Chuyên đề Lập bản đồ xẻ với phương pháp xẻ bán xuyên tâm khi xẻ thanh cơ sở để sản xuất ván ghép thanh từ gỗ keo lá tràm

Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp Tªn chuyªn ®Ò : “lËp b¶n ®å xÎ víi ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m khi xÎ thanh c¬ së ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç keo l¸ trµm” Lêi nãi ®Çu HiÖn nay ngµnh chÕ biÕn l©m s¶n ®©ng l©m vµo t×nh tr¹ng thiÕu nguyªn liÖu trÇm tréng. Gç tù nhiªn cßn rÊt Ýt, ®ßi hái ngµnh chÕ biÕn chuyÓn h­íng sö dông nguyªn liÖu tõ rõng tù nhiªn sang nguyªn liªu tõ rõng trång. §Æc ®iÓm cña gç rõng trång lµ tèc ®é ph¸t triÓn nhanh, tÝnh chÊt vËt c¬ lý thÊp, kÝch th­íc nhá, khuyÕt tËt nhiÒu. Do ®ã khi sö dông gç rõng trång cho ta lîi dông rÊt nhá vµ chÊt l­îng kÐm. Nghµng s¶n xuÊt c«ng nghÖ v¸n nh©n t¹o nãi chung vµ nghµnh c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh nãi riªng ®· ra ®êi vµ ®ang ph¸t triÓn. Nã gi¶i quýet m©u thuÉn gi÷a cung vµ cÇu trong viÖc sö dông gç, mÆt kh¸c ®©y lµ d¹ng c«ng nghÖ sö dông hiÖu qu¶ gç rõng trång . ChÊt l­îng v¸n ghÐp thanh phô thuéc rÊt nhiÒu yÕu tè. trong ®ã chÊt l­îng thanh c¬ së ®ãng vai trß quan träng. Trong v¸n ghÐp thanh, v¸n ghÐp tõ gç keo lµ trµm nãi riªng kh©u pha ph«i gç thµnh c¸c thanh c¬ së lµ viÖc lµm tr­íc tiªn vµ nã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c¸c kh©u sau ®ã. ®­îc sù thèng nhÊt cña thÇy Ts: nguyÔn phan thiÕt em tiÕn hµnh chuyªn ®Ò: “ lËp b¶n ®å xÎ víi ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m khi xÎ thanh cë ®Ó s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç keo l¸ trµm.” V× thêi gian vµ ®iÒu kiÖn nghiªn cøu cã h¹n vµ kh¶ n¨ng cña b¶n th©n cßn cã h¹n l¹i ch­a cã kinh nghiÖm trong vÊn ®Ò nghiªn cøu nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái xãt em rÊt mong ®­îc sù gãp ý cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®ång nghiÖp. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn kim hiÒu Ch­¬ng I:Tæng quan 1.1 Môc tiªu chuyªn ®Ò lËp ®­îc b¶n ®å xÎvíi ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m khi xÎ thanh c¬ së ®Î s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ gç keo l¸ trµm, trªn c¬ së ®ã ®Þnh h­íng cho viÖc xÎ thanh c¬ cë khi s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh tõ lo¹i gç nµy. 1.2 Ph¹m vi ®Ò tµi nghiªn cøu: Lo¹i gç keo l¸ trµm 7- 10 tuæi, ë nói luèt Tr­êng §¹i häc L©m NghiÖp. SÈn phÈm ë ®©y lµ lo¹i v¸n ghÐp thanh th«ng dông kh«ng phñ mÆt víi kÝch th­íc thanh c¬ së lµ S.B.L=18x40x450 LËp m« h×nh lý thuyÕt ®a yÕu tè vµ thùc nghiÖm víi hai yÕu tè ®Çu vµo lµ (D) vµ(a) ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kimh tÕ nhÊt víi ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m. 1.3 Néi dung chñ yÕu cña ®Ò tµi: C¬ së lý luËn tÝnh to¸n lý thuyÕt ph­¬ng ph¸p xÎ, b¶n ®å xÎ Thùc nghiÖm KÕt qu¶ ®Ò tµi, kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 1.4. ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ph­¬ng ph¸p kÕ thõa vµ ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm kÕt hîp víi thùc nghiÖp ®Ó x¶n xuÊt thanh c¬ së t­ gç keo l¸ trµm víi ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m víi sù trî gióp cña phÇn mÒm OTP Ch­¬ng II: c¬ së lý thuyÕt 2.1. B¶n ®å xÎ Lµ hÖ thèng c¸c ®­êng nÐt hoÆc hÖ thèng c¸c ký hiÖu ®­îc vÏ hoÆc ghi trªn tiÕt diÖn ngang c©y gç hay trªn giÊy ®Ó thÓ hiÖn quy c¸ch xÎ vµ tr×nh tù tiÕn hµnh xÎ. Mét c¸hc tæng qu¸t cã hai c¸ch lËp b¶n ®å xÎ c¬ b¶n sau: ph­¬ng ph¸p lËp gi¸n tiÕp vµ ph­¬ng ph¸p lËp trùc tiÕp. Tuy nhiªn cßn phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm nguyªn liÖu vµ quy m« s¶n xuÊt cña nhµ m¸y xÝ nghiÖp mµ ng­¬× ta ¸p dông ph­¬ng ph¸p lËp b¶n ®å xÎ cho phï hîp. B¶n ®å xÎ cã mét vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh xÎ. Nã còng ¶nh h­ëng tíi tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi dông gç. Mét b¶n ®å xÎ chØ phï hîp víi mét khóc gç víi ®­êng kÝnh, ®é cong, ®é thãt ngän... V× vËy lËp b¶n ®å xÎ ®óng, phï hîp víi tõng khóc gç lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt. 