận lợi và khó khăn hoặc những bất cập trong nội dung, kế hoạch đó, giúp BGH nắm rõ tình hình để điều chỉnh cho phù hợp với từng lớp. - Trong quá trình triển khai, GVCN lớp thông báo định kì hoặc báo cáo với BGH để theo dõi, giúp đỡ. Cụ thể như trong buổi sinh hoạt đầu tuần các GVCN mời Phó hiệu trưởng tới dự cùng lớp mình, thông qua việc ban cán sự lớp báo cáo tình hình nội dung thực tế của lớp. Thông qua đó Ban giám hiệu có thể đánh giá tình hình lớp một cách khách quan, chính xác và có kế hoạch giúp đỡ lớp học về cơ sở vật chất cũng như trang thiết bị dạy học. - GVCN lớp cũng báo cáo về các học sinh cá biệt và định kì báo cáo những khó khăn, các biện pháp đã thực hiện, kết quả đạt được để tranh thủ ý kiến cũng như những tác động hỗ trợ, phối hợp cần thiết. - GVCN lớp có sáng kiến kinh nghiệm trong công tác giáo dục đã chủ động báo cáo với BGH và đề nghị được hội thảo, trao đổi trong nhóm hoặc tổ chủ nhiệm. - Cuối học kì, GVCN lớp đánh giá tình hình học tập và hạnh kiểm của các em rồi thông qua BGH. Đồng thời các GVCN còn báo cáo những trường hợp đặc biệt trong lớp và xin ý kiến BGH. 2. GVCN lớp với hội đồng giáo dục (HĐGD) nhà trường - Phản ánh với BGH và HĐNT về những bất cập trong chế độ, chính sách, quy định của nhà trường đối với công tác GVCN cũng như những quy định, yêu cầu, hoạt động giáo dục chưa phù hợp với học sinh nói chung và học sinh lớp mình nói riêng. - GVCN lớp đề đạt vói BGH và HĐGD những nhu cầu, nguyện vọng chính đáng của học sinh và phụ huynh các em về các lĩnh vực học tập, quản lí con em mình. II. GVCN lớp với tổ chức Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh trong nhà trường Ở trường cấp 3, Đoàn TNCSHCM là một tổ chức chính trị hung hậu của thanh niên học sinh. Mỗi lớp đều có chi Đoàn học sinh hoạt động theo sự chỉ đạo của Đoàn trường 1. Đối với chi Đoàn học sinh trong lớp - GVCN là người cố vấn tin cậy, hướng các em vào những hoạt động đúng đắn. GVCN dự các buổi sinh hoạt của chi Đoàn hoặc các cuộc họp của ban chấp hành chi Đoàn, góp ý cho các em phương hướng công tác về nội dung, hoạt động. - GVCN cử những Đoàn viên có năng lực làm cán sự lớp, cán sự tổ và cán sự chức năng trong lớp, khuyến khích các em phát huy vai trò của Đoàn, gương mẫu trong các nhiệm vụ được giao. - GVCN góp ý với chi Đoàn lớp về việc xét kết nạp đoàn cho các bạn thanh niên, giúp các em có những quan điểm đúng đắn, chính xác, công bằng. 2. Đối với Đoàn trường - GVCN nắm vững các chủ trương, kế hoạch, nội dung công tác Đoàn, nhắc nhở ban cán sự Chi đoàn lớp chý ý theo dõi bản tin của Đoàn. - GVCN lớp trao đổi, bàn bạc với BCH Đoàn trường về các nội dung, phương pháp hoạt động của chi Đoàn lớp mình để phối hợp chỉ đạo và thống nhất các yêu cầu, tác động giáo dục phù hợp. - GVCN lớp phối hợp cùng BCH Đoàn trường tổ chức các buổi tập huấn công tác Đoàn cho BCH chi Đoàn mình - GVCN lớp cùng Đoàn trường tổ chức các hoạt động tập thể như tổ chức các hoạt động văn nghệ, các cuộc thi thanh lịch, các buổi tham quan các địa danh như : lăng Bác, hồ Gươm, quê Bác,… - GVCN lớp phối hợp với Đoàn trường tổ chức cho học sinh lớp mình tham gia các hoạt động giao lưu văn hóa