Báo cáo Tốt nghiệp- Hoàn thiện phương pháp phân tích cơ bản trong đầu tư chứng khoán ở Việt Nam

ện các PTCB đòi hỏi các thông tin cần thiết phải cập nhật hàng ngày, và ngay cả khi đã có các số liệu thống kê của các cơ quan có trách nhiệm thì một thực trạng không thể phủ nhận ở Việt Nam là chất lượng của các con số cũng chưa được đảm bảo. Vì vậy, hiện tại các hoạt động PTCB trong ĐTCK xảy ra hàng ngày các chuyên gia PTCB thường dựa vào kiến thức, kinh nghiệm của mình để đánh giá về nền kinh tế, các ngành kinh doanh nói chung. Mặt khác, đối với việc thu thập thông tin về công ty cũng khá khó khăn, đối với các công ty niêm yết thường xảy ra tình trạng công bố thông tin chưa đầy đủ và chậm trễ, thông tin công bố không theo một form chuẩn nên thông tin không thể sử dụng ngay được mà phải qua một công đoạn xử lý số liệu phức tạp và mất nhiều thời gian. Đối với thông tin về các công ty niêm yết đã vậy, thông tin về các công ty chưa niêm yết còn gặp nhiều khó khăn hơn. Mặt khác, mặc dù việc phân tích tài chính DN là việc làm quan trọng nhất khi xem xét, đánh giá một DN nhưng trên thực tế bản thân các DN vẫn còn rất coi nhẹ việc này. Tỷ lệ DN thường xuyên tham gia công tác phân tích tài chính còn chưa nhiều, chỉ thường tập trung ở những công ty lớn, công ty nhà nước hoặc những công ty có vốn đầu tư nước ngoài. Số còn lại hầu như không tham gia công tác này. Mặt khác, hầu hết DN thường dùng chính các nhân viên Phòng Tài chính - Kế toán để kiêm nhiệm thực hiện công tác phân tích tài chính, mà chưa có nhân sự chuyên trách cho công tác này. Điều đó làm cho ảnh hưởng lớn đến chất lượng của công tác phân tích tài chính làm cho tính chuyên nghiệp trong phân tích tài chính chưa cao, dẫn đến chất lượng phân tích thấp; Kết quả và báo cáo phân tích tài chính không mang tính khách quan, vì các thông tin chủ yếu dùng trong phân tích tài chính là các thông tin kế toán; Không phát hiện ra các sai phạm trong thông tin, dẫn đến kết quả phân tích không chính xác... và như vậy sẽ trực tiếp tác động đến chất lượng của công tác PTCB (nội dung phân tích công ty) trong hoạt động ĐTCK ở Việt Nam. Hai là, hiện nay hoạt động PTCB trong ĐTCK ở Việt Nam đã được chú trọng hơn rất nhiều, tuy nhiên hoạt động này diễn ra không đồng bộ, việc phân tích nền kinh tế và phân tích ngành thường không được coi trọng đúng mức, ngay cả việc phân tích công ty cũng còn rất nhiều bất cập, chỉ chú trọng chủ yếu vào việc phân tích tình hình hoạt động tài chính của công ty, còn các nội dung khác chưa đáp ứng đầy đủ theo yêu cầu cần có, như việc phân tích bộ máy tổ chức của công ty, chưa chú trọng đến trình độ, năng lực của các thành viên trong công ty. Ba là, trình độ nhân lực thực hiện hoạt động PTCB trong ĐTCK tại Việt Nam còn nhiều hạn chế. Mặc dù có nhiều trường đại học kinh tế, nước ta hiện vẫn đang rất thiếu đội ngũ chuyên gia phân tích kinh tế - nguồn nhân lực rất cần thiết trong bối cảnh hội nhập tổ chức thương mại thế giới (WTO). Thị trường lao động hiện nay đang rất thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, trong đó rất thiếu các chuyên gia phân tích kinh tế, tức là lực lượng đảm nhiệm việc phân tích các yếu tố kinh tế vĩ mô, các chính sách kinh tế, các ngành kinh doanh, và tài chính công ty… Chẳng hạn như, đối với việc phân tích ngành, nhân lực thực hiện phân tích còn gặp phải một số sai lầm, chưa vượt qua được tư duy quản lý theo kiểu cảm tính và tùy tiện, trong phân tích chuỗi cạnh tranh của ngành, người ta thường có xu hướng dựa trên những yếu tố, những khái niệm đã được thừa nhận để nhận diện và đánh giá các nhân tố tạo ra giá trị (ví dụ trước đây người ta không coi trọng yếu tố thương hiệu, nhưng nay nó lại trở thành câu cửa miệng khi nói về sức cạnh tranh), mà không phát hiện và thừa nhận kịp thời các xu hướng hoặc nhân tố mới (ví dụ sự tăng trưởng nhanh chóng của nhóm khách hàng tuổi teen). Trong phân tích cạnh tranh ngành, thường có xu hướng đưa ra các yếu tố mà mình ưa thích để so sánh, bỏ qua các yếu tố không ưa thích (vì cho rằng nó không chính yếu). Mặt khác, một đặc điểm nổi bật trong hoạt động ĐTCK ở Việt Nam là các NĐT thường đầu tư theo phong trào và phương thức đầu tư của phần đông các NĐT là khi chỉ số giá chứng khoán tăng thì ào ào mua vào, khi chỉ số chứng khoán xuống thì lại có phong trào “bán tháo” để cắt lỗ, bên cạnh đó tâm lý và hành vi của các NĐT trên TTCK Việt Nam còn phụ thuộc rất nhiều vào động thái của các NĐT nước ngoài và các NĐT lớn, NĐT nước ngoài gần như đã trở thành người điều khiển giá trên TTCK hiện nay. Vì vậy, hoạt động phân tích chứng khoán nói chung, PTCB nói riêng thường không được xem trọng. Bốn là, đặc trưng của PTCB là dựa trên rất nhiều ý kiến chủ quan, những ước lượng, dự đoán (chẳng hạn như những đánh giá về ngành kinh doanh, những giả định về tình trạng hoạt động của công ty) nên những PTCB cũng mang khá nhiều tính chủ quan – đây là hạn chế lớn nhất của PTCB. Trong khi đó, tính kết hợp của PTCB với các phương pháp phân tích khác chưa cao, vì vậy chưa làm giảm được tính chủ quan của PTCB, làm cho việc sử dụng phương pháp này trở nên hiệu quả hơn, đưa ra được các quyết định đúng đắn hơn trong ĐTCK tại Việt Nam. Năm là, các thiết bị công nghệ phần cứng cũng như phần mềm phục vụ cho hoạt động PTCB còn nhiều hạn chế, chưa hỗ trợ tốt cho hoạt động này, điều đó cũng làm cho chất lượng và tính kịp thời của hoạt động PTCB bị hạn chế, ngay cả ở các CTCK cũng chưa có phần mềm tự động cập nhật số liệu phục vụ hoạt động PTCB, nhân viên PTCB phải mất rất nhiều thời gian cho việc cập nhật và xử lý số liệu, khiến cho chất lượng của PTCB bị ảnh hưởng. CHƯƠNG 3: HOÀN THIỆN PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH CƠ BẢN TRONG ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN TẠI VIỆT NAM 3.1. Những tác động từ môi trường vĩ mô đến TTCK Việt Nam 3.1.1. Những tác động từ nền kinh tế trong nước 3.1.1.1. Những thành tựu của nền kinh tế Trong nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m nay, nÒn kinh tÕ n­íc ta liªn tiÕp ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc ë c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc, song víi sù chØ ®¹o s¸t sao, quyÕt liÖt cña ChÝnh phñ, sù phÊn ®Êu cao cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp vµ c¸c doanh nghiÖp, ®Õn nay, mÆc dï cßn