Bồi thường thiệt hại trong tố tụng hình sự

uy cứu trách nhiệm hình sự, nhưng có hành vi vi phạm pháp luật. Hoặc trong một số trường hợp người đã thực hiện hành vi pham tội với tính chất mức độ nhất định, nhưng bị truy cứu về tội nặng hơn hoặc truy tố thêm tội danh thực tế đã không phạm, đã phải thi hành án, được xác định trong trường hợp Bản án đó đã được Toà án cấp trên sửa theo hướng nhẹ hơn. Tuy nhiên không phải trường hợp sai nào cũng được Nhà nước bồi thường. Thực tiễn ở nước ta cũng như các nước trên thế giới, Nhà nước chỉ bồi thường cho những trường hợp sai ở mức độ nhất định, việc xác định mưc độ này theo pháp luật các nước khác nhau là khác nhau. DO vậy, chỉ có các oan sai được pháp luật quy định mới dược Nhà nươc bồi thường 1.3 Các khái niệm khác có liên quan: Tạm giữ sai: Lµ việc áp dụng các biện pháp ngăn chặn đã được áp dụng đối với người bị bắt mà sau thời hạn tạm giữ coq quan điều tra đã không xác định đủ căn cứ khởi tố bị can và có quyết định của cơ quan THTT có thẩm quyền xác định việc tạm giữ là không có căn cứ Tạm giam sai là biện pháp ngăn chăn mà cơ quan Điều tra, Viện kiểm sát, Toà án đã áp dụng đói với một người mà hạu quả của nó là đã cách li người đó với xã hội trong một thời gian nhất định và hạn chế một số quyền tự do của công dân mà có quyết dịnh của cơ quan thẩm quyền là viẹc tạm giam là không có căn cứ Truy tố oan sai: là quyết định của cơ quan Viện kiẻm sát được thể hiện dưới hình thức Cáo trạng của Viện kiểm sát truy tố một người ra trước Toà án để xét xử mà không có quyết định của các cơ quan tố tụng có thẩm quyền xác định Cáo trạng truy tố không có căn cứ, người bị truy tố vô tội, bản án tuyên người đó không phạm tội Xét xử oan sai: là Bản án hoặc Quyết định của Toà án tuyên bằng một phán quyết đối với một người xác định trách nhiệm hình sự của người đó phải chịu một hình phạt nhất định mà có bản án quyết định của cơ quan tố tụng có thẩm quyền xác định người đó không phạm tội hoặc hành vi đó không cấu thành tội phạm Thi hành án oan sai: là hành vi của giám thị, quản giáo . . mà hậu quả của nó là thời gian giam giữ của bị cáobị kéo dài hơn so với bản án đã được tuyên và các hành vi trái pháp luật khác gây thiệt hại cho người bị án về tính mạng, sức khoẻ, tài sản một cách trái pháp luật. 2, Cơ sở pháp lý để xác định bồi thường thiÖt h¹i: Cơ sở pháp lý để xác định bồi thường đối với oan sái trong tố tụng hình sự là yêu cầu cần và đủ để xác định trách nhiệm bồi thường của những người có thẩm quyền của cơ quan THTT. Trách nhiệm bồi thường thiệt hại của người có thẩm quyền của cơ quan THHH là một hình thức cụ thể của trách nhiệm bổi thường thiệt hại ngoài hợp đồng do vậy cơ sở pháp lý của loại trách nhiệm này về nguyên tắc phải tuân theo các quy định cửa Bộ luật Dân sự.Tuy nhiên trách nhiệm bồi thường của những người có thẩm quyền của cơ quan THTT có tính đặc thù vì vậy trongcơ sở pháp lý của trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người có thẩm quyền của cơ quan THTT gây ra có nét riêng biêt, đó là: 2.1 Có hành vi trái pháp luật trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành của người có thẩm quyền của cơ quan tiến hành tố tụng hình sự: Hành vi trái pháp luật của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng hính sự là những hành vi đã không thực hiên đúng các quy định của pháp luật tố tụng hình sự. Hành vi của các chủ thể này không tuân theo yêu cầu đòi hỏi của quy phạm pháp luật hình sự và tố tụng hình sự, đã thể hiện ra bên ngoái sự sai lầm trong hoạt động đánh giá chứng cứ của các chủ thể tiến hành tố tụng hình sự. Hành vi trái pháp luật của người có thẩm quyền THTT hình sự được thực hiện chủ yếu bằng hành động cụ thể như quyết định, phê chuẩn quyết định tạm giữ tạm giam không có căn cứ, ra quyết định truy tố người không phạm tội, xét xử tuyên án áp dụng hình phạt cho người không có tội, giam giữ lâu hơn hoặc gây thiệt hại về tính mạng sức khoẻ của phạm nhân do lỗi của giám thị trại giam. Đồng thời các hành vi này diễn ra theo nhiều hướng khác nhau, với tính chất mức độ nghiêm trọng khác nhau và theo hướng truy cứu trách nhiệm oan cho người vô tội hoặc tăng nặng trách nhiệm hình sự thiếu căn cứ mới phát sinh trách nhiệm bồi thường 2.2 Có thiệt hại thực tế xảy ra: Thiệt hại ở đây là những thiệt hại thực tế đã xẩy ra cho người bị oan sai. Đó là thiệt hại về tài sản, thiệt hại về tính mạng sức khoẻ, danh dự nhân phẩm, uy tín vè tổn thất về tinh thần của người bị oan sai đã phải gánh chịu. Theo nguyên tắc chung các thiệt hại được xác định theo quy định tại các Điềm 612, 613, 614, 615, 616 Bộ luật dân sự. 2.2.1 Thiệt hại về tài sản Bao gồm tài sản bị tịch thu, bị giam giữ, bị phong toả dẫn đến bị mất mát, hư hỏng, huỷ hoại, các lợi ích gắn liền với tài sản và các chi phí để khắc phục và hạn chế thiệt hại. Tài sản bị thiệt hại bao gồm cả động sản và bất động sản, tài sản bị thiệt hại bao gồm cả tài sản vô hình và hữu hình, trong một số trường hợp còn là các quyền về tài sản, thu nhập bị mất hoặc giảm sút của người bị thiệt hại do nguyên nhân bị thiệt hại về tài sản gây ra. Ví dụ: Bị tịch thu máy móc thiết bị nguyên vật liệu trái pháp luật dẫn đến cơ sở sản xuất của người bị oan sai bị đình đốn sản xuất, mất nguồn thu nhập. 2.2.2 Thiệt hại về nhân thân: Thiệt hại về sức khoẻ bị xâm phạm: Các chi phí hợp lí cho việc nghiên cứu, bồi thường, phục hồi các chức năng bị mất, bị giảm sút. Thu nhập bị mất bị giảm sút, nếu thu nhập của người bị hại không ổn định và không xác định trước được thì áp dụng mức thu nhập bình quân của người lao động cùng loại. Chi phí hợp lý và phần thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị thiệt hại trong thời gian điều trị. Nếu người bị thiệt hại bị mất khả năng lao động và cần có người thường xuyên chăm sóc thì thiệt hại bao gồm cả chi phí hợp lí cho việc chăm sóc người bị thiệt hại và khoản tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị hại có nghĩa vụ cấp dưỡng. Thiệt hại do tính mạng bị xâm phạm: Gồm chi phí hợp lí cho việccứu chữa, bồi đưỡng chăm sóc người bị thiệt hại trước khi chết. Chi phí hợp lí cho việc mai táng. Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị thiệt hại có nghĩa vụ cấp dưỡng. Tuy nhiên, đối với thiệt hại trong trường hợp bị thi hành án tư hình sai hiện chưa có các quy định cụ thể của pháp luật. Thiệt hại do danh dự, nhân phảm, uy tín của cá nhân bị xâm phạm: Chi phí hợp lí cho việc hạn chế khắc phục thiệt hại. Thu nhập bị mất hoặc bị giảm sút do danh dự nhân phẩm uy tín bị xâ hại. Thiệt hại về tinh thần: là những tổn thất tinh thần được quy định cho những người bị thiệt hại về sức khoẻ và những người thân thích gần gũi nhất của nạn nhân bị xâm phạm về tính mạng nói chung, loại thiệt hại này do Toà án quy định từng trường hợp. Cho đến nay chưa có quy định của pháp luật để cụ thể hoá các điều khoản này của Bộ luật dân sự. Trong bộ luật dân sự cũng chưa quy định về tổn thất về tinh thần về tinh thần khi người bị oan si bị hạn chế hoặc tước mất quyền tự do, bị cách li ra khỏi đời sống xã hội 2.3 Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của người có thẩm quyền của cơ quan THTT và hậu quả thiệt hại xảy ra Xem xét mối liên hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật của người tiến hành tố tụng và hậu quả oan sai ở đây được xác định trong quan hệ mà các hành vi trái pháp luật của những người tiến hành tố tụng là nguyên nhân trực tiếp gây ra các thiệt hại về tài sản, sức khoẻ, tính mạng, danh dự, nhẩn phẩm và tinh thần cho người bị thiệt hại và hậu quả thiệt hại là oan sai đã xảy ra. Đó là hậu quả tất yếu do những hành vi trái pháp luật của của người có thẩm quyền của cơ quan tiến hành tố tụng. Vi dụ: Một loạt hành vi trái pháp luật của người tiến hành tố tụng như: khởi tố, điều tra, truy tố, và cuối cùng là xét xử ra một Bản án kết tội một người không có tộivới mức án tù có thời hạn hoặc không thời hạn là nguyên nhân trực tiếp tất yếu dẫn đến người bị hại đã bị tước đoạt quyền tự do, các quyền lợi ích hợp pháp khác một cách trái pháp luật. Nó diễn ra trước về thời gian so với hậu quả oan sai là kết quả mà người bị thiệt hại phải gánh chịu 2.4 Có lỗi của chủ thể tiến hành tố tụng gây ra và có quy định của pháp luật về phạm vi bồi thường Lỗi là một dấu hiệu và là căn cư pháp lý bắt buộc trong cơ sở pháp lý xác định trách nhiệm bồi thường hiệt hại nói chung. Đối với trách nhiệm bồi thường thiệt hại do người có thẩm quyền của cơ quan THTT gây ra Bộ luật dân sự quy định” Cơ quan tiến hành tố tụng có trách nhiệm yêu cầu người có thẩm quyền đã gây thiệt hại hoàn trả khoản thiền mà mình đã bồi thường cho người bị thiệt hại theo quy định của pháp luật nếu người có thẩm quyền đó có lỗi khi thi hành nhiệm vụ “ Như vậy, trong trách nhiệm bồi thường của người có thẩm quyền THTT Bộ luật dân sự đã xác định trực tiếp dấu hiệu lỗi trong việc xác định trách nhiệm của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng Lỗi của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng là trạng thái tâm lý của họ đối với hành vi trái pháp luật và hậu quả của hành vi thể hiện thái độ của họ đối với vi phạm được biểu hiện dưới hai hình thức là cố ý và vô ý 2.4.1 Lỗi cố ý của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng khi thực hiện hành vi như ra lệnh bắt, ký. Phê chuẩn Quyết định tạm giam, tạm giữ, Cáo trạng, Bản án.vv.. đã nhận thức đầy đủ tính chất mức độ hành vi và hậu quả của hành vi, nhưng mong muốn hoặc có ý thức bỏ mặc cho hậu quả xảy ra. Đây là hành thức lỗi không những dẫn đến trách nhiệm bồi thường thiệt hại mà còn có thể dẫn đến trách nhiệm hình sự đối với các tội xâm phạm hoạt động tư pháp của chủ thể thực hiện 2.4.2 Lỗi vô ý: La hình thức lỗi mà khi thực hiện hành vi chủ thể có thẩm quyền THTT đã không nhân thức được đầy đủ tính chất mức độ của hành vi và hậu quả thiệt hại xẩy ra cho người bị oan sai mặc dù những người này phải biết trước hậu quả thiệt hại đó. Pháp luật đòi hỏi ở họ tinh thần trách nhiệm và tính cẩn trọng cao. 3, Người có quyền yêu cầu bồi thường: Người có quyền yêu cầu bồi thường là người bị oan sai, tức là người đã bị bắt. tạm giữ tạm giam, bị truy tố xét xử , thi hành án. Bản chất pháp lí họ là người bị hại, cũng giống như những người bị hại khác họ là người bị thiệt hại về tài sản và nhân thân, nhưng lại không giống như những bị hại thông thường khác, bọ là người bị chính những cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng bảo vệ pháp luật gây thiệt hại. Chính những dặc điểm pháp lý này biến họ trở thành người bị hại dặc biệt, đôi khi họ còn bị bặt trong hai tư cách giáp danh vừa là bị hại vừa là tội phạm hay nói chính xác hơn họ trở thành người bị hại từ địa vị mà các cơ quan và người có thẩm quyền tiến hành tố tụng coi họ nguyên là tội phạm. Trong tình cảnh pháp lý như vậy họ trở về với xã hội đôi khi đã mất tất cả cơ nghiệp gia đình, cuộc sống và bao nhiêu quyền là lơị ích hợp pháp khác. Khi được minh oan sửa sai những người này trở thành chủ thể có quyền yêu cấu đuợc bồi thường. Người có quyền yêu cấu bồi thường có thể là cá nhân hoặc tổ chức. Mặc dù chủ thể của trách nhiệm hình sự chỉ có thể là cá nhân và cá nhân là chủ thể chủ yếu của quyền yêu cầu bồi thường trong các vụ án oan sai song trong trường hợp oan sai co thiệt hại quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức do hành vi gây thiệt hại của người có thẩm quyền tiến hành tố tụng gây ra thì đại diện hợp pháp của tổ chức này có quyền yêu cầu bồi thường. Việc xác định tư cách người bị oan sai- đồng thời là người coa quyền yêu cấu bồi thường phải dựa trên cơ sở quyết định của cơ quan tố tụng có thẩm quyền xác định bằng một Quyết định hoặc một Bản án. 3.1 Cá nhân: Chủ thể có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại do người có thẩm quyền của cơ quan tiến hành tố tụng gây ra bao gồm công dân ViệtNam bị oan sai, người không quốc tịch bị oan sai, kẻ cá người nước ngoài tại Việt Nam bị oan sai trừ trường hợp các điều ước Quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia có quy định khác Trong trường hợp người có quyền yêu cầu đoi bồi thường đã chết thì người thừa kế của người này có quyền yêu cầu đòi bồi thường theo quy định của pháp luật về thừa kế. 3.2 Tổ chức: Đối với tổ chức là các chủ thể đã bị áp dụng các biện pháp trong tố tụng hình sự như kê biên, phong toả, tịch thu tài sản hoặc bị tổn hại nghiêm trọng về uy tín kinh doanh trên thương trường một cách trái pháp luật cũng có thể trở thành chủ thể yêu cầu đòi bồi thường 3.3: X¸c ®Þnh ng­êi bÞ oan sai - Người bị tạm giữ mà có quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự huỷ bỏ quyết định tạm giữ vì người đó không thực hiện hành vi vi phạm pháp luật - Người bị tạm giam mà có quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự huỷ bỏ quyết định tạm giam vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội; - Người đã chấp hành xong hoặc đang chấp hành hình phạt tù có thời hạn, tù chung thân, đã bị kết án tử hình mà có bản án, quyết định của Toà án có thẩm quyền xác định người đó không thực hiện hành vi phạm tội; - Người bị khởi tố, truy tố, xét xử, thi hành án ngoài các trường hợp quy định trên đây mà có bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong tố tụng hình sự xác định người đó không thực hiện hành