Chuyên đề Thực trạng và một số giải pháp cơ bản phát triển nguồn nhân lực phục vụ công nghiệp hoá và hiện đại hoá của tỉnh Nam Định hiện nay

lao ®éng xuÊt khÈu ë c¸c n­íc nh­ Hµn Quèc, §µi Loan….. Trong nhãm d©n sè ho¹t ®éng kinh tÕ ®­îc ph©n chia ra thµnh 2 lo¹i lµ nhãm ®ang lµm viÖc trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ nhãm ng­êi kh«ng cã viÖc lµm (thÊt nghiÖp). Riªng nhãm ng­êi kh«ng cã viÖc lµm (thÊt nghiÖp) gi¶m kh¸ c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi. N¨m 1997 lµ 7.841 ng­êi víi tû lÖ 1,96% lùc l­îng lao ®éng, n¨m 1998 lµ 17.977ng chiÕm tû lÖ 1,69 %, n¨m 1999 lµ 12.013 ng­êi chiÕm 1.15 % ®Õn n¨m 2000 cßn 8.718 ng­êi chiÕm tû lÖ 0,84% lùc l­îng lao ®éng ( riªng n¨m 1997 kh«ng cã thèng kª lao ®éng thÊt nghiÖp cña khu vùc n«ng th«n) . T×nh h×nh nµy ph¶n ¸nh mét thùc tÕ lµ trong mét vµi n¨m gÇn ®©y c«ng t¸c gi¶i quyÕt viÖc lµm cña tØnh Nam §Þnh ®· cã nhiÒu cè g¾ng. HÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n­íc sau thêi kú chao ®¶o ®· æn ®Þnh trë l¹i, sè lao ®éng d«i d­ trong c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc mét sè kh¸c ®· t×m ®­îc viÖc lµm ë bªn ngoµi phï hîp víi thu nhËp tho¶ ®¸ng. Ch­¬ng tr×nh vay vèn gi¶i quyÕt viÖc lµm ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc gióp cho ng­êi lao ®éng tù t×m kiÕm vµ æn ®Þnh viÖc lµm. VÒ c¬ cÊu cña nguån nh©n lùc : + D©n sè cÊu thµnh nguån nh©n lùc tõ 15 tuæi trë lªn t¨ng nhanh n¨m 1998/1997 t¨ng 102,89%, n¨m 1999/1998 t¨ng 101,8% vµ n¨m 2000/1999 t¨ng 103,03%. B×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 2,57%. + D©n sè ë nhãm tuæi 15 - 24 tuæi tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2000 mçi n¨m b×nh qu©n t¨ng 2,56%. Cßn nhãm tuæi trªn 60 b×nh qu©n tèc ®é ph¸t triÓn ®¹t 97,01%. Tãm l¹i : Do d©n sè hµng n¨m t¨ng, d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn, nhÊt lµ d©n sè ë ®é tuæi 15 - 24 tuæi t¨ng t¹o cho nguån nh©n lùc hµng n¨m t¨ng nhanh. MÆt kh¸c, nguån d©n sè ®i häc b×nh qu©n n¨m 116,27%, néi trî t¨ng 105,99%, c¸c nguyªn nh©n kh¸c lµ 118,99% lµ nh÷ng yÕu tè tiÒm tµng ®Ó t¨ng nhanh nguån nh©n lùc cho tØnh. §iÒu nµy gãp phÇn quan träng hµng ®Çu trong sù nghiÖp ph¸t triÓn cña tØnh vµ sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2/ Thùc tr¹ng chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ lùc l­îng lao ®éng: biÓu sè 4- 6) VÒ c¬ cÊu tuæi, giíi, thµnh thÞ - n«ng th«n, thÓ lùc vµ søc khoÎ Trong toµn tØnh lùc l­îng lao ®éng ë ®é tuæi 15 - 34 chiÕm 43,99% n¨m 19998 chiÕm 44,77%, n¨m 1999 lµ 44,27% vµ n¨m 2000 lµ 42,25%. Trong ®ã b×nh qu©n tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2000 