nhiÒu khã kh¨n, song t×nh h×nh kinh tÕ vÜ m« (tiÒn tÖ, tû gi¸, l¹m ph¸t...) trong c¸c th¸ng gÇn ®©y cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc. ChØ sè gi¸ ®· t¨ng chËm l¹i vµ th¸ng sau thÊp h¬n th¸ng tr­íc; tû gi¸ gi÷a ®ång ViÖt Nam víi ®« la Mü æn ®Þnh h¬n; mét sè chØ tiªu ®¹t kh¸ so víi cïng kú, nhiÒu mÆt ho¹t ®éng x· héi cã tiÕn bé. Nh÷ng kÕt qu¶ næi bËt trong 9 th¸ng ®Çu n¨m nh­ sau: Mét lµ, tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ 9 th¸ng ®¹t kho¶ng 6,52% (quý I t¨ng 7,4%; quý II t¨ng 5,82%, quý III t¨ng 6,55%), tuy cßn thÊp h¬n tèc ®é t¨ng GDP cña cïng kú n¨m 2007 nh­ng trong bèi c¶nh t×nh h×nh kinh tÕ vÜ m« cã nhiÒu khã kh¨n th× ®©y lµ mét kÕt qu¶ kh¶ quan, phï hîp víi c¸c biÖn ph¸p kiÒm chÕ l¹m ph¸t, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« cña ChÝnh phñ; nhÊt lµ tèc ®é t¨ng GDP cña quý III ®· cao h¬n GDP cu¶ quý II. Hai lµ, c¸c ngµnh dÞch vô ®¹t kÕt qu¶ kh¸ tèt, ®· gãp phÇn n©ng møc t¨ng tr­ëng chung cña nÒn kinh tÕ. Gi¸ trÞ gia t¨ng cña ngµnh dÞch vô 9 th¸ng ®Çu n¨m t¨ng 7,23%, cao h¬n møc t¨ng GDP; c¸c ngµnh dÞch vô cã gi¸ trÞ cao (vËn t¶i, b­u ®iÖn, du lÞch, y tÕ, gi¸o dôc...) ®­îc khai th¸c vµ ®¸p øng tèt h¬n yªu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. Ba lµ, trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t vÒ thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶ nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vÉn duy tr× ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, t¨ng 39% so víi cïng kú; nhËp siªu gi¶m dÇn. Bèn lµ, thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt. So víi 9 th¸ng ®Çu n¨m tr­íc, sè vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thùc hiÖn t¨ng 37%; vèn ®¨ng ký cÊp míi vµ t¨ng thªm t¨ng gÊp 5 lÇn N¨m lµ, mét sè lÜnh vùc x· héi nh­ v¨n hãa, gi¸o dôc, y tÕ, b¶o trî x· héi... cã nhiÒu tiÕn bé C¸c chØ tiªu chñ yÕu trong 9 th¸ng ®Çu n¨m 2008 ®¹t ®­îc nh­ sau: C¸c chØ tiªu chñ yÕu 9 th¸ng n¨m 2007 9 th¸ng n¨m 2008 Tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP (%) 8,16 6,52 Kim ng¹ch xuÊt khÈu (tû USD) 34,9 48,6 Kim ng¹ch nhËp khÈu (tû USD) 43,4 64,4 Vèn FDI thùc hiÖn (triÖu USD) 5.900 8.100 Vèn FDI cÊp míi vµ t¨ng thªm (triÖu USD) 9.607 57.124 ChØ sè gi¸ tiªu dïng vµ dÞch vô (%) 7,3 21,8 Nguồn: Vụ Tổng hợp Kinh tế quốc dân - Bộ Kế hoạch và đầu tư Trong lÜnh vùc tµi chÝnh, tiÒn tÖ, gi¸ c¶ cã chuyÓn biÕn tÝch cùc. Tæng thu ng©n s¸ch nhµ n­íc tõ ®Çu n¨m ®Õn hÕt 15/9 ®¹t 292,3 ngh×n tû ®ång, b»ng 90,5% dù to¸n n¨m; trong ®ã thu néi ®Þa ®¹t 160,5 ngh×n tû ®ång, b»ng 84,8% dù to¸n n¨m, thu tõ dÇu th« ®¹t 56,4 ngh×n tû ®ång, b»ng 86,0% dù to¸n, thu tõ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®¹t 71,6 ngh×n tû ®ång, b»ng 111,0% dù to¸n. Trong thu néi ®Þa, thu tõ khu vùc kinh tÕ quèc doanh ®¹t 52,4 ngh×n tû ®ång, b»ng 83,0% dù to¸n n¨m; thu tõ khu vùc doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®¹t 30,1 ngh×n tû ®ång, b»ng 75,0% dù to¸n n¨m; thu thuÕ c«ng th­¬ng nghiÖp ngoµi quèc doanh ®¹t 29,8 ngh×n tû ®ång, b»ng 77,7% dù to¸n n¨m; thu tõ thuÕ thu nhËp ®èi víi ng­êi cã thu nhËp cao ®¹t 8,6 ngh×n tû ®ång, b»ng 105,6% dù to¸n n¨m; thu phÝ x¨ng dÇu ®¹t 3,4 ngh×n tû ®ång, b»ng 68,3% dù to¸n n¨m; thu phÝ, lÖ phÝ ®¹t 3,6 ngh×n tû ®ång, b»ng 72,8% dù to¸n n¨m. Tæng chi ng©n s¸ch nhµ n­íc tõ ®Çu n¨m ®Õn 15/9 ­íc ®¹t 311,2 ngh×n tû ®ång, b»ng 78% dù to¸n n¨m, trong ®ã chi ®Çu t­ ph¸t triÓn ®¹t 68,4 ngh×n tû ®ång, b»ng 68,6% dù to¸n n¨m (riªng chi ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n ®¹t 62,3 ngh×n tû ®ång, b»ng 64,8% dù to¸n n¨m); chi th­êng xuyªn ®¹t 184,2 ngh×n tû ®ång, b»ng 77,7% dù to¸n n¨m; chi tr¶ nî vµ viÖn trî ®¹t 38,8 ngh×n tû ®ång, b»ng 75,8% dù to¸n n¨m. Trong th¸ng 9 t×nh h×nh tiÒn tÖ dÇn ®i vµo æn ®Þnh, nhiÒu ng©n hµng th­¬ng m¹i ®· h¹ møc l·i suÊt huy ®éng vµ cho vay. Tæng ph­¬ng tiÖn thanh to¸n ®Õn 30 th¸ng 9 t¨ng 1,34% so víi 31 th¸ng 8 vµ t¨ng 6,54% so víi 31/12/2007. TiÒn mÆt l­u th«ng ngoµi hÖ thèng ng©n hµng t¨ng 2,15% so víi th¸ng 8/2008 vµ t¨ng 13,7% so víi cuèi n¨m 2007. Nguån vèn huy ®éng ®Õn 30 th¸ng 9 t¨ng 1,2% so víi 31 th¸ng 8 vµ t¨ng 11% so víi 31/12/2007; trong ®ã tiÒn göi b»ng VN§ t¨ng 6,3%, b»ng ngo¹i tÖ t¨ng 27,0%. D­ nî cho vay toµn nÒn kinh tÕ ®Õn 30/9 t¨ng 1,06% so víi 31 th¸ng 8 vµ t¨ng 19,25% so víi 31/12/2007. Gi¸ tiªu dïng: ChØ sè gi¸ tiªu dïng th¸ng 9 so víi th¸ng 8 t¨ng 0,18%, lµ møc t¨ng thÊp nhÊt so víi nhiÒu th¸ng gÇn ®©y. ChØ sè gi¸ vµng vµ ®« la Mü cïng gi¶m víi møc gi¶m t­¬ng øng lµ 6,36% vµ 0,75%. ChØ sè gi¸ th¸ng 9 t¨ng thÊp tr­íc hÕt lµ do kÕt qu¶ cña hµng lo¹t biÖn ph¸p kiÒm chÕ l¹m ph¸t ®ång bé vµ quyÕt liÖt cña ChÝnh phñ, ®Æc biÖt chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ ®· ph¸t huy t¸c dông; bªn c¹nh ®ã lµ t×nh h×nh gi¸ c¶ quèc tÕ ®· thuËn lîi h¬n, nh­ gi¸ dÇu, gi¸ l­¬ng thùc, gi¸ mét sè lo¹i nguyªn liÖu gi¶m so víi tr­íc. Thùc hiÖn vèn ®Çu t­ tõ Ng©n s¸ch Nhµ n­íc 9 th¸ng ®¹t 71.440 ngh×n tû ®ång, b»ng 71,6% kÕ ho¹ch n¨m. Vèn tÝn dông ®Çu t­: TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 9 n¨m 2008 nguån vèn tÝn dông ®Çu t­ thùc hiÖn ®¹t 25,6 ngh×n tû ®ång, b»ng 59,7% kÕ ho¹ch n¨m, trong ®ã nguån vèn trong n­íc cho vay theo kÕ ho¹ch chØ ®¹t 9,6 ngh×n tû ®ång b»ng 35,7% kÕ ho¹ch n¨m. Nguån vèn ODA cho vay l¹i ®¹t 5 ngh×n tû ®ång, b»ng 55,6% kÕ ho¹ch n¨m, riªng d­ nî b×nh qu©n hç trî xuÊt khÈu ®¹t 9,3 ngh×n tû ®ång, b»ng 116,2% kÕ ho¹ch n¨m. Thu hót vèn ODA: Tõ ®Çu n¨m ®Õn ngµy 23/9/2008, nguån vèn ODA ®­îc hîp thøc ho¸ th«ng qua c¸c hiÖp ®Þnh ký kÕt víi c¸c nhµ tµi trî ®¹t tæng gi¸ trÞ 1.826 triÖu USD, trong ®ã vèn vay ®¹t 1.642 triÖu USD vµ vèn viÖn trî kh«ng hoµn l¹i ®¹t 184 triÖu USD. TÝnh chung 9 th¸ng ®Çu n¨m 2008, gi¸ trÞ gi¶i ng©n ODA ®¹t 1.415 triÖu USD, b»ng 74,5% kÕ ho¹ch gi¶i ng©n n¨m 2008, trong ®ã vèn vay ®¹t 1.227 triÖu USD, vèn viÖn trî ®¹t 188 triÖu USD. Vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi thùc hiÖn trong th¸ng 9 ®¹t 1.100 triÖu USD, n©ng tæng sè vèn ®Çu t­ thùc hiÖn 9 th¸ng lªn gÇn 8.100 triÖu USD, trong ®ã vèn ®Çu t­ cña n­íc ngoµi thùc hiÖn ®¹t 6,5 tû USD, t¨ng 37,3% so víi cïng kú. Tæng vèn cña dù ¸n cÊp phÐp míi vµ vèn ®¨ng ký t¨ng thªm cña c¸c dù ¸n ®ang ho¹t ®éng trong th¸ng 9 ®¹t 9.966 triÖu USD (vèn cÊp phÐp míi lµ 9.944 triÖu USD; vèn t¨ng thªm lµ 22 