trong và ngoài nhà trường như : lễ hội đền Cuông, tham gia các hoạt động xã hội, tham gia các công trình thanh niên ở địa phương… Đồng thời GVCN lớp còn tạo điều kiện cho BCH Đoàn trường tổ chức công tác kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động của chi Đoàn, của lớp theo định kì và cuối năm học một cách thuận lợi và đúng đắn III. Giáo viên chủ nhiệm lớp với các giáo viên bộ môn - GVCN thường xuyên trao đổi, thông báo cho giáo viên bộ môn về tình hình học tập của lớp, những đặc điểm đặc biệt của học sinh cũng như nhu cầu, nguyện vọng của các em, những đề nghị của lớp về môn dạy của thầy, cô giúp cho giáo viên kịp thòi bổ sung, điều chỉnh nội dung, phương pháp giảng dạy cho phù hợp - GVCN lớp phản ánh những học sinh yếu kém và đề nghị giáo viên bộ môn tổ chức dạy phụ đạo thêm cho các em, đồng thời cũng lưu ý đến các em học giỏi để có chương trình bỗi dưỡng thêm. - GVCN phối hợp cùng các giáo viên khác để dạy học có hiệu quả hơn ở các lớp chủ nhiệm, phối hợp với giáo viên bộ môn nhằm theo dõi, kiểm tra, đôn đốc học tập của tập thể và từng cá nhân. - GVCN lớp trao đổi với giáo viên bộ môn về tình hình đạo đức, kỉ luật của các học sinh trong tiết dạy của họ. - GVCN liên kết để tạo ra lịch trình dạy học đúng kế hoạch, trao đổi trực tiếp với đồng nghiệp về những vấn đề cụ thể của lớp liên quan đến cả hai bên, để cùng đưa ra giải pháp giáo dục thống nhất. - Với các GVCN cùng khối thì GVCN lớp thường xuyên trao đổi để hiểu thêm những kĩ năng, kinh nghiệm nghề nghiệp. Đồng thời còn cùng nhau trao đổi, bàn bạc, thống nhất trong khối chủ nhiệm các quan điểm, nội dung về việc xếp loại danh hiệu GVCN để GVCN các lớp phấn đấu hoàn thành nhiệm vụ chủ nhiệm một cách tốt nhất. CHƯƠNG IV CÔNG TÁC PHỐI HỢP CỦA GIÁO VIÊN CHỦ NHIỆM LỚP VỚI CÁC LỰC LƯỢNG GIÁO DỤC NGOÀI NHÀ TRƯỜNG Bên cạnh việc phối hợp giáo dục với các lực lượng trong nhà trường thì cần kết hợp với lực lượng ngoài nhà trường. Bác Hồ đã căn dặn : “Giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần phải có sự giáo dục ngoài xã hội và trong gia đình, để giúp cho việc giáo dục nhà trường tốt hơn. Giáo dục nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn”. I. Hình thức phối hợp của GVCN với cha mẹ học sinh Gia đình là môi trường giáo dục – lực lượng giáo dục đầu tiên ảnh hưởng đến đứa trẻ, đặc biệt là người mẹ. Vì vậy, giáo dục trong gia đình đã trở thành một bộ phận quan trọng trong sự nghiệp giáo dục thế hệ trẻ. - GVCN phổ biến, giúp cha mẹ học sinh hiểu rõ chủ trương, kế hoạch giáo dục của nhà trường, mục tiêu phấn đấu của lớp. Trong cuộc họp phụ huynh được tổ chức hàng kì thì giáo viên nhắc nhở phụ huynh các em cố gắng tạo mọi điều kiện quan tâm các em như : thời gian,góc học tập, đồ dùng, quần áo. Đồng thời giáo viên cũng công khai các khoản tiền mà trong học kì vừa qua các em phải nộp, báo cáo với phụ huynh những thay đổi trong tiền học phí. Để tránh tình trạng một số em lấy tiền cha mẹ cho nạp tiền học để dùng vào những mục đích khác. - GVCN cũng cho phụ huynh các em số điện thoại và lưu số máy các phụ huynh nhằm thông báo nhanh chóng những biểu hiện, hành vi của các em ở trường học mà