Các hình thức trả lương tại công ty dệt kim Thăng Long

m hay c«ng viÖc. Q1 : sè l­îng s¶n phÈm (c«ng viÖc) hoµn thµnh . Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy lµ x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ kho¸n . §Ó ®¶m b¶o kho¸n viÖc chÆt chÏ th× ph¶i cã phiÕu giao kho¸n . ChÕ ®é tr¶ l­¬ng kho¸n cã t¸c dông lµm cho ng­êi lao ®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao déng ®Ó gi¶m thêi gian lµm viÖc, hoµn thµnh nhanh c«ng viÖc giao kho¸n. Nh­ng do viÖc x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ giao kho¸n phøc t¹p nhiÒu khi khã chÝnh x¸c, nªn tr¶ l­¬ng kho¸n cã thÓ lµm cho c«ng nh©n kh«ng chó ý ®Çy ®ñ ®ªn mét sè viÖc bé phËn trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh c«ng viÖc giao kho¸n. 3.2.5 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng lµ sù kÕt hîp tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm (theo c¸c chÕ ®é ®· tr×nh bµy ë phÇn trªn) vµ tiÒn th­ëng khi c«ng nh©n cã sè l­îng s¶n phÈm thùc hiÖn trªn ®Þnh møc quy ®Þnh . ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng ®­îc ¸p dông khi doanh nghiÖp cÇn hoµn thµnh gÊp mét khèi l­îng c«ng viÖc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh . TiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng ®­îc tÝnh nh­ sau: L * ( m * h ) Lth = L + ----------------- 100 Trong ®ã: Lth: tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng. L: tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm víi ®¬n gi¸ cè ®Þnh. m: phÇn tr¨m tiÒn th­ëng cho 1% hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu th­ëng . h: phÇn tr¨m hoµn thµnh v­ît møc chØ tiªu th­ëng. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm cã th­ëng lhuyÕn khÝch c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc hoµn thµnh v­ît møc s¶n l­îng, t¨ng NSL§. Tuy nhiªn, nÕu ph©n tÝch, tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh c¸c chØ tiªu tÝnh th­ëng kh«ng chÝnh x¸c cã thÓ lµm t¨ng chi phÝ tiÒn l­¬ng, béi chi quü tiÒn l­¬ng. 3.2.6 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn lµ chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm kÕt hîp víi ®¬n gi¸ luü tiÕn khi c«ng nh©n cã sè l­îng s¶n phÈm thùc hiÖn trªn ®Þnh møc quy ®Þnh. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy ®­îc ¸p dông ë nh÷ng “kh©u yÕu“ hoÆc quan träng trong s¶n xuÊt mµ viÖc n©ng cao NSL§ ë ®ã cã t¸c dông thóc ®Èy s¶n xuÊt ë nh÷ng bé phËn s¶n xu©t kh¸c cã liªn quan. TiÒn l­¬ng tÝnh theo s¶n phÈm luü tiÕn ®­îc tÝnh nh­ sau : LLT = ( P * Q ) + [ P * K * ( Q1 – Q0 ) ] Trong ®ã: LLT: tæng tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm luü tiÕn. Q1: s¶n l­îng thùc tÕ hoµn thµnh. Q0: s¶n l­îng ®¹t møc khëi ®iÓm. P: ®¬n gi¸ cè ®inh. K: tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý. Trong chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy dïng hai lo¹i ®¬n gi¸: + §¬n gi¸ cè ®Þnh: dïng ®Ó tr¶ cho nh÷ng s¶n phÈm thùc tÕ ®· hoµn thµnh. + §¬n gi¸ luü tiÕn: dïng ®Ó tÝnh th­ëng cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm. §¬n gi¸ luü tiÕn lµ ®¬n gi¸ cè ®Þnh nh©n víi tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ . TØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo phÇn t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh. K = ( ddc * tc ) / d1 Trong ®ã: K: tØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ hîp lý. ddc: tØ träng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp cè ®Þnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm tc: tØ lÖ sè tiÒn tiÕt kiÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt giÊn tiÕp cè ®Þnh dïng ®Ó t¨ng ®¬n gi¸. d1: tØ träng tiÒn c«ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong gi¸ thµnh s¶n phÈm khi hoµn thµnh møc s¶n l­îng 100%. ¦u ®iÓm cña chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn lµ viÖc t¨ng ®¬n gi¸ cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm lµm cho c«ng nh©n tÝch cùc lµm viÖc dÉn ®Õn t¨ng NSL§. Bªn c¹nh ­u ®iÓm trªn th× chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn cã nh­îc ®iÓm lµ ¸p dông chÕ ®é nµy dÔ lµm cho tèc ®é t¨ng cña tiÒn l­¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng NSL§ cña nh÷ng kh©u ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm luü tiÕn. V× vËy, khi ¸p dông chÕ ®é tr¶ c«ng theo s¶n phÈm luü tiÕn cÇn ph¶i chó ý : * Thêi gian ¸p dông chÕ ®é luü tiÕn còng nh­ thêi gian tÝnh mèc s¶n phÈm møc khëi ®iÓm kh«ng nªn ng¾n qu¸ . * TØ lÖ t¨ng ®¬n gi¸ nhiÒu hay Ýt cho nh÷ng s¶n phÈm v­ît møc khëi ®iÓm lµ do møc ®é quan träng cña bé phËn s¶n xuÊt ®ã quyÕt ®Þnh . * ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn dÔ dÊn ®Õn tèc ®é t¨ng tiªn l­¬ng lín h¬n tèc ®é t¨ng NSL§ . Do ®ã kh«ng nªn sö dông trµn lan . 3.3 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn Tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn lµ h×nh thøc trong ®ã tiÒn l­¬ng mçi nh©n viªn nhËn ®­îc phô thuéc vµo nh÷ng kü n¨ng mµ hä ®· ®­îc ®µo t¹o, gi¸o dôc vµ sö dông. Doanh nghiÖp th­êng ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy khi doanh nghiÖp muèn kÝch thÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ vµ muèn t¨ng tÝnh linh ho¹t trong lùc l­îng lao ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ dÔ dÇng chuyÓn ng­êi lao ®éng tõ c«ng viÖc nµy sang c«ng viÖc kh¸c. ¦u, nh­îc ®iÓm cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn: H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn cã nh÷ng ­u ®iÓm nh­: - KÝch thÝch ng­êi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ , ®¸p øng c¸c nhu c©u ®µo t¹o ph¸t triÓn cña c«ng ty trong thêi kú míi. - Ng­êi lao ®éng cã thÓ dÔ dµng chuyÓn tõ c«ng viÖc nµy sang c«ng viÖc kh¸c. - Nh÷ng kü n¨ng, kiÕn thøc mµ ng­êi lao ®éng häc thªm ®­îc sÏ cã t¸c dông kÝch thÝch t¨ng NSL§, ph¸t huy s¸ng kiÕn, lµm t¨ng gi¸ trÞ gia t¨ng cho doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, khi doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo nh©n viªn th­êng dÉn ®Õn møc chi tr¶ tiÒn l­¬ng cao h¬n møc tiÒn l­¬ng trªn thÞ tr­êng. 4. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ sö dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng Khi ®¸nh gi¸ viÖc sö dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng th× ng­êi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ c¸c h×nh thøc nµy cã tu©n theo c¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng kh«ng. HoÆc th«ng qua c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng th× tiÒn l­¬ng ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc cã ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña hÖ thèng thï lao hay kh«ng. Qua ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ sñ dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Tuy nhiªn, c¸c tiªu thøc trªn mang tÝnh chÊt ®Þnh tÝnh nªn ®«i khi khã x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ râ rµng. V× vËy, cã thÓ sö dung c¸c tiªu thøc mang tÝnh chÊt ®Þnh l­îng sau: 4.1 ChØ tiªu phÇn tr¨m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng / phÇn tr¨m t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. * X¸c ®Þnh phÇn tr¨m t¨ng NSL§. Wn¨m KH – WTH n¨m tr­íc % t¨ng NSL§ = ------------------------------- * 100 WTH n¨m tr­íc DTn¨m KH Wn¨m KH = -------------- L§B n¨m KH DTTH n¨m tr­íc WTH n¨m tr­íc = ---------------- L§B n¨m tr­íc Trong ®ã: Wn¨m KH: NSL§ n¨m kÕ ho¹ch. WTH n¨m ttr­íc: NSL§ thùc hiÖn n¨m tr­íc. DTn¨m KH: doanh thu n¨m kÕ ho¹ch. DTTH n¨m tr­íc: doanh thu thùc hiÖn n¨m tr­íc. L§B n¨m KH: lao ®éng ®Þnh biªn n¨m kÕ ho¹ch. L§B n¨m tr­íc: lao ®éng ®Þnh bien n¨m tr­íc. * X¸c ®Þnh phÇn tr¨m t¨ng TLbq Ln¨m KH – LTH n¨m tr­íc % t¨ng TLbq = --------------------------- *100 LTH n¨m tr­íc Vn¨m KH Ln¨m KH = -------------- L§B n¨m KH VTH n¨m tr­íc LTH n¨m tr­íc = ------------------- L§B n¨m tr­íc Trong ®ã: Ln¨m KH: tiÒn l­¬ng b×nh qu©n n¨m kÕ ho¹ch. LTH n¨m tr­íc: tiÒn l­¬ng b×nh qu©n thùc hiÖn n¨m tr­íc. Vn¨m KH: tæng quü tiÒn l­¬ng chung n¨m kÕ ho¹ch. VTH n¨m tr­íc: tæng quü tiÒn l­¬ng chung thùc hiÖn n¨m tr­íc. * ý nghÜa: NÕu chØ tiªu nµy lín h¬n 1 cã nghÜa lµ tèc ®é t¨ng NSL§ lín h¬n tèc ®é t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. Doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶m gi¸ thµnh, h¹ gi¸ c¶, t¨ng tÝch luü vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng. 4.2 Tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng (HTL) Tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: HTL = LN / V Trong ®ã: LN: lîi nhuËn V: tæng quü tiÒn l­¬ng chung ý nghÜa: ChØ tiªu nµy thùc chÊt lµ sù ®Þnh l­îng cña tÝnh hiÖu suÊt víi ý nghÜa 1 ®ång l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng gãp phÇn t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn cho doanh nghiªp. Ch­¬ng II Ph©n tÝch thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long I. §Æc ®iÓm cña C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long lµ doanh nghiÖp Nhµ n­íc trùc thuéc Së C«ng nghiÖp Hµ Néi. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty cã thÓ chia ra lµm 5 thêi kú: Thêi kú tõ n¨m 1959 ®Õn n¨m 1975 Th¸ng 2 n¨m 1959, XÝ nghiÖp DÖt kim Cù Doanh ®­îc thµnh lËp dùa trªn c¬ së c«ng t­ hîp doanh gi÷a Nhµ n­íc víi x­ëng dÖt Cù Doanh ë phè Hµng Qu¹t – Hµ Néi cña nhµ t­ s¶n TrÞnh V¨n C¨n. Tõ khi thµnh lËp cho ®Õn n¨m 1975, s¶n phÈm chñ yÕu cña xÝ nghiÖp lµ ¸o may « vµ ¸o lãt nam phôc vô nhu cÇu tiªu dïng néi ®Þa vµ trang bÞ cho qu©n ®éi víi s¶n l­îng tõ 1 - 2 triÖu chiÕc / n¨m. Thêi kú tõ n¨m 1976 ®Õn th¸ng 6 n¨m 1982 N¨m 1976, xÝ nghiÖp b¾t ®Çu tham gia s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong khu«n khæ NghÞ ®Þnh th­ víi c¸c n­íc XHCN nh­ Liªn X«. Hungary, TiÖp … S¶n l­îng hµng n¨m 3 – 4 triÖu chiÕc, trong ®ã 60% lµ s¶n phÈm xuÊt khÈu, cßn l¹i lµ tiªu dïng néi ®Þa vµ cung cÊp cho quèc phßng. Tuy nhiªn thêi gian nµy c¸c doanh nghiÖp kh«ng ®­îc phÐp xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp. Do ®ã, toµn bé viÖc xuÊt khÈu cña xÝ nghiÖp lóc ®ã ph¶i uû th¸c qua Tæng c«ng ty XuÊt nhËp khÈu hµng dÖt ViÖt Nam (TEXTIMEX). Thêi kú tõ th¸ng 7 n¨m 1982 ®Õn th¸ng 11 n¨m 1986 XÝ nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh­ng l¹i h¹n chÕ v× mÆt b»ng s¶n xuÊt chËt hÑp. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, th¸ng 7 n¨m 1982, UBND th¸nh phè Hµ Néi ®· quyÕt ®Þnh s¸t nhËp XÝ nghiÖp DÖt kim Cù Doanh víi XÝ nghiÖp may mÆc Hµ Néi vµ ®æi tªn thµnh C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long nh­ hiÖn nay. Cã thÓ nãi ®©y lµ thêi kú hoµng kim cña C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long. S¶n l­îng hµng n¨m lu«n duy tr× ë møc 8 – 9 triÖu chiÕc, trong ®ã xuÊt khÈu sang TiÖp 6 triÖu. Liªn X« 1,5 triÖu, cßn l¹i lµ tiªu dïng néi ®Þa. Thêi kú tõ th¸ng 12 n¨m 1986 ®Õn cuèi n¨m 1991. §©y lµ thêi kú c«ng ty ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña m×nh ®Ó thÝch øng víi c¬ chÕ míi. Khi chuyÓn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc c«ng ty ®· gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n nh­: nguyªn vËt liÖu khan hiÕm ph¶i nh©p ngo¹i, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· cò, c¬ së h¹ tÇng xuèng cÊp.MÆt kh¸c, gi÷a n¨m 1991, Liªn X« vµ hÖ thèng c¸c n­íc XHCN tan r·, c«ng ty mÊt ®i thÞ tr­êng truyÒn thèng. Do ®ã, ho¹t ®éng cña c«ng ty ®ßi hái ph¶i cã sù thay ®æi, c«ng ty ph¶i lµm chñ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, tù s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thêi kú t÷ n¨m 1992 ®Õn nay C«ng ty dÇn thÝch nghi víi ®ßi hái míi cña thÞ tr­êng. N¨m 1992, c«ng ty ®­îc cÊp giÊy phÐp xuÊt khÈu trùc tiÕp. S¶n l­îng hµng n¨m trªn d­íi 2 triÖu chiÕc. Giê ®©y, c«ng ty ®· m¹nh d¹n v÷ng b­íc trªn con ®­êng kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi nh÷ng thö th¸ch vµ th¾ng lîi míi. Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty S¬ ®å 1: Bé m¸y qu¶n lý cña c«ng ty Gi¸m ®èc PG§ PG§ Kü thuËt §êi sèng S¶n xuÊt Hµnh chÝnh Phßng Phßng Phßng Phßng Phßng Kü thuËt KÕ ho¹ch Tµi chÝnh Tæ chøc B¶o vÖ KCS VËt t­ KÕ to¸n Hµnh chÝnh DÞch vô Ph©n x­ëng Ph©n x­ëng Ph©n x­ëng DÖt TÈy , Nhuém C¾t , May Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh. Dùa vµo s¬ ®å trªn ta thÊy c¬ cÊu tæ chøc cña c«ng ty DÖt kim Th¨ng Long lµ c¬ cÊu trùc tuyÕn – chøc n¨ng. Theo kiÓu nµy, Gi¸m ®èc ®­îc sù gióp søc cña hai phã Gi¸m ®èc vµ c¸c phßng chøc n¨ng. Tuy nhiªn quyÒn quyÕt ®Þnh thuéc vÒ Gi¸m ®èc. C¸c phßng chøc n¨ng cã tr¸ch nhiÖm tham m­u cho toµn bé hÖ thèng trùc tuyÕn, nh­ng kh«ng cã quyÒn ra mÖnh lÖnh cho c¸c ph©n x­ëng. Cßn c¸c ph©n x­ëng lµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt c¬ b¶n trong c«ng ty, mçi ph©n x­ëng cã tõng nhiÖm vô riªng. Ban gi¸m ®èc Ban gi¸m dèc gåm Gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc: PG§ kü thuËt s¶n xuÊt vµ PG§ ®êi sèng hµnh chÝnh: Gi¸m ®èc cã nhiÖm vô qu¶n lý toµn diÖn, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kü thuËt, kinh doanh vµ ®êi sèng cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra, Gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o phßng KÕ ho¹ch – VËt t­ vµ phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n. Phã gi¸m ®èc kü thuËt s¶n xuÊt chØ huy s¶n xuÊt vµ kü thuËt, cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc vµ chØ huy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ngµy tõ kh©u chuÈn bÞ s¶n xuÊt ®Õn bè trÝ, ®iÒu khiÓn lao ®éng … Phã gi¸m ®èc kü thuËt s¶n xuÊt chØ ®¹o phßng Kü thuËt – KCS vµ trùc tiÕp chØ huy c¸c ph©n x­ëng. Phã gi¸m ®èc ®êi sèng hµnh chÝnh cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c¸c mèi quan hÖ ph¸p lý trong vµ ngoµi C«ng ty, phô tr¸ch c¸c ho¹t ®éng hµnh chÝnh vµ phóc lîi cña C«ng ty. Phã gi¸m ®èc ®êi sèng hµnh chÝnh chØ ®¹o c¸c phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh vµ phßng B¶o vÖ – DÞch vô. C¸c phßng chøc n¨ng Phßng Kü thuËt – KCS: Phßng cã nhiÖm vô qu¶n lý kü thuËt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Ngoµi ra, phßng cßn qu¶n lý viÖc sö dông ®iÖn, n­íc, thiÕt bÞ. Phßng KÕ ho¹ch – VËt t­: Phßng thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ ho¹ch, c«ng tac XNK, c«ng t¸c qu¶n lý vµ cung øng vËt t­, nguyªn phô liÖu, c«ng t¸c kinh doanh th­¬ng m¹i. Phßng Tµi chÝnh – KÕ to¸n: Phßng cã nhiÖm vô h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm…Theo dâi c¸c kho¶n thu– chi tµi chÝnh, lËp b¸o c¸o tµi chÝnh göi Gi¸m ®èc, theo dâi quyÕt to¸n c¸c hîp ®ång kinh tÕ víi kh¸ch hµng. Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh: Phßng cã nhiÖm vô tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng: tuyÓn chän lao ®éng, x©y dùng quy chÕ tr¶ l­¬ng, thùc hiÖn quan hÖ lao ®éng … Ngoµi ra, phßng cßn thùc hiÖn c«ng t¸c hµnh chÝnh qu¶n trÞ nh­ nhËn chØ thÞ giÊm ®èc chuyÓn thµnh c¸c v¨n b¶n quy ®Þnh ®Õn c¸c phßng vµ c¸c ph©n x­ëng, qu¶n lý v¨n th­, l­u tr÷ tµi liÖu … Phßng B¶o vÖ – DÞch vô: Phßng cã nhiÖm vô b¶o vÖ tµi s¶n cña c«ng ty, b¶o ®¶m an ninh trËt tù trong c«ng ty, … , vËn chuyÓn vµ bèc dì, phôc vô kho tµng, ch¨m sãc y tÕ … C¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt: Ph©n x­ëng dÖt: tiÕp nhËn sîi ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt tõ sîi ra c¸c lo¹i v¶i méc råi giao cho ph©n x­ëng tÈy nhuém. Ph©n x­ëng tÈy nhuém: tiÕn hµnh nÊu, tÈy nhuém vµ xö lý ®Þnh h×nh v¶i méc råi giao cho ph©n x­ëng c¾t, may. Tõ n¨m 2000, ph©n x­ëng tÈy nhuém kh«ng cßn ho¹t ®éng do g©y « nhiÔm m«i tr­êng. Ph©n x­ëng c¾t, may: cã nhiÖm vô c¾t vµ may v¶i ®· nhuém thµnh c¸c s¶n phÈm, sau ®ã lµ vµ ®ãng gãi theo ®óng yªu cÇu vÒ chÊt l­îng, kÝch cì, thêi gian giao hµng theo hîp ®ång. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu cña C«ng ty C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long cã chøc n¨ng chÝnh lµ s¶n xuÊt kinh doanh c¸c s¶n phÈm dÖt kim võa phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong n­íc, võa xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. S¶n phÈm cña C«ng ty s¶n xuÊt ra chñ yÕu xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi theo nh÷ng ®¬n ®Æt hµng. Còng cã khi C«ng ty nhËn may gia c«ng, mÉu m· vµ nguyªn phô liÖu C«ng ty nhËn cña kh¸ch hµng mang vÒ chØ viÖc hoµn thµnh kh©u cuèi cïng t¹o ra thµnh phÈm giao l¹i cho kh¸ch hµng. Cßn hµng néi ®Þa cña C«ng ty còng cã nhiÒu lo¹i víi chÊt l­îng, mÉu m·, mµu s¾c, kÝch cì nh­ hµng xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô ë trong n­íc cßn khiªm tèn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, C«ng ty ®· tiÕn hµnh chuyªn m«n vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Bªn c¹nh nh÷ng s¶n phÈm truyÒn thèng nh­ ¸o T–Shirt, Polo–Shirt …C«ng ty ®· dÇn dÇn ®­a vµo s¶n xuÊt mét sè lo¹i quÇn ¸o thÓ thao, ¸o jacket, c¸c lo¹i hµng dÖt kim cao cÊp … C¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña C«ng ty: * ¸o T – Shirt, Polo – Shirt, quÇn dµi, quÇn ¸o lãt lµ nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu cña C«ng ty. * ¸o jacket kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng ®­îc s¶n xuÊt th­êng xuyªn vµ mÆt hµng nµy chñ yÕu lµ nhËn gia c«ng. * QuÇn ¸o thÓ thao lµ mÆt hµng míi trong C«ng ty, ®­îc s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng, nã kh«ng ph¶i lµ mÆt hµng chñ yÕu. + Ngoµi ra, C«ng ty cßn s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng trong n­íc, cã khi lµ nhËn gia c«ng mét sè mÆt hµng nh­: quÇn ¸o b¬i, quÇn ¸o m­a, mµn c¸c lo¹i §Æc ®iÓm vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm S¬ ®å 2: Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long Sîi Guång ®¶o sîi DÖt v¶i Kho v¶i méc M¹ng sîi KiÓm tra v¶i dÖt TÈy b»ng ho¸ chÊt GiÆt s¹ch V¾t b»ng li t©m KiÓm tra v¶i C¸n nguéi SÊy kh« C¸n nãng Kho v¶i tr¾ng C¾t quÇn ¸o KiÓm tra t.phÈm May Kho b¸n t.phÈm Lµ - ®ãng gãi Kho thµnh phÈm C«ng ty Nguån: Phßng Kü thuËt-KCS. Qua s¬ ®å trªn ta thÊy, viÖc s¶n xuÊt cña c«ng ty ®­îc tiÕn hµnh t¹i c¸c ph©n x­ëng rÊt chÆt chÏ vµ liªn tôc. Tr­íc khi ®­îc chuyÓn vµo kho th× b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm ®Òu ®­îc kiÓm tra, gi¸m s¸t kh¾t khe nh»m b¶o ®¶m ®óng tiªu chuÈn ®óng chÊt l­îng, ®óng sè l­îng vµ thêi gian giao cho tõng ph©n x­ëng. Vµ trong quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm nµy kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi hÖ thèng m¸y mãc thiÕt bÞ cña C«ng ty . §Ó ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt kÞp thêi cïng víi viÖc n©ng cao NSL§, chÊt l­îng s¶n phÈm th× m¸y mãc ®ãng vai trß quan träng trong d©y chuyÒn s¶n xuÊt cña C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long. Do ®ã, c«ng ty ®· chó träng ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ, d©y chuyÒn c«ng nghÖ ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt. HiÖn nay trong C«ng ty sè l­îng m¸y mãc hiÖn cã ®Òu lµ nh÷ng m¸y trung b×nh vµ kh¸ hiÖn ®ai t­¬ng ®èi phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. B¶ng 1: Mét sè m¸y mãc thiÕt bÞ chñ yÕu cña C«ng ty STT Tªn m¸y N­íc s¶n xuÊt Sè l­îng N¨m sö dông 1 M¸y Multipique dÖt kÐp 2 M¸y Multi Singer dÖt ®¬n §øc 30 1982 3 M¸y kh©u c¸c lo¹i §øc 40 1984 4 M¸y sÊy ( 6579 & 6568 ) §øc 20 1987 5 M¸y tÈy – nhuém – kiÒm §øc 25 1989 6 Mêy c¸n TiÖp 20 1989 7 M¸y kh©u c¸c lo¹i §øc 210 1990 8 M¸y dËp cóc Hµn Quèc 5 1992 9 M¸y c¾t vßng TiÖp 20 1992 10 M¸y c¾t th¼ng NhËt 20 1993 11 M¸y xÐn Suraba Liªn X« 50 1995 12 M¸y ®Ýnh cóc §øc 16 1996 13 M¸y c¾t di ®éng §øc 15 1999 14 M¸y ®¶o sîi TiÖp 5 2000 Nguån: Phßng Kü thuËt – KCS C¬ cÊu vµ ®Æc ®iÓm cña ®éi ngò lao ®éng Lùc l­îng lao ®éng cña C«ng ty ®­îc xem xÐt theo quy m« vµ c¬ cÊu, th«ng qua ®ã chÊt l­îng lao ®éng ®­îc ph¶n ¸nh. B¶ng 2: Sè l­îng vµ c¬ cÊu CBCNV cña C«ng ty STT Chøc danh Sè l­îng % 1 C«ng nh©n s¶n xuÊt 359 84,5 2 C¸n bé qu¶n lý : + C¸n bé kü thuËt + C¸n bé qu¶n lý kinh tÕ + C¸n bé qu¶n lý hµnh chÝnh 66 17 29 20 15,5 4 6,8 4,7 Tæng sè 425 100 Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh. Theo sè liÖu n¨m 2002 th× sè l­îng CBCNV cña C«ng ty lµ 425 ng­êi, trong ®ã c¸n bé qu¶n lý lµ 66 ng­êi (15,5%), cßn c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµ 359 ng­êi (84,5%). Thùc tÕ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt lµ 341 ng­êi (359 – 18) bëi v× 18 c«ng nh©n tÈy nhuém t¹m thêi lµm c«ng viÖc kh¸c do ph©n x­ëng TÈy, nhuém t¹m ngõng ho¹t ®éng. B¶ng 3 : Tuæi vµ giíi tÝnh cña CBCNV trong C«ng ty . Sè nam Sè n÷ Tæng % D­íi 25 tuæi 15 92 107 25 Tõ 25 – 34 tuæi 22 104 126 30 Tõ 35 – 44 tuæi 34 128 162 38 Trªn 45 tuæi 11 19 30 7 Tæng 82 343 425 % 19 81 100 Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh Do ®Æc ®iÓm vÒ s¶n phÈm cña C«ng ty lµ hµng may mÆc, s¶n phÈm s¶n xuÊt nh×n chung kh«ng ®ßi hái møc ®é nÆng nhäc cao mµ chñ yÕu ®ßi hái tÝnh cÇn cï vµ khÐo lÐo. Do vËy lao ®éng n÷ cña c«ng ty chiÕm tû lÖ cao. Trong sè 425 CBCNV cña C«ng ty th× sè lao ®éng n÷ lµ 343 ng­êi (81%), sè lao ®éng nam lµ 82 ng­êi (19%). Sè lao ®éng n÷ cao nªn hµng n¨m sè ngµy nghØ thai s¶n, nghØ con èm … t­¬ng ®èi nhiÒu. §iÒu nµy lµm ¶nh h­ëng kh«ng tèt tíi qu¸ tr×nh lao ®éng, g©y khã kh¨n cho viÖc bè trÝ lao ®éng. Lùc l­îng lao ®éng trong C«ng ty lµ lao ®éng trÎ. §iÒu