Chống ồn tại trạm phát điện tòa nhà E-Town

DANH MUÏC CAÙC TÖØ VIEÁT TAÉC BHLÑ: Baûo Hoä Lao Ñoäng TCVN: Tieâu Chuaån Vieät Nam NPÑ: Nhaø Phaùt Ñieän IEC ( Internotional Electriotechmical Commission ): Nhieäm vuï cuûa toå chöùc kó thuaät ño löôøng ñieän töû quoác teá TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. Boä xaây d öïng tröôøng Ñaïi hoïc Kieán Truùc Haø Noäi – Giaùo trình cô sôû aâm hoïc kieán truùc (duøng trong caùc tröôøng Ñaïi hoïc Kieán Truùc Vaø Xaây Döïng) – nhaø xuaát baûn Xaây döï ng Haø N oäi 1979. 2. Phaïm Ñ öùc Ngu yeân – AÂm hoïc kieán truùc, cô sôû lyù thuyeát veà caùc giaûi phaùp öùng duïng – Nhaø xuaát baûn KHK T H aø Noäi 200 0. 3. Nguyeân Duy Ñoä ng – Thoâng gioù vaø kyõ thuaãt xöû lyù khí thaûi – N haø xuaát baûn Gi aùo duïc 2000 . 4. Phaïm N goïc Ñ aêng – OÂ nhieãm moâi tröôøng khoâng khí ñoâ thò vaø khu coâng nghieäp – Nhaø x uaát baûn KH KT 1992 . 5. Taêng Vaên Ñoaøn vaø T raàn Ñ ö ùc H aï – Kyõ thuaät moâi tröôøng – Nhaø xuaát baûn Gi aùo duïc 2001 . 6. Nguyeãn Chí Ta øi – Thuyeát minh tính toaùn ñaùnh giaù khaû naêng caùch aâm, tieâu aâm ñoái vôùi caùc traïm phaùt ñieän – P haân vi eä n Baûo ho ä Lao ñ oäng Vieät Nam 2002. CHÖÔNGI: MÔÛ ÑAÀU 1.1 Giôùi Thieäu Veà Ñoà Aùn. Nöôùc ta t rong giai ñoaï n phaùt trieån, tieán tôùi moät n öôùc coâng ng hi eäp hoùa hi eän ñaïi hoùa ñeå hoøa nhaäp vôùi c aùc nöôùc trong khu vöïc vaø theá giôùi. Ngaønh xaây döïng cuõng nhö n gaønh ñieän naêng ngaøy caøng phaùt trieån v ôùi caùc toøa nhaø cao t aàn g vaø n höõ ng traï m phaùt ñieän phuïc vuï rieâng c ho nhu caàu chung ôû ñoù. Tuy nhieâ n vôùi söï ñoåi môùi vaø phaùt trieån quaù mö ùc ñaõ coù s öï taùc ñoä ng maïnh m eõ t ôùi mo âi t röôøn g,ma ø aûn h höôûn g ro õ n haát töø caùc traïm phaùt ñieän rieâng cuûa caùc toøa nhaø cao taàng l aø söï oâ nhieã m vaø lan truyeà n tieáng oàn ra m oâi tröôøn g xung quan h. P haàn l ôùn caùc t hi eát bò coâng ng heä cuûa caùc tra ïm phaùt ñi eän treân c höa c où sö ï ña àu tö va ø hi eä n ñaïi hoùa c ao neân gaây ra söï aûnh höôûn g ñaù ng keå, gaây aûnh höô ûng ñeán sö ùc khoûe vaø ñôøi soáng coäng ñoà ng. Caùc t aùc ñoäng chuû yeá u töø caùc traïm phaùt ñieän ñe án m oâi tröôøn g l aø, oâ nhieã m tieáng oàn , khí.Trong ñ où ñaù ng quan taâm nhaát l aø oâ nhi eã m ti eán g oàn vì ña soá caùc toøa nhaø cao taàng ñeàu naè m trong caùc khu vöïc taäp t rung daân c ö neân vaán ñeà ñöôïc ñaët ra laø laøm theá naøo ñeå giaû m bôùt ñoä oàn taïi nguoàn phaùt sinh cuõng nh ö n gaên chaën noù lan truyeàn ra mo âi tröôøng x ung quan h. Töø nhö õng vaán ñeà thöï c teá t reân vaø ñeå goù p p haàn caûi thieän moâi tr öôøng,n gaên ngöøa sö ï lan truye àn tieá ng oà n ra moâi t rö ôøng x ung q uanh,em ña õ tieán haønh ñoà aùn toát nhieäp vôùi ñeà taøi “Choáng oàn cho t raïm pha ù t ñieän c uûa t oøa nhaø coâng ngheä cao E.TO WN . 1.2 Muïc Tieâu Cuûa Ñoà Aùn N guyeâ n c öùu vaø ñöa ra caùc giaûi phaùp ngaên ngöøa vaø giaû m thieåu caùc nguoàn phaùt sinh ra t ieáng oà n v aø sö ï lan t ruyeà n cuûa no ù ra moâi tröô øng x ung qu anh. T hi eát keá heä th oáng c ho á ng oàn rieâng cho traïm p haùt ñieän cuûa toøa nha ø E .TOWN 1.3. Phaïm Vi Cuûa Ñoà Aùn Ñoà aùn taäp trung nghieâ n cöùu ñöa ra caùc gi aûi phaùp nga ên ngöøa vaø gi aûm t hi eåu söï lan truyeà n cuûa nguoàn oàn töø traïm p haùt ñi eän cuûa toøa nhaø E.TO W N ra moâi tröôøng xung q uanh. 1.4. Noäi Dung Cuûa Ñoà Aùn - G iôùi thieäu veà ñ oà aùn - To ång quan v eà caùc bieän phaù p giaû m thieåu tieáng oàn vaø p höôn g thöùc lan truyeàn cuûa noù. - Giôùi thieäu sô löôïc veà t raï m phaùt ñieän v aø maù y p haùt ñieän cuûa toøa nha ø E.TO WN - Tí nh toaùn thieát ke á he ä thoáng choá ng o àn cho tr aïm pha ùt ñi eän . - Ñ öa ra nhöõng nhaän xeùt keát luaän vaø nhöõng k ieán nghò. 1.5. Phöông Phaùp Thöïc Hieän Ñoà Aùn Ñ eà taøi nghieân cöùu c aùc gi aûi phaùp choáng oàn c ho traïm phaùt ñi eän cuûa toøa nhaø E.TO WN ñö ôïc thöïc hieän bô ûi moät so á phö ôùng phaùp sau. - P höông p haùp thu thaä p vaø toång h ôïp taøi li eäu. - P höông phaù p phaân tích vaø ñöa ra caùc giaûi phaùp c hoáng oàn vaø söï lan truyeàn cuûa chu ùng. - P höông phaùp phaâ n tí ch c aùc c ô sôû lyù thuyeát vaø aùp duïn g thöïc n ghieäm t ö ø caùc coâng trình choáng oàn khaùc.T öø ño ù ñ öa ra quy trình coâng ng heä xöû ly ù phuø h ôïp vôùi traïm phaùt ñieän cuûa toøa nhaø E. TO WN CHÖÔNG II. CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT 2.1 Caùc khaùi nieäm cô baûn veå aâm thanh vaø tieáng oàn. Aâm than h l aø nhöõ ng laø nhö õng giao ño äng cô hoïc ñöôïc lan truy eàn d öôùi hì nh thöùc soùn g t rong m oät moâi tröôøng ña øn ho ài vaø ñöôïc thính giaùc cuûa ngöôøi ti eáp thu.Trong kh oâng khí,toác ñoä aâ m t hanh laø 343 m/sec,coøn ôû tron g nöôù c laJ1450m/s. Tieáng oàn l aø taäp hôïp n höõng aâm thanh co ù cöôø ng ño ä vaø taàng s oá khaùc nhau,saé p xeáp khoâ ng coù traät töï,gaây caûm giaùc khoù chòu cho ngöô øi nghe,caûn tr ôû con ngöôøi laø m vi eäc vaø nghæ ngôi. Nhö vaäy,ta t haáy tí nh t öông ño ái cuûa noù,chaúng haïn mo ät aâm t hanh na ø o ñoù pha ùt ra kho âng ñuù ng luùc ,khoâ ng ñuùng choã gaây caûm giaùc khoù chòu cho ngö ôøi nghe,c aûn t rô û söï nghó ng ôi hoaëc laøm vi eäc cuûa ngöôøi ta ñeà u coi l aø tieáng oàn. 2.1.1.Taàn soá aâm thanh:ñôn vò ño laø Hertz(Hz). Moãi aâm thanh ñöôïc ñaëc tröng bôûi moät t aàn soá aâm.Bình thöôø ng tai ngöôøi caûm thuï ñöôïc caùc aâm thanh c où taàn so á töø 16 ÷ 200 00 (Hz),trong ñoù caùc aâm t hanh coù t aàn soá dö ôùi 30 0 h eùc goïi laø aâm ha ï taàn,töø 300 ÷ 1 000 Hz goïi laø aâ m trung taàn,töø 1000 Hz trôû l eân goïi l aø aâm cao taàn.Nhöõng aâ m coù taàn so á < 16 H z goïi laøhaï aâm,va ø taàn so á >20000 H z go ïi l aø si eâu aâm,tai ngöôøi kh oâng ng he ñöô ïc. Ñoä cao cuûa aâ m thanh phuï thuoäc taàn so á aâ m,aâ m traàm coù taàn s oá t haáp ,caùc aâm boång co ù taàn soá cao.Tieá ng troán g thöôø ng coù t aàn so á ño ä 200H z,ti eáng mu oãi vo ve coù t aàn soá 8000Hz ,gioï ng haùt n am traàm coù taàn soá 78 ÷ 3200 H z,gioïng nöõ c ao coù taàn so á töø 100 ÷ 65 00 H z.Tie áng noùi bình thöôø ng cuûa ngöôøi coù taàn soá 64 ÷ 1300 Hz ,quye át ñò nh nhaát laø caùc aâm coù taàn so á 350 ÷ 40 00 H z. 2.1.2. Cöôøng ñoä aâm thanh hoaëc naêng löôïng aâm thanh Moãi aâm t hanh ñeàu coù moät naêng löôïn g nhaát ñònh. N aêng löôïng naøy p huï t huoäc vaøo bie ân ñoä cuûa soù n g aâ m treâ n ñ öôøn g tru yeàn aâ m. Ñôn vò ño laø heùc /cm2. s hoaëc W/cm2;W/m2 Cöôøn g ñoä aâm thanh vaø naêng l öôïn g aâm truyeàn qua 1c m 2 vuoâ n g goùc vôùi phöông truyeà n soá ng aâ m trong 1 gi aây. P2 I= S C heùc /cm2..s S C M aät ñoä cuûa m oâi tröôøn g (G/c m2) Toác ñoä aâ m thanh trong moâi tröôøng. Trong tính toaùn kó t hu aät,ñeå thu heï p p haïm vi caùc trò soá ño,ngö ôøi ta duøn g thang logarit t hay cho t hang thaäp phaân, ta goïi laø möùc cöôøng ño ä aâm, m öùc aùp xuaát aâm – Goïi taét laø möùc aâm .