2.1.1 c¸c lo¹i b¶n ®å xÎ §Ó lËp mét b¶n ®å xÎ chóng ta ph¶i c¨n cø ®Õn viÖc x©y dùng nguyªn lý tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc. Ph¶i xem xÐt biÓu diÔn quy tr×nh xÎ mét c¸ch hîp lý nhÊt ®Ó n©ng cao tû lÖ thµnh khÝ vµ tû lÖ lîi dông gç. Mét b¶n ®å xÎ ph¶i thÓ hiÖn ®­îc vÞ trÝ vµ kÝc th­íc s¶n phÈm trªn tiÕt diÖn ngang khóc gç sao cho phï hîp víi nguyªn lý tû lÖ thµnh khÝ lín nhÊt tuú theo ®Æc ®iÓm nguyªn liÖuvµ quy m« s¶n xuÊt cña nhµ m¸y, xÝ nghiÖp mµ ng­êi ta ¸p dông ph­¬ng ph¸p lËp b¶n ®å xÎ cho thÝch hîp. + b¶n ®å xÎ gi¸n tiÕp: Lµ ph­¬ng ph¸p lËp thÓ hiÖn b»ng c¸c ký hiÖu ch÷ vµ sè theo mét quy ®Þnh chung. Nh­ng vµo ®ã ng­êi ta biÕt ®­îc ngay quy c¸ch c¸c tÊm v¸n cÇn xÎ trªn tiÕt diÖn ngang c©y gç. Ph­¬ng ph¸p nµy phï hîp víi c¸c xÝ nghiÖp cã nguån nguyªn liÖu æn ®Þnh, dÔ dµng c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸, nh­ng ph­¬ng ph¸p nµy phøc t¹p vµ kh«ng linh ho¹t víi nh÷ng nguyªn liÖu khuyÕt tËt vµ ngo¹i h×nh phøc t¹p v× thÕ kh«ng n©ng cao ®­îc tû lÖ thµnh khÝ vµ tû lÖ lîi dông gç nªn trong thùc tÕ Ýt ®­îc sö dông. + lËp trùc tiÕp: Lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông phæ biÕn, hiÖn nay nã cã ­u ®iÓm lµ ®¬n gi¶n dÔ hiÓu, linh ®éng. Khi lËp b¶n ®å xÎ ta c¨n cø vµo h×nh d¹ng, kÝch th­íc vµ vÞ trÝ c¸c khuyÕt tËt cña gç còng nh­ møc ®é phong phó cña s¶n phÈm. V× thÕ kh¶ n¨ng tËn dông gç lín, nh­ng nã cã nh­îc ®iÓm lµ trong qu¸ tû×nh lËp ®­îc tiÕn hµnh trùc tiÕp lªn ®Çu c©y gç nªn n¨ng suÊt lao ®éng thÊp. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng xÝ nghiÖp cã ®Æc ®iÓm nguyªn liÖu phøc t¹p. 2.1.2. ph­¬ng ph¸p lËp b¶n ®å xÎ. Cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p lËp b¶n ®å xÎ kh¸c nhau,cã thÓ tãm l¹i thµnh c¸c ph­¬ng ph¸p sau: -Dùa vµo ®å thÞ a-t vµ p-t -dùa vµo ®å thÞ p-t mét ®iÓm chung nhÊt tÊt c¶ ph­¬ng ph¸p nµy hØ lµ ngÇn ®óng.bëi v× nã coi c©y gç cã mÆt c¾t h×nh trßn vµ ch­a tÝnh ®Õn quy c¸ch cña s¶n phÈm vµ còng ch­a xÐt ®Õn hiÖu qua kinh tÕ cña ph­¬ng ph¸p xÎ mµ chØ xÐt ®Õn vÊn ®Ò xÎ nh­ thÕ nµo. 2.2. kh¸i niÖm ph­¬ng ph¸p xÎ. 2.2.1 Ph­¬ng ph¸p xÎ gç tiÕp tuyÕn: Gç xÎ tiÕp tuyÕn lµ gç xÎ cã tiÕp tuyÕn víi vßng n¨m gç t¹i ®iÓm trung t©mv¸n hîp víi bÒ mÆt (chiÒu réng) cña tiÕt diÔn gç xÎ mét gãc β lu«n bÐ h¬n [β]. Th«ng th­êng β = 30 - 550, trong tÊm v¸nta ph¶i lÊy gãc [β] lín nhÊt cña tiÕt diÖn. §Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh xÎ ta x¸c ®Þnh miÒn cho phÐp xÎ gç tiÕp tuyÕn cho nöa h×nh trßn biÓu thÞ tiÕt diÔn ngang cña c©y gç. MiÒn cho phÐp gç xÎ tiÕp tuyÕn lín nhÊt lµ miÒn h×nh ch÷ nhËt néi tiÕp trong h×nh qu¹t. Z0 = Gç xÎ tiÕp tuyÕn vµ b¸n tiÕp tuyÕn cã ­u ®iÓm chÞu va ®Ëp vµ xung kÝch lín nh­ng co rót theo chiÒu tiÕp tuyÕn lín nªn s¶n phÈm dÔ bÞ biÕn d¹ng trong qu¸ tr×nh ph¬i hoÆc sö dông lµm gi¶m tû lÖ lîi dông gç vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Tuy nhiªn trong mét sè c«ng nghÖ vÉn ph¶i ¸p dôngph­¬ng ph¸p xÎ nµy nh­ ®ãng tµu, cÇu ... 2.2.2. Ph­¬ng ph¸p xÎ suèt ¦u ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ kh¶ n¨ng tËn dông gç lín , cã thÓ ®¸p øng ®­îc nhiÒu chñng lo¹i s¶n phÈm trong ®ã cã v¸n ghÐp thanh. Qu¸ tr×nh xÎ tiÕn hµnh ®¬n gi¶n, gç rÊt dÔ cè ®Þnh phï hîp víi c¸c xÝ nghiÖp lo¹i võa vµ nhá. Lµ ph­¬ng ph¸p xÎ mµ s¶n phÈm thu ®­îc tÊt c¶ ®Òu lµ v¸n ch­a s¹ch b×a, xÎ theo ph­¬ng ph¸p nµy rÊt linh ®éng trong s¶n xuÊt, nhÊt lµ nguyªn liÖu cã nhiÒu bÖnh tËt, cã ®iÒu kiÖn n©ng cao tû lÖ thµnh khÝ vµ tû lÖ lîi dông gç tuy nhiªn ph­¬ng ph¸p nµy béc lé mét sè nh­îc ®iÓm: Chi phÝ ®Ó räc r×a c¸c tÊm v¸n t­¬ng ®èi lín, quy c¸ch kÝch th­íc chiÒu réng v¸n kh«ng thèng nhÊt nªn g©y khã kh¨n cho kh©u c¬ giíi ho¸ vµ tù ddéng ho¸. 