nµy cã ­u ®iÓm lµ c«ng nh©n cã søc khoÎ ®Ó ®¶m nhËn c«ng viÖc, cã sù nhanh nhÑn, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc … Nh­ng lao ®éng trÎ còng ®ång nghÜa víi sù h¹n chÕ vÒ kinh nghiÖm lµm viÖc, ®ßi hái chi phÝ ®µo t¹o cao vµ hä còng hay rêi bá C«ng ty … B¶ng 4: Tr×nh ®é cña c¸n bé qu¶n lý §H – C§ TC S¬ cÊp Tæng % C¸n bé kü thuËt 11 5 1 17 25,7 C¸n bé qu¶n lý kinh tÕ 18 10 1 29 44 C¸n bé qu¶n lý hµnh chÝnh 2 3 15 20 30,3 Tæng 31 18 17 66 % 47 27,3 25,7 100 Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh Qua bÈng trªn ta thÊy trong bé phËn c¸n bé qu¶n lý cña C«ng ty th× tØ lÖ sè c¸n bé kü thuËt, c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ vµ c¸n bé qu¶n lý hµnh chÝnh phï hîp víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. Sè ng­êi cã tr×nh ®é §H – C§ lµ 31 ng­êi (47%), 18 ng­êi cã tr×nh ®é trung cÊp (27,3%), cßn l¹i lµ tr×nh ®é s¬ cÊp chiÕm 17 ng­êi ( 25,7%) . H¬n n÷a hä l¹i lµ nh÷ng ng­êi cã th©m niªn c«ng t¸c l©u n¨m. V× thÕ hä cã ®ñ kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc gióp C«ng ty ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn. B¶ng 5: Sè l­îng vµ bËc thî cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt B2 B3 B4 B5 B6 Tæng C«ng nh©n dÖt - - - 3 12 15 C«ng nh©n c¸t may 148 17 26 47 88 326 Tæng 148 17 26 50 100 341 Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh CÊp bËc c«ng viÖc BQ: 4 CÊp bËc c«ng nh©n BQ ®­îc tÝnh nh­ sau: [ ( 148 * 2 ) + ( 17 * 3 ) + ( 26 * 4 ) + ( 50 * 5 ) + ( 100 * 6 ) ] : 341 = 3,815 CÊp bËc c«ng viÖc BQ cao h¬n cÊp bËc c«ng nh©n BQ 0,185 (4 – 3,815). VÒ mÆt lý thuyÕt th× cã sù phï hîp gi÷a tÝnh chÊt phøc t¹p cña c«ng viÖc vµ tr×nh ®é lµnh nghÒ cu¶ c«ng nh©n. Tøc lµ nÕu cÊp bËc c«ng viÖc BQ cao h¬n cÊp bËc c«ng nh©n BQ th× sÏ khuyÕn khÝch c«ng nh©n n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ, t¨ng NSL§. Tuy vËy, sù phï hîp gi÷a cÊp bËc c«ng viÖc vµ cÊp bËc c«ng nh©n nh­ trªn chØ mang tÝnh chÊt t­¬ng ®èi . Cã 148 c«ng nh©n c¾t may bËc 2 nh­ng thùc tÕ hoµn thµnh c«ng viÖc bËc 4 mµ vÉn b¶o ®¶m chÊt l­îng s¶n phÈm vµ mäi yªu cÇu vÒ kü thuËt. Trong khi cã 15 c«ng nh©n dÖt vµ 150 c«ng nh©n c¾t may ph¶i lµm c¸c c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é lµnh nghÒ thÊp h¬n b¶n th©n tr×nh ®é hiÖn cã cña hä. Cã nghÜa lµ bè trÝ lao ®éng theo tr×nh ®é lµnh nghÒ cña C«ng ty ®­îc ®¶m b¶o trong nghÒ C¾t may cßn nghÒ DÖt bÞ l·ng phÝ søc lao ®éng. B¶ng 6: Sù phï hîp gi÷a CBCV víi CBCN CÊp bËc c«ng viÖc BQ CÊp bËc C«ng nh©n BQ So s¸nh (CBCVBQ –CBCNBQ) C«ng nh©n dÖt 4 5,8 -1,8 C«ng nh©n c¾t may 4 3,7 +0,3 KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty B¶ng 7: KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña C.ty tõ 2000 – 2002 ChØ tiªu §.vÞ 2000 2001 2002 2001 2000 2002 2000 2002 2001 Tæng doanh thu Tr.® 9.675 13.235 16.745 137 173 127 Gi¸ trÞ kim ng¹ch XK USD 607.535 856.625 1.174.000 141 193 137 Gi¸ trÞ SXCN Tr.® 10.194 10.453 11.669 103 114 112 Tæng nép ng©n s¸ch Tr.® 192 226,5 50,85 118 26 22 Thu nhËp doanh nghiÖp Tr.® 115 199 230 173 200 116 Thu nhËp BQL§ ®i lµm Ng.® 483 582 671 120 139 115 C¸c chØ tiªu (trõ tæng nép ng©n s¸ch ) ®Òu cã xu h­íng t¨ng nh­ng tèc ®é t¨ng kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n gi¸ trÞ SXCN cã tèc ®é biÕn ®éng t¨ng dÇn, cßn c¸c chØ tiªu kh¸c l¹i cã tèc ®é biÕn ®éng gi¶m dÇn B¶ng 8: T×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch n¨m 2002 ChØ tiªu §¬n vÞ KH 2002 TH 2002 So s¸nh % víi KH So s¸nh % víi cïng kú Tæng doanh thu Tr.® 14.500 16.745 115,5 124,1 Gi¸ trÞ kim ng¹ch XK USD 1.100.000 1.174.000 106,7 137,1 Gi¸ trÞ SXCN Tr.® 12.000 11.669 97,2 111,6 Tæng nép ng©n s¸ch Tr.® 70,85 50,85 71,8 22,5 Thu nhËp doanh nghiÖp Tr.® 220 230 104,5 115,6 Thu nhËp BQL§ ®i lµm Ng.® 600 671 111,8 115,3 Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2002 nh×n chung kh¸ tèt. C¸c chØ tiªu (trõ tæng nép ng©n s¸ch) ®Òu t¨ng so víi cïng kú . + Doanh thu v­ît cao so víi dù kiÕn vµ t¨ng so víi cïng kú. + Trong n¨m 2002 lÇn ®Çu gi¸ trÞ kim ng¹ch XK ®¹t trªn 1 tr USD , v­ît kÕ ho¹ch vµ t¨ng so víi cïng kú. + Gi¸ trÞ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp tuy ch­a ®¹t so víi kÕ ho¹ch cã nguyªn nh©n tõ lùc l­îng lao ®éng (chuyÓn viÖc vµ nghØ nhiÒu) nh­ng vÉn ®¹t cao h¬n so víi cïng kú. + Tæng nép ng©n s¸ch ch­a ®¹t so víi kÕ ho¹ch vµ so víi cïng kú lµ do sè nî ng©n s¸ch cña nhiÒu n¨m céng dån cßn cao … + Thu nhËp doanh nghiÖp v­ît kÕ ho¹ch vµ t¨ng so víi cïng kú. + Thu nhËp cña CBCNV tuy ch­a cao nh­ng kh¸ h¬n so víi c¸c n¨m tr­íc t¹o ®éng lùc míi cho ng­êi lao ®éng yªn t©m g¾n bã h¬n víi doanh nghiÖp. B¶ng 9: Tæng quü l­¬ng kÕ ho¹ch n¸m 2002 TT ChØ tiªu tÝnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng §.vÞ tÝnh KÕ ho¹ch Thùc hiÖn KÕ ho¹ch n¨m 2002 I 1 2 3 4 5 II 1 2 3 4 III IV V ChØ tiªu SXKD ®Ó tÝnh §G Tèng s¶n phÈm V¶i dÖt kim QuÇn ¸o c¸c lo¹i Tæng doanh thu Tæng chi (ch­a cã l­¬ng) Lîi nhuËn Tæng c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng §Þnh møc lao ®éng T.Shirt Polo shirt May « S¬ mi V¸y n÷ QuÇn ¸o nØ trÎ em QuÇn ¸o m­a V¶i dÖt máng HÖ sè l­¬ng CBCV b×nh qu©n Møc l­¬ng tèi thiÓu cña DN §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng T.Shirt Polo shirt May « S¬ mi V¸y n÷ QuÇn ¸o nØ trÎ em QuÇn ¸o m­a V¶i dÖt máng Tæng quü TL tÝnh theo §G Quü tiÒn l­¬ng bæ xung Tæng quü tiÒn l­¬ng chung Kg C¸i Tr.® - - - ph/c - - - - ph/bé - ph/kg ® ®/c - - - - ®/bé - ®/kg Tr.® - - 50.000 Nguån: Phßng Tæ chøc- Hµnh chÝnh 1.7 Mét sè vÊn ®Ò vÒ ho¹t ®éng QTNL cña C«ng ty QLNL lµ ho¹t ®éng cña tæ chøc nh»m x©y dùng, ph¸t triÓn, sö dông, ®¸nh gi¸, b¶o toµn vµ g×n gi÷ lùc l­îng lao ®éng ®¸p øng ®­îc c¸c môc tiªu c«ng viÖc cña tæ chøc c¶ vÒ mÆt sè l­îng vµ chÊt l­îng. QLNL cã 7 ho¹t ®éng chñ yÕu: KÕ ho¹ch ho¸ nguån nh©n lùc, ThiÕt kÕ vµ ph©n tÝch c«ng viÖc, Biªn chÕ, §¸nh gi¸ vµ thùc hiÖn c«ng viÖc, §µo t¹o vµ ph¸t triÓn, Thï lao lao ®éng, Quan hÖ lao ®éng vµ b¶o vÖ lao ®éng. Trong 7 ho¹t ®éng trªn th× ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long ch­a tiÕn hµnh ThiÕt kÕ vµ ph©n tÝch c«ng viÖc. ThiÕt kÕ c«ng viÖc cã nghÜa lµ x©y dùng c«ng viÖc mµ 1 ng­êi hoÆc 1 nhãm ng­êi thùc hiÖn, x¸c ®Þnh ®iÒu kiÖn thùc hiÖn. Cßn ph©n tÝch c«ng viÖc lµ qu¸ tr×nh thu thËp c¸c t­ liÖu vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn tõng c«ng viÖc cô thÓ. ThiÕt kÕ vµ ph©n tÝch c«ng viÖc lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng QTNL. Ch¼ng h¹n kh«ng cã PTCV th× sÏ kh«ng biÕt cung lao ®éng trong C«ng ty cã ®¸p øng yªu cÇu c«ng viÖc kh«ng, tõ ®ã dù tÝnh cÇu lao ®éng, nh»m cã gi¶i ph¸p thÝch hîp trong ho¹t ®éng biªn chÕ (tuyÓn dông, bè trÝ lao ®éng…) hay trong ho¹t ®éng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. PTCV gióp cho viÖc thiÕt kÕ c«ng viÖc, ®¸nh gi¸ c«ng viÖc ®­îc thiÕt kÕ hîp lý hay kh«ng hîp lý, tõ ®ã thiÕt kÕ l¹i c«ng viÖc. Vµ kh«ng cã ThiÕt kÕ vµ Ph©n tÝch c«ng viÖc nªn kh«ng cã §¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc. Nã cã thÓ ¶nh h­ëng tíi viÖc x©y dùng hÖ thèng thï lao hîp lý, tíi quan hÖ lao ®éng trong C«ng ty. Tõ chç thiÕu ho¹t ®éng ThiÕt kÕ vµ Ph©n tÝch c«ng viÖc dÉn ®Õn c¸c ho¹t ®éng QTNL kh¸c cña C«ng ty kh«ng hoµn thiÖn. Ngoµi ra nã cßn ¶nh h­ëng tíi TCL§KH (Ph©n c«ng – HiÖp t¸c lao ®éng …), ¶nh h­ëng tíi KTL§ (n¨ng suÊt va hiÖu qu¶ lao ®éng …). 2. Thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long HiÖn nay, c«ng ty DÖt kim Th¨ng Long ®ang ¸p dông hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng: tr¶ l­¬ng theo thêi gian vµ tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm. ViÖc tr¶ l­¬ng cña c«ng ty tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau: * Tr¶ l­¬ng ph¶i c¨n cø vµo c¸c quy ®Þnh Nhµ n­íc ban hµnh vÒ chÐ ®é lao ®éng tiÒn l­¬ng. * Tr¶ l­¬ng g¾n víi n¨ng suÊt, chÊt l­îng, hiÖu qu¶ c«ng t¸c vµ gi¸ trÞ cèng hiÕn cña tõng ng­êi lao ®éng, kh«ng ph©n phèi b×nh qu©n. * C«ng nhan, viªn chøc trong c«ng ty lµm viÖc g×, chøc vô g× sÏ ®­îc h­ëng l­¬ng theo c«ng viÖc vµ chøc vô ®ã. 2.1 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®Ó tr¶ l­¬ng th¸ng cho L§ qu¶n lý-phôc vô, tr¶ l­¬ng giê ngõng viÖc cho c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm vµ ®Ó tr¶ l­¬ng ngµy nghØ trong chÕ ®é cho toµn bé CBCNV trong C«ng ty . * L­¬ng cho L§ qu¶n lý-phôc vô TiÒn l­¬ng cña L§ qu¶n lý-phôc vô ®­îc tÝnh nh­ sau: K * TLmin LTG = --------------- * NTT NC§ Trong ®ã: LTG: tiÒn l­¬ng mçi L§ qu¶n lý-phôc vô nhËn ®­îc K: hÖ sè møc l­¬ng TLmin: møc l­¬ng tèi thiÓu (180.000 ®ång) NC§: sè ngµy c«ng chÕ ®é (26 ngµy) NTT: sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ §èi víi c¸n bé gi÷ chøc vô qu¶n lý doanh nghiÖp th× hÖ sè møc l­¬ng (K) dùa trªn tiªu chuÈn xÕp h¹ng doanh nghiÖp theo møc®é phøc t¹p vÒ qu¶n lý vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi viªn chøc th× hÖ sè møc l­¬ng dùa trªn tiªu chuÈn nghiÖp vô chuyªn m«n. Cßn ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt th× hÖ sè møc l­¬ng dùa trªn tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt. * L­¬ng ngõng viÖc: L­¬ng ngõng viÖc lµ l­¬ng tr¶ cho c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm trong nh÷ng giê kh«ng s¶n xuÊt do mÊt ®iÖn, m¸y háng… L­¬ng ngõng viÖc ®­îc tÝnh nh­ sau: K * TLmin LNV = ----------------- * GNV 26 * 8 Trong ®ã: LNV: l­¬ng ngõng viÖc GNV: sè giê c«ng ngõng viÖc thùc tÕ HÖ sè l­¬ng theo cÊp bËc c«ng nh©n (K) dùa trªn hÖ thèng thang l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt do Nhµ n­ãc ban hµnh. Cô thÓ hÖ sè l­¬ng theo cÊp bËc c«ng nh©n ¸p dông theo hai b¶ng l­¬ng: A.1. C¬ khÝ, ®iÖn, ®iÖn tö – tin häc (nhãm II) vµ A.12. DÖt, thuéc da, giÇy, gi¶ da, may…( nhãm II) * L­¬ng ngµy nghØ trong chÕ ®é: L­¬ng ngµy nghØ trong chÕ ®é lµ l­¬ng tr¶ cho thêi gian kh«ng tham gia s¶n xuÊt ®­îc h­ëng l­¬ng theo chÕ ®é quy ®Þnh cña CBCNV trong doanh nghiÖp, mµ khi x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng kh«ng tÝnh ®Õn. Bao gßm: l­¬ng tr¶ cho nh÷ng ngµy nghØ lÔ + TÕt, nghØ phÐp n¨m, nghØ viÖc riªng, nghØ theo chÕ ®é n÷… L­¬ng ngµy nghØ trong chÕ ®é ®­îc tÝnh nh­ sau: K * TLmin LC§ = ------------------- * NNC§ NC§ Trong ®ã: NNC§: sè ngµy nghØ trong chÕ ®é VÝ dô: TiÒn l­¬ng cña anh NguyÔn Minh §øc – kü s­ phßng Kü thuËt – KCS th¸ng 9 n¨m 2002 ®­îc tÝnh nh­ sau: Tæng thêi gian ®i lµm trong th¸ng lµ 25 c«ng. 2,74 * 180.000 LTG = ----------------------- * 25 = 474.230 ®ång 26 Trong th¸ng cã 1 ngµy nghØ lÔ (2/9) h­ëng 100% l­¬ng 2,74 * 180.000 LC§ = --------------------- * 1 = 18.969 ®ång 26 VËy tiÒn l­¬ng th¸ng 9 n¨m 2002 cña anh NguyÔn Minh §øc lµ: L = 474.230 + 18.969 = 493.000 ®ång Mét sè nhËn xÐt vÒ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long. Trong thùc tÕ v× ho¹t ®éng cña L§ qu¶n lý-phôc vô trong C«ng ty rÊt khã x¸c ®Þnh, l­îng ho¸ hiÖu qu¶ hay møc ®é ®ãng gãp, nªn ®Ó tr¶ l­¬ng chÝnh x¸c choi L§ qu¶n lý-phôc vô lµ rÊt khã. C«ng ty ®· ¸p dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®èi víi L§ qu¶n lý-phôc vô. Theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy, tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc cña mçi ng­êi do møc l­¬ng cÊp bËc cao hay thÊp quyÕt ®Þnh. Møc l­¬ng cÊp bËc l¹i phô thuéc vµ hÖ sè l­¬ng trong hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng Nhµ n­íc. Mµ hÖ thèng thang b¶ng l­¬ng Nhµ n­íc chñ yÐu dùa vµo th©m niªn c«ng t¸c vµ tr×nh ®é ®µo t¹o. Cho nªn, møc ®é phøc t¹p, tÝnh tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc ®ßi hái vµ møc ®é hoµn thµnh c«ng viÖc ®­îc thÓ hiÖn rÊt Ýt trong hÖ sè l­¬ng. Ngoµi ra, h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi cßn phô thuéc vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh. Do ®ã, h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy cã ­u ®iÓm khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ®i lµm ®ñ ngµy. Tuy nhiªn, trong h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy kh«ng nhËn thÊy mèi qun hÖ gi÷a tr¶ l­¬ng vµ kÕt qu¶ c«ng viÖc. Cho nªn, h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thßi gian ch­a thùc sù khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng phÊn ®Êu vÒ mÆt chuyªn m«n, nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc. §èi víi c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm th× h×nh thøc tr¶ l­ong theo thêi gian ®­îc ¸p dông ®Ó tr¶ cho nh÷ng giß ngõng viÖc nh»m b¶o ®¶m cho c«ng nh©n vÉn cã kho¶n tiÒn bï ®¾p cho nh÷ng giê ngõng viÖc mµ kh«ng ph¶i do lçi cña m×nh. Tuy nhiªn, tr¶ l­¬ng ngõng viÖc ®èi víi c«ng ty l¹i lµ sù kh«ng hîp lý. Bëi v×, thêi gian ngõng viÖc lµ thêi gian l·ng phÝ do thiÕu sãt vÒ kü thuËt g©y ra ( ngõng s¶n xuÊt v× mÊt ®iÖn, háng m¸y). 2.2 H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ®­îc ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n s¶n xuÊt vµ qu¶n lý – phôc vô x­ëng. * L­¬ng s¶n phÈm cho c«ng nh©n s¶n xuÊt L­¬ng s¶n phÈm cho c«ng nh©n s¶n xuÊt ®­îc x¸c ®Þnh phô thuéc vµo sè s¶n phÈm thùc tÕ ®­îc s¶n xuÊt ra vµ nghiÖm thu. T¹i c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt, tæ tr­ëng ph©n x­ëng s¶n xuÊt theo dâi vµ ghi l¹i s¶n l­îng thùc tÕ cïng víi ®on gi¸ cña mçi m· hµng, cuèi th¸ng tËp hîp sè liÖu. Nh©n viªn kinh tÕ ph©n x­ëng sÏ tÝnh l­¬ng cho tõng c«ng nh©n. * TiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ®­îc tÝnh nh­ sau: n Lcn = å§Gi * qi i=1 Trong ®ã: Lcn: tiÒn l­¬ng mçi c«ng nh©n s¶n xuÊt nhËn ®­îc §Gi: ®¬n gi¸ chi tiÕt i qi: sè l­îng chi tiÕt i n: sè chi tiÕt trong mét s¶n phÈm VÝ dô: Trong th¸ng 9 n¨m 2002, ph©n x­ëng s¶n xuÊt 2 m· hµng ¸o trÎ em vµ ¸o jacket. C«ng nh©n may NguyÔn Phan Ph­¬ng Anh, bËc thî 5/6 may hai chi tiÕt: + ¸o trÎ em: may kho¸ vµo nÑp giãng kÎ, sè l­îng 821, ®¬n gi¸ 180 ®ång + ¸o jacket: sang dÊu may 2 tói hoµn chØnh, sè l­îng 378, ®¬n gi¸ 700 ®ång TiÒn l­¬ng th¸ng 9 cña c«ng nh©n may NguyÔn Phan Ph­¬ng Anh gåm: L­¬ng s¶n phÈm trong th¸ng Lcn = 180 * 821 + 700 * 378 = 412.380 ®ång L­¬ng tr¶ cho ngµy nghØ lÔ 2/9 ®­îc tÝnh nh­ sau: 2,54 * 180.000 LC§ = --------------------- * 1 = 17.584 ®ång 26 VËy tiÒn l­îng nhËn ®­îc lµ: L = 412.380 + 17.584 = 430.000 ®ång * L­¬ng cña qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng phô thuéc vµo ®¬n gi¸ vµ sè s¶n phÈm cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, phô thuéc vµo hÖ sè cÊp bËc c«ng nh©n cña tõng ng­êi. TiÒn l­¬ng cña lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng ®­îc tÝnh nh­ sau: - TÝnh ®¬n gi¸ l­¬ng s¶n phÈm cña lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng: §G = (§Gsp / 1.1) * 0,1 Trong ®ã: §G: ®¬n gi¸ s¶n phÈm cña lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng §Gsp: ®¬n gi¸ s¶n phÈm do c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt C«ng thøc tÝnh trªn xuÊt ph¸t tõ ®Þnh møc lao ®éng: hao phÝ thêi gian lao ®éng cña lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng b»ng 10% hao phÝ thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - TÝnh tæng tiÒn l­¬ng tr¶ cho lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng: n L = å §Gj* Qj j = 1 Trong ®ã: L: tæng tiÒn l­¬ng lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng nhËn ®­îc §Gj: ®¬n gi¸ s¶n phÈm j Qj: sè s¶n phÈm j - TÝnh tæng hÖ sè møc l­¬ng cña lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng n K = å SNh * Kh h = 1 Trong ®ã: SNh: sè ng­êi cã cïng hÖ sè møc l­¬ng víi ng­êi h Kh: hÖ sè møc l­¬ng cña ng­êi h Tãnh l­¬ng cña t­ng lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng L Lh = ----- * Kh K Trong ®ã: Lh: l­¬ng cña ng­êi h VÝ dô: TÝnh tiÒn l­¬ng th¸ng 8 n¨m 2002 cña anh NguyÔn §øc Anh – c«ng nh©n b¶o d­ìng söa ch÷a m¸y. Th¸ng 8 n¨m 2002, ph©n x­ëng s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng sau: + 10.000 ¸o trÎ em víi ®¬n gi¸ 2.937 ®ång/chiÕc + 35.000 ¸o may « víi ®¬n gi¸ 836 ®ång/chiÕc Tãnh ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng cho mçi lo¹i hµng: §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng mét s¶n phÈm ¸o trÎ em tr¶ cho lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng lµ: (2.937 / 1,1) * 0,1 = 267 ®ång §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng mét s¶n phÈm ¸o may « tr¶ cho lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng lµ: (836 / 1,1) * 0,1 = 76 ®ång Tæng tiÒn l­¬ng tr¶ cho l©o ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng: 267 * 10.000 + 76 * 35.000 = 5.330.000 ®ång TÝnh tæng hÖ sè møc l­¬ng cña lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng Qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng gåm: Sè ng­êi HÖ sè Ban qu¶n ®èc 1 3,23 1 2,98 Thèng kª 1 2,01 Phôc vô gi¶n ®¬n (quÐt dän , ®un n­íc…) 3 2,01 Söa ch÷a, b¶o d­ìng m¸y 4 2,33 Tæng 10 23,57 TiÒn l­¬ng th¸ng 8/2002 mµ anh NguyÔn §øc Anh nhËn ®­îc lµ: (5.330.000 / 23,57) * 2,98 = 673.882 ®ång Mét sè nhËn xÐt vÒ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cè g¾ng, tËn dông mäi kh¶ n¨ng n©ng cao NSL§ nh»m t¨ng tiÒn l­¬ng. L­¬ng cña qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng g¾n chÆt víi l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt. V× vËy, qu¶n lý vµ phôc vô x­ëng sÏ kiÓm tra ®«n ®ãc c«ng nh©n lµm viÖc sao cho s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao vµ cã n¨ng suÊt cao. 3. §¸nh giÊ hiÖu qu¶ sö dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë C«ng ty VÒ c¬ b¶n c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i c«ng ty DÖt kim Th¨ng Long ®Òu ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña hÖ thèng thï lao vµ c¸c nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng. Trong c¶ hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian vµ theo s¶n phÈm cña c«ng ty ch­a tÝnh ®Õn yÕu tè tr¸ch nhiÖm. Cho nªn, c«ng ty cã kho¶n phô cÊp l­¬ng, lµ kho¶n bæ xung cho l­¬ng c¬ b¶n nh»m bï ®¾p thªm cho ng­êi lao ®éng khi c«ng viÖc cña hä ®ßi hái tÝnh tr¸ch nhiÖm. C¸c kho¶n phô cÊp cña c«ng ty bao gåm HÖ sè cña BÝ th­ §¶ng uû: 0,5 HÖ sè cña Chñ tÞch C«ng ®oµn: 0,5 HÖ sè cña Tr­ëng phßng 0,3 HÖ sè cña Phã phßng 0,2 HÖ sè cña Tæ tr­ëng s¶n xuÊt 0,1 Kho¶n phô cÊp ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy hÖ sè phô cÊp nh©n víi tiÒn l­¬ng tèi thiÓu. Riªng phô cÊp cña tæ tr­ëng th× b»ng hÖ sè phô cÊp nh©n l­¬ng s¶n phÈm. Ngoµi ra, ®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt míi vµo lµm viÖc, th× trong 6 th¸ng ®Çu lµm viÖc, mçi th¸ng sÏ ®­îc 1 kho¶n phô thªm b»ng 1% l­¬ng s¶n phÈm cña b¶n th©n. §iÒu nµy mét mÆt mang tÝnh hç trî v× c«ng nh©n khi míi vµo th­êng lµm ®­îc Ýt s¶n phÈm do ch­a quen m¸y mãc-thiÕt bÞ, ch­a quen c«ng viÖc. MÆt kh¸c, nã khuyÕn khÝch c«ng nh©n t¨ng n¨ng suÊt ®Ó t¨ng tiÒn l­¬ng. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông møc l­¬ng tèi thiÓu lµ 180.000 ®ång / th¸ng ch­a b¶o ®¶m tÝnh hîp ph¸p cña tiÒn l­¬ng. TiÒn l­¬ng tèi thiÓu thÊp lµm gi¶m møc l­¬ng cÊp bËc, dÉn ®Õn gi¶m tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã cã thÓ dïng c¸c chØ tiªu ®· ®­îc ®Þnh l­îng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i c«ng ty nh­: phÇn tr¨m t¨ng NSL§ / phÇn tr¨m t¨ng TLbq hay tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng. B¶ng 10: N¨ng suÊt lao ®éng ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh TH 2001 KH 2002 1. Tæng doanh thu Lao ®éng ®Þnh biªn Tr.® Ng­êi 13.235 437 14.500 452 3. NSL§ (W) Tr.® / ng­êi 30,29 34,12 WKH 2002 – W TH 2001 % t¨ng W = --------------------------- * 100 WTH 2001 34,12 – 30,29 % t¨ng W = ---------------------- * 100 = 12,65% 30,29 B¶ng 11: TiÒn l­¬ng b×nh qu©n ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh TH 2001 KH 2002 1. Tæng quü tiÒn l­¬ng chung Lao ®éng ®Þnh biªn Tr.® Ng­êi 2.734 437 2.968 452 3. TiÒn l­¬ng b×nh qu©n (TLbq) Tr.® / ng­êi / n¨m 6,26 6,98 TLbq KH 2002 – TLbq TH 2001 % t¨ng TLbq = ---------------------------------- * 100 TLbq TH 2001 6,98 – 6,26 % t¨ng TLbq = ------------------- * 100 = 11,62% 6,98 Trong n¨m 2001, ë c«ng ty DÖt kim Th¨ng Long phÇn tr¨m t¨ng NSL§ lín h¬n phÇn tr¨m t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ møc gi¶m chi phÝ cho tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm do t¨ng NSL§ lín h¬n møc t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt do t¨ng tiÒn l­¬ng b×nh qu©n. Hay chi phÝ cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm gi¶m ®i, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó gi¶m gi¸ thµnh, h¹ gi¸ c¶, c¶i thiÖn ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng vµ giµnh th¾ng lîi trong c¹nh tranh. ChØ tiªu tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng còng ®­îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. B¶ng 12: Tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng ChØ tiªu TH 2000 KH 2001 TH 2001 1. Lîi nhuËn 2. Tæng quü tiÒn l­¬ng chung 115 2259 135 2603 199 2734 3. Tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng 0,051 0,052 0,073 Tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng n¨m 2001 lµ 0,073. §iÒu ®ã cã nghÜa 1 ®ång l­¬ng bo ra thu ®­îc 0,073 ®ång lîi nhuËn. Trong n¨m 2001, tû suÊt sinh lêi cña tiÒn l­¬ng v­ît kÕ ho¹ch 4o% ( 0,073 / 0,052 = 1,40) vµ t¨ng so víi cïng kú lµ 43% ( 0,073 / 0.051 = 1,43) KÕt qu¶ trªn cho thÊy c«ng ty võa ®¶m b¶o cã mét hÖ thèng thï lao hîp lý, võa b¶o ®¶m hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Ch­¬ng III Mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long 1. H­íng ph¸t triÓn cña C«ng ty trong thêi gian tíi N¨m 2003, C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long tiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c triÓn khai dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng di chuyÓn vµ më réng s¶n xuÊt. §ång thêi, tËp trung lao ®éng thùc hiÖn tèt c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch t¨ng 15 – 18 % so víi cïng kú. B¶ng 13: Mét sè chØ tiªu c«ng ty phÊn ®Êu thùc hiÖn trong n¨m 2003 STT Tªn chØ tiªu §¬n vÞ tÝnh KÕ ho¹ch 2003 1 Tæng doanh thu TriÖu ®ång 19.000 2 Gi¸ trÞ kim ng¹ch XK USD 1.350.000 3 Gi¸ trÞ SXCN TriÖu ®ång 14.000 4 Tæng nép ng©n s¸ch TriÖu ®ång 83 5 Thu nhËp doanh nghiÖp TriÖu ®ång 250 6 Thu nhËp BQL§ ®i lµm Ngh×n ®ång 700 7 S¶n phÈm thùc hiÖn ChiÕc 2.000.000 Nguån: Phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh BiÖn ph¸p : + KÌm cÆp n©ng cao tay nghÒ cho ng­êi lao ®éng , cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®éng viªn nh÷ng c«ng nh©n giái . + §Çu t­ bæ sung mét sè thiÕt bÞ chuyªn dïng , tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ d©y chuyÒn s¶n xuÊt nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng . + TuyÓn thªm lao ®éng ®Ó h×nh thµnh thªm 1 tæ s¶n xuÊt , chó träng kÌm c«ng nh©n ngay trong tæ s¶n xuÊt . + §Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­ sím ®ua ph©n x­ëng tÈy nhuém trë l¹i ho¹t ®éng trong khu x­ëng míi t¹i CÇu DiÔn . + TÝch cùc khai th¸c nh÷ng ®¬n hµng míi ®Ó ®­a dÇn nh÷ng thiÕt bÞ dÖt ho¹t ®éng trë l¹i . Chó träng ®¬n hµng xuÊt FOB . Dùa trªn c¬ së thùc tr¹ng tr¶ l­ong vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty, cã mét sè biÖn ph¸p sau nh»m hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë c«ng ty DÖt kim Th¨ng Long: 2. Mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng ë c«ng ty. BiÖn ph¸p 1: X©y dùng ph­¬ng ¸n tr¶ l­¬ng hiÖu qu¶ cho lao ®éng qu¶n lý vµ phôc vô. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian ch­a thùc sù g¾n tiÒn l­¬ng cña mçi ng­êi víi kÕt qu¶ mµ hä ®¹t ®­îc ttong thêi gian lµm viÖc. Bëi v× kh«ng cã tiªu chuÈn nµo ®­îc ®­a ra ®Ó ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc cña hä. Trong khi ®ã, c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm th× cã thÓ nhËn thÊy mèi quan hÖ gi÷a tiÒn l­¬ng víi kÕt qu¶ lao ®éng cña hä. ChÝnh v× v©y, c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo thêi gian ngµy cµng cã xu h­íng t¨ng NSL§ nh»m t¨ng tiÒn l­¬ng. Trong khi ®ã, c¸n bé, nh©n viªn h­ëng l­¬ng theo thêi gian th× l­¬ng kh«ng ®­îc t¨ng, thËm chÝ ph¶i lµm viÑc nhiÒu h¬n ®Ó phôc vô c«ng nh©n s¶n xuÊt. Do ®ã, khi tæng quý tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n h­ëng l­¬ng theo s¶n phÈm t¨ng th× quü l­¬ng cña c¸n bé, nh©n viªn h­ëng l­¬ng theo thêi gian còng ph¶i t¨ng theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh. Tû lÖ nµy ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: K= CNTTSX / L§QL-PV BiÖn ph¸p 2: KÝch thÝch theo kÕt qu¶ kinh doanh cña C«ng ty C«ng ty cã thÓ ¸p dông hai lo¹i kÝch thÝch sau: th­ëng n¨ng suÊt, chÊt l­îng vµ chia lîi nhuËn * Th­ëng n¨ng suÊt chÊt l­îng: Mäi CBCNV trong c«ng ty dï trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Òu tham gia vµo qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm. Do ®ã, hä ®Òu cÇn ®­îc khuyÕn khÝch, khen th­ëng khi kÕt qu¶ cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ tèt. C«ng ty DÖt kim Th¨ng Long cã thÓ ¸p dông m« h×nh cña Scanlon ®Ó th­ëng theo n¨ng suÊt, hiÖu qu¶ cho tÊt c¶ CBCNV trong C«ng ty. Theo m« h×nh nµy phÇn tiÒn th­ëng cho CBCNV ®­îc lÊy ra tõ phÇn tiÕt kiÖm cña tiÒn l­¬ng theo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn tiÕt kiÖm ®­îc tÝnh nh­ sau: - X¸c ®Þnh hÖ sè tiÒn l­¬ng chuÈn trong ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh b×nh th­êng: HTL = TL / DT Trong ®ã: HCF: hÖ sè tiÒn l­¬ng chuÈn TL tiÒn l­¬ng cña CBCNV trong n¨m DT: doanh thu cña c«ng ty trong n¨m - Hµng th¸ng x¸c ®Þnh tiÒn l­¬ng cña CBCNV trong th¸ng vµ ®èi chiÕu kÕt qu¶ thùc tÕ víi hÖ sè tiÒn l­¬ng chu¶n. TLi0 = HCF * DTi Teong ®ã: TLi0: tiÒn l­¬ng chuÈn cña CBCNV thang i DTi: doanh thu th¸ng i - TÝnh phÇn tiÕt kiÖm ®­îc: S = TLi0 - TLi Trong ®ã: S: phÇn tiÕt kiÖm ®­îc TLi: tiÒn l­¬ng cña CBCNV th¸ng i PhÇn tiÕt kiÖm ®­îc sau khi trõ ®i mét tû lÖ phÇn tr¨m nhÊt ®Þnh (kho¶ng 25%) ®Ó dù phßng cho c¸c th¸ng sau sÏ ®­îc chia theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh cho doanh nghiÖp vµ th­ëng cho nh©n viªn. Cuèi n¨m, phÇn dù phßng sÏ ®­îc ®em chia l¹i cho nh©n viªn d­íi d¹ng tiÒn th­ëng. H×nh thøc th­ëng nµy kÝch thÝch CBCNV gi¶m chi phÝ lao ®éng trªn tæng doanh thu, gióp hä hiÓu ®­îc mèi quan hÖ gi÷a phÇn thï lao víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt cuèi cïng. VÝ dô: LÊy n¨m 2001 lµm n¨m chuÈn TiÒn l­¬ng cña CBCNV trong n¨m lµ 2.734 Tr.® Tæng doanh thu trong n¨m lµ 13.235 Tr.® Ta tÝnh ®­îc hÖ sè tiªn l­¬ng chuÈn HTL = (2.734 / 13.235) * 100 = 20% TÝnh phÇn tiÕt kiÖm cña th¸ng 7/2002 Doanh thu th¸ng 7/2002 lµ 1.200 Tr.® TiÒn l­¬ng chuÈn tr¶ cho CBCNV theo kÕt qu¶ kinh doanh trong th¸ng 7: TLi0 = 20% * 1.200 = 240 Tr.® TiÒn l­¬ng thùc tÕ tr¶ cho CBCNV th¸ng 7 lµ 227 Tr.® PhÇn tiÕt kiÖm ®­îc lµ S = 240 – 227 = 13 Tr.® * Chia lîi nhuËn. XuÊt ph¸t tõ quan ®iÓm phÇn lîi nhuËn ®­îc t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng ph¶i chØ cã vai trß cña chñ doanh nghiÖp-ng­êi trùc tiÕp qu¶n lý kinh doanh, kh«ng ph¶i chØ cã vai trß cña t­ liÖu s¶n xuÊt, kh«ng ph¶i chØ do lîi thÕ ngµnh vµ vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc, mµ cßn cã vai trß ®ãng gãp tÝch cùc cña ng­êi lao ®éng. ChÝnh v× vËy mµ ph©n phèi lîi nhuËn ph¶i ®¶m b¶o hµi hoµ gi÷a ba lîi Ých: Nhµ n­íc, chñ doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng. Do ®ã, trong viÖc ph©n phèi lîi nhuËn ngoµi phÇn cña Nhµ n­íc (th«ng qua nép ng©n s¸ch), phÇn cña chñ doanh nghiÖp, th× ph¶i trÝch mét phÇn cho ng­êi lao ®éng (d­íi d¹ng tiÒn th­ëng). Nh­ vËy, ngoµi tiÒn l­¬ng, CBCNV ®­îc chia thªm mét phÇn lîi nhuËn cña c«ng ty. PhÇn lîi nhuËn nµy sÏ ®­îc tr¶ d­íi d¹ng tiÒn th­ëng hµng n¨m (vµo cuèi quý hoÆc cuèi n¨m) cho CBCNV. KÕ ho¹ch chia lîi nhuËn nµy kÝch thÝch nh©n viªn lµm viÖc tèt vµ quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh cña c«ng ty v× phÇn tr¶ tiÒn lêi cho CBCNV liªn hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ lµm viÖc cña hä. CBCNV c¶m thÊy g¾n bã víi c«ng ty nhiÒu h¬n vµ quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao NSL§, t¨ng hiÖu qu¶ thùc hiÖn c«ng viÖc. Bªn c¹nh hai biÖn ph¸p t¸c ®éng trùc tiÕp tíi h×nh thøc tr¶ l­¬ng trªn th× cã thÓ sö dông c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt bæ sung, hç trî nh­ hoµn thiÖn c«ng t¸c QTNL vµ TCL§KH, ®Çu t­ ®æi míi m¸y mãc – thiÕt bÞ, nghiªn cøu thÞ tr­êng. Bëi v×, th«ng qua c¸c biÖn ph¸p nµy sÏ gãp phÇn lµm t¨ng NSL§, qua ®ã t¨ng tiÒn l­¬ng cña ng­êi lao ®éng, ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh­ng quan träng h¬n, c¸c biÖn ph¸p nµy cã thÓ gióp c«ng ty cã mét lùc l­îng lao ®éng lu«n trong tr¹ng th¸i h­ng phÊn, c¶m gi¸c tÝch cùc, nhiÖt t×nh víi c«ng viÖc. BiÖn ph¸p 3: Hoµn thiÖn c¸c c«ng t¸c QTNL vµ TVL§KH MÆc dï theo lý luËn th× ph¶i c¨n cø vµo søc lao ®éng ®Ó x¸c ®Þnh møc tiÒn l­¬ng nh­ng thùc tÕ tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc l¹i c¨n cø vµo møc lao ®éng ®ãng gãp ( c¨n cø vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng tiªu hao). Mµ th­íc ®o sè l­îng vµ chÊt l­îng tiªu hao lµ thêi gian lao ®éng, tr×nh dé nghÒ nghiÖp ( ®èi víi L§ qu¶n lý vµ phôc vô) hoÆc lµ sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra (®èi víi c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt). Nh­ vËy, ®Ó cã thÓ chÝnh x¸c sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng tiªu hao, còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ng­êi lao ®éng n©ng cao møc lao ®éng ®ãng gãp th× c«ng ty cÇn thùc hiÖn tèt ho¹t ®éng QTNL vµ TCL§KH. Cô thÓ: VÒ c«ng t¸c QTNL, phßng Tæ chøc – Hµnh chÝnh cã thªm nhiÖm vô Ph©n tÝch c«ng viÖc. C«ng viÖc lµ ®¬n vÞ nhá nhÊt ®­îc chia ra tõ nh÷ng ho¹t ®éng cña mét doanh nghiÖp. PTCV cung cÊp cho ng­êi lao ®éng nh÷ng hiÓu biÕt toµn diÖn trong c«ng viÖc. §ång thêi x¸c ®Þnh nh÷ng nhiÖm vô, n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm ®ßi hái ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cã hiÖu qu¶. Ng­êi lao ®éng sÏ hoµn thµnh tèt c«ng viÖc khi hä hiÓu râ b¶n chÊt c«ng viÖc. Nh­ vËy, thêi gian lµm viÖc cña L§ qu¶n lý vµ phôc vô kh«ng chØ ®¬n thuÇn vÒ mÆt sè l­îng (lµm ®ñ thêi gian) mµ cßn hµm chøa chÊt l­îng (lµm ®­îc g× trong thêi gian ®ã). §iÒu nµy gióp cho h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã hiÖu qu¶. VÒ TCL§KH, ngoµi sù ph©n c«ng – hiÖp t¸c lao ®éng hîp lý, tæ chøc vµ phôc vô tèt n¬i lµm viÖc, x©y dùng ®Þnh møc lao ®éng khoa häc nh»m b¶o ®¶m tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã hiÖu qu¶, th× cÇn ®Æc biÖt chó ý tíi ®iÒu kiÖn lao ®éng. §Æc ®iÓm cña ngµnh may s¶n xuÊt theo d©y chuyÒn lµ chñ yÕu, chuyªn m«n ho¸ cao, cho nªn c«ng viÖc rÊt ®¬n ®iÖu, nh­ng tÝnh chÊt c«ng viÖc ®ßi hái c«ng nh©n ph¶i g¸nh t¶i thÇn kinh lín, thêi gian vËn ®éng thÝnh thÞ gi¸c cao. T­ thÕ lµm viÖc lu«n ph¶i ngßi gß bã suèt ca trong m«i tr­êng bôi, tiÕng ån, nhiÖt ®é cao (30 – 310C). Lµm viÖc nhiÒu trong ®iÒu kiÑn nh­ thÕ nµy kh«ng nh÷ng cho n¨ng suÊt thÊp mµ mµ cßn ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh ®Õn c¬ thÓ con ng­êi (mÖt mái nhiÒu vÒ thÓ lùc, c¨ng th¼ng thÇn kinh…) Do ®ã, c«ng ty cã thÓ ¸p dông mµu s¾c trong s¶n xuÊt hoÆc lµm xanh m«i tr­êng nh»m c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lao ®éng. Theo em gi¶i ph¸p nµy hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®­îc. Mµu s¾c t¹i n¬i lµm viÖc trong mét chõng mùc nhÊt ®Þnh ¶nh h­ëng tíi t©m lý thÇn kinh, tr¹ng th¸i søc kho¶ vµ kh¶ n¨ng lµm viªc cña c«ng nh©n. C«ng ty cã thÓ cho s¬n mµu xanh da trêi ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt. Mµu xanh da trêi t¹o c¶m gi¸c m¸t mÎ th­ th¸i, gi¶m c¨ng th¼ng thÞ lùc, t¨ng tÝnh kiªn nhÉn cña c«ng nh©n, Ngoµi ra, cã thÓ lµm xanh m«i tr­êng b»ng c¸ch bè trÝ c¸c c©y c¶nh ë c¸c cöa sæ, lan can, däc cÇu thang…C¸c c©y xanh trong khu vùc s¶n xuÊt sÏ gãp phÇn t¹o ra kh«ng ohÝ trong s¹ch, lµm gi¶m ®é bôi. VÒ mÆt t©m lý, nã t¹o c¶m gi¸c lµnh m¹nh cho c«ng nh©n sau giê lao ®éng mÖt mãi. BiÖn ph¸p 4: §Çu t­ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ. Hµng n¨m, c«ng ty ®Òu tiÕn hµnh mua s¾m, l¾p ®Æt mét sè m¸y mãc – thiÕt bÞ míi bªn c¹nh nh÷ng m¸y mãc – thiÕt bÞ ®­îc ®Çu t­ tr­íc ®©y ®· l¹c hËu. ChÝnh sù kh«ng ®ång bé vÒ m¸y mãc – thiÕt bÞ ®· ¶nh h­ëng ®Õn NSL§ cña mçi c«ng nh©n. Nh÷ng m¸y cò cã n¨ng suÊt kh«ng cao, th­êng xuyªn ph¶i b¶o d­ìng söa ch÷a.Cßn ®èi víi c¸c lo¹i m¸y hiÖn ®¹i th× n¨ng suÊt rr¸t cao, gÊp r­ìi thËm chÝ gÊp ®«i m¸y cò. MÆt kh¸c, víi c¸c lo¹i m¸y mãc kh¸c nhau ®ßi hái ph¶i ®­îc ®Þnh møc lao ®éng kh¸c nhau, nh­ng c«ng t¸c ®Þnh møc rÊt phøc t¹p. NÕu ®Þnh møc kh«ng chÝnh x¸c sÏ x©y dùng ®¬n gi¸ kh«ng ®óng, dÉn tíi viÖc tr¶ l­¬ng kh«ng hîp lý. Thùc tÕ khi ¸p dông m¸y hiÖn ®¹i vµo s¶n xuÊt sÏ lµm t¨ng NSL§, tõ ®ã gi¶m bít ®­îc hao phÝ lao ®éng trªn mét s¶n phÈm, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò tµi chÝnh bao giê còng ®­îc ®¹t ra ®Çu tiªn khi quyÕt ®Þnh ®æi míi m¸y mãc. Do ®ã, trong ®iÒu kiÖn nguån vèn cña m×nh, c«ng ty nªn sö dông c¶ m¸y cò vµ m¸y mãc- thiÕt bÞ míi. Bªn c¹nh ®ã, phßng Kü thuËt – KCS ph¶i cã kÕ ho¹ch b¶o d­ìng th­êng xuyªn, ®Þnh kú, thay dÇu mì nh»m gi¶m giê m¸y háng. Bëi v× trong nh÷ng giê nh­ thÕ, c«ng ty kh«ng nh÷ng kh«ng cã thu nhËp v× ng÷ng s¶n xuÊt mµ cßn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n l­¬ng ngõng viÖc. §èi víi m¸y mãc = thiÕt bÞ míi, do nguån vèn c«ng ty cã h¹n, kh«ng thÓ ®Çu t­ ®ång bé c¶ d©y chuyÒn, nªn tr­íc m¸t c«ng ty chØ nªn ®Çu t­ vµo nh÷ng n¬i th­êng x¶y ra sù cè, g©y ¸ch t¾c trong s¶n xuÊt, lµm ¶nh h­ëng tíi n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm. BiÖn ph¸p 5: §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng §©y lµ nhiÖm vô ®­îc ®Æt ra ®èi víi phßng KÕ ho¹ch – VËt t­, phßng ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó t×m ®Çu ra cho s¶n phÈm. S¶n phÈm cã thÓ tiªu thô ë thÞ tr­êng n­íc ngoµi hoÆc trong n­íc. NÕu c«ng ty muèn x©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi th× ®ßi hái ph¶i x©y dùng cho m×nh th­¬ng hiÖu, cßn nÕu muèn më réng thÞ tr­êng trong n­íc th× cÇn ph¶i tËp trung vµo s¶n phÈm. Tr­íc m¾t, c«ng ty nªn chó träng tíi chÊt l­îng s¶n phÈm kÕt hîp v¬i qu¶ng c¸o nh»m ®­a s¶n phÈm tiÕp cËn tíi ng­êi tiªu dïng. Tuy nhiªn, mét s¶n phÈm kh«ng thÓ tån t¹i l©u trªn thÞ tr­êng nÕu nã kh«ng lu«n ®­îc ®æi míi. S¶n phÈm cña doanh nghiÖp ph¶i lµ sù phï hîp gi÷a chÊt l­îng, h×nh thøc vµ gi¸ c¶. Tãm l¹i, c«ng ty cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p trªn ®Ó hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng t¹i c«ng ty. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o TS. Mai Quèc Ch¸nh – TS. TrÇn Xu©n Cçu – “Gi¸o tr×nh Kinh tÕ lao ®éng” – NXB Lao ®éng x· héi – 2000 TrÇn Kim Dung PGS.PTS Tèng V¨n §­êng – “§æi míi c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch qu¶n lý lao ®éng, tiÒn l­¬ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam” – NXB ChÝnh trÞ Quèc gia – 1995 PGS.TS Ph¹m §øc Thµnh – “Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ nh©n lùc” – NXB Thèng kª - 1999 LuËn v¨n Hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tr¶ l­ong t¹i c«ng ty may ChiÕn Th¾ng – KTL§ 40 T¹p chÝ Lao ®éng vµ x· héi – Sè 196/2002 – “Thùc tr¹ng tr¶ l­¬ng trong ngµnh DÖt – May ViÖt Nam” T¹p chÝ Th«ng tin thÞ tr­êng lao ®éng – Sè 5/2002 – “Mét vµi ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò tr¶ c«ng lao ®äng trong nÒ kinh tÕ thÞ tr­êng”