triÖu USD). TÝnh chung 9 th¸ng n¨m 2008, sè vèn cÊp phÐp míi vµ t¨ng thªm ®¹t 57.124 triÖu USD, t¨ng 398,5% so víi cïng kú; trong ®ã vèn ®Çu t­ cÊp phÐp míi lµ 56.268 triÖu USD víi 885 dù ¸n, t¨ng 472% vÒ vèn vµ gi¶m 20% vÒ sè dù ¸n so víi cïng kú n¨m tr­íc; vèn t¨ng thªm ®¹t 855,7 triÖu USD víi 225 l­ît dù ¸n. 3.1.1.2. Những khó khăn của nền kinh tế MÆc dï nÒn kinh tÕ b­íc ®Çu ®· v­ît qua ®­îc khã kh¨n, tèc ®é t¨ng GDP cña Quý III cao h¬n quý II nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña 9 th¸ng ®Çu n¨m míi ®¹t 6,52%, ch­a ®¹t môc tiªu cña kÕ ho¹ch Quèc héi ®· ®iÒu chØnh xuèng lµ 7%. Gi¸ c¶ ®Çu vµo cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh t¨ng cao g©y ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp 9 th¸ng ®Çu n¨m 2008 t¨ng 16,0% nh­ng tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng chØ ®¹t 8,9% (tû lÖ t­¬ng øng cña n¨m 2007 lµ 17,1% vµ 10,05%). Thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ ®· ph¸t huy t¸c dông trong viÖc kiÒm chÕ l¹m ph¸t, tuy nhiªn còng t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ. C¸c ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh ®ang ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu khã kh¨n th¸ch thøc do thiÕu vèn, l·i suÊt vay ng©n hµng cao, gi¸ nguyªn liÖu s¶n xuÊt ®øng ë møc cao lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm. Do vËy, cïng víi viÖc tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch th¾t chÆt tiÒn tÖ ®Ó kiÒm chÕ l¹m ph¸t, cÇn cã sù ®iÒu chØnh linh ho¹t ®Ó hç trî doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn l¹m ph¸t ®ang ®­îc kiÓm so¸t. ChØ sè gi¸ tiªu dïng 9 th¸ng ®Çu n¨m t¨ng cao víi møc 21,87%, trong khi 3 th¸ng cuèi n¨m thÞ tr­êng trong n­íc cßn tiÒm Èn nh÷ng yÕu tè g©y biÕn ®éng gi¸ do nguyªn vËt liÖu trªn thÞ tr­êng thÕ giíi, nhÊt lµ gi¸ x¨ng dÇu vµ nh÷ng vËt t­ ®Çu vµo chñ yÕu vÉn diÔn biÕn phøc t¹p sÏ t¹o søc Ðp t¨ng gi¸, ¶nh h­ëng ®Õn s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh©n d©n. ViÖc gi¶i ng©n vèn ®Çu t­, nhÊt lµ vèn tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®¹t thÊp. Tæng vèn ®Çu t­ gi¶i ng©n tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc cña c¸c bé, ngµnh ®Þa ph­¬ng trong 8 th¸ng ®Çu n¨m míi ®¹t 40.479 tû ®ång, b»ng 47% kÕ ho¹ch; 9 th¸ng ®Çu n¨m gi¶i ng©n ­íc ®¹t 46,657 tû ®ång, b»ng 54,2% kÕ ho¹ch. §èi víi vèn tr¸i phiÕu ChÝnh phñ, theo b¸o c¸o cña Kho b¹c Nhµ n­íc, sè vèn gi¶i ng©n tr¸i phiÕu ChÝnh phñ hÕt th¸ng 8 n¨m 2008 ®¹t 10.402,5 tû ®ång, b»ng 36% kÕ ho¹ch. Gi¸ tiªu dïng b×nh qu©n 9 th¸ng ®Çu n¨m t¨ng ®Õn 22,76% nªn søc mua thùc tÕ cña d©n c­ gi¶m râ rÖt (tæng møc l­u chuyÓn hµng hãa b¸n lÎ 9 th¸ng t¨ng 30,1% nh­ng nÕu trõ yÕu tè gi¸ th× chØ t¨ng trªn 6%). 3.1.1.3. Những tác động của nền kinh tế trong nước đến TTCK Việt Nam MÆc dï cã nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh nh­ng nh×n chung trong giai ®o¹n võa qua nÒn kinh tÕ ViÖt Nam vÉn ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao, vµ høa hÑn trong thêi gian tíi xu h­íng t¨ng tr­ëng vÉn lµ xu h­íng chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam bÊt chÊp nh÷ng trë ng¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn do nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®­a l¹i. Víi nhËn ®Þnh ®ã, ng­êi viÕt bµi cho r»ng trong thêi gian tíi mÆc dï TTCK ViÖt Nam sÏ khã cã thÓ ®¹t ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ ho¹t ®éng nhén nhÞp nh­ giai ®o¹n 2006 – 2007, nh­ng sÏ vÉn lµ mét kªnh ®Çu t­ ®­îc c¸c N§T quan t©m vµ do ®ã TTCK ViÖt Nam vÉn sÏ tiÕp tôc xu h­íng ®i lªn. Tuy nhiªn trong tõng giai ®o¹n ng¾n TTCK ViÖt Nam sÏ cã nh÷ng ®iÒu chØnh nhÊt ®Þnh, nh÷ng ®iÒu chØnh nµy lµ cÇn thiÕt vµ lµ tÊt yÕu kh¸ch quan ®èi víi bÊt cø mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nµo, nh­ng tr¶i qua nh÷ng ®iÒu chØnh ®ã TTCK ViÖt Nam sÏ ph¸t triÓn bÒn v÷ng h¬n víi hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt hoµn thiÖn h¬n, víi chÊt l­îng hµng ho¸ tèt h¬n, víi dÞch vô phôc vô cho c¸c N§T chuyªn nghiÖp h¬n, vµ víi mét thÕ hÖ N§T míi cã tiÒm lùc m¹nh mÏ h¬n, n¨ng lùc ®Çu t­ cao h¬n … 3.1.2. Những tác động từ nền kinh tế thế giới đến TTCK Việt Nam “Cuộc khủng hoảng thế kỷ” của nền kinh tế Mỹ rõ ràng đã và đang tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế trên thế giới, kéo theo đó là các cuộc khủng hoảng với quy mô rộng trên TTCK, bất động sản, tài chính, tín dụng... đang có nguy cơ bùng nổ. Tuy nhiên, cuộc khủng hoảng mới chỉ tác động ở một mức độ chậm chưa đủ mức có thể làm “khuynh đảo” đối với nền kinh tế Việt Nam. Theo Quỹ tiền tệ Quốc tế (IMF), do ảnh hưởng của quá trình khủng hoảng tài chính và suy thoái kinh tế Mỹ kinh tế toàn cầu đã dự báo tăng trưởng chậm lại từ 5% (2007) xuống còn còn 4,1% (2008) và 3,9% (2009), trong đó Mỹ dự báo tăng trưởng 1,3% năm 2008 và khoảng 0,8% vào năm 2009. Sự suy thoái của nền kinh tế Mỹ, thêm vào đó, giá dầu và giá của các loại hàng hóa toàn cầu tăng đã dẫn tới giá tiêu dùng tại nhiều quốc gia tăng theo. Ngoài việc ảnh hưởng trực tiếp lên chỉ số giá tiêu dùng, giá dầu đã tạo ra sự tăng giá thất thường của nhiều hàng hóa và dịch vụ khác. Ngày 15/9, khi Ngân hàng Lehman Brothers chính thức nộp đơn phá sản, TTCK toàn cầu đồng loạt tuột dốc, nhưng TTCK Việt Nam gần như đứng ngoài cuộc, thậm chí, trong phiên giao dịch sáng 15/9, chỉ số Vn-Index vẫn tăng 0,76 điểm với khối lượng giao dịch toàn thị trường đạt 1.300 tỷ đồng. Tuy nhiên, điểm khác biệt trong phiên giao dịch này là các NĐT nước ngoài ào ạt bán ra gần 4,9 triệu cổ phiếu, trong khi lượng mua chỉ khoảng gần 2,9 triệu cổ phiếu tại sàn Thành phố Hồ Chí Minh. Phiên giao dịch ngày 16/9, khi tin tức về vụ phá sản của ngân hàng Lehman Brothers lan rộng thì cũng giống như tất cả các chỉ số chứng khoán chủ chốt tại châu Á đã đồng loạt giảm mạnh nhất trong 6 tháng qua, VN- Index có một phiên tụt giảm mất 20,81 điểm, tương đương với 4,36%, khối lượng giao dịch toàn thị trường sụt giảm hơn một nửa so với phiên trước đó. Trong phiên giao dịch này, rất nhiều NĐT muốn bán cổ phiếu cũng không thể bán được bởi lượng mua không nhiều. Xu hướng giảm giá chung trên TTCK thế giới, bắt nguồn từ cuộc khủng hoảng cho vay thế chấp dưới chuẩn tại Mỹ mà hiện đang dẫn tới cuộc khủng hoảng tài chính tồi tệ nhất trong vòng gần 80 năm