Các trò chơi âm nhạc phù hợp với điều kiện cơ sở vật chất, không gian, thời gian của lớp học

Së gi¸o dôc & ®µo t¹o Hµ TÜnh ********* S¸ng t¹o C¸c trß ch¬i ©m nh¹c phï hîp víi §iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, kh«ng gian, thêi gian cña líp häc N¨m häc 2010- 2011 I.ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Môc ®Ých gi¸o dôc hiÖn nay cña chóng ta lµ ®µo t¹o nh÷ng con ng­êi ph¸t triÓn toµn diÖn, nh÷ng con ng­êi cã ®ñ n¨ng lùc cÇn thiÕt, ®¸p øng sù ®ßi hái cña cuéc sèng hiÖn ®¹i. ViÖc gi¸o dôc mét con ng­êi toµn diÖn kh«ng chØ gi¸o dôc cho hä cã ®¹o ®øc tèt, cã tr×nh ®é hiÓu biÕt, n¾m ch¾c c¸c kiÕn thøc khoa häc vµ x· héi, cã søc khoÎ, biÕt lao ®éng, s½n sµng lao ®éng mµ cßn ph¶i gi¸o dôc cho hä biÕt nh×n nhËn, ph©n biÖt, biÕt th­ëng thøc c¸i ®Ñp vµ biÕt lµm ®Ñp cho cuéc sèng nãi chung, cuéc sèng cña m×nh nãi riªng. V× vËy, cã thÓ nãi r»ng gi¸o dôc thÈm mü cho con ng­êi lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Mét trong nh÷ng con ®­êng gi¸o dôc thÈm mü nhanh vµ hiÖu qu¶ nhÊt lµ gi¸o dôc th«ng qua c¸c m«n häc nghÖ thuËt. Trong ®ã ¢m nh¹c cã vÞ trÝ rÊt quan träng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, n¾m b¾t t×nh h×nh thùc tÕ nh÷ng ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn x· héi, Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ®· ®iÒu chØnh néi dung gi¸o dôc nghÖ thuËt trong nhµ tr­êng vµ coi ®©y lµ m«n häc b¾t buéc. ¢m nh¹c lµ ph­¬ng tiÖn hiÖu qu¶ nhÊt trong gi¸o dôc thÈm mü. Trong nhµ tr­êng phæ th«ng, ®Æc biÖt lµ ë bËc tiÓu häc, ¢m nh¹c tuy kh«ng ®µo t¹o c¸c em thµnh ca sÜ, nghÖ sÜ, nh¹c sÜ, nh­ng th«ng qua m«n häc nµy ®· h×nh thµnh cho c¸c em nh÷ng kiÕn thøc ban ®Çu, ®Æc biÖt lµ trang bÞ cho c¸c em cã mét thÕ giíi tinh thÇn tho¶i m¸i h¬n, gióp c¸c em ph¸t triÓn hµi hoµ, toµn diÖn h¬n, tõ ®ã gióp c¸c em häc tèt c¸c m«n häc kh¸c. Ph©n m«n ¢m nh¹c cïng víi c¸c m«n häc kh¸c trong nhµ tr­êng, cã nhiÖm vô quan träng trong h×nh thµnh ë ng­êi häc nh÷ng nh©n c¸ch sèng cña con ng­êi lao ®éng míi, trong thêi ®¹i míi, mµ môc tiªu gi¸o dôc cña §¶ng ta lµ ®µo t¹o con ng­êi: Tù chñ – n¨ng ®éng – s¸ng t¹o, cã n¨ng lùc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thùc tiÔn ®Æt ra, tù do ®­îc viÖc lµm, lËp nghiÖp vµ th¨ng tiÕn trong cuéc sèng. Qua ®ã gãp phÇn x©y xùng ®Êt n­íc giµu m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Kh«ng nh÷ng thÕ, gi¸o dôc ¢m nh¹c cho thÕ hÖ trÎ lµ mét mÆt cña nÒn gi¸o dôc tiÕn bé, lµ nhu cÇu tÊt yÕu kh¸ch quan cña sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét x· héi v¨n minh nãi chung vµ cña c«ng cuéc x©y dùng XHCN, b¶o tån c¸c b¶n s¾c v¨n ho¸. Ph©n m«n ¢m nh¹c cßn mang l¹i cho thÕ hÖ trÎ cuéc sèng vui t­¬i, lµnh m¹nh