Ñ ô n vòño m öùc aâm l aø ñ eàxi ben(d B). - Möùc cöôøng ñ oä aâ m: L = 10 lg Io I (dB) I – cöô øng ñoä aâ m ( W/m2); Io – cöôøng ñoä aâm ôû ngöôõng nghe ,baèn g 10-12 ( W/m2) - Möùc aùp suaát aâm: L =20 l g Po P (dB) P: laù aùp suaát aâ m (N/m2 ); Po: laø aùp s uaát aâm ô û ngöôõ ng ng he, ba èng 2 .1 0-5 N/m2 Vôùi soùn g aâm pha úng,tr öôøng aâ m töï do, trong ñieàu ki eän khí quy eån b ình thöôøng,möùc cöôøng ño ä aâ m vaø möùc aùp sua át aâm coù trò soá baèn g nhau. M öùc coâng suaát cuûa n guoàn a âm xa ùc ñònh t öôn g töï nhö mö ùc cöôøng ñ oä aâm. Lw=10lg Wo W (dB ) W: coâng suaát cuûa ng uoà n aâm (W) Wo: : coâng suaát cuûa ng uoàn aâ m ô û ngöôõng nghe baèng 10-12 W. 2.1.3 Ñoä vang aâm thanh Nhöõng aâ m thanh coù t aàn s oá khaùc nha u, tuy möùc naên g löôïng a âm b aèøng nha u nhöng caûm giaùc nghe roõ cuûa tai ngöôøi laïi khaùc nhau,töùc laø aâm coù ñoä vang khaùc nhau. Ôû aàn so á 1 000 H z moãi dB töông ö ùng moät p haân ( ñôn vò ño ñoä va ng cuûa aâm ). A âm thanh ôû taàn soá 1000Hz laø aâm thanh chuaån veá ñoä vang cuûa aâm,ta phaûi quy caùc aâm theo chuaån 10 00H z. Ví duï:A âm coù cöô øng ñoä 50 dB ôû taàn soá 10 0Hz coù ñ oä vang chæ baèng aâ m coù cöôøn g ño ä 30 dB ô û taán soá 1000Hz . Caû 2 toå h ôïp tre ân ñeàu c où ñoä vang laø 30 pho ne Ñôn vò ño doä vang laø phoân, goaøi ra c oøn coù ñôn vò sone – cho bi eát aâm thanh naøy to gaáp bao n hieâu laàn aâ m t hanh khaùc. Ñoä vang cuûa aâ m 40 ph oân laø 1 son e. Ñ oä vang cuûa a âm 5 0 p hoân laø 2 so ne. Ñoä vang cuûa aâ m 60 phoân laø 4 son e. Khi Ñoä vang cuûa aâm taêng 10 phoâ n, t hì t rò soá ñoä vang tính theo sone seõ taêng gaáp ñoâi Caùc maùy ño ñoä oàn, ño mö ùc vang cuûa aâmth eo ñô n vò ñe àxi ben A (dBA ) – l aø mö ùc cöôøng ñoä aâm chung cuû a taát caû caùc giaûi oáct a taàn so á ñaõ ñöôïc quy cheá taàn soá 100 0Hz (nhôø boä phaän cuûa ma ù y ño). Ta goïi aâ m than h ño baèn g dBA laø meâ t hanh ñöô ng löôïng.K hi duøng dBA ñeå c hæ aâm kho âng c aàn no ù i aâm thanh ñoù coù taàn soá bao nhieâ u.T rò soá dBA giuùp ta ña ùnh g iaù sô boä veà maët v eä sinh, xem tieáng oàn coù vö ôït quaù möùc c ho pheùp hay khoâng . 2.1.4 Giaûi taàn soá aâm thanh Cô quan thính giaùc cuûa ngöôøi khoân g phaûn öù ng theo ñoä taêng t uyeät ñoái cuûa taàn soá a âm, maø pha ûn öù ng theo m öùc taêng töô ng ñoái cuûa caùc taàn soá aâm.K hi t aàn so á taêng gaáp ñ oâi thì ñoä cao cuûa aâm taêng leâ n m oät toâng ta goïi laø m oät oác ta taàn so á. Nhö vaäy laø giaûi cuûa nhieàu taàn soá aâ m, maø giôùi haïn t reân cao gaáp ñoâi gi ôùi haïn döôùi.T oaøn boä giaûi taán soá aâm t hanh maø n gö ôøi t a nghe ñöôïc chia thaønh 11 octa coù caùc trò soá t rung bình s oá hoïc: 16;32;63;125; 250 ;500; 1000;2000;40 00; 8000;16000; Ví duï t rong o ácta töø 40 ÷ 80Hz trò soá trun g bì nh laø 63Hz. Tieâu chuaå n v eä si nh v eà m öùc cho p heùp c uûa t ieáng oàn thöôøng ñö ôïc quy ñò nh ô û 8 oáct a;63;125;250; 500;1000; 2000;4000;8000H z 2.2 Tai ngöôøi vaø ñaëc ñieåm caûm thuï aâm thanh 2.2.1 Tai ngöôøi : Tai ngöôøi laø b oä maùy thu nha ä aâ m than h raát phöùc t aïp, t inh vi vaø hoaøn thieän maø ñeán nay khoa sinh lyù – y hoïc coøn chöa hieåu bieát ve à c ô cheá h oat ñoäng c uûa noù. Cô quan t hu nhaän aâ m thanh goàm coù tai vaø naõo boä.V ì theá hieäu quaû c aûm nhaän aâm t hanh coù ñaëc ñieåm chung cuûa nhieàu ngöôøi vöøa co ù ñaëc ñi eå m rieâng,thay ñoåi vôùi moïi ngöôøi.Ñ aëc ñieåm c aûm t huï aâ m thanh ñöôïc trình baøy döô ùi ñaây l aø ñaëc ñieåm chung cuûa soá ñoâ ng ngöôøi. Theo cô cheá thu nhaän aâm thanh, tai coù theå chia laøm 3 boä phaän : tai ngoaøi tai gi öõa vaø tai t rong. HÌNH 2.1. Caáu taïo cuûa tai ngöôøi Tai ngoaøi goàm vaøn h tai vaø oáng tai coù nhi eäm vuï thu nhaän vaø höôù ng so ùng aâm ñ eán maøng nhæ. Tai giöõa laø 1 hoác khoân g khí thoâng vôùi khoang muõi – haàu qua roài Eustachi,baét ñaàu töø m aøng n hæ vaø keát thuùc ô û maøng che tai trong.ÔÛ ñaây coù 3 x öông thính giaùc nhoû (xöô ng buùa,xö ông ñeá vaø xöôn gg baøn ña ïp)taïo thaønh 1 chieác ñoø n baåy ñeå chu yeån ño åi s oùng aâ m töø maø ng n hæ ñeá n ch aát dòch l oûng chöùa ôû tai trong qua 1 cöûa coù maøn che hình oâvan .Caùc xöông thíc h giac bi eán ño åi caùc dao ñoäng aâm coù bieân ño ä lôùn vaø aùp suaát nh oû th aønh caùc dao ñoäng coù bieân ñoä nhoû nhön g aùp suaát lôùn, raát caàn thieát ñeå truyeà n cho ch aáât dòch loûng. Voøi Eu stachi bình thöôøng ñoùng, chæ mô û khi ta nuoát ñeå t aïo söï caân baèng aùp suaát kh oâng khí ôû 2 be ân maøng nhæ. Tai trong c où caáu taïo raát phöùc taïp vì noù coù n hieäm vuï heát sö ùc quan troïng laø bi eán ño åi caùc dao ñoäng cô hoc ï cuûa aâm thanh caùc t ín hieäu ñieän ñeâû g ôûi ve à naõ o b oä.Bo ä phaän chính cuûa tai trong laø oác tai(coù hình xoaén oác, 2, 5 voøng) ti eát di eän roãn g vaø nho û daàn, beân t ron g chöùa ña ày 1 chaát dò ch loûng. Hình 2.2. Sô ñoà minh hoaï caáu taïo tai ngöôøi 1 – Tai trong 6 – Maøng nhæ 2 – Tai giöõa 7 – Cöûa t ro øn 3 – Tai ng oaøi 8 – Vaùch ngaên 4 – Cö ûa oâ va n 9 – Loã hôû 5 – Caùc xöông thính giaùc Vaùch ngaên(8) chaïy doï c oác tai chia chaát dòch l oûng thaønh 2 k eânh treâ n vaø döôùi thoâng vô ùi nhau qua loã hôû (9 ) ôû taän cuøng cuûa vaùch (8) nhaèm giöõ cho aùp s uaát 2 keâ nh ñöôïc