qua. Những ảnh hưởng của cuộc khủng hoảng tín dụng tại Mỹ đến Việt Nam có tính gián tiếp vì ngoài những khó khăn, thách thức, chúng ta cũng có những cơ hội để phát triển. Với TTCK, chúng tác động gián tiếp thông qua ảnh hưởng về mặt tâm lý. Tất nhiên, ảnh hưởng của thị trường tài chính Mỹ đối với thế giới là rõ rệt nhưng với thị trường Việt Nam thì không nhiều. Điều này thể hiện qua mấy điểm: Việt Nam hiện chưa có công ty nào niêm yết trên TTCK Mỹ như các công ty của Nga; tỷ lệ sở hữu của NĐT Mỹ trong DN Việt Nam không nhiều; dòng tiền NĐT nước ngoài vào Việt Nam, đặc biệt từ thị trường Mỹ cũng không nhiều (giá trị danh mục đầu tư của NĐT nước ngoài hiện có khoảng 7-8 tỷ USD) nếu so với vốn tiền trên thị trường tài chính Mỹ thì rất nhỏ. Tuy nhiên, sự đổ vỡ trên thị trường tài chính Mỹ là rất nghiêm trọng. Điều đó tác động đến hầu hết các thị trường ở châu Âu, châu Á và các thị trường tên tuổi. Tại Việt Nam, TTCK bị ảnh hưởng do hiệu ứng tâm lý là chính (do nhiều NĐT không có nhiều kiến thức chuyên môn). Đối với các DN niêm yết trên TTCK Việt Nam, điều chi phối chính là yếu tố kinh tế vĩ mô. Những ảnh hưởng trên thế giới đến Việt Nam có tính gián tiếp như: đến hoạt động xuất khẩu, một số nhóm mặt hàng và có ảnh hướng nhất định tới giải ngân nguồn vốn đầu tư trực tiếp. Trên TTCK chúng tác động gián tiếp thông qua ảnh hưởng về mặt tâm lý. Ngoài ra, do giá trị tài sản và cổ phiếu trên thế giới giảm làm mất đi lợi thế so sánh với cổ phiếu trên thị trường, đồng thời các tổ chức quốc tế có thể tái cấu trúc về danh mục, củng cố lại luồng vốn đầu tư của họ làm luồng vốn đầu tư gián tiếp của họ không tăng và có thể có điều chỉnh nhất định. Có thể nói, TTCK Việt Nam đang trong giai đoạn tích luỹ để phát triển bền vững. 3.2. Chiến lược phát triển TTCK Việt Nam đến năm 2010 3.2.1. Đối với hàng hoá cho TTCK Thứ nhất, Hoàn thiện khung pháp lý và chính sách đảm bảo Nhà nước thống nhất quản lý việc phát hành chứng khoán ra công chúng và quản lý các công ty đại chúng; áp dụng quy định quản trị công ty đối với các công ty đại chúng. Thứ hai, xây dựng và thực hiện kế hoạch gắn kết cổ phần hoá các DN Nhà nước với việc niêm yết trên TTCK; chuyển đổi các DN có vốn đầu tư nước ngoài thành công ty cổ phần và niêm yết trên TTCK; bán bớt cổ phần Nhà nước không cần nắm giữ tại các công ty niêm yết theo danh mục lĩnh vực, ngành nghề Chính phủ quy định. Thứ ba, cải tiến phương thức phát hành trái phiếu Chính phủ theo hướng nâng cao tỷ trọng đấu thầu, bảo lãnh phát hành theo các kỳ hạn khác nhau. Hoàn thiện khung pháp lý, lựa chọn và hướng dẫn các chính quyền địa phương, các DN lớn để huy động vốn đầu tư. Thứ tư, phát triển các hàng hoá khác trên TTCK bao gồm chứng chỉ quỹ ĐTCK, các chứng khoán phái sinh. 3.2.2. Đối với thị trường giao dịch chứng khoán. Một là, hướng dẫn, quản lý, giám sát hoạt động giao dịch chứng khoán chưa niêm yết tại các CTCK. Hai là, hoàn thiện tổ chức và hoạt động của TTGDCK Hà Nội theo mô hình thị trường phi tập trung. Nằm trong kế hoạch phát triển TTCK, phương án quản lý tập trung đối với thị trường OTC đang được gấp rút hoàn thành theo hướng chuyển thị trường OTC thành thị trường đăng ký do HaSTC trực tiếp quản lý. Ba là, xây dựng và hoàn thiện thị trường giao dịch trái phiếu, trước hết là trái phiếu Chính phủ. 3.2.3. Đối với các dịch vụ phụ trợ. Thứ nhất, đối với Trung tâm lưu ký chứng khoán, nghiên cứu đề án chuyển đổi trung tâm lưu ký chứng khoán thành mô hình công ty, trong đó có vốn sở hữu của Nhà nước, đa dạng hoá nghiệp vụ của Trung tâm Lưu ký chứng khoán. Thứ hai, đối với các thành viên lưu ký, phát triển mạng lưới thành viên lưu ký cung cấp dịch vụ lưu ký chứng khoán đảm bảo an toàn tài sản, thực hiện các quyền cho NĐT. 3.2.4. Đối với các NĐT Phát triển tổ chức ĐTCK chuyên nghiệp, khuyến khích các tổ chức này thành lập các công ty quản lý qũy và quỹ ĐTCK, phấn đấu tỷ trọng đầu tư vào TTCK của tổ chức ĐTCK chuyên nghiệp đạt 20-25% tổng giá trị giao dịch TTCK niêm yết vào năm 2010 Phổ cập giáo dục đào tạo các kiến thức về chứng khoán và TTCK cho công chúng, nâng cao hiểu biết của công chúng về vai trò, lợi ích, rủi ro của hình thức đầu tư qua quỹ ĐTCK. Phát triển cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin, xây dựng và hướng dẫn các chuẩn mực công nghệ thông tin áp dụng cho các tổ chức kinh doanh và dịch vụ chứng khoán đảm bảo cung cấp dịch vụ và thông tin TTCK minh bạch và công bằng cho mọi đối tượng đầu tư. Hoàn thành việc xây dựng cơ sở dữ liệu tập trung phục vụ quản lý và điều hành thị trường; tin học hoá việc trao đổi, cập nhật dữ liệu TTCK. Tăng cường ứng dụng công nghệ tin học trong công tác quản lý, điều hành và giám sát thị trường. 3.2.5. Hội nhập quốc tế về TTCK Thực hiện chương trình hội nhập thị trường vốn ASEAN giai đoạn 2006- 2010, bao gồm các nội dung: thực hiện sáng kiến Quỹ trái phiếu Châu Á; hài hoà hoá tiêu chuẩn phát hành, niêm yết, công bố thông tin trên TTCK; tiến tới hình thành thị trường thứ cấp chung cho giao dịch trái phiếu các nước ASEAN; phấn đấu ngày càng có nhiều DN tham gia danh sách 100 công ty niêm yết hàng đầu của các nước ASEAN. Thực hiện mở cửa dịch vụ TTCK theo lộ trình đã cam kết tại các Hiệp định song phương và đa phương. Ký kết Biên bản ghi nhớ về hợp tác song phương với các Uỷ ban chứng khoán các nước trong khu vực. 3.3. Các giải pháp chủ yếu nhằm hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK ở Việt Nam 3.3.1. Về phía các cơ quan quản lý Nhà nước trong lĩnh vực chứng khoán 3.3.1.1. Hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động ĐTCK Cần phải hoàn thiện khung pháp lý các văn bản pháp luật về chứng khoán và TTCK. Việc hoàn thiện khung pháp lý này sẽ giúp cho TTCK nói chung phát triển và do đó giúp cho hoạt động PTCB trong ĐTCK cũng phát triển theo. Nhà nước phải đưa ra một quy chuẩn cho hoạt động PTCB, đặc biệt là hoạt động phân tích công ty. Hiện nay, hoạt động PTCB được tiến hành tại các CTCK theo một quy trình phân tích riêng của từng công ty mà không theo một khuôn mẫu nào, do đó các NĐT tại các CTCK khác nhau có những đánh giá khác nhau về cùng một loại chứng khoán, vì vậy tác động khá lớn đến quyết định đầu tư của các NĐT. Ngoài ra, cần sớm đưa thị trường OTC vào vòng kiểm soát, theo nghĩa các doanh nghiệp có cổ phần mua bán (dù không qua trung