2.2.3. Ph­¬ng ph¸p xÎ hép: Lµ c¸c ph­¬ng ph¸p mµ c¸c s¶n phÈm thu ®­îc ®a sè ®· r¹ch r×a, c¹nh, ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®Ó xÎ v¸n, xÎ hép . Nã phï hîp víi quy m« x­ëng võa vµ lín, ®Ó c¬ giíi ho¸ vµ tù ®éng ho¸ quy c¸ch s¶n phÈm ®¶m b¶o chÝnh x¸c, cã kh¶ n¨ng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ tû lÖ thµnh khÝ vµ tû lÖ lîi dông gç. Nh­ng ph­¬ng ph¸p nµy kÐm linh ®éng, víi nh÷ng lo¹i gç cã h×nh d¹ng phøc t¹p, kh«ng æn ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh xÎ khã lo¹i bá 2.2.4. Ph­¬ng ph¸p xÎ xuyªn t©m. Lµ gç xÎ cã bÒ réng hîp víi ®­êng tiÕp tuyÕncña vßng n¨m tai trung t©m mÆt c¾t ngang mét gãc α ≥ [α], th«ng th­êng α = 650. Gãc α lµ gãc ®­îc qui ®Þnh tr­íc theo yªu cÇu sö dông cña gç xÎ. §Ó ®¶m gãc α ≥ [α] c¸c v¸n chØ ®­îc lÊy ra ë vïng nhÊt ®Þnhcña tiÕt diÖn, vïng ®ã lµ vïng cho phÐp. MiÒn cho phÐp lín hay nhá phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè, ®­êng kÝnh gç, gãc α ...Th­êng dïng hai c¸ch xÎ gç xuyªn t©m sau: + C¸ch xÎ h×nh qu¹t: §©y lµ c¸ch xÎ ®­îc thùc hiÖn trªn 1/4 tiÕt cña c©y gç. Ph­¬ng ph¸p nµy cã kh¶ n¨ng thu ®­îc l­îng gç xuyªn t©m cao nh­ng nh­îc ®iÓm lín nhÊt lµ khã cè ®Þnh gç, cÇn cã c«ng cô chuyªn dïng ®Æc biÖt trong qu¸ tr×nh xÎ v× vËy ®©y còng lµ mét ph­¬ng ph¸p xÎ cho nh÷ng lo¹i s¶n phÈm cã yªu cÇu ®Æc biÖt. + C¸ch xÎ h×nh cung: B»ng c¸ch xÎ h×nh cung chóng ta còng thu ®­îc v¸n xuyªn t©m, pn­¬ng ph¸p nµy còng ®­îc thùc hiÖn trªn nöa tiÕt diÖn h×nh trßn cña c©y gç. Gi¶ sö miÒn ABCD lµ miÒn cho phÐp xÎ v¸n xuyªn t©m ta ph¶i x¸c ®Þnh miÒn cho phÐp Z, ph¶i tho¶ m·n ®iÒu kiÖn cho tr­íc a ³ . Ta cã: V× Z1 lµ kho¶ng gi÷a hai ®­êng trung t©m tÊm v¸n ngoµi cïng nªn thùc tÕ kho¶ng c¸ch lîi dông gç hay chiÒu réng cña miÒn cho phÐp z Lµ: Trong ®ã d: §­êng kÝnh gç trßn. E: ChiÒu dµy m¹ch xÎ. Më réng bµi to¸n trªn khi xÎ v¸n xuyªn t©m thùc hiÖn trªn mét phÇn nöa h×nh trßn. NÕu xÎ xuyªn t©m cho mét phÇn cña nöa h×nh trßn MiÒn cho phÐp tÝnh theo c«ng thøc : Trong ®ã: Z = Z1 + e Z: ChiÒu réng thùc tÕ cña miÒn xÎ Z. Z1: ChiÒu réng miÒn xÎ ( kho¶ng c¸ch t©m cña hai tÊm v¸n ). E: ChiÒu dµy m¹ch xÎ . B: Lµ nöa chiÒu dµi miÒn xÎ. a: Lµ gãc xuyªn t©m cña v¸n xÎ. D: Lµ ®­êng kÝnh tiÕt diÖn c©y gç. 2.3 C«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng. 2.3.1 C«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh. 2.3.1.1 LÞch sö ph¸p triÓn cña c«ng nghÖ v¸n ghÐp thanh. V¸n ghÐp thanh lµ mét lo¹i s¶n phÈm v¸n nh©n t¹o xuÊt hiÖn tõ rÊt sím tõ c¸c n­íc t©y ©u nh­ng nã chØ ph¸p triÓn m¹nh nh÷ng n¨m 1970. Vµ ®ang ®­îc sö dông mét c¸ch réng r·i do kh¼ n¨ng ®a d¹ng vÒ kÝch th­íc, kh«ng kÐn chän nguyªn liÖu, c«ng nghÖ s¶n xuÊt ®own gi¶n. Nguyªn liÖu sö dông chñ yÕu lµ cã kÝch th­íc, ®­êng kÝnh nhá, ®ßi hái ®é bÒn c¬ häc kh«ng cao, dÔ dµng n©ng cao tû lÖ lîi dông gç. S¶n phÈm ®ång ®Òu vÒ ®é Èm, ®a d¹ng vµ æn ®Þnh vÒ kÝch th­íc, linh ®éng khi liªn kÕt vµ l¾p ghÐp. Gi¸ thµnh so víi c¸c läa v¸n nh©n t¹o kh¸c th× rÎ h¬n nhiÒu, tuy nhiªn c¸c lo¹i v¸n nh©n t¹o ®Òu cã ­u ®Óm riªng vµ c«ng nghÖ phï hîp. Theo tiªu chuÈn c«ng nghÖ cña Anh (BS 6100 – 1984) v¸n ghÐp thanh ph©n chia thµnh mét sè läai chñ yÕu sau. + V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc kh«ng phñ mÆt + V¸n thanh khung réng + V¸n ghÐp thanh lâi ®Æc cã phñ mÆt Nguyªn liÖu chóng t«i cung cÊp ®Ó s¶n suÊt v¸n ghÐp thanh lµ lo¹i v¸n ghÐp thanh lâi ®Æc kh«ng phñ mÆt. S¶n phÈm thu ®­îc b»ng c¸ch ghÐp c¸c thanh gç cã kÝch th­íc nhá, g¾n víi nhau b»ng chÊt kÕt dÝnh. V× kh«ng phñ mÆt nªn yªu cÇu chÊt l­îng phñ mÆt t­¬ng ®èi cao, mµu s¾c ®ång ®Òu T¹o thanh S©y thanh ChuÈn KT thanh 2.12 Nguyªn lý h×nh thµnh v¸n ghÐp thanh. Nguyªn liÖu XÕp v¸n Tr¸ng keo Xö lý thanh Xö lý mÆt Ðp v¸n §Ó ghÐp c¸c thanh thµnh phÇn theo kirllop cã mét sè c¸ch ghÐp sau: + GhÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph­¬ng tiÕp tuyÕn + GhÐp ®èi xøng vßng n¨m theo ph­¬ng xuyªn t©m + GhÐp c¸c thanh thµnh phÇn theo kiÓu ngãn: 2.3.2 C¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh. 2.3.2.1 ¶nh h­ëng cña cÊu t¹o gç: Gç lµ lo¹i vËt liÖu cã cÊu t¹o tõ nhiÒu hîp chÊt h÷u c¬, thµnh phÇn chñ yÕu cÊu t¹o nªn gç lµ xenlulo, hªmixenlulo vµ lipgin trong cÊu t¹o cña ph©n tö xenlulo cã chøa nhãm OH, khi gç tiÕp xóc víi keo c¸c phÇn tö cã cùc tÝnh trong keo sÏ liªn kÕt víi nhãm OH t¹o nªn sù d¸n dÝnh. CÊu t¹o gç rÊt phøc t¹p ®èi víi mét sè lo¹i gç ph¶i lùa chän mét lo¹i keo vµ chÕ ®é Ðp sao cho phï hîp víi tõng lo¹i gç. 2.3.2.2 ¶nh hu¬ng cña ®é Èm gç: Trong qu¸ tr×nh d¸n dÝnh, dung m«i tõ dung dÞch keo chñ yÕu th«ng qua con ®­êng khuÕch t¸n vµo bÒ mÆt gç vµ xung quanh v× thÕ gç cã dé Èm t¨ng lªn. Trong thùc tÕ dung m«i bay h¬i ra ngoµi lµ rÊt Ýt. PhÇn gi÷a mèi d¸n hÇu nh­ kh«ng bay h¬i, nÕu ®é Èm gç cao lµm ®äng dung m«i trong mµng keo c¶n trë qu¸ tr×nh h×nh thµnh mèi gi¸n, lµm gi¶m c­êng ®é gi¸n dÝnh. V× vËy trong c«ng nghÖ v¸n ghÐp thanh ®é Èm cña gç sau khi sÊy lµ 8 – 10%. 