lùc l­îng lao ®éng ë ®é tuæi tõ 15 - 24 tuæi t¨ng 2,56% nh­ng ë ®é tuæi 25- 34 tuæi gi¶m 0,64%, ®é tuæi 35- 44 b×nh qu©n t¨ng 2,97%, ®é tuæi 45 - 54 tuæi t¨ng cao 11,32%, ®é tuæi 55 - 59 tuæi t¨ng 7,57%. §iÒu nµy nãi lªn nguån nh©n lùc tØnh Nam §Þnh tuy t¨ng nhanh xong c¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng trÎ dÇn chuyÓn sang c¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng trÎ dÇn chuyÓn sang c¬ cÊu lùc l­îng lao ®éng giµ ®iÒu nµy sÏ t¹o ra nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc míi. D©n sè n÷ tõ 15 tuæi trë lªn cña tØnh Nam §Þnh tõ n¨m 1997 - 2000 t¨ng ®Òu qua tõng n¨m, tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n lµ 102,1%, tû lÖ n÷ trong lùc l­îng lao ®éng còng t¨ng dÇn chiÕm tû träng tõ 52% ®Õn 53% t­¬ng øng víi tû lÖ cña khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång vµ c¶ n­íc. - Chia theo khu vùc thµnh thÞ vµ n«ng th«n : Qui m« d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn ë khu vùc thµnh thÞ hµng n¨m ®Òu t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng 2,41%, nh­ng tû träng ë khu vùc thµnh thÞ cã xu h­íng gi¶m, n¨m 1997 tû träng ë khu vùc thµnh thÞ lµ 12,71%, n¨m 1998 lµ 12,74% vµ n¨m 2000 lµ 12,65%. Trong khi ®ã ë khu vùc n«ng th«n t¨ng hµng n¨m lµ 2,6% vµ tû träng ë khu vùc n«ng th«n t¨ng nhÑ. VÒ thÓ lùc vµ søc khoÎ cña nguån nh©n lùc : MÆc dï tuæi thä trung b×nh t¨ng ®¸ng kÓ song thÓ lùc cña nguån nh©n lùc cßn thÊp c¶ vÒ søc khoÎ, søc nhanh, chiÒu cao, c©n nÆng do ch­a ®­îc h­íng dÉn, ch¨m sãc, rÌn luyÖn vµ ®¶m b¶o dinh d­ìng ngay tõ khi cßn thai nhi nªn t×nh tr¹ng trÎ s¬ sinh d­íi 2500g vµ suy dinh d­ìng trÎ em d­íi 5 tuæi vÉn cao ( tû lÖ trÎ s¬ sinh d­íi 2500g n¨m 1999 lµ 7,8%, n¨m 2000 lµ 7%. Tû lÖ trÎ suy dinh d­ìng d­íi 5 tuæi lµ 39,3%). b. VÒ tr×nh ®é häc vÊn: Qua sè liÖu ®iÒu tra lao ®éng - viÖc lµm thêi kú 1997 - 2000 cho thÊy tr×nh ®é häc vÊn cña lùc l­îng lao ®éng cña tØnh ngµy cµng ®­îc n©ng cao. BiÓu hiÖn cô thÓ lµ: sè ng­êi ch­a biÕt ch÷ vµ sè ng­êi ch­a tèt nghiÖp cÊp I gi¶m liªn tôc c¶ vÒ t­¬ng ®èi vµ tuyÖt ®èi chia theo tr×nh ®é häc vÊn. Thùc tr¹ng nµy n¨m 1997 lµ 111 ngµn ng­êi chiÕm 11,34%, ®Õn n¨m 2000 cßn cã 88,6% ngµn ng­êi chiÕm 8,4%. §ång thêi sè ng­êi ®· tèt nghiÖp cÊp II vµ tèt nghiÖp cÊp III kh«ng ngõng t¨ng, trong ®ã sè ®· tèt nghiÖp cÊp III t¨ng cao h¬n ( c¶ vÒ quy m« vµ tèc ®é). N¨m 1997 sè ng­êi tèt nghiÖp cÊp III lµ 172,6 ngµn ng­êi chiÕm 17,6%, n¨m 2000 lµ 201,1 ngµn ng­êi chiÕm kho¶ng 18,9%. B×nh qu©n mçi n¨m sè ng­êi tèt nghiÖp cÊp III t¨ng kho¶ng 9,5 ngµn ng­êi ……. Sè l­îng cao nhÊt b×nh qu©n cho mét ng­êi ( líp/12) t¨ng