Bình đẳng giới trong lao động việc làm ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

¸nh sù bÊt cËp vµ thiÖt thßi cña n÷ giíi. Hä kh«ng cã ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi tham gia nh÷ng c«ng viÖc nhiÒu khi hä rÊt −a thÝch, cã kh¶ n¨ng ®−îc øng dông khoa häc kü thuËt, sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ó cã Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 29 n¨ng suÊt cao vµ cã thu nhËp tèt, ch−a kÓ ®Õn tr¸ch nhiÖm cña hä víi gia ®×nh, con c¸I lu«n lu«n ®Ì nÆng lªn vai hä. Sù ph©n c«ng” tù nhiªn” ®ã tån t¹i tõ nhiÒu ®êi nay ®· ®em l¹i sù kh«ng b×nh ®¼ng gi÷a nam vµ n÷ trong viÖc t×m kiÕm vµ lùa chän viÖc lµm. Còng v× thÕ phô n÷ th−êng cã møc thu nhËp thÊp h¬n nam giíi. Ngoµi ra trong sù ph©n c«ng lao ®éng theo giíi cßn tån t¹i vµ duy tr× bëi ®Þnh kiÕn, th¸i ®é vµ c¸ch c− xö theo nh÷ng khu«n mÉu s½n cã cña x· héi kÓ c¶ c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c chñ sö dông lao ®éng ®· lµm s©u s¾c h¬n sù kh¸c biÖt gi÷a lao ®éng nam vµ lao ®éng n÷ B¶ng 8: C¬ cÊu n÷ tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn cã viÖc lµm chia theo nhãm ngµnh kinh tÕ §¬n vÞ tÝnh: % N¨m 2002 N¨m 2004 gµnh kinh tÕ Chung Nam N÷ Chung Nam N÷ N«ng- l©m - thñy s¶n 59,10 56,55 61,6 55,07 52,10 58,02 CN- khai th¸c má 0,73 1,12 0,35 0,71 1,08 0,34 CN chÕ biÕn 11,54 11,29 11,7 9 12,87 12,48 13,25 SX, PP,®iÖn n−íc x©y dùng 4,57 8,41 0,79 5,43 9,94 0,95 Th−¬ng nghiÖp 10,26 7,47 12,9 9 10,48 7,93 13,02 VËn t¶i kho b·i, TTLL 3,00 5,42 0,63 3,11 5,46 0,77 Tµi chÝnh tÝn dông 0,30 0,29 0,30 0,34 0,31 0,37 Qu¶n lý NN,ANQP 1,75 2,78 0,74 2,10 3,40 0,81 Gi¸o dôc,y tÕ,v¨n hãa,TDTT 3,58 2,57 4,58 3,99 2,82 5,16 Kh¸c 2,09 2,13 2,05 2,11 2,14 2,08 Nguån: §iÒu tra møc sèng d©n c− n¨m 2002-2004 Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 30 N÷ lµm viÖc trong ngµnh n«ng nghiÖp vÉn chiÕm tû lÖ cao h¬n nam giíi. Nãi vÒ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ViÖt Nam, ph¶I ch¨ng cã thÓ nhÊn m¹nh ®Õn ®Æc tÝnh phô n÷ cña lo¹i c«ng viÖc nµy? Bëi v× phÇn lín c¸c kh©u c«ng viÖc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp: cÊy lóa, nhæ m¹, ch¨m sãc c©y lóa, t−íi tiªu ®ång ruéng, gÆt h¸i, ph¬i thãc… §Ò do phô n÷ ®¶m nhËn. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, cã nhiÒu nam giíi h¬n tham gia vµo c«ng viÖc ®ång ¸ng. Nh−ng trong nhiÒu gia ®×nh kh¸c, nam giíi l¹i dêi bá gia ®×nh, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n ®i lµm viÖc kh¸c. Nh÷ng phô n÷, ng−êi mÑ, ng−êi vî ë l¹i lµng quª, ®¶m nhËn tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc ®ång ruéng, kÓ c¶ cµy bõa vµ phun thuèc s©u. §ång thêi cÇn kÓ ®Õn nh÷ng lý do kh¸c n¶y sinh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý, lµm t¨ng sè ng−êi lµm n«ng nghiÖp chñ yÕu lµ n÷. §ã lµ sè chÞ em bÞ gi¶m biªn chÕ ë c¸c xÝ nghiÖp, c¬ quan, kh«ng cã viÖc lµm ph¶i quay vÒ n«ng th«n lµm ruéng. ë ViÖt Nam hiÖn nay, lao ®éng n÷ nhiÒu h¬n lao ®éng nam trong ngµnh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®ã lµ dÊu hiÖu cña t×nh tr¹ng l¹c hËu kinh tÕ. CÇn thiÕt ph¶i t¹o cho phô n÷ nhiÒu viÖc lµm míi, ë trong ngµnh nghÒ phi n«ng nghiÖp, gióp hä n©ng cao tr×nh ®é v¨n hãa vµ nh÷ng kiÕn thøc cÇn thiÕt cã thÓ chuyÓn tõ n«ng nghiÖp sang nghÒ míi. ViÖc gi¶m bít sè ng−êi lµm viÖc trong n«ng nghiÖp ph¶i ®i ®«i víi viÖc t¨ng sè ng−êi phôc vô trong c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp vµ ®Çu t− c¸c c«ng nghÖ phôc vô n«ng nghiÖp. C¸c c«ng nghÖ nµy cã thÓ thu hót mét sè lín ng−êi lao ®éng, ®Æc biÖt lµ phô n÷ nh−: chÕ biÕn, c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp, b¶o qu¶n, ®ãng gãi,… Hä tiÕp tôc phôc vô n«ng nghiÖp, nh−ng kh«ng ph¶I lµm viÖc trªn ®ång ruéng nh− tr−íc mµ trong c¸c nhµ m¸y hay t¹i nhµ hä. Ngµnh gi¸o dôc ®µo t¹o vµ y tÕ, tû lÖ phô n÷ chiÕm ®«ng h¬n nam giíi. §©y lµ ngµnh ®−îc coi lµ ph¸t huy vai trß phô n÷ lµ ng−êi ch¨m lo gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ, ng−êi mÑ ch¨m sãc nu«i d¹y con c¸i lóc èm dau… Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 31 Tû lÖ phô n÷ chiÕm cao h¬n nam giíi trong ngµnh th−¬ng nghiÖp vµ ngµnh phôc vô c«ng céng míi suÊt hiÖn nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Bëi v× ®©y lµ c¸c nghÒ ®−îc coi lµ hîp víi phô n÷. Ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c má, s¶n xuÊt ph©n phèi ®iÖn, n−íc, x©y dùng, vËn t¶i kho b·i vµ th«ng tin liªn l¹c nam giíi chiÕm tû lÖ cao. §©y lµ nh÷ng ngµnh ®ßi hái cã søc m¹nh c¬ b¾p, lao ®éng cã kü thuËt cao ®iªu kiÖn lµm viÖc ch−a thch hîp víi n÷ giíi hoÆc phô n÷ ch−a cã thãi quen tham gia. Nh−ng khi ¸p dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn viÖc lµm vµ tr×nh ®é v¨n hãa, chuyªn m«n cña phô n÷ ®−îc n©ng cao th× tû lÖ n÷ tham gia sÏ t¨ng lªn. §èi víi c¶ nhãm lao ®éng nam vµ n÷, tû träng la ®éng lµm viÖc trong ngµnh n«ng nghiÖp lµ cao nhÊt. Ngµnh dÞch vô cã vai trß quan träng h¬n ®èi víi n÷, trong khi ®ã ngµnh c«ng nghiÖp cã vai trß quan träng h¬n ®èi víi nam. ë thµnh thÞ, n«ng nghiÖp chiÕm 1/5 viÖc lµm, dÞch vô vµ c«ng nghiÖp t−¬ng ®−¬ng nhau kho¶ng 40%. H¬n mét nöa sè phô n÷ lµm viÖc trong ngµnh dÞch vô, trong khi nam chØ chiÕm d−íi 1/3. MÆt kh¸c, nam giíi l¹i chiÕm tû lÖ cao h¬n n÷ giíi trong c«ng nghiÖp. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 32 B¶ng 9 : C¬ cÊu cña lao ®éng thµnh thÞ vµ n«ng th«n theo giíi theo n¨m 1999 Sè ng−êi cã viÖc lµm(1000) Tû träng theo ngµnh(%) ChØ tiªu Khu vùc I Khu vùc II Khu vùc III Tæng sè Khu vùc I Khu vùc II Khu vùc III Tæng sè Tæng sè 24882 5326 5639 35847 69,4 14,9 15,7 100 Nam 12671 3477 2360 18508 68,5 18,8 12,8 100 N÷ 12212 1849 3278 17339 70,4 10,7 78,9 100 Thµnh thÞ 1484 2988 3250 7721 19,2 38,7 42,1 100 Nam 856 1961 1362 1478 20,5 46,9 32,6 100 N÷ 628 1027 1888 3543 17,7 29,0 53,3 100 N«ng th«n 23399 2338 2389 28125 83,2 8,3 8,5 100 Nam 11815 1516 999 14330 82,4 10,6 7,0 100 N÷ 11584 822 1390 13796 84,0 6,0 10,1 100 Nguån: Tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1999 Ph©n bè viÖc lµm theo vïng chÞu t¸c ®éng chñ yÕu cña sù ph©n bè d©n c− thao vïng vµ do m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vïng ®em l¹i. Tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp ngµy cµng cao do sù kh¸c biÖt ®¸ng kÓ gi÷a c¸c vïng phô thuéc vµo møc ®é ®« thÞ hãa cña c¸c vïng vµ sù tån t¹i cña c¸c thµnh phè lín. T¨ng tr−ëng kinh tÕ nhanh ®· dÉn ®Õn hai h×nh thøc di chuyÓn viÖc lµm cã liªn quan. XÐt vÒ gãc ®é nghÒ nghiÖp, cµng ngµy cµng cã nhiÒu ng−êi d©n tho¸t ra khái lao ®éng n«ng