2.3.2.3 ¶nh h­ëng cña bÒ mÆt vËt gi¸n: §é bÒn cña mèi gi¸n phô thuéc vµo mµng keo trong qu¸ tr×nh gi¸n Ðp, mµ bÒ mÆt vËt gi¸n lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh chÊt l­îng mµng keo. BÒ mÆt nh½n sÏ t¹o ®­îc mµng keo ph¼ng, liªn tôc, ®Òu, t¹o cho mèi gi¸n cã c­êng ®é cao. 2.3.2.4 ¶nh cña kÝch th­íc thanh c¬ së: KÝch th­íc thanh c¬ së sö dông trong v¸n ghÐp thanh phô thuéc vµo yªu cÇu cña s¶n phÈm vµ kh¼ n¨ng tËn dông gç cña tõng, vïng tõng nhµ m¸y. NÕu kÝch th­íc thanh c¬ së nhá sÏ h¹n chÕ ®­îc khuyÕt tËt do gç tù nhiªn g©y ra: M¾t, môc, nøt ... Kh¼ n¨ng tËn dông gç cao sù chªnh lÖnh khèi l­îng thÓ tÝch gi÷a c¸c thanh kh«ng lín nªn møc ®é co ngãt gi÷a c¸c chiÒu nhá, chÊt l­îng v¸n ghÐp ®ång ®Òu vµ æn ®Þnh h¬n. Nh­ng kÝch th­íc thanh nhá chi phÝ t¹o thanh lín, hao hôt gç nhiÒu, tèn keo Theo tiªu chuÈn cña Liªn X« cò kÝch th­íc thanh c¬ së cña v¸n ghÐp thanh dïng cho hµng méc ®­îc chia nh­ sau: ChiÒu réng thanh 20, 22, 25, 30, 35, 40, 45, ... 55 (mm) ChiÒu dµy thanh 8, 10, 12, 14, 16, 19, 20, ... 45 (mm) §Ó thu ®­îc yªu cÇu, chÊt l­îng sö dông gç còng nh­ n©ng cao kh¼ n¨ng tËn dông gç, chóng t«i chän kÝch th­íc thanh c¬ së nh­ sau: S.B.L = 18.40.450 §èi víi ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m, b¸n tiÕp tuyÕn kÝch th­íc thanh xÎ lµ: S.B.L = 22.45.500 2.3.2.5 ¶nh h­ëng cña chÊt kÕt dÝnh. V¸n ghÐp thanh cã thÓdïng nhiÒu lo¹i keo nh­ng ®Ó phï hîp víi yªu cÇu c«ng nghÖ s¶n xuÊt, yªu cÇu chÊt l­îng vµ yªu cÇu hiÖu qu¶ kinh tÕ, ng­êi ta th­êng dïng keo U – F, U – F biÕn tÝnh, PVA, PVC, 2.3.2.6 ¶nh h­ëng c¸c yÕu tè c«ng nghÖ + sÊy gç: sÊy gç lµ mét kh©u rÊt quan träng ,nã quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn ch¸t l­îng thanh c¬ së vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. Nõu chÕ ®é sÊy kh«ng phï hîp, qu¸ tr×nh xÕp gç kh«ng ®óng quy c¸ch, thanh c¬ s¬ cã thÓ bi cong vªnh hoÆc cã ®é Èm kh«ng ®¹t yªu cÇu. Tr«ng x¶n xuÊt tuú theo yªu cÇu cña chÊt l­îng s¶n phÈm vµ quy c¸ch thanh c¬ s¬ mµ ng­êi ta chän chÕ ®é sÊy cho phï hîp. + ®é chÝnh x¸c gia c«ng: ®é chÝnh x¸c gia c«ng lµ møc ®é phï hîpvÒ kÝch th­íc vµ h×nh d¹ngcña chi tiÕt thùc tÕ so víi chi tiÕt theo yªu cÇu .tr«ng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh,ph¶i ®ång ®Òu vÒ kÝch th­íc vµ h×nh d¹ng gi÷a c¸c thanh víi nhau còng nh­ gi­a thanh víi quy c¸ch s¶n phÈm ®Æt ra. NÕu tiÕt diÖn c¸c thanh kh«ng ®ång nhÊt ( h×nh b×nh hµnh, h×nh ch÷ nhËt …), trong qu¸ tr×nh Ðp sÏ lµm bÒ mÆt gi÷a c¸c thanh kh«ng tiÕp xóc hÕt víi nhau, ®iÒu nµy lµm gi¶m chÊt l­îng d¸n dÝnhvµ chÊt l­¬ng s¶n phÈm.mÆt kh¸c nÕu chiÒu réng vµ chiÒu dµy c¸c thanh kh«ng ®Òu, trong qu¸ tr×nh ghÐp dÏ lµm tÊm v¸n bÞ vªnh vµ kh«ng ®ñ ¸p lùc Ðp, khi ®ã chÊt l­îng d¸n dÝnh vµ chÊt l­îng s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¹t yªu cÇu. Tuy nhiªn trong thùc tÕ d©y chuyÒn s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh, ®Ó ®ång ®Òu vµ chuÈn vÒ kÝch th­íc còng nh­ h×nh d¹ng, ng­êi ta thùc hiÖn gia c«ng thanh trªn m¸y bµo bèn mÆt. +chÊt l­îng gia c«ng bÒ mÆt: ®­îc ®¸nh gi¸ qua møc ®é mÊp m« bÒ mÆt trong mét thanh vµ gi÷a c¸c thanh víi nhau. NÕu bÒ mÆt gia c«ng cµng ph¼ng , nh½n, møc ®é mÊp m« thÊp th× l­îng keo tr¸ng máng, ®ång ®Òu vµ liªn tôc, kh¶ n¨ng tiÕp xóc gi÷a c¸c thanh gç cµng caochÊt l­îng mèi d¸n t¨ng. Ng­îc l¹i chÊt l­îng bÒ mÆet thÊp( ®é mÊp m« lín) lµm chiÒu dµy mµng keo kh«ng ®ång ®Òu sÏ g©y ra néi øng suÊt trong khi Ðp lµm chÊt l­îng mèi d¸n gi¶m.