gian), giá cả và số lượng mua bán phải đăng ký trên thị trường OTC dưới sự kiểm soát của UBCK, có như vậy mới quản lý được TTCK một cách toàn diện và chặt chẽ, và do đó sẽ giảm thiểu rủi ro cho NĐT, khi đó NĐT sẽ phải thận trọng xem xét, phân tích chứng khoán, trước khi đưa ra quyết định đầu tư. Mặt khác, nhà nước cũng phải quy định các tiêu chuẩn cần có cho các nhân viên phân tích. Hiện nay, các nhân viên phân tích chưa được quy định cụ thể là cần phải có những điều kiện nào để hành nghề cho nên có những CTCK tuyển những nhân viên không thực sự có những kiến thức sâu sắc về phân tích chứng khoán nói chung, và PTCB nói riêng, điều này ảnh hưởng khá lớn đến chất lượng hoạt động PTCB trong ĐTCK. 3.3.1.2. Xây dựng hệ thống kế toán vững mạnh, áp dụng chuẩn mực kế toán quốc gia và quốc tế. Nguyên tắc kế toán là những tuyên bố chung như các chuẩn mực và những hướng dẫn để phục vụ cho việc lập các bản báo cáo tài chính đạt được mục tiêu dễ hiểu, đáng tin cậy và dễ so sánh, qua đó làm tăng độ tin cậy của các chỉ tiêu tài chính DN trong hoạt động PTCB. Nguyên tắc kế toán chuẩn quốc gia theo thông lệ quốc tế vừa giúp DN chủ động hạch toán kế toán phù hợp tình hình thực tế ngành nghề hoạt động kinh doanh của mình đồng thời giúp các công ty kiểm toán dễ dàng hơn trong việc thực hiện các hoạt động kiểm toán. Việc áp dụng các chuẩn mực kế toán chung không chỉ giúp DN chủ động trong công tác hạch toán kế toán và lập báo cáo tài chính mà nó còn là tiêu chuẩn để các NĐT dễ dàng theo dõi, tìm hiểu tình hình tài chính của DN khi đã được kiểm toán. 3.3.1.3. Xây dựng một định chế đo lường và tính toán các hệ số của thị trường Nhà nước cần xây dựng một định chế đo lường và tính toán các hệ số của thị trường, của ngành, của các công ty niêm yết như: hệ số rủi ro (), P/E của toàn ngành…Ở các TTCK phát triển, các hệ số này được tính toán và công bố thường xuyên, bởi điều này sẽ tránh cho người PTCB khỏi những ước tính chủ quan, làm cho mỗi NĐT sẽ đưa ra một mức ước tính khác nhau, điều này sẽ thể hiện thị trường chưa minh bạch và hàm chứa quá nhiều yếu tố rủi ro. Xây dựng một định chế đo lường và tính toán các hệ số của thị trường còn là cơ sở cho việc phát triển hệ thống định mức tín nhiệm trong ĐTCK ở Việt Nam, định mức tín nhiệm sẽ đo lường và tính toán các thông số đó để cung cấp cho các đối tượng khác nhau trên thị trường, NĐT cá nhân và tổ chức, trong nước và nước ngoài đều có thể nhìn vào các hệ số đánh giá chung về thị trường này để đưa ra một mức kỳ vọng hợp lý cho mình, qua đó sẽ phát huy vai trò vốn có của PTCB trong hoạt động ĐTCK, thể hiện qua việc: làm cho thị trường phát triển minh bạch hơn, giảm thiểu tối đa các hiện tượng như “bong bóng chứng khoán”, sự bùng nổ quá mức của thị trường; thêm vào đó còn làm cho các NĐT có cơ sở để đưa ra các quyết định đầu tư và kế hoạch đầu tư trong ngắn hạn, dài hạn. 3.3.1.4. Hoàn thiện chế độ công bố thông tin, nâng cao sự minh bạch của thị trường Việc công bố thông tin là khâu không thể thiếu trong quá trình hoạt động kinh doanh chứng khoán và cung cấp dịch vụ cho NĐT của các CTCK. Để các công ty nắm bắt tốt các thông tin và thực hiện tốt chức năng cung cấp thông tin cho khách hàng cần có sự phối hợp giữa các bên liên quan. Về phía UBCKNN, SGD chứng khoán, TTGDCK cần quy định rõ trách nhiệm và nghĩa vụ cung cấp thông tin của các tổ chức phát hành và các bên tham gia thị trường một cách công bằng và kịp thời, nâng cao hơn nữa sự minh bạch hoá thị trường, quy định hành lang pháp lý chặt chẽ cho hoạt động công bố thông tin của các công ty niêm yết. Theo thông tư 38/2007/TT-BTC ngày 18/4/2007 hướng dẫn về việc công bố thông tin định kỳ là điều bắt buộc đối với các công ty niêm yết nhưng hoạt động PTCB trong ĐTCK không chỉ dừng lại ở các công ty niêm yết mà cả các công ty chưa niêm yết, do đó bên cạnh luật chứng khoán thì các luật khác cũng phải có những kết hợp và hỗ trợ theo, như luật DN. Tăng cường thông tin về nền kinh tế vĩ mô, về các ngành kinh doanh cũng như về TTCK để định hướng cho các NĐT, bác bỏ những thông tin sai lệch, gây hoang mang hoặc gây nhiễu. Xử lý nghiêm minh các trường hợp vi phạm việc công bố thông tin trên TTCK, công khai các vi phạm và mức độ xử lý về công bố thông tin của các tổ chức niêm yết và các đối tượng khác có liên quan trên phương tiện thông tin đại chúng. Có như vậy, mới đảm bảo cho các thành viên khác của thị trường đón nhận được một luồng thông tin đầy đủ và chính xác, hỗ trợ cho việc PTCB trong hoạt động ĐTCK. Thị trường minh bạch cũng tạo điều kiện cho việc ứng dụng các kỹ thuật PTCB. Khi đó, mỗi PTCB sẽ như thước đo của thị trường tại thời điểm đó, bởi nó dựa trên những kỳ vọng của thị trường của người làm phân tích, thị trường càng minh bạch, những phân tích dự báo của các NĐT sẽ tiến gần đến nhau và tiến gần đến các đánh giá chính xác hơn. Thực tế, trong hoạt động ĐTCK ở Việt Nam các PTCB không có tính ứng dụng cao, nhiều khi kỳ vọng của NĐT vượt quá giá trị thực sự của các chứng khoán (đặc biệt trong giai đoạn 2006 – 2007, khi mà TTCK Việt Nam phát triển quá nóng). NĐT còn chủ yếu đầu tư theo cảm tính, theo phong trào hoặc bằng cách phân tích tâm lý thị trường, cung cầu thị trường mà thiếu những PTCB. Mặt khác, những thông tin không cân xứng khiến cho giao dịch nội gián tăng cao, chính vì thế, các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là UBCKNN phải sát sao hơn nữa với thị trường nhằm kiểm soát những giao dịch vi phạm pháp luật, những hiện tượng làm giảm tính minh bạch của thị trường. Từ đó, những PTCB mới có cơ sở để phát triển và được NĐT tin tưởng. 