b×nh qu©n n¨m lµ 2,4%, n¨m 1997 lµ 7,9% líp, n¨m 1999 lµ 8,4 líp vµ n¨m 2000 lµ 8,5 líp. Trong sè líp häc cao nhÊt b×nh qu©n ë khu vùc thµnh thÞ cao h¬n khu vùc n«ng th«n kho¶ng 1 líp, tuy r»ng khu vùc n«ng th«n tèc ®é t¨ng cao h¬n ®¹t b×nh qu©n 2,4% khu vùc thµnh thÞ ®¹t b×nh qu©n 0,73%. Sù chuyÓn biÕn tÝch cùc vÒ tr×nh ®é häc vÊn cña d©n sè vµ lùc l­îng lao ®éng ë tØnh Nam §Þnh nh­ trªn n»m trong xu h­íng chung cña c¶ n­íc,nh­ng lu«n cao h¬n mÆt b»ng chung cña toµn quèc ( sè líp häc cao nhÊt b×nh qu©n cho mét ng­êi n¨m 1999 lµ 7,5 líp). VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt: Tæng sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o n¨m 1997 lµ 136,676 ng­êi chiÕm 14,18%, n¨m 1998 lµ 124.800 ng­êi chiÕm 11,87%, n¨m 1999 lµ 133.126 ng­êi vµ n¨m 2000 lµ 180.160 ng­êi chiÕm 17,28% ( t×nh tr¹ng gi¶m tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o n¨m 1998 lµ do sù biÕn ®éng cña viÖc t¸i lËp tØnh Nam §Þnh, ngay sau ®Êy n¨m 1999 - 2000 tû träng lao ®éng qua ®µo t¹o t¨ng nhanh ). MÆt kh¸c lao ®éng qua ®µo t¹o trung häc chuyªn nghiÖp vµ nghÒ ( c«ng nh©n kü thuËt) qua 4 n¨m 1997- 2000 t¨ng kh¸ nhanh nhÊt lµ ®µo t¹o nghÒ ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, t¨ng b×nh qu©n mçi n¨m xÊp xØ 12%. Tãm l¹i: Thùc tr¹ng chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ lùc l­îng lao ®éng cña tØnh Nam §Þnh víi truyÒn thèng hiÕu häc céng víi tinh thÇn cÇn cï chÞu khã, tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt ®¹t ë møc kh¸ trë lªn vµ cã xu h­íng t¨ng cao mét c¸ch æn ®Þnh v÷ng ch¾c. VÒ c¬ cÊu ®µo t¹o : N¨m 1997 c¬ cÊu lao ®éng §H, C§/THCN/CNKT ®¹t 1/1,19/1,03. N¨m 1998 c¬ cÊu lao ®éng §H, C§/THCN/CNKT ®¹t 1/2,26/1,9. N¨m 1999 c¬ cÊu lao ®éng §H, C§/THCN/CNKT ®¹t 1/2,03/2,26. N¨m 2000 c¬ cÊu lao ®éng §H, C§/THCN/CNKT ®¹t 1/2,04/2,31 HiÖn t¹i c¬ cÊu nµy c¶ n­íc n¨m 1999 ®¹t 1/1,23/2,0. Theo kinh nghiÖm cña c¸c n­íc thµnh c«ng trong c«ng nghiÖp hãa trong khu vùc c¬ cÊu trªn lµ: 1/4/10, c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµ 1/4/20. Nh­ vËy c¬ cÊu ®µo t¹o cña tØnh Nam §Þnh tuy r»ng qua c¸c n¨m cã sù ®iÒu chØnh dÇn dÇn. Song c¬ cÊu ®ã cßn mÊt c©n ®èi mét c¸ch nghiªm träng, t×nh tr¹ng nµy t¹o ra “thÇy nhiÒu h¬n thî”. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn lµ: C«ng t¸c qu¶n lý ®iÒu hµnh tõ TW xuèng ®Õn ®Þa ph­¬ng cßn ch­a tËp trung, nhiÒu n¨m cßn bu«ng láng sù qu¶n lý, nhiÒu n¨m ch­a cã ®­îc mét hÖ thèng chÝnh s¸ch æn ®Þnh míi thay thÕ nh÷ng chÝnh s¸ch ban hµnh ®· qu¸ l©u kh«ng cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, do ®ã gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, hiÖu