giáo viên cho là cần thiết. GVCN lớp còn nhận xét tình hình học tập, tác phong của các em trong kì qua, đặc biệt là chỉ ra những em cá biệt, giúp đỡ gia đình giáo dục các em ấy. - Vì đặc điểm của trường dân lập nên trong các cuộc họp phụ huynh GVCN cũng công khai đề nghị gia đình các em ủng hộ một số tiền nhỏ để trường nâng cấp cơ sở vật chất - GVCN lớp cũng tư vấn, bồi dưỡng cho cha mẹ các em về kiến thức, tâm lí lứa tuổi học trò và các phương pháp giáo dục để phụ huynh cùng nhà trường phối hợp giáo dục con em mình hiệu quả hơn. Buổi họp phụ huynh ở trường II. GVCN lớp phối hợp với chi hội cha mẹ học sinh Chi hội cha mẹ học sinh là tổ chức của các bậc phụ huynh có con cùng học một lớp. Hoạt động của chi hội nhằm tổ chức, tập hợp tất cả cha mẹ của các em học sinh thành một lực lượng giáo dục thống nhất, cùng nhà trường, cùng GVCN thực hiện mục tiêu, nội dung, yêu cầu giáo dục. Đồng thời còn giúp nhà trường và GVCN giải quyết những khó khăn trong quá trình giáo dục con em. Do đặc điểm hoạt động như thế nên GVCN là người chủ động trực tiếp tổ chức sự phối hợp giáo dục giữa nhà trường, gia đình, xã hội. Vào đầu năm học, khi lập kế hoạch giáo dục lớp, giáo viên chủ nhiệm đồng thời dự kiến nội dung hoạt động của chi hội phụ huynh, đặt ra yêu cầu, nhiệm vụ giáo dục gia đình. - GVCN giúp BCH chi hội xây dựng kế hoạch hoạt động của chi hội nhằm thực hiện yêu cầu giáo dục nhà trường. - GVCN triệu tập họp ban chấp hành chi hội cha mẹ học sinh, tổ trưởng tổ phụ huynh học sinh nhằm nắm thông tin, kết quả rèn luyện, tinh thần học tập của con em trong địa phương, ở gia đình, cung cấp thông tin về kết quả học tập của lớp, những học sinh tiêu biểu ở các địa bàn III. Hình thức phối hợp của GVCN với các Đoàn thể, chính quyền địa phương Thực chất đây là quá trình phối hợp giáo dục với xã hội của nhà trường mà GVCN là người trực tiếp tổ chức thực hiện nhằm phát huy sức mạnh của mọi nguồn lực, thực hiện xã hội hóa giáo dục học sinh lớp mình làm chủ nhiệm. - GVCN cùng các cơ quan, đoàn thể tổ chức cho học sinh những chương trình như : phòng chống ma túy, tuyên truyền về cách phòng chống HIV/AIDS, phòng chống các tệ nạn xã hội - GVCN còn phối hợp với các lực lượng xã hội nhằm giáo dục cá biệt với từng học sinh nhằm đảm bảo yêu cầu, mức độ, cường độ tác động. Mặt khác GVCN còn tổ chức cho các em tham gia các hoạt động tập thể để tận dụng những ưu điểm, thế mạnh của các em. CHƯƠNG V VẤN ĐỀ LẬP KẾ HOẠCH CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Công tác chủ nhiệm lớp là một công tác khó khăn, vất vả và đòi hỏi sự làm việc khoa học. tránh tình trạng tùy hứng, tùy tiện, thiếu kế hoạch. Vì thế các GVCN ở trường Ngô Trí Hòa đã tuân thủ việc thực hiện các bước sau: I. Dự kiến kế hoạch chủ nhiệm GVCN nắm rõ kế hoạch, chương trình giáo dục chung của nhà trường và nắm rõ tình hình cụ thể của lớp chủ nhiệm và đặt ra những yêu cầu cho từng giai đoạn. Chẳng hạn như : trong học kì này sẽ cố gắng phấn đấu cùng tập thể lớp đạt bao nhiêu phần trăm học sinh học lực khá, giỏi, dự kiến bao nhiêu em tham gia cuộc thi HSG Tỉnh, bao nhiêu % học sinh đạt hạnh kiểm tốt, khá, trung bình để cố gắng thực hiện đúng chỉ tiêu II. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm Sau khi phác thảo kế hoạch chủ nhiệm, GVCN tranh thủ ý kiến của đồng nghiệp, đặc biệt là đội tự quản của lớp để đưa ra sự thống nhất trong một số nội dung. Kế hoạch chủ nhiệm được xây dựng theo mẫu sau: Các Giai Đoạn chính Trọng Điểm Giáo Dục Các Hoạt Động Cụ thể Yêu cầu Hình Thức Hoạt Động Người Phụ trách Dự Kiến Kết Quả Ghi chú III. Chỉ đạo tập thể học sinh thực hiện kế hoạch GVCN phổ biến cho lớp công tác và thống nhất quyết tâm thực hiện kế hoạch. Đồng thời cũng chuẩn bị các điều kiện vật chất, kĩ thuật để thực hiện các hoạt động. GVCN còn phối hợp với đội tự quản của lớp thực hiện, điều hành công việc và theo dõi, đôn đốc việc thực hiện của các em. Khi kết thúc một công việc, GVCN tổng kết, đánh giá, phân tích ưu điểm, hạn chế để rút kinh nghiệm. Ngoài ra còn khuyến khích các cá nhân làm tốt và phê bình những ai thiếu tích cực, chây lười, ỉ lại. CHƯƠNG VI THUẬN LỢI VÀ KHÓ KHĂN TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP Ở TRƯỜNG THPT DL NGÔ TRÍ HOÀ I. Thuận lợi Công tác chủ nhiệm lớp ở trường Ngô Trí Hòa luôn được sự quan tâm, hướng dẫn, chỉ đạo từ phía BGH nhà trường. Bên cạnh đó thì BGH nhà trường cũng có những biện pháp giải quyết kịp thời những vướng mắc, thiếu sót trong công tác chủ nhiệm lớp, giúp cho GVCN có thể tự tin làm tốt công tác của mình. Đa số thầy cô chủ nhiệm lớp là những người năng động, nhiệt tình và luôn có ý thức trau dồi, học hỏi, động viên, giúp đỡ nhau trong công tác quản lí học sinh. Hơn nữa, các GVCN luôn có ý thức trách nhiệm tốt đối với công tác chủ nhiệm lớp. Bên cạnh sự giúp đỡ của BGH nhà trường thì trong công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT DL Ngô Trí Hòa cũng có sự giúp đỡ không nhỏ của các em học sinh, của phụ huynh các em. Điều đó khiến cho GVCN có thêm động lực để làm tốt hơn nữa vai trò của mình. II. Khó khăn Đa số đội ngũ giáo viên ở trường còn trẻ nên kinh nghiệm thực tiễn chưa nhiều, một số giáo viên chưa biết cách liên kết với cán sự lớp để xây dựng đội ngũ tự quản. Các em học sinh vì điều kiện đi lại quá xa nên hầu như các phong trào, hoạt động ngoài giờ các em đều ít có điều kiện tham gia. Phần lớn các em là con của những gia đình nông dân nên việc thu hoc phí hàng tháng là điều làm các giáo viên rất mất thời gian. Một số GVCN còn chưa nắm vững lí thuyết về nhiệm vụ của người chủ nhiệm mà còn quản lí theo kinh nghiệm. Ngoài những khó khăn nếu trên thì sự phát triển của kinh tế thị trường cũng ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giáo dục. Một mặt, đời sống của người dân được nâng cao hơn, mặt khác cũng gây ra nhiều yếu tố tiêu cực như: các tệ nạn xã hội bùng phát, xuất hiện những yếu tố độc hại như sách báo, tranh ảnh đồi trụy, băng đĩa lậu là những liều thuốc độc cho thế hệ trẻ. Các em học sinh trong trường còn chưa có ý thức cá nhân, còn hay gây sự, đánh nhau hoặc bị tiêm nhiễm những thói xấu do bạn bè rủ rê…Những tiêu cực trên đòi hỏi người GVCN lớp phải sáng suốt, nắm được tâm lí học sinh để có những biện pháp triệt để, hướng học sinh vào con đường đúng đắn. III. Một số biện pháp nhằm nâng cao