vi phạm tội 4. Chñ thÓ trùc tiÕp båi th­êng Theo ®iÒu 620 BLDS Nhµ n­íc lµ chñ thÓ ®· trao quyÒn cho c¸c c¸ nh©n cã thÈm quyÒn THTT, nªn khi c¸c c¸ nh©n nµy trong khi thi hµnh c«ng vô g©y thiÖt h¹i th× hä ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm nh­ng Nhµ n­íc ®¹i diÖn chi tr¶ tiÒn båi th­êng tæn thÊt, sau ®ã Nhµ n­íc cã quyÒn yªu cÇu hoµn l¹i kho¶n mµ Nhµ n­íc ®· chi tõ nh©n viªn cã hµnh vi gËy tæn h¹i mµ m×nh ®· ®¹i diÖn tr¶ phÝ båi th­êng ChÝnh v× vËy, c¬ quan tiÕn hµnh tè tông ®­îc BLDS n­íc ta x¸c ®Þnh lµ chñ thÓ cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng ®Çu tiªn cã tr¸ch nhiÖm thô lý vµ gi¶i quyÕt yªu cÇu ®ßi båi th­êng thiÖt h¹i ®èi víi ng­êi bÞ oan sai. Tr¸ch nhiÖm båi th­êng cña c¸c c¬ quan THTT ®­îc x¸c ®Þnhn theo tr¸ch nhiÖm cña ng­êi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông cña c¬ quan tiÕn hµnh tè tông ®ã. §ång thêi, tr¸ch nhiÖm ®­îc x¸c ®Þnh theo nhiÖm vô tè tông vµ trong tõng tr­êng hîp cô thÓ ë c¸c giao ®o¹n trong qu¸ tr×nh THTT h×nh sù. ViÖc x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm båi th­êng cña c¸c c¬ quan THTT dùa theo nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan nµy. C¸c giai ®o¹n trong tè tông h×nh sù g¾n bã víi nhau rÊt chÆt chÏ nh­ng cã tÝnh chÕ ­íc vµ gi¸m s¸t lÉn nhau, ®ång thêi l¹i cã tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi trong ho¹t ®éng cña tõng hÖ thèng trong c¬ quan nµy. Trong ho¹t ®éng tè tông c¸c c¬ quan ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö cã c¸c quyÒn ®éc lËp tu©n theo ph¸p luËt ®ång thêi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c hµnh vi vµ quyÕt ®Þnh trong c¸c ho¹t ®éng tè tông cña m×nh. V× vËy x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan THTT dùa trªn nguyªn t¾c giíi h¹n ®éc lËp vÒ nghiÖp vô cña c¸c c¬ quan nµy. §ång thêi còng x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm ®éc lËp trong néi bé mét hÖ thèng cc¬ quan nh­ Toµ ¸n cÊp s¬ thÈm, phóc thÈm, gi¸m ®èc thÈm…. Tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt h¹i cña tõng c¬ quan tiÕn hµnh tè tông 4.1. Cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự đã ra quyết định khởi tố bị can có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp có quyết định đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì người bị khởi tố không thực hiện hành vi phạm tội. 4.2. Cơ quan đã ra lệnh tạm giữ, tạm giam có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp việc tạm giữ bị huỷ bỏ vì người bị tạm giữ không có hành vi vi phạm pháp luật hoặc việc tạm giam bị huỷ bỏ vì người bị tạm giam không thực hiện hành vi phạm tội; nếu việc tạm giữ, tạm giam có phê chuẩn của Viện kiểm sát, thì Viện kiểm sát đã phê chuẩn có trách nhiệm bồi thường. 4.3. Viện kiểm sát đã ra quyết định truy tố có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong các trường hợp sau đây: a) Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội và bản án sơ thẩm đã có hiệu lực pháp luật; b) Toà án cấp phúc thẩm giữ nguyên bản án, quyết định của Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội; c) Toà án cấp phúc thẩm giữ nguyên bản án, quyết định của Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội và sau đó Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm vẫn giữ nguyên bản án, quyết định của Toà án phúc thẩm tuyên bị cáo không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội. 4.4. Toà án cấp sơ thẩm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong các trường hợp sau đây: a) Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo có tội nhưng Toà án cấp phúc thẩm huỷ bản án sơ thẩm, tuyên bố bị cáo không có tội và đình chỉ vụ án vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội hoặc huỷ bản án sơ thẩm để điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì không thực hiện hành vi phạm tội hoặc huỷ bản án sơ thẩm để xét xử lại mà sau đó bị cáo được tuyên bố là không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội; b) Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo có tội, bản án đã có hiệu lực pháp luật, nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án và đình chỉ vụ án vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội; c) Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo có tội, bản án đã có hiệu lực pháp luật, nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án để điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì không thực hiện hành vi phạm tội; d) Toà án cấp sơ thẩm tuyên bố bị cáo có tội, bản án đã có hiệu lực pháp luật, nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án để xét xử lại mà sau đó bị cáo được tuyên bố là không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội. 4.5. Toà án cấp phúc thẩm có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong các trường hợp sau đây: a) Toà án cấp phúc thẩm tuyên bố bị cáo có tội, nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án và đình chỉ vụ án vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội; b) Toà án cấp phúc thẩm tuyên bố bị cáo có tội, nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án để điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì không thực hiện hành vi phạm tội; c) Toà án cấp phúc thẩm tuyên bố bị cáo có tội, nhưng Toà án xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ bản án để xét xử lại mà sau đó bị cáo được tuyên bố là không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội. 4.6. Toà án nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi Uỷ ban thẩm phán Toà án nhân dân cấp tỉnh xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm giữ nguyên bản án của Toà án cấp dưới tuyên bị cáo có tội trong các trường hợp sau đây: a) Toà hình sự Toà án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Uỷ ban thẩm phán Toà án nhân dân cấp tỉnh và đình chỉ vụ án vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội; b) Toà hình sự Toà án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Uỷ ban thẩm phán Toà án nhân dân cấp tỉnh để điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì không thực hiện hành vi phạm tội; c) Toà hình sự Toà án nhân dân tối cao xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm huỷ quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Uỷ ban thẩm phán Toà án nhân dân cấp tỉnh để xét xử lại mà sau đó bị cáo được tuyên bố là không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội. 4.7. Toà án nhân dân tối cao có trách nhiệm bồi thường thiệt hại khi các Toà có thẩm quyền thuộc cơ cấu tổ chức của Toà án nhân dân tối cao (gọi chung là Toà có thẩm quyền) xét xử theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm giữ nguyên bản án của Toà án cấp dưới tuyên bị cáo có tội trong các trường hợp sau đây: a) Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao huỷ quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa có thẩm quyền thuộc Toà án nhân dân tối cao và đình chỉ vụ án vì người đó không thực hiện hành vi phạm tội; b) Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao huỷ quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa có thẩm quyền thuộc Toà án nhân dân tối cao để điều tra lại mà sau đó bị can được đình chỉ điều tra, đình chỉ vụ án vì không thực hiện hành vi phạm tội; c) Hội đồng thẩm phán Toà án nhân dân tối cao huỷ quyết định giám đốc thẩm, tái thẩm của Tòa có thẩm quyền thuộc Toà án nhân dân tối cao để xét xử lại mà sau đó bị cáo được tuyên bố là không có tội vì không thực hiện hành vi phạm tội. 4.8. Cơ quan đã ra quyết định thu giữ, tạm giữ, kê biên, tịch thu tài sản có trách nhiệm bồi thường cho những người thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 Điều 1 của Nghị quyết này có tài sản bị thu giữ, tạm giữ, kê biên, tịch thu mà bị thiệt hại. 4.9. Cơ quan thi hành án có trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp có quyết định của cơ quan có thẩm quyền xác định việc thi hành án không đúng nội dung bản án, quyết định phải thi hành và gây thiệt hại cho người đã chấp hành án. 5. C¸c kho¶n Båi th­êng thiÖt h¹i: 5.1 Khôi phục danh dự 1. Người bị oan được khôi phục danh dự. Cơ quan có trách nhiệm bồi thường thiệt hại phải xin lỗi, cải chính công khai cho người bị oan. 2. Việc xin lỗi, cải chính công khai được thực hiện bằng các hình thức sau đây a) Trực tiếp xin lỗi, cải chính công khai tại nơi cư trú hoặc nơi làm việc của người bị oan có sự tham dự của đại diện chính quyền địa phương nơi người bị oan cư trú, đại diện cơ quan nơi người bị oan làm việc, đại diện của một tổ chức chính trị - xã hội mà người bị oan là thành viên; b) Đăng trên một tờ báo trung ương và một tờ báo địa phương trong ba số liên tiếp, trừ trường hợp người bị oan hoặc người đại diện hợp pháp của họ có yêu cầu không đăng báo. 3. Trong thời hạn ba mươi ngày, kể từ ngày có bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người bị oan, cơ quan có trách nhiệm bồi thường thiệt hại phải thực hiện việc xin lỗi, cải chính công khai theo quy định tại khoản 2 Điều này. 5.2 Thiệt hại do tổn thất về tinh thần 1. Việc bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần trong thời gian bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù được xác định là mỗi ngày bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù được bồi thường ba ngày lương tính theo mức lương tối thiểu chung do Nhà nước quy định tại thời điểm giải quyết bồi thường. 2. Những người bị oan quy định tại khoản 1 Điều này mà bị chết thì vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, người trực tiếp nuôi dưỡng người bị oan được bồi thường chung một khoản tiền bù đắp về tinh thần là ba trăm sáu mươi tháng lương tính theo mức lương tối thiểu chung do Nhà nước quy định tại thời điểm giải quyết bồi thường. 3. Việc bồi thường thiệt hại do tổn thất về tinh thần cho những người bị oan không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này được xác định là mỗi ngày bị oan được bồi thường một ngày lương tính theo mức lương tối thiểu chung do Nhà nước quy định tại thời điểm giải quyết bồi thường. Thời gian để tính bồi thường thiệt hại được xác định kể từ ngày có quyết định khởi tố bị can cho đến ngày có bản án, quyết định của cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự xác định người đó không thực hiện hành vi phạm tội. 5.3. Thiệt hại về vật chất trong trường hợp người bị oan chết Thiệt hại về vật chất trong trường hợp người bị oan chết được bồi thường bao gồm: 1. Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, chăm sóc người bị oan trước khi chết; 2. Chi phí hợp lý cho việc mai táng; 3. Tiền cấp dưỡng cho những người mà người bị oan đang thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng. 5.4. Thiệt hại về vật chất trong trường hợp người bị oan bị tổn hại về sức khoẻ Thiệt hại về vật chất trong trường hợp người bị oan bị tổn hại về sức khoẻ được bồi thường bao gồm: 1. Chi phí hợp lý cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, phục hồi sức khoẻ và chức năng bị mất, bị giảm sút của người bị oan; 2. Chi phí hợp lý và thu nhập thực tế bị mất của người chăm sóc người bị oan trong thời gian điều trị; 3. Trong trường hợp người bị oan mất khả năng lao động và cần có người thường xuyên chăm sóc, thì thiệt hại được bồi thường bao gồm chi phí hợp lý cho việc chăm sóc người bị oan và khoản cấp dưỡng cho những người mà người bị oan đang thực hiện nghĩa vụ cấp dưỡng. 5.5 Trả lại tài sản và bồi thường thiệt hại trong trường hợp tài sản bị xâm phạm 1. Tài sản của người bị oan bị thu giữ, tạm giữ, kê biên, tịch thu phải được trả lại ngay. 2. Bồi thường thiệt hại trong trường hợp tài sản của người bị oan bị thu giữ, tạm giữ, kê biên, tịch thu bị xâm phạm được quy định như sau: a) Trong trường hợp tài sản đã bị phát mại, bị mất, bị hư hỏng, bị huỷ hoại thì thiệt hại được xác định tương đương với giá trị tài sản bị thiệt hại tại thời điểm giải quyết bồi thường; b) Trong trường hợp có thiệt hại phát sinh từ việc không được sử dụng, khai thác tài sản thì thiệt hại được xác định là thiệt hại thực tế; trong trường hợp tài sản bị kê biên được giao cho người bị oan hoặc thân nhân của họ quản lýthì chi phí hợp lý để ngăn chặn, hạn chế và khắc phục thiệt hại về tài sản được xác định là những thiệt hại thực tế. 3. Các khoản tiền bị tịch thu, thi hành án, khoản tiền đã đặt để bảo đảm tại cơ quan có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng hình sự được hoàn trả cho người bị oan hoặc thân nhân của người bị oan; trường hợp khoản tiền đó là khoản vay có lãi thì phải hoàn trả cả khoản lãi hợp pháp; trong trường hợp khoản tiền đó không phải là khoản vay có lãi thì phải hoàn trả cho người bị oan hoặc thân nhân của người bị oan cả khoản lãi theo lãi suất tiền gửi không kỳ hạn của Ngân hàng nhà nước tại thời điểm giải quyết bồi thường. 