3.3.2. Về phía các CTCK 3.3.2.1. Hoàn thiện hệ thống thông tin và công nghệ hoá trong hoạt động PTCB. Các CTCK cần phải đảm bảo cho mình có một hệ thống thông tin thực sự tốt, tức là thông tin phải đảm bảo tính chính xác và kịp thời, có như vậy thì chất lượng của các PTCB mới đáng tin cậy. Các CTCK phải xây dựng cho mình một cơ sở dữ liệu riêng để phục vụ cho hoạt động PTCB. Cơ sở dữ liệu này phải đảm bảo tính chính xác và kịp thời trước những biến động của thị trường, qua đó những PTCB mới thực sự có giá trị đối với người sử dụng. Bên cạnh đó, các CTCK cũng cần phải công nghệ hoá quá trình phân tích, bằng cách xây dựng một cơ sở dữ liệu điện tử với những phần mềm tự động cập nhật và xử lý số liệu một cách thường xuyên, theo ngày, theo tháng, theo quý, việc làm này cần đầu tư rất nhiều công sức, thời gian, tiền bạc nhưng hiệu quả nó đem lại sẽ rất lớn, nó giúp người phân tích rút bớt được thời gian cho quá trình xử lý số liệu, giúp cho các số liệu thống kê bớt đi các biến nhiễu, các sai số ngẫu nhiên. Trên thế giới thì việc áp dụng các phần mềm chuyên nghiệp trong phân tích là điều khá phổ biến và nó thực sự đem lại rất nhiều hiệu quả trong hoạt động phân tích chứng khoán nói chung, PTCB nói riêng. Tuy nhiên, ở Việt Nam hiện tại hầu hết người làm phân tích tại các CTCK (nhất là các CTCK nhỏ) vẫn phải cập nhật số liệu một cách hết sức thủ công vào các form xử lý số liệu của công ty chứ chưa hề có phần cập nhật số liệu tự động từ phía thị trường. Việc áp dụng công nghệ không những tiết kiệm thời gian và công sức cho các chuyên gia phân tích, mà còn làm cho hoạt động PTCB có tính chuyên nghiệp cao. Do đó, việc cải tiến áp dụng các thiết bị, công nghệ, phần mềm chuyên dụng là điều cần thiết. 3.3.2.2. Tiếp tục hoàn thiện nội dung và quy trình PTCB Trong hoạt động PTCB cần phải chú trọng phân tích một cách toàn diện tất cả các nội dung. Xây dựng quy trình hoạt động PTCB ngoài việc xác định các bước tiến hành thì cần xây dựng một thời gian biểu hợp lý cho từng bước. Việc tiến hành phân tích theo các bước và theo thời gian biểu đã định sẵn sẽ nâng cao hiệu quả của việc phân tích. Trong quy trình PTCB, công ty nên có công đoạn đánh giá sơ bộ và bổ sung những dữ liệu cần thiết trước khi thực hiện phân tích. - Nghiên cứu sơ bộ: sau khi việc thu thập thông tin hoàn tất, công ty tiến hành phân tích đánh giá sơ bộ về đối tượng phân tích, nếu thấy nhu cầu thông tin là đúng và đủ thì tiến hành phân tích, nếu thiếu công ty sẽ tiến hành bổ sung, tìm kiếm thêm thông tin, thường thì công ty luôn phải bổ sung các thông tin mới tiến hành phân tích được. - Bổ sung các thông tin cần thiết: là việc công ty tiến hành bổ sung thêm các thông tin, cơ sở dữ liệu cần thiết liên quan tới PTCB. Trong quá trình phân tích, đánh giá sơ bộ, những tài liệu còn thiếu liên quan tới đối tượng phân tích sẽ được tiếp tục bổ sung. Mặt khác, thường thì hoạt động PTCB được chuẩn bị và tiến hành trong một khoảng thời gian nhất định, trong khoảng thời gian đó nhiều thông tin mới được cập nhật, chẳng hạn như: một chính sách, quy định mới của Nhà nước; một sự thay đổi trong chính sách xuất nhập khẩu của một quốc gia khác ảnh hưởng đến một số lĩnh vực, ngành nghề hoạt động sản xuất kinh doanh trong nước, hay các thông tin từ phía các công ty niêm yết… do đó, việc bổ sung, chỉnh sửa thông tin là điều cần thiết. - Sau khi hoàn thành việc PTCB và lưu hồ sơ phòng phân tích nên bổ sung thêm công đoạn tiếp tục thu thập thông tin về đối tượng phân tích để phục vụ cho các khách hàng tiếp theo 3.3.2.3. Nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ phân tích Những người tiến hành hoạt động PTCB đòi hỏi phải có một sự hiểu biết sâu rộng về tất cả các lĩnh vực, cũng như sự hiểu biết về TTCK. Thực tế hiện nay, trong các CTCK ở Việt Nam, số lượng cán bộ làm PTCB không thiếu, tuy nhiên chất lượng của đội ngũ này còn nhiều yếu kém. Vì vậy, nâng cao trình độ nghiệp vụ của cán bộ phân tích, đặc biệt chú trọng tuyển mộ những chuyên viên phân tích có kinh nghiệm, trình độ cao, có khả năng xử lý linh hoạt các tình huống phát sinh của thị trường là việc làm hết sức cần thiết. Do đó, cần phải tổ chức đào tạo cho nhân viên phân tích về các kỹ năng phân tích, kỹ năng xử lý số liệu, sử dụng các phương pháp PTCB một cách thành thạo, nâng cao hiệu quả quá trình xử lý số liệu. Bên cạnh đó, các CTCK cũng nên xem xét chế độ giữ chân nguồn nhân lực có chất lượng cao. 3.3.2.4. Kết hợp PTCB với các phân tích khác Kết hợp PTCB với các phương pháp khác như phân tích kỹ thuật, hay các trường phái phân tích khác để xây dựng danh mục đầu tư hợp lý nhằm đạt hiệu quả cao nhất trong ĐTCK. Vận dụng PTCB trong ĐTCK chứ không phải chỉ ứng dụng PTCB, mà phải vận dụng một cách linh hoạt - đặt trong bối cảnh thị trường lúc bấy giờ để đưa ra các quyết định phù hợp. 3.3.3. Về phía các NĐT NĐT trên TTCK Việt Nam bao gồm NĐT có tổ chức và NĐT cá nhân. NĐT có tổ chức hay còn gọi là định chế đầu tư, thường xuyên mua bán chứng khoán với số lượng lớn trên thị trường. Một số NĐT chuyên nghiệp chính trên TTCK là các công ty đầu tư, công ty bảo hiểm, quỹ lương hưu, quỹ bảo hiểm xã hội, các công ty tài chính, CTCK, và các ngân hàng thương mại. Trên TTCK Việt Nam, các NĐT có tổ chức giữ vai trò vô cùng quan trọng, các NĐT này không những là các NĐT lớn có tác động chi phối thị trường, động thái của NĐT có tổ chức luôn được các NĐT cá nhân nhỏ lẻ quan tâm và tác động đến hành vi của các NĐT này. Vì vậy, các NĐT có tổ chức là người hơn ai hết phải nâng cao vai trò của PTCB, hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK, để TTCK Việt Nam phát triển vững vàng, để ĐTCK thực sự trở thành một kênh đầu tư hấp dẫn tại Việt Nam, đem lại nhiều lợi nhuận cho các NĐT hơn. Các giải pháp từ phía các NĐT có tổ chức trên TTCK Việt Nam nhằm hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK tại Việt Nam cũng tương tự như các giải pháp từ phía các CTCK đối với vấn đề này, do vậy tác giả xin phép không trình bày lại, mà trong mục này chỉ xin trình bày các giải pháp từ phía các NĐT cá nhân NĐT cá nhân là các cá nhân và hộ gia đình, những người có vốn nhàn rỗi tạm thời, tham gia mua bán trên TTCK với mục đích tìm kiếm lợi nhuận. Nếu xét về nghề nghiệp hay tầng lớp chúng ta có thể thấy sự đa dạng trong việc xuất thân của NĐT cá nhân Việt Nam. Từ dân tài chính, nhân viên văn phòng làm ở các công ty có điều kiện sớm tiếp xúc với TTCK, đến sự xuất hiện của anh nông dân, bà bán nước... trên các sàn giao dịch (đặc biệt là vào giai đoạn TTCK Việt Nam phát triển nóng). Việc tham gia ĐTCK của họ đơn giản chỉ là mua thấp bán cao để thu lời. Tuy nhiên cũng không loại trừ những NĐT làm ở các cơ quan tài chính nhà nước, các CTCK, các định chế tài chính quốc tế... nhưng vẫn có những hoạt động cho riêng mình. Xét kỹ hơn về những đối tượng tham gia vào giai đoạn này có thể thấy đối với những người học tài chính, hay liên quan đến tài chính, có hiểu biết về tài chính độ tuổi trẻ hơn, kinh nghiệm ít hơn và tham gia đúng vào thời điểm thị trường tăng