công tác chủ nhiệm lớp ở trường THPT DL Ngô Trí Hòa Từ nội dung và phương pháp giáo dục học sinh mà các GVCN lớp đã thực hiện được ở trường Ngô Trí Hòa cho thấy trong công tác chủ nhiệm lớp ở đây về những mặt được thì vẫn còn tồn tại những hạn chế. Điều này cần phải có sự chung tay giúp sức của đội ngũ giáo viên và tập thể học sinh, sự đóng góp ý kiến của giáo viên bộ môn. GVCN phải có kế hoạch cụ thể trước khi tiến hành một hoạt động nào đó, và nhất là phải tranh thủ được sự quan tâm, chỉ đạo, hướng dẫn của BGH nhà trường. Cán bộ lớp phải là cầu nối để có thể giúp người chủ nhiệm hiểu được từng thành viên trong lớp. Sau khi kết thúc một kì học hay một hoạt động nào đó thì GVCN cần hội ý, đánh giá kết quả đạt được và đề ra hướng sáng tạo mới cho học sinh. Xuất phát từ nhận định trên thì BGH nhà trường cũng như tổ GVCN đã đưa ra một số biện pháp sau đây nhằm nâng cao công tác chủ nhiệm lớp : Biện pháp 1 : Thực hiện tốt công tác chủ nhiệm, xây dựng cho mình đội ngũ cán sự lớp hoàn chỉnh như : - Theo dõi, đôn đốc việc học tập, thực hiện nội quy đối với tập thể lớp và các thành viên trong lớp, tức là ban cán sự lớp phải thay mặt GVCN quản lí lớp trong việc thực hiện nội quy và học tập của lớp. - Tổ chức cho lớp tham gia đầy đủ các phong trào của đoàn thể và nhà trường tổ chức, sẽ tạo ra hoạt động sáng tạo cho học sinh, giúp các em đoàn kết, giúp đỡ nhau hơn. - Giải quyết những vướng mắc còn tồn tại, những việc phát sinh khác của lớp, giữ vững đoàn kết nội bộ trong lớp Biện pháp 2 : Tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, giám sát học sinh bỏ giờ, bỏ tiết, vi phạm nội quy, quy chế của nhà trường, có những biện pháp xử lí nghiêm khắc, đúng mực và dứt khoát đối với học sinh vi phạm có hệ thống. Bên cạnh đó cần tuyên dương, khen thưởng xứng đáng đúng người, đúng việc để cổ vũ tinh thần cho các cá nhân, tập thể có thành tích nhất định trong các phpng trào. Ngoài ra còn thực hiện những biện pháp vừa cứng rắn, vừa mềm dẻo trong khi giáo dục học sinh, tránh trường hợp để các em rơi vào bước đường cùng. Biện pháp 3 : Tăng cường công tác chỉ đạo, giao nhiệm vụ cho cá nhân hoặc tập thể chi Đoàn. GVCN theo dõi, kiểm tra, giám sát khi thực hiện biên pháp này thì sẽ tạo cho học sinh cách tự lập, biết giải quyết công việc khi GVCN vắng mặt. Qua đó cũng hình thành cho học sinh tâm thế sẵn sang đối đầu với những thử thách mới và cách xử lí những tình huống có thể xảy ra. Biện pháp 4 : Thường xuyên đổi mới nội dung, hình thức sinh hoạt Đoàn cho thật phù hợp với yêu cầu hiện nay. Khi tổ chức không nên theo định kì mà phải làm thường xuyên, liên tục để rèn luyện cho các em kĩ năng thuần thục. Đối với biện pháp này sẽ giúp cho học sinh năng nổ hơn trong các phong trào Đoàn, tạo tính mạnh dạn và khả năng giao tiếp. Tuy nhiên, nếu như thường xuyên tổ chức các hoạt động sẽ làm ảnh hưởng đến việc học tập của các em, học sinh ở xa nếu tham gia nhiều sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, nhà trường cũng phải bỏ ra kinh phí lớn. Nên GVCN cung với BCH Đoàn trường cần có những hoạt động vào các thời điểm mà việc học của các em chưa quá nặng, đối với học sinh cuối