vµ t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn c¸c mÆt gi¸o dôc nh­: Gi¸o dôc ®¹o ®øc, gi¸o dôc trÝ tuÖ, lao ®éng thÈm mü nh»m gãp phÇn ®µo t¹o thÕ hÖ trÎ ViÖt Nam thµnh nh÷ng ng­êi “ph¸t triÓn cao vÒ trÝ tuÖ, vÎ ®Ñp vÒ thÓ chÊt, phong phó vÒ tinh thÇn, trong s¸ng vÒ ®¹o ®øc”. Trong môc tiªu chung cña cña ch­¬ng tr×nh tiÓu häc n¨m 2000, ph©n m«n ¢m nh¹c ®· gi¶m nhÑ phÇn kiÕn thøc mµ t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng vµ trß ch¬i ¢m nh¹c. §iÒu ®ã ®· t¹o cho c¸c tiÕt häc thªm vui t­¬i, sinh ®éng ®¸p øng ®­îc tÝnh chÊt ®Æc thï cña ph©n m«n “Häc mµ vui, vui mµ häc”. Vì vậy trong ch­¬ng tr×nh ¢m nh¹c tiÓu häc, d¹y häc sinh häc bµi h¸t ph¶i kÕt hîp víi c¸c ho¹t ®éng nh­: gâ ®Öm, vËn ®éng phô ho¹, mét vµi ®éng t¸c móa, c¸c trß ch¬i ¢m nh¹c. Trß ch¬i ©m nh¹c lµ mét ho¹t ®éng rÊt cÇn thiÕt trong giê häc ¢m nh¹c. Qua nhiÒu n¨m thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh thay s¸ch, qua th¨m líp dù giê, tham kh¶o c¸c tµi liÖu, vµ trao ®æi víi c¸c ®ång nghiÖp t«i nhËn thÊy r»ng chóng ta cã thÓ “lµm míi” giê d¹y cña m×nh b»ng nhiÒu h×nh thøc phong phó, hÊp dÉn. Trong sè ®ã “Trß ch¬i ¢m nh¹c” lµ c¸ch lµm ®ang ®­îc gi¸o viªn chóng ta khai th¸c nhiÒu. §©y lµ c¸ch gióp gi¸o viªn cã thÓ tr×nh bµy vÊn ®Ò mét c¸ch sinh ®éng, thu hót, dÔ l«i cuèn häc sinh tham gia giao tiÕp mét c¸ch tù nhiªn, høng thó.. - S¸ch “H­íng dÉn tæ chøc Trß ch¬i ¢m nh¹c” h­íng dÉn nhiÒu trß ch¬i hay. Tuy nhiªn cã mét sè trß ch¬i ®ßi hái ph¶i cã thêi gian tho¶i m¸i, kh«ng gian réng r·i ®Ó ng­êi tham gia cã thÓ ®æi chæ, di chuyÓn. Nh­ng c¸c phßng häc cña chóng ta kh«ng thÓ lµm ®­îc ®iÒu ®ã. H¬n n÷a sù chuyÓn dêi, ®æi chæ trong giê häc sÏ kh«ng tr¸nh khái ån µo, mÊt trËt tù lµm ¶nh h­ëng ®Õn c¸c líp xung quanh, kh«ng ®¸p øng ®­îc víi thêi gian quy ®Þnh cña mçi tiÕt häc.ChÝnh v× lÏ ®ã mµ nhiÒu ng­êi trong chóng ta thay v× ph¶i ¸p dông th­êng xuyªn th× chØ thØnh tho¶ng míi lµm, cßn th× vÉn d¹y “chay”, ch­a tho¸t khái ph­¬ng ph¸p cò. Qua quá trình nghiên cứu và thực hiện trên lớp tôi đã lựa chọn và sáng tạo thêm mét sè trß ch¬i tiªu biÓu mµ t«i ®· ®· ¸p dông cho hÇu hÕt c¸c tiÕt d¹y ¢m nh¹c.T«i thÊy c¸c trß ch¬i nµy cã nh÷ng ®iÓm kh¸ thuËn tiÖn nh­ sau: - DÔ dµng chuÈn bÞ, kh«ng ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i ®Çu t­ qu¸ nhiÒu thêi gian, c«ng søc. - Cã thÓ kÐo dµi hay rót ng¾n tuú thêi gian mµ m×nh cã mµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn néi dung. - Häc sinh cã thÓ ngåi t¹i chæ cña minh ®Ó tham gia, nÕu cã ph¶i di chuyÓn th× chØ mét vµi em mµ th«i. - Kh«ng cÇn vËt dông cång kÒnh. Vµ trªn hÕt, nã vÉn ®¶m b¶o ®­îc tÝnh khoa häc, gi¸o dôc vµ b¸m s¸t néi dung bµi häc. V× vËy t«i mạnh dạn tr×nh bµy