nghiÖp. ChiÒu h−¬ng ®i xuèng nµy ®−îc bï b»ng tû lÖ viÖc lµm ®−îc tr¶ l−¬ng t¨ng lªn, t−¬ng ®èi Ýt trong khu vùc nhµ n−íc sau kh¸ nhiÒu trong khu vùc t− nh©n. HiÖn nay hé khinh doanh, doanh nghiÖp t− nh©n trong n−íc cã ®¨ng kÝ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi cung cÊp viÖc lµm Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 33 ®−îc tr¶ l−¬ng cho h¬n 18% d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng. Tû lÖ nµy cao h¬n mét chót so víi lao ®éng tù do vµ gÊp ®«i tû lÖ trong khu vùc nhµ n−íc. §Æc ®iÓm dÞch chuyÓn thø 2 trªn thÞ tr−êng lao ®éng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y lµ di chuyÓn vÒ ®Þa lý. Mét sè ng−êi di chuyÓn tõ viÖc lµm n«ng nghiÖp sang lµm viÖc ®−îc tr¶ l−¬ng buéc hä ph¶I chuyÓn tõ n«ng th«n ra thµnh thÞ, trong ®ã cã nhiÒu lao ®éng n÷ lµm viÖc ë khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh. Sù ®a d¹ng cña c¸c lo¹i h×nh c«ng viÖc lµnh nghÒ ë thµnh thÞ thÓ hiÖn sù ph©n c«ng lao ®éng theo giíi. Tuy nhiªn ë n«ng th«n, trªn 80% c«ng viÖc lµ n«ng nghiÖp vµ do ®è còng Ýt cã sù kh¸c biÖt vÒ giíi trong nghÒ nghiÖp v× c¬ héi lùa chän nghÒ nh×n chung lµ t−¬ng ®èi Ýt( 82,4% ®èi víi nam vµ 84% ,®èi víi n÷) ë thµnh thÞ, phô n÷ chñ yÕu lµm viÖc ë khu vùc III chiÕm 53,3%, trong khi ®è ë khu vùc n«ng th«n chiÕm 10,1%. Nam giíi chñ yÕu lµm viÖc ë khu vùc II chiÕm 49,6%, trong khi ®ã n÷ chØ chiÕm 29% ë khu vùc thµnh thÞ, cßn ë n«ng th«n chØ chiÕm 6%. Tû sè n÷ so víi 100 nam ®ang lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh tÕ thuéc khu vùc kinh tÕ nhµ n−íc ®−îc nhËn tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng ®−îc thÓ hiÖn qua b¶ng sau. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 34 B¶ng 10: Tû sè n÷ so víi 100 nam ®ang lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh tÕ thuéc khu vùc kinh tÕ nhµ n−íc ®−îc nhËn tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng ph©n c«ng theo vïng kinh tÕ vµ thµnh thÞ/n«ng th«n §¬n vÞ tÝnh: % Vïng Tæng sè Khu vùc I Khu vùc II Khu vùc III Chung 78,05 67,92 71,91 81,53 Thµnh thÞ 105,97 89,38 86,43 119,64 N«ng th«n 77,88 66,27 73,24 82,18 Vïng §ång b»ng s«ng Hång 86,38 43,47 83,15 89,78 §«ng B¾c 72,75 68,53 48,79 90,04 T©y B¾c 63,16 51,77 35,58 68,50 B¾c Trung Bé 77,43 76,09 53,02 85,84 Duyªn h¶i Nam trung Bé 80,68 49,40 86,11 79,55 T©y Nguyªn 73,32 46,96 49,30 86,33 §«ng Nam Bé 84,78 73,82 84,75 87,00 §ång b»ng s«ng Cöu Long 69,67 89,72 83,78 64,99 Nguån: Sè liÖu thèng kª giíi cña ViÖt Nam nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kû 21. NXB Phô n÷, Hµ Néi/2005 ChØ sè thiÖt thßi thø hai liªn quan ®Õn viÖc ph©n chia lao ®éng theo giíi trong c¸c ngµnh nghÒ hay cßn gäi lµ ph©n chia lao ®éng theo ngµnh däc. ë ®©y cã thÓ nhËn thÊy mét ®iÒu rÊt râ rµng lµ nam giíi cã xu h−íng chiÕm sè ®«ng nh÷ng ng−êi n¾m vÞ thÕ cao h¬n, c¸c lo¹i c«ng viÖc cã thu nhËp cao h¬n vµ cã c¬ héi ra quyÕt ®Þnh h¬n, trong khi phô n÷ cã xu h−íng tËp trung ë nh÷ng ngµnh nghÒ cã thu nhËp thÊp, nh÷ng c«ng viÖc Ýt thanh thÕ vµ cã ®iÒu kiÖn ra quyÕt ®Þnh hoÆc ®−îc ®Ò b¹t. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 35 Trong b¶ng cho thÊy, nam giíi chiÕm phÇn ®«ng c¸c vÞ trÝ l·nh ®¹o vµ trong c¸c ngµnh nghÒ bËc cao vµ nh÷ng ngµnh nghÒ ®ßi hái chuyªn m«n cao. N÷ giíi chiÕm phÇn ®«ng trong c¸c ngµnh nghÒ kh«ng ®ßi hái chuyªn m«n cao. ThËm chÝ trong c¸c lÜnh vùc mµ phô n÷ chiÕm sè ®«ng th× nam giíi vÉn n¾m nhiÒu vÞ trÝ quan träng vµ cao h¬n trong c¬ cÊu nghÒ nghiÖp. vÝ dô, ®èi víi nghÒ gi¸o viªn lµ nghÒ mµ phô n÷ chiÕm sè ®«ng th× phô n÷ chiÕm 100% sè gi¸o viªn ë bËc mÉu gi¸o, 78% ë bËc tiÓu häc, 68% ë bËc trung häc cë së, 56% ë bËc trung häc phæ th«ng vµ 41% ë bËc ®¹i häc vµ cao ®¼ng nh−ng phÇn lín hiÖu tr−ëng lµ nam giíi. Trong lÜnh vùc y tÕ, h¬n 70% c¸n bé y tÕ x· lµ phô n÷, nh−ng phÇn lín c¸c gi¸m ®èc bÖnh viÖn vµ trung t©m y tÕ l¹i lµ nam giíi. Trong c¸c ngµnh khoa häc x· héi, trong khi 45% nh©n viªn lµ n÷ thi kho¶ng 95% gi¸m ®èc c¸c viÖn nghiªn cøu lµ nam giíi. B¶ng 11 : Lo¹i c«ng viÖc ph©n theo giíi tÝnh §¬n vÞ tÝnh: % B¶n chÊt c«ng viÖc Phô n÷ Nam giíi L·nh ®¹o 19,0 81,0 Chuyªn m«n kü thuËt bËc cao 41,5 58,5 Chuyªn m«n kü thuËt bËc trung 58,5 41,5 Nh©n viªn 53,1 46,9 NghÒ tù do, b¶o vÖ, b¸n hµng 68,7 31,3 N«ng- L©m- Ng− nghiÖp 37,6 62,4 Thî thñ c«ng vµ c¸c thî kh¸c cã liªn quan 34,7 65,3 L¾p m¸y/ VËn hµnh 26,9 73,1 NghÒ ®¬n gi¶n 49,8 51,6 Tæng 48,4 51,6 Nguån: Thùc hiÖn c¸c môc tiªu ph¸t triÓn thiªn niªn kû. B¸o c¸o cña ViÖt Nam, N−íc Céng Hßa X· Héi Chñ NghÜa ViÖt Nam. Hµ Néi 2005 Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 36 *C¬ cÊu lao ®éng cã tÝnh chÊt viÖc lµm Mét trong nh÷ng néi dung quan träng ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ lao ®éng lµ tÝnh chÊt cña viÖc lµm, tr−íc hÕt cÇn ph©n biÖt lµm c«ng vµ lµm thuª víi c¸c lo¹i viÖc lµm kh¸c. T×m hiÓu lao ®éng lµm c«ng , lµm thuª cã ý nghÜa quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr−êng lao ®éng. C¬ cÊu cña lo¹i lao ®éng nµy chia theo thµnh phÇn kinh tÕ ®· vµ ®ang cã nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh trong thêi gian qua. Tr−íc ®©y muèn cã viÖc lµm ng−êi d©n chñ yÕu lµ tr«ng chê vµo c¸c c¬ quan, xÝ nghiÖp cña nhµ n−íc, hay hîp t¸c x·. Hä kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vµ còng rÊt khã kh¨n xin ®−îc giÊy phÐp kinh doanh d−íi d¹ng kinh tÕ hé hay doanh nghiÖp nhá. Ngµy nay tÇng líp x· héi ë c¶ thµnh thÞ hay n«ng th«n , nam n÷ ®Òu khuyÕn khÝch tù t¹o viÖc lµm nÕu hä cã vèn, cã t− liÖu s¶n xuÊt vµ cã kh¶ n¨ng kinh doanh. ViÖc s¶n xuÊt cã thÓ lµm t¹i nhµ, hîp t¸c víi vµi hé kh¸c hay thuª c«ng nh©n. Khi ng−êi lao ®éng cã nhiÒu c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi t¹o viÖc lµm, ®ã lµ b−íc më ra hÕt søc quan trong ®èi víi hä. Cïng víi viÖc tù t¹o viÖc lµm, ng−êi lao ®éng cã quyÒn tù do ®i t×m viÖc lµm. Hä tiÕp cËn víi thÞ tr−êng lao ®éng dÔ dµng h¬n. Tù do t×m viÖc lµm l¹i g¾n víi chÝnh s¸ch tù do thuª m−ín c«ng nh©n, tù do tuyÓn dông ng−êi lµm chØ víi khu vùc kinh tÕ hé hay doanh nghiÖp t− nh©n , víi sù tháa thuËn gi÷a ng−êi chñ thuª vµ ng−êi lµm vÒ néi dung c«ng viÖc, tiÒn l−¬ng tu©n thñ ph¸p luËt cña nhµ n−íc, ng−êi chñ thuª kh«ng ng¹i mang tiÕng lµ bãc lét søc lao ®éng. Nhu cÇu lao ®éng ë thµnh phè, ®« thÞ còng nh− ë mét sè vïng kinh tÕ t¨ng lªn, víi sù ph¸t triÓn cña nhiÒu ngµnh nghÒ víi møc ®é kh¸c nhau, ®· thóc ®Èy ng−êi d©n tù do di chuyÓn chç ë ®Ó ®i lµm. TÝnh ®a d¹ng cña ho¹t ®éng kinh tÕ l¹i thóc ®Èy viÖc sö dông lao ®éng d−íi nhiÒu h×nh thøc lao ®éng linh ho¹t víi c¸c løa