Chuyên đề Bạo lực gia đình – Thực trạng và Giải pháp khoa học

iên c u khoa h c xã h i và nhân văn. Các nghiên c uượ ầ ứ ọ ộ ứ khoa h c cho th y BLGĐ x y ra khá ph bi n, h u nh đâu cùng có, t xã h i ph ng Tâyọ ấ ả ổ ế ầ ư ở ừ ộ ươ đ n xã h i ph ng Đông, t thành th đ n nông thôn, t nhóm có trình đ văn hóa th p đ nế ộ ươ ừ ị ế ừ ộ ấ ế nhóm có trình đ văn hóa cao, t nhóm không có vi c làm đ n nhóm có vi c làm n đ nh. Cóộ ừ ệ ế ệ ổ ị th nói BLGĐ đã tr thành m t v n đ xã h i nghiêm tr ng, ph bi n và có tính toàn c u.ể ở ộ ấ ề ộ ọ ổ ế ầ BLGĐ, cho dù di n ra d i b t c hình th c nào, thì h u qu c a nó cũng h t s c tr mễ ướ ấ ứ ứ ậ ả ủ ế ứ ầ tr ng. N n nhân c a BLGĐ ph i ch u đ ng t b nh c m , b kh ng ho ng v tâm lý kéo dài,ọ ạ ủ ả ị ự ừ ị ụ ạ ị ủ ả ề t n th ng tinh th n, nh h ng đ n s c kho , đ n b th ng t t, th m chí thi t h i đ n tínổ ươ ầ ả ưở ế ứ ẻ ế ị ươ ậ ậ ệ ạ ế m ng, tài s n. Nhi u tr em trong các gia đình có b o l c ph i ch u thi t thòi: nhi u em ph iạ ả ề ẻ ạ ự ả ị ệ ề ả s ng xa cha ho c m , ho c c hai, các em ph i b h c, lang thang, r i vào t n n xã h i, viố ặ ẹ ặ ả ả ỏ ọ ơ ệ ạ ộ ph m pháp lu t. BLGD phá h y n n t ng c a gia đình. Các nhà nghiên c u đ u th ng nh tạ ậ ủ ề ả ủ ứ ề ố ấ cho BLGĐ là m t trong nh ng hi n t ng đáng lo ng i nh t c a tình tr ng kh ng ho ng giaộ ữ ệ ượ ạ ấ ủ ạ ủ ả đình hi n nay.ệ BLGĐ là m t trong nh ng hành vi vi ph m pháp lu t c n đ c lo i tr , nh t là trong xã h iộ ữ ạ ậ ầ ượ ạ ừ ấ ộ hi n đ i văn minh. Đ ngăn ch n, đ y lùi hành vi BLGĐ, đòi h i ph i có nh ng nghiên c uệ ạ ể ặ ẩ ỏ ả ữ ứ toàn di n, sâu s c làm c s khoa h c cho các c p, các ngành, các t ch c, cá nhân và t ngệ ắ ơ ở ọ ấ ổ ứ ừ gia đình đ a ra nh ng gi i pháp tích c c phòng ch ng có hi u qu BLGĐ, ti n t i xóa bư ữ ả ự ố ệ ả ế ớ ỏ hoàn toàn hi n t ng nghiêm tr ng này.ệ ượ ọ 2. Hi n tr ng v n đ b o l c gia đìnhệ ạ ấ ề ạ ự 2.1. Khái ni m b o l c gia đìnhệ ạ ự Hi n có nhi u cách đ nh nghĩa khác nhau v b o l c gia đình. Tuy nhiên m t đ nh nghĩa cóệ ề ị ề ạ ự ộ ị tính pháp lý v BLGĐ l i ch a đ c ban hành. BLGĐ thông th ng đ c hi u là s ng xề ạ ư ượ ườ ượ ể ự ứ ử b ng vũ l c ho c không b ng vũ l c do nh ng ng i trong gia đình th c hi n ch ng l iằ ự ặ ằ ự ữ ườ ự ệ ố ạ nh ng ng i khác cùng trong gia đình đó.ữ ườ B lu t c a Bang Georgiaộ ậ ủ 1 (M ) s 19-13-1 đ nh nghĩa b o l c trong gia đình là m t s hànhỹ ố ị ạ ự ộ ố vi t i ph m th c hi n gi a nh ng ng i có quan h v i nhau. Các hình th c t i ph m baoộ ạ ự ệ ữ ữ ườ ệ ớ ứ ộ ạ g m hành hung, do n t, rình r p, phá ho i tài s n mang tính t i ph m, câu thúc b t h pồ ạ ạ ậ ạ ả ộ ạ ấ ợ pháp, xâm nh p mang tính t i ph m, và b t c t i hình s nào khác. Các hành vi di n ra gi aậ ộ ạ ấ ứ ộ ự ễ ữ nh ng con ng i có liên h v i nhau nh v ch ng trong hi n t i hay quá kh , là cha mữ ườ ệ ớ ư ợ ồ ệ ạ ứ ẹ chung c a cùng m t đ a tr , cha m và con cái, cha m k và con k ho c ngay c nh ngủ ộ ứ ẻ ẹ ẹ ế ế ặ ả ữ ng i ngoài hi n đang ho c đã s ng chung trong m t gia đình.ườ ệ ặ ố ộ 1 Bang Georgia c a Mủ ỹ Đ nh nghĩa BLGĐ ị c a Liên h p qu c thông qua năm 1993 đ c ủ ợ ố ượ các t ch c cũng nh nhàổ ứ ư khoa h c trên th gi i ch p nh n r ng rãi. ọ ế ớ ấ ậ ộ Theo đó, BLGĐ là b t kỳ hành đ ng b o l c nàoấ ộ ạ ự d n đ n ho c có th d n đ n nh ng t n th t v thân th , tâm lý hay tình d c hay nh ng đauẫ ế ặ ể ẫ ế ữ ổ ấ ề ể ụ ữ kh c a ng i trong gia đình, bao g m c s đe d a có nh ng hành đ ng nh v y, vi cổ ủ ườ ồ ả ự ọ ữ ộ ư ậ ệ c ng b c hay t c đo t s t doưỡ ứ ướ ạ ự ự 2. 2.2. Các lo i hình b o l c gia đìnhạ ạ ự Phân lo i các lo i hình BLGĐ là m t v n đ ph c t p, tuy nhiên l i là h t s c quan tr ngạ ạ ộ ấ ề ứ ạ ạ ế ứ ọ b i nó cho phép mô t đa di n th c tr ng v n đ đ tìm ra ph ng cách h u hi u cho phépở ả ệ ự ạ ấ ề ể ươ ữ ệ kh c ph c th c tr ng v n đ . D a theo k t qu các nghiên c u v th c tr ng BLGĐ có thắ ụ ự ạ ấ ề ự ế ả ứ ề ự ạ ể nói đ n các lo i hình c b n sau c a BLGĐ.ế ạ ơ ả ủ Theo ph ng cách ng xươ ứ ử - có s d ng vũ l c hay không b ng vũ l c có th phân BLGĐử ụ ự ằ ự ể thành hai lo i hình chính: b o l c th ch t và b o l c tinh th n. ạ ạ ự ể ấ ạ ự ầ - B o l c th ch tạ ự ể ấ là lo i hình b o l c có s d ng vũ l c, tác đ ng tr c ti p lên thân thạ ạ ự ử ụ ự ộ ự ế ể n n nhân nh đánh đ p; nh c hình; t c đo t tuỳ ti n v ti n c a, tài s n; c ng b cạ ư ậ ụ ướ ạ ệ ề ề ủ ả ưỡ ứ tình d c; …ụ - B o l c tinh th nạ ự ầ là lo i hình b o l c không s d ng vũ l c, tác đ ng lên tinh th n c aạ ạ ự ử ụ ự ộ ầ ủ n n nhân nh chì tri t, l m đi u, m ng ch i, lăng m , t thái đ l nh lùng, không quanạ ư ế ắ ề ắ ử ạ ỏ ộ ạ tâm, b r i, không nói chuy n, … Trong lo i hình b o l c này đáng chú ý là lo i b oỏ ơ ệ ạ ạ ự ạ ạ hành ngôn ng .ữ Theo quan h c a các đ i t ng BLGĐệ ủ ố ượ có th phân chia thành m t s lo i hình BLGD: b oể ộ ố ạ ạ l c gi a v ch ng v i nhau (b o hành hôn nhân); b o l c gi a các thành viên l n tu i; b oự ữ ợ ồ ớ ạ ạ ự ữ ớ ổ ạ l c c a ng i l n đ i v i tr em; b o l c ng c – ng i nh tu i v i ng i l n tu i h n.ự ủ ườ ớ ố ớ ẻ ạ ự ượ ườ ỏ ổ ớ ườ ớ ổ ơ - B o l c gi a v ch ng v i nhau (b o hành hôn nhân) là lo i BLGĐ ph bi n,ạ ự ữ ợ ồ ớ ạ ạ ổ ế đ cượ nhi u nhà nghiên c u quan tâm. Trong lo i hình BLGĐ này ng i ta phân bi t m t sề ứ ạ ườ ệ ộ ố hình th c chínhứ 3: c ng b c thân th ; c ng b c tình d c; c ng b c tâm lý, tình c m;ưỡ ứ ể ưỡ ứ ụ ưỡ ứ ả c ng b c v xã h i; c ng b c tài chính.ưỡ ứ ề ộ ưỡ ứ C ng b c thân th :ưỡ ứ ể th ng c ng chân, h c ng tay nh m gây th ng tích cho n n nhân nhượ ẳ ạ ẳ ằ ươ ạ ư đ m, đ p, xô đ y, tát, n m tóc kéo lê, v n c tay, làm gãy x ng, đâm b ng dao; h n ch cácấ ạ ẩ ắ ặ ổ ươ ằ ạ ế nhu c u thi t y u (ăn, u ng, ng ) b ng cách ầ ế ế ố ủ ằ gi u d c ph m, th c ph m, n c u ng; pháấ ượ ẩ ự ẩ ướ ố r i không cho ng ho c ép dùng r u, c n sa ma túy; b r i n i đ ng v ng v nguy hi m.