Biện chứng của sự phát triển nền Kinh tế nhiều thành phần ở Viêt Nam trong thời kì quá độ lên CNXH

Më ®Çu ViÖt Nam ®ang trong thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn CNXH ®Ó råi ph¸t triÓn lªn mét b­íc cao h¬n ®ã lµ CNCS - mét chÕ ®é x· héi mµ ë ®ã quan hÖ së h÷u lµ së h÷u c«ng céng, x· héi kh«ng cßn giai cÊp cã tÝnh tù qu¶n cao, lµm theo nhu cÇu. Con ng­êi ®­îc tù do ph¸t triÓn toµn diÖn. §ã lµ môc tiªu cña loµi ng­êi nãi chung vµ cña n­íc ta nãi riªng. Muèn x©y dùng ®­îc mét x· héi nh­ vËy ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt lµ ph¶i ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. ViÖt Nam xuÊt ph¸t tõ mét n­íc n«ng nghiÖp, nghÌo nµn, l¹c hËu, kÐm ph¸t triÓn. Di s¶n cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung bao cÊp vÉn cßn tån t¹i kh¸ nÆng. Nh÷ng hÖ qu¶ cña tr¹ng th¸i bao c¸o t­ duy bao cÊp vÉn cßn, ch­a thùc sù s½n sµng héi nhËp. Do vËy ph¸t triÓn trë thµnh nhiÖm vô, môc tiªu sè mét cña toµn §¶ng toµn d©n. Muèn vËy ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. §©y lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín ë n­íc ta hiÖn nay. BiÖn chøng cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é gióp cho sinh viªn ®Æc biÖt lµ sinh viªn kinh tÕ chóng em cã nhËn thøc chÝnh x¸c vÒ s¶n xuÊt x· héi. §ång thêi thÊy ®­îc ý nghÜa to lín cña viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é võa phï hîp víi sù ph¸t triÓn chung cña nh©n lo¹i, võa phï hîp víi c¸ch thøc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt ë ViÖt Nam kÕt hîp víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. I. §Æt vÊn ®Ò C¬ së lÝ luËn cña viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é - §Þnh nghÜa thµnh phÇn kinh tÕ: Lµ khu vùc kinh tÕ, kiÓu quan hÖ kinh tÕ dùa trªn mét h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng tån t¹i biÖt lËp, mµ cã liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau, t¸c ®éng lÉn nhau t¹o thµnh c¬ cÊu kinh tÕ thèng nhÊt bao gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. - C¬cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ tæng thÓ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng tån t¹i trong m«i tr­êng hîp t¸c vµ c¹nh tranh. I. C¬ së kh¸ch quan tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é a) Khi ph©n biÖt hµng hãa gi¶n ®¬n vµ s¶n xuÊt hµng hãa t­ b¶n chñ nghÜa, kÕt luËn vÒ ph­¬ng ph¸p luËn: khi giai cÊp v« s¶n giµnh ®­îc chÝnh quyÒn cÇn cã th¸i ®é ®èi xö kh¸c nhau ®èi víi 2 lo¹i t­ h÷u cña hai lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng hãa trªn. - §èi víi t­ h÷u t­ b¶n chñ nghÜa: Quèc h÷u hãa. Nh­ng b¶n th©n qu¸ tr×nh quèc h÷u hãa cã nhiÒu h×nh thøc vµ giai ®o¹n: hoÆc b»ng tÞch thu hoÆc b»ng h×nh thøc chuéc l¹i vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh dÇn dÇn tõng b­íc mét hoÆc b»ng sù liªn kÕt cña Nhµ n­íc víi c¸c c¬ së kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa ®Ó h×nh thµnh kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. V× thÕ trong mét thêi gian dµi vÉn cßn tån t¹i thµnh phÇn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n. - §èi víi t­ b¶n nhá cña ng­êi s¶n xuÊt hµng hãa nhá th× chØ cã th«ng qua con ®­êng hîp t¸c hãa. §Ó tiÕn hµnh hîp t¸c hãa theo quy luËt vµ nguyªn t¾c cÇn ph¶i cã thêi gian. Do ®ã trong thêi kú qu¸ ®é cßn thµnh phÇn c¸ thÓ cña n«ng d©n vµ thî thñ c«ng, tiÓu th­¬ng lµ mét tÊt yÕu. b) C¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n do lÞch sö ®Ó l¹i: Trong thêi kú qu¸ ®é cÇn ph¶i ®­îc ph¸t triÓn ®Ó s¶n xuÊt vµ ®êi sèng kh«ng bÞ mÊt m¸t gi¸n ®o¹n. Nã phï hîp víi lîi Ých cña ng­êi lao ®éng vµ cã vai trß quan träng trong viÖc x¸c lËp vµ ph¸t triÓn hÖ thèng kinh tÕ míi. c) §Ó gi÷ l¹i ®­îc chÝnh quyÒn vµ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, giai cÊp v« s¶n cÇn x©y dùng hÖ thèng kinh tÕ míi, tr­íc hÕt lµ kinh tÕ quèc doanh lµm c¬ së ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong thêi kú qu¸ ®é. - X¸c ®Þnh b¶n chÊt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn quan hÖ së h÷u vµ tÝnh chÊt cña lao ®éng. Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã nhiÒu kiÓu s¶n xuÊt hµng hãa cña nã, hîp thµnh kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn. Cßn gäi lµ nÒn kinh tÕ hµng hãa qu¸ ®é, chø kh«ng ph¶i lµ kinh tÕ hµng hãa x· héi chñ nghÜa. - NÒn kinh tÕ hµng hãa qu¸ ®é lµ nÒn kinh tÕ hµng hãa kÕt hîp nh÷ng kiÓu s¶n xuÊt hµng hãa kh«ng cïng b¶n chÊt, võa thèng nhÊt võa m©u thuÉn víi nhau. II. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò 1. C¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ qu¸ ®é ë ViÖt Nam t¹i §¹i héi §¶ng 9 cã 6 thµnh phÇn kinh tÕ. a) Kinh tÕ Nhµ n­íc: Lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn chÕ ®é së h÷u c«ng céng vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Kinh tÕ Nhµ n­íc bao gåm c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, c¸c quü dù tr÷ quèc gia, c¸c quü b¶o hiÓm Nhµ n­íc vµ c¸c tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ n­íc cã thÓ ®­a vµo vßng chu chuyÓn kinh tÕ. - Kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Lµ lùc l­îng vËt chÊt quan träng vµ lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc ®Þnh h­íng vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ v×: + Nã n¾m nh÷ng ngµnh, nh÷ng c¬ së kinh tÕ then chèt nh­: c«ng nghiÖp n¨ng l­îng, khai kho¸ng, luyÖn kim, c«ng nghiÖp chÕ biÕn, c«ng nghiÖp nhÑ, giao th«ng vËn t¶i, ng©n hµng, tµi chÝnh, b­u ®iÖn… ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ lµ c¬ së ®Ó ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. + §­îc Nhµ n­íc trùc tiÕp qu¶n lý vµ gióp ®ì ph¸t triÓn. + Xu h­íng vËn ®éng cña nã ngµy cµng ®­îc më réng vµ ph¸t triÓn, tiÕn tíi thèng trÞ trong nÒn kinh tÕ. - §Ó lµm ®­îc nh­ vËy ph¶i hoµn thµnh viÖc cñng cè, s¾p xÕp, ®iÒu chØnh c¬ cÊu, ®æi míi vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã, ®ång thêi ph¸t triÓn thªm doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Çu t­ 100% vãn hoÆc cã cæ phÇn chi phèi ë mét ngµnh, lÜnh vùc then chèt vµ ®Þa bµn quan träng. S¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vÒ thùc chÊt lµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u, theo nh÷ng h­íng sau: + §Çu t­ cã hiÖu qu¶ (c¶ trang bÞ kÜ thuËt, vèn, tr×nh ®é qu¶n lý vµo nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ n¾m nh÷ng m¹ch m¸u quan träng cña nÒn kinh tÕ. + Thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng cæ phÇn hãa vµ ®a d¹ng hãa së h÷u ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m 100% vèn. + Giao b¸n kho¸n cho thuª c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá mµ nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m gi÷. + S¸p nhËp, gi¶i thÓ cho ph¸ s¶n nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng kh«ng cã hiÖu qu¶ vµ kh«ng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p trªn (c¶ n­íc cã kho¶ng 250 xÝ nghiÖp quèc doanh trung ­¬ng, 2041 xÝ nghiÖp quèc doanh ®Þa ph­¬ng qu¶n lý). - VÒ mÆt qu¶n lý kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i ph©n biÖt quyÒn chñ së h÷u vµ quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp. b) Kinh tÕ tËp thÓ: Lµ thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm nh÷ng c¬ së kinh tÕ do ng­êi lao ®éng tù nguyÖn gãp vèn, cïng kinh doanh, tù qu¶n lý theo nguyªn t¾c tËp trung b×nh ®¼ng, cïng cã lîi. - Thµnh viªn kinh tÕ tËp thÓ bao gåm c¶ thÓ nh©n vµ ph¸p nh©n, c¶ ng­êi Ýt vèn vµ ng­êi nhiÒu vèn, cïng gãp vèn vµ gãp søc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng cïng cã lîi vµ qu¶n lý d©n chñ. - Kinh tÕ tËp thÓ lÊy lîi Ých kinh tÕ lµ chÝnh bao gåm lîi Ých cña c¸c thµnh viªn vµ lîi Ých tËp thÓ, ®ång thêi coi träng lîi Ých x· héi cña c¸c thµnh viªn. - ë khu vùc n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n, ph¸t triÓn kinh tÕ tËp thÓ ph¶i trªn c¬ së ®¶m b¶o quyÒn tù chñ cña kinh tÕ hé, trang tr¹i, hç trî ®¾c lùc cho kinh tÕ hé, trang tr¹i ph¸t triÓn g¾n liÒn víi tiÕn tr×nh CNH- H§H n«ng nghiÖp vµ x©y dùng n«ng th«n míi. - Xu h­íng vËn ®éng vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ tËp thÓ theo h­íng h×nh thµnh nh÷ng c¬ së, tæ hîp kinh tÕ c«ng n«ng