SKKN: “S¸ng t¹o c¸c Trß ch¬i ¢m nh¹c phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, kh«ng gian, thêi gian cña líp häc” cña m×nh ®Ó c¸c ®ång nghiÖp cïng ®äc vµ gióp ®ì t«i hoµn thiÖn nã. 2.Cơ sở lý luận XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng gi¶ng d¹y ¢m nh¹c cho häc sinh ë løa tuæi TiÓu häc ë n­íc ta cßn hÕt søc míi mÎ. VÊn ®Ò häc vµ kÕt qu¶ häc tËp cña c¸c em lµ rÊt quan träng, ®iÒu ®ã kh«ng chØ phô thuéc vµo ch­¬ng tr×nh gi¶ng d¹y phï hîp mang tÝnh võa søc mµ cßn phô thuéc vµo ph­¬ng ph¸p truyÒn thô cña ng­êi thÇy. H¬n n÷a cßn phô thuéc vµo ý thøc häc tËp cña c¸c em cïng víi sù quan t©m ch¨m sãc, t¹o ®iÒu kiÖn cña gia ®×nh vµ toµn x· héi. Nh­ chóng ta ®· biÕt, ¢m nh¹c lµ mét m«n häc mang tÝnh nghÖ thuËt cao, nã kh¸c rÊt nhiÒu so víi c¸c m«n häc kh¸c, tuy nã kh«ng ®ßi hái sù chÝnh x¸c mét c¸ch tuyÖt ®èi nh­ng l¹i ®ßi hái ng­êi häc ph¶i cã sù yªu thÝch, sù ®am mª thËm chÝ lµ mét chót c¸i gäi lµ “n¨ng khiÕu”, ®iÒu nµy kh«ng ph¶i häc sinh nµo còng cã ®­îc. Häc ¢m nh¹c mang ®Õn cho häc sinh nh÷ng phót gi©y th­ gi·n, tho¶i m¸i. Th«ng qua nh÷ng c©u h¸t, nh÷ng lêi ca, nh÷ng cö chØ, nh÷ng ®iÖu bé, móa vËn ®éng phô ho¹ vµ ®Æc biÖt lµ c¸c trß ch¬i ©m nh¹c gióp c¸c em thªm yªu thích ¢m nh¹c vµ ­íc mong ®­îc häc ©m nh¹c. Trang bÞ cho häc sinh tri thøc, kÜ n¨ng, kü x¶o vËn ®éng cÇn thiÕt cho c¸c ho¹t ®éng kh¸c nhau trong cuéc sèng, rÌn luyÖn nÕp sèng v¨n minh, lµnh m¹nh, ph¸t triÓn høng thó, h×nh thµnh thãi quen tù tËp luyÖn vµ tù tæ chøc c¸c trß ch¬i ©m nh¹c. Gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc h×nh thµnh thãi quen ®¹o ®øc, ph¸t triÓn trÝ tuÖ, thÈm mÜ, ph¸t hiÖn vµ båi d­ìng nh÷ng h¹t nh©n n¨ng khiÕu. Trong qu¸ tr×nh häc tËp cßn gióp c¸c em biÕt c¸ch øng dông nh÷ng trß ch¬i ©m nh¹c d©n gian vµo ho¹t ®éng häc tËp vµ sinh ho¹t ë trong vµ ngoµi nhµ tr­êng. Tõ ®ã, ®Ó häc sinh cã thÓ lÜnh héi, kh¸m ph¸ vµ chiÕm lÜnh kiÕn thøc th× ng­êi gi¸o viªn ph¶i th­êng xuyªn cã nh÷ng biÖn ph¸p kÝch thÝch häc sinh høng thó, tù gi¸c, tÝch cùc trong giê häc nh»m gióp häc sinh lÜnh héi tèi ®a kiÕn thøc. Tãm l¹i: Ng­êi gi¸o viªn cÇn ph¶i ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc, t×m nh÷ng trß ch¬i ©m nh¹c phï hîp víi néi dung tiÕt d¹y ®Ó gióp häc sinh häc tËp, tÝch cùc ho¹t ®éng, tù gi¸c tri thøc ph¸t huy t­ duy s¸ng t¹o vµ c¸c tè chÊt cho häc sinh. 3. Cơ sở thực tiễn 3.1. ThuËn lîi: - Tr­êng TiÓu häc Th¹ch Quý lµ mét tr­êng cã phong trµo v¨n ho¸ v¨n nghÖ kh¸ tèt. C¸c ho¹t ®éng v¨n ho¸ v¨n nghÖ diÔn ra rÊt s«i næi trong suèt n¨m häc qua c¸c ®ît thi ®ua. C¸c ho¹t ®éng ®ã ®­îc t¸c ®éng nhiÒu bëi bé m«n ¢m nh¹c. Do vËy ®Ó c¸c em häc tèt vµ cã høng thó häc tËp bé m«n nµy, ®ßi hái ng­êi thÇy gi¸o ph¶i cã mét