c aân baèn g.V aùc h ngaên l aøm 2 nöõa: + Nöõa gaén v ôùi thaønh tr ong laø mo ät baûn xöông moûn g. + N öõa ngoaøi laø moät maøng ña ùy,beân treân coù 1 boä phaä n raát quan tr oïng laø cô quan coocti,chieàu daøi cuûa c ô quan c ooct i laø 32 m m. Tron g cô quan coocti coù khoaûng 25 000 teá baøo caûm giaùc xeáp t haønh nhieà u haøng chaïy doïc oác tai, nhôø c huùng coù t he å phaân bieät ñöôïc 350 00 toân g aâm c où cao ñoä khaùc nhau. Ca ùc daây thaàn kinh t hí nh gi aùc töø c aùc teá baøo caûm giaùc xuyeân q ua vach ngaên va ø thaønh oâc tai roài noái vôùi vuøng t haà n kinh t hính giaùc naõo boä. Aùp suaát aâm ñö ôïc truyeàn vaøo keâ nh dò ch loûng treân qua cöûa oâ van vaø lan truyeàn doïc theo noù. Ñoàn g thôøi soù ng aâm cuõng truy eàn q ua maøng Reixner vaøo chaát dòch loûng naèm gi öõa noù vaø m aø ng ñaùy cô quan coocti, nhôø tính ñaøn hoài cuûa maøng ñaùy, s oùng aâ m lan t ruyeàn xu oáng ke ân h dòch loûng döôùi. Nh ö vaäy ñöô øng ñi cuûa s oùng aâm baét ñaàu töø cöûa oâvan(4 ) vaø keát thuù c ôû cöûa troøn(7 ) phía dö ôùi . Hình 2.3 Maët caét ngang oác tai 1-M aøn g Reixner 2-M aøn g c he 3- Cô quan coocti Vôùi caùc teá baøo t hí nh gi aùc 4-M aøn g ñaùy 5-V aùch nga ên 6-D aây thaà n kinh thính giaùc Do ñaâu ta coù caûm giaùc veà ño ä to, ñoä c ao vaø aâ m saéc cuûa aâm t hanh ? Caâu hoûi naøy c ho ñeán nay coøn chöa coù c aâu t raû lôøi thaät ro û raø ng. N göôøi t a chæ giaû thuyeá t raèng: khi soù ng aâm l an truyeàn doïc oáng tai,phuï thuoäc taàn so á aâm, seõ û coù mo ät vò trí bieân hoä dao ñoäng cöïc ñaïi .Caùc teá baøo caûm giaùc cuûa cô quan Coocti ôû ñoù se õ thoân g baù o veà naõ o Bieân ño ä cho bi eát cöôøng ñoä, coøn vò t rí cho bieát taàn soá v aø aâm saéc aâ m thanh. Tai trong coøn ñöôïc noái vôùi voøng baùn khu y eân, ôû ñoù c ô quan tieàn ñình giöõ thaêng baèng cho cô theå . 2.2.2 Caùc ñaëc ñieåm caûm thuï aâm thanh cuûa tai ngöôøi Phaïm vi nghe ñöôïc Pham vi aâ m ng he ñöôï c khoâng chæ giôùi haïn ôû nhöõ ng taàn so á xaùc ñòn h maø coøn trong nhö õng trò soá aù p suaát hoaëc cöôøng ñoä aâ m nhaát ñònh . Hình 2.4. bieåu dieãn caùc trò soá giôùi haïn cuûa aùp suaát aâm baèng ñöôøng cong . Ñöôøng dö ôùi töông öù n g vôùi ngöõô ng ng he.Tr ò soá aùp suaát aâm ô û ngö ôõng ng he ñoái vôùi caùc taàn soá khaù c nhau thì khaùc nhau.Trò soá t ru ng bình cu ûa aùp suaát ngö ôõng trong p haïm vi taàn s oá c ao 100 0-15 00 HzV aø ñ oái vôùi ngöô øi tai thính laø khoa ûng 2.10 -5 N/m2=2.10- 4dyn/cm2. Caøng sa phaï m vi naøy,theo thanh t aàn s oá ve à p hía döôùi vaø phía treân,ño ä nhaï y caûm c aøng giaûm. Ñöôøng cong treân l aø n göôõn g ñau tai.N höõng aâm thanh vöôït caùc trò soá c uûa ngöõn g naøy coù theå laøm t oån thöông hoaït phaù h oûng c ô q uan t hí nh gi aùc . Nhö vaïy tai ngöôøi coù t ính nhaïy caûm khaùc n h au ñoái vôùi caùc aâm thanh coù taàn soá vaø m öùc aùp s uaát aâm khaùc nhau.S öï ñaùn h giaù c huû quan caûm giaùc aâm t hanh t he å hi eän qua möùc ng he to, söï gi aûm thính giaùc c où theå thaáùy roõ tre ân bieåu ñoà . Hinh 2.5. söï aûnh höôûng cuûa tuoåi taùc ñeán thính giaùc T uoåi caøng cao ñ oä nha ïy c aûm aâm thanh ñoái v ôùi caùc taàng soá cao n gaøy c aøng giaûm 2.2.3. Ño aâm thanh Caùc maùy ñ o vaø p haân tích aâm thanh hieä n ñaïi n haát ngaøy nay c où theå th öïc hieän ñöôïc nhieà u pheùp ño vaø ñaùnh giaù aâ m thanh nh öng chöa coù moät maùy ño naøo c où theå baét chöôùc ñöôïc caùch caûm nha än aâ m t hah c uûa thính giaùc con nhöôøi. V ì t heá, caùc maùy ño chæ coù t heå xaùc ñònh caùc möùc aâm, n ghóa laø chæ soá vaät lyù c où tính k h aùc h quan. Caùc pheùp ño chình laø: Ño phaân tí ch möùc aâ m theo taàn soá . Ño möùc aâ m toång coäng veà naêng l öôï ng theo caù c thang hi eäu c hæ nh gaàn ñuùng veà caûm giaùc aâm thanhcuûa cô quan c aûm giaùc ngö ôøi. Ño tích l uyõ theo töøng khoaûng thôøi gian ñeå x aùc ñònh trò oá trung bì nh naêng löôïng aâ m thanh, hay coøn goïi laø möùc aâm töông ñöôn g. Ghi laïi m öùc aùp xuaát aâ m treân baêng giaáy hoaëc ghi laïi aâm thanh treân baêng, ñóa töø vaø hieån thò aâ m thanh. Ño thôøi gian aâm van g cuûa phoøng vaø chaát löôï ng caùch aâm cuûa k eát caáu. Ñaùc tính naêng aâm h oïc cuûa vaät lieäu. Caùc pheùp ño aâ m t hanh sö û duïng maùy ñ o m öùc aâm coù sô ñoà n hö hì nh sau: Hình 2.6. sô ñoà caùc maùy ño Caùc maùy ñ o m öùc aâm ñ öôïc chia laøm 3 loaïi theo höôù ng daã n cuûa I EC ( Internat ional Electrotechnic al Comission) n hö sau: Loaïi raát chính xaùc du øng khi laäp caùc baùo caùo phaùp q ui, khi xaây döïn g caùc vaên baûn vaø l uaät. Loaïi t öông ñoái chính x aùc duøng cho pheùp ño khoâng phaûi laø baùo caùo p haùp qui Loaïi í t chíng xaùc ( sai soá > 1 dB ) du øng ñeå ña ù nh gi aù gaàn ñuùn g. Caùc maùy ñ o m öùc aâm c où theå thöïc hieä n ph eùp ñ o theo hai ñaëc t ính ñoän g: Loaïi nhan h: töông öùng vôùi thôøi gian ñaùp öùng t öông töï tai ngöôøi aùp d uïng khi ño ñoä a âm thanh coù m öù c ñoä thay ñoåi l ôùn ( kh oâ ng oån ñònh ). Loaïi c haâm: cho pheùp xaùc ñò nh möùc aâm tí ch phaân tron g m oät khoaû n g thôøi gi an daøi hôn moät giaây söû duï ng khi ñ o aâm thanh í t thay ñoåi ( oån ñò nh ). 2.2.3.1.Möùc aâm hieäu chænh Hi eän nay, caùc maùy ño aâm thanh ñeàu laø m vieäc theo nguye ân taéc taùc ñoäng cuûa aùp xuaát aâm thanh, töô ng töï tai ngöôøi. Tuy n h ieân söï kha ùc nhau cô baû n giöõa maù y ño vaø tai ngöôøi laø ôû choã 1 microphone lyù töôûn g coù ñoä nhaïy ñoàng ñe àu v ôùi moïi taàng so á aâm thanh. N göôïc l aïi tai ngöôøi t hu nhaä n aùp su aát aâm vaø c huy eån ñoåi thaønh taùc ñoän g thaàn ki nh vô ùi möùc ño ä maïnh hay ye áu ph uï thu oäc vaøo taàn soá cuûa aâm t hanh taùc ñoäng . Ñeå ñôn giaûn ngö ôøi ta chi a caùc ñöôøng ñoàng m öùc to thaønh ba vu øng va ø xaùc ñò nh moät ñöôøn g trung bình cho mo ãi vuøn g. Vuøng A : caùc ñöôøn g ñoà ng möùc to töø 0 ñe án 4 0 dB ôû taàn g soá 1000MH Z. Vuøng B: caùc ñöôø ng ño à ng mö ùc to t öø 40 ñ eán 7 0 dB ôû taàng soá 1000M HZ. Vuøng C: caùc ñöôø ng ño à ng mö ùc to t reân 17 0 dB ôû taàng soá 100 0MH Z. Nhö vaäy ta coù caùc maïc h hieäu chænh A, B , C t öông öùng k eát quaû ñoù, möùc aâm bi eåu dieãn t he o d BA , d BB vaø d B C. Hình 2.7. sô ñoà caùc ñöôøng cong hieäu chænh Sau naøy ñöôïc boå sung theâm maïch hieäu chænh D ñeå xe ùt ñeán taùc ño âbg5 gaây nhieãu cuûa tieáng oàn coù taàn g soá ca o. K hi ñoù ta c où m öùc aâ m theo d B D . 