tuæi kh¸c nhau. Tïy theo c«ng viÖc vµ c¸ch tæ chøc s¶n xuÊt, thêi gian lµm viÖc cña ng−êi lao ®éng rÊt Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 37 linh ho¹t, cã thÓ c¶ ngµy, nöa ngµy, lµm c¶ ngµy hay ®ªm, ngoµi giê,… Lµm t¹i xÝ nghiÖp hay nhËn viÖc vÒ nhµ lµ. §ång thêi trong s¶n xuÊt, c¸c hé gia ®×nh cã thÓ sö dông c¶ lao ®éng trÎ em, ng−êi giµ, phô n÷ cã thai, cã con nhá phï hîp søc kháe vµ kh¨ n¨ng cña hä. Sù ph©n c«ng ngµnh nghÒ cña lao ®éng nam n÷ hiÖn nay ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ ViÖt Nam c¬ b¶n vÉn lµ mét n−íc n«ng nghiÖp. T¸c ®éng cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt, viÖc lµm cña lao ®éng n÷ cßn hÕt søc h¹n chÕ. V× vËy viÖc lµm cña ng−êi phô n÷ ®Æc biÖt ë n«ng th«n vÉn ch−a cã nh÷ng biÕn ®æi c¬ b¶n. Lao ®éng tù do vÉn lµ mét h×nh thøc c«ng viÖc chiÕm −u thÕ ë ViÖt Nam. ë n«ng th«n, nguån viÖc tù do chñ yÕu lµ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp quy m« nhá dùa trªn nguån lao ®éng gia ®×nh vµ chñ yÕu nh»m ®¸p øng nhu cÇu l−¬ng thùc cña hé gia ®×nh. ë thµnh thÞ, nguån viÖc tù do chñ yÕu lµ doanh nghiÖp gia ®×nh phi n«ng nghiÖp. B¶ng 12 : C¬ cÊu lao ®éng chia theo tÝnh chÊt viÖc lµm vµ giíi §¬n vÞ tÝnh: % Lo¹i c«ng viÖc Nam N÷ Chung 100,00 100,00 Lµm c«ng, lµm thuª phi n«ng- l©m - thñy s¶n 27,84 16,84 Lµm c«ng, lµm thuª n«ng-l©m -ng− nghiÖp 7,35 4,79 Tù lµm n«ng- l©m- thñy s¶n 49,20 56,82 Tù lµm phi n«ng- l©m- thñy s¶n 15,62 21,56 Nguån; §iÒu tra møc sèng d©n c− 2002 Tù lµm n«ng- l©m- ng− nghiÖp vµ tù lµm phi n«ng- l©m- ng− nghiÖp vÉn chiÕm tû träng cao ®èi víi n÷ giíi (56,82% vµ 21,56% t−ng øng) trong khi nam giíi (chØ cã 49,2% vµ 15,62% t−ng øng). Nh−ngx khu vùc lµm c«ng lµm thuª th× ë c¶ hai khu vùc n«ng- l©m- ng− nghiÖp vµ phi n«ng- l©m- ng− nghiÖp nam giíi ®Òu cao h¬n n÷ giíi (28,84% vµ 7,35% t−ng øng so víi 16,84% vµ Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 38 4,79%). Sè n÷ lµm c«ng ¨n l−¬ng cßn thÊp, nÆc dï nÊy n¨m qua ®· ph¸t triÓn ®éi ngò lµm thuª cho c¸c chñ trang tr¹i hay cho c¸c gia ®×nh, ®Æc biÖt ngµy mïa ®I cÊy, gÆt kh¸ ®«ng ®¶o. Cßn mét sè chÞ em lµm kinh tÕ tù tóc nu«I gia ®×nh nªn rÊt khã tÝnh ra tiÒn. 2.2.2 Møc ®é thÊt nghiÖp cña d©n sè lao ®éng n÷ Qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa hiÖn nay ®·, ®ang vµ tiÕp tôc dÉn ®Õn mét sè l−îng lín ng−êi mÊt viÖc lµm vµ kh«ng cã viÖc lµm ë khu vùc phi kÕt cÊu. Trong ®ã, n÷ giíi th−êng thÊt nghiÖp cao h¬n, do phô n÷ ngµy cµng tôt hËu, kh«ng ®¸p øng víi yªu cÇu cña c«ng viÖc so víi nam giíi. KÕt qu¶ ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm cña Bé L§TBXH ®· cho thÊy ®iÒu ®ã: B¶ng 13: Tû lÖ thÊt nghiÖp cña d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn khu vùc thµnh thÞ theo giíi qua mét sè n¨m §¬n vÞ tÝnh: % Thµnh thÞ N¨m Chung Nam N÷ 2000 6,34 6,50 6,16 2001 6,14 5,56 6,75 2002 5,84 5,11 6,61 2003 5,60 4.38 6,93 2004 5,60 5,12 6,14 2005 5,31 4,82 6,14 Nguån: §iÒu tra lao ®éng-viÖc lµm Bé L§TBXH Qua b¶ng sè liÖu trªn ph¶n ¸nh: tû lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng n÷ lu«n lu«n cao h¬n lao ®éng nam vµ cao h¬n tû lÖ thÊt nghiÖp chung cña toµn nÒn kinh tÕ. §iÒu nµy chøng tá khi nÒn kinh tÕ héi nhËp vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ diÔn ra nhanh, tû lÖ phô n÷ ë thµnh thÞ thÊt nghiÖp cao h¬n nam giíi v× phô n÷ kh«ng theo kÞp víi yªu cÇu cao cña c«ng viÖc. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 39 CH¦¥NG III §Þnh h−íng vÒ b×nh ®¼ng giíi trong lao ®éng vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2006-2010 1. ThuËn lîi vµ khã kh¨n trong c¬ chÕ míi ®èi víi phô n÷ 1.1.ThuËn lîi VÊn ®Ò b×nh ®¼ng giíi ®−îc thÓ chÕ hãa trong hÇu hÕt c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, ®· t¹o c¬ së ph¸p lý, t¹o ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi trao quyÒn b×nh ®¼ng cho c¶ nam vµ n÷ trong c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa-x· héi nh−: Bé luËt Lao ®éng, LuËt Doanh nghiÖp, LuËt ®Çu t−, LuËt B¶o hiÓm x· héi, LuËt d¹y nghÒ, LuËt Gi¸o dôc, LuËt Khoa häc vµ c«ng nghÖ, Bé luËt D©n sù, LuËt h«n nh©n vµ gia ®×nh, LuËt ch¨m sãc søc kháe nh©n d©n, LuËt khiÕu n¹i, tè c¸o, LuËt cu tró, LuËt B¶o vÖ, ch¨m sãc vµ Gi¸o dôc trÎ em, Ph¸p lÖnh c¸n bé c«ng chøc… vµ nhiÒu v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt kh¸c nh− c¸c NghÞ ®Þnh, quyÕt ®Þnh cña ChÝnh phñ, Thñ t−íng ChÝnh phñ, c¸c Th«ng t− h−íng dÉn cña c¸c Bé, ngµnh. Bªn c¹nh ®ã ®Ó thùc hiÖn môc tiªu b×nh ®¼ng giíi ChÝnh phñ ®· cã nhiÒu gi¶i ph¸p thóc ®Èy b×nh ®¼ng giíi nh− ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Æc thï; lång ghÐp vµo c¸c ChiÕn l−îc, Ch−¬ng tr×nh môc tiªu quèc gia: ChiÕn l−îc toµn diÖn vÒ t¨ng tr−ëng vµ gi¶m nghÌo, vÒ viÖc lµm, vÒ b¶o hé lao ®éng, vÒ gi¸o dôc, vÒ d¹y nghÒ, vÒ y tÕ céng ®ång; nhiÒu v¨n b¶n qui ph¹m ph¸p luËt thuéc c¸c lÜnh vùc chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n hãa, x· héi vµ gia ®×nh ®· cã nh÷ng qui ®Þnh riªng cho phô n÷, t¹o ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn b×nh ®¼ng giíi mét c¸ch thùc chÊt; thµnh lËp Uû ban quèc gia v× sù tiÕn bé cña Phô n÷, ban hµnh ChiÕn l−îc quèc gia v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010… Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 40 §Æc biÖt, ngµy 29 th¸ng 11 n¨m 2006, LuËt B×nh ®¼ng giíi ®· ®−îc Quèc héi khãa XI th«ng qua vµ cã hiÖu lùc thi hµnh tõ ngµy 01 th¸ng 07 n¨m 2007. LuËt B×nh ®¼ng giíi tiÕp tôc thÓ chÕ hãa quan ®iÓm, ®−êng lèi cña §¶ng, Nhµ n−íc ViÖt Nam vÒ B×nh ®¼ng giíi nh»m b¶o vÖ quyÒn, lîi Ých hîp ph¸p cña c¶ nam vµ n÷; ®ång thêi tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m m¹nh mÏ cña ViÖt Nam trong viÖc cô thÓ hãa vµ thùc hiÖn c¸c §iÒu −íc quèc tÕ vÒ quyÒn con ng−êi vµ b×nh ®¼ng giíi mµ ViÖt Nam lµ thµnh viªn. Víi hÖ thèng ph¸p lý ngµy cµng ®−îc hoµn thiÖn phï hîp t×nh h×nh, ®Æc ®iÓm cña ViÖt Nam gãp phÇn n©ng cao nhËn thøc vµ ®¶m b¶o b×nh ®¼ng trong ®êi sèng cña ®Êt n−íc còng nh− cña céng ®ång d©n c−. ChÝnh v× vËy, ViÖt Nam, ®−îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng n−íc cã hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt b×nh ®¼ng giíi kh¸ tiÕn bé so víi nhiÒu n−íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc, kÓ c¶ víi nhiÒu n−íc ph¸t triÓn. Theo ®¸nh gi¸ cña Ng©n hµng thÕ giíi th× “ ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng n−íc dÉn ®Çu thÕ giíi vÒ tû lÖ phô n÷ tham gia c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, lµ mét trong nh÷ng n−íc tiÕn bé hµng ®Çu vÒ b×nh ®¼ng giíi… Lµ quèc gia ®¹t ®−îc sù thay ®æi nhanh chãng nhÊt vÒ xãa bá kho¶ng c¸ch giíi trong 20 n¨m qua ë khu vùc §«ng ¸”. Toµn cÇu hãa lµ xu thÕ kh¸ch quan ®· t¹o ra nh÷ng thuËn lîi lín ®èi phô n÷: *ViÖt Nam ®ang ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n theo h−íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa cïng víi sù ph¸t triÓn nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ®· t¹o ra cho phô n÷ ViÖt Nam c¬ héi cã nhiÒu viÖc lµm, cã thu nhËp æn ®Þnh trong c«ng nghiÖp nh−: dÖt may, da giÇy,… *Kinh tÕ thÞ tr−êng ph¸t triÓn theo h−íng toµn cÇu hãa thóc ®Èy c¹nh tranh, t¹o ®éng lùc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt- c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, dÞch vô ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, thóc ®Èy phô n÷ vu¬n lªn trong häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n lµnh nghÒ. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 41 *Chuyªn m«n hãa, hiÖn ®¹i hãa theo xu thÕ toµn cÇu hãa kh«ng chØ lµ ®éng lùc võa t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng mµ cßn gi¶m nhÑ c−êng ®é lao ®éng trong gia ®×nh. Ch¼ng h¹n viÖc sù dông bÕp ga, nåi c¬m ®iÖn, tñ l¹nh, ®iÖn tho¹i,… Nhê ®ã ng−êi phô n÷ cã thªm thêi gian häc tËp, n©ng cao tr×nh ®é. *C¬ héi viÖc lµm míi cho phô n÷ phÇn lín lµ ë doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nh− doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t− n−íc ngoµi, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c c«ng ty, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®a ph−¬ng vµ song ph−¬ng, c¸c c«ng ty t− vÊn vÒ nhiÒu lÜnh vùc,… ë nh÷ng n¬i nµy lao ®éng n÷ cã c¬ héi t×m ®−îc nh÷ng viÖc lµm thó vÞ h¬n, thu nhËp cao h¬n, kh¶ n¨ng th¨ng tiÕn lín vµ ®Æc biÖt lµ c¬ héi ®−îc häc tËp c¸ch t− duy míi, tÝch lòy kinh nghiÖm cña c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn rÊt cÇn thiÕt cho hä ®Ó c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng. *Lao ®éng n÷ ë thµnh thÞ cã nhiÒu c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm h¬n khi LuËt Doanh nghiÖp ra ®êi. LuËt nµy xãa bá hoÆc gi¶m thiÓu nhiÒu rµng buéc hµnh chÝnh trong viÖc thµnh lËp vµ ®¨ng ký kinh doanh. Søc sèng cña luËt ®−îc thÓ hiÖn ë chç tõ khi luËt nµy ®i vµo cuéc sèng hµng chôc ngh×n doanh nghiÖp míi ®−îc thµnh lËp, thu hót hµng v¹n lao ®éng n÷. §èi víi lao ®éng n÷ ë n«ng th«n còng cã c¸c c¬ héi míi nh− t×m viÖc lµm ë c¸c liªn doanh víi n−íc ngoµi mµ phÇn lín ®−îc x©y dùng ë ngo¹i « hoÆc n«ng th«n, c¸c trang tr¹i míi xuÊt hiiÖn ë nhiÒu ®Þa ph−¬ng. *ViÖc kh«ng ngõng xuÊt hiÖn c¸c m« h×nh lµm ¨n míi ¸p dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt trong sinh häc nh− lµm nÊm r¬m, trång c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶, nu«i trång thñy s¶n, lµm hµng thæ cÈm,… còng t¹o ra nhiÒu c¬ héi viÖc lµm vµ thu nhËp cao cho lao ®éng n÷. Mét sè nghÒ míi xuÊt hiÖn còng t¨ng thªm c¬ héi viÖc lµm cho lao ®éng n÷, nhÊt lµ vïng ven ®«, thËm chÝ c¶ ë n«ng th«n nh− nghÒ gióp viÖc, nghÒ thu gom phÕ liÖu, phÕ phÈm, tiÕp thÞ. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 42 *Toµn cÇu hãa gãp phÇn n©ng cao thu nhËp cña ng−êi d©n ë c¸c n−íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, trong ®ã cã phô n÷ ViÖt Nam. Toµn cÇu hãa t¹o c¬ héi cho n−íc ta cã ®iÒu kiÖn tiÕp nhËn nh÷ng dßng vèn, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ më réng ho¹t ®éng th−¬ng m¹i ra bªn ngoµi ®Ó tõ ®ã thóc ®Èy sù t¨ng tr−ëng kinh tÕ. Nhê tËn dông tiÒm n¨ng lao ®éng rÎ, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý mµ chóng ta ®· thu hót hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn, c«ng nghÖ cña c¸c n−íc ph¸t triÓn ®Ó dÞch chuyÓn c¬ cÊu kinh tÕ, ®Çu t− c¬ s¬ h¹ tÇng, ®Çu t− gi¸o dôc, y tÕ,… vµ n©ng cao thu nhËp cho ng−êi d©n trong ®ã cã phô n÷. * Phô n÷ cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c ph−¬ng thøc s¶n suÊt hiÖn ®¹i, gãp phÇn gi¶i phãng søc lao ®éng, t¨ng thªm c¬ héi viÖc lµm phi n«ng nghiÖp cho phô n÷. T¹i c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn, g¸nh nÆng c«ng viÖc cña ng−êi phô n÷ th−êng cao h¬n nam giíi (phô n÷ trung b×nh ph¶i lµm viÖc 544 phót/ngµy, trong khi ®ã nam giíi chØ lµ 483 phót/ ngµy) (UNDP, 2000:263). Trong tæng sè thêi gian lµm viÖc cña phô n÷, 34% lµm c«ng viÖc ®ång ¸ng, kinh doanh, cßn l¹i 66% thêi gian lµm viÖc cña hä lµ viÖc nhµ; trong khi ®ã tû lÖ nµy ë nam giíi lµ 76% vµ 24%. Toµn cÇu hãa gãp phÇn t¹o ra sù thay ®æi ®¸ng kÓ vÒ n¨ng suÊt lao ®éng cña n÷ giíi. C¸c dßng th¸c c«ng nghÖ míi, c«ng nghÖ th«ng tin, c«ng nghÖ sinh häc, c«ng nghÖ vi sinh… §· cho phÐp ¸p dông, ph¸t triÓn ®Ó t¹o ra nh÷ng lo¹i c©y trång, con gièng cã chÊt l−îng vµ n¨ng suÊt cao, nh÷ng lo¹i ph©n bãn hiÖu qu¶ vµ nh÷ng m¸y mãc c¬ giíi hiÖn ®¹i thay thÕ lao ®éng ch©n tay cña con ng−êi, ®Æc biÖt lµ phô n÷. *Toµn cÇu hãa t¹o ®iÒu kiÖn thu hÑp kho¶ng c¸ch gi¸o dôc cña ng−êi phô n÷ so víi nam giíi. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp, ng−êi phô n÷ cã c¬ héi nhËn ®−îc nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t− gi¸o dôc tõ c¸c chÝnh phñ kh«ng chØ ë tû lÖ nhËp häc cña trÎ em g¸i so víi trÎ em trai mµ cßn t¹o c¬ héi cho phô n÷ tiÕp cËn c¶ ë c¸c bËc cao h¬n. *Phô n÷ cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn c¸c dÞch vô søc kháe sinh s¶n. Nh÷ng tiÕn bé ®¹t ®−îc vÒ y häc, kÕ ho¹ch hãa gia ®×nh trªn thÕ giíi vµ trong n−íc, Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 43 nh÷ng nç lùc trong viÖc xãa ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn vÖ sinh, m«i tr−êng ®ang mang l¹i cho phô n÷ ®iÒu kiÖn sèng vµ sinh ho¹t tèt h¬n dÉn ®Õn viÖc ®Çu t− cho phu n÷ ë nhiÒu n−íc t¨ng lªn ®¸ng kÓ trong c¸c lÜnh vùc gi¸o dôc, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng… *Phô n÷ cã tiÕng nãi m¹nh mÏ h¬n trong c¸c diÔn ®µn quèc tÕ bµn vÒ vÊn ®Ò nh©n quyÒn vµ tù do cho chÝnh hä. §©y lµ c¬ héi tèt ®Ó phô n÷ tham gia vµ kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh trong x· héi. 1.2. Khã kh¨n ®èi víi lao ®éng n÷ Tuy ®· cã mét hÖ thèng ph¸p luËt vÒ b×nh ®¼ng giíi t−¬ng ®èi hoµn thiÖn, nh−ng lµ mét n−íc ®ang ph¸t triÓn, chÞu ¶nh h−ëng cña t− t−¬ng nho gi¸o nªn viÖc thùc hiÖn b×nh ®¼ng giíi ë ViÖt Nam vÉn cßn nhiÒu th¸ch thøc, ®ã lµ: *T− t−ëng mang tÝnh ®Þnh kiÕn vÒ giíi cßn tån t¹i kh¸ phæ biÕn trong nh©n d©n, kÓ c¶ trong mét bé phËn c¸n bé, c«ng chøc. §è lµ nh÷ng ®Þnh kiÕn vÒ giíi vµ t− t−ëng träng nam h¬n n÷ trong x· héi, cô thÓ lµ hÇu hÕt c¸c gia ®×nh ®Òu thÝch con trai h¬n con g¸i, coi c«ng viÖc gia ®×nh, ch¨m sãc