®é nh½n bÒ mÆt gia c«ng l¸y lµ G8. + ¶nh h­ëng cña b¶n ®å xÎ vµ ph­¬ng ph¸p xÎ: vÞ trÝ cña thanh gç troogn c©y tÝnh theo ®­êng kÝnh liªn quan nhiÒu ®Õn sù co rót vµ cong vªnh cña thanh c¬ së còng nh­ s¶n phÈm sau khi Ðp. V× vËy trong s¶n xuÊt v¸n ghÐp thanh, ph­¬ng ph¸p xÎ vµ b¶n ®å xÎ quyÕt ®Þnh nhiÒu ®Õn chÊt l­îng thanh c¬ së. NÕu ph­¬ng ph¸p xÎ vµ b¶n ®å xÎ hîp lý sÏ h¹n chÕ ®­îc nh÷ng khuyÕt tËt tù nhiªn cña gç. NÕu thanh c¬ së ®­îc xÎ xuyªn t©m sÏ Ýt bÞ biÕn d¹ng, conmg vªnh tr«ng qu¸ tr×nh ph¬i sÊy nh­ng tû lÖ thµnh khÝ thÊp. Khi xÎ tiÕp tuyÕn, do chªnh lÖch co rót gi­a hai chiÒu thí gçlín lªn dÔ bÞ cong vªnh. ®iÒu nay gi¶m chÊt l­îng thanh c¬ së vµ chÊt l­îng v¸n Ðp. Tuú thuéc vµo nguyªn liÖu gç vµ môc tiªu s­ dông kh¸c nhau mµ ng­êi ta cã c¸c ph­¬ng ph¸p vµ b¶n ®å xÎ cho phï hîp. 2.3.2.7 ¶nh h­ëng cña c«ng nghÖ gi¸n Ðp. Trong c«ng nghÖ gi¸n Ðp yÕu tè quan träng vµ quan t©m nhÊt lµ chÕ ®é Ðp. ChÕ ®é Ðp gåm 3 yÕu tè chÝnh: - Thêi gian Ðp . - ChÕ ®é Ðp. - ¸p suÊt Ðp. Ngoµi ra cßn cã ¶nh h­ëng cuÈ ®é nhít cña keo, ¶nh cña ®é ph trong keo. Nh­ vËy yªu cÇu cña thanh c¬ së cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng, yªu cÇu cña v¸n ghÐp thanh nã kh«ng chØ ¶nh h­ëng tíi tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi dông gç mµ cßn ¶nh h­ëng tíi c«ng nghÖ s¶n xuÊt v¸n ghÐp nªn viÖc tÝnh to¸n n©ng cao tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm sÏ lµ yªu cÇu cÊp thiÕt. 2.4. Lý thuyÕt qui ho¹ch thùc nghiÖm ®a yÕu tè §©y lµ ph­¬ng ph¸p tæ chøc tiÕn hµnh thÝ nghiÖm sao cho cã thÓ nhËn ®­îc th«ng tin lín nhÊt, ®Çy ®ñ nhÊt víi c¸c chi phÝ Ýt nhÊt vÒ thêi gian, nguyªn vËt liÖu vµ c«ng søc. Quy ho¹ch thùc nghiÖm ®­îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c “hép ®en”. NghÜa lµ ®èi t­îng nghiªn cøu lµ phÇn ®ãng kÝn, lµ phÇn ch­a biÕt trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, do ®ã x©y dùng ®­îc m« h×nh to¸n häc diÔn t¶ t­¬ng quan gi÷a c¸c tham sè ®Çu vµo vµ c¸c tham sè ®Çu ra lµ néi dung chÝnh cña quy ho¹chthùc nghiÖm. ®Ó thùc hiÖn ®­îc néi dung trªn th­êng ph¶i thùc hiÖn c¸c bµi to¸n kÕ tiÕp nhau. X©y dùng néi dung thÝ nghiÖm. Chän kÕ ho¹ch thùc nghiÖm. Tæ chøc thÝ nghiÖm. Gia c«ng sè liÖu thÝ nghiÖm. Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thÝ nghiÖm. 2.5.1. X©y dùng néi dung thÝ nghiÖm: §©y lµ b­íc x©y dùng quy m« bµi to¸n mµ cô thÓ lµ tr¶ lêi c¸c c©u hái thÝ nghiÖm c¸i g×? ®Ó lµm g×? tren c¬ së ®ã chän ®­îc c¸c tham sè ®Çu vµo vµ tham sè ®Çu ra cho thÝch hîp. B­íc nµy rÊt quan träng v× r»ng c¸c sè l­îng c¸c tham sè vµo vµ ra th­êng rÊt lín. NÕu ®­a tÊt c¶ c¸c tham sè vµo nghiªn cøu th× sè thÝ nghiÖm qu¸ nhiÒu. V× thÕ cÇn chän nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n nhÊt . C¸c tham sè ®Çu vµo nh­ nguyªn liÖu (h×nh d¹ng, chiÒu dµi, ®­êng kÝnh, ®é cong, ®é thon, bÖnh tËt) s¶n phÈm, c«ng nghÖ (quy tr×nh xÎ, ph­¬ng ph¸p xÎ, b¶n ®å xÎ) tay nghÒ c«ng nh©n, m¸y mãc thiÕt bÞ. Khi chän ®­îc c¸c tham sè ®Çu vµo vµ ta tiÕp tôc chän vïng biÕn thiªn cña c¸c biÕn ®Çu vµo. Xi min <Xi <Xi max (I = 1,2,3, ... ,n) C¸c gi¸ trÞ Xi min, Xi max th­êng ®­îc x¸c ®Þnh tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn, c«ng nghÖ, nguyªn vËt liÖu, kinh tÕ kü thuËt trong thùc nghiÖm, ph­¬ng ph¸p ®o vµ thiÕt bÞ ®o t­¬ng øng víi Xi ®ã. Gi¸ trÞ cè ®Þnh cña yÕu tè thø i trong mét thÝ nghiÖm gäi lµ møc cña yÕu tè Êy. Trong c¸c møc kh¸c nhau cña yÕu tè i quan träng nhÊt lµ møc c¬ sè Xio (møc kh«ng). Sau cïng lµ chän kho¶ng biÕn thiªn Li cña biÕn thø i. Quan träng nhÊt lµ møc kh«ng vµ ph¶i lín h¬n ®¸ng kÓ so víi sai sè cña dông cô ®o yÕu tè Êy. Kho¶ng biÕn thiªn: C¸c møc biÕn thiªn cña biÕn trong thÝ nghiÖm ®­îc biÓu diÔn ë d¹ng mµ víi c¸ch ®Æt: Trong ®ã: Xi lµ d¹ng m·, xi lµ d¹ng thùc, møc xio lµ møc c¬ së, li lµ kho¶ng biÕn thiªn cña biÕn thø i. Theo c¸ch biÓu diÖn nµy th× møc trªn cÇn biÕn lµ Xi max = +1; møc d­íi lµ Xi min = -1; møc c¬ së lµ Xio = 0 hay ta ghi (=); (-); (0). Ta cã b¶ng 01 x¸c ®Þnh kho¶ng biÕn ®éng Tªn yÕu tè -1 0 1 L X1 X2 Chän kÕ ho¹ch thùc nghiÖm: NhiÖm vô chÝnh cña b­íc nµy lµ lËp kÕ hoach thù nghiÖm sao cho cã thÓ nhËn ®­îc biÓu thøc to¸n häc biÓu diÔn mèi quan hÖ gi÷a c¸c tham sè ra Y víi c¸c yÕu tè vµo Xi (1,2,3... n) tøc lµ Y = f(x1, x2, x3, ... xn) gäi lµ hµm håi quy. Qu¸ tr×nh x©y dùng hµm håi quy ®­îc tiÕn hµnh theo hai b­íc: LËp hµm håi quy ë d¹ng m·. Y = f(x1, x2, x3, ... xn). ChuyÓn hµm håi quy vÒ d¹ng thùc nhê phÐp biÕn ®æi Y = f(x1, x2, x3, ... xn). Th«ng th­êng ng­êi ta chän hµm håi quy d¹ng ®a thøc bËc nhÊt hoÆc ®a thøc bËc hai. Kh«ng nªn lÊy hµm nµy ë bËc cao h¬n v× sÏ lµm cho chi phÝ lín. Hµm håi quy tuyÕn tÝnh bËc nhÊt cã d¹ng: Y = b0 + b1.xi + b2.x2 + ... + bn.xn. Hµm håi quy tuyÕn tÝnh bËc hai cã d¹ng: §Ó t×m trÞ sè cña c¸c hÖ sè trong hµm håi quy tuyÕn tÝnhbËc hai cÇn cã mét quy ho¹ch thùc nghiÖm mµ ë ®ã mçi yÕu tè biÕn ®«Ø kh«ng Ýt h¬n ba møc, c¸c kÕ ho¹ch nµy gäi lµ kÕ ho¹ch bËc hai. X¸c ®Þnh c¸nh tay ®ßn a theo c«ng thøc cña kÕ ho¹chthùc nghiÖm: Trong ®ã: P = 0; n = 2; a = 1 P = 0; n = 3; a = 1.125 P = 0; n = 4; a = 1.414 TÝnh to¸n sè l­îng thÝ nghiÖm N = N1 +No + Na. N1: Sè l­îng thÝ nghiÖm t¹i t©m. N0: Sè l­îng thÝ nghiÖm më réng. Nc: Sè l­îng thÝ nghiÖm t¹i nh©n. 2.4.5Gia c«ng sö lý sè liÖu: + LËp ma trËn thùc nghiÖm: STT X1 X2 Y1 1 - - 2 + - 3 - + 4 + + 5 - 0 6 + 0 7 0 - 8 0 + 9 0 0 Sau khi x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng tr×nh t­¬ng quanc¸c hÖ sè cña ph­¬ng tr×nh ta tiÕn hµnh kiÓm tra c¸c sè liÖu. C¸c phÐp kiÓm tra: + KiÓm tra tÝnh ®ång nhÊt cña c¸c ph­¬ng sai. Gi¸ trÞ nµy tra b¶ng. + KiÓm tra møc ®é ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè KiÓm tra tÝnh cã ý nghÜa cña c¸c hÖ sè êBi ê³ SbiT Trong ®ã: êBi êlµ trÞ tuyÖt ®èi cña hÖ sè bi Sbi lµ hÖ sè cña ph­¬ng sai t­¬ng øng víi hÖ sè bi . T lµ gi¸ trÞ Studen (tra b¶ng). + KiÓm tra tÝnh t­¬ng thÝch cña m« h×nh theo tiªu chuÈn Fisher Fp < Fb Ch­¬ng 3 TÝnh to¸n lý thiÕt 3.1. X©y dùng m« h×nh lý thuyÕt: 3.1.1. TÝnh to¸n kÝch th­íc thùc tÕ: KÝch th­íc thùc tÕ cña thanh cë = kÝch th­íc danh nghÜa + l­îng d­ gia c«ng. 3.1.1.1. TÝnh to¸n kÝch th­íc ph«i cña thanh: Nguyªn liÖu cung cÊp cho qu¸ tr×nh xÎ thanh c¬ së lµ gç trßn keo l¸ trµm. KÝch th­íc thanh sau khi ®· ®¸nh nh½n (®· qua gia c«ng gåm sÊy, bµo, ®¸nh nh½n ...) lµ: S * B * L = 18 * 40* 450 (mm). VËy kÝch th­íc th« cña thanh bao gåm: Sth = S + DS1 + DS2. Bth = B + DB1 + DB2. Lth = L + DL1 + DL2. Trong ®ã: S, B, L lµ kÝch th­íc danh nghÜa cña thanhth­¬ng øng chiÒu dµy, chiÒu réng, chiÒu dµi DS1, DB1, DL1 lµ l­îng d­ do sÊy. DS2, DB2, DL2 lµ l­îng d­ do gia c«ng. + Hao hôt do gia c«ng trªn m¸y bµo thÈm, bµo cuèn hoÆc bµo bèn mÆt qua kinh nghiÖm thùc tÕ cho thÊy l­îng d­ cho bÒ mÆt qua kh©u bµo ph¶I lµ 1.1 ¸ 1.5 (mm) vµ l­¬ng d­ cho c«ng ®o¹n ®¸nh nh½n mçi mÆt lµ 0.1 ¸ 0.2 (mm). Nh­ vËy l­îng d­ gia c«ng cho mçi bÒ mÆt lµ 1.7 (mm). §Ó ®¶m b¶o cho chÊt l­îng bÒ mÆt cho mçi thanh chóng t«i chän l­îng d­ do gia c«ng cho mçi bÒ mÆt cña thanh lµ: DS2 = DB2 = DL2 = 2.0 (mm). + Hao hôt do sÊy: L­îng co rót do sÊy chØ xÈy ra khi cã sù thay ®æi cña ®é Èm liªn kÕt cña gç (0 ¸ 30%). Khi ®é Èm cña gç gi¶m xuèng d­íi ®é Èm b·o hoµ nªn l­îng co rót t¨ng lªn. §èi víi gç mµ chóng t«i ®ang nghiªn cøu lµ lo¹i gç lâi gi¸c kh«ng ph©n biÖt, lµ lo¹i gç mäc nhanh rõng trång, tÝnh chÊt c¬ lý thÊp. V× vËy tû lÖ co rót theo c¸c chiÒu xuyªn t©m vµ tiÕp tuyÕn cña nã kh«ng theo mét tû lÖ nµo. Do ®ã chóng t«i chän co rót theo c¸c chiÒu lµ lín nhÊt ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c khi gia c«ng chÕ biÕn. Co rót theo chiÒu tiÕp tuyÕn 7 ¸ 9%, ta lÊy 9%. Co rót theo chiÒu xuyªn t©m 3 ¸ 5%, ta lÊy 5%. Co rót theo chiÒu dµi gç < 1%, ta lÊy 1%. VËy l­îng co rót theo c¸c chiÒu lµ: VËy kÝch th­íc thanh khi xÎ lµ: Sth = 18+ 1.0 + 2.0 = 21 (mm). Bth = 40 + 2.9 + 2.0 = 45.9 (mm), lÊy Bth = 46 (mm). Lth = 450 + 4.5 + 2.0 = 456.5 (mm), lÊy Lth = 500 (mm). VËy kÝch th­íc thanh sau khi xÎ lµ: S * B * L = 21 * 46 * 500. T­¬ng tù nh­ trªn ta cã thÓ tÝch ®­îc cho nhiÒu lo¹i thanh c¬ së cã kÝch th­íc kh¸c nh­: S * B * L = 16 * 32 * 450. S * B * L = 19 * 29 * 500. S * B * L = 16 * 24 * 500. 