nghiÖp ®Ó ®i lªn s¶n xuÊt lín. c) Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ - Kinh tÕ c¸ thÓ: lµ thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng lao ®éng cña b¶n th©n ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh. - Kinh tÕ tiÓu chñ: còng lµ h×nh thøc kinh tÕ dùa trªn t­ h÷u nhá vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt nh­ng cã thuª m­ín lao ®éng. Tuy nhiªn thu nhËp vÉn chñ yÕu dùa vµo søc lao ®éng vµ vèn cña b¶n th©n vµ gia ®×nh. - Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ ®ang cã vÞ trÝ rÊt quan träng trong nhiÒu ngµnh nghÒ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ cã ®iÒu kiÖn ph¸t huy nhanh vµ hiÖu qu¶ vÒ vèn søc lao ®éng tay nghÒ cña tõng ng­êi trong gia ®×nh. Do ®ã më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ cÇn ®­îc khuyÕn khÝch. - Tuy nhiªn còng cÇn thÊy r»ng kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ dï cè g¾ng ®Õn bao nhiªu còng kh«ng thÓ lo¹i bá ®­îc nh÷ng h¹n chÕ vèn cã cña nã nh­: tÝnh manh món, tù ph¸t, h¹n chÕ vÒ kÜ thuËt do ®ã Nhµ n­íc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó hä ph¸t triÓn, khuyÕn khÝch c¸c h×nh thøc tæ chøc hîp t¸c tù nguyÖn lµm vÖ tinh cho c¸c doanh nghiÖp hoÆc ph¸t triÓn lín h¬n. Bëi thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc s¶n xuÊt, dÞch vô, t­ liÖu sinh ho¹t phôc vô c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. d) Kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n: Lµ thµnh phÇn kinh tÕ mµ s¶n xuÊt kinh doanh dùa trªn c¬ së chiÕm h÷u t­ nh©n t­ b¶n chñ nghÜa vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ bãc léc søc lao ®éng lµm thuª. - Trong thêi kú qu¸ ®é thµnh phÇn kinh tÕ nµy cã vai trß ®¸ng kÓ trong viÖc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, lµ thµnh phÇn rÊt n¨ng ®éng nh¹y bÐn víi thÞ tr­êng do ®ã sÏ cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá vµo qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ . - Nã gåm c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ phÇn lín vèn cña t­ nh©n (c¶ trong vµ ngoµi n­íc) ®Çu t­, ho¹t ®éng d­íi h×nh thøc xÝ nghiÖp t­ doanh, hoÆc c«ng ti cæ phÇn ®­îc ph¸p luËt qui ®Þnh. - Nhµ n­íc khuyÕn khÝch vµ kiÓm so¸t, t¹o ®iÒu kiÖn vµ m«i tr­êng hoÆc c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc cã lîi cho quèc kÕ d©n sinh vµ h­íng dÉn theo con ®­êng kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. - Tuy nhiªn ®©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ cã tÝnh tù ph¸t rÊt cao. §Çu c¬ bu«n lËu trèn thuÕ, lµm hµng gi¶… lµ nh÷ng hiÖn t­îng th­êng xuyªn hiÖn ®ßi hái ph¶i t¨ng c­êng qu¶n lý ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ nµy. - V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng lÇn 9 cã viÕt: khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n réng r·i trong c¸c ngµnh nghÒ s¶n xuÊt, kinh doanh mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm. T¹o m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi vÒ chÝnh s¸ch ph¸p lÝ ®Ó kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n ph¸t triÓn trªn nh÷ng ®Þnh h­íng ­u tiªn cña Nhµ n­íc, kÓ c¶ ®Çu t­ ra n­íc ngoµi; khuyÕn khÝch chuyÓn thµnh doanh nghiÖp cæ phÇn, b¸n cæ phiÕu cho ng­êi lao ®éng liªn doanh liªn kÕt víi nhau, víi kinh tÕ tËp thÓ vµ kinh tÕ Nhµ n­íc, x©y dùng quan hÖ tèt gi÷a chñ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng (§¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn 9, nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ. e. Kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc: Lµ thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm c¸c h×nh thøc liªn doanh liªn kÕt gi÷a kinh tÕ Nhµ n­íc víi t­ b¶n t­ nh©n trong n­íc vµ ngoµi n­íc, mang l¹i lîi Ých thiÕt thùc cho c¸c bªn ®Çu t­ kinh doanh. - C¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¬ b¶n tån t¹i trªn c¬ së 3 lo¹i së h÷u. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng h×nh thøc tæ chøc liªn kÕt kinh tÕ ho¹t ®éng kh«ng thuéc thµnh phÇn kinh tÕ nµo nh­ h×nh thøc kinh tÕ hçn hîp nhiÒu lo¹i së h÷u c«ng ty xÝ nghiÖp cæ phÇn, liªn doanh liªn kÕt hai bªn nhiÒu bªn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc. - Sù chuyÓn hãa cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ®i lªn chñ nghÜa x· héi diÔn ra d­íi nhiÒu h×nh thøc, phï hîp víi tÝnh chÊt, tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. f. Kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi: Bao gåm c¸c doanh nghiÖp cã thÓ 100% vèn n­íc ngoµi (mét thµnh viªn hoÆc nhiÒu thµnh viªn) cã thÓ liªn kÕt, liªn doanh víi doanh nghiÖp Nhµ n­íc hoÆc doanh nghiÖp t­ nh©n cña n­íc ta Kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ n­íc ta. Trong 10 n¨m qua (1991 - 2000) c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¸t triÓn kh¸ nhanh gi¸ trÞ s¶n xuÊt t¨ng b×nh qu©n 22% mét n¨m. Trong 5 n¨m (1996 - 2000) vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­îc thùc hiÖn kho¶ng 10 tØ USD, chiÕm 23% tæng sè vèn ®Çu t­ toµn x· héi; c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹o ra 34% gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp, trªn 22% kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ ®ãng gãp trªn 10% GDP chung cña c¶ n­íc. §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· kh¼ng ®Þnh "t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó kinh tÕ cã vèn ®Êu t­ n­íc ngoµi ph¸t triÓn thuËn lîi, h­íng vµo xuÊt khÈu x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng, kinh tÕ x· héi g¾n víi thu hót c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, t¹o thªm nhiÒu viÖc lµm c¶i thiÖn m«i tr­êng kinh tÕ vµ ph¸p lÝ ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn 9, NXB chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2001, trang 99]. 2. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan ph¶i ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta. a. Do yªu cÇu cña viÖc ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt vµ thùc chÊt lµ chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá lªn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa. - Chóng ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, vèn lµ thuéc ®Þa nöa phong kiÕn, nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, cßn mang nÆng tÝnh tù cung, tù cÊp, ch­a tr¶i qua giai ®o¹n ph¸t triÓn t­ b¶n chñ nghÜa. - Chóng ta tiÕn hµnh c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi trong ®iÒu kiÖn cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, lµm thay ®æi nhanh chãng diÖn m¹o thÕ giíi trong mäi lÜnh vùc kinh tÕ x· héi - chÝnh trÞ, lµm cho xu h­íng phô thuéc lÉn nhau gi÷a c¸c n­íc trong céng ®ång thÕ giíi ngµy cµng t¨ng lªn. - Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ kh¸ch quan. Nã b¾t ®Çu khi kinh tÕ tù nhiªn ph¸t triÓn ®Õn tr×nh ®é lµm xuÊt hiÖn nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ hµng hãa. Sù xuÊt hiÖn cña kinh tÕ hµng hãa còng chÝnh lµ sù xuÊt hiÖn tiÒn ®Ò phñ ®Þnh kinh tÕ tù nhiªn vµ kh¼ng ®Þnh kinh tÕ hµng hãa. Mçi b­íc ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng hãa lµ mét b­íc ®Èy lïi kinh tÕ tù nhiªn. Nh­ vËy trong qu¸ tr×nh vËn ®éng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa ®· phñ ®Þnh dÇn kinh tÕ tù nhiªn vµ kh¼ng ®Þnh m×nh lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi ®éc lËp. Nã ph¸t triÓn d­íi sù t¸c ®éng m¹nh mÏ cña c¸c tiªu ®Ò sau. Ph¶n ¸nh lao ®éng x· héi, sù ®éc lËp t­¬ng ®èi vÒ kinh tÕ gi÷a mäi ng­êi, l­u th«ng hµng hãa vµ tiÒn tÖ… b. Do sù tån t¹i cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ë n­íc ta - HiÖn nay ë n­íc ta tån t¹i nhiÒu tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, th« s¬, nöa c¬ khÝ vµ c¬ khÝ. V× vËy thiÕt lËp quan hÖ së h÷u víi tù liÖu s¶n xuÊt còng ph¶i ®a d¹ng. ë ViÖt Nam hiÖn nay quan hÖ nhiÒu h×nh thøc quy m« së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt lu«n lµ c¨n cø cho viÖc ph©n ®Þnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang tån t¹i 3 h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n. Së h÷u Nhµ n­íc, së h÷u t­ nh©n vµ së h÷u hçn hîp. Tõ ba h×nh thøc së h÷u c¬ b¶n ®ã ®· h×nh thµnh nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn víi nh÷ng lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®a d¹ng vµ phong phó. c. N­íc ta cã mét lùc l­îng lao ®éng dåi dµo + N­íc ta cã mét l­îng lao ®éng lín (kho¶ng 40 triÖu ng­êi) cÇn cï th«ng minh. Song sè ng­êi ch­a cã viÖc lµm cßn nhiÒu, võa g©y l·ng phÝ søc lao ®éng, võa g©y nh÷ng khã kh¨n lín vÒ kinh tÕ x· héi. Trong khi kh¶ n¨ng thu hót lao ®éng cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc kh«ng nhiÒu th× viÖc khai th¸c tËn dông tiÒm n¨ng kinh tÕ Nhµ n­íc kh«ng nhiÒu th× viÖc khai th¸c tËn dông tiÒm n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng ®Ó t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. 3. Th¸i ®é cña Nhµ n­íc víi thµnh phÇn kinh tÕ Cho ®Õn hiÖn nay vÊn ®Ò nµy vÉn ch­a cã sù thèng nhÊt vÒ lÝ luËn vµ hµnh ®éng thùc tiÔn cã 3 nhËn ý kiÕn. a. Nhµ n­íc ta ph¶i cã chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®èi xö nhÊt qu¸n víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. b. Toµn bé ho¹t ®éng cña Nhµ n­íc ph¶i dùa trªn sù ph©n biÖt ®èi xö víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. c. Th¸i ®é ®èi xö cña Nhµ n­íc ®èi víi thµnh phÇn kinh tÕ võa ph¶i nhÊt qu¸n, võa ph¶i ph©n biÖt v×: NÒn kinh tÕ hµng hãa qu¸ ®é trong nã tån t¹i nh÷ng kiÓu s¶n xuÊt kh«ng cïng b¶n chÊt võa thèng nhÊt vµ võa m©u thuÉn víi nhau. - TÝnh thèng nhÊt + NÒn kinh tÕ n­íc ta lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng do ®ã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh«ng tån t¹i biÖt lËp mçi thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt. Sù ph¸t triÓn cña mçi thµnh phÇn kinh tÕ gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. + C¸c thµnh phÇn kinh tÕ tuy cã b¶n chÊt vÒ mÆt s¶n xuÊt kh¸c nhau nh­ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét m«i tr­êng chung còng chÞu sù t¸c ®éng c¸c nh©n tè c¸c quy luËt chung cña thÞ tr­êng. + C¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¸c ®éng lÉn nhau c¶ tÝch cùc vµ tiªu cùc sù biÕn ®æi cña thµnh phÇn kinh tÕ nµy sÏ ¶nh h­ëng ®Õn sù biÕn ®æi cña thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Trong nÒn kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt do Nhµ n­íc h­íng dÉn ®iÒu tiÕt c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ võa hîp t¸c víi nhau, bæ sung cho nhau, ®Òu b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. - TÝnh m©u thuÉn + Mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã ®Æc ®iÓm riªng v× vËy mçi thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi nh÷ng qui luËt kinh tÕ chung cßn cã quy luËt kinh tÕ ®Æc thï chi phèi ho¹t ®éng c¸c thµnh phÇn. + Mçi thµnh phÇn kinh tÕ mang b¶n chÊt, kinh tÕ kh¸c nhau cã c¸c lîi Ých kinh tÕ kh¸c nhau thËm chÝ ®èi lËp nhau. M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµm cho c¹nh tranh trë thµnh tÊt yÕu c¹nh tranh lµ ®éng lùc quan träng thóc ®Èy c¶i tiÕn kü thuËt, ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. M©u thuÉn gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ m©u thuÉn mét bªn lµ kinh tÕ Nhµ n­íc, kinh tÕ tËp thÓ, kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc, víi mét bªn lµ tÝnh tù ph¸t t­ s¶n,tiÓu t­ s¶n cña kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n vµ kinh tÕ c¸ thÓ gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy dùa trªn chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ngµy cµng chiÕm ­u thÕ, lµ nh©n tè c¨n b¶n cña thêi kú qu¸ ®é. + ViÖc gi¶i quyÕt m©u thuÉn nµy nh­ thÕ nµo lµ viÖc kh«ng ®¬n gi¶n kh«ng thÓ gi¶i quyÕt b»ng ý chÝ chñ quan, b»ng b¹o lùc mµ ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ h­íng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ®i vµo con ®­êng chñ nghÜa t­ b¶n Nhµ n­íc. - CÇn ph¶i ph©n biÖt ®èi xö víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ v× tõ ®Æc ®iÓm lÞch sö sù h×nh thµnh b¶n chÊt vèn cã mµ mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã vi trÝ, vai trß, chøc n¾ng, tiÒm n¨ng, xu h­íng ph¸t triÓn kh¸c nhau. ChÝnh sù kh¸c nhau ®ã lµ c¬ së ®Ó ph©n biÖt ®èi xö c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nh»m ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc vµ h¹n chÕ ¶nh h­ëng tiªu cùc cña chóng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña x· héi vµ chØ cã ®­êng lèi, chÝnh s¸ch ph©n biÖt nh­ vËy míi cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cÇn nhÊn m¹nh kh«ng chØ ph©n biÖt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mµ néi dung cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ cµng ph¶i ph©n biÖt. 4. BiÖn ph¸p ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam a. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa - Ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa víi 2 c«ng cô quan träng kinh tÕ Nhµ n­íc gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ vµ chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc. Trong 5 n¨m tíi, c¬ b¶n hoµn thµnh viÖc s¾p xÕp cñng cè ®iÒu chØnh c¬ cÊu, n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn cã, ®ång thêi ph¸t triÓn thªm doanh nghiÖp mµ Nhµ n­íc ®Çu t­ 100% vèn hoÆc cæ phÇn chi phèi ë mét sè ngµnh, lÜnh vùc then chèt ®Þa bµn quan träng. Thùc hiÖn tèt chñ tr­¬ng cæ phÇn hãa vµ ®a d¹ng hãa së h÷u víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc kh«ng cÇn n¾m 100%. TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ chÝnh s¸ch t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶. - Thùc hiÖn nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi lÊy ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng lµ chñ yÕu. - H×nh thµnh vµ cñng cè nh÷ng ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng hãa nh»m chuyÓn quan hÖ trao ®æi cã tÝnh hiÖn vËt sang quan hÖ hµng hãa - tiÒn tÖ. C¶ vÒ vÞ trÝ lý thuyÕt vµ thùc tiÔn ®Òu cho thÊy kh«ng thÓ cã ®­îc nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn nÕu nh­ kh«ng cã ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng hãa + Thõa nhËn thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n vµ thÞ tr­êng tù do lµ bé phËn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ cña thÞ tr­êng x· héi. + B¶o ®¶m quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh, cho c¸c c¬ së kinh tÕ Nhµ n­íc ®Ó nh÷ng c¬ së nµy ®­îc chñ ®éng ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng hãa. + NhÊn m¹nh lîi Ých cña c¸ nh©n ng­êi lao ®éng vµ lîi Ých cña c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ së. - §Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi nh»m më réng thÞ tr­êng - Më réng vµ ®a d¹ng hãa lo¹i h×nh së h÷u vµ c¸c lo¹i h×nh thøc kinh doanh. Quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt ®­îc coi lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc cña ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa ë n­íc ta ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng v« chñ, l·i gi¶, lç thËt trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ®Ó t¹o ra sù tù do kinh tÕ vµ h×nh thµnh nhiÒu nhµ kinh doanh giái thÝch øng víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, tÊt yÕu ph¶i ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh tæ chøc. Nã b¾t nguån tõ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi vµ xu h­íng chung cña thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn cña n­íc ta chóng ta ®iÒu chØnh c¬ cÊu së h÷u theo h­íng sau: + Ph¸t huy h×nh thøc kinh tÕ hé n«ng d©n, thî thñ c«ng b»ng c¸ch t¹o thÞ tr­êng cho chóng, tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng n«ng th«n réng lín. + X©y dùng khu vùc kinh tÕ c«ng céng, víi chøc n¨ng ®¶m b¶o sù æn ®Þnh vµ lµ c¬ së cho sù ph¸t triÓn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ khu vùc kinh tÕ c«ng céng tËp trung nh÷ng ngµnh kinh tÕ then chèt; n¨ng l­îng, dÇu khÝ, hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin, an ninh quèc gia.. C¬ cÊu cña khu vùc kinh tÕ nµy kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, nh­ng nã lu«n lu«n cã tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ tr×nh ®é qu¶n lý tèt. + H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn. §©y lµ xu thÕ kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn cßn ph¸t sinh tõ qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc. - Gi¶i phãng lùc l­îng s¶n xuÊt ®éng viªn mäi nguån lùc do c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa n©ng cao kinh tÕ x· héi c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n b. Thùc tr¹ng nÒn kinh tÕ n­íc ta - Kinh tÕ hµng hãa cßn kÐm ph¸t triÓn mang nÆng tÝnh tù cung tù cÊp sù yÕu kÐm cña nÒn kinh tÕ ®­îc thÓ hiÖn qua: + Tr×nh ®é c¬ së vËt chÊt, kü thuËt vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt cßn kÐm + HÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng dÞch vô s¶n xuÊt vµ dÞch vô x· héi ch­a ®ñ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng ë trong n­íc vµ ch­a cã kh¶ n¨ng ®Ó më réng giao l­u víi thÞ tr­êng quèc tÕ. - C¬ cÊu kinh tÕ cßn mÊt c©n ®èi vµ kÐm hiÖu qu¶ cßn mang nÆng ®Æc tr­ng cña mét c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp. Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc coi lµ hîp lÝ vµ cã hiÖu qu¶ khi nã ph¶n ¸nh ®óng yªu cÇu cña quy luËt kh¸ch quan nã cho phÐp khai th¸c mäi n¨ng lùc cña ®Êt n­íc vµ thùc hiÖn ®­îc ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ. - Ch­a cã mét thÞ tr­êng hoµn chØnh ®Çy ®ñ NÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta ®· ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, v× vËy thÞ tr­êng ë n­íc ta còng ®ang ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng n­íc ta cßn ë t×nh tr¹ng thÊp, tÝnh chÊt cßn ®¬n s¬, sè l­îng thÞ tr­êng cßn thiÕu vµ cã phÇn rèi lo¹n. Chóng ta míi tõng b­íc cã thÞ tr­êng hµng hãa nãi chung, tr­íc hÕt lµ thÞ tr­êng hµng tiªu dïng th«ng th­êng víi hÖ gi¸ c¶ vµ quan hÖ mua b¸n b×nh th­êng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. - Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn + Nguyªn nh©n kh¸ch quan: NÒn kinh tÕ cßn mang nÆng tÝnh tù cung, tù cÊp, s¶n xuÊt ch­a mang tÝnh x· héi hãa cao. Do chóng ta qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét n­íc n«ng nghiÖp l¹c hËu, vèn lµ thuéc ®Þa nöa phong kiÕn víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt x· héi rÊt thÊp. Bªn c¹nh ®ã ®Êt n­íc l¹i tr¶i qua nhiÒu n¨m chiÕn tranh, hËu qu¶ ®Ó l¹i rÊt nÆng nÒ + Nguyªn nh©n chñ quan: di s¶n cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp vÉn cßn tån t¹i kh¸ nÆng. Nh÷ng hÖ qu¶ cña tr¹ng th¸i bao cÊp vµ t­ duy bao cÊp vÉn cßn. VÉn cßn tån t¹i m« h×nh kinh tÕ chØ huy ®èi lËp víi nÒn kinh tÕ hµng hãa vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã do tr×nh ®é kü thuËt thÊp kÐm, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi ch­a cao, so víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ë khu vùc §«ng Nam ¸ th× ViÖt Nam thuéc lo¹i thÊp nhÊt. c. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ trªn - Xãa bá c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung bao cÊp, chuyÓn c¬ chÕ kinh tÕ cò sang c¬ chÕ kinh tÕ míi - c¬ chÕ thÞ tr­êng. + Tõng b­íc xãa bá c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung bao cÊp trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ång thêi x¸c lËp vµ më réng yÕu tè vµ quan hÖ thÞ tr­êng + Më réng vµ ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc së h÷u, c¸c lo¹i h×nh thøc së h÷u, c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, tøc lµ ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, khuyÕn khÝch mäi tæ chøc, c¸ nh©n mäi thµnh phÇn vµ lùc l­îng kinh tÕ ph¸t huy tiÒm n¨ng lîi thÕ. G¾n kinh tÕ trong n­íc víi më cöa héi nhËp bªn ngoµi, g¾n t¨ng tr­ëng kinh tÕ víi ph¸t triÓn toµn diÖn vÒ mÆt x· héi. + §æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch kinh tÕ theo h­íng thÞ tr­êng ®i ®«i víi c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng trong xu thÕ æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. - ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa - hiÖn ®¹i hãa +¦u tiªn cho ph¸t triÓn khu vùc n«ng nghiÖp n«ng th«n, ®©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh quy luËt ®Ó ®¶m b¶o cho ®Êt n­íc t¨ng tr­ëng nhanh vµ bÒn v÷ng ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam lµ n­íc n«ng nghiÖp, 76% d©n sè sèng ë n«ng th«n. + Ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng, ®©y lµ ngµnh ph¸t huy lîi thÕ c¹nh tranh, víi c¸c ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Æc thï, c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sö dông nhiÒu lao ®éng lu«n duy tr× ®­îc chØ sè ICOR thÊp t­¬ng ®èi l©u dµi. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c chÕ biÕn tµi nguyªn thiªn nhiªn cã chän läc phï hîp víi ®iÒu kiÖn vÒ vèn, c«ng nghÖ thÞ tr­êng. Sím ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghÖ cao nhÊt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, viÔn th«ng, ®iÖn tö. + TiÕp tôc ph¸t triÓn nhanh vµ hiÖn ®¹i hãa c¸c ngµnh dÞch vô c¬ b¶n b­u chÝnh - viÔn th«ng, dÞch vô du lÞch thµnh ngµnh kinh tÕ mòi nhän. - X©y dùng ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu, qu¶n lý kinh doanh theo yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Gi¸o dôc ®µo t¹o lµ quèc s¸ch hµng ®Çu. Kh«ng chØ chó träng ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu cña khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc mµ cßn ph¶i quan t©m ®Õn khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh, n«ng th«n vµ miÒn nói. - Hoµn thiÖn t¨ng c­êng vËn dông chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ nh»m t¹o vèn vµ ®Çu t­ theo môc tiªu ph¸t triÓn, t¹o lËp sù æn ®Þnh tiÒn tÖ, vÒ gi¸ c¶ vµ tØ gi¸ hèi ®o¸i, qua ®ã t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng hãa phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng. - N©ng cao vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc ph¸t huy nh÷ng ­u ®iÓm vµ kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm cña kinh tÕ thÞ tr­êng. TiÕp tôc ®æi míi c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc ®èi víi nÒn kinh tÕ. §æi míi h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa, n©ng cao chÊt l­îng x©y dùng c¸c chiÕn l­îc, quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ cho phï hîp më réng khu vùc kinh tÕ cã vèn ®Çu t­. - TiÕp tôc t¹o lËp ®ång bé c¸c yÕu tè thÞ tr­êng. Thóc ®Èy sù h×nh thµnh ph¸t triÓn vµ tõng b­íc hoµn thiÖn c¸c lo¹i thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §Æc biÖt quan t©m c¸c lo¹i thÞ tr­êng quan träng nh­ng hiÖn ch­a cã hoÆc cßn s¬ khai. ThÞ tr­êng lao ®éng, thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng bÊt ®éng s¶n, thÞ tr­êng khoa häc vµ c«ng nghÖ. kÕt luËn Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó chuyÓn tõ s¶n xuÊt nhá sang s¶n xuÊt lín ë n­íc ta kh¼ng ®Þnh "môc ®Ých cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa lµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi, n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊt míi phï hîp víi c¶ ba mÆt së h÷u, qu¶n lý ph©n phèi "[§¶ng céng s¶n ViÖt Nam v¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 9, nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi, 2001 trang 86 - 87]. Tõ sù nhËn thøc vÒ tån t¹i kh¸ch quan cña nhiÒu h×nh thøc së h÷u vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ qua ®ã cã nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ phï hîp khuyÕn khÝch s¶n xuÊt hµng hãa t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã ph¶i biÕt khai th¸c thÕ m¹nh cña s¶n xuÊt hµng hãa vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Ó gi¶i phãng søc s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cho x· héi, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm. H¬n thÕ n÷a Nhµ n­íc, ph¶i cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n ®Ó qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, thÊy ®­îc xu h­íng ph¸t triÓn, yÕu ®iÓm cña tõng thµnh phÇn ®Ó h¹n chÕ ng¨n chÆn c¸c tiªu cùc trong x· héi. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ë n­íc ta lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn d©n giµu n­íc m¹nh, tiÕn lªn hiÖn ®¹i hãa trong mét x· héi nh©n d©n lµm chñ, nh©n ¸i, cã v¨n hãa, cã kû c­¬ng, xãa bá ¸p bøc bÊt c«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n cã cuéc sèng Êm no, tù do hµnh phóc.