mạnh, nên ít có thời gian trau dồi kiến thức, do thành công có phần nào đó may mắn nên có tâm lý chủ quan tự mãn, điều này có thể ảnh hưởng xấu đến thành công của họ. Những thành phần NĐT còn lại trong giai đoạn này, đa số chọn lựa mua bán chứng khoán theo cảm tính và cảm hứng, hay “ai bảo gì mua nấy”. Họ dễ bị ảnh hưởng của các đối tượng bên ngoài như các báo cáo của các tổ chức, các tin đồn… Vì vậy, họ không coi trọng hoạt động phân tích chứng khoán nói chung, PTCB nói riêng khi tham gia ĐTCK, và do vậy khi thị trường không còn thuận lợi thì họ luôn là đối tượng dễ bị tổn thương và chịu thua thiệt đầu tiên. Do đó, trong thời gian tới, các NĐT cá nhân cần phải nâng cao hơn nữa năng lực trong hoạt động ĐTCK của mình, mà nhất là cần phải xem trọng hơn vai trò của PTCB và biết vận dụng những kết luận, những phân tích và đánh giá của PTCB khi tham gia vào hoạt động ĐTCK. Để làm được việc này, các NĐT cần thiết phải thực hiện một số những giải pháp sau: Một là, NĐT cá nhân cần phải vững vàng về hơn về tâm lý khi ĐTCK, một minh chứng trong thời gian vừa qua cho thấy, nếu xét về những vấn đề kinh tế thì TTCK Việt Nam không bị tác động trực tiếp từ cuộc khủng hoảng tài chính tại Mỹ, bởi lẽ TTCK Việt Nam chưa có nhiều mối quan hệ chặt chẽ với TTCK Mỹ, nhưng chỉ số VN-Index trên TTCK Việt Nam cũng liên tục bị mất điểm, nguyên nhân là do cuộc khủng hoảng này đã tác động đến TTCK Việt Nam thông qua tâm lý của các NĐT, đặc biệt là các NĐT cá nhân nhỏ lẻ. Vì vậy, để TTCK phát triển, để tránh cho bản thân các NĐT cá nhân phải chịu những tổn thất không đáng có, thì các NĐT cần vững vàng hơn về tâm lý, bình tĩnh đưa ra những nhận định, những đánh giá, thực hiện những phân tích chứng khoán, PTCB khoa học và phù hợp với tình hình thực tế. Qua đó, vai trò của PTCB cũng được nâng cao, có điều kiện để hoàn thiện và do đó những kết luận từ PTCB cũng chính xác, khoa học và phục vụ đắc lực hơn nữa cho NĐT cá nhân khi học thực hiện hoạt động ĐTCK. Hai là, NĐT cá nhân nên cập nhật thông tin đa chiều một cách thường xuyên và liên tục, các thông tin này không chỉ là các thông tin trực tiếp của TTCK mà còn là các thông tin về tình hình kinh tế thế giới, diễn biến của kinh tế vĩ mô trong nước cũng như thông tin về các ngành sản xuất kinh doanh, các DN. Tuy nhiên, NĐT cá nhân cũng nên chú trọng nguồn thông tin chính thức được công bố bởi các cơ quan quản lý Nhà nước, các CTCK, các tổ chức tài chính chuyên nghiệp…, sàng lọc các thông tin nhiễu, các tin đồn không có cơ sở, từ đó sử dụng các thông tin đó một cách hiệu quả nhất cho hoạt động phân tích chứng khoán, PTCB phục vụ cho việc ĐTCK đạt được kết quả cao hơn. Ba là, các NĐT cá nhân phải không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ kiến thức của mình đặc biệt là năng lực PTCB, qua đó các NĐT có thể tự mình đưa ra được những nhận định về TTCK, các loại chứng khoán khi tham gia đầu tư trên TTCK để hạn chế rủi ro và thu được lợi nhuận tối đa. Việc nâng cao trình độ của NĐT phải toàn diện từ việc nâng cao kiến thức về PTCB đến việc sử dụng công nghệ thông tin nhằm làm cho quá trình phân tích được hiệu quả và tiết kiệm về mặt thời gian và chi phí. Để làm được điều này, các NĐT có thể tham gia các khoá đào tạo chính thức tại các trung tâm đào tạo về chứng khoán và TTCK cũng như các lớp đào tạo về phân tích, đánh giá những tác động của các nhân tố kinh tế vĩ mô, hoặc của các ngành kinh doanh, các lớp đào tạo tin học, hoặc học hỏi kinh nghiệm đầu tư từ chính các NĐT khác, hoặc tìm hiểu, nghiên cứu các tài liệu kinh tế. Bốn là, các NĐT cá nhân nên thiết lập cho mình mối liên hệ chặt chẽ với các CTCK, hay các tổ chức tài chính chuyên nghiệp, từ đó NĐT sẽ có được lượng thông tin lớn với chất lượng cao, đặc biệt là có thể vận dụng các đánh giá, các kết luận PTCB của các tổ chức đó phục vụ cho quá trình ĐTCK của mình, làm cho hiệu quả thu được từ ĐTCK đạt được cao hơn, hạn chế thua lỗ trong đầu tư. 3.4. Điều kiện thực hiện giải pháp hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK ở Việt Nam 3.4.1. Điều kiện về thông tin TTCK là thị trường của thông tin cho nên việc công bố thông tin của các bên liên quan đến chứng khoán là điều rất quan trọng. Thông tin được công bố trên TTCK có liên quan đến nhiều bên bao gồm từ phía Chính phủ, các bộ ngành liên quan, UBCKNN và các công ty tham gia TTCK. Khi tiến hành đầu tư thì các NĐT phải có thông tin từ những nguồn khác nhau để nắm bắt được thực trạng nền kinh tế như tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế, kim ngạch xuất khẩu, cán cân thanh toán, cán cân ngân sách… cũng như nắm bắt được thực trạng của các ngành và các công ty. Việc công bố thông tin đầy đủ, chính xác và kịp thời là một trong những điều kiện quyết định hàng đầu dẫn đến thành công của hoạt động phân fích cơ bản, nâng cao chất lượng của hoạt động PTCB trong ĐTCK. 3.4.2. Điều kiện về hành nghề phân tích Muốn cho hoạt động PTCB có hiệu quả và các bản PTCB thực sự có giá trị đối với các NĐT cũng như hỗ trợ cho hoạt động của CTCK thì phải có một văn bản pháp luật quy định những người nào được tiến hành hoạt động phân tích, và bản phân tích của họ được công bố dưới hình thức nào, và phải thông qua kiểm định. Vì nếu như bản phân tích không phản ánh đúng tình hình hoạt động thực tế của các loại chứng khoán sẽ gây ra một tác động xấu đến giá cả chứng khoán trên TTCK. Do đó, việc quy định rõ điều kiện để tiến hành hoạt động PTCB và việc công bố thông tin phân tích ra công chúng là điều quan trọng. 