lùc qu¶n lý gi¶m kh«ng t­¬ng xøng víi nhiÖm vô. C¸c ngµnh c¸c cÊp ch­a cã nhËn thøc ®Çy ®ñ vÒ vai trß cña nguån nh©n lùc trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. V× vËy ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc. Mét nguyªn nh©n chñ yÕu lµ nhËn thøc tõ phÝa ng­êi lao ®éng ®ã chØ cã häc lªn ®¹i häc míi hµ con ®­êng tiÕn th©n nªn môc tiªu cña viÖc ®i häc lµ ph¶i phÊn ®Êu b»ng mäi gi¸ cho ®­îc vµo ®¹i häc, cao ®¼ng v¹n bÊt ®¾c ®Ü l¾m míi ®i häc nghÒ. Mét t¸c ®éng kh«ng nhá do ngµnh kinh tÕ cña tØnh Nam §Þnh ch­a nhiÒu, s¶n xuÊt gÆp khã kh¨n, nhiÒu ngµnh nghÒ ph¶i thu hÑp, mét sè xÝ nghiÖp ph¶i gi¶i thÓ hoÆc chuyÓn môc tiªu, ng­êi lao ®éng cò trong c¸c doanh nghiÖp nµy ph¶i nghØ viÖc, v× thÕ thÞ tr­êng lao ®éng cña tØnh cã xu h­íng thu hÑp céng víi hÖ thèng th«ng tin vÒ thÞ tr­êng søc lao ®éng ch­a cã. Cho nªn sè häc sinh tèt nghiÖp khã kiÕm t×m ®­îc viÖc lµm. ®. ViÖc sö dông nguån nh©n lùc : Sè liÖu thèng kª tû träng lao ®éng viÖc lµm trong 4 ngµnh kinh tÕ quèc doanh nh­ sau: Víi ®Æc thï Nam §Þnh lµ mét tØnh träng ®iÓm n«ng nghiÖp cña ®«ng b»ng s«ng Hång cã trªn 80% d©n sè sèng b»ng n«ng nghiÖp, tû lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp so víi lùc l­îng lao ®éng n¨m 1998 lµ 78,7% trong ®ã ngµnh c«ng nghiÖp chiÕm 11,5%, ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ 1%, ngµnh dÞch vô 8,8%. N¨m 2000 c¬ cÊu ph©n c«ng lao ®éng theo ngµnh cã sù thay ®æi. Tû lÖ lao ®éng ngµnh so víi lùc l­îng lao ®éng cña tØnh: ngµnh n«ng nghiÖp gi¶m xuèng cßn 77,2%, ngµnh c«ng nghiÖp t¨ng ®¹t 11,6 % vµ ngµnh x©y dùng c¬ b¶n lµ 1,1%, ngµnh dÞch vô lµ 10,1%. Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o so víi lao ®éng thuéc ngµnh : + N¨m 1998 : Ngµnh c«ng nghiÖp lµ 54,29%. Ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp lµ : 5,99% X©y dùng c¬ b¶n lµ : 89,20% DÞch vô lµ 93,87%. + N¨m 2000: Ngµnh c«ng nghiÖp lµ 61,32%. Ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp lµ : 7,06% X©y dùng c¬ b¶n lµ : 90,96% DÞch vô lµ : 94,32%. Tãm l¹i : ViÖc sö dông nguån nh©n lùc hiÖu qu¶ cßn thÊp, thÓ hiÖn: Theo sè liÖu ®iÒu tra lao ®éng viÖc lµm n¨m 1998 tû lÖ tham gia lao ®éng trong n¨m cña lùc l­îng lao ®éng n«ng th«n chiÕm 69,06%, n¨m 2000 lµ 73,22%. Tû lÖ thÊt nghiÖp ë khu vùc thµnh thÞ chiÕm 7,62% n¨m 1998, n¨m 1999 lµ 6,51% vµ n¨m 2000 lµ 6,11%. Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o ë c¸c ngµnh thÊy r»ng tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o ë c¸c ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp chiÕm tû lÖ rÊt nhá ( d­íi 10%), ngµnh c«ng nghiÖp n¨m 1998 ®¹t 54,2%, n¨m 2000 lµ 61,23%. §Ó thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ th× ®©y lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc bøc xóc, cÇn ®­îc ®Æc biÖt quan t©m tËp trung ph¸t triÓn ®µo t¹o cho lao ®éng khu vùc n«ng th«n vµ ngµnh c«ng nghiÖp. Ch­¬ng III ph­¬ng h­¬ng vµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ph¸t huy nguån nh©n lùc phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh Nam §Þnh ®Õn n¨m 2010 I. nh÷ng yªu cÇu vÒ nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh ®Õn n¨m 2010. 1. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: Nh©n tè bªn ngoµi: - ThÕ kû 20 s¾p ®i qua, thÕ kû 21 ®ang ®Õn gÇn. N¨m 2000 lµ n¨m chuyÓn giao thÕ kû vµ còng lµ n¨m chuyÓn giao thiªn niªn kû. T×nh h×nh quèc tÕ vµ khu vùc ®ang biÕn ®éng nhanh chãng, rÊt phøc t¹p, khã l­êng tr­íc nã ®Æt ra nhiÒu c¬ héi míi còng nh­ thö th¸ch míi cho cuéc ®Êu tranh gi÷ v÷ng hoµ b×nh æn ®Þnh ®éc lËp vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. BiÓu hiÖn: + TiÕn bé cña khoa häc c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin cã nh÷ng b­íc nh¶y vät. ®iÒu nµy lµm rót ng¾n thêi gian vµ thu hÑp kh«ng gian cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Liªn kÕt kinh tÕ khu vùc, gia t¨ng sù phô thuéc lÉn nhau vµ c¹nh tranh gay g¾t. + NÒn kinh tÕ thÕ giíi sau mét thêi kú suy tho¸i (1990-1993) ®· phôc håi, ®ang tiÕp tôc ph¸t triÓn. Tuy nhiªn nã diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c n­íc vµ khu vùc. + Khu vùc Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng lµ khu vùc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®éng, cã c¸c tÇng nÊc liªn kÕt kinh tÕ kh¸ phong phó vµ hiÖu qu¶ ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng cao h¬n nhiÒu so víi khu vùc kh¸c. + C¸c n­íc ASEAN ngµy nay ®· trë thµnh mét thùc thÓ cã träng l­¬ng ®¸ng kÓ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ ë Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng lµ “Tæ chøc khu vùc thµnh c«ng nhÊt”. HiÖn nay ASEAN lµ tæ chøc khu vùc duy nhÊt trªn thÕ giíi kh«ng nh÷ng tËp hîp ®­îc c¸c n­íc trong khu vùc mµ cßn tËp hîp ®­îc c¶ c¸c n­íc lín trªn thÕ giíi vµ c¸c diÔn ®µn kinh tÕ, chÝnh trÞ, an ninh khu vùc: Song mét thùc tÕ néi bé c¸c n­íc ASEAN chia thµnh hai nhãm, mét nhãm t­¬ng ®èi ph¸t triÓn, mét nhãm chËm ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt nam. Lîi Ých ë mçi nhãm nµy kh¸c nhau. - §øng tr­íc vËn héi cña thÕ giíi, cña Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng vµ khu vùc ®Æc biÖt sau khi trë thµnh thµnh viªn chÝnh thøc cña tæ chøc ASEAN. ViÖt Nam ®· thiÕt lËp qu©n hÖ ngo¹i giao chÝnh thøc víi MÜ, ký hiÖp ®Þnh