ố ủ ặ ượ ầ ỏ ơ ơ ườ ắ ẻ ể C ng b c tình d c:ưỡ ứ ụ ép b n đ i làm tình và xem hình nh khiêu dâm; épạ ờ ả "chăn g i"ố sau khi đánh đ p; c tình dày vò b ph n sinh d c, không cho dùng thu c ng a thai, làm tình h uậ ố ộ ậ ụ ố ừ ậ môn; c ng hi p khi b n đ i ng , đau m; coi ng i ph i ng u nh m t th đ ch i, chêưỡ ế ạ ờ ủ ố ườ ố ẫ ư ộ ứ ồ ơ bai cách làm tình... C ng b c tâm lý, tình c m:ưỡ ứ ả b t b n đ i s ng trong b u không khí s hãi; kh ng b n nắ ạ ờ ố ầ ợ ủ ố ạ nhân đ n ho ng lo n tâm th n nh nh c m tr c công chúng; dùng l i l ch trích quá đángế ả ạ ầ ư ụ ạ ướ ờ ẽ ỉ (so sánh v i v , ch ng ng i khác b ng nh ng l i l m t sát, g i ng i ph i ng u là “v ,ớ ợ ồ ườ ằ ữ ờ ẽ ạ ọ ườ ố ẫ ợ ch ng t i”, “m , cha t i”…); dùng l i đ ng m t h a h n cho hy v ng r i nu t l i; liên t cồ ồ ẹ ồ ờ ườ ậ ứ ẹ ọ ồ ố ờ ụ 2 United nations, 1995 3 Vi n nghiên c u Gia đình & Gi i, Vi n KH-XH VNệ ứ ớ ệ 2 truy h i, nói n ng l i đ h nhân ph m; làm m t t tr ng, k l i m t cách di u c t nh ngỏ ặ ờ ể ạ ẩ ấ ự ọ ể ạ ộ ễ ợ ữ v tình ái riêng t .ụ ư C ng b c v xã h i:ưỡ ứ ề ộ c t đ t m i quan h gi a v (ch ng) và ng i thân trong gia đình, v iắ ứ ố ệ ữ ợ ồ ườ ớ b n bè thân h u, đe do h ; cô l p b n đ i b ng nh t trong nhà, c t đi n tho i, không cho điạ ữ ạ ọ ậ ạ ờ ằ ố ắ ệ ạ đâu và giao ti p v i b t c ai.ế ớ ấ ứ C ng b c tài chính:ưỡ ứ bao vây kinh t ; ki m soát ti n b c; b t b n đ i l thu c v ti n nong,ế ể ề ạ ắ ạ ờ ệ ộ ề ề không cho gi ti n và đi làm, b t ph i h i xin ti n và ch ng minh m i mua s m chi tiêu l nữ ề ắ ả ỏ ề ứ ọ ắ ớ nh .ỏ - B o l c gi a các thành viên l n tu iạ ự ữ ớ ổ trong gia đình là lo i b o l c gi a anh ch em, mạ ạ ự ữ ị ẹ ch ng nàng dâu, em ch ng ch dâu, …ồ ồ ị - B o l c c a ng i l n đ i v i tr emạ ự ủ ườ ớ ố ớ ẻ là lo i b o l c c a cha m đ i v i con cái, ông bàạ ạ ự ủ ẹ ố ớ v i cháu; anh ch đ i v i em.ớ ị ố ớ - B o l c ng cạ ự ượ – ng i nh tu i v i ng i l n tu i h n: con cái b o l c cha m , cháuườ ỏ ổ ớ ườ ớ ổ ơ ạ ự ẹ ng c đãi ông bà, em hành h anh ch , …ượ ạ ị Phân lo i theo gi iạ ớ là cách ti p c n th ng g p trong các nghiên c u v BLGĐ. Theo cáchế ậ ườ ặ ứ ề này ng i ta nói đ n n n b o hành ph n trong gia đình, và ít th ng xuyên h n, n n b oườ ế ạ ạ ụ ữ ườ ơ ạ ạ hành ng c – ph n b o hành nam gi i. Trong m i ti u lo i này l i có th th y s có m tượ ụ ữ ạ ớ ỗ ể ạ ạ ể ấ ự ặ các lo i hình BLGĐ đã nói trên.ạ ở 2.3. Tình tr ng b o l c gia đình trên th gi i và Vi t namạ ạ ự ế ớ ở ệ Trên th gi iế ớ B o l c gia đình, đ c bi t là b o l c ch ng l i ph n đang x y ra kh p n i trên th gi iạ ự ặ ệ ạ ự ố ạ ụ ữ ả ở ắ ơ ế ớ v i nhi u d ng th c tinh vi không phân bi t dân t c, màu da, t ng l p, l a tu i, trình đ vănớ ề ạ ứ ệ ộ ầ ớ ứ ổ ộ hóa, đ a v xã h i. Ngay nh ng n c đ c coi là phát tri n và văn minh châu Âu, châu Mị ị ộ ở ữ ướ ượ ể ở ỹ v n có không ít ng i ph i ch u đ ng n n này. ẫ ườ ả ị ự ạ Theo s li u đi u tra năm 2001, h n 1/2 tri u ph n M (588.490 ph n ) ch t do BLGĐố ệ ề ơ ệ ụ ữ ỹ ụ ữ ế b i ng i ch ng c a h . Có kho ng 85% n n nhân c a b o l c gia đình (n = 588.490) là n ,ở ườ ồ ủ ọ ả ạ ủ ạ ự ữ ch có x p x 15% (n = 103.220) n n nhân là nam. Trong năm 2001, b o l c gây t i nghiêmỉ ấ ỉ ạ ạ ự ộ tr ng c a ch ng đ i v i v tăng 20%, s v b o l c c a v đ i v i ch ng tăng 3% trongọ ủ ồ ố ớ ợ ố ụ ạ ự ủ ợ ố ớ ồ t ng s nh ng v nghiêm tr ng đ i v i đàn ông. Trung bình m i ngày có h n 3 ph n bổ ố ữ ụ ọ ố ớ ỗ ơ ụ ữ ị gi t b i ng i ch ng ho c b n trai c a h . Năm 2000, có 1.247 ph n b gi t b i ch ngế ở ườ ồ ặ ạ ủ ọ ụ ữ ị ế ở ồ mình4. Pháp, đi u tra m i đây cũng cho th y t l ph n b ch ng ng c đãi là 2,5% t c làỞ ề ớ ấ ỷ ệ ụ ữ ị ồ ượ ứ kho ng 1,5 tri u ng i. Theo “Liên đoàn đoàn k t ph n qu c gia Pháp” nh n đ nh: “Chả ệ ườ ế ụ ữ ố ậ ị ỉ riêng t i Paris, kinh đô ánh sáng c a văn minh nhân lo i, 60 ph n b ch ng hay ng i tìnhạ ủ ạ ụ ữ ị ồ ườ đánh gi t m i năm”. Trên c n c Pháp có 450 ph n ch t do b o hành th xác hay b oế ỗ ả ướ ụ ữ ế ạ ể ạ hành tinh th n trong gia đình.ầ Trong tài li u đ c công b t i H i ngh châu Âu l n th nh t v Phòng ch ng th ng tíchệ ượ ố ạ ộ ị ầ ứ ấ ề ố ươ và Nâng cao an toàn, t i Viên, Áo t ngày 25 đ n 27 tháng 6 năm 2006 cũng đ a ra nh ng sạ ừ ế ư ữ ố 4 Family Violence Prevention Fund, 2004 (trích theo Thân Trung Dũng: B o l c gia đình – v n đ xã h i nghiêmạ ự ấ ề ộ tr ng và ph bi n, VNAD, ngày 25/6/2007)ọ ổ ế 3 li u đáng quan tâm v n n BLGĐ - b o l c gi a các đôi l a chi m 40-70% các v án m ngệ ề ạ ạ ự ữ ứ ế ụ ạ ph n ; c 4 ph n thì có 1 ng i (t l này nam là 1 trên 20) đã t ng b b o l c tìnhở ụ ữ ứ ụ ữ ườ ỷ ệ ở ừ ị ạ ự d c trong cu c đ i; 4-6% ng i già s ng trong gia đình đã t ng b đ i x t .ụ ộ ờ ườ ố ừ ị ố ử ệ Các s li u cho th y BLGĐ th c s là m t v n đ có tính toàn c u và đòi h i m t cách ti pố ệ ấ ự ự ộ ấ ề ầ ỏ ộ ế c n đa ngành đ gi i quy t tri t đ .ậ ể ả ế ệ ể Vi t NamỞ ệ Vi t Nam, cho đ n th i đi m hi n t i ch a có các cu c kh o sát trên toàn qu c v tìnhỞ ệ ế ờ ể ệ ạ ư ộ ả ố ề tr ng BLGĐ. Tuy nhiên, các s li u th ng kê c a m t s ban ngành liên quan và k t qu c aạ ố ệ ố ủ ộ ố ế ả ủ các nghiên c u đi m cũng cho phép phác h a b c tranh chung c a v n đ BLGĐ.ứ ể ọ ứ ủ ấ ề Theo báo cáo c a Vi n khoa h c xét x (Toà án nhân dân t i cao) t i 42 t nh trong 5 nămủ ệ ọ ử ố ạ ỉ (2000-2005), các t nh đã xét x 10.608 v án hôn nhân và gia đình, trong đó 42% v án ly hônỉ ử ụ ụ có nguyên nhân t b o l c gia đình. Tình tr ng b o l c gia đình nh ng năm g n đây đangừ ạ ự ạ ạ ự ữ ầ di n ra v i tính ch t ngày càng nghiêm tr ng, đ i t ng vi ph m cùng s n n nhân gia tăng ễ ớ ấ ọ ố ượ ạ ố ạ ở kh p các vùng, mi n trong c n c. Do nhi u nguyên nhân nh y c m, công tác phòng ch ngắ ề ả ướ ề ạ ả ố BLGĐ đang g p nhi u tr ng i. ặ ề ở ạ Cũng theo báo cáo c a Tòa án Nhân dân t i cao, t ngày 1- 1-2000 đ n ngày 31-12-2005 cácủ ố ừ ế tòa án đ a ph ng trong c n c đã th lý và gi i quy t s th m 352.047 v vi c v lĩnh v cị ươ ả ướ ụ ả ế ơ ẩ ụ ệ ề ự hôn nhân gia đình. Trong đó có t i 39.730 v ly hôn do b o l c gia đình chi m t i 53,1% t ngớ ụ ạ ự ế ớ ổ s v ly hôn. ố ụ Riêng năm 2005, có t i 39.730 v ly hôn trong t ng s 65.929 v án v hôn nhân gia đìnhớ ụ ổ ố ụ ề chi m t l là 60,3%. Trên đ a bàn Hà N i t tháng 1-2000 đ n tháng 9-2002, Trung tâmế ỷ ệ ị ộ ừ ế C nh sát 113 Hà N i đã nh n đ c 517 tin t cáo, c u c u c a các n n nhân b b o l c giaả ộ ậ ượ ố ầ ứ ủ ạ ị ạ ự đình5. Trong 8 năm g n đây có t i 11.630 v b o l c gia đình đ c chính quy n can thi p gi iầ ớ ụ ạ ự ượ ề ệ ả quy t. Cao nh t là các t nh Hà Tây 1.484 v , Kiên Giang 2.005 v ... Trên báo chí hàng ngày đãế ấ ỉ ụ ụ đăng t i nhi u v b o l c r t dã man trong gia đình nh : Bài “Kh ng ch , đ thu c di t cả ề ụ ạ ự ấ ư ố ế ổ ố ệ ỏ vào mi ng v !?” Báo Thanh niên - s 186 ra ngày 5-7-2003; “K gi t v dã