con, ng−êi giµ, ng−êi èm lµ c«ng viÖc cña phô n÷,…thêi gian lµm viÖc cña phô n÷ th−êng kÐo dµi h¬n nam giíi kho¶ng 4 giê trong ngµy, chñ yÕu lµ ngoµi c«ng viÖc x· héi phô n÷ ph¶i lo toan c«ng viÖc néi trî trong gia ®×nh. Phô n÷ Ýt cã thêi gian nghØ ng¬i, häc tËp n©ng cao tr×nh ®é h¬n nam giíi nhÊt lµ vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa. ViÖc båi d−ìng, ph¸t triÓn c¸n bé n÷ ë n¬i nµy, n¬i kia vÉn cßn h¹n chÕ, mét sè ®¬n vÞ kinh tÕ thËm chÝ kh«ng muèn nhËn lao ®éng n÷ v× ng¹i thùc hiÖn chÕ ®é thai s¶n vµ nh÷ng lý do kh¸c. Trong lao ®éng viÖc lµm, mÆc dï chªnh lÖch vÒ tû lÖ kh«ng nhiÒu nh−ng thu nhËp thùc tÕ cña nam giíi vÉn cao h¬n n÷ giíi. *ThiÕu th«ng tin d÷ liÖu t¸ch biÖt theo giíi tÝnh ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. Do kh«ng cã th«ng tin, d÷ liÖu, t¸ch biÖt theo giíi tÝnh hoÆc cã nh−ng Ýt, kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng ®ång bé, kh«ng toµn diÖn nªn khã cã thÓ ®¸nh gi¸ Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 44 chÝnh x¸c ®Õn vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vÊn ®Ò b×nh ®¼ng giíi vµ ®−a ra nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu trong viÖc ®¶m b¶o b×nh ®¼ng giíi vµ ®¹t môc tiªu b×nh ®¼ng. *Toµn cÇu hãa cã nguy c¬ ®Èy nh÷ng phô n÷ nghÌo, kh«ng cã tr×nh ®é häc vÊn vµo t×nh c¶nh nghÌo khæ vµ kh«ng ®−îc tiÕp cËn víi c¸c dÞch vô y tÕ, ch¨m sãc søc kháe hiÖn ®¹i. §Þa vÞ x· héi thÊp vµ sù phô thuéc kinh tÕ cña phô n÷ ®· h¹n chÕ hä tiÕp cËn nh÷ng th«ng tin vÒ dÞch bÖnh vµ c¸ch phßng tr¸nh. Bªn c¹nh ®ã ng−êi phô n÷ cßn gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i trong viÖc t×m kiÕm c¸c dÞch vô ch¨m sãc søc kháe ®Æc biÖt ë nh÷ng vïng n«ng th«n, c¸c vïng d©n téc Ýt ng−êi, nh÷ng vïng xa x«i hÎo l¸nh. * Toµn cÇu hãa cã nguy c¬ ®Èy ng−êi phô n÷ ra khái thÞ tr−êng lao ®éng do phong tôc truyÒn thèng vµ do nh÷ng tiÕn bé v−ît bËc cña khoa häc c«ng nghÖ. Trong thêi kú tiÕn bé khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái chÊt l−îng lao ®éng ngµy cµng ph¶i ®−îc n©ng cao vµ víi tèc ®é ngµy cµng nhanh h¬n. Th¸ch thøc lín nhÊt trong cuéc tranh ®ua míi lµ sù tôt hËu cña nhiÒu lao ®éng n÷ trong mèi t−¬ng quan víi chÝnh hä vµ víi lao ®éng nam. Tr×nh ®é hiÓu biÕt ph¸p luËt cña ®a sè lao ®éng n÷ qu¸ thÊp . Sù tôt hËu vÒ søc kháe vÒ tr×nh ®é nhËn thøc, v¨n hãa, vÒ tay nghÒ so víi yªu cÇu ngµy mét gay g¾t h¬n cña thÞ tr−êng trong ®iÒu kiÖn møc ®é ViÖt Nam ra nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ngµy mét cao. Sù tôt hËu cña lao ®éng n÷ sÏ cã nh÷ng hËu qu¶ lín h¬n hiÖn nay, lµm cho vÞ thÕ cña lao ®éng n÷ trªn thÞ tr−êng bÞ sót gi¶m nÕu kh«ng chñ ®éng vµ kÞp thêi cã nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp. * Lao ®éng n÷ cßn bÞ thiÖt thßi do tû lÖ c¸n bé n÷ tham gia x©y dùng chÝnh s¸ch vµ chØ ®¹o thùc hiÖn chÝnh s¸ch thÊp h¬n nam giíi. Do vËy c¸c chÝnh s¸ch cßn thiÕu “ nh¹y c¶m giíi” vµ ch−a chó ý ®Õn ®Æc thï cña lao ®éng n÷, c¸c chÝnh s¸ch ®èi víi lao ®éng n÷ l¹i thiÕu kh¶ thi. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 45 * Mét trong nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá, cã xu h−íng ngµy mét t¨ng trong c¬ chÕ míi lµ sù c¸m dç cña tiÒn b¹c vµ danh väng lµm tha hãa, lµm biÕn chÊt mét sè lao ®éng n÷, dÉn ®Õn nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt nghiªm träng. NhËn thøc râ thuËn lîi vµ khã kh¨n ®Ó mét mÆt khai th¸c tèi ®a nh÷ng thuËn lîi, ®Èy lïi khã kh¨n v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam nãi chung vµ lao ®éng n÷ nãi riªng kh«ng chØ lµ nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan Nhµ n−íc h÷u quan, c¸c tæ chøc ®oµn thÓ phô n÷ c¸c ngµnh, c¸c cÊp mµ ®ã chñ yÕu vµ tr−íc hÕt lµ cña b¶n th©n mçi ng−êi phô n÷. C¬ chÕ míi, ®iÒu kiÖn míi ®ßi hái tr−íc hÕt chóng ta ph¶i tù vËn ®éng, tù ®æi míi th× míi ph¸t triÓn vµ bÒn v÷ng. Nh÷ng yªu cÇu thùc tiÔn ®èi víi phô n÷ ViÖt Nam hiÖn nay * Sù toµn cÇu hãa vÒ kinh tÕ Sù toµn cÇu hãa vÒ kinh tÕ ®ßi hái n−íc ta nhanh chãng ®−a nÒn kinh tÕ vµo c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, tiÕp cËn víi thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. §iÒu nµy gióp cho nhiÒu kh©u lao ®éng ch©n tay do ®«ng ®¶o phô n÷ ®¶m nhiÖm chuyÓn sang nöa c¬ giíi , c¬ giíi vµ tù ®éng hãa, ch¼ng h¹n trong c¸c ngµnh n«ng l©m nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp, trong c«ng nghiÖp nhÑ vµ c¸c ngµnh dÞch vô. §Èy m¹nh hiÖn ®¹i hãa s¶n xuÊt ®ßi hái sö dông c¸c c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ th«ng tin…Hßa nhËp vµo kinh tÕ thÕ giíi cã nh÷ng lîi thÕ nh−ng cã nh÷ng rñi ro bÊt cËp. Nã ®ßi hái ®æi míi c¸ch qu¶n lý kinh doanh, nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l−îng s¶n phÈm vµ t¨ng tæng s¶n l−îng kinh tÕ quèc d©n. §Ó cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ph¶i c¹nh tranh khèc liÖt c¶ trong n−íc vµ trªn th−¬ng tr−êng quèc tÕ. Víi phô n÷ cßn cã sù c¹nh tranh víi nam giíi trªn thÞ tr−êng lao ®éng vÒ viÖc lµm, tr×nh ®é nghÒ nghiÖp, hoµn c¶nh lao ®éng, ®iÒu kiÖn viÖc lµm… Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 46 Toµn cÇu hãa vÒ kinh tÕ kÐo theo sù héi nhËp, giao l−u vÒ v¨n hãa, lèi sèng. C¶nh b¸o nh÷ng xu h−íng tiªu cùc cã thÓ cã ®èi víi lao ®éng n÷ khi héi nhËp v¨n hãa. Liªn hiÖp quèc vµ tæ chøc UNESSCO tõng yªu cÇu cã sù ®èi tho¹i gi÷a c¸c nÒn v¨n hãa. Ng−êi phô n÷ ViÖt Nam võa tham gia s¸ng t¹o ra nÒn v¨n hãa míi cã tÝnh d©n téc vµ tÝnh thêi ®¹i, võa ph¸t huy nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa mang tÝnh truyÒn thèng nh− lßng yªu n−íc,tinh thÇn ®oµn kÕt d©n téc, lßng nh©n nghÜa khoan dung, vÞ tha, hiÕu nghÜa, chung thñy trªn tinh thÇn tr©n träng trong häc tËp, tiÕp thu nh÷ng gi¸ trÞ v¨n hãa míi cña thêi ®¹i nh− t− t−ëng b×nh ®¼ng d©n chñ, tù do t«n träng c¸ nh©n, lîi Ých c¸ nh©n vµ quyÒn cña hé, t«n träng ph¸p luËt vµ lµm trßn nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c nh©n. * Yªu cÇu míi vÒ phÈm chÊt ®èi víi lao ®éng n÷: Ng−êi phô n÷ ViÖt Nam trong thêi ®¹i ngµy nay cÇm cã trÝ tuÖ, cã tr×nh ®é häc vÊn, kiÕn thøc cao ®Ó ®i vµo c¬ giíi hãa, tù ®éng hãa s¶n xuÊt, sö dông m¹ng l−íi th«ng tin ®iÖn tö. §I vµo hiÖn ®¹i hãa ®åi hái ng−êi lao ®éng n÷ cã tri thøc ë tÇm quèc tÕ ®Ó tiÕp cËn víi c¸c thµnh tùu khoa häc trªn thÕ giíi, cã kiÕn thøc ®a d¹ng, nh−ng l¹i h−íng vÒ môc tiªu thèng nhÊt lµ c«ng viÖc chuyªn m«n m×nh ®ang lµm. ë thÕ kû 21 cã nhiÒu ngµnh nghÒ míi cã kh¶ n¨ng kÕt hîp cña tÝnh c¸ch n÷ víi nghÒ nghiÖp. Cã thÓ kÓ ®Õn ngµnh: Ng©n hµng, marketing, kinh doanh,®Æc biÖt lµ kinh doanh may