3.4.3. Điều kiên về TTCK 3.4.3.1. TTCK phải có tính thanh khoản cao Khả năng thanh khoản là một trong những đặc tính hấp dẫn của chứng khoán đối với NĐT, đây là yếu tố cho thấy tính linh hoạt, an toàn của vốn đầu tư, đây là một trong những yếu tố giúp cho TTCK hoạt động tốt, năng động và hiệu quả hơn. Nếu trong TTCK, các chứng khoán không có tính thanh khoản cao tức là khả năng chuyển đổi thành tiền mặt kém thì TTCK không có sức hấp dẫn đối với các NĐT, vì các NĐT cho rằng việc nắm giữ cổ phiếu mang lại cho mình nhiều rủi ro hơn là nắm giữ các tài sản có giá khác và như vậy sẽ không có nhiều NĐT tham gia vào TTCK, hoạt động ĐTCK sẽ không hấp dẫn và hoạt động PTCB cũng không thể phát triển được. Vì vậy, tính thanh khoản trên TTCK là một điều kiện cần thiết để cho hoạt động PTCB phát triển và hoàn thiện hơn 3.4.3.2. Chi phí tham gia vào TTCK phải thấp Việc tham gia vào TTCK sẽ thu hút được nhiều NĐT hơn nếu như chi phí để tham gia TTCK thấp hơn là tiến hành các hoạt động đầu tư khác. Khi tiến hành đầu tư vào một lĩnh vực nào đó NĐT bao giờ cũng phải xem xét mình tốn một khoản chi phí là bao nhiêu khi đầu tư vào lĩnh vực đó, hai khoản chi phí được các NĐT quan tâm nhiều nhất là phí giao dịch và thuế đánh trên phần lợi nhuận mà họ được hưởng. Trong mỗi một lĩnh vực đầu tư thì NĐT chịu một mức chi phí khác nhau, nếu như chi phí tham gia TTCK thấp hơn so với đầu tư vào các thị trường khác thì TTCK sẽ thu hút được nhiều NĐT tham gia, làm cho hoạt động của TTCK sẽ sôi động hơn, hoạt động ĐTCK sẽ nhộn nhịp hơn và do đó sẽ là điều kiện rất tốt để cho hoạt động PTCB phát triển ngày một hoàn thiện và thực hiện được vai trò tích cực của nó trong hoạt động ĐTCK hơn. 3.4.3.3. Các NĐT phải quan tâm đến rủi ro trong ĐTCK Trong bất cứ một hoạt động nào thì mức sinh lợi và rủi ro luôn đi kèm với nhau và nó đặc biệt được phản ánh rõ trong TTCK. Do đó, các NĐT khi tham gia vào TTCK phải có một hiểu biết nhất định và đánh giá được các loại rủi ro có thể gặp phải để ra được những quyết định đầu tư đúng đắn. Nếu NĐT không có một hiểu biết nhất định về rủi ro trong ĐTCK thì họ sẽ không quan tâm đến các đánh giá, các kết luận của các chuyên gia phân tích, và do đó các hoạt động phân tích nói chung, PTCB nói riêng cũng không có điều kiện để phát triển. Vì vậy, để TTCK phát triển một cách ổn định, cũng như hoạt động PTCB trong ĐTCK có điều kiện ngày một hoàn thiện thì việc các NĐT quan tâm đến rủi ro trong đầu tư là một nhân tố cần thiết. 3.4.3.4. Số lượng các NĐT và các hàng hoá trên TTCK phải nhiều Một TTCK được coi là tốt nếu số lượng các NĐT tham gia TTCK đông và các hàng hoá trên TTCK nhiều. Nếu như, TTCK có ít người tham gia thì khi đó thị trường sẽ không phát triển theo đúng quy luật tự nhiên của nó mà sẽ bị chi phối bởi một số ít các NĐT, và các quyết định của các NĐT này, điều đó sẽ gây ra những tác động không tốt đến thị trường, bởi thị trường lên hay xuống chỉ do một số ít cá nhân quyết định, khi đó việc phân tích chứng khoán nói chung và PTCB nói riêng trong hoạt động đầu tư sẽ bị xem nhẹ, và như vậy sẽ không có cơ hội để phát triển và hoàn thiện. Do đó, việc có đông các NĐT và nhiều loại hàng hoá, nhiều loại chứng khoán trên TTCK cũng là một điều kiện quan trọng làm cho hoạt động PTCB trong ĐTCK phát triển. 3.4.3. Điều kiện về nguồn lực PTCB Khi thực hiện bất kỳ hoạt động nào nói chung, hoạt động PTCB nói riêng thì nhân tố con người luôn là nhân tố trung tâm, giữ vị trí vô cùng quan trọng. Vì vậy, để thực hiện tốt hoạt động PTCB trong ĐTCK tại Việt Nam thì điều kiện cần thiết là phải có một đội ngũ chuyên viên, đông về số lượng và đảm bảo về chất lượng trình độ chuyên môn, có hiểu biết rộng rãi và sâu sắc về nhiều vấn đề của TTCK. 3.4.4. Điều kiện về công cụ phân tích Khi tiến hành phân tích chứng khoán nói chung, PTCB nói riêng thì các chuyên gia phân tích phải sử dụng những công cụ hỗ trợ nhất định cho hoạt động phân tích. Các công cụ này bao gồm cả những công cụ phần cứng cũng như phần mềm. Các công cụ phần cứng có thể là hệ thống máy tính, hệ thống máy chiếu… còn các thiết bị phần mềm như các chương trình được lập trình phục vụ cho hoạt động PTCB được hiệu quả hơn. Đặc trưng của TTCK là có rất nhiều số liệu, đặc biệt là hoạt động PTCB, các chuyên gia PTCB phải thu thập, xử lý và tính toán một khối lượng thông tin rất lớn, vì vậy nếu không có sự hỗ trợ từ các công cụ phân tích thì các chuyên gia phân tích không thể hoàn thành được nhiệm vụ của mình. Do đó, công cụ phân tích là một điều kiện không thể thiếu được để thực hiện hoạt động PTCB trong quá trình ĐTCK. KẾT LUẬN Quá trình hình thành và phát triển TTCK ở Việt Nam là tất yếu và lâu dài, TTCK nước ta mới có thời gian hoạt động được 8 năm, còn rất non trẻ nên kinh nghiệm trong ĐTCK còn thiếu. Bởi vậy, việc vận dụng các kết luận của PTCB kết hợp với các phân tích khác là rất quan trọng. Đánh giá được thực trạng của hoạt động PTCB trong ĐTCK ở Việt Nam để từ đó đề xuất những giải pháp hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK tại Việt Nam là một việc làm cần thiết và cần phải được quan tâm một cách thường xuyên và liên tục. Đề tài đã nêu những vấn đề cơ bản về chứng khoán và TTCK, những vấn đề liên quan đến hoạt động ĐTCK và PTCB nói chung, trên cơ sở đó đánh giá sơ bộ thực trạng TTCK Việt Nam, những kết quả của hoạt động ĐTCK tại Việt Nam trải qua 8 năm hình thành và phát triển, và đặc biệt là đã đánh giá một cách toàn diện về những kết quả đạt được cũng như những mặt còn yếu kém hạn chế khi vận dụng phương pháp PTCB trong hoạt động ĐTCK tại Việt Nam từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK tại Việt Nam, qua đó phát huy tốt hơn nữa những kết luận, những đánh giá từ PTCB làm cho hoạt động ĐTCK ở Việt Nam phát triển, thực sự trở thành một kênh đầu tư quan trọng và hấp dẫn tại Việt Nam. Các giải pháp nhằm hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK ở Việt Nam đòi hỏi phải được thực hiện đồng bộ và nhất quán cả từ phía các cơ quan quản lý Nhà nước đến các công ty chứng khoán và các NĐT, nếu một trong các giải pháp không được thực hiện hoặc thực hiện không tốt cũng sẽ không thể phát huy tốt nhất vai trò của PTCB trong hoạt động ĐTCK. Tuy nhiên, đề tài là một cái nhìn, một cách tiếp cận từ chủ quan tác giả, vì vậy cũng không tránh khỏi những thiếu sót, do đó để hoàn thiện phương pháp PTCB trong ĐTCK ở Việt Nam cần thiết đòi hỏi phải có nhiều công trình nghiên cứu nghiêm túc, với sự đầu tư kỹ lưỡng hơn. DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Giáo trình TTCK, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân, Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật – 2005; 2. Giáo trình những vấn đề cơ bản về chứng khoán và TTCK, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước, Nhà xuất bản chính trị quốc gia - 2002; 3. Giáo trình phân tích và ĐTCK, Uỷ ban chứng khoán Nhà nước, Nhà xuất bản chính trị quốc gia – 2003; 4. Giáo trình phân tích và ĐTCK, Học viện tài chính, Nhà xuất bản Tài chính – 2006; 5. Báo ĐTCK, Bộ Kế hoạch đầu tư 6. Website: 7. Website: 8. Website: 9. Website: 10. Website: http:// www.ssc.gov.vn