man”, “Hình ph tệ ợ ố ẻ ế ợ ạ chung thân vì hành x v b ng... búa” - Báo Ph n Vi t Nam ra ngày 8-9-2003; “Đ xăngử ợ ằ ụ ữ ệ ổ đ t v ” - Báo Công an nhân dân ra ngày 7-12-2002... Nh ng bài báo đã mô t nh ng hànhố ợ ữ ả ữ đ ng t i ác dã man, vô nhân tính c a ng i ch ng đ i v i v mình và rút ra nh ng bài h cộ ộ ủ ườ ồ ố ớ ợ ữ ọ sau nh ng v b o l c đó. ữ ụ ạ ự Bên c nh nh ng hành đ ng b o l c dã man và thô b o, m t lo i b o l c gia đình khá phạ ữ ộ ạ ự ạ ộ ạ ạ ự ổ bi n đang phát tri n Vi t Nam hi n nay là s ép bu c v quan h tình d c. D ng b o l cế ể ở ệ ệ ự ộ ợ ệ ụ ạ ạ ự này ngày càng gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng đ i v i ph n . Tuy nhiên, d ng b o l cữ ậ ả ọ ố ớ ụ ữ ạ ạ ự này không m y ai bi t và chú ý đ n b i vì nó đ c ng y trang m t cách kín đáo d i v b cấ ế ế ở ượ ụ ộ ướ ỏ ọ là “quan h tình c m” gi a hai v ch ng. M t khác, đây là v n đ t nh cho nên ch emệ ả ữ ợ ồ ặ ấ ề ế ị ị th ng gi u gi m vì không mu n “v ch áo cho ng i xem l ng”. Nh ng đi u này góp ph nườ ấ ế ố ạ ườ ư ữ ề ầ làm cho b o l c v tình d c ngày m t phát tri n và gây ra nh ng h u qu nghiêm tr ng đ iạ ự ề ụ ộ ể ữ ậ ả ọ ố v i ph n . ớ ụ ữ Ngoài ra, còn r t nhi u d ng b o l c khác làm t n th ng l n đ n ph n nh không quanấ ề ạ ạ ự ổ ươ ớ ế ụ ữ ư tâm, b r i, không nói chuy n theo ki u “chi n tranh l nh”, ch i b i th m chí còn là nh ngỏ ơ ệ ể ế ạ ử ớ ậ ữ hành vi qu n lý ti n nong chi tiêu trong gia đình... ả ề Theo s li u th ng kê, nh ng năm g n đây,ố ệ ố ữ ầ 5 Thân Trung Dũng, tài li u đã trích d nệ ẫ 4 n n BLGĐ n c ta đang di n ra ph c t p, tính ch t nghiêm tr ng, đ i t ng th c hi nạ ở ướ ễ ứ ạ ấ ọ ố ượ ự ệ hành vi b o l c r t đa d ng. Trong 5 năm (2001-2005) t i 29 t nh, thành ph có 775 v án liênạ ự ấ ạ ạ ỉ ố ụ quan đ n b o l c gia đình đã đ c xét x , trong đó s v án “ng c đãi ho c hành h ôngế ạ ự ượ ử ố ụ ượ ặ ạ bà, cha m , v ch ng, con cháu, ng i có công nuôi d ng” chi m 43%, s v án vi ph mẹ ợ ồ ườ ưỡ ế ố ụ ạ ch đ m t v , m t ch ng chi m 46%. Cũng theo con s th ng kê cho th y, ph n l n các vế ộ ộ ợ ộ ồ ế ố ố ấ ầ ớ ụ tranh ch p dân s đ u có nguyên nhân sâu xa t b o l c gia đình. Các v án tranh ch p tàiấ ự ề ừ ạ ự ụ ấ s n có giá tr l n chi m ph n l n trong t ng s v án dân s có liên quan đ n BLGĐ. Cònả ị ớ ế ầ ớ ổ ố ụ ự ế theo T ch c Y t th gi i, trong năm 2005 cho th y, 66% các tr ng h p ly hôn n c taổ ứ ế ế ớ ấ ườ ợ ở ướ có liên quan đ n b o l c.ế ạ ự Các s li u đi u tra m i đây cũng cho th y tình tr ng b o l c gia đình Vi t Nam khá phố ệ ề ớ ấ ạ ạ ự ở ệ ổ bi n. Có 7,4% s ng i đ c h i cho bi t t ng ch ng ki n b o l c th ch t t i c ng đ ng,ế ố ườ ượ ỏ ế ừ ứ ế ạ ự ể ấ ạ ộ ồ 25% s gia đình t ng x y ra tình tr ng b o l c tinh th n; g n 30% s gia đình đ c h i choố ừ ả ạ ạ ự ầ ầ ố ượ ỏ bi t có tình tr ng b o l c tình d c. Tuy nhiên, theo đánh giá c a nhóm nghiên c u v b o l cế ạ ạ ự ụ ủ ứ ề ạ ự gia đình c a V các v n đ xã h i thu c y ban v các v n đ xã h i c a Qu c h i,ủ ụ ấ ề ộ ộ Ủ ề ấ ề ộ ủ ố ộ nh ngữ con s này còn có th cao h n n u ng i dân hi u bi t h n v các khái ni m b o l cố ể ơ ế ườ ể ế ơ ề ệ ạ ự gia đình. Nhân Ngày Gia đình Vi t Nam (28-6), H i Liên hi p Ph n TPHCM ph i h p v i Công tyệ ộ ệ ụ ữ ố ợ ớ ng d ng Khoa h c Tâm lý H n Vi t t ch c h i th o “Vì m t gia đình không b o l c”. T iỨ ụ ọ ồ ệ ổ ứ ộ ả ộ ạ ự ạ h i th o, các đ i bi u đã đ c nghe 8 tham lu n c a các c quan ban ngành, cá nhân xoayộ ả ạ ể ượ ậ ủ ơ quanh v n đ b o hành và c nh ng nhân ch ng s ng, đã khái quát th c tr ng đáng báo đ ngấ ề ạ ả ữ ứ ố ự ạ ộ c a v n n n này. Trong xã h i công nghi p đang phát tri n, v i nh ng thay đ i xã h i vủ ấ ạ ộ ệ ể ớ ữ ổ ộ ề m i m t, n n b o hành không nh ng không gi m mà chuy n bi n d i nhi u hình th cọ ặ ạ ạ ữ ả ể ế ướ ề ứ ph c t p và nguy hi m h n. Theo m t s công trình nghiên c u v tình tr ng b o l c giaứ ạ ể ơ ộ ố ứ ề ạ ạ ự đình Vi t Nam, có ít nh t t 20% - 30% ph n đã tr thành n n nhân c a b o hành gia đìnhệ ấ ừ ụ ữ ở ạ ủ ạ su t c cu c đ i; có 66% v ly hôn liên quan đ n b o l c gia đình.ố ả ộ ờ ụ ế ạ ự K t qu kh o sát c a U ban Các v n đ xã h i c a QH t i 8 t nh, thành ph cho th y, nămế ả ả ủ ỷ ấ ề ộ ủ ạ ỉ ố ấ 2005 h n 60% v ly hôn là do BLGĐ; hàng năm có 2,3% gia đình có các hành vi b o l c vơ ụ ạ ự ề th ch t (đánh đ p), 25% gia đình có hành vi b o l c tinh th n và 30% c p v ch ng x y raể ấ ậ ạ ự ầ ặ ợ ồ ả hi n t ng ép bu c quan h tình d cệ ượ ộ ệ ụ 6. V đ c đi mề ặ ể c a BLGĐ, qua kh o sát cho th y nhóm gia đình có trình đ văn hoá th p, vi củ ả ấ ộ ấ ệ làm không n đ nh thì b o l c gia đình th ng di n ra d i hình th c b o l c th ch t; nhómổ ị ạ ự ườ ễ ướ ứ ạ ự ể ấ gia đình có trình đ văn hoá cao, vi c làm n đ nh, b o l c gia đình th ng di n ra d i hìnhộ ệ ổ ị ạ ự ườ ễ ướ th c b o l c tinh th n. Dù b t c hình th c nào thì BLGĐ ph n l n cũng do ng i đàn ôngứ ạ ự ầ ấ ứ ứ ầ ớ ườ (ch ng) gây ra cho ph n (v ) và các thành viên khác trong gia đình. B o l c gia đình x y raồ ụ ữ ợ ạ ự ả t t c các nhóm xã h i c b n nh nông thôn, thành th , trong các gia đình khá gi cũng nhở ấ ả ộ ơ ả ư ị ả ư gia đình nghèo, trong các gia đình c a các c p v ch ng có h c v n cao cũng nh có h c v nủ ặ ợ ồ ọ ấ ư ọ ấ th p. Ng i gây ra b o l c trong gia đình th ng là đàn ông, còn tr em và ph n là n nấ ườ ạ ự ườ ẻ ụ ữ ạ nhân. Tuy nhiêm cũng t n t i nh ng tr ng h p mà n n nhân là nam gi i (b o hành ngônồ ạ ữ ườ ợ ạ ớ ạ ng , l m đi u…).ữ ắ ề H u quậ ả c a BLGĐ h t s c đa d ng, t b nh c m , th ng t t, t n th ng tinh th n d nủ ế ứ ạ ừ ị ụ ạ ươ ậ ổ ươ ầ ẫ đ n li hôn, li thân, th m chí thi t h i đ n tín m ng, tài s n trong đó tr em ch u thi t thòi,ế ậ ệ ạ ế ạ ả ẻ ị ệ nhi u em ph i s ng xa cha ho c m , ho c c hai, các em ph i b h c, lang thang, r i vào tề ả ố ặ ẹ ặ ả ả ỏ ọ ơ ệ n n xã h i, vi ph m pháp lu tạ ộ ạ ậ 7. 6 B truy c u trách nhi m hình s n u b o hành gia đình, VietNamNet, 29/9/2006 (GMT+7).ị ứ ệ ự ế ạ 7 B o l c – N i đau c a m i gia đình, y ban dân s , Gia đình và Tr em Long An, 30/7/2007.ạ ự ỗ ủ ỗ Ủ ố ẻ 5 B o l c gia đình gây ra nh ng h u qu r t nghiêm tr ng đ i v i ph n . Nó không nh ngạ ự ữ ậ ả ấ ọ ố ớ ụ ữ ữ làm t n th ng v th xác, tinh th n mà còn liên quan ch t ch đ n s ki m soát đ i s ngổ ươ ề ể ầ ặ ẽ ế ự ể ờ ố tình d c cũng nh v trí, vai trò c a ph n trong ho t đ ng chính tr - kinh t - văn hóa... B oụ ư ị ủ ụ ữ ạ ộ ị ế ạ l c gia đình gây nh h ng sâu s c v m t tinh th n c a ng i ph n khi n ph n khôngự ả ưở ắ ề ặ ầ ủ ườ ụ ữ ế ụ ữ yên tâm làm vi c, ho c luôn có c m giác lo s , bu n bã, mu n t t và là m t trong nh ngệ ặ ả ợ ồ ố ự ử ộ ữ nguyên nhân l n d n đ n tan v gia đình. Theo th ng kê ch a đ y đ M , c 100 v lyớ ẫ ế ỡ ố ư ầ ủ ở ỹ ứ ụ hôn thì có trên 90% là nguyên nhân do b o hành, t l này Thái Lan là 76%, Hà N i là 51%,ạ ỷ ệ ở ộ TP. H Chí Minh là 56%. ồ B o l c gia đình làm cho quan h gia đình b s t m , có th d n t i ly hôn. Tr em s ngạ ự ệ ị ứ ẻ ể ẫ ớ ẻ ố trong các gia đình có b o l c b nh h ng tiêu c c nh h c hành sa sút, d tr thành n nạ ự ị ả ưở ự ư ọ ễ ở ạ nhân c a b o l c ho c khi l n lên d s d ng b o l c đ i v i ng i khác. B o l c gia đìnhủ ạ ự ặ ớ ễ ử ụ ạ ự ố ớ ườ ạ ự đã khi n cho các giá tr truy n th ng c a gia đình Vi t Nam b lung lay và b suy gi m.ế ị ề ố ủ ệ ị ị ả B oạ l c gia đình làm xói mòn đ o đ c, m t tính dân ch xã h i và nh h ng đ n th h t ngự ạ ứ ấ ủ ộ ả ưở ế ế ệ ươ lai. nhi u gia đình, th h con đã l p l i hành vi b o l c gia đình mà khi còn nh , chúngỞ ề ế ệ ặ ạ ạ ự ỏ đ c ch ng ki n. B o l c gia đình đang là nguy c gây tan v và suy gi m s b n v ng c aượ ứ ế ạ ự ơ ỡ ả ự ề ữ ủ gia đình Vi t Nam. ệ Nh v y, Vi t Nam có th quan sát th y t t c các lo i hình BLGĐ đãư ậ ở ệ ể ấ ấ ả ạ phân lo i trên v i các m c đ khác nhau.ạ ở ớ ứ ộ 2.4. Nguyên nhân c a tình tr ng b o l c gia đìnhủ ạ ạ ự T ng h p các bài vi t, các s li u th ng kê hi n có cho phép ch ra m t s nhóm nguyên nhânổ ợ ế ố ệ ố ệ ỉ ộ ố chính c a tình tr ng BLGĐ. Đó là: 1) nhóm nguyên nhân v tâm lý và nh n th c; 2) nhómủ ạ ề ậ ứ nguyên nhân xu t phát t l i s ng và hoàn c nh s ng; và 3) nhóm nguyên nhân t môi tr ngấ ừ ố ố ả ố ừ ườ qu n lý xã h i.ả ộ Nhóm nguyên nhân v tâm lý và nh n th cề ậ ứ bao g m các nguyên nhân: quan ni m tr ng namồ ệ ọ khinh n , t t ng gia tr ng; b t bình đ ng gi i; tâm lý che d u, cam ch u; h c v n th p,ữ ư ưở ưở ấ ẳ ớ ấ ị ọ ấ ấ nh n th c kém, không bi t quy n, thi u hi u bi t lu t pháp, không bi t cách ng x phùậ ứ ế ề ế ể ế ậ ế ứ ử h p. Liên quan đ n nhóm nguyên nhân này có th th y rõ trên th c t v n đ BLGĐ đã x yợ ế ể ấ ự ế ấ ề ả ra t r t nhi u năm nay, b i đ t n c ta là đ t n c khá phong ki n, c nh ch ng chúa v tôiừ ấ ề ở ấ ướ ấ ướ ế ả ồ ợ hay tr ng nam h n n v n còn n ng. Hi n nay trong m i t ng l p nhân dân không k ng iọ ơ ữ ẫ ặ ệ ọ ầ ớ ể ườ giàu, ng i nghèo, không k là ng i trí th c hay ng i bình dân đ u x y ra BLGĐ. ườ ể ườ ứ ườ ề ả Theo yỦ ban v các v n đ xã h i c a Qu c h i, nguyên nhân sâu xa c a b o l c gia đình do t t ngề ấ ề ộ ủ ố ộ ủ ạ ự ư ưở b t bình đ ng gi i, c th là "tr ng nam, khinh n ", l i x s gia tr ng t n t i dai d ng.ấ ẳ ớ ụ ể ọ ữ ố ử ự ưở ồ ạ ẳ T x a đ n nay, trong gia đình, quy n uy c a ng i đàn ông luôn cao h n ng i ph n .ừ ư ế ề ủ ườ ơ ườ ụ ữ D a vào quy n y, nhi u ông ch ng t cho mình cái quy n đ c đánh v , coi đánh v nh làự ề ấ ề ồ ự ề ượ ợ ợ ư m t s “giáo d c” và “th hi n quy n l c” c a “b trên” đ i v i “k d i”. Tộ ự ụ ể ệ ề ự ủ ề ố ớ ẻ ướ rong nhi uề tr ng h p các gia đình m i vi c đ h t cho ng i ph n , ng i ch ng có quy t phánườ ợ ở ọ ệ ổ ế ườ ụ ữ ườ ồ ế xét, hành h , đánh đ p v , con ... ạ ậ ợ Cũng trong nhóm nguyên nhân này ph i k đ n tâm lý c a ch em ph n vì th ng ch ngả ể ế ủ ị ụ ữ ươ ồ nên cũng mu n gi u gi m, đôi khi b ch ng đánh nh ng không dám nói. Quan ni m ph n làố ấ ế ị ồ ư ệ ụ ữ ph i cam ch u, v i nh ng ràng bu c v con cái, h hàng đã c t ch t ng i ph n vào nh ngả ị ớ ữ ộ ề ọ ộ ặ ườ ụ ữ ữ ph m gia mà truy n th ng đã áp đ t. S cam ch u c a h cũng ti p tay cho s tái ph m c aẩ ề ố ặ ự ị ủ ọ ế ự ạ ủ ch ng. Nhi u ph n là n n nhân c a b o hành gia đình đã không đ c s ng h giúp đồ ề ụ ữ ạ ủ ạ ượ ự ủ ộ ỡ c a ng i thân và nh ng ng i xung quanh cũng chính t quan ni m cam ch u này.ủ ườ ữ ườ ừ ệ ị Cách suy nghĩ thi u t tin, cam ch u khi n ng i ph n càng khó thoát ra kh i nh ng tróiế ự ị ế ườ ụ ữ ỏ ữ bu c trong m t gia đình không còn tình yêu và s bình đ ng. Nhi u ng i trong s h nghĩộ ộ ự ẳ ề ườ ố ọ r ng, b đánh đ p là đi u bình th ng, là l i t i mình và không bao gi nói cho ng i khácằ ị ậ ề ườ ỗ ạ ờ ườ 6 bi t. Đôi khi b ch ng mi t th , chê bai quá nhi u, h l i nghĩ mình là ng i r t t h i, khôngế ị ồ ệ ị ề ọ ạ ườ ấ ệ ạ đáng coi tr ng.ọ Đ ng sau nh ng t n n BLGĐ còn có nh ng lý do sâu xa khác. Đó là trình đ văn hóa th p,ằ ữ ệ ạ ữ ộ ấ tình tr ng kém hi u bi t v pháp lu t, v quy n c a mình mà b n thân nh ng ng i trongạ ể ế ề ậ ề ề ủ ả ữ ườ cu c cũng ch a nh n th c đ c. Có đ a ph ng m i năm có hàng trăm ng i t t vì b oộ ư ậ ứ ượ ị ươ ỗ ườ ự ử ạ l c gia đình nh ng ch a có ai lên ti ng v v n đ này.ự ư ư ế ề ấ ề Trong s nh ng ng i b b o hành giaố ữ ườ ị ạ đình r t nhi u ng i th m chí không bi t mình là n n nhân c a m t d ng t i ph m đ c bi t.ấ ề ườ ậ ế ạ ủ ộ ạ ộ ạ ặ ệ Nhi u ng i trong s h ch mong đ c gi i thoát kh i ng i ch ng/cha/anh b o hành,ề ườ ố ọ ỉ ượ ả ỏ ườ ồ ạ không c n bi t ng i gây ra nh ng đau đ n cho mình b x lý th nào.ầ ế ườ ữ ớ ị ử ế M t nguyên nhân khác thu c nhóm này là s thi u k năng ng x .ộ ộ ự ế ỹ ứ ử Đi u quan tr ng nh t đề ọ ấ ể thoát kh i b o hành gia đình là n n nhân ph i bi t t b o v mìnhỏ ạ ạ ả ế ự ả ệ . H ph i t tin v giá trọ ả ự ề ị b n thân, không cho phép ng i khác làm t n th ng và hành h mình. H cũng ph i ý th cả ườ ổ ươ ạ ọ ả ứ đ c mình đang s ng trong n n b o hành thì m i có th lên ti ng, tìm s tr giúp và đ uượ ố ạ ạ ớ ể ế ự ợ ấ tranh ch ng l i nó. Tr c khi đ i m t ai đó c u giúp, ph i bi t t gi i thoát cho mình. Kố ạ ướ ợ ộ ứ ả ế ự ả ỹ năng ng x trong gia đình - gi a các c p v ch ng, gi a nh ng ng i l n, gi a ng i l nứ ử ữ ặ ợ ồ ữ ữ ườ ớ ữ ườ ớ và tr em… - là m t ph n quan tr ng góp ph n gi gìn s b n v ng cho gia đình.ẻ ộ ầ ọ ầ ữ ự ề ữ Nhóm nguyên nhân xu t phát t l i s ng và hoàn c nh s ngấ ừ ố ố ả ố : ch ng ho c v (con, cháu…) r iồ ặ ợ ơ vào t n n xã h i, nghi n r u, hút, đánh đ ... ho c b t đ ng v quan đi m, l i s ng,ệ ạ ộ ệ ượ ề ặ ấ ồ ề ể ố ố v /ch ng ngo i tình…ợ ồ ạ Có r t nhi u lý do đ gi i thích s t n t i và m c đ c a BLGĐ. M tấ ề ể ả ự ồ ạ ứ ộ ủ ộ s tr ng h p do ng i ch ngố ườ ợ ườ ồ ho c v /con/cháu r i vào t n n xã h i, nghi n r u, hút,ặ ợ ơ ệ ạ ộ ệ ượ đánh đề, c b c, nghi n hút đánh đ p v /con… đòi ti n đ th a mãn c n nghi n. M t sờ ạ ệ ậ ợ ề ể ỏ ơ ệ ộ ố tr ng h p khác là do căng th ng, th n kinh không n đ nh, th t v ng trong cu c s ng.