khung hîp t¸c víi liªn hiÖp Ch©u ¢u. ViÖt Nam nay ®· kÕt b¹n víi tÊt c¶ c¸c n­íc ®· kiÕn lËp quan hÖ ngo¹i giao víi 156 Quèc gia vµ l·nh thæ. VÒ lÜnh vùc hîp t¸c kinh tÕ ViÖt Nam ®· kh«i phôc quan hÖ b×nh th­êng víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ vµ khu vùc lµ thµnh viªn liªn kÕt cña héi ®ång hîp t¸c kinh tÕ Th¸i B×nh D­¬ng (PEEC) thµnh viªn cña tæ chøc hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng (APEC) vµ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) … víi chÝnh s¸ch ®æi míi vµ më cöa. ViÖt Nam ®· vµ ®ang xóc tiÕn nh÷ng b­íc ®i tÝch cùc, m¹nh mÏ ®Ó héi nhËp vµo khu vùc trªn tinh thÇn ®éc lËp, gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Trong héi nhËp chóng ta tranh thñ thêi c¬ ®Ó t¹o ra thÕ lîi chiÕn l­îc v÷ng ch¾c ®¾c lùc cho c«ng cuéc x©y dùng vµ b¶o vÖ ®Êt n­íc, gi÷ v÷ng b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc héi nhËp nh­ng kh«ng hoµ tan. Nh÷ng nh©n tè trong n­íc: - Do nh÷ng nguyªn nh©n lÞch sö kinh tÕ s©u xa, con ng­êi ViÖt Nam cã b¶n s¾c v¨n ho¸ ®éc ®¸o, cã truyÒn thèng yªu n­íc nång nµn, cã qu¸ tr×nh g¾n bã m¸u thÞt víi §¶ng, cã phÈm chÊt cÇn cï, th«ng minh s¸ng t¹o. §ã lµ nh÷ng lîi thÕ quan träng ®Ó ph¸t triÓn vµo ph©n c«ng hîp t¸c quèc tÕ. Tuy vËy con ng­êi ViÖt Nam cã nh÷ng nh­îc ®iÓm kh«ng phï hîp ví sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ biÓu hiÖn: + ThÓ lùc ng­êi ViÖt Nam cã tÇm vãc nhá bÐ. + KiÕn thøc vµ tay nghÒ : §éi ngò trÝ thøc vµ ®Æc biÖt lµ ®éi ngò c«ng nh©n cã tr×nh ®é ngµnh nghÒ cña ta cßn qu¸ thiÕu so víi yªu cÇu ph¸t triÓn hiÖn nay. + Thãi quen cña nÒn s¶n xuÊt nhá l¹c hËu vµ dÊu Ên cña c¬ chÕ cò l¹c c¶n trë nÆng nÒ trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh nguån nh©n lùc míi cho sù ph¸t triÓn ®ã lµ: BiÓu hiÖn cña thÝnh thô ®éng, thiÕu ý thøc trong kinh tÕ , nÕp nghÜ vµ phong c¸ch t¶n m¹n, thiÓn cËn… Cã kh¾c phôc ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm nµy th× nguån nh©n lùc vµ nh©n tè con ng­êi míi thùc sù trë thµnh thÕ m¹nh cña ®Êt n­íc. XuÊt ph¸t tõ chÝnh nh÷ng nhËn ®Þnh trªn ®¶ng vµ nhµ n­íc ta ®· ®Æt ra nhiÒu chÝnh s¸ch nh­: chÝnh s¸ch gi¸o dôc- ®µo t¹o, chÝnh s¸ch Y tÕ vµ dinh d­ìng, chÝnh s¸ch d©n sè - lao ®éng… ®Ó nh»m ph¸t triÓn toµn diÖn con ng­êi kh«ng chØ n©ng cao d©n trÝ, ph¸t triÓn nh©n lùc mµ cßn t¹o m«i tr­êng v¨n ho¸ cho sù ph¸t triÓn… Trong ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh Nam §Þnh tíi n¨m 2010. NghÞ quyÕt §¹i héi §¹i biÓu §¶ng bé lÇn thø 15 ®· x¸c ®Þnh “Huy ®éng søc m¹nh tæng hîp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ tËn dông mäi lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, nguån