cấp thì có thể giảm bớt các hoạt động để các em có thể tập trung ôn thi. C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ I. Kết luận Qua việc tìn hiểu nội dung và phương pháp giáo dục học sinh của các GVCN lớp ở trường THPT DL Ngô Trí Hòa nhìn chung có những mặt tốt. Tuy nhiên còn cần phải trau dồi hơn nữa những mặt mạnh và hạn chế các mặt còn yếu để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp và hiệu quả học tập của học sinh. Đội ngũ GVCN lớp nói riêng và các thầy cô giáo trong trường nói chung đều luôn tâm huyết với nghề, quan tâm và giúp đỡ học sinh về học tập cũng như trong các hoạt động. Các thầy cô luôn phát hiện kịp thời, tìm hiểu nguyên nhân và đề ra những phương pháp tác động sư phạm phù hợp với các em. BGH trường xứng đáng là đầu tàu của trường, luôn quan tâm và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho học sinh trong trường, có sự chỉ đạo, giúp đỡ các GVCN trong công tác. II. Kiến nghị 1. Đôí với Sở GD – ĐT Tỉnh Sở GD – ĐT Tỉnh Nghệ An phải thường xuyên trao đổi với BGH nhà trường về công tác chủ nhiệm lớp cũng như chất lượng giáo dục, qua đó tìm ra ưu điểm và hạn chế để qua đó có thể đưa ra những biện pháp khắc phục hữu hiệu. Sở GD – ĐT Tỉnh Nghệ An phải đóng góp ý kiến giúp trường Ngô Trí Hòa ngày càng hoàn thiện hơn công tác chủ nhiệm 2. Đối với BGH nhà trường Phải luôn quan tâm sâu sắc hơn nữa đến đội ngũ giáo viên, đến chất lượng giáo dục. Cần tổ chức các buổi giao lưu, học hỏi kinh nghiệm cho các GVCN và học sinh của các trường trên địa bàn Có chính sách hỗ trợ về mặt tiền lương, tiền thưởng để các GVCN có thể yên tâm công tác tốt ở trường. 3. Đối với GVCN GVCN là người trực tiếp quản lí học sinh, dạy các em không chỉ là tri thức văn hóa mà còn cả cách làm người, làm chủ tương lai. Vì vậy, người GVCN phải là người công dân tốt, gương mẫu, có lòng yêu thương đối với học sinh – sản phẩm giáo dục của mình. GVCN chủ động tiếp xúc với phụ huynh các em, đặc biệt là các gia đình có hoàn cảnh quá khó khăn, neo đơn, qua đó giúp học sinh gần gũi với giáo viên hơn GVCN tránh tâm lí coi mình là cố vấn, chỉ có mặt khi cần thiết mà phải luôn phối hợp với học sinh tạo cho các em sự yên tâm khi thấy giáo viên luôn đồng hành với mình. 4. Đối với gia đình học sinh Thường xuyên phối hợp với GVCN quản lí con em mình, quan tâm, động viên các em nhiều hơn 5. Đối với chính quyền địa phương Thường xuyên tổ chức các hoạt động xã hội mang tính chất lành mạnh để lôi kéo học sinh tham gia như : bảo vệ an ninh trật tự của xóm, giữ gìn thôn xóm sạch đẹp. Có chính sách khen thưởng vào đầu năm học cho những em có thành tích học tập cao. TÀI LIỆU THAM KHẢO Đặng Vũ Hoạt, Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường THPT Lê Văn Hồng, Tâm lí học lứa tuổi và tâm lí học sư phạm Hà Thế Ngữ, Đặng Vũ Hoạt, Giáo dục học tập 2, NXB GD, 1988 Hà Nhật Thăng, Thực hành tổ chức hoạt động giáo dục, NXB GD, 1998 Nguyễn Sinh Huy, Nguyễn Văn Lê, Giáo dục học đại cương, NXB GD, 1997 Luật giáo dục quốc gia 1998 Hà Nhật Thăng, Lê Tiến Hùng, Tổ chức hoạt động giáo dục, NXB GD, 1995 Chu Trọng Tuấn, Hoàng Trung Chiến, Giáo dục học 3, Đại học Vinh, 2006 MỤC LỤC Trang