ườ ợ ẳ ầ ổ ị ấ ọ ộ ố Nguyên nhân tr c ti p d n đ n BLGĐ, theo r t nhi u nghiên c u, ch y u là do say r u vàự ế ẫ ế ấ ề ứ ủ ế ượ m n r u (60 - 70%), khó khăn v kinh t , do v ho c ch ng ngo i tình. M t s ông ch ngượ ượ ề ế ợ ặ ồ ạ ộ ố ồ đánh v v i nh ng lý do r t vô lý nh do v không đ đ c con trai, do v nói nhi u, th mợ ớ ữ ấ ư ợ ẻ ượ ợ ề ậ chí nói ít; đánh v đ tr thù vì ngày x a “c a” khó... Trong tr ng h p ng i ch ng/chaợ ể ả ư ư ườ ợ ườ ồ đánh v /con vô c ho c “không h p lý” thì th ng đ c m i ng i gi i thích là doợ ớ ặ ợ ườ ượ ọ ườ ả ch ng/cha say r u, c b c, nghi n hút ho c ch đ n gi n là quá nóng tính. Khi say r u,ồ ượ ờ ạ ệ ặ ỉ ơ ả ượ ham mê c b c, nhi u ông ch ng/cha m t t ch và th ng gi i quy t b t đ ng v i v conờ ạ ề ồ ấ ự ủ ườ ả ế ấ ồ ớ ợ b ng nh ng hành vi b o l c. Đó cũng là lý do c a nhi u tr ng h p ch ng/cha đánh đ p v /ằ ữ ạ ự ủ ề ườ ợ ồ ậ ợ con m t cách nghiêm tr ng đã t ng x y ra trong th c t . ộ ọ ừ ả ự ế Nh ng b t đ ng v kinh t , nuôi d y con cái, tình d c... cũng là nguyên nhân d n đ n b oữ ấ ồ ề ế ạ ụ ẫ ế ạ l c. Tuy nhiên, các nghiên c u l i cho th y đây th ng không ph i là nguyên nhân tr c ti pự ứ ạ ấ ườ ả ự ế (ho c không đ c th a nh n) và ng i ch ng/cha ph i tìm nh ng lý do “h p lý” khác nhặ ượ ừ ậ ườ ồ ả ữ ợ ư làm trái ý ch ng/cha đ có th đánh đ p, m ng ch i v /con.ồ ể ể ậ ắ ử ợ Hoàn c nh s ng khó khăn cũng là m t nguyên nhân d n đ n gia tăng tình tr ng BLGĐ. Trongả ố ộ ẫ ế ạ s các n n nhân c a BLGĐ r t ít ng i có đ ti n, th i gian và thông tin đ g i đi n ho cố ạ ủ ấ ườ ủ ề ờ ể ọ ệ ặ đ n t n n i nh t v n và giúp đ . ế ậ ơ ờ ư ấ ỡ Tuy nhiên, trên th c t b o hành di n ra t t c cácự ế ạ ễ ở ấ ả nhóm gia đình, không phân bi t trình đ , m c s ng. Tr c đây, ng i ta c cho r ng b oệ ộ ứ ố ướ ườ ứ ằ ạ hành gia đình đi li n v i trình đ nh n th c th p, đ i s ng đói nghèo và l c h u. Nh ng th cề ớ ộ ậ ứ ấ ờ ố ạ ậ ư ự t , nhi u n n nhân là nh ng ng i có trình đ cao và m c s ng khá gi . Do đó, c n nh nế ề ạ ữ ườ ộ ứ ố ả ầ ấ m nh đây nhóm nguyên nhân v l i s ng c a các gia đình và t ng cá nhân trong gia đìnhạ ở ề ố ố ủ ừ Nhóm nguyên nhân t môi tr ng qu n lý xã h i: ừ ườ ả ộ vi c phòng ch ng BLGĐ hi n ch a đ cệ ố ệ ư ượ quan tâm đúng m c;ứ chính quy n đ a ph ng ch a x lý tri t đ nh ng v vi c v b o hànhề ị ươ ư ử ệ ể ữ ụ ệ ề ạ 7 gia đình; thi u nh ng quy đ nh c th v lu t pháp đế ữ ị ụ ể ề ậ ể giáo d c, x lý có hi u qu đ i v iụ ử ệ ả ố ớ ng i gây b o l c đ h thay đ i hành vi theo h ng tích c c.ườ ạ ự ể ọ ổ ướ ự Vi c đi u ch nh các m i quan h có liên quan đ n BLGĐ đ c quy đ nh t i nhi u văn b nệ ề ỉ ố ệ ế ượ ị ạ ề ả pháp lu t nh Hi n pháp năm 1992, Lu t hôn nhân và gia đình, Lu t b o v , chăm sóc vàậ ư ế ậ ậ ả ệ giáo d c tr em, B lu t Dân s , B lu t T t ng dân s , B lu t Hình s , B lu t T t ngụ ẻ ộ ậ ự ộ ậ ố ụ ự ộ ậ ự ộ ậ ố ụ hình s , Pháp l nh x lý vi ph m hành chính, Pháp l nh v ng i cao tu i. Tuy nhiên, cácự ệ ử ạ ệ ề ườ ổ đi u lu t còn chung chung, còn thi u nh ng quy đ nh c th nh : ch a có đ nh nghĩa pháp lýề ậ ế ữ ị ụ ể ư ư ị v b o l c gia đình; ch a xác đ nh trách nhi m c a c quan qu n lý nhà n c v phòng,ề ạ ự ư ị ệ ủ ơ ả ướ ề ch ng b o l c gia đình; ch a có quy đ nh pháp lý v bi n pháp ngăn ng a b o l c gia đình;ố ạ ự ư ị ề ệ ừ ạ ự bi n pháp h tr , b o v n n nhân b o l c gia đình. Thi u các quy đ nh pháp lý mang tínhệ ỗ ợ ả ệ ạ ạ ự ế ị đ c thù đ giáo d c, x lý có hi u qu đ i v i ng i gây b o l c đ h thay đ i hành viặ ể ụ ử ệ ả ố ớ ườ ạ ự ể ọ ổ theo h ng tích c c.ướ ự M i đây, y ban v các v n đ xã h i c a Qu c h i đã đi u tra t i 8 t nh thành (Nam Đ nh,ớ Ủ ề ấ ề ộ ủ ố ộ ề ạ ỉ ị Thanh Hóa, Qu ng Ngãi, Trà Vinh, Đ ng Tháp, Hà N i, Lào Cai, S n La) v tình tr ng b oả ồ ộ ơ ề ạ ạ l c trong gia đình. K t qu cho th y, vi c phòng ch ng b o hành gia đình hi n ch a đ cự ế ả ấ ệ ố ạ ệ ư ượ quan tâm đúng m c. Ngay c nh ng n n nhân c a t n n này khi ph ng v n v n cho r ng hứ ả ữ ạ ủ ệ ạ ỏ ấ ẫ ằ ọ không ph i ch u b o l c, nh ng khi k ví d c th thì nêu ra vô s các tr ng h p là h uả ị ạ ự ư ể ụ ụ ể ố ườ ợ ậ qu c a hành vi này. ả ủ nhi u n i, Ở ề ơ chính quy n đ a ph ng ch a x lý tri t đ nh ng về ị ươ ư ử ệ ể ữ ụ vi c v b o hành gia đìnhệ ề ạ . H nghĩ r ng đó là chuy n riêng c a m i nhà, không thu c ch cọ ằ ệ ủ ỗ ộ ứ năng, nhi m v gi i quy t c a chính quy n. Ngay chính b n thân ng i ph n là n n nhânệ ụ ả ế ủ ề ả ườ ụ ữ ạ cũng không lên ti ng đ u tranh và s n sàng b qua cho "t i ph m".ế ấ ẵ ỏ ộ ạ 3. Nh ng gi i pháp cho v n đ b o l c gia đìnhữ ả ấ ề ạ ự B o l c gia đình là m t trong nh ng hành vi vi ph m pháp lu t c n đ c lo i tr , nh t làạ ự ộ ữ ạ ậ ầ ượ ạ ừ ấ trong xã h i hi n đ i văn minh. Đ ngăn ch n, đ y lùi hành vi b o l c gia đình, đòi h i cácộ ệ ạ ể ặ ẩ ạ ự ỏ c p, các ngành, các t ch c, cá nhân và t ng gia đình ph i có nhi u gi i pháp tích c c phòngấ ổ ứ ừ ả ề ả ự ch ng có hi u qu b o l c gia đình. Xu t phát t nh ng phân tích th c tr ng v n đ nêu trênố ệ ả ạ ự ấ ừ ữ ự ạ ấ ề có th đ xu t m t h th ng các gi i pháp sau: 1) nhóm gi i pháp tác đ ng thay đ i nh nể ề ấ ộ ệ ố ả ả ộ ổ ậ th c c a các gia đình và cá nhân; 2) nhóm gi i pháp tác đ ng thay đ i l i s ng, hoàn c nhứ ủ ả ộ ổ ố ố ả s ng c a các gia đình và cá nhân; và 3) nhóm gi i pháp v qu n lý môi tr ng xã h i.