3.1.2. §iÒu tra c¸c cÊp ®­êng kÝnh cña gç thùc nghiÖm: TiÕn hµnh ®iªï tra gç keo l¸ trµm ë Nói luèt tr­êng §HLN, víi ®é tuæi tõ 7 ¸ 10 n¨m tuæi cã c¸c ®­êng kÝnh thu ®­îc nh­ sau: d1 = 19.9 d1 = 20.28 d3 =18.16 d4 =20.18 d5 = 24 d6 = 20 d7 = 14.32 d8 = 15.28 d9 = 14 ViÖc t¹o thanh c¬ së ®­îc thùc hiÖn trªn m¸y c­a vßng n»m vµ m¸y c­a ®Üa xÎ däc. Qu¸ tr×nh xÎ ®­îc thùc hiÖn víi ba cÊp ®­êng kÝnh gç: d1 = 15 (cm). d2 = 20 (cm). d3 = 25 (cm). Víi c¸c gãc: a1 =450 a2 =550 a3 =650 Tho¶ m·n ®iÒu kiÖn: 350<α<650 Lùa chän ph­¬ng ph¸p xÎ lµ b¸n xuyªn t©m. §Ó x¸c ®Þnh sè lÇn lÆp l¹i cña mçi th«ng sè chóng t«i tiÕn hµnh xÎ 9 khóc. Cho mçi th«ng sè gãc ë c¸c cÊp®­êng kÝnh d = 15 cm; d = 20 cm; d = 25 cm, øng víi a1 = 450 , a2 = 550 , a3 = 650 3.1.2. C¸c b­íc x¸c ®Þnh tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc dùa vµo lý thuyÕt quy ho¹ch thùc nghiÖm: Tû lÖ thµnh khÝ ®Þnh møc ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo lý thuyÕt quy ho¹ch thùc nghiÖm theo c¸c b­íc sau: B­íc 1: X¸c ®Þnh hµm môc tiªu. B­íc 2: X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ¶nh h­ëng. B­íc 3: LËp ma trËn thùc nghiÖm. B­íc 5: LËp t­¬ng quan. C¨n cø vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu cña ®Ò tµi, chóng t«i chän ph­¬ng ph¸p bè trÝ thùc nghiÖm lµ ph­¬ng ph¸p thùc nghiÖm ®a yÕu tè vµ tõ nh÷ng ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ­u, nh­îc ®IÓm cña tõng ph­¬ng ph¸p xÎ vµ yªu cÇu cña chÊt l­îng thanh c¬ së chóng t«I chän ph­¬ng ph¸p xÎ b¸n xuyªn t©m vµ b¸n tiÕp tuyÕn. 3.1.2.1. X¸c ®Þnh hµm môc tiªu: BÊt cø mét nhµ m¸y, xÝ nghiÖp s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn gç nµo còng kh«ng ngõng t×m c¸c biÖn ph¸p kh¶ thi nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguyªn liÖu, t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, gi¸ thµnh phï hîp. Muèn lµm ®­îc ®iÒu ®ã cÇn ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau: + N©ng cao tû lÖ thµnh khÝ. + N©ng cao chÊt l­îng c«ng cô gia c«ng c¾t gät. + N©ng cao tay nghÒ, æn ®Þnh tay nghÒ c«ng nh©n. + X¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng ph¸p xÎ hîp lý nh»m b¶o ®¶m ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm phï hîp víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Nh­ vËy nÕu khi cè ®Þnh m¸y mãc, tay nghÒ c«ng nh©n, th× tû lÖ thµnh khÝ sÏ lµ môc tiªu thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông gç ®Ó thu ®­îc tû lÖ thµnh khÝ cao nhÊt. 3.1.2.2. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ¶nh h­ëng: C¸c th«ng sè ¶nh h­ëng cè ®Þnh: Tû lÖ thµnh khÝ, tû lÖ lîi dông gç vµ biÕn d¹ng thanh c¬ së chÞu ¶nh h­ëng cña rÊt nhiÒu yÕu tè. Mçi yÕu tè nµy cã mét vai trß vµ vÞ trÝ rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu thùc nghiÖm. Tuy nhiªn do sù h¹n hÑp vÒ thêi gian nghiªn cøu vµ kh¶ n¨ng t­ duy lý luËn logic cßn h¹n chÕ nªn chóng t«I kh«ng thÓ kh¶o s¸t ®­îc hÕt c¸c yÕu tè nµy mµ chØ l­u t©m tíi mét sè yÕu tè chÝnh cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp, râ nÐt tíi môc tiªu vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu. Chóng ta cã thÓ xem xÐt c¸c yÕu tè nh­: h×nh d¹ng gç, bÖnh tËt gç, ®é Èm gç, chÕ ®é sÊy, chÕ ®é gia c«ng, t×nh tr¹ng kü thuËt lµ c¸c yÕu tè cè ®Þnh. C¸c t«ng sè cã ¶nh h­ëng thay ®æi: C¸c nh©n tè cã thÓ ®iÒu khiÓn ®­îc lµ h×nh d¹ng gç trßn, vÞ trÝ lÊy gç trªn tiÕt diÖn ngang (ph­¬ng ph¸p xÎ) cña nguyªn liÖu, quy c¸ch kÝch th­íc s¶n phÈm. Nh­ng ë ®©y vÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta chØ kh¶o s¸t nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt cã liªn quan ®Õn kh©u xÎ nªn chóng t«i chØ trùc tiÕp kh¶o s¸t sù ¶nh h­ëng cña hai yÕu tè chÝnh ®ã lµ ®­êng kÝnh gç trßn vµ ph­¬ng ph¸p xÎ theo c¸c quy c¸ch kÝch th­íc s¶n phÈm. + ¶nh h­ëng cña ®­êng kÝnh gç trßn (d): §­êng kÝnh gç trßn ¶nh h­ëng rÊt lín tíi tû lÖ thµnh khÝ vµ n¨ng suÊt lao ®éng. §­êng kÝnh gç trßn cµng lín, n¨ng suÊt lao ®éng cµng cao, chi phÝ nh©n c«ng gi¶m, tû lÖ lîi dông gç lín. Ng­îc l¹i ®­êng kÝnh gç trßn bÐ, tû