mÆc, ngµnh qu¶n lý, ngiªn cøu thÞ tr−êng , lµm tæ chøc d©n sù, gi¸m ®èc c¸c ®¬n vÞ v¨n hãa nghÖ thuËt, c¸c bé m«n nghÖ thuËt lµ thÕ m¹nh cña phô n÷. Sù ph¸t triÓn ®a d¹ng c¸c ngµnh nghÒ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cã viÖc lµm cho phô n÷, vµ n©ng cao chÊt l−îng cuéc sèng cña hä. Do ®ã viÖc ®µo t¹o nh©n lùc n÷ cã tri thøc vµ chó träng båi d−ìng tri thøc n÷ chuyªn gia cã tr×nh ®é cao cµng trë nªn quan träng ®Ó hä cã thÓ ®iÒu hµnh c¸c nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh b»ng t− duy trÝ tuÖ, th«ng qua hÖ thèng m¸y mãc tù ®éng vµ th«ng qua m¹ng internet. ë n−íc ta lùc l−îng lao ®éng n÷ n«ng d©n chiÕm kho¶ng 52% tæng sè lao ®éng n÷. §Ó ®¸p øng Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 47 yªu cÇu thùc tÕ ®ã hÇu hÕt ph¶i n©ng cao mÆt b»ng trÝ thøc, ®ång thêi cÇm ph¸t triÓn mét sèl−îng n÷ chuyªn gia cã tr×nh ®é khoa häc cao. N¨ng ®éng s¸ng t¹o lµ yªu cÇu míi cho c«ng viÖc. CÇn cï chÞu khã lµ ®øc tÝnh ®¸ng quÝ cña phô n÷ ViÖt Nam, nh−ng ch−a ®ñ víi thêi ®¹i míi. ë trong n−íc còng nh− quèc tÕ, nhiÒu sù kiÖn , t×nh huèng míi xuÊt kiÖn, liªn tôc t¸c ®éng ®Õn c«ng viÖc cña mäi ngµnh ,mäi giíi. Do ®ã ®Î gi¶I quyÕ c«ng viÖc trong thêi ®¹i míi cÇn n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, cã c¸ch suy nghÜ , c¸ch lµm kh¸c tr−íc, kh«ng thÓ theo c¸ch lµm cò kinh nghiÖm cò. ViÖc xö lý tèt nh÷ng t×nh huèng khã kh¨n, ®em l¹i kÕt qu¶ mong muèn trong c«ng viÖc, ®ã chÝnh lµ chóng ta lµm víi tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ngiªm tóc. TÝnh ®éc lËp s¸ng t¹o cña c¸ nh©n, sù ®æi míi t− duy trong suy nghÜ vµ hµnh ®éng lµ hÕt søc cÇn thiÕt bëi ch©n lý cã tÝnh lÞch sö cô thÓ, cã vÊn ®Ò lóc tr−íc lµ ®óng nh−ng thêi kú sau hoµn c¶nh kh¸ch quan thay ®æi cã thÓ kh«ng cßn ®óng n÷a. * Nh÷ng yªu cÇu vÒ lèi sèng míi Lµ thµnh viªn gia ®×nh vµ th−êng g¸nh v¸c nhiÒu tr¸ch nhiÖm ®ång thêi lµ mét c«ng d©n sèng gi÷a céng ®ång d©n c−, ng−êi phô n÷ cã nhiÒu quan hÖ x· héi ®a d¹ng phøc t¹p. Hä cÇn cã lèi sèng tèt, cã lßng nh©n hËu , quan t©m kh«ng chØ ®Õn lîi Ých c¸ nh©n mµ c¶ lîi Ých toµn x· héi. ChuÈn mùc ®¹o ®øc, t− c¸ch ®ã ph¶n ¸nh tÝnh nh©n v¨n s©u s¾c cña truyÒn thèng phô n÷ ViÖt Nam 2.Gi¶i ph¸p thóc ®Èy b×nh ®¼ng giíi trong lÜnh vùc lao ®éng vµ viÖc lµm 2.1 Thùc tr¹ng cña c¸ch tiÕp cËn tõ tr−íc ®Õn nay v× sù tiÕn bé cña phô n÷ vµ b×nh ®¼ng giíi: Tõ tr−íc ®Õn nay, tr¸ch nhiÖm v× sù tiÕn bé cña phô n÷ chØ thuéc vÒ mét sè tæ chøc nh− Héi Liªn hiÖp Phô n÷ ViÖt Nam, Uû Ban Quèc gia v× sù tiÕn bé cña Phô n÷ vµ c¸c Ban v× sù tiÕn bé cña Phô n÷. Chñ yÕu tËp trung vµo phô n÷ vµ trÎ em nghÌo, nh»m ®¸p øng nhu cÇu thùc tiÔn, tr−íc m¾t cña Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 48 phô n÷. TËp trung chñ yÕu vµo c¸c lÜnh vùc x· héi-y tÕ vµ gi¸o dôc. Cã xu h−íng bæ xung thªm hîp phÇn dµnh cho phô n÷ Víi c¸ch tiÕp cËn nµy, chóng ta kh«ng thÊy ®−îc nhu cÇu, vÊn ®Ò −u tiªn rÊt kh¸c nhau cña phô n÷ vµ nam giíi, ®ång thêi cã khuynh h−íng cho r»ng c¸c chÝnh s¸ch, ch−¬ng tr×nh vµ dù ¸n ®Òu t¸c ®éng nh− nhau tíi phô n÷ vµ nam giíi. Giê ®©y, chóng ta biÕt r»ng c¸c vÊn ®Ò, vai trß vµ mèi quan hÖ giíi t¸c ®éng tíi mäi mÆt cña cuéc sèng, ë mäi cÊp ®é, tíi suy nghÜ vµ hµnh ®éng cña mäi ng−êi vµ t¸c ®éng kh¸c nhau ®èi víi phô n÷ vµ nam giíi. NÕu chØ cã mét vµi tæ chøc c¸ nh©n ho¹t ®éng ®¬n lÎ trong lÜnh vùc nµy ( VD: Héi phô n÷ hay Ban v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ) th× kh«ng ®Ó ®¹t ®−îc b×nh ®¼ng giíi ( bëi vÊn ®Ò giíi t¸c ®éng tíi mäi c«ng viÖc chóng ta lµm, ë nhiÒu cÊp ®é kh¸c nhau ). C¸ch tiÕp cËn tr−íc ®©y ch−a cho ta thÊy nhu cÇu cÇn cã sù thay ®æi vµ b×nh ®¼ng giíi cña c¶ nam giíi vµ phô n÷, mµ th−êng chØ chó ý tíi phô n÷ vµ em g¸i. C¸c dù ¸n dµnh riªng cho phô n÷ th−êng mang tÝnh “ chiÕu cè” vµ bÞ c¾t gi¶m khi nguån kinh phÝ h¹n hÑp. V× vËy, chØ cã thÓ ®¹t ®−îc b×nh ®¼ng giíi mét c¸ch hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng nÕu ®¸p øng ®−îc nhu cÇu cÊp thiÕt, thùc tiÔn cña phô n÷, ®ång thêi gi¶i quyÕt nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng bÊt b×nh ®¼ng giíi. VÊn ®Ò giíi xuÊt hiÖn ë mäi lÜnh vùc, mäi cÊp ®é, trong mäi chu tr×nh chÝnh s¸ch. Sù nghiÖp b×nh ®¼ng giíi sÏ kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu chØ ®−îc coi lµ ho¹t ®éng bæ sung. C¸c vÊn ®Ò giíi cÇn ®−îc xem xÐt vµ gi¶i quyÕt ë mäi giai ®o¹n cña chu tr×nh chÝnh s¸ch vµ trong mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 49 2.2. Ph−¬ng ph¸p lång ghÐp giíi a. Lång ghÐp giíi lµ: Lång ghÐp giíi lµ mét ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn, lµ cÊu thµnh quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý nhµ n−íc, nh»m ®¶m b¶o viÖc thùc thi c¸c thÓ chÕ, chÝnh s¸ch vµ ch−¬ng tr×nh mét c¸ch tèt h¬n, ®¸p øng nhu cÇu vµ lîi Ých cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn x· héi vµ ph©n phèi cho c¶ nam vµ n÷ mét c¸ch b×nh ®¼ng. VÒ nguyªn t¾c, lång ghÐp giíi ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò bÊt b×nh ®¼ng giíi. §©y lµ tr¸ch nhiÖm chung cña tÊt c¶c c¸c c¬ quan Nhµ n−íc, tæ chøc kinh tÕ vµ tæ chøc x· héi. Nhµ n−íc ph¶i cam kÕt vµ ñng hé qu¸ tr×nh lång ghÐp giíi vµ ®−a ra c¸c th«ng ®iÖp râ rµng vÒ møc ®é −u tiªn cho c«ng t¸c lång ghÐp giíi; ®−a ra nh÷ng yªu cÇu cô thÓ vµ gi¶i ph¸p ®¶m b¶o t¹o ra ®−îc nh÷ng thay ®æi trong mèi quan hÖ ( x· héi ) vÒ giíi gi÷a nam vµ n÷; ®¶m b¶o viÖc chia sÎ b×nh ®¼ng c¸c quyÒn lùc vµ tr¸ch nhiÖm trong ph¸t triÓn, mang l¹i lîi Ých cho c¶ nam vµ n÷. Lång ghÐp giíi lµ mét kh¸i niÖm míi song l¹i lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p chiÕn l−îc nh»m (1) h−íng dÉn ë tÇm vÜ m« vµ yªu cÇu c¶ x· héi thùc hiÖn môc tiªu t¹o c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn ngang nhau cho c¶ nam vµ n÷ trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, vµ (2) ë tÇm vi m« ( tõ huyÖn, x·, th«n b¶n, c¸c c¬ së s¶n xuÊt- kinh doanh, tæ chøc chÝnh trÞ-x· héi, tæ chøc x· héi,…) lµ ®¶m b¶o c¸c kÕ ho¹ch cô thÓ ®iÒu ®−îc c©n ®èi c¶ yÕu tè b×nh ®¼ng giíi, ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi chiÕn l−îc ph¸t triÓn con ng−êi mét c¸ch toµn diÖn, tøc lµ ®¶m b¶o ph¸t triÓn cho con ng−êi vµ v× con ng−êi. b. V× sao ph¶i lång ghÐp giíi Giíi cã mÆt trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi vµ chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c mèi quan hÖ ®an xen trong x· héi. BÊt b×nh ®¼ng giíi lµ vÊn Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 50 ®Ò rÊt nh¹y c¶m, mµ ë ®ã phô n÷ th−êng lµ nh÷ng ng−êi ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng thiÖt thßi vµ bÞ tæn th−¬ng. HiÖn nay, t¹i ViÖt Nam , nhiÒu chÝnh s¸ch ®· tõng b−íc ®æi míi, ®¸p øng tèt h¬n nh÷ng lîi Ých giíi cña phô n÷. C¬ chÕ kinh tÕ thÞ tr−êng ®· thóc ®Èy t¨ng tr−ëng kinh tÕ vµ gi¶m nghÌo, thóc ®Èy tù do hãa; phóc lîi chung cña nh©n d©n t¨ng lªn. Nh÷ng c¬ héi míi vÒ ®Çu t−, viÖc lµm vµ s¸ng kiÕn doanh nghiÖp ®· mang l¹i lîi Ých cho c¶ n÷ giíi vµ nam giíi. Kinh tÕ ph¸t triÓn gãp phÇn c¶i thiÖn ®¸ng kÓ c¸c ®iÒu kiÖn vÒ y tÕ, gi¸o dôc, v¨n hãa th«ng tin…cho nh©n d©n nãi chung vµ phô n÷ nãi riªng. Tuy nhiªn, t¸c ®éng cña thÞ tr−êng vµ c¹nh tranh còng ¶nh h−ëng s©u s¾c vÞ thÕ cña phô n÷ trªn nhiÒu khÝa c¹nh. NÕu kh«ng thùc hiÖn tèt lång ghÐp giíi vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, th× nh÷ng t¸c ®éng cña kinh tÕ thÞ tr−êng vµ c¹nh tranh sÏ ¶nh h−ëng xÊu ®Õn cuéc sèng cña ng−êi phô n÷, g¾n víi nhiÒu thua thiÖt, ®ãi nghÌo. §ã lµ ch−a tÝnh ®Õn nh÷ng thay ®æi vÒ nÕp sèng, vÒ phong tôc, tËp qu¸n x−a cò, thiÕu t«n träng phô n÷ ë vïng s©u, vïng xa, vïng kinh tÕ ®Æc biÖt khã kh¨n, sÏ lµm s©u s¾c h¬n sù bÊt b×nh ®¼ng giíi. Víi môc tiªu ph¸t triÓn con ng−êi toµn diÖn, cÇn ®¶m b¶o viÖc lång ghÐp giíi vµo kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, coi ®ã lµ nhiÖm vô tiªn quyÕt cña tÊt c¶ c¸c Bé, ngµnh vµ ®Þa ph−¬ng, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thùc thi LuËt B×nh ®¼ng giíi trong mäi nÆt cña ®êi sèng x· héi. c. Gi¶i ph¸p lång ghÐp giíi trong c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa ph¸t triÓn kinh tÕ §¹i héi §¶ng VI th¸ng 12-1986 ®· kh¼ng ®Þnh ®−êng lèi ph¸t triÓn cña ViÖt Nam lµ tiÕn tíi “ NÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa” cã nghÜa lµ ChÝnh phñ cã vai trß tÝch cùc trong viÖc ph¸t huy nh÷ng thÕ m¹nh vµ h¹n chÕ nh÷ng bÊt cËp cña kinh tÕ thi tr−êng th«ng qua 5 c«ng cô chñ yÕu gåm (1) HÖ thèng luËt ph¸p; (2) HÖ thèng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn; (3) Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 51 C¸c chÝnh s¸ch ®iÒu tiÕt; (4) C¸c c«ng cô ®ßn bÈy kinh tÕ vµ (5) C¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn doanh nghiÖp Nhµ n−íc gi÷ vai trß quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ vµ x· héi víi nhiÖm vô gi÷ v÷ng sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhÞp nhµng vµ bÒn v÷ng. §ång thêi, ®¶m b¶o lîi Ých cña sù ph¸t triÓn ®ã ®−îc chia sÎ b×nh ®¼ng gi÷a c¸c tÇng líp x· héi. Lång ghÐp giíi trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ lµ nh»m ®¶m b¶o hµi hßa giíi trong c¸c môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ, nhÊn m¹nh viÖc thóc ®Èy b×nh ®¼ng giíi trong ph¸t triÓn, tíi n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ cña kÕ ho¹ch vµ duy tr× t¸c ®éng bÒn v÷ng cña c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®−îc ®èi víi n÷ giíi vµ nam giíi. Theo ®ã, ®¶m b¶o phô n÷ cã ngµy cµng nhiÒu c¬ héi vÒ viÖc lµm, phô n÷ vµ mäi trÎ em ®−îc tiÕp cËn dÏ dµng víi c¸c dÞch vô x· héi c¬ b¶n; ®−îc häc tËp, ®µo t¹o nghÒ, ®−îc ch¨m sãc, ®−îc b¶o vÖ, kh«ng bÞ ng−îc ®·i, l¹m dông,… Ph−¬ng ph¸p tiÕp cËn lång ghÐp giíi ®ái hái mäi c¬ quan Nhµ n−íc vµ c¸n bé c«ng chøc cÇn qu¸n triÖt quan ®iÓm giíi trong c«ng viÖc vµ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p qu¸n triÖt quan ®iÓm giíi trong c«ng viÖc vµ tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p nh»m ®¶m b¶o r»ng c¸c chÝnh s¸ch sÏ kh«ng lµm trÇm träng thªm sù c¸ch biÖt giíi vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m thóc ®Èy b×nh ®¼ng giíi. Thùc hiÖn mét sè ch−¬ng tr×nh quèc gia nh»m ®¶m b¶o viÖc lµm, t¨ng thu nhËp vµ gi¶m nghÌo khæ cho phô n÷ nh−: Ch−¬ng tr×nh xóc tiÕn viÖc lµm cho lao ®éng n÷; Ch−¬ng tr×nh xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, tr−íc hÕt cho phô n÷ nghÌo ë n«ng th«n, vïng nói, vïng ®ång bµo c¸c d©n téc, vïng cã nhiÒu thiªn tai mÊt mïa; Ch−¬ng tr×nh quèc gia ng¨n ngõa vµ bµi trõ tÖ n¹n x· héi ( m¹i d©m, nghiÖn hót…) vµ chèng téi ph¹m; Ch−¬ng tr×nh ®µo t¹o, d¹y nghÒ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, h−íng dÉn phô n÷ lµm kinh tÕ gia ®×nh. T¹o ®iÒu kiÖn vËt chÊt gióp phô n÷ ph¸t triÓn kinh tÕ vµ thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng x· héi, nh−: lËp quü xoay vßng cho phô n÷ vay ®Ó ph¸t triÓn kinh Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 52 tÕ gia ®×nh tõ Quü quèc gia gi¶i quyÕt viÖc lµm. LËp quü xãa ®ãi, gi¶m nghÌo, trî gióp phô n÷ lµm kinh tÕ gia ®×nh th«ng qua tæ chøc quÇn chóng cña phô n÷ ®Ó cho phô n÷ nghÌo vay tíi l·i xuÊt thÝch hîp. Ph¸t triÓn c¸c trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm cña phô n÷, Trung t©m gi¸o dôc, ch÷a bÖnh, d¹y nghÒ vµ t¹o viÖc lµm cho phô n÷ thuéc ®èi t−îng tÖ n¹n x· héi CÇn −u tiªn nh÷ng m« h×nh cã kh¶ n¨ng t¹o viÖc lµm cho phô n÷ hîp víi lao ®éng n÷ ë c¸c vïng, miÒn kh¸c nhau, tr¸nh viÖc chuyÓn ®æi bÊt ®¾c dÜ. T¹o ®iÒu kiÖn vµ c¬ héi cã viÖc lµm còng nh− ph©n bæ hîp lý, b×nh ®¼ng lao ®éng nam n÷ vµo c¸c ngµnh nghÒ kinh tÕ. Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 53 KÕt luËn B×nh ®¼ng giíi lµ mét xu thÕ tÊt yÕu vµ tiÕn bé trong thÕ giíi hiÖn ®¹i, khi ®Æt con ng−êi vµo vÞ trÝ trung t©m cña sù ph¸t triÓn. ThÕ giíi ngµy nay ng−êi ta ®ang phÊn ®Êu cho môc tiªu b×nh ®¼ng giíi vµ tiÕn bé x· héi, còng v× lÏ ®ã C«ng −íc cña Liªn hiÖp quèc vÒ xãa bá mäi h×nh thøc ph©n biÖt ®èi xö víi phô n÷ (CEDAW) mµ ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng quèc gia ®Çu tiªn kÝ c«ng −íc. ë ViÖt Nam nÕu thùc hiÖn ®−îc b×nh ®¼ng giíi sÏ t¹o ®−îc ®iÒu kiÖn cho phô n÷ cã cuéc sèng tèt h¬n vÒ mäi mÆt. Mét trong nh÷ng môc tiªu cña b×nh ®¼ng giíi lµ b×nh ®¼ng giíi vÒ lao ®éng viÖc lµm. Trong 5 n¨m qua, ViÖt Nam ®· ®¹t ®−îc nh÷ng thµnh tùu to lín vÒ b×nh ®¼ng giíi nh−ng thùc tÕ vÉn cßn sù kh¸c biÖt gi÷a nam vµ n÷ trong c¬ héi cã viÖc lµm, vÒ lîi thÕ cña c¸c lo¹i h×nh nghÒ nghiÖp ®−îc lùa chän, vÒ tiÒn l−¬ng, thu nhËp vµ c¬ héi th¨ng tiÕn. §Ó phÊn ®Êu ®¹t b×nh ®¼ng giíi trong thêi gian tiÕp theo cÇn ®¹t nh÷ng môc tiªu sau: PhÊn ®Êu ®¹t tû lÖ 50% lao ®éng n÷ trong tæng sè ng−êi ®−îc t¹o viÖc lµm míi. Mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p gióp cho phô n÷ cã viÖc lµm æn ®Þnh vµ t¨ng thu nhËp th× ph¶i tËp trung vµo mét sè ®Þnh h−íng sau: ®µo t¹o nghÒ cho phô n÷, h−íng dÉn hä c¸ch lµm ¨n ®Ó ®a d¹ng hãa ngµnh nghÒ trong n«ng nghiÖp-n«ng th«n. Gióp ng−êi phô n÷ ë n«ng th«n cã ®iÒu kiÖn häc nghÒ, ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh, h−íng dÉn sö dông m¸y mãc trong n«ng nghiÖp, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cã n¨ng suÊt lao ®éng cao. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n b»ng con ®−êng chÕ biÕn n«ng s¶n t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cao. Gi¶m tû lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng n÷ ë khu vùc thµnh thÞ xuèng d−íi 6%. §Ó ®¹t ®−îc 50% viÖc lµm míi t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m sè lao ®éng thÊt nghiÖp ë thµnh thÞ cÇn ®Èy m¹nh cho vay vèn ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt t¹o viÖc Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 54 lµm cho b¶n th©n vµ mäi ng−êi xung quanh. Gi¶m 50% hé nghÌo do phô n÷ lµm chñ hé. §¶m b¶o Ýt nhÊt 80% sè hé nghÌo do phô n÷ lµm chñ hé cã nhu cÇu vµ ®ñ ®iÒu kiÖn ®−îc vay vèn tõ Ch−¬ng tr×nh quèc gia vÒ gi¶m nghÌo; ®¹t tû lÖ 50% phô n÷ trong tæng sè ng−êi ®−îc vay vèn tõ Ng©n hµng ChÝnh s¸ch x· héi. T¨ng tû lÖ lao ®éng n÷ ®−îc ®µo t¹o lªn 35%, trong ®ã ®µo t¹o nghÒ lµ 21%. V× vËy, cÇn n©ng cao nhËn thøc vÒ tÇm quan träng cña giíi vµ b×nh ®¼ng giíi ( ë mäi cÊp), ®Æc biÖt ë vïng s©u, vïng xa, vïng kinh tÕ ®Æc biÖt khã kh¨n cßn chÞu ¶nh h−ëng cña nÕp sèng, phong tôc tËp qu¸n x−a. T¨ng c−êng tuyªn truyÒn trªn c¸c ph−¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh− §µi tiÕng nãi, b¸o chÝ, h×nh ¶nh, gi¸o dôc cho ng−êi d©n hiÓu, ®−a ra nh÷ng tiªu chuÈn vÒ t«n träng ng−êi phô n÷ trong gia ®×nh v¨n hãa .Trong c«ng t¸c x©y dùng c¸c ChiÕn l−îc ph¸t triÓn, quy ho¹ch, ch−¬ng tr×nh môc tiªu, dù ¸n, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph−¬ng cÇn cã sù tiÕp cËn, ®¸nh gi¸ g¾n víi yÕu tè giíi. CÇn ®−a giíi vµo qui tr×nh kÕ ho¹ch hãa cÇn g¾n víi qui ®Þnh mang tÝnh ph¸p lý. Vµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu th«ng tin vÒ giíi Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 55 Môc lôc Trang Lêi më ®Çu 2,3 Ch−¬ng i: hÖ thèng lý luËn vÒ b×nh ®¼ng giíi Trong lao ®éng vµ viÖc lµm 4 1. Kh¸i niÖm vÒ giíi, giíi tÝnh vµ c¸c ®Æc tr−ng 4 1.1. Giíi tÝnh 4 1.2. Giíi 5 1.3. Vai trß giíi 7 2. B×nh ®¼ng giíi 9 3. Mét sè quan ®iÓm, chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n−íc vÒ vÊn ®Ò b×nh ®¼ng giíi 11 3.1Trong hiÕn ph¸p 12 3.2HÖ thèng luËt ph¸p, chÝnh s¸ch 13 CH¦¥NG II: HiÖn tr¹ng vÒ b×nh ®¼ng giíi trong lao ®éng vµ viÖc lµm trong giai ®o¹n 2001-2006 15 1. Phô n÷ víi viÖc lµm trong giai ®o¹n 2001-2006 15 1.1.Nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ ®¹t ®−îc 15 1.2 KÕt qu¶ thùc hiÖn c¸c chØ tiªu thùc hiÖn c¸c quyÒn b×nh ®¼ng cña phô n÷ trong lÜnh vùc lao ®éng vµ viÖc lµm trong kÕ ho¹ch hµnh ®éng v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam giai ®o¹n 2006-2010 17 1.3.T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p hç trî phô n÷ trong lÜnh vùc viÖc lµm 21 1.3..1 T¹o c¬ héi cã viÖc lµm cho phô n÷ th«ng qua c¸c ch−¬ng tr×nh, dù ¸n ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi 21 Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 56 1.3.2 §−a gi¶i quyÕt viÖc lµm cho phô n÷ vµo néi dung ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¸c ®oµn thÓ, Héi quÇn chóng 22 1.3.3. T¹o m«i tr−êng ®Ó thu hót vµ b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña lao ®éng n÷ 23 2. Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh b×nh ®¼ng giíi trong lao ®éng vµ viÖc lµm cña n÷ giíi 24 2.1. Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh b×nh ®¼ng giíi trong lao ®éng 24 2.1.1. C¬ cÊu lao ®éng cã yÕu tè giíi 24 2.1.2 ChÊt l−îng lao ®éng cña nam vµ n÷ 26 2.2. Mét sè chØ tiªu ph¶n ¸nh b×nh ®¼ng giíi trong viÖc lµm 27 2.2.1 Møc ®é b×nh ®¼ng giíi vÒ lao ®éng ®−îc tr¶ c«ng, tr¶ l−¬ng 27 2.2.2 Møc ®é thÊt nghiÖp cña d©n sè lao ®éng n÷ 40 CH¦¥NG III: §Þnh h−íng vÒ b×nh ®¼ng giíi trong lao ®éng vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2006-2010 41 1. ThuËn lîi vµ khã kh¨n trong c¬ chÕ míi ®èi víi phô n÷ 41 1.1.ThuËn lîi 41 1.2. Khã kh¨n ®èi víi lao ®éng n÷ 45 2.Gi¶i ph¸p thóc ®Èy b×nh ®¼ng giíi trong lÜnh vùc lao ®éng vµ viÖc lµm 49 2.1 Nh÷ng bÊt cËp cña c¸ch tiÕp cËn tõ tr−íc ®Õn nay v× sù tiÕn bé cña phô n÷ vµ b×nh ®¼ng giíi 50 2.2. Ph−¬ng ph¸p lång ghÐp giíi 51 KÕt luËn 55 Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 57 Danh môc b¶ng sè liÖu B¶ng 1: Ph©n biÖt hai kh¸i niÖm vÒ giíi vµ giíi tÝnh 6 B¶ng 2: Tæng sè vµ c¬ cÊu Lao ®éng n÷ trong c¸c ngµnh 2001,2005 18 B¶ng 3: C¬ cÊu lao ®éng n¨m 2005 cã yÕu tè giíi 24 B¶ng 4: Lao ®éng qua ®µo t¹o, cã chuyªn m«n kü thuËt n¨m 2005 25 B¶ng 5: Lao ®éng lµm c«ng ¨n l−¬ng 2001-2005 26 B¶ng 6: Tû lÖ thÊt nghiÖp cña d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn khu vùc thµnh thÞ theo giíi qua mét sè n¨m 27 B¶ng 7 : Tû lÖ d©n sè cã viÖc lµm th−êng xuyªn trong 12 th¸ng qua ph©n theo vïng kinh tÕ n¨m 2003 30 B¶ng 8: C¬ cÊu n÷ tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn cã viÖc lµm chia theo nhãm ngµnh kinh tÕ 31 B¶ng 9 : C¬ cÊu cña lao ®éng thµnh thÞ vµ n«ng th«n theo giíi theo n¨m 1999 34 B¶ng 10: Tû sè n÷ so víi 100 nam ®ang lµm viÖc trong c¸c ngµnh kinh tÕ thuéc khu vùc kinh tÕ nhµ n−íc ®−îc nhËn tiÒn c«ng, tiÒn l−¬ng ph©n c«ng theo vïng kinh tÕ vµ thµnh thÞ/n«ng th«n 36 B¶ng 11 : Lo¹i c«ng viÖc ph©n theo giíi tÝnh 37 B¶ng 12 : C¬ cÊu lao ®éng chia theo tÝnh chÊt viÖc lµm vµ giíi 39 B¶ng 13: Tû lÖ thÊt nghiÖp cña d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn khu vùc thµnh thÞ theo giíi qua mét sè n¨m 40 Bài tiểu luận: Bình ðẳng Giới Trong Lao ðộng Việc Làm Nhóm: 6 Giảng Viên: Nguyễn Thị Hạnh Trang: 58 Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. B¸o c¸o phô n÷ vµ ph¸t triÓn- Vô Lao ®éng V¨n x· 2. Lång ghÐp giíi vµo kÕ ho¹ch hãa ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi- Bµi gi¶ng tËp huÊn t¹i Bé KH & §T 3. Tµi liÖu chuÈn bÞ cho cuéc täa ®µm vÒ b×nh ®¼ng giíi- Vô lao ®éng V¨n x· 4. Danh môc tµi liÖu täa ®µm bµn trßn vÒ b×nh ®¼ng giíi 5. KÕ ho¹ch hµnh ®éng v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam giai ®o¹n 2006-2010- Nhµ suÊt b¶n phô n÷ 6. Gi¸o tr×nh dµnh cho gi¶ng viªn vÒ lång ghÐp giíi trong ho¹ch ®Þnh vµ thùc thi chÝnh s¸ch- Dù ¸n VIE 01-015-01 "Giíi trong chÝnh s¸ch c«ng" Uû ban quèc gia v× sù tiÕn bé cña phô n÷ ViÖt Nam 7. C«ng −íc cña Liªn hiÖp quèc vÒ xãa bá mäi h×nh thøc ph©n biÖt ®èi xö víi phô n÷ (CEDAW) 8. B×nh ®¼ng giíi trong lao ®éng vµ viÖc lµm víi tiÕn tr×nh héi nhËp ë ViÖt Nam: C¬ héi vµ th¸ch thøc- TS NguyÔn Nam Ph−¬ng- Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng-x· héi Hµ Néi- 2006 9. B×nh ®¼ng giíi vµ viÖc lµm ®µng hoµng c¸c ®iÓn h×nh t¹i n¬I lµm viÖc- ILO V¨n phßng B×nh ®¼ng Giíi-2004