2.2.3.2. Daûi taàn soá aâm. Trong caùc baøi toaùn thöï c teá neáu chæ ñaùnh giaù aâ m thanh t heo moät möùc aâm toång c oäng l aø chöa ñ uû, caàn phaân tích chuùng t heo caùc taàn soá . T uy nhi eân vieäc pha ân tích aâm thanh t reân m oãi taàn soá trong phaï m vi 20 – 20.000 H z laø kho â ng thöïc hieän ñöôïc vaø k hoâng caàn thieát. Vì lyù do treân vaø ñeå tho áng nhaát t reâ n phaï m vi toaøn theá giô ùi, IS O ñeà n ghò sö û duï ng caùc gi aûi taàn ti eâu chuaån khi nguyeân cöùu a âm thanh vaø cheá taïo hieát bò ño. Moãi giaûi taàng so á ñöô ïc xaùc ñònh bôûi giaûi taàng soá gi ôùi haïn döôùi f1 vaø t aàng soá giôùi haïn treân f2 . Khi ñoù beà roä ng cuûa gi aûi taàng so á laø: ∆f = f2 – f1 khi choïn 1 giaûi taàn soá ñeå ng uyeâ n cöùu, boä l oïc taàng so á chæ cho naêng l öôïng aâm thanh cuûa caùc taàng soá na èm tr ong pha m vi hai taàng s oá giôùi haïn ñi qua maø thoâi. Coù 3 gi aûi taàng soá aâm thanh chính: Daûi1 Oct ave khi f2/ f1 = 2 Daûi1/2 Octave khi f2/f1 = 21/2 Daûi1/3 Octave khi f2/f1 = 21/3 Teân cuûa moãi giaûi ñöôïc goïi t heo t aàn soá t rung bình cuûa giaûi xaùc ñònh theo coâng thöùc: Ftb = ( f1.f2 )1/2 Ví duï: neáu ftb = 125 H z vôùi giaûi O ctave f2 = 2f1 Ta coù f1 = ftb.21 /2 = 88H z f2 = ftb.21/2 = 175 Hz Baûng taàng soá chuaån th eo IS O – R2 66 giôùi thieäu caùc taàng soá chuaå n trung bình cuûa caùc daûi t aàn. Trong aâm hoïc kieán truùc da ûi t aàn soá 1 oâct a thöôøng ñö ôïc s öû duïng t ron g nguyeân cöùu tieán oàn caù c khu daân cö, tro ng thaø nh pho á vaø tro ng caùc ph oøng. Daûi taàn soá 1/ 3 oâc ta thöôøng ñ öôïc söû duï ng tron g ngu yeân cöùu caùch aâmcuûa ke át caáu nhaø c öûa. Daûi taàn so á ½ oâcta í t ñöôïc s öû duï ng. TAÀN G SO Á T RU N G BÌN H D aûi ta àn g soá 1 oâct a Da ûi taàng soá 1/2 oâc ta Da ûi taàng soá 1/3 oâc ta TAÀNG SO Á T RU N G BÌNH D aûi taàng soá 1 oâc ta D aûi t aàng soá 1/2 oâct a D aûi taàng soá 1/ 3 oâc ta T AÀN G SO Á TR U N G B ÌNH D aûi taàng soá 1/ 3 oâc ta D aûi ta àng soá 1/3 oâct a D aûi t aàng soá 1/3 oâct a 16 18 20 22.4 25 28 31.5 35.5 40 45 50 56 63 71 80 90 100 112 125 140 146 + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 160 180 200 224 250 280 315 355 400 450 500 560 630 710 800 900 1000 1120 1250 1400 1600 + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 1600 1800 2000 2240 2500 2800 3150 3550 4000 4500 5000 5600 6300 7100 8000 9000 1000 0 1120 0 1250 0 + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + 1400 0 1600 0 Baûng. 2.1 taàng soá chuaån theo ISO – R266 giôùi thieäu caùc taàng soá chuaån trung bình cuûa caùc daûi taàng 2.3 Taùc haïi cuûatieáng oàn 2.3.1 Laëp ñi laëp laïi söï quaáy roái giaác nguû Nghieân c öùu ñieàu tra xaõ hoäi nhöõng n göôøi soán g ôû vuøng laân caän saâ n bay cho thaáy:khoaûn g 22% daân n oùi raèn g hoï t höô øn g caûm thaáy raát k hoù ng uû vì t ieáng oàn aøo ôû saân bay,ôû khu vöïc maø tieáng oàn coù möùc cao, 50% soá daân phaøn naø n veà tieáng oà n.T yû leä p haàn traêm s oá ng öôøi phaø n naøn vì bò ñaùnh thöùc bôûi cöôøng ño ä aâm thanh cao hoaëc giaác nguû khoâ ng saâu coøn cao hôn.S au khi ngöôøi ta ñaõ ngu û thieáp ñi mo ät soá giô ø laïi bò tieáng oàn kí ch thích ñaùnh thö ùc daäy thì gaâ y ra taâm ly ù raát khoù chòu.Vì vaäy ñieàu kieän oà n aøo gaàn k hu ôû vaøo ban ñeâ m coù theå ñöa ñeán hieän töôïn g ngöôøi ta p haûi troán ñi nôi khaùc. T hi eáu ñieàu ki eän nguû seõ taùc duïng ñeán taâm sinh lyù raát naë ng neà ñoái vô ùi cuoäc so áng cuûa con ngöôøi. 2.3.2 Taùc duïng ñoái vôùi thính giaùc Taùc duïng naøy chæ thaønh t höïc teá quan troï ng n eáu aâ m thanh quaù to. Ti eáp tuïc taêng möùc aâm leâ n tôùi khoaûn g 10 dB tr ong khoaûng thô øi gian ngaé n ñaõ gaây taùc duïng xaáu ñoái vôùi thính giaùc . Raát nhieàu coâng nhaân chòu tröïc ti eáp tieáng oàn cuûa maùy bay phaûn löïc hay ô c aùc phaân xö ôûn g oàn aøo t rong moät thôøi gian vöøa phaûi ñaõ nhanh choùng maéc beänh giaûm t hí nh giaùc. Tieáng oàn maïn h coù theå gaây choùi t ai ,ñau tai, thaäm chí ñöùt maøn nhó. 2.3.3 Taùc duïng ñoái vôùi thoâng tin Aâm thanh duøng ñeå trao ñoåi noùi c huyeän vaø duøng ñeå ñaø m thoaïi .Noù cuõng quan troïng ñoái vôùi ng öôøi thích nbg he radio vaø v oâ t uye á n truyeà n hình.Aâm thanh t rao ñoå i coù yù nghóa quan troïng ôû phoøng laøm vi eäc, tröôøng ho ïc vaø c aùc c hoã coâng coäng khaùc. Möùc aâm lôùn nhaát cuûa ti eáng oàn khoân g gaây taùc haïi ñeán trao ño åi thoâng tin laø döôùi 55 dB. Tieá ng oà n coù möùc 7 0 dB ñaõ l aø ñi eàu kieän raát oà n, coù taùc duïn g xaáu ñ oái vôùi trao ñ oåi thoâng tin coâng c oäng. 2.3.4 Taùc duïng ñoái vôùi theå löïc, ñoái vôùi taâm thaàn vaø hieäu quaû laøm vieäc cuûa con ngöôøi Raát nhieàu ngö ôøi phaùt bieåu raèn g ti eáng oàn ñaõ laøm cho hoï bò ye áu ve à theå löïc vaø oám veà thaàn ki nh vaø laø m giaû m hieä u q uaû laø m vieäc cuûa hoï.T hí nghi eä m ñaõ chöùng mi nh roõ ñieà u ñoù.Tieá ng oà n th öïc chaát khoâng nhöõ ng gaây bònh taâm thaàn ma ø coøn gaây tai hoïa ñoái vôùi pha àn t ai trong, neáu tieáng oàn ñaït tôùi 100dB. Ñaõ coù nhi eà u n göôøi ph aøn naøn laø raát khoù c hò u khi laøm vieäc maø pha ûi nghe tieáng tích taéc ñoàng hoà chaïy , hay laø coù ngöôøi noùi chuye ä n thì t haàm beân caïnh.T rong tröô øng h ôïp nhö vaä y caùc t hi eáu soùt xaûy ra tro ng coâ ng taùc seõ taêng leân, hôn theá nöõa laø noù coù t heå taùc duïng ñeán theå l öïc. Tieáng o àn giaùn ñoaï n c où theå daãn ñeán ña ûng trí vaø t öø ñoù taùc ñoäng ñeán hieäu qu û l aøm vieäc, ñaëc bieät laø ñoái vôùi n göôøi hay thöô øng xuye â n laøm nhieâ m vu ï ñôn ñi eäu. H ieäu quaû l aøm vieäc bò aûnh höôûng töø t ieáng oàn coù möùc aâm khoaûng 9 dB. Moät soá thí ngheäm m coø n cho thaáy hieáu s oùt laøm vieäc coøn xaûy ra ôû m öùc oàn thaáp hôn. 2.3.5 Taùc duïng toång hôïp cuûa