lÖ thµnh khÝ sÏ thÊp, kh¶ n¨ng tËn dông gç thÊp, chi phÝ nh©n c«ng cao, kh¶ n¨ng tæn hao sÏ lín. Muèn thÊy ®­îc sù ¶nh h­ëng nµy tíi mét sè chØ tiªu s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm qua ®iÒu tra thùc tÕ gç keo l¸ trµm t¹i tr­êng §HLN víi ®­êng kÝnh trung b×nh c©y tõ 17-18.5 (cm) víi c¸c ®é tu«it tõ 7-10 tuæi, l­îng gç cã ®­êng kÝnh chiÕm ®a sè tõ 14-20 (cm). V× vËy chóng t«i chän ba cÊp ®­êng kÝnh d = 15 (cm); d = 20 (cm); d = 25 (cm). §©y lµ c¸c th«nh sè ®Çu vµo cña thùc nghiÖm. + ¶nh h­ëng cña vÞ trÝ lÊy gç: VÞ trÝ lÊy gç trong c©y ®­îc x¸c ®Þnh b»ng gãc hîp bëi gi÷a tiÕp tuyÕn víi vßng n¨m vµ chiÒu réng tiÕt diÖn t¹i ranh giíi ®­êng chia ®«i chiÒu dµy v¸n. Gãc a cµng lín th× chiÒu réng cña miÒn xÎ Z cµng nhá, ®é xuyªn t©m cña v¸n cµng cao, chÊt l­îng thanh cµng tèt nh­ng tû lÖ thµnh khÝ thÊp. Gãc a cµng gi¶m sÏ lµm t¨ng miÒn xÎ Z (miÒn xÎ Z cµng réng), ®é xuyªn t©m c¶u v¸n sÏ thÊp lµm cho ®é biÕn d¹ng cña thanh t¨ng sÏ lµm gi¶m chÊt l­îng cña thanh vµ n©ng cao gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ng tû lÖ lîi dông gç thu ®­îc l¹i cao, tû lÖ thµnh khÝ lín. Tuy nhiªn v¸n ghÐp thanh lµ lo¹i v¸n cã yªu cÇu ®é biÕn d¹ng cña thanh thÊp nªn cÇn ph¶I sö dông vÞ trÝ lÊy gç cã ®é xuyªn t©m cao th× tû lÖ thµnh khÝ l¹i thÊp, ®iªï nµy ¶nh h­ëng ®Õn chØ tiªu gi¸ thµnh vµ h¹n chÕ ph¹m vi sö dông cña s¶n phÈm. V× vËy ®Ó ®¶m b¶o chÊt l­îng thanh vµ tû lÖ lîi dông, tû lÖ thµnh khÝ khi xÎ thanh c¬ së cho v¸n ghÐp thanh tõ gç keo l¸ trµm. Chóng t«i chän vïng nghiªn cøu lµ vïng b¸n xuyªn t©m vµ b¸n tiÕp tuyÕn víi kho¶ng biÕn ®éng cña gãc: a1 = 45° a2 = 55° a3 = 65° Nh­ vËy ë trong kho¶ng nµy, qua tÝnh to¸n vµ thùc tÕ s¶n xuÊt, chóng t«i thÊy khi a dÞch chuyÓn ®­îc 10° sÏ thu ®­îc thªm hai líp v¸n. Kho¶ng biÕn ®éng cña c¸c yÕu tè qua ®iªï tra: X1: §­êng kÝnh nguyªn liÖu(cm): X1min < X10 <X1 max. X2: Gãc xÎ a (®é): X2min < X20 <X2 max. Ta cã b¶ng 02: X¸c ®Þnh kho¶ng biÕn ®éng. Tªn yÕu tè -1 0 +1 L X1 (cm) 15 20 25 5 X2 (®é) 45 55 65 10 L: Kho¶ng biÕn ®éng. + X¸c ®Þnh c¸nh tay ®ßn j. C¸nh tay ®ßn j ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc thùc nghiÖm: Trong ®ã: n = 2; p = 0; j = 1. + TÝnh to¸n sè l­îng thÝ nghiÖm: N = N1 + N0 + Nµ N1: Sè thÝ nghiÖm t¹I t©m. N1 = 2n N0: Sè thÝ nghiÖm më réng. N2 = 2n = 4. Nµ: sè thÝ nghiÖm t¹I nh©n. Nµ =1. Nh­ vËy N = 4 + 4 + 1 = 9 thÝ nghiÖm. 3.1.2.3. LËp ma trËn thùc nghiÖm: - TÝnh sè lÇn lÆp l¹i cña thÝ nghiÖm: Sè lÇn lÆp l¹i cña mét thÝ nghiÖm ®­îc tÝnh theo c«ng thøc; Trong ®ã : K: HÖ sè lÇn lÆp l¹i cña mçi thÝ nghiÖm, coi tÊt c¶ c¸c thÝ nghiÖm cã sè lÇn lÆp nh­ nhau. a: Lµ chØ sè chÝnh x¸c, gi¶ thiÕt ta lÊy a = 5%. l: Lµ ®é tin cËy cña mét lÇn ®o so víi gi¸ trÞ thùc ta tra b¶ng III, phô lôc IV trong bµi gi¶ng quy ho¹ch thùc nghiÖm ta cã l = 2.26. g: Lµ hÖ sè biÕn ®éng gmax = 3.31%. Nh­ vËy ta lÊy sè lÇn lÆp l¹i cña K = 3. TÝnh to¸n miÒn xÎ Z: ChiÒu réng miÒn xÎ Z trong ph­¬ng ph¸p xÎ cung xuyªn t©m t«i chän gãc µ = 45°; 55° ; 65° t­¬ng øng ba cÊp ®­êng kÝnh lµ: d = 15 (cm); 20 (cm); 25 (cm). Z ®­îc tÝnh theo c«ng thøc thùc nghiÖm: Trong ®ã e lµ chiÒu dµy m¹ch xÎ, ta lÊy e = 3 (mm). Ta cã b¶ng 03: ChiÒu réng miÒn xÎ Z. P α 40 50 60 15 8 6 5 20 11 8 6 25 13 10 7 Víi kÝch th­íc gç cña thanh c¬ së lµ: S * B * L = 20 * 32 * 450 (mm). KÝch th­íc thùc cña thanh lµ: S * B * L = 23 * 37 * 500 (mm). Chóng ta tiÕn hµnh lËp b¶n ®å xÎ cho tõng cÊp ®­êng kÝnh, tõng gãc xÎ α LËp b¶n ®å xÎ suèt: ThÝ nghiÖm khóc gç cã ®­êng kÝnh 150 mm +ThÝ nghiÖm khóc gç cã ®­êng kÝnh 200mm + ThÝ nghiÖm khóc gç cã ®­êng kÝnh 250mm B¶n ®å xÎ xuyªn t©m: +ThÝ nghiÖm víi khóc gç cã d = 150mm - Gãc xÎ xuyªn t©m α = 400 - Gãc xÎ xuyªn t©m α = 500 - Víi gãc xÎ α = 600 TiÕn hµnh víi khóc gç cã d = 200mm - Gãc xÎ α = 400 Víi gãc xÎ 500: Víi gãc xÎ 600 Chóng t«i tiÕn hµnh ®ång thêi thÝ nghiÖm xÎ thanh c¬ së trªn ph­¬ng ph¸p xÎ suèt còng thu ®­îc kÕt qu¶ sau: Ptb = 62%. Ta cã b¶ng so s¸nh: α P 40 50 60 Psuèt(%) Px(%) Px(%) Px(%) 15 45 50.45 25 60.54 20 57.66 57.66 46 62.92 25 54.36 41.68 43.49 68.63