ố ủ ả ề ả ườ ộ 3.1. Nhóm gi i pháp tác đ ng thay đ i nh n th c c a các gia đình và cá nhânả ộ ổ ậ ứ ủ Nhóm gi i pháp này bao g m vi c tuyên truy n, t v n, giáo d c đ chuy n đ i nh n th c,ả ồ ệ ề ư ấ ụ ể ể ổ ậ ứ thái đ , hành vi c a c ng đ ng, gia đình và t ng cá nhân v b n ch t c a BLGĐ và vi cộ ủ ộ ồ ừ ề ả ấ ủ ệ phòng ch ng BLGĐ. Đ can thi p và phòng ch ng tình tr ng b o l c, thay đ i nh n th cố ể ệ ố ạ ạ ự ổ ậ ứ trong c ng đ ng v v n đ này đ c đ t lên hàng đ u. “Có ng i th ng xuyên tát v ,ộ ồ ề ấ ề ượ ặ ầ ườ ườ ợ nh ng h không cho đ y là hành vi b o l c” - bà Lê Th Quý, chuyên gia c a Trung tâmư ọ ấ ạ ự ị ủ Nghiên c u gi i và phát tri n thu c Tr ng ĐH Khoa h c xã h i và nhân văn Hà N i, nh nứ ớ ể ộ ườ ọ ộ ộ ậ xét. C n nâng cao nh n th c v gi i, bình đ ng gi iầ ậ ứ ề ớ ẳ ớ cho ng i dân đ c nam và n đ u nh nườ ể ả ữ ề ậ th c đ c v trí, vai trò và trách nhi m c a mình trong xã h i. Cũng qua đó nâng cao nh nứ ượ ị ệ ủ ộ ậ th c c a ng i dân đ h không coi b o l c gia đình là “chuy n v t”, “chuy n n i b ”c aứ ủ ườ ể ọ ạ ự ệ ặ ệ ộ ộ ủ các gia đình, hay là v n đ “cá nhân” mà ph i nh n th c đó là v n đ xã h i và c n gi iấ ề ả ậ ứ ấ ề ộ ầ ả quy t nó b ng các chính sách và lu t pháp thích h p. Đ th c hi n nhóm gi i pháp này, tr cế ằ ậ ợ ể ự ệ ả ướ h t c n tăng c ng các ho t đ ng truy n thông, đ y m nh tuyên truy n v n đ ng, góp ph nế ầ ườ ạ ộ ề ẩ ạ ề ậ ộ ầ nâng cao nh n th c c a c ng đ ng v bình đ ng gi i, đ c bi t là gi i n đ bi t cách t b oậ ứ ủ ộ ồ ề ẳ ớ ặ ệ ớ ữ ể ế ự ả v mình tr c hành vi b o l c gia đình. C n l u ý đ a n i dung giáo d c đ i s ng gia đình,ệ ướ ạ ự ầ ư ư ộ ụ ờ ố 8 xây d ng m i quan h thân thi n, đoàn k t v i các thành viên trong gia đình vào các bài tuyênự ố ệ ệ ế ớ truy n, t v n và giáo d c c ng đ ng, vào n i dung sinh ho t t i các t dân ph và các ho tề ư ấ ụ ộ ồ ộ ạ ạ ổ ố ạ đ ng c ng đ ng khác. S thay đ i nh n th c m i cá nhân, gia đình là ti n đ cho vi c thayộ ộ ồ ự ổ ậ ứ ở ỗ ề ề ệ đ i thái đ và hành vi ng x c a h . Nó cũng đ ng th i là ti n đ cho vi c th c hi n thànhổ ộ ứ ử ủ ọ ồ ờ ề ề ệ ự ệ công các gi i pháp khác.ả 3.2. Nhóm gi i pháp tác đ ng thay đ i l i s ng, hoàn c nh s ng c a các gia đình và cá nhânả ộ ổ ố ố ả ố ủ Nhóm gi i pháp này t p trung vào vi c thay đ i l i s ng, nâng cao đ i s ng v t ch t, tinhả ậ ệ ổ ố ố ờ ố ậ ấ th n, tho mãn nhu c u tình c m và t o không khí h nh phúc cho m i gia đình.ầ ả ầ ả ạ ạ ỗ Trang b cho các cá nhân và gia đình nh ng k năng ng xị ữ ỹ ứ ử c n thi t trong đ i s ng gia đình:ầ ế ờ ố k năng ng x gi a v và ch ng, anh ch em, gi a các th h … M t ph n quan tr ng gópỹ ứ ử ữ ợ ồ ị ữ ế ệ ộ ầ ọ ph n gi gìn s b n v ng cho gia đình chính là k năng ng x gi a nh ng ng i trong giaầ ữ ự ề ữ ỹ ứ ử ữ ữ ườ đình, tuy nhiên v n đ này ch a đ c quan tâmấ ề ư ượ đúng m c trong nh ngứ ữ năm qua. K năngỹ ng x trong đ i s ng gia đình cũng cho phép các n n nhân t ng lai tránh đ c nh ng vứ ử ờ ố ạ ươ ượ ữ ụ b o l c không đáng có khi h thách th c s kiên nh n c a ch ng/cha, đ y h đ n tình tr ngạ ự ọ ứ ự ẫ ủ ồ ẩ ọ ế ạ “gi n m t khôn”.ậ ấ Hình thành l i s ngố ố có ý th c và b n lĩnh các thành viên gia đình. Tr c khi ch s canứ ả ở ướ ờ ự thi p c a pháp lu t, các n n nhân đ c bi t là ch em hãy “t c u mình” b ng gi i pháp khôngệ ủ ậ ạ ặ ệ ị ự ứ ằ ả ch p nh n s ng chung v i k vũ phu. Trong tr ng h p đó, ly hôn là gi i thoát ch em kh iấ ậ ố ớ ẻ ườ ợ ả ị ỏ k th ng xuyên đánh đ p mình, đòi l i quy n con ng i c a ch em. Ng i ph n (và cácẻ ườ ậ ạ ề ườ ủ ị ườ ụ ữ thành viên gia đình nói chung) ph i bi t t b o v h nh phúc c a mình. ả ế ự ả ệ ạ ủ Phát huy t i đa vai trò c a các t ch c xã h iố ủ ổ ứ ộ trong vi c phòng, ch ng b o l c gia đình, bênệ ố ạ ự v c và b o v quy n l i h i viên các t ch c mình, t o ra d lu n lên án và ki n ngh x lýự ả ệ ề ợ ộ ổ ứ ạ ư ậ ế ị ử nghiêm các hành vi b o l c gia đình, đ c bi t đ i v i gi i n và tr em. G n ch t phòngạ ự ặ ệ ố ớ ớ ữ ẻ ắ ặ ch ng b o l c gia đình v i phòng ch ng các lo i t n n xã h i xâm nh p vào gia đình. C nố ạ ự ớ ố ạ ệ ạ ộ ậ ầ có s giúp đ t phía c ng đ ng làng xóm b i l , r t nhi u ph n khi b ch ng đánh th ngự ỡ ừ ộ ồ ở ẽ ấ ề ụ ữ ị ồ ườ im l ng, nín nh n. B ch ng đánh tím m t thì nói v i b n bè, hàng xóm là b v p ngã. Ch ngặ ị ị ồ ặ ớ ạ ị ấ ồ nói vài câu xin l i là nguôi ngoai, ch u làm lành. H không th y r ng n u b ch ng đánh l nỗ ị ọ ấ ằ ế ị ồ ầ th nh t mà không “ph n ng m nh”, không có m t s c nh cáo, răn đe nghiêm kh c thìứ ấ ả ứ ạ ộ ự ả ắ chuy n b đánh l n th hai, l n th ba th m chí c l n th 100 cũng s x y ra.ệ ị ầ ứ ầ ứ ậ ả ầ ứ ẽ ả 3.3. Nhóm gi i pháp v qu n lý môi tr ng xã h iả ề ả ườ ộ Nhóm gi i pháp này t p trung vào vi c: xây d ng các mô hình b o v ph n , tr em tr cả ậ ệ ự ả ệ ụ ữ ẻ ướ nh ng hành vi b o l c gia đình; ban hành lu t phòng ch ng b o l c gia đình, xây d ng vàữ ạ ự ậ ố ạ ự ự hoàn thi n chính sách, pháp lu t v gia đình, ph n và bình đ ng gi i; tăng c ng s thamệ ậ ề ụ ữ ẳ ớ ườ ự gia c a các c p u Đ ng, chính quy n, các t ch c chính tr , xã h i, ban ngành c a các đ aủ ấ ỷ ả ề ổ ứ ị ộ ủ ị ph ng vào công tác phòng ch ng b o l c gia đình; xây d ng thi t ch gia đình phát tri nươ ố ạ ự ự ế ế ể b n v ng…ề ữ Gi i pháp quan tr ng trong nhóm này là ả ọ xây d ng các mô hình phòng ch ng b o l c gia đìnhự ố ạ ự c sở ơ ở, đ m b o ho t đ ng các mô hình ho t đ ng có ch t l ng, có hi u qu trong vi cả ả ạ ộ ạ ộ ấ ượ ệ ả ệ ngăn ch n, can thi p các v vi c b o l c gia đình. Ngành dân s , gia đình và tr em c n tặ ệ ụ ệ ạ ự ố ẻ ầ ổ ch c ngay các đ i xung kích, các nhóm, các câu l c b phòng ch ng b o l c gia đình, ph iứ ộ ạ ộ ố ạ ự ố h p ngành t pháp l ng ghép n i dung b o l c gia đình vào n i dung c a các t hoà gi i cợ ư ồ ộ ạ ự ộ ủ ổ ả ở ơ s , gi i quy t tr c các m i b t hoà, xung đ t ngăn ch n k p th i h u qu có th x y ra tở ả ế ướ ố ấ ộ ặ ị ờ ậ ả ể ả ừ b o l c gia đình. Thông qua mô hình này thu th p thông tin đ y đ v b o l c gia đình đ cóạ ự ậ ầ ủ ề ạ ự ể ki n ngh , đ xu t x lý k p th i.ế ị ề ấ ử ị ờ 9 M t trong nh ng mô hình phòng ch ng BLGĐ đã đ c nghiên c u và th nghi m thành côngộ ữ ố ượ ứ ử ệ là mô hình ho t đ ng c a Trung tâm nghiên c u và ng d ng khoa h c v gi i-gia đình-phạ ộ ủ ứ ứ ụ ọ ề ớ ụ n và v thành niên (CSAGA). Trung tâm đang duy trì 2 hình th c h tr n n nhân c a n nữ ị ứ ỗ ợ ạ ủ ạ b o l c gia đình r t hi u qu là t v n qua đi n tho i và xây d ng câu l c b n n nhân. B tạ ự ấ ệ ả ư ấ ệ ạ ự ạ ộ ạ ắ đ u ho t đ ng t năm 1997 qua các h th ng t ng đài 1088, 1900585830, đ n nay đ ng dâyầ ạ ộ ừ ệ ố ổ ế ườ t v n c a CSAGA đã t v n cho 7.522 n n nhân c a n n b o hành gia đình. 13 câu l c bư ấ ủ ư ấ ạ ủ ạ ạ ạ ộ c a CSAGA v i trên 350 thành viên các t nh, thành ph , là n i cung c p các thông tin, ki nủ ớ ở ỉ ố ơ ấ ế th c c n thi t đ n n nhân hi u bi t v v n đ b o hành, t o môi tr ng an toàn, thân thi nứ ầ ế ể ạ ể ế ề ấ ề ạ ạ ườ ệ giúp các thành viên c m th y t tin, b c l và chia s v n đ c a mình, t đó tìm ra cách gi iả ấ ự ộ ộ ẻ ấ ề ủ ừ ả quy t t t nh t.