tieáng oàn ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi Tieáng oàn taùc ñoäng leân con ngöôøi ôû ba möùc: - Quaáy raày veà maët cô hoï c,nhö che laép aâm t han h caàn nghe. - Quaáy raà y ve á maët sinh hoïc c uûa c ô t heá ,c huû yeá u laø ñoái vôùi b oä p haän t hính giaùc vaø heä thaà n kinh. - Quaáy raày veà söï hoa ëc ñoäng xa õ hoäi cuûa c on ng öôøi. Taát caû caùc quaáy raày ñoù cuoái cuøng daãn ñeán b ieåu hieän xaáu veà taâm lyù ,sinh lyù,b eänh lyù,hieäu q uaû lao ñ oäng cuûa con ngö ôì , töùc laø aûnh höôûn g ñe án cuoäc s oáng cuûa c on ngöôøi. Ôû hình 2.7 giôùi t hi eäu taùc haïi cuûa tieáng oàn co möùc aâm trung bì nh ôû taàn so á 1000Hz laø 50dB (ñö ôøn g cong c),70 dB (ñö ôøn g cong b) vaø 90 dB (ñ öôøng cong a) ñoái vôùi cuoäc soáng c uûa con ngöôøi. Ñoäc haïi c uûa tieáng oàn t röôùc heát laø nguyeân nh aân cuûa beä nh thaàn ki nh, ñau ñaàu, taên g huyeát aùp vaø giaû m trí nhôù. 2.4 Phaân loaïi tieáng oàn 2.4.1 Theo tính chaát vaät lí chia tieáng oàn 2 loaïi: Tieáng oàn oån ñò nh vaø tieáng oàn khoân g oån ñò nh. Tieáng oàn oån ñònh coù möùc thay ñoåi cöô øng ñ oä aâm k hoâ ng q uaù 5 dB trong caû thôøi gian coù ti eáng oàn. Tieáng oàn k hoân g oå n ñònh coù m öùc cöôøng ñoä aâ m vöô ït quaù 5 dB trong t hôøi gian co ù tieáng oàn. Chi a tieáng oàn k hoân g oå n ñònh ra 3 daïng: • Ti eáng oàn giao ñ oän g: m öùc aâm thanh t hay ñoåik hoâng ngöø ng theo thôøi gian • Ti eáng oàn n gaét quaõng:aâm thanh nga ét quaõng ,k hoâng li eân t uïc • Ti eáng oàn x ung : aâ m th anh va ñaäp keá t ieáp nha u. 2.4.2 Theo phaân boá naêng löôïng ôû caùc giaûi oácta taàn soá : Chia tieáng oàn ra thaø nh tieáng oàn gi aûi ro äng va ø tieáng oàn gi aûi heïp. Tieáng oàn giaûi ro äng :naê ng löôïng aâm phaân boá ñoàng ñieàu ô û caùc gi aûi taàn so á. Tieáng oàn gi aûi heï p (coø n goïi laø ti eán g oà n aâ m saéc) m oät taàn soá aâm tron g aâm pho å coù cöôøng ñoä aâ m cao h ôn caùc taàn soá coøn laïi trong oác ta töø 6 dB trôû leâ n. Tieáng oàn h eïp coù taùc duïng kích t hí ch maïnh hôn t ieáng oà n giaûi roäng. 2.4.3 Theo ñaët tính cuûa nguoàn oàn ta chia ra 4 loaïi: Tieáng oàn c ô h oïc ôû caùc maùy Tieáng oàn va chaï m ô û c aùc quaù trình saû n xuaát: r eøn,daä p,taùn vv … Tieáng oàn k hí ñoäng ôû m aùy bay,quaït gi où,vv … Tieáng noå h oaëc xung kíc h. 2.5 Nguoàn oàn trong ñôøi soáng vaø trong saûn xuaát 2.5.1 Tieáng oàn giao thoâng Caàn phaûi phaân bi eät tieáng oàn gi ao thoân g do m oät xe gaây ra vaø tieáng o à n do moät luoàng xe gaây ra. 2.5.1.1 Tieáng oàn cuûa töøng xe Tieáng oàn cuûa moãi x e coù t heå toång hô ïp töø caùc tíeâng oàn nhö sau: • Tieáng oàn töø ñoä ng c ô v aø do söï rung ñoä ng cuûa caùc boä phaän cuûa xe: Tieáng oàn naøy p huï t huoäc trình ñoä thieát keá vaø co âng n gheä sa ûn xuaát xe. Ñ o än g cô caøng chính xaùc,boä gi aûm soá c cuûa xe c aøng toát t hì tieáng oàn t ruye àn ñeán v oû xe , vaø truyeàn o àn ra ngoa øi caøng nhoû. Trình ñ oä thieát keá vaø coâng ngheä sa ûn xuaát hi eän nay ñaõ ñaû m baû o coù loaï i xe phaùt ra tieáng o àn raát beù. • Tieáng oàn c uûa oáng xaõ khoùi: giaûm t ieáng oàn töø oáng xaõ khoái phaùt ra laø moät vaán ñeà aâ m học ñôn giaûn, noù ñaõ ñöôïc gi aûi quy eát moät caùch hoaøn thieän. Taát nhi eân heä t hoán g t ieâu aâm caøng toát thì giaù thaønh caøng cao, vaø ño øi hoûi c hi phí naêng löôïng nhieàu hô n.Vì vaäy trong thöïc t eá, ñaùng tieác raèng coù moät so á ngö ôøi ñaõ laép oáng xaõ khoùi kh oâng coù tieâu aâm ñ eå ti eát kieä m x aêng daà u vaø ñôõ haïi ma ù y neâ n gaây ra ti eáng oàn raát lôùn treân thaønh pho á. Tröôøng hô ïp ñaëc bieät laø loaïi xe theå t hao ngöôøi ta vaãn ñeå t ieáng oàn qua oáng xa õ khoùi töông ño ái to t ron g ñieàu kieän coù theå ñö ôïc,bôûi vì giaû m tieáng o àn ph uït kho ùi ñoøi hoûi tieâu hao naêng l öôïng xe chaïy nhieàu h ô n . Tuyø theo moãi nöôùc m aø ngöôøi ta quy ñònh möùc oàn oáng xaõ kh oùi bao nhieâu dB thì phaûi phaït quy caûnh,thaä m chí khoâng cho chaïy treân ñöô øng phoá . • Ti eáng oàn do ño ùng cöûa xe: Tieáng oàn do ño ùng cöûa xe gaâ y ra caûm giaùc raát khoù chòu,ñaët bieät laø vaøo giôø ñeâm kh uya, bôûi vì noù laø ti eáng oàn giaùn ñoaïn,n où laøm giaät khi ñang nguû.Coù m oät so á haõng xe ñaõ giaûi quyeá t moät caùch c où hieäu quaû laøm giaûm ti eáng oàn ñoùng cöû a, nhöng raát nhieà u nhaø m aùy saûn xuaát oâtoâ va ãn saûn x uaát ra caùc loaïi xe coù tieáng oàn ñoù ng cöûa raát to.V aán ñeà na øy chæ giaûi quy eát ñöôïc t öø giai ñoaïn thi eát keá vaø baèng caùch chæ c ho pheùp c aùc nhaø maùy ñö ôïc ñaêng kyù saûn xuaát caùc loaïi xe khoâng gaây oàn khi ñoùng cöûa xe. • Ti eáng rít phanh: Ti eán g rít phanh haõm phan h cuõng raát kh où c hò u.N gaø nay ngöôøi ta ra át chuù yù giaûi quyeát vaán ñeà naøy baè ng c aùc dóa haõm hieän ñ aïi,bao goàm caû vieäc laøm gi am t ieáng phanh goõ ñaäp. Caùc chi tieát tinh vi naøy ña õ ñöôïc trieãn l aõm ôû nhieàu nöôùc. 2.5.1.2 Tieáng oàn cuûa moät soá loaïi xe Khoâng pha ûi t aát caû caùc loaïi xe ñieàu gaây ra tieáng oàn nhö n hau.Ñieàu tra thöïc t eá cho keát quaû sa u ñaây: -Xe hoø m t hanh lò ch : 77dB -Xe haønh khaùc h n hoû : 79dB -Xe haønh khaùc h mini : 84dB -Xe t heå thao: 91dB -Xe mo âtoâ 2 xilanh 4 k yø: 94dB -Xe mo âtoâ 1 xilanh 2 k yø: 80dB Ñoä c heân h leäch giöõa möùc oà n cuûa xe ca chôû khaùch nho û vaø xe t heå t haola ø khoân g ít hôn 12dB,noù coù nghóa laø xe theå thao coù tieáng oàn lôùn hôn xe oâtoâ c on khoaûng 12 laàn. Moâtoâ 2 xilanh 4 ky ø saû n sinh ra tieán oàn lô ùn hôn xe oâtoâ co n kh oaûng 30 l aàn,xe moâtoâ 1 xilanh 2 ky ø saûn sinh ra t ieáng oàn t öông töï xe oâto â con. 2.5.1.3 Tieáng oàn töø doøng xe lieân tuïc Ñeå gi aûm nhoû tieáng oà n gi ao thoâng moat caùch toång theå, tröôùc heát laø giaûm tieáng oàn do töøng xe g aây ra, ñoàng thôøi quy hoaïch ñöôøng cuõng coù theå hoã trôï co vieäc gi aûm tieáng oàn giao t hoâ ng.