ph­¬ng ph¸p truyÒn ®¹t, ph­¬ng ph¸p thu hót, t¹o sù høng thó cho c¸c em víi m«n häc. - Cïng víi viÖc ®æi míi néi dung – ch­¬ng tr×nh s¸ch gi¸o khoa, ph©n m«n ¢m nh¹c lµ m«n häc ®­îc thay ®æi nhiÒu vÒ néi dung vµ cÊu tróc SGK v× nã ®­îc x©y dùng theo h­íng tÝch cùc, gi¶m thêi l­îng học lý thuyết t¨ng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cho häc sinh. - Gi¸o viªn ®­îc chuyªn ®Ò thay s¸ch, ®­îc h­íng dÉn x©y dùng thiÕt kÕ bµi häc theo h­íng míi, ph©n chia ho¹t ®éng cô thÓ, râ rµng, cã chØ dÉn c¸c ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo tõng chñ ®Ò. -Ở lứa tuổi này trẻ hiếu động, ham hiểu biết, thích được tham gia các hoạt động vì vậy tổ chức trò chơi âm nhạc gây được nhiều hứng thú cho các em. 3.2. Khã kh¨n: - Trong tr­êng TiÓu häc hiÖn nay, mÆc dï thêi gian biÓu còng nh­ ph©n l­îng thêi gian sè tiÕt cho c¸c m«n häc rÊt râ rµng nh­ng ë m«n ¢m nh¹c nhiÒu khi vÉn mang tÝnh chÊt lµ m«n phô. Bëi v× khèi l­îng kiÕn thøc To¸n vµ TiÕng ViÖt rÊt nhiÒu nªn ph©n m«n ¢m nh¹c bÞ lÊn l­ít vµ bÞ c¾t gi¶m thêi l­îng. - Một số gia đình phụ huynh quan niệm về môn hát nhạc là môn phụ nên ít quan tâm đến sở thích và năng khiếu của các em. * Mặt khác môn hát nhạc là môn ít tiết nên mỗi nhà trường chỉ có một đến hai giáo viên. Việc học hỏi trao đổi kinh nghiệm qua các tiết dạy đặc trưng của môn học thì hầu như không có nên hạn chế đến việc học hỏi và phát huy sáng tạo của cô và trò. ChÝnh v× vËy, vÊn ®Ò ®æi míi ph­¬ng ph¸p d¹y häc theo h­íng tÝch cùc ho¸ ho¹t ®éng cña häc sinh trong ph©n m«n ¢m nh¹c lµ vÊn ®Ò nãng báng, bøc xóc, cÇn thiÕt gióp häc sinh chñ ®éng trong c¸c ho¹t ®éng, tù chiÕm lÜnh, tù t×m kiÕm kiÕn thøc míi tèt h¬n, trë thµnh nh÷ng ng­êi n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, lµm b­íc ®µ ®Ó häc sinh thÝch øng víi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña x· héi. Nh÷ng vÊn ®Ò tr¨n trë vµ tån t¹i trªn lµ ®éng lùc thóc ®Èy t«i nghiªn cøu thùc tÕ gi¶ng d¹y, t×m tßi tham kh¶o s¸ch b¸o, t¹p chÝ, b¨ng ®Üa… ®Ó b¾t tay vµo “S¸ng t¹o c¸c Trß ch¬i ¢m nh¹c phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, kh«ng gian, thêi gian cña líp häc”. II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ 1. Giải pháp §Ó cã mét tiÕt häc ¢m nh¹c hiÖu qu¶, g©y høng thó cho häc sinh tr­íc tiªn ng­êi gi¸o viªn ph¶i x©y dùng nÒ nÕp häc tËp ngay tõ bµi häc ®Çu tiªn. Cô thÓ nh­ x¸c ®Þnh th¸i ®é, ý thøc häc tËp víi m«n ¢m nh¹c, c¸c trß ch¬i ©m nh¹c.V× vËy, gi¸o viªn ph¶i n¾m v÷ng c¸c ph­¬ng ph¸p vµ c¸c b­íc tiÕn hµnh ®Ó truyÒn thô l¹i cho c¸c em c¸c kiÕn thøc cña bµi häc mét c¸ch dÔ hiÓu nhÊt, trong ®ã viÖc tæ chøc c¸c trß ch¬i ©m nh¹c góp phần không ít cho hiệu quả một bài dạy. Th«ng th­êng, trong ch­¬ng