ế ố ấ Đánh giá v đ nh h ng và hi u qu c a mô hình này Bà Nguy n Vân Anh, Giám đ cề ị ướ ệ ả ủ ễ ố CSAGA cho bi t có kho ng t 55-95% ph n b hành h th xác ch a bao gi “c u vi n”ế ả ừ ụ ữ ị ạ ể ư ờ ầ ệ t i m t c quan chính quy n hay ng i có th m quy n. N n nhân b o l c gia đình th ngớ ộ ơ ề ườ ẩ ề ạ ạ ự ườ c m th y lo l ng s hãi, có c m giác b cô l p, b b r i, b kh ng ch và ki m soát... Chínhả ấ ắ ợ ả ị ậ ị ỏ ơ ị ố ế ể vì v y, vi c h tr tâm lý cho n n nhân c a b o hành gia đình (thông qua các hình th c tậ ệ ỗ ợ ạ ủ ạ ứ ư v n và câu l c b n n nhân) r t c n thi t nh m giúp h tăng thêm s c m nh, hi u bi t đấ ạ ộ ạ ấ ầ ế ằ ọ ứ ạ ể ế ể b o v an toàn cho b n thân và thay đ i tình tr ng c a mình.ả ệ ả ổ ạ ủ M t mô hình phòng ch ng BLGĐ thành công khác là D án "phòng, ch ng b o l c gia đìnhộ ố ự ố ạ ự đ i v i ph n " do T ch c h tr và phát tri n Th y S tài tr . D án đang đ c tri n khaiố ớ ụ ữ ổ ứ ỗ ợ ể ụ ỹ ợ ự ượ ể t i 20 xã thu c huy n Nho Quan và Gia Vi n thu c t nh Ninh Bình. ạ ộ ệ ễ ộ ỉ Đ tri n khai th c hi n d án, H i ph n các xã đã thành l p câu l c b (CLB) làm ch ng,ể ể ự ệ ự ộ ụ ữ ậ ạ ộ ồ làm cha, CLB làm v , làm m . T i các bu i sinh ho t, h i viên đ c tham gia trao đ i ý ki n,ợ ẹ ạ ổ ạ ộ ượ ổ ế th o lu n các ch đ xoay quanh v n đ bình đ ng gi i, nghĩa v c a ng i v , ng iả ậ ủ ề ấ ề ẳ ớ ụ ủ ườ ợ ườ ch ng trong gia đình d i hình th c v và bình tranh... Nh đó, c n gi i và nam gi i hi uồ ướ ứ ẽ ờ ả ữ ớ ớ ể rõ v n đ b o l c gia đình. Sau nh ng bu i tham gia sinh ho t t i các câu l c b , nam gi i đãấ ề ạ ự ữ ổ ạ ạ ạ ộ ớ có s chia s v i ph n v công vi c gia đình, các hành vi ng x đã "m m d o" h n tr c.ự ẻ ớ ụ ữ ề ệ ứ ử ề ẻ ơ ướ Và quan tr ng h n, t vi c tri n khai d án, thành l p các CLB, nhi u ch em ph n đãọ ơ ừ ệ ể ự ậ ề ị ụ ữ m nh d n đ n phòng t v n "phòng, ch ng b o l c gia đình " c a xã xin đ c t v n hayạ ạ ế ư ấ ố ạ ự ủ ượ ư ấ đ c sách báo... đ nâng cao hi u bi t, nh n th c v quy n l i c a mình... ọ ể ể ế ậ ứ ề ề ợ ủ Trong khuôn kh d án này đ n nay, h n 300 l t nam gi i t ng có hành vi ng c đãi v vàổ ự ế ơ ượ ớ ừ ượ ợ 387 ph n b ng c đãi tham gia sinh ho t và đ c các chuyên gia t v n giúp đ , theo dõi...ụ ữ ị ượ ạ ượ ư ấ ỡ nên đã có nhi u bi n chuy n trong ý th c, l i s ng cách ng x đ i v i v , con, gia đình,ề ế ể ứ ố ố ứ ử ố ớ ợ hàng xóm... Đ c bi t, Ban phòng ch ng b o l c và đ i can thi p thôn các xã đã hòa gi iặ ệ ố ạ ự ộ ệ ở ả đ c 947 v b o l c gia đình, gi m g n 70% các v ly hôn. Tr c kia, có t i 2/3 trong t ngượ ụ ạ ự ả ầ ụ ướ ớ ổ s 938 h i viên ph n c a xã ph i ch u các hành vi b o l c c a ch ng, có tr ng h p cònố ộ ụ ữ ủ ả ị ạ ự ủ ồ ườ ợ xúc ph m nghiêm tr ng đ n nhân ph m c a ng i ph n , pháp lu t ph i lên ti ng... Quaạ ọ ế ẩ ủ ườ ụ ữ ậ ả ế th c hi n d án, các hành vi b o l c nghiêm tr ng h u nh không còn, s ch em ph i ch uự ệ ự ạ ự ọ ầ ư ố ị ả ị c nh b o l c gia đình gi m m nh. Đây là hình th c giúp đ ph n r t h u hi u trong vi cả ạ ự ả ạ ứ ỡ ụ ữ ấ ữ ệ ệ b o v b n thân, h nh phúc gia đình nên r t c n đ c duy trì và nhân r ng t i nhi u đ aả ệ ả ạ ấ ầ ượ ộ ớ ề ị ph ng trong c n c.ươ ả ướ Nh ng thay đ i trong nh n th c và chuy n bi n tích c c v m i quan h gia đình trong nhómữ ổ ậ ứ ể ế ự ề ố ệ đ i t ng th nghi m đã cho th y hi u qu c a gi i pháp này. Đây là s "th nghi m" thànhố ượ ử ệ ấ ệ ả ủ ả ự ử ệ công, góp ph n ngăn ch n, phòng ng a b o l c m i và b o v h nh phúc gia đình.ầ ặ ừ ạ ự ớ ả ệ ạ Xây d ng nh ng trung tâm lánh n n cho n n nhân BLGĐ là m t trong nh ng gi i pháp thu cự ữ ạ ạ ộ ữ ả ộ lo i này mà nhi u n c trên th gi i đã th c hi n. Theo đó ng i ta xây d ng nh ng trungạ ề ướ ế ớ ự ệ ườ ự ữ tâm lánh n n, h tr y t và tâm lý đ các n n nhân khi ph i h ng ch u BLGĐ có th ch yạ ỗ ợ ế ể ạ ả ứ ị ể ạ đ n trú thân. Đ h tr cho trung tâm này v m t pháp lý ng i ta còn đ a ra c các đi uế ể ỗ ợ ề ặ ườ ư ả ề 10 lu t h tr . Ch ng h n M có L nh b o v t m th i (LBVTT). Đây là án l nh c a toà ánậ ỗ ợ ẳ ạ ở ỹ ệ ả ệ ạ ờ ệ ủ nh m giúp b o v m t ng i không b ng i khác ng c đãi, đe do , ho c qu y nhi u. Ánằ ả ệ ộ ườ ị ườ ượ ạ ặ ấ ễ l nh s bu c k ng c đãi ph i tránh xa n n nhân, n i và n i làm vi c c a n n nhân.ệ ẽ ộ ẻ ượ ả ạ ơ ở ơ ệ ủ ạ Kẻ ng c đãi không đu c phép liên l c v i n n nhân d i b t c hình th c nào. Toà án cũng cóượ ợ ạ ớ ạ ướ ấ ứ ứ th ra l nh cho k ng c đãi ph i tránh xa con cái c a n n nhân n u toà c m th y chúng cóể ệ ẻ ượ ả ủ ạ ế ả ấ th b nguy h i. Toà cũng có th ra đ a ra nh ng bi n pháp c u t khác trong LBVTT, thí dể ị ạ ể ư ữ ệ ứ ế ụ nh quy n trông nom con t m th i, c p d ng, và s h u xe c .ư ề ạ ờ ấ ưỡ ở ữ ộ T o khuôn kh pháp lýạ ổ đ gi i quy t v n đ BLGĐ là gi i pháp có tính lâu dài và b n v ngể ả ế ấ ề ả ề ữ trong nhóm gi i pháp th ba này. T o khuôn kh pháp lý cho vi c phòng ch ng BLGDD baoả ứ ạ ổ ệ ố g m ban hành lu t phòng ch ng b o l c gia đình, xây d ng và hoàn thi n chính sách, phápồ ậ ố ạ ự ự ệ lu t v gia đình, ph n và bình đ ng gi i. Nh đã nói m c 2.4. Vi t Nam vi c đi uậ ề ụ ữ ẳ ớ ư ở ụ ở ệ ệ ề ch nh các m i quan h có liên quan đ n BLGĐ đ c quy đ nh t i nhi u văn b n pháp lu t,ỉ ố ệ ế ượ ị ạ ề ả ậ tuy nhiên, các đi u lu t còn chung chung, còn thi u nh ng quy đ nh c th . Lu t riêng về ậ ế ữ ị ụ ể ậ ề phòng ch ng BLGĐ ch a đ c ban hành. Trên th gi i hi n có 90 qu c gia có lu t riêng vố ư ượ ế ớ ệ ố ậ ề phòng ch ng b o l c gia đình. S ra đ i c a m t đ o lu t m i - Lu t phòng, ch ng b o l cố ạ ự ự ờ ủ ộ ạ ậ ớ ậ ố ạ ự gia đình n c ta, chính là c s đ đ m b o quy n con ng i, s b n v ng c a n n t ngở ướ ơ ở ể ả ả ề ườ ự ề ữ ủ ề ả đ o đ c, phong hoá gia đình, công b ng xã h i. Đi u đáng nói là Vi t Nam đang trong ti nạ ứ ằ ộ ề ệ ế trình so n th o và banh hành đi u lu t này. Bà Nguy n Th Hoài Thu, Phó Chánh văn phòngạ ả ề ậ ễ ị U ban Qu c gia v s ti n b c a ph n (NCFAW), cho bi t Chính ph Vi t Nam đangỷ ố ề ự ế ộ ủ ụ ữ ế ủ ệ so n th o Lu t phòng ch ng b o l c gia đình, xây d ng và th c hi n các ch ng trình kạ ả ậ ố ạ ự ự ự ệ ươ ế ho ch hành đ ng v bình đ ng gi i.