5.6 Thiệt hại do thu nhập thực tế bị mất của người bị oan Người bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù có thu nhập ổn định nhưng đã bị mất do bị tạm giữ, tạm giam, chấp hành hình phạt tù thì được bồi thường khoản thu nhập đó. 6. C¸c nguyªn t¾c gi¶i quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i do ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan THTT. 6.1, Gi¶i quyÕt båi th­êng ph¶i b¶o ®¶m bao gåm toµn bé thiÖt h¹i, nhanh chãng, kÞp thêi, c«ng khai: Yªu cÇu båi th­êng thiÖt h¹i lµ yªu cÇu hîp ph¸p vµ chÝnh ®¸ng, yªu cÇu ®ã chØ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn khi mµ viÖc gi¶i quyÕt båi th­êng cña Nhµ n­íc mµ trùc tiÕp lµ c¬ quan THTT cã nghÜa vô bèi th­êng ®­îc thùc hiªn mét c¸ch nhanh chãng, kÞp têi, c«ng khai vµ toµn bé thiÖt h¹i. Cã nh­ vËy míi kÞp thêi kh«i phôc c¸c quyÒn vµ lîi Ých cña ng­êi bÞ h¹i. Cã båi th­êng nhanh chãng, kÞp thêi mêi thÓ hiÖn tÝnh chÊt d©n chñ vµ c«ng b»ng cña Nhµ n­íc vµ c¬ quan THTT trong viÖc thùc hiªn tr¸ch nhiÖm söa ch÷a sai lÇm cña m×nh. Cã c«ng khai míi gãp phÇn thanh minh, minh oan cho ng­êi bÞ oan sai gióp hä nhanh chãng hoµ nhËp céng ®ång, gãp phÇn yªn d©n vµ æn ®Þnh x· héi. Cã båi th­êng toµn bé thiÖt h¹i míi b¶m ®¶m tÝnh c«ng b»ng cña ph¸p luËt, t¹o niÒm tin cho mäi c«ng d©n vÒ c«ng lý vµ c«ng b»ng x· héi 6.2, T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ng­êi bÞ oan sai thùc hiªn quyÒn yªu cÇu c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng hoÆc yªu cÇu Toµ ¸n b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých cña m×nh: Ph¶i ®¬n gi¶n ho¸ thñ tôc ®Ó ng­êi bÞ oan sai cã thÓ dÔ dµng thùc hiÖn ®­îc quyÒn cña m×nh. Hä cã thÓ ®ßi båi th­êng b»ng miÖng ®èi víi c¸c chñ thÓ bÞ g©y thiÖt h¹i ë vïng s©u, vïng xa hoÆc b»ng v¨n b¶n ®èi víi c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng. Trong tr­êng hîp ng­êi oan sai yªu cÇu b»ng v¨n b¶n th× c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm nhËn ®¬n vµ ghi vµo sæ thô lÝ ®Ó gi¶i quyÕt. Khi hä yªu cÇu b»ng miÖng c¬ quan nµy ph¶i cö c¸n bé tiÕp vµ lËp biªn b¶n ghi vÒ néi dung vµ yªu cÇu cña ®­¬ng sù. Trong tr­êng hîp ng­êi bÞ oan sai kh«ng ®ång ý víi c¸ch thøc vµ møc båi th­êng cña c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng hä dÔ dµng thùc hiÖn quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt 6.3, ThiÖt h¹i ®­îc båi th­êng bao gåm thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt vµ thiÖt h¹i vÒ tinh thÇn theo quy ®Þnh cña BLDS vµ c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan. Ng­êi bÞ oan sai ®­îc phôc håi danh dù, kh«i phôc viÖc lµm, ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó sím hoµ nhËp céng ®ång: Néi dung cña nguyªn t¾c nµy x¸c ®Þnh cô thÓ ph¹m vi cña quyÒn yªu cÇu ®ßi båi th­êng thiÖt h¹i cña ng­êi bÞ oan sai vµ tr¸ch nhiÖm båi th­êng cña c¸c c¬ quan cã nghÜa vô båi th­êng. ThiÖt h¹i x¸c ®Þnh ë ®©y bao gåm thiÖt h¹i vËt chÊt, thiÖt h¹i tinh thÇn, c¸c tæn thÊt kh¸c cã liªn quan. Khi c¸c thiÖt h¹i nµy lµ thùc tÕ x¶y ra th× ng­êi bÞ oan sai kh«ng bÞ h¹n chÕ trong quyÒn yªu cÇu, hä cã thÓ tõ chèi quyÒn yªu cÇu båi th­êng vÒ mét lo¹i thiÖt h¹i nµo ®ã nh­ng nÕu hä yªu cÇu th× tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan gi¶i quyÕt cã tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt ®Çy ®ñ 6.4, C¬ quan nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt h¹i theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt khi cã yªu cÇu cña ng­êi bÞ oan sai hoÆc ng­êi ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ng­êi nµy theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt: Néi dung cña nguyªn t¾c nµy x¸c ®Þnh c¬ së ph¸p lý trùc tiÕp cña tr¸ch nhiÖm vµ yªu cÇu vÒ t­ c¸ch chñ thÓ cã quyÒn yªu cÇu båi th­êng. Chóng ta biÕt r»ng tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt h¹i do ng­êi cã thÈm quyÒn coña c¬ quan THTT g©y ra lµ mét d¹ng cô thÓ cña tr¸ch nhiÖm b«ig th­êng thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång. Do vËy, c¬ së ph¸p lý cña tr¸ch nhiÖm, c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn do ph¸p luËt quy ®Þnh. Theo nguyªn t¾c ph¸p chÕ, c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh theo quy ®Þnh cña BLDS, NghÞ ®Þnh 47 cña ChÝnh phñ vµ NghÞ QuyÕt 388 cña Uû ban th­êng vô Quèc héi. Cã mét vÊn ®Ò ®Æt ra lµ thùc tr¹ng c¸c quy ®Þnh vÒ båi th­êng do ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan thtt g©y ra ë n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp cÇn ®­îc nghiªn cøu ®Ó bæ xung cho hoµn thiÖn. Mét yªu cÇu n÷a ®¹t ra trong quan ®iÓm nguyªn t¾c nµy lµ vÒ t­ c¸ch chñ thÓ yªu cÇu båi th­êng, hä ph¶i chÝnh lµ ng­êi bÞ oan sai cã yªu cÇu, hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ng­êi bÞ oan sai yªu cÇu nh»m tr¸nh c¸c tr­êng hîp gi¶ m¹o, lõa ®¶o, g©y rèi lµm thiÖt h¹i cho ng­êi cã quyÒn lîi hîp ph¸p vµ lîi dông g©y rèi trËt tù x· héi 6.5, ViÖc båi th­êng ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a hai bªn: C¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng vµ ng­êi bä oan sai. NÕu kh«ng tho¶ thuËn ®­îc th× ng­êi bÞ oan sai cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt: Trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù c¸c c¬ quan THTT vµ ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan nµy ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét bªn cña quan hÖ ph¸p luËt ®¹i diÖn vµ nh©n danh quyÒn lùc Nhµ n­íc. V× vËy cã sù bÊt b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý gi÷a hä vµ c¸c bÞ can, bÞ c¸o. Nh­ng trong quan hÖ ph¸p luËt d©n sù vÒ båi th­êng thiÖt h¹i th× ng­îc l¹i ®Þa vÞ ph¸p lý cña c¸c bªn hoµn thµnh b×nh ®¼ng víi nhau. Lóc nµy c¸c c¬ quan THTT ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét ®­¬ng sù víi vÞ trÝ lµ mét bÞ ®¬n. Do vËy viÖc tr¶ båi th­êng kh«ng ph¶I do c¬ quan cã thÈm quyÒn THTT ¸p ®Æt hoÆc tuú tiÖn ®­a ra mµ ph¶i trªn c¬ së tho¶ thuËn víi ng­êi bÞ oan sai. Ng­êi bÞ oan sai cã quyÒn cña m×nh trong viÖc ®­a ra c¸c yªu cÇu, ®­a ra c¸c chøng cø ®Ó kh¼ng ®Þnh lçi vµ møc båi th­êng cña bªn kia mµ kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ tù do ý chÝ. KÕt qu¶ møc båi th­êng cã ®­îc ph¶I lµ sù tho¶ thuËn cña hai bªn trªn c¬ së sù chÊp nhËn nh÷ng yªu cÇu cña nhau dùa trªn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Trong tr­êng hîp ng­êi bÞ oan sai kh«ng chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña c¬ quan cã nghÜa vô båi th­êng th× hä cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt. ViÖc gi¶i quyÕt cña Toµ ¸n sÏ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 7, Tr×nh tù gi¶i quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i Tr×nh tù gi¶I quyÕt båi th­êng lµ c¸c b­íc nh»m thùc hiÖn quyÒn ®­îc båi th­êng trªn thùc tÕ cña ng­êi bÞ oan sai trong tè tông h×nh sù. Nh÷ng ng­êi bÞ oan sai cã thÓ thùc hiÖn quyÒn yªu cÇu båi th­êng theo mét trong c¸c tr×nh tù sau: 7.1, Tr×nh tù Hµnh chÝnh Theo quy ®Þnh cña NghÞ ®Þnh 47/CP ngµy 3/5/1997 cña ChÝnh Phñ, Th«ng t­ 54/1998/TT- TCCP ngµy 4/6/1998 cña Ban tæ chøc c¸n bé ChÝnh Phñ, NghÞ quyÕt 388/ 2003 cña Uû ban th­êng vô Quèc