tr×nh häc h¸t ë TiÓu häc, viÖc d¹y mét bµi h¸t tõ ®Çu ®Õn khi hoµn chØnh ph¶i th«ng qua 3 tiÕt häc. Trong ®ã, tiÕt ®Çu d¹y lêi ca míi, tiÕt 2 cñng cè, s÷a ch÷a lêi cña tiÕt tr­íc, d¹y tiÕp lêi ca cßn l¹i (lêi 2 nÕu cã), luyÖn tËp cñng cè c¸ch gâ ®Öm theo ph¸ch, theo nhÞp, theo tiÕt tÊu lêi ca (tuú tõng bµi), tiÕt thø 3 lµ «n luyÖn, tËp vËn ®éng phô ho¹ vµ tr×nh bµy bµi h¸t. *Khi tæ chøc trß ch¬i ©m nh¹c, gi¸o viªn lµm mÉu hoÆc h­íng dÉn cô thÓ tõng trß ch¬i, kh«ng ®­a nh÷ng trß ch¬i kh«ng phï hîp hoÆc th¸i qu¸.Tæ chøc cho tõng nhãm häc sinh thi ®ua nên c¸c em sÏ h¨ng h¸i häc tËp h¬n. Mặt khác cần phải tổ chức cho tÊt c¶ c¸c häc sinh đều được tham gia trß ch¬i ¢m nh¹c. V× vËy tïy vµo yªu cÇu cña tõng tiÕt mµ gi¸o viªn tæ chøc c¸c trß ch¬i sao cho phï hîp, gióp häc sinh n¾m ®­îc bµi häc mét c¸ch nhanh nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. Trong thùc tÕ gi¶ng d¹y, t«i ®· thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c b­íc trªn vµ thÊy c¸c em rÊt say mª høng thó häc tËp do ®ã kÕt qu¶ ®· n©ng lªn râ rÖt. Sau ®©y t«i xin ®­îc tr×nh bµy mét sè trß ch¬i ¢m nh¹c mµ t«i th­êng ¸p dông trong c¸c giê d¹y. 3. Hướng dẫn các trò chơi 3.1.Trß ch¬i “Cïng hoµ tÊu”. a) T¸c dông: - Gióp häc sinh võa häc h¸t võa tËp sö dông c¸c nh¹c cô gâ ®Öm còng nh­ vç tay ®óng ph¸ch, ®óng nhÞp, ®óng tiÕt tÊu lêi ca. b) ChuÈn bÞ: - C¸c nh¹c cô gâ thanh ph¸ch, song loan, trèng nhá. - ThÎ ®iÓm. c) C¸ch ch¬i: - Gi¸o viªn chia líp thµnh 3 nhãm: Nhãm 1: song loan Nhãm 2: thanh ph¸ch Nhãm 3: trèng nhá Gi¸o viªn cho biÕt hiÖu lÖnh. + Gi¸o viªn ®­a 1 ngãn tay : Nhãm 1 võa h¸t võa kÕt hîp dïng nh¹c cô song loan gâ ®Öm theo. + Gi¸o viªn ®­a 2 ngãn tay : Nhãm 2 võa h¸t võa kÕt hîp dïng nh¹c cô thanh ph¸ch gâ ®Öm theo. + Gi¸o viªn ®­a 3 ngãn tay : Nhãm 3 võa h¸t võa kÕt hîp dïng nh¹c cô trèng nhá gâ ®Öm theo. + Gi¸o viªn xoÌ c¶ 5 ngãn tay : TÊt c¶ 3 nhãm cïng h¸t vµ gâ ®Öm. - Cuèi cïng gi¸o viªn nhËn xÐt vµ tuyªn d­¬ng nhãm nµo thùc hiÖn hiÖu lÖnh, h¸t vµ kÕt hîp nh¹c cô ®óng nhÊt. L­u ý : Trß ch¬i nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn sau khi häc sinh ®· thuéc lêi ca, h¸t ®óng giai ®iÖu, ®óng tiÕt tÊu. - Gi¸o viªn cã thÓ thay ®æi h×nh thøc ch¬i theo nhãm hoÆc tæ b»ng c¸ch cö ®¹i diÖn tõng nhãm hoÆc tæ thi ®ua (mçi nhãm hoÆc tæ cö mét em tham gia). - NÕu nh÷ng n¬i khã kh¨n kh«ng ®ñ nh¹c cô gâ, gi¸o viªn cã thÓ thay thÕ b»ng c¸ch cho häc sinh vç tay hoÆc gâ nhÑ lªn mÆt bµn. 3.2. Trß ch¬i “Nghe giai ®iÖu ®o¸n tªn bµi h¸t”. a) T¸c dông: - Gióp häc sinh nhí l¹i giai ®iÖu c¸c bµi h¸t ®· häc vµ n©ng cao ®é nh¹y c¶m ¢m nh¹c cña c¸c em. b) ChuÈn bÞ: - §µn phÝm ®iÖn tö. c) C¸ch ch¬i: Gi¸o viªn chia líp thµnh 2 nhãm, mçi nhãm cö mét em lªn