Ñaõ pha ùt hi eän ra ra èn g xe seõ phaùt sinh ra tieáng o àn lôùn nhaát khi chay ôû soá thaáp, n h ö vaäy phaûi gi aûm bôùt soá laàn xe döø ng c haïy vaø khôûi ño äng t hì seõ gi aûm tieáng oàn gi ao thoâng. Caùc ñöôøng vaø nh ñ ai, caùc ñöôøng xuyeâ n vaø caùc ñöôøng cao toác trong thaønh phoá ñeàu phaûi coù bi eän phaùp giaûm ti eáng oàn. Ñoái vôù i caùc loaïi ñöôøng naøy thöôøng xaây töô øng che chaén h oaëc laøm c aùc ñeâ ñaä p nha ân t aïo v aø troàng caùc daõy caây xanh daøy ñaëc ôû ha i bean ñöôø ng ñ eå giaûm tieáng oàn. 2.5.1.4 Tieáng oàn maùy bay Loaïi nguo àn oâ nhieãm t ieáng oàn na øy trong maáy naêm gaàn ñaây taêng l eân nhan h, ñaëc bieät l aø t ieáng oàn g aàn c aùc saân bay q uoác teá. Ti eá ng oà n do maùy b ay phaûn löïc gaây ra vöôït xa loaïi maùy ba y caùnh quaït , ñaëc bieät laø noù coù ñænh cöïc ñaïi raát cao.Tieáng oàn maùy bay phaûn l öïc gaây ra laø do söï xaùo t roän r aát maõnh lieät giöõa hôi phuït phaûn löïc va ø khoân g khí xu ng qu yan h .N où p haùt ra lôùn nha át khi maùy bay c aát caùnh, tieáng oàn treân caû ñoaïn ñöô øng daøi tr ong quaù trình ha ï caùn h thöôøng gaây ra söï k hoù chòu cho con ngöôøi hô n laø t ieáng oà n maïnh sinh ra thôøi gian caát caùnh Maùy bay quaân söï thö ôøng gaây ra sö ï than ph ieàn keâu ca cuûa nhaân daân trong khu vöïc bay, bôûi vì chuùng thöôøng bay ô û ñoä cao thaáp theo yeâu caàu l uyeän taäp quaân söï .Raát khoù giaûi quyeát vaán ñeà naøy, b ôûi vì vaán ñeà baûo veä t oå q uoác, th aäm chí l aø trong thôøi bình, vaãn laø va án ñ eà yeâ u tieân haøn g ñaàu cuûa ñaát nöôùc . -Phöông p haùp giaûm n hoû ti eáng oàn maùy bay: ngöôøi t a coù theå duøng boä phaän tieâu aâm ñeå giaûm tieáng oàn cuûa maùy bay phaûn löïc trong luùc caát caùnh,nhöng noù laïi laøm giaûm söùc ñaå y caát caùnh vaø caøn g taêng chi phí nhieân l ieäu. Sö ï gia taêng chi phí sö û duïng do öùng duïng thieát bò tieâu aâm ñoái vôùi moãi maùy ba y nhö loaïi Boeing 707 maát khoaûng 16500 baûng A nh moãi naêm .Ñoän g cô cuûa maùy bay phaûn l öïc môùi nhaát thöôøng aùp du ïng thieát bò tieâu aâm n eân c où öu ñi eåm giaûm ñ öôïc 12 dB so vô ùi ñoä ng cô cuõ.Co ù theå aùp duïng kó thuaät hieän ñaïi ñeå giaûm t ieáng oà n maùy bay caát c aùnh.V aán ñeà naøy laø ñeà taøi khoa hoïc ñang ñö ôc tieán haønh nghie ân cöùu ôû mo ät soá nöôùc . Moät caùch traùnh taùc duïng xaáu cu ûa tieáng o à n cuûa saân bay laø laøm caùc laù c haén aâm than h ñoái vôùi nhaø ôû, beänh vieän, tröôøng hoïc ôû xun g quan h sa ân ba y. To át nhaát laø chuyeån saân bay ñe án cho ã xa daân cö. -Bom aâ m thanh: Maùy bay phaûn l öïc bay vôùi toác ñoä vöô ït quaù toác ñoä aâm thanh cuûa noù raát to maø ngöôø i ta thöôøng goïi l aø “bom aâm thanh”vaø coù theå nghe thaáy ôû ñoä xa 80k m t ính töø ñieåm phaùt sinh. Maùy bay sieâu aâ m c hôû khaùch bay ôû ñoä cao 12000 m c où theå gaây r a aùp suaát cöïc ñaïi ôû m aët ñaát tôùi 100 N /m2 (127 dB) , noù coù theå gaây ra nguy haïi ñoái vôùi nhaø cöûa, vaø coù theå gaây ra khoù chò u ñoái v ôùi raát n hieàu ngöôøi. Maù y bay s ieâu aâm phaû n löïc coøn gaây caùc taùc haïi khaùc ,nhö phaù hoaïi taàng ozon trong khí quyeån.Tuy maù y bay sieâu aâ m chôû k haùch hieän nay l aø m oät vaán ñeà quan troïng ñoái vô ùi kinh teá cuûa nhi eàu nöôùc, nhö ng töø q uan ñieåm v eà baûo veä moâi tröôø ng thì loaïi maùy bay phaûn löïc naøy gaây taùc haïi xaáu. 2.5.2 Tieáng oàn töø thi coâng xaây döïng Tieáng oàn töø caùc nôi thi coâng xaây döïng noùi ch ung l aø xa áu hôn raát nhi eàu so v ôùi tieáng oàn töø caùc nhaø maùy. T höù nhaát l aø vì ngöôøi t a xaây döïng nh aø cöûa, caàu coáng, ñöôøn g saù ô û khaép n ôi , khoân g t heå ñieàu khieån, quaûn ly ù ñö ôïc.H ai laø vì t hieát bò duøng trong t hi coâng xaây döï n g thöôøng gaây t ieáng oàn l ôùn hôn, nhö l aø: Thieát bò Möùc tieáng oàn ôû ñieå m c aùc h maùy 1 5m Maùy uûi 93dB Maùy khoan ñaù 87dB Maùy ñaäp b eâtoâng 85dB Maùy c öa tay 82 dB Maùy neù n ñieâzen coù voø ng quay roän g 80dB Maùy ñoù ng buùa 1,5 taán 75 dB Maùy t roän b etong chaïy baèng dieâzen 75dB Taêng hoaëc giaûm khoaû ng caùch giöõa ngö ôøi ng he vaø ma ùy gaáp ñoâi t hì s eõ taêng hoaëc giaûm tieáng oàn l aø 6 dB. V í duï möùc oàn ôû 7,5 m caùch maù y uûi, maùy keù o laø 99 dB,c oøn m öùc oàn ôû caùch 30m cuõ ng ño ái vôùi caùc maùy ñ où laø 87 dB. Ñoùng coïc laø moät loaïi gaây t ieáng oà n lôùn tron g thi coâng xaây döïng. Ri eâng p haàn buùa ñaäp ñaõ gaâ y m öùc oà n ôû kh oaûng caùch 1 5m l aø 70dB. Tieáng oàn cuûa töøng thieá t bò gaây ra ô û t ron g kh u xaây döïng coøn ñöôc taê ng leân so vôùi khu troáng traõi, vì noù bo å sun g aâm phaûn xaï cuûa caùc coâng t rì nh laân caän .Coù t he å gi aûm möùc oàn thieát bò xaây döï ng baè ng caùch duøng b oïc gi aûm aâ m ,no ù coù theå giaûm b ôùt tieáng oàn tô ùi 12dB .Duø ng ñieä m cao su hay laø boä ñieä m giaûm aâm coù t heå giaû m tieáng oàn khoaûng 4 – 6 d B. M oät bieän phaù p laøm giaû m tieáng oà n thieát bò xaây döï ng l aø quay töôøng xu ng q uanh cuõn g coù t heå giaû m ñöô ïc 4 – 10 dB. 2.5.3 Tieáng oàn coâng nghieäp Tieáng oàn coâ ng nghieäp ñöôïc sinh ra töø q uaù trình va c haïm ,chaán ño äng hoaëc chuyeån ñoä ng qua laïi do söï ma sa ùt cuûa caùc thieát bò vaø hie än töô ïng chaûy r oái cuûa caùc doøng khoâ ng k hí vaø hôi . Coù theå gi aûm ña ùng ke å tieáng oàn va chaïm vaø chaán ñoäng ba èng caùch ñaët thieát bò treân ñeäm ña øn ho ài. Theâ m v aøo ñoù,coù theå gi aûm t ieáng oàn gi ao ño äng baè ng caùch taêng troïng löôïng m oùng va maùy, hoaëc t hi eát keá caùc boä phaän ma ùy caån thaän ñ eå traùnh ñöôïc sö ï coäng höôûng. Khi c aàn thieát thì coù theå duøng vaät lieäu huùt aâm bao boïc che phuû thieát bò . Tieáng oà n do doøn g khí gaây ra coù theå l oaïi tröø baèng caùch söû du ïng ñö ôøng oán g hôïp lyù, thieát keá vaø laép ñaët chính xaùc caùc mieâng huùt khí vaø mieäng thoåi khí . V í duï: duøng vaät lieäu giaûm aâm bao boäc maët trong buoàn g ñaët maùy vaø caùc ñöôøng o án g thoâng gioù ñeå gi aûm t ieáng oàn taïi ngu oàn oàn co âng nghieä p . Ñeå giaûm tieáng oàn cuûa nhaø maù y ño ái vôùi vuøng daâ n cö xung quanh phaûi c huù yù ngay t öø khaâu t hi eát keá xaây döïng nha ø maùy. Thi eát bò gaây oàn n haát cuûa nhaø maùy caàn ñeå ôû x a khu daâ n cö vaø xa ch oã coâng nhaân laø m vi eäc caàn yeâ n tónh, vì cöôøng ñ oä aâ m than h gi aûm ñi theo tyû leä bì nh phöôn g kh oaûng caùch gi öõa nguoàn aâm ñeán ngöô øi nghe.c aùc maøn chaén – theo caùc danïg coâng trình xaây döïng töôøn g cao vaø caây coái, naè m giöõa nhaø m aùy vaø khu daân cö coù gi aù trò laøm gia ûm tieáng oàn coân g ng hieäp. 2.5.4 Tieáng oàn trong nhaø Coù 2 daïng tieáng o àn t rong nhaø: tieáng o àn k h oâng khí vaø tieáng oàn va chaïm. Tieáng oà n va chaïm(nh ö l aø ti eáng giaøy,guoác ñ i treân saøn nhaø) ñö ôïc phaùt sinh vaø lan truyeàn trong vaät raén v aø chæ coù moät caùch laøm giaûm noù l aø taïo ra caùc “caàu” meà m xoáp gi öõa nôi phaùt sinh tieáng oàn vaø nôi caàn caùch tieáng oàn .V í duï ñieån hình cho vaán ñeà naøy laø s öï truye àn aâ m trong caùc caên hoä khi maø ngö ôøi ôû taàng tre ân ñoùng ñinh treân töôøng hay g oõ treân saø n ,keùo baø n ghe á hoaëc n haûy mu ùa treân saøn. Ti eáng oàn va chaïm naøy coù t he å truye àn qua lôùp sa øn betong coát theù p roài truyeàn qua töôø ng ñeán caùc ph oøng khaùc t rong caùc caên hoä beân caïnh.Tieán g oàn va chaïm thuoäc danï g naøy phaàn lôùn coù t heå ñöôïc loaïi tröø, ne áu sö û d uïng k eát c aáu “saøn noåi”, töùc laø maët saøn khoâng c où l ieân keát cöùng vôùi keát caáu c hò u löïc, nhö laø duøng lôù p ñieä m cao su, ñieäm chaát deû o hay caùc sôïi ñaù ngaên caùch giöõa maëtc saøn hoaøn toaøn “ no åi” thaäm chí c hæ moät chieác ñinh xuyeâ n qua noù xu oáng keát caáu chòu l öïc ñaõ voâ hieäu caùch aâ m t oát cuûa noù. Nguyeân taéc c ô baûn caùch aâm khoâ ng khí(aâ m phaùt sinh trong khoân g khí) laø duøng tr oïng l öôïng .Bieän phaùp na øy coù yù nghóa t höïc teá trong xaây döïn g. Nhö laø thöôøng ngaên giöõa caùc caên hoä ñöôïc laøm ñaët chaén ñeå ñaûm baûo giaû m nhoû aâm truyeàn q ua. Tieáng o àn k hoân gg khí töø beân n goaøi truyeàn v aøo nhaø h uû ye áu laø t ruyeàn q ua caùc loã troáng ô û t öôøng raát í t, ñi eàu naø y heát sö ùc chuù yù. Cöûa ñôn m oät l ôùp kí nh coù khaû naêng caùch aâm khoaûn g 15 -18 dB .Neáu t aêng lean 2 laàn kính thì caù ch aâm ñöôïc 18 -21 d B.Cöûa keùp baè ng 2 lôùp kính na ëng,xung quanh caùnh cöûa coù boïc vaät lieäu huùt aâm thì coù khaû naên g caùch aâm c öûa leân tôùi 40 dB . Caùc phoøng l aø m vieäc h ieän ñaïi ñöôïc trang trí noäi thaát phuø hô ïp, coù t raûi thaûm xung q uanh t öôøn g vaø l aøm re øm cöûa,ñaët caây caûnh trong p hoøn g,vv … kh oâng nhöõn g gaây caûm giaùc deã chòu khi laøm vieäc, maø coøn coù taùc duïng giaûm ti eáng oàn,taïo neân yeâ n tó nh trong pho øng. 2.6 Söï lan truyeàn aâm trong nhaø vaø phöông thöùc lan truyeàn tieáng oàn 2.6.1 Phöông thöùc lan truyeàn tieáng oàn Vôùi phöông t hö ùc l an truyeàn tieáng oàn khaùc nh au ta seõ coù phöông phaùp choáng oàn khaùc nhau. Tro ng kó th uaät choáng o àn, thöôøng g aëp 2 ph öông th öùc lan truyeà n t ieáng oà n: • Khoâng khí lan truyeàn tieáng oàn goïi taét laø tieáng oàn khí ñoäng, coù 2 tröôøng h ôïp xaûy ra: -Soùng a âm tr öïc t ieáp lan truyeà n trong m oâi tröôøng khoâng khí( hay goïi l aø lan truyeàn aâ m tröïc t ieáp) thí duï nhö soùng aâm lan truyeàn ôû ngoaøi trôøi quang hoaëc lan truyeàn töø phoø ng naøy sang phoøng ki a qua khe hô û cuûa keát caáu bao che:töôøng,traàn… -Dao ñoä ng lan tru yeàn t ieáng oà n(goïi laø dao ñoäng t ruye àn aâ m) soùn g aâm l an truyeàn tr ong khoâ ng kh í, khi tôùi keát caáu ngaên caùch gaây ra tre ân bôø m aët keát caáu 1 aùp löïc cöôõn g bö ùc keát caáu dao ño äng theo t aàn so á cuûa soù ng aâ m vaø böù c xaï dao ñoäng naøy ôû phía beâ n ki a cuûa keát caáu, k eát quaû laø so áng aâm xuy eân qua keát c aáu vaø tieáp t uïc lan truyeàn. • Va chaïm lan truyeàn tieáng oà n(t ieáng oàn va ch aïm) laø tieáng oán do vaät raén tröïc tieáp va chaïm vôùi nhau hoaëc maùy m oùc rung ñ oäng treâ n caáu ki eän cuûa nhaø gaây ra:tieáng rung ñoäng tr o ng 1 ph oøng qua n eàn(saø n) truyeà n sang phoø ng keá caän. 2.6.2 Söï lan truyeàn aâm trong nhaø 2.6.2.1.Tieáng oàn khoâng khí: Hình.2.8. sô ñoà lan truyeàn tieáng oàn khí ñoäng. Nghieân c öùu sö ï lan truyeàn tieáng oàn khoâng khí töø phoøng 1(pho øng coù nguoâ n oàn) sang phoøn g 2(p hoøng caàn caùch aâm). Tieáng o àn xaâ m nhaäp vaø o phoøng 2 coù t heå theo caùc c on ñöôøn g sau: • Soùng aâ m tru yeàn tröïc ti eáp qua caùc khe hôû, c aùc moái no ái khoâng kín ,c aùc cöûa soå ,cöûa ñi môû thoâ ng giöõa 2 phoø ng. T rong ki eåu truùc thoaùng hô û, tieáng oàn co 1theå töø pho øng 1 qua c aùc cöûa mô û thaá m n haäp vaûo p hoøn g 2 trong cuø ng 1 t aàng hoaëc khaùc taàng.N aêng löôïng cuûa caùc ñöôø ng t ruyeàn aâm tröïc ti eáp th eo daï ng soù ng 1 raát lôùn laøm c ho m öùc oà n ôû phoø ng 2 t aên g cao ñaùng ke å. • Soùng aâm 2 töø nguo àn aâm ñaäp vaøo ke át caáu phaân c aùc h 2 phoøng.Döôùi taùc duïng cuûa aùp suaát aâm, keát c aáu naøy seõ bò da o ño äng cöôõng b öùc vaø t rô û thaø nh ngu oán aâm m ôùi böùc xaï ti eáng oàn vaøo phoø ng caùch aâm.Ñöôø ng truye àn aâ m n aøy cuõng laø ñöôøn g truye àn aâ m tröïc t ieáp. • Caùc soùng aâ m 3,4 truyeà n theo danïg so ùng doïc vaø soù ng ngang theo caùc keát caáu nhaø,1 phaàn böùc xaï vaø o pho øng 2,1 phaàn t ieáp tuïc lan truyeàn xa h ôn vaøo caùc phoøn g khaùc trong nhaø . Ñ öôøng truyeàn aâm naø y laø ñöôøng tru yeà n giaùn tieáp va ø naêng löô ïng tieán g o àn c uûa chuùn g kh oân g lôùn. Tieáng oàn lan truye àn t heo da ïng naøy thöôøng goïi laø tieáng oàn k eát caáu vaø ñöôï c xöû lyù baèng giaûi phaù p caáu taïo kieán truùc. 2.6.2.2.Tieáng oàn va chaïm. Hình 2.9 .söï lan truyeàn va cham trong nhaø Khaùc vôùi tieáng oàn khí ñoäng, tieáng oàn va chaï m laø sö ï va ñaäp c uûa caù c vaät t heà vaø keát caáu. Taïi vò t rí va chaïm c où 1 löôï ng ñoän g naêng raát lôùn truyeàn vaøo keát caáu. Naêng löôïn g naø y k hoâng phaân boá treâ n toaøn b oä ke át caáu ma ø taäp trun g treân 1 dieän tí ch nhoû,coù trò so á l ôùn hôn ra át nhieàu so vôùi ti eáng oàn khoâ ng k h í, lan truyeàn maïnh, xa theo keát caáu nhaø neáu c huùn g lieân ke á t c öùng vôùi saøn. Hí nh b m oâ taû minh h o aï tieáng oà n va chaï m tre â n sa øn b etoâng coát theùp cuûa 1 caên hoä, lan t ruye àn ñ eán caùc caên hoä kha ùc trong cuøn g ngoâi n haø. Vi eäc ñaùnh gi aù c aùc h aâ m va chaïm kh oâng theå tieán haønh nhö ñoái v ôùi c aùc h aâm khoân g khí t hoâng qua cheânh l eäc h möùc oà n hoaë c khaû naêng caùch aâm maø phaûi tröïc tieáp ño mö ùc oàn va c haï m döô ùi saø n khi treâ n saø n xaûy ra va chaïm. 