Héi, tr×nh tù båi th­êng tè tông ®­îc b¾t ®Çu b»ng yªu cÇu trùc tiÕp cña ng­êi bÞ thiÖt h¹i. Hä coa thÓ göi ®¬n yªu cÇu hoÆc tr×nh bµy yªu cÇu b»ng miÖng. Trong tr­êng hîp nµy ng­êi tiÕp ph¶i lËp biªn b¶n ghi râ néi dung tr×nh bµy vµ yªu cÇu ®ßi båi th­êng cña ng­êi bÞ thiÖt h¹i. Biªn b¶n ph¶i lËp Ýt nhÊt lµ hai b¶n cã ch÷ ký cña ng­êi bÞ h¹i vµ cña ng­êi tiÕp nhËn yªu cÇu. Thñ tr­ëng c¬ quan THTT ( c¬ quan thùc hiªn chøc n¨ng ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö, thi hµnh ¸n) ph¶i tæ chøc x¸c minh vô viÖc s¬ bé ®¸nh gi¸ thiÖt h¹i vµ gÆp gì ng­êi bÞ h¹i hoÆc ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ng­êi ®ã ®Ó bµn viÖc gi¶ quyÕt víi sù cã mÆt cña c¸n bé c«ng chøc g©y thiÖt h¹i. Thñ tr­ëng c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng ph¶I thµnh lËp Héi ®ång x¸t båi th­êng thiÖt h¹i do ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan THTT cña m×ng g©y ra trong thêi h¹n 15 ngµy ®Ó xem xÐt yªu cÇu cña ng­êi bÞ thiÖt h¹i kÓ tõ ngµy ng­êi bÞ thiÖt h¹i yªu cÇu. Héi ®ång xÐt gi¶i quyÕt b«ig th­êng thiÖt h¹i bao gåm ®¹i diÖn l·nh ®¹o c¬ quan, ®¹i diÖn l·nh ®¹o c«ng doµn cña ng­êi g©y thiÖt h¹i, ®¹i diÖn c¬ quan tµi chÝnh vËt gi¸, ®¹i diÖn c¬ quan chuyªn ngµnh khoa häc, kü thuËt cã liªn quan vµ ®¹i diÖn c¬ quan t­ ph¸p cóng cÊp. Trong Héi ®ång xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i, ®¹i diÖn c¬ quan cña ng­êi g©y thiÖt h¹i lµ Chñ tÞch Héi ®ång Héi ®ång xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i cã nhiÖm vô xem xÐt ®¸nh gi¸ møc ®é thiÖt h¹i, x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm d©n sù cña c¸c bªn ®Ó kiÕn nghÞ víi thñ tr­ëng c¬ quan nhµ n­íc, c¬ quan THTT quyÕt ®Þnh møc båi th­êng vµ ph­¬ng thøc båi th­êng thiÖt h¹i. C¬ quan cña ng­êi g©y thiÖt h¹i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ chi phÝ cña Héi ®ång xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i Héi ®ång xÐt gi¶i quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i tiÕn hµnh häp gi¶i quyÕt theo tr×nh tù: Chñ tÞch Héi ®ång c«ng bè thµnh phÇn tham gia cö th­ký ghi chÐp biªn b¶n. Héi ®ång nghe c«ng bè yªu cÇu ®ßi båi th­êng cña ng­êi bÞ thiÖt h¹i, nghe gi¶i tr×nh cña ng­êi g©y thiÖt h¹i. Héi ®ång nghe b¸o c¸o thÈm ®Þnh cña c¬ quan chuyªn m«n nÕu cã. Héi ®ång th¶o luËn c«ng khai vµ quyÕt ®Þnh theo ®a sè. KiÕn nghÞ cña Héi ®ång ®­îc lËp thµnh v¨n b¶n vµ göi cho l·nh ®¹o c¬ quan cã thÈm quyÒn xem xÐt, quyÕt ®Þnh Trong tr­êng hîp xÐt thÊy cÇn thiÕt, chñ tÞch Héi ®ång cã thÓ mêi ng­êi bÞ h¹i hay ng­êi ®¹i diÖn cña hä tham gia phiªn häp Héi ®ång. Héi ®ång tô gi¶i t¸n sai khi hoµn thµnh nhiÖm vô Thñ tr­ëng c¬ quan nhµ n­íc, c¬ quan THTT cã tr¸ch nhiÖmgi¶I quyÕt båi th­êng thiÖt h¹i trong thêi h¹n 45 ngµy kÓ tõ ngµy ng­êi bÞ thiÖt h¹i cã yªu cÇu Trong tr­êng hîp c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn ®wocj víi nhau, tøc ®­¬ng sù lµ ngu©o× bÞ h¹i kh«ng chÊp nhËn møc båi th­êng do c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng ®­a ra ho¨ch ng­îc l¹i c¸c bªn cã quyÒn yªu cÇu Toµ ¸n gi¶i quyÕt, h×nh thµnh tr×nh tù gi¶i quyÕt båi th­êng t­ ph¸p 7.2, Tr×nh tù T­ ph¸p: T×nh tù t­ ph¸p ®­îc thùc hiÖn trong tr­êng hîp c¸c ®­¬ng sù kh«ng ®ång ý møc båi th­êng cña c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng ®­a ra d­íi h×nh thøc QuyÕt ®Þnh båi th­êng cña Thñ tr­ëng c¬ quan THTT. Trong tr­êng hîp ®ã, th× ®­¬ng sù ®­îc quyÒn khëi kiÖn ra Toµ ¸n nh©n d©n ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh. VÒ thÈm quyÒn thô lý cña Toµ ¸n nh©n d©n, ®©y lµ lo¹i viÖc båi th­êng thiÖt h¹i ngoµi hîp ®ång do vËy vÒ nguyªn t¾c thuéc thÈm quyÒn xÐt xö cña Toµ ¸n d©n sù toµ ¸n nh©n d©n n¬i ®­¬ng sù cã ®Þa chØ th­êng tró hoÆc n¬i x¶y ra vô viÖc g©y thiÖt h¹i. ViÖc thùc hiÖn quyÒn yªu cÇu båi th­êng cña ng­êi bÞ oan ®­îc thô lý gi¶i quyÕt theo thñ tôc chung theo quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n d©n sù 8. Kinh phÝ båi th­êng vµ tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶: 8.1, Kinh phÝ båi th­êng thiÖt h¹i ®­îc x¸c ®Þnh tõ ng©n s¸ch nhµ n­íc. Theo ®iÒu 19 cña NghÞ ®Þnh 47/ CP, ®iÒu 13,14 NghÞ quyÕt 388/ UBTVQH. ViÖc lËp dù to¸n sö dông vµ quyÕt to¸n ng©n s¸ch cho viÖc båi th­êng thiÖt h¹i do c«ng chøc, viªc chøc vµ ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan THTT g©y ra do Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh qiu ®Þnh sau khi thèng nhÊt víi Bé tr­ëng, Tr­ëng ban tæ chøc c¸n bé ChÝnh phñ. Nh­ vËy, nguån kinh phÝ båi th­êng thiÖt h¹i ®­îc chi tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc theo dù to¸n cña c¸c Bé nghµnh vµ cña c¸c c¬ quan THTT hµng n¨m. Hµng n¨m c¸c c¬ quan nµy cã tr¸ch nhiÖm ®­a cµo dù to¸n kho¶n kinh phÝ båi th­êng thiÖt h¹i ®Ó b¶o ®¶m kinh phÝ khi gi¶i quyÕt båi th­êng ®èi víi c¸c tr­êng hîp oan sai x¶y ra trong n¨m. Sau khi viÖc båi th­êng thiÖt h¹i cho ng­êi bÞ thiÖt h¹i ®­îc thùc hiÖn. Thñ tr­ëng c¬ quan ph¶i thµnh lËp Héi ®ång xÐt gi¶i quyÕt viÖc hoµn tr¶ båi th­êng thiÖt h¹i. Néi dung nµy cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc b¶o ®¶m thu håi tµi s¶n cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc, tr¸nh thÊt tho¸t, mÆt kh¸c t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña c¸ nh©n vÒ tµi s¶n cña ng­êi cã thÈm quyÒn tiÕn hµnh tè tông trong thùc thi c«ng vô Thµnh phÇn Héi ®ång gåm Thñ tr­ëng c¬ quan hoÆc phã Thñ tr­ëng c¬ quan ®­îc Thñ tr­ëng c¬ quan uû quyÒn lµ Chñ tÞch Héi ®ång, chñ tÞch c«ng ®oµn c¬ së, ng­êi phô tr¸ch ®¬n vÞ trùc tiÕp cña ng­êi g©y thiÖt h¹i, kÕ to¸n. 8.2, Tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶: Ng­êi cã thÈm quyÒn trong ho¹ ®éng tè tông h×nh sù g©y oan do lçi cña m×nh trong qu¸ tr×nh khëi tè, ®iÒu tra, truy tè, xÐt xö, thi hµnh ¸n h×nh sù cã nghÜa vô hoµn tr¶ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Ng­êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc hoµn tr¶. Thñ tr­ëng c¬ quan ®· thùc hiÖn viÖc båi th­êng thiÖt h¹i cã tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh møc hoµn tr¶, ph­¬ng thøc hoµn tr¶ mµ ng­êi cã nghÜa vô hoµn tr¶ thùc hiÖn. Trong tr­êng hîp thñ tr­ëng c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt hain lµ ng­êi cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶, th× thñ tr­ëng c¬ quan cÊp trªn trùc tiÕp cña ng­êi ®ã cã tr¸ch nhiÖm quyÕt ®Þnh møc hoµn tr¶, ph­¬ng thøc hoµn tr¶. Trong tr­êng hîp ng­êi cã nghÜa vô hoµn tr¶ kh«ng ®«ng ý víi quyÕt ®Þnh vª viÖc hoµn tr¶ th× cã quyÒn khiÕu n¹i víi thñ tr­ëng cÊp trªn trùc tiÕp cña ng­êi ®· ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc hoµn tr¶. QuyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña thñ tr­ëng cÊp trªn trùc tiÕp lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng ViÖc x¸c ®Þnh møc hoµn tr¶ vµ ph­¬ng thøc hoµn tr¶ ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cña c¸n bé, c«ng chøc 9. Thùc tr¹ng: Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, các cơ quan tư pháp đã góp phần tích cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ pháp luật và các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, phục vụ tích cực cho công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước. Tuy nhiên, việc xử lý oan sai trong hoạt động điều tra, bắt, giam giữ, truy tố, xét xử các vụ án hình sự hiện vẫn đang còn là vấn đề bức xúc, đáng lo ngại. Theo số liệu báo cáo chính thức của các cơ quan tư pháp, trong quý 4/1999 và quý 1/2000 qua xét xử phúc thẩm, giám đốc thẩm, toà án nhân dân các cấp đã tuyên 73 bị cáo không có tội; năm 2000, toà án nhân dân (TAND) cấp tỉnh đã huỷ 334 bản án sơ thẩm để điều tra, xét xử lại (chiếm 4,08%), các toà phúc thẩm của TAND tối cao huỷ 127 vụ (chiếm 1,1,%) cấp giám đốc thẩm huỷ 21 bản án để điều tra, xét xử lại và kết quả sau xét xử lại là giảm án đối với 8 vụ, tuyên vô tội đối với 8 vụ khác. Tình trạng người bị oan sai khiếu kiện yêu cầu bồi thường thiệt hại và phục hồi danh dự đang có xu hớng gia tăng. Cùng với quá trình cải cách hành chính, cải cách tư pháp đang diễn ra ở Việt Nam hiện nay, sự ưu tiên hàng đầu được dành cho vấn đề nâng cao trách nhiệm của Nhà nước trước các công dân, trong đó có vấn đề bồi thường thiệt hại cho các công dân bị các cơ quan tiến hành tố tụng xử lý oan sai. Nghị quyết Hội nghị lần thứ 8 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá VII về đổi mới tổ chức và hoạt động của các cơ quan tư pháp đã khẳng định yêu cầu: “Đối với việc bắt giữ, xét xử oan sai cần truy cứu trách nhiệm của những người ra lệnh và người thừa hành, đồng thời minh oan công khai, thoả đáng đối với người bị bắt giữ, xét xử oan sai, đảm bảo quyền công dân đúng pháp luật” Trong khi đó, thực tế công tác giải quyết bồi thường thiệt hại cho các trường hợp bị oan sai do các cơ quan tiến hành tố tụng gây ra còn nhiều bất cập, cha đáp ứng kịp thời những đòi hỏi chính đáng của người dân khi mà tài sản, uy tín, danh dự, các quyền và lợi ích hợp pháp khác, thậm chí cả tính mạng của họ bị xâm phạm. Việc bồi thường trong các vụ oan sai đã được xử lý cho thấy vẫn cha có một cách thức thống nhất nào được áp dụng, mức bồi thường phần lớn phụ thuộc vào sự “tự nguyện” của các cơ quan tố tụng hoặc của chính quyền địa phơng. Ví dụ nh anh Bùi Minh Hải sau 13 tháng chấp hành hình phạt tù chung thân vì bị kết tội giết người, hiếp dâm và cớp tài sản của công dân đã được trả tự do vì không phạm tội và được các cơ quan tố tụng tỉnh Đồng Nai bồi thường thiệt hại vật chất 60 triệu đồng, bồi thường danh dự 5 triệu đồng. Trong khi đó nhớ lại, cách đây một năm, Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh (ngày 23/5/2000) nêu câu hỏi day dứt: “Ai sẽ bồi thường 140 ngày tù oan?” cho người phụ nữ được toà tuyên vô tội sau khi đã bị giam oan 4 tháng hai mơi ngày nhưng sau hơn 5 năm khiếu kiện vẫn cha có cơ quan tố tụng nào của tỉnh Phú Yên đứng ra chịu trách nhiệm bồi thường… Các báo cáo chính thức của các cơ quan nhà nước hữu quan mới chỉ đ­a ra các con số thống kê chưa đầy đủ về số l­ợng các vụ oan sai chứ kh«ng có thống kê cụ thể nào về việc xử lý các trường hợp oan sai và giải quyết bồi thường thiệt hại. VD: Võa qua: Phã Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân nhân (VKSND) Tối cao Dương Thanh Biểu vừa qua đã có kết luận sau khi tiến hành kiểm tra 7 hồ sơ vụ án tại VKSND TP. Cần Thơ, phát hiện ra nhiều thiếu sót trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố và kiểm sát xét xử. Trong quá trình giải quyết các vụ án hình sự còn để xảy ra một số vụ án mà VKS truy tố, tòa án tuyên bị cáo không phạm tội. Trong đó, có 6 vụ án đã có hiệu lực pháp luật, 1 vụ đang được điều tra lại. Kết luận của VKSND Tối cao đánh giá: qua nghiên cứu 7 hồ sơ kiểm sát và kiểm tra, nghiên cứu sổ họp của Ủy ban kiểm sát tại VKSND TP. Cần Thơ cho thấy, trong giai đoạn truy tố và kiểm sát xét xử, việc chấp hành chế độ báo cáo án còn có những thiếu sót. Việc lưu giữ tài liệu, văn bản chỉ đạo của VKS cấp trên trong hồ sơ kiểm sát cũng chưa được thể hiện đầy đủ. Trong 7 hồ sơ đã nghiên cứu, chỉ có 4 hồ sơ kiểm sát viên có báo cáo bằng văn bản, còn lại không thấy thể hiện báo cáo trong hồ sơ. Nội dung các bản báo cáo còn sơ sài, chưa nêu đầy đủ lý lịch bị cáo, nội dung vụ án, về chứng cứ buộc tội…Về việc xây dựng cáo trạng, hầu hết các bản cáo trạng còn sao chép gần như y nguyên kết luận điều tra. Nội dung bản cáo trạng chưa nêu rõ được thủ đoạn, mục đích, động cơ phạm tội và những chứng cứ xác định tội trạng của bị can. Trong 7 hồ sơ kiểm sát đã nghiên cứu, chỉ có 3 hồ sơ kiểm sát viên đã chuẩn bị đề cương xét hỏi, còn lại là không có đề cương. Mặc dù, cả 7 vụ án đều là những vụ án phức tạp, chứng cứ có nhiều mâu thuẫn, lời khai của bị can, nhân chứng… không thống nhất. Ngoài ra, công tác kiểm sát hỏi cung, lấy lời khai, đối chất, phúc cung còn nhiều vi phạm. Có 4 vụ, việc đối chất chưa được các điều tra viên và kiểm sát viên thực hiện đúng theo quy định của pháp luật. Có trường hợp cơ quan điều tra cho bị can, nhân chứng đối chất nhưng điều tra viên lại làm biên bản đối chất trước khi bị can có mặt rồi dẫn bị can vào ký biên bản đối chất.  Trong 7 vụ án VKS truy tố, tòa án tuyên bị cáo không phạm tội, có đến 4 vụ kiểm sát viên đã phúc cung nhưng chất lượng chưa đạt yêu cầu, bản phúc cung chưa giải quyết những mâu thuẫn trong hồ sơ cũng như xác định rõ chứng cứ buộc tội, chứng cứ gỡ tội. Đồng thời, cơ quan điều tra và VKS chưa chú trọng giải quyết, làm rõ những mâu thuẫn trong lời khai của bị can, bị hại, nhân chứng trong suốt quá trình điều tra. Hồ sơ chuyển sang VKS thì việc củng cố chứng cứ, làm rõ và giải quyết những mâu thuẫn cũng chưa được triệt để, nên việc truy cứu trách nhiệm hình sự chưa đảm bảo tính khách quan, toàn diện.  Công tác thực nghiệm điều tra chưa được coi trọng. Khi tiến hành thực nghiệm điều tra, dựng lại hiện trường, việc ghi chép, lập biên bản đã có những vi phạm. Như vụ án Hà Văn Đầy có hai biên bản thực nghiệm điều tra được lập cùng ngày, cùng giờ, cùng một hội đồng do cơ quan điều tra và VKS tham gia, nhưng nội dung ghi lại có kết quả khác nhau.  