b¶ng. Trªn b¶ng ghi s½n tªn c¸c bµi h¸t ®· häc. Gi¸o viªn dïng ®µn phÝm ®iÖn tö ®¸nh lªn giai ®iÖu mét c©u h¸t (hoÆc mét ®o¹n) trong bµi h¸t mµ häc sinh ®· ®­îc häc. TiÕng nh¹c võa døt, 2 häc sinh ®¸nh dÊu X vµo tªn bµi h¸t m×nh ®o¸n ®­îc. Trß ch¬i ®­îc tiÕp tôc b»ng giai ®iÖu bµi h¸t kh¸c víi 2 em häc sinh kh¸c. Nhãm nµo ®o¸n ®óng nhiÒu bµi h¸t h¬n sÏ th¾ng. L­u ý: - Trß ch¬i nµy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ë c¸c tiÕt «n nh÷ng bµi h¸t ®· häc. - Tuú theo thêi gian häc tËp vµ kh¶ n¨ng cña häc sinh ®Ó cµng vÒ sau gi¸o viªn cã thÓ n©ng cao h¬n vÒ néi dung. Lóc ®Çu cã thÓ cho häc sinh nghe giai ®iÖu c¶ bµi h¸t, sau rót ng¾n l¹i thµnh mét ®o¹n hoÆc mét c©u ®Ó häc sinh vÉn cã thÓ nhËn ra bµi h¸t mét c¸ch nhanh nhÊt vµ ®o¸n ®óng tªn. 3.3. Trß ch¬i “H¸t tªn loµi vËt”. a) T¸c dông: - Gióp häc sinh nhí l¹i c¸c bµi h¸t vÒ loµi vËt vµ n©ng cao ®é nh¹y c¶m ©m nh¹c. b) ChuÈn bÞ: - Mét sè tranh ¶nh cã h×nh c¸c loµi vËt (con chim, con cß, con mÌo, con vÞt, con Õch, con lîn....) - ThÎ ®iÓm. c) C¸ch ch¬i: - Gi¸o viªn chia líp lµm 2 ®éi cã sè ng­êi b»ng nhau. - Gi¸o viªn gi¬ bøc tranh cã h×nh con vËt, mçi ®éi h¸t mét c©u h¸t cã tªn con vËt ®ã (yªu cÇu ®éi B kh«ng h¸t trïng ®éi A) VÝ dô: Gi¸o viªn gi¬ bøc tranh con chim th× ®éi A h¸t c©u: “Nghe vÐo von, trong vßm c©y, ho¹ mi víi chim oanh”. (Trong bµi “ThËt lµ hay” – Hoµng L©n), ®éi A ®­îc 01 thÎ ®iÓm. nÕu ®éi B h¸t ®­îc c©u kh¸c, vÝ dô “Chim chÝch b«ng bÐ tÑo teo, rÊt hay trÌo tõ cµnh na ra cµnh b­ëi...” (Trong bµi “Chim chÝch b«ng” – V¨n Dung, Th¬ NguyÔn ViÕt B×nh). Th× ®éi B còng ®­îc 01 thÎ ®iÓm vµ ®­îc h¸t tr­íc ë l­ît sau. NÕu ®éi nµo kh«ng h¸t ®óng th× kh«ng ®­îc ®iÓm vµ ®éi kia ®­îc tiÕp tôc h¸t tr­íc. TiÕp tôc ch¬i ®Õn khi nµo hÕt sè bøc tranh mµ gi¸o viªn ®· chuÈn bÞ th× tiÕn hµnh so s¸nh sè thÎ ®iÓm cña hai ®éi, ®éi nµo cã nhiÒu ®iÓm h¬n sÏ th¾ng. Ghi chó: NÕu kh«ng chuÈn bÞ ®­îc ®ñ c¸c bøc tranh cã h×nh c¸c con vËt, gi¸o viªn cã thÓ ghi tªn c¸c con vËt ®ã ra c¸c tÊm b×a hoÆc ®äc trùc tiÕp tªn c¸c con vËt. 3.4, Trß ch¬i “§è b¹n ®o¸n ®óng”. a) T¸c dông: Gióp häc sinh nhí l¹i c¸c câu hát , bµi h¸t ®· häc vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¶m thô ©m nh¹c. b) ChuÈn bÞ: - Nh¹c cô gâ ®Öm. - C¸c th¨m ghi tªn bµi h¸t. hoặc câu hát - Häc sinh chuÈn bÞ ®éng t¸c móa minh ho¹. c) C¸ch ch¬i: - Gi¸o viªn chia líp thµnh 3, 4 nhãm, mçi nhãm cö mét em lªn tham gia trß ch¬i. - Gi¸o viªn cho häc sinh tham gia trß ch¬i bèc th¨m. Trong mçi th¨m sÏ cã tªn cña mét bµi h¸t hoặc câu hát mµ c¸c em ®· häc. Sau ®ã mçi em sÏ tù chän h×nh thøc: vç, gâ tiÕt tÊu lêi ca hoÆc dïng ®éng t¸c móa minh häa ®Ó diÔn t¶ bµi h¸t hoặc câu hát mµ m×nh bèc tróng. L­u ý: - Kh«ng ®­îc h¸t mµ chØ ®­îc diÔn t¶ b»ng hai h×nh thøc trªn. C¸c em sÏ lÇn l­ît diÔn t¶ tr­íc líp ®Ó c¸c b¹n d­íi líp ®o¸n tªn bµi h¸t, hoặc đoán câu hát NÕu nhãm nµo ®o¸n ®óng tªn bµi h¸t hoặc câu hát sÏ ®­îc ghi ®iÓm, ®ång thêi em nµo diÔn t¶ ®Ó c¸c b¹n ®o¸n ®óng ®­îc tªn bµi h¸t còng ®­îc ghi ®iÓm cho nhãm cña em ®ã. - Sau mçi lÇn häc sinh ®o¸n ®­îc tªn bµi h¸t, gi¸o viªn sÏ ®Öm ®µn ®Ó c¶ líp cïng h¸t l¹i bµi h¸t, vç theo tiÕt tÊu bµi h¸t. 3.5. Trß ch¬i: “Nghe tiÕt tÊu ®o¸n tªn bµi h¸t”. a) T¸c dông: - Trß ch¬i gióp häc sinh nhí l¹i nh÷ng tiÕt tÊu, giai ®iÖu vµ tªn bµi h¸t ®· häc, n©ng cao tr×nh ®é nh¹y c¶m ©m nh¹c. b) ChuÈn bÞ: - Nh¹c cô gâ ®Öm: Song loan, thanh ph¸ch, trèng nhá. c) C¸ch ch¬i: - Gi¸o viªn chia líp thµnh c¸c nhãm, mçi nhãm 3 ®Õn 4 em (cã thÓ theo d·y bµn häc). - Gi¸o viªn cho häc sinh nghe qua giai ®iÖu c¸c bµi h¸t mµ c¸c em sÏ ®o¸n tªn (giíi h¹n trong ph¹m vi 2,3 bµi). - Gi¸o viªn dïng nh¹c cô gâ ®Öm tiÕt tÊu cña mét c©u h¸t trong sè nh÷ng bµi ®ã, thùc hiÖn hai ®Õn ba lÇn ®Ó häc sinh nghe vµ nhËn biÕt. Gi¸o viªn hái häc sinh ®o¸n xem tiÕt tÊu trªn lµ cña bµi nµo? T¸c gi¶ lµ ai? Em nµo cã thÓ h¸t l¹i c©u h¸t cña tiÕt tÊu trªn? L­u ý: Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, gi¸o viªn cã thÓ thay ®æi c¸c nh¹c cô gâ hoÆc mêi häc sinh lªn gâ tiÕt tÊu (giµnh cho nh÷ng häc sinh cã kh¶ n¨ng) ®Ó c¸c b¹n ®o¸n tªn nh÷ng bµi h¸t kh¸c. D·y, nhãm nµo cã nhiÒu b¹n tham gia ®o¸n hoÆc thÓ hiÖn gâ ®óng c¸c tiÕt tÊu, gi¸o viªn cÇn khuyÕn khÝch, khen ngîi. 3.6. Trß ch¬i: “Nghe m« t¶ bøc tranh ®o¸n bµi h¸t”. a) T¸c dông: Gióp häc sinh ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o vµ nhí l¹i c¸c bµi h¸t ®· häc khi nghe m« t¶ bøc tranh. b) ChuÈn bÞ: - Tranh minh häa. c) C¸ch ch¬i. - Gi¸o viªn chia häc sinh trong líp thµnh hai ®éi A vµ B. - Gäi mét häc sinh ®éi A lªn b¶ng, quay l­ng xuèng líp. - Gi¸o viªn rót mét m¶nh giÊy, bøc tranh bÊt kú gi¬ cho c¶ líp xem. - Yªu cÇu c¸c häc sinh ®éi A miªu t¶ néi dung bøc tranh... ®Ó cho b¹n A trªn b¶ng ®o¸n ®­îc tªn bµi h¸t theo néi dung bøc tranh. VÝ dô: Bøc tranh miªu t¶ bµi h¸t “BÇu trêi xanh” – NguyÔn V¨n Quú. Häc sinh ngåi d­íi miªu t¶ bøc tranh vÏ c¶nh bÇu trêi xanh, l¸ cê xanh, ®¸m m©y hång, c¸nh chim ®ang bay l­în. * NÕu c¸c b¹n ®éi A ngåi d­íi nªu ®óng gîi ý vµ b¹n ®éi A lªn b¶ng tr¶ lêi ®óng tªn bµi h¸t th× ®éi A ®­îc ghi ®iÓm. NÕu thiÕu mét trong hai ®iÒu kiÖn trªn sÏ kh«ng ®­îc ghi ®iÓm. * Cø lÇn l­ît mét b¹n ®éi A lªn råi ®Õn mét b¹n ®éi B lªn. Lµm nh­ vËy cho ®Õn hÕt thêi gian quy ®Þnh vµ tÝnh ®iÓm cho mçi bªn. L­u ý: Trß ch¬i nµy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn ë nh÷ng tiÕt «n tËp nh÷ng bµi h¸t ®· häc. III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC . Trong n¨m häc võa qua t«i ®­îc ph©n c«ng gi¶ng d¹y m«n ©m nh¹c cho c¸c khèi tõ líp 1 ®Õn líp 5. §Ó x¸c ®Þnh tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c trß ch¬i trong giê häc, t«i ®· th­êng xuyªn ¸p dông c¸c trß ch¬i trªn vµ t«i thÊy sù kh¸c biÖt cña c¸c giê häc cã tæ chøc trß ch¬i vµ c¸c giê häc kh«ng tæ chøc trß ch¬i nh­ sau rất rõ nét sĩ số HS Đầu năm Cuối năm giỏi khá t.bình yếu giỏi khá t.bình SL % SL % SL % SL % SL % SL % SL % 25 5 20 7 28 11 44 2 8 15 60 6 24 4 16 Nh×n vµo b¶ng ta dÔ dµng nhËn thÊy ®­îc sù kh¸c biÖt. Sè häc sinh đạt loại khá giỏi cuối năm vượt trội hẳn so với đầu năm. Đầu năm có học sinh yếu nhưng cuối năm không còn học sinh yếu. Tiết học nào cũng tất cả học sinh tham gia hào hứng. §iÒu nµy chøng tá r»ng nÕu giê häc nµo chóng ta còng ¸p dông c¸c trß ch¬i thÝch hîp th× sÏ lµm cho häc sinh thÝch ho¹t ®éng ©m nh¹c vµ tÝch cùc tham ph¸t biÓu x©y dùng bµi. IV. BÀI HỌC KINH NGHIỆM C¸c trß ch¬i ®ãng vai trß rÊt quan träng trong viÖc d¹y – häc ©m nh¹c. Chóng biÕn giê häc kh« khan thµnh sinh ®éng, biÕn lý thuyÕt su«ng thµnh cuéc sèng thùc, lµ cÇu nèi gi÷a líp häc víi thÕ giíi bªn ngoµi. NÕu chóng ta cã trß ch¬i hay, hÊp dÉn, phï hîp th× còng ®ång nghÜa víi viÖc chóng ta cã ®­îc nh÷ng giê d¹y thu hót häc sinh vµ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. Vì vậy Trong môc tiªu chung cña ch­¬ng tr×nh tiÓu häc, ph©n m«n ©m nh¹c ®· gi¶m nhÑ phÇn kiÕn thøc mµ t¨ng c­êng c¸c ho¹t ®éng vµ trß ch¬i ©m nh¹c. §iÒu ®ã ®· t¹o cho c¸c tiÕt häc thªm vui t­¬i, sinh ®éng ®¸p øng ®­îc tÝnh chÊt ®Æc thï cña ph©n m«n “Häc mµ vui, vui mµ häc”. Trªn ®©y lµ một kinh nghiệm nhỏ mµ b¶n th©n t«i ®· tÝch luü ®­îc trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y. Tuy nhiªn, ®Ó thùc hiÖn mét tiÕt h÷u hiÖu ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i kh«ng ngõng t×m tßi s¸ng t¹o vµ vËn dông linh ®éng các trò chơi âm nhạc vµo tõng bµi häc cô thÓ. Bªn c¹nh, ®ßi hái sù tÝch lòy kiÕn thøc chuyªn m«n vµ kinh nghiÖm truyÒn ®¹t cña ng­êi gi¸o viªn thì kh©u chuÈn bị các trò chơi cũng lµ rÊt quan träng và cần thiết Theo h­íng ®ã t«i chän ®Ò tµi “S¸ng t¹o c¸c trß ch¬i ©m nh¹c phï hîp víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt, kh«ng gian, thêi gian cña líp häc” vµ mong nhËn ®­îc sù ®ång c¶m, gãp ý, chia sÎ kinh nghiÖm cña c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Víi ®iÒu kiÖn thêi gian vµ kh¶ n¨ng cßn h¹n chÕ nªn ®Ò tµi cña t«i không thể không có thiÕu sãt. Mong r»ng sÏ cã nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña quý ®éc gi¶ vµ ®Æc biÖt lµ sù tiÕp ®ãn cña gi¸o viªn vµ häc sinh c¸c tr­êng tiÓu häc ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Hµ TÜnh th¸ng 4 n¨m 2011