2.7 .Nhöõng yeâu caàu veà caùch aâm Nhöõng yeâu caàu cuûa vaä t caùch aâm c aàn phaûi ñaït ñöôïc laø giaûm ñöôïc tieá ng oàn taïi nôi l aøm vi eäc t ôùi möùc c ho phe ùp t he o taát caû c aùc daõi oáct a maø ngö ôøi t a thöôøng laáy trò soá t run g bình cuûa moãi oâct ave laø 63, 125, 2 50, 500, 1000, 2 000, 4000, 800 0H ez. Yeâu caàu naøy da ãn ñe án t rò soá c aùc h aâm Rti ñöôïc tính toaùn rieâng bieät c ho t öøng bo ä phaä n cuûa caáu truùc caùch aâm nhö:t öôøng,traà n, caùc cöûa ñi, cöûa so å. Khi tieáng oàn lan truye àn vôùi nguoàn oàn ñeå h ôû t rong phoøn g: Rti = Lp – Lc -10. lg(Bm /Bo) + 10.lg(Si / So) – 15.lg(ri /ro) + 10.lg.m-5 Vôùi : • Rti laø ñoä caùch aâm yeâ u caàu cho daïng thöù I cuûa caáu truùc caùch aâm töông öù ng vôùi daûi 1 oc tave(dB ) • Si laø dieän tí ch thöù I cuûa caáu truùc caùch aâm(m2 ) • Lc laø m öùc ño ä cho phe ù p cuûa aùp aâ m töôn g öùn g vôùi daûi oct ave taò ñ ieåm caàn tính t oaùn(dB) • Lp möùc aùp a âm cuûa ngu oàn oà n(dB ) • Bm laø haèng soá caùch aâm cuûa nhaø hoaëc keát caáu( m2) • Bo haèng s oá caùch aâm dieän tích t höù I • So dieän tích toaøn boä caáu truùc xaây d öïng (m2 ) • ro khoaûng caùch t öø n gu oàn oà n ñeán ke át caáu xaây döïng • ri khoaûng caùch töø n gu oàn oà n thöù I ñeá n keát caáu xaây d öïng • m soá lôù p vaät li eäu caùch aâm. Caùc caáu truùc nhaø cöûa raát ña daïng nhöng ve à m aët aâm hoïc coù theå chia chuùng laøm 2 daïng cô baû n: • K eát caáu 1 lôùp (bao goà m caû keát caáu nhieàu lôù p nh öng coù lieân keát cöù ng v ôùi nhau treân suoát b ôø maë t cuûa chuùng), khi chò u taùc ñoäng cuûa soùng aâ m,ke át caáu phaûn ö ùng n hö 1 khoái ñoàng nhaát • K eát c aáu nhieàu lôùp,giöõ a chuùng laø khe khoân g khí hoaëc 1 vaøi lôùp vaät li eäu khuùc aâm . Khi chòu taùc ñoäng cuûa soá ng aâ m,moãi lôùp c où ph aûn öùn g khaùc nhau. Soùng aâ m l aø soùn g aùp suaát, khi ñaäp vaø o keát caáu se õ tieáp t uïc lan truyeàn trong chuùng dö ôùi daïn g soùn g doïc vaø soù ng nga ng. Ñ oái vôùi caùc”taám mo ûng” nhö: töôøng, saøn , vaùch,… , thì so ùng u oán môùi l aø ñöôøn g truyeàn aâm chu û ye áu gi öõa 2 phoøn g . Caùc yeáu t oá a ûnh höôûn g ñeán c haát löôïng caùch aâm cuûa ke át c aáu laø: • Caùc kí ch thöôùc hình h oïc( chieàu roä ng, chieàu daøy, chieàu da øi). • Lieân keát cuûa keát caáu v ôùi xung quanh. • Khoái löôïng( kg/m2) vaø ñoä cöùng keát caáu. • Noäi maát maùt cuûa vaät lieäu gaâ y ra bôûi ñoä nhôùt va ø no äi ma saùt caùc nguyeân töû cuûa vaät li eäu khi bieán daïng.Ñ öôïc ñ aët tröng baèn g he ä soá m aát maùt η vaø noù chæ phuï th u oäc vaøo baû n c haát cuûa v aät li eäu. 2.7.1 Keát caáu moät lôùp ñoàng chaát. Ñaây laø tröôø ng h ôïp ñô n giaûn nhaát maø cuõng laø phoå bieán nhaát trong keát c aáu nhaø c öûa. Caùc töôøng, vaùch, s aø n nhaø coù the å k haûo saùt nhö 1 taá m moûn g coù kích thöôùc h öõu haïn vaø l ieân keát chu vi, c hòu taùc ñoäng cuûa soùng aâ m vaø bò dao ñoäng uo án cöôõng böùc ñeå t rô û thaønh 1 ng uoàn aâm thö ù caáp, böùc xaï aâ m sang p hoøng beân c aïnh. Caùc nghieân cöù u lyù thuyeát vaø thöïc ng hieäm tr uyeàn a âm qua keát caáu cho thaáy coù t he å chi a toaøn boä taàn so á khaûo saùt caùch aâm t haøn h 3 phaïm vi chòu aûnh h öôûng khaùc nhau cuûa caùc yeáu toá ñaõ n eâu. Hình 2.10. Ba phaïm vi laøm vieäc caùch aâm cuûa keát caáu Ôû phaï m vi t aàn s oá thö ù I, khaû naên g caùch aâm cuûa keát caáu phuï thuoäc ñoä cöù ng cuûa noù vaø t höô øng xaûy ra hieän töô ïng coäng hö ôûng. Tuy nhieân vô ùi caùc keát c aáu coù di eân tích l ôùn hôn 10m2, caùc taàn so á coän g hö ôûng naøy thöô øng ôû vuøn g coù t aàn soá thaá p (< 50H z). Ôû phaï m vi t aàn so á thöù II, kha û naêng caùch aâ m cuûa keát caáu p huï thu oäc khoái löôï ng cuûa noù vaø keát c aáu coù theå khaûo saùt nhö nhieàu kh oái löôïng rieâng l eû da o ñoäng ñ oäc laäp. ÔÛ phaïm vi naøy ,khaû naê ng caùch aâm cuûa keát caáu tuaân theo quy l uaät goïi laø ñònh luaät khoái löôïng tron g caùch aâm. Tron g pha ïm vi t höù III, ôû caùc t aàn soá cao, ñònh luaät khoái löôïn g khoâng coøn hieäu löïc va ø khaû naêng caùch aâm chòu aûnh höôûn g cuûa 1 hieän töôïng coäng hö ôûn g ñoäc ñaùo goïi laø hi eän t öôïn g truøn g soùn g,giaûm ñaùn g keå khaû naên g caùch aâm cuûa noù. Sau phaïm vi naøy khaû naêng caùch aâm laïi taêng daàn phuï thuoäc vaøo khoái l öôïng vaø noäi maát maùt cuûa vaät lieäu. 2.7.2 Ñònh luaät khoái löôïng trong caùch aâm Khi soùng aâ m t ôùi keát caáu khuye ách taùn, khaû naêng caùch aâm cuûa noù coù theå xaùc ñò nh theo coâng thöùc : R = 10lg 2 )(1 ορ pi C m ∫ + -5 Vôùi m: khoái löôï ng ke át c aáu( kg/m2). ∫ : taàn soá aâm ( Hz). Cο : vaän t oác aâm tro ng khoâng k hí(m/ s). R: khaû naê mg caùch aâm ( dB) Khi l aáy ορC =410kg/ m2.s vaø boû qua giaù t rò 1,ta coù: R= 20.lg m.f -47,5 (d B) ( *) Xeùt tröôøng h ôïp thöïc t eá keát caáu coù kíc h t höôù c höõu haïn vaø l ieân keát theo chu vi,khaû naêng caùch aâm bò gi aûm nhieà u hôn coâ ng th öùc(*) do c aùc ñö ôøng t ruyeà n aâm gian tieáp.Khi ñoù khaû naêng caùch aâm ñö ôïc xaùc ñò nh theo coâng t höùc: R= 20.lg m.f – 54 (dB) Ñaây laø coâng thöùc cu ûa ñònh luaät kh oái löôïn g t rong caùch aâ m.Nh ö vaä y, theo ñònh luaät khoái l öôïn g ta thaáy: • Khoái l öôïng keát caáu taê ng leân 2 laàn (taêng moãi octave) khaû naê ng caùch aâm taêng leân 6 dB. • Khi taàn soá taên g leân 2 l aàn (taêng moãi oc tave)k haû naêng c aùc h aâm taêng leân 6 dB Ñaây laø quy luaät taàn soá trong caùch aâm.T uy n hi eân töø thöïc nghi eä m M EIS SER nhaän t haáy khaû naên g caùch aâm t ro ng thöïc teá chæ taêng theâm 4 d B moãi khi kho ái löôïng taêng gaáp ñoâi vaø cuõng taêng theâ m 4 dB k hi taàn soá taên g len 2 l aàn . 2.7.3 Hieän töôïng truøng soùng Hi eän t öôïng truøng soùng laøm giaûm ñaùn g k eå k h aû