ạ ộ ề ẳ ớ đây cũng c n nói thêm r ng D lu t phòng ch ng b o l c gia đình đã hoàn thành và đangỞ ầ ằ ự ậ ố ạ ự trong quá trình th o lu n. G m 6 ch ng 43 đi u, d án Lu t phòng, ch ng b o l c gia đìnhả ậ ồ ươ ề ự ậ ố ạ ự đ c c u trúc theo h ng l y bi n pháp phòng ng a b o l c gia đình là chính nh m gi iượ ấ ướ ấ ệ ừ ạ ự ằ ả quy t các mâu thu n xích mích gia đình ngay t khi m i phát sinh đ h n ch phát tri n thànhế ẫ ừ ớ ể ạ ế ể các xung đ t. Các bi n pháp phòng ng a đ c quy đ nh trong ch ng II bao g m tuyênộ ệ ừ ượ ị ươ ồ truy n, t v n, hoà gi i và đ c bi t là giúp đ cai nghi n r u, ch a b nh tâm th n choề ư ấ ả ặ ệ ỡ ệ ượ ữ ệ ầ nh ng ng i có nguy c gây b o l c gia đình. D th o Lu t cũng quy đ nh áp d ng các bi nữ ườ ơ ạ ự ự ả ậ ị ụ ệ pháp phòng, ch ng b o l c gia đình c đ i v i nam, n không đăng ký k t hôn mà chungố ạ ự ả ố ớ ữ ế s ng v i nhau nh v ch ng ho c v , ch ng đã ly hôn, là d a trên c s th c ti n cu c s ng,ố ớ ư ợ ồ ặ ợ ồ ự ơ ở ự ễ ộ ố nh m b o v n n nhân, trong đó đa s là ph n . Quy đ nh lu t áp d ng đ i v i c nh ngằ ả ệ ạ ố ụ ữ ị ậ ụ ố ớ ả ữ ng i đã ly hôn vì sau khi ly hôn, b o l c v n có th x y ra do n n nhân và th ph m v nườ ạ ự ẫ ể ả ạ ủ ạ ẫ còn liên h v i nhau, đ c bi t là còn chia s nghĩa v chăm sóc con cái. K t qu kh o sát choệ ớ ặ ệ ẻ ụ ế ả ả th y tình hình b o l c di n ra r t ph bi n trong các nhóm này. D lu t cũng bao hàm nh ngấ ạ ự ễ ấ ổ ế ự ậ ữ đi u kho n quy đ nh m c x ph t nghiêm kh c đ i v i hành vi BLGĐ.ề ả ị ứ ử ạ ắ ố ớ Theo quy đ nh t iị ạ Kho n 1, Đi u 36 c a d Lu t, ng i có hành vi b o l c gia đình tuỳ theo tính ch t, m c đả ề ủ ự ậ ườ ạ ự ấ ứ ộ vi ph m b x lý vi ph m hành chính ho c b truy c u trách nhi m hình s ; n u gây thi t h iạ ị ử ạ ặ ị ứ ệ ự ế ệ ạ thì ph i b i th ng theo quy đ nh c a pháp lu t.ả ồ ườ ị ủ ậ Song song v i Lu t phòng ch ng b o l c gia đình, các nhà ho t đ ng xã h i cũng hyớ ậ ố ạ ự ạ ộ ộ v ng Lu t bình đ ng gi i (có hi u l c t ngày 1-7-2007) s đ a lu t pháp vào các ho t đ ngọ ậ ẳ ớ ệ ự ừ ẽ ư ậ ạ ộ can thi p và phòng ch ng b o l c gia đình.ệ ố ạ ự Tăng c ng s tham gia c a các c p u Đ ng, chính quy n, các t ch c chính tr , xã h i,ườ ự ủ ấ ỷ ả ề ổ ứ ị ộ ban ngành c a các đ a ph ng vào công tác phòng ch ng b o l c gia đình; xây d ng thi tủ ị ươ ố ạ ự ự ế ch gia đình phát tri n b n v ngế ể ề ữ là nh ng gi i pháp không th thi u trong vi c qu n lý xãữ ả ể ế ệ ả h i nh m phòng ch ng BLGĐ. V n đ b o l c gia đình ch gi m khi ý th c c ng đ ng đ cộ ằ ố ấ ề ạ ự ỉ ả ứ ộ ồ ượ nâng lên. Chính vì v y, Nhà n c c n có chính sách c th b o v ph n , tr em. Bên c nhậ ướ ầ ụ ể ả ệ ụ ữ ẻ ạ đó, c n có hình th c tr ng tr nghiêm kh c đ i v i nh ng ng i gây ra b o l c trong giaầ ứ ừ ị ắ ố ớ ữ ườ ạ ự đình. Ch có nh v y chúng ta m i có th xây d ng đ c nh ng gia đình th c s theo đúngỉ ư ậ ớ ể ự ượ ữ ự ự 11 nghĩa và mang giá tr truy n th ng. C th là c n t p trung làm t t nh ng v n đ sau: thị ề ố ụ ể ầ ậ ố ữ ấ ề ứ nh t, kiên quy t x lý nghiêm đ i v i nh ng ng i có hành vi b o l c gia đình; th hai, xâyấ ế ử ố ớ ữ ườ ạ ự ứ d ng các bi n pháp phòng ng a hành vi b o l c gia đình và xây d ng gia đình văn hóa, mự ệ ừ ạ ự ự ấ no, h nh phúc, phát tri n b n v ng; th ba, nâng cao trách nhi m các thành viên trong gia đìnhạ ể ề ữ ứ ệ trong phòng ng a, gi i quy t mâu thu n gia đình; th t , nâng cao trách nhi m c a xã h i,ừ ả ế ẫ ứ ư ệ ủ ộ chính quy n, đoàn th trong phòng, ch ng b o l c gia đình.ề ể ố ạ ự Ba nhóm gi i pháp trên liên quan ch t ch v i nhau, h tr l n nhau. Vi c thay đ i nh n th cả ặ ẽ ớ ỗ ợ ẫ ệ ổ ậ ứ là n n t ng c a thay đ i l i s ng. Vi c ban hành các đ o lu t, quy đ nh có tính pháp lý làề ả ủ ổ ố ố ệ ạ ậ ị khung quy chi u cho s thay đ i nh n th c và l i s ng c a các gia đình, đ ng th i là khungế ự ổ ậ ứ ố ố ủ ồ ờ pháp lý cho ho t đ ng c a các t ch c xã h i, chính quy n trong ngăn ch n là đ y lùi t n nạ ộ ủ ổ ứ ộ ề ặ ẩ ệ ạ BLGĐ. Ng c l i pháp lu t khó có th đ c th c thi n u nh n th c c a ng i dân khôngượ ạ ậ ể ượ ự ế ậ ứ ủ ườ đ c nâng cao, hoàn c nh s ng c a h không đ c c i thi n. Chính vì v y các gi i phápượ ả ố ủ ọ ượ ả ệ ậ ả ph i đ c th c hi n m t cách đ ng b , liên t c và nh t quán.ả ượ ự ệ ộ ồ ộ ụ ấ 4. K t lu nế ậ M t trong nh ng hi n t ng đáng lo ng i nh t c a tình tr ng kh ng ho ng trong các gia đìnhộ ữ ệ ượ ạ ấ ủ ạ ủ ả hi n nay là tình tr ng b o l c gia đình. B c sang th k 21, b o l c gia đình v n lan r ngệ ạ ạ ự ướ ế ỷ ạ ự ẫ ộ và tr thành v n đ xã h i nghiêm tr ng và ph bi n nhi u n c trên th gi i và Vi tở ấ ề ộ ọ ổ ế ở ề ướ ế ớ ở ệ Nam. Đi u này đ t ra cho xã h i văn minh nhi m v c p bách – tìm ra nh ng gi i pháp h uề ặ ộ ệ ụ ấ ữ ả ữ hi u kh c ph c và đi đ n xóa b hoàn toàn hi n t ng này.ệ ắ ụ ế ỏ ệ ượ BLGĐ di n ra v i nh ng hình th c muôn màu muôn v . Đó có th là b o l c v t ch t hayễ ớ ữ ứ ẻ ể ạ ự ậ ấ tinh th n; b o l c b ng vũ l c hay ngôn t ; b o l c c a ng i l n đ i v i ng i nh h nầ ạ ự ằ ự ừ ạ ự ủ ườ ớ ố ớ ườ ỏ ơ hay ng c l i… Đ ng sau nh ng t n n xã h i đó có th là nh ng lý do sâu xa nh trình đượ ạ ằ ữ ệ ạ ộ ể ữ ư ộ văn hóa th p, tình tr ng kém hi u bi t v pháp lu t hay t t ng tr ng nam kinh n còn quáấ ạ ể ế ề ậ ư ưở ọ ữ n ng n ... mà b n thân nh ng ng i trong cu c cũng ch a nh n th c đ c. ặ ề ả ữ ườ ộ ư ậ ứ ượ B o l c gia đình đã và đang gây ra nhi u h u qu nghiêm tr ng, tr c h t là vi ph m nghiêmạ ự ề ậ ả ọ ướ ế ạ tr ng đ n quy n con ng i, đ n danh d , nhân ph m và tính m ng c a m i cá nhân. B o l cọ ế ề ườ ế ự ẩ ạ ủ ỗ ạ ự gia đình làm xói mòn đ o đ c, m t tính dân ch xã h i và nh h ng đ n th h t ng lai.ạ ứ ấ ủ ộ ả ưở ế ế ệ ươ nhi u gia đình, th h con đã l p l i hành vi b o l c gia đình mà khi còn nh , chúng đ cỞ ề ế ệ ặ ạ ạ ự ỏ ượ ch ng ki n. B o l c gia đình đang là nguy c gây tan v và suy gi m s b n v ng c a giaứ ế ạ ự ơ ỡ ả ự ề ữ ủ đình Vi t Nam.ệ Th c tr ng b o l c gia đình Vi t Nam đ t ra yêu c u c p thi t ph i có nh ng gi i phápự ạ ạ ự ở ệ ặ ầ ấ ế ả ữ ả đ ng b và nh t quán, đ c th c hi n m t cách kiên trì, liên t c đ kh c ph c. Nh ng gi iồ ộ ấ ượ ự ệ ộ ụ ể ắ ụ ữ ả pháp đó có th làể : 1) các gi i pháp tác đ ng thay đ i nh n th c c a các gia đình và cá nhân; 2)ả ộ ổ ậ ứ ủ các gi i pháp tác đ ng thay đ i l i s ng, hoàn c nh s ng c a các gia đình và cá nhân; và 3)ả ộ ổ ố ố ả ố ủ các gi i pháp v qu n lý môi tr ng xã h i. Đ th c hi n nh ng gi i pháp này đòi h i cácả ề ả ườ ộ ể ự ệ ữ ả ỏ c p, các ngành, các t ch c, cá nhân và t ng gia đình ph i cùng tham gia m t cách tích c c.ấ ổ ứ ừ ả ộ ự Ch có nh v y t b o l c gia đình m i có th b kh ng ch và d n b xóa b .ỉ ư ậ ệ ạ ự ớ ể ị ố ế ầ ị ỏ Đà N ng, ngày 03 tháng 8 năm 2007.ẵ 12