lùc cña mét tØnh ®«ng d©n, cã hai vïng kinh tÕ vµ mét trung t©m c«ng nghiÖp dÞch vô ®· ®­îc h×nh thµnh… ®ãn b¾t mäi c¬ héi ®Ó hoµ nhËp vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c bé. PhÊn ®Êu trong n¨m 2010 cã c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô ®Èy m¹nh tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ g¾n víi viÖc gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi…”. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cña ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh ®Õn hÕt n¨m 2010 nh­ trªn ®ßi hái ph¶i cã sù ph¸t triÓn nguån nh©n lùc c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng t­¬ng øng ®Ó phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh vµ cña ®Êt n­íc. 2. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn d©n sè vµ nguån nh©n lùc ®Õn n¨m 2010 ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi , thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh. Ph¸t triÓn vÒ sè l­îng: - VÒ d©n sè. BiÓu sè 7 Mét sè chØ tiªu ph¸t triÓn d©n sè ®Õn n¨m 2010 ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Qua c¸c n¨m 1998 1999 Dù kiÕn 2000 2005 2010 1. D©n sè trung b×nh 1000 ng­êi 1869,5 1888,4 1915,6 2014,9 2110 Trong ®ã: D©n sè n÷ Ng­êi 967100 975400 986500 1033640 1076100 Tû lÖ n÷ so víi tæng d©n sè % 51,73 51,65 51,5 51,7 51,0 2. Sè PN tõ 15-49 tuæi Ng­êi 506799 509620 511088 358447 563110 Tû lÖ so víi TSPN % 51,00 51,25 51,5 51,7 52,0 3. Sè PN tõ 15-49 cã chång Ng­êi 3311904 338795 344364 358447 369270 Tû lÖ so víi tæng sè PN % 33,4 34,1 34,7 34,5 34,1 Tû lÖ so víi n÷ 15 - 49 tuæi % 65,67 66,48 67,3 66,7 65,6 4. Sè cÆp vî chång sö dông BPTT CÆp 256267 267648 275491 292134 304647 Tû lÖ sè n÷ 15-49 cã chång % 77,0 79,0 80,0 81,5 82,5 5. Sè cÆp vî chång ch­a sö dông BPTT CÆp 76548 71147 68873 66313 64623 Tû lÖ so víi n÷ 15 - 49 tuæi cã chång % 23,00 21,00 20,00 18,5 17,5 6. Sè trÎ sinh ra trong n¨m Ch¸u 31861 30773 29868 28860 29195 Tû lÖ sè n÷ 15-49 tuæi cã chång ch­a sö dông BPTT % 47,1 16,00 43,36 43,50 45,1 7. Tû suÊt sinh ä 16,78 15,5 14,25 13,75 8. Tû suÊt chÕt ä 4,78 4,65 4,5 4,25 4,25 9. Tû lÖ t¨ng tù nhiªn ä 12,00 11,35 11,00 10,00 9,5 + Môc tiªu tæng qu¸t: Thùc hiÖn gia ®×nh Ýt con (1 ®Õn 2 con) khoÎ m¹nh, tiÕn tíi æn ®Þnh quy m« d©n sè ë møc hîp lý ®Ó cã cuéc sèng Êm no, h¹nh phóc chiÕn l­îc chia thµnh hai thêi kú. Thêi kú 2001-2005 tËp chung duy tr× gi¶m møc sinh ë thêi kú tr­íc vµ phÊn ®Êy ®¹t møc sinh thay thÕ vµo n¨m 2002. Thêi kú 2006 ®Õn 2010: Duy tr× møc sinh thay thÕ. + Môc tiªu cô thÓ: Duy tr× møc gi¶m sinh hµng n¨m tõ 0,3 ®Õn 0,4 0/00 gi¶m tû lÖ ng­êi ®Î con thø 3 trë lªn mçi n¨m 1-2% . phÊn ®Êu ®¹t møc sinh thay thÕ vµo n¨m 2002 (b×nh qu©n mét phô n÷ trong ®é tuæi sinh ®Î cã 2,1 con) ®Õn 2010 quy m« d©n sè cña tØnh Nam §Þnh ®¹t 2 triÖu ng­êi tiÕn tíi æn ®Þnh quy m« d©n sè vµo n¨m 2030 ( ë møc 2,25 triÖu ng­êi). Quy m« d©n sè lín (®øng thø 6 trªn 61 tØnh, thµnh phè cña c¶ n­íc) mµ c¬ cÊu d©n sè trÎ (35% d©n sè tõ 0-14 tuæi) vÊn lµ ¸p lùc lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi cña tØnh ta. VÊn ®Ò viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng vµ ®¸p øng nh­ cÇu häc tËp, häc nghÒ ngµy cµng cao lµ nh÷ng th¸ch thøc rÊt lín cña tØnh. ®ång thêi viÖc chÊp nhËn chuÈn mùc quy m« gia ®×nh nhá Ýt con gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n bëi lùc c¶n t­ t­ëng nho gi¸o ph­¬ng ®«ng vµ sù gi»ng buéc cña thÇn quyÒn gi¸o lý. Bëi vËy duy tr× xu thÕ gi¶m møc sinh trong thêi gian tíi ®ã lµ môc tiªu quan träng cña tØnh Nam §Þnh ph¶i thùc hiÖn. + Tõ nay ®Õn 2005 tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn b×nh qu©n 100/00. Tû suÊt sinh b×nh qu©n 14,250/00 vµ tû suÊt chÕt 4,250/00 ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trªn mäi biÖn ph¸p mçi n¨m phÊn ®Êu gi¶m møc sinh 0,250/00 vµ gi¶m møc chÕt 0,050/00. ®¹t ®­îc môc tiªu trªn d©n sè n¨m 2005 sÏ lµ 2014900 ng­êi trong ®ã n÷ lµ 1033640 ng­êi. §Õn n¨m 2010 d©n sè toµn tØnh cã 2110000 ng­êi, trong ®ã d©n sè n÷ lµ 1076100 ng­êi, ®Ó cã d©n sè nµy giai ®o¹n 2006-2010 tû lÖ t¨ng tù nhiªn gi¶m xuèng cßn 9,5%. Tû lÖ sinh 13,75%o tû lÖ chÕt 4,25%o. - Nguån nh©n lùc vµ lùc l­îng lao ®éng : + VÒ nguån nh©n lùc : Nguån nh©n lùc phô thuéc trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh t¨ng tù nhiªn d©n sè vµ biÕn ®éng c¬ häc vµ biÕn ®éng c¬ häc cña lao ®éng. Trong nh÷ng n¨m 1985 - 1993 tû suÊt sinh ë tØnh ta vÉn tiÕp tôc t¨ng n¨m sau cao h¬n n¨m tr­íc cao nhÊt vµo n¨m 1993 lµ 25,13%o. Do vËy d©n sè t¨ng tù nhiªn c¸c n¨m 1985 - 1993 nh­ trªn nªn nguån nguån nh©n lùc ë Nam §Þnh nh÷ng n¨m 2002 - 2008 vÉn tiÕp tôc t¨ng cao b×nh qu©n mçi n¨m sè ng­êi vµo tuæi lao ®éng kho¶ng 1,8 - 2 % t­¬ng ®­¬ng víi 33.000 ng­êi. MÆt kh¸c viÖc di chuyÓn ra tØnh ngoµi ( tuyÓn qu©n, ®i kinh tÕ míi, ®i häc, ®i lµm viÖc..) nh­ sè liÖu thèng kª 3 n¨m 1997-1999 mçi n¨m kho¶ng tõ 17.000-19.000 ng­êi. V× thÕ nguån nh©n lùc cña Nam §Þnh nh÷ng n¨m 2000-2008 nÕu ch­a cã t¸c ®éng g× kh¸c còng chØ t¨ng mçi n¨m tõ 14.000-16.000. Tõ n¨m 2009 trë ®i møc t¨ng sÏ cã xu h­íng ch÷ng l¹i vµ gi¶m dÇn vµo kho¶ng 13.000 ng­êi/n¨m (kÕt qu¶ dù b¸o nguån nh©n lùc biÓu sè 8). VÒ nhãm d©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ (gäi t¾t lµ nguån lao ®éng