Trước những thiếu sót trên, VKSND tối cao khẳng định trong bản kết luận rằng: Các kiểm sát viên được giao nhiệm vụ nghiên cứu, giải quyết vụ án chưa làm hết trách nhiệm, nghiên cứu hồ sơ không kỹ… Việc đánh giá, tổng hợp chứng cứ và vận dụng các quy định của pháp luật về định tội chưa chính xác. Năng lực của kiểm sát viên trong kiểm sát việc khởi tố, khám nghiệm hiện trường, kiểm sát hoạt động điều tra còn yếu. Do vậy, hầu hết các vụ án hồ sơ đều phải trả đi trả lại nhiều lần để bổ sung chứng cứ.  Việc đối đáp tranh tụng còn lúng túng, không linh hoạt và luôn bị động, cuối cùng dẫn đến không bảo vệ được cáo trạng. Có vụ, cả hội đồng xét xử và kiểm sát viên đều vi phạm nghiêm trọng pháp luật tố tụng hình sự trong việc kiểm sát viên không đọc cáo trạng, không tham gia tranh luận, nhưng tòa vẫn tuyên. Việc nghiên cứu tổng hợp và đề xuất của kiểm sát viên trong giải quyết vụ án còn yếu. Đối với trách nhiệm của lãnh đạo trong 7 hồ sơ kiểm sát thì có 4 hồ sơ chưa thấy thể hiện rõ quan điểm của lãnh đạo phòng, lãnh đạo VKS kể cả đối với các vụ án phức tạp. Đồng thời, VKSND tối cao còn kiến nghị với VKSND TP. Cần Thơ cần phải nhanh chóng tổ chức họp rút kinh nghiệm trong toàn đơn vị về những thiếu sót đã nêu. Chú trọng xây dựng quy trình giải quyết án để đảm bảo các vụ án được giải quyết đúng pháp luật, hạn chế đến mức thấp nhất việc VKS truy tố tòa án tuyên bị cáo không phạm tội. 9.1 Mét sè h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt båi th­êng cho ng­êi bÞ oan sai - ViÖc phæ biÕn qu¸n triÖt néi dung NQ 388 vµ th«ng t­ liªn tÞch sè ngµy 25/03/2004 ë mét sè tØnh ®èi víi c¸c c¬ quan t­ ph¸p nãi chung vµ ViÖn kiÓm s¸t ®Þa ph­¬ng nãi riªng ch­a thËt s©u réng, cã ®¬n vÞ cÊp TØnh chËm triÓn khai phæ biÕn ®Çy ®ñ c¸c h­íng dÉn cña ViÖn kiÓm s¸t Nh©n d©n tèi cao ®Õn cÊp huyÖn - C«ng t¸c tù rµ so¸t vµ phèi hîp gi÷a ViÖn kiÓm s¸t c¸c cÊp víi c¬ quan C«ng an, Toµ ¸n ®Ó rµ so¸t sè ng­êi ®­îc ®×nh chØ ®iÒu tra cã dÊu hiÖu oan hoÆc sè ng­êi do ViÖn kiÓm s¸t truy tè, Toµ ¸n s¬ thÈm tuyªn kh«ng ph¹m téi ë mét sè ®Þa ph­¬ng lµm ch­a triÖt ®Ó nªn cßn ®Ó sãt, lät c¸c tr­êng hîp cã ®Êu hiÖu oan. ®Õn khi hä cã ®¬n yªu cÇu båi th­êng míi biÕt ®Ó bæ sung sè liÖu - ViÖc tiÕp nhËn vÌ xö lý ®¬n yªu cÇu båi th­êng ë mét sè n¬i cßn ®Ó kÐo dµi g©y ra nh÷ng c¨ng th¼ng bøc xóc kh«ng ®¸ng cã, hoÆc di viÖc ®Ó kÐo dµi dÉn ®Õn khiÕu n¹i v­ît cÊp ®Õn c¸c c¬ quan trung ­¬ng - C«ng t¸c th­¬ng l­îng båi th­êng thiÖt h¹i vËt chÊt ë mét sè vô viÖc cã ®¬n vÞ thiÕu chñ ®éng ch­a n¾m v÷ng, ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh cña NQ 388 vµ h­íng dÉn cña Th«ng t­ liªn tÞch nªn viÖc th­¬ng l­îng cßn lóng tóng, ph¶I kÐo dµi, hiÖu qu¶ thÊp. Cã ®¬n vÞ chØ tiÕn hµnh thèng kª b¸o c¸o c¸c tr­êng hîp ng­êi bÞ oan cã ®¬n yªu cÇu båi th­êng vµo danh s¸ch rµ so¸t - ViÖc lËp hå s¬ ®Ó b¸o c¸o c¬ quan chñ qu¶n ë Trung ­¬ng lµm thñ tôc ®Ò nghÞ cÊp kinh phÝ, mét sè n¬I cßn ®Ó kÐo dµi, kh«ng kÞp thêi. ViÖc chi tr¶ tiÒn cho ng­êi bÞ oan sai khi ®­îc Nhµ n­íc cÊp kinh phÝ cã n¬i cßn trÔ nhiÒu th¸ng, lµm cho ng­êi ®­îc båi th­êng ph¶i ®i l¹i nhiÒu lÇn, g©y t©m lý kh«ng tèt cho ng­êi bÞ oan sai - §èi víi nh÷ng tr­êng hîp ng­êi bÞ oan lµ ng­êi n­íc ngoµi cã yªu cÇu båi th­êng thiÖt h¹i, nh­ng NQ 388 lµ th«ng t­ liªn tÞch sè 04 ch­a cã h­íng dÉn cô thÓ nªn c¸c c¬ quan THTT gÆp nhiÒu khã kh¨n khi thùc hiÖn viÖc c«ng khai xin lçi trªn b¸o trÝ ViÖt Nam. MÆt kh¸c, viÖc tho¶ thuËn båi th­êng vÒ vËt chÊt còng v­íng m¾c khi x¸c ®Þnh c¸c møc båi th­êng theo møc thu nhËp cña ng­êi ViÖt Nam 10. Gi¶i Ph¸p: - Khẳng định trách nhiệm trước tiên và trên hết thuộc về Nhà nước trong việc giải quyết, khắc phục các hậu quả, bồi thường thiệt hại cho công dân bị oan sai do các cơ quan tố tụng gây ra đồng thời xác định rõ cơ sở phân định trách nhiệm giữa tập thể và cá nhân, trách nhiệm liên đới giữa các cơ quan tiến hành tố tụng đã gây oan sai. - Thủ tục, trình tự giải quyết bồi thường thiệt hại phải đơn giản, rõ ràng, thuận tiện và nhanh chóng, dứt điểm phù hợp với yêu cầu của công cuộc cải cách hành chính và tư pháp nhằm vừa bảo vệ triệt để các quyền và lợi ích hợp pháp của công dân vừa giảm thiểu những tổn thất, đau khổ kéo dài mà người bị oan sai tiếp tục phải gánh chịu. - Tạo ra và đảm bảo thực thi các cơ chế hữu hiệu để tăng cờng sự giám sát, kiểm tra của công dân, của xã hội đối với các quá trình tố tụng cũng nh đối với việc Nhà nước, các cá nhân có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện việc bồi thường cho người bị oan sai theo quy định của pháp luật. Chính cơ chế giám sát và tự giám sát này sẽ góp phần quan trọng thực hiện chủ trơng đã được Đại hội Đảng IX một lần nữa khẳng định: “cải cách tổ chức, nâng cao chất lợng hoạt động của các cơ quan tư pháp, nâng cao tinh thần trách nhiệm của cơ quan và cán bộ tư pháp trong công tác điều tra, bắt, giam, giữ, truy tố, xét xử, thi hành án, không để xảy ra những trường hợp oan sai”. KÕt luËn Tại Việt Nam, trong những năm gần đây, các cơ quan tư pháp đã góp phần tích cực trong hoạt động điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, bảo vệ pháp luật và các quyền, lợi ích hợp pháp của công dân, phục vụ tích cực cho công cuộc đổi mới toàn diện của đất nước. Tuy nhiên, việc xử lý oan sai trong hoạt động điều tra, bắt, giam giữ, truy tố, xét xử các vụ án hình sự hiện vẫn đang còn là vấn đề bức xúc, đáng lo ngại. ViÖc tăng c­ờng sự giám sát, kiểm tra của công dân, của xã hội đối với các quá trình tố tụng cũng nh­ đối với việc Nhà nước, các cá nhân có thẩm quyền tiến hành tố tụng thực hiện việc bồi thường cho người bị oan sai theo quy định của pháp luật lµ rÊt cÇn thiÕt. Chính cơ chế giám sát và tự giám sát này sẽ góp phần quan trọng thực hiện chủ tr­ơng đã được Đại hội Đảng IX một lần nữa khẳng định: “cải cách tổ chức, nâng cao chất l­ợng hoạt động của các cơ quan tư pháp, nâng cao tinh thần trách nhiệm của cơ quan và cán bộ tư pháp trong công tác điều tra, bắt, giam, giữ, truy tố, xét xử, thi hành án, không để xảy ra những trường hợp oan sai”. Tµi liÖu tham kh¶o - Gi¸o tr×nh LuËt D©n Sù. Tr­êng DH LuËt HN NghÞ QuyÕt 388 cña Uû ban th­êng vô Quèc Héi vÒ båi th­êng thiÖt h¹i cho ng­êi bÞ oan sai do ng­êi coa thÈm quyÒn trong ho¹t ®éng tè tông h×nh sù g©y ra VÊn ®Òn oan sai trong tè tông h×nh sù vµ tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt h¹i. TS NguyÔn V¨n TuÊn T¹p chÝ nghiªn cøu lËp ph¸p sè 6- 2001 : Båi th­êng thiÖt h¹i ®èi víi oan sai trong tè tông. TS §­¬ng Thanh Mai. CN NguyÔn Hoµng M¹nh VÊn ®Ò oan sai trong tè tông h×nh sù. Th¹c sÜ Lª ThÞ Thuý Nga. TC D©n chñ- Ph¸p luËt sè 3- 2008 Båi th­êng thiÖt h¹i do ng­êi cã thÈm quyÒn cña c¬ quan THTT g©y ra. TS Lª Mai Anh. NXB L§- XH ChÕ ®Þnh båi th­êng thiÖt h¹i cho ng­êi bÞ oan lý luËn vµ thùc tiÔn. TC D©n chñ- Ph¸p luËt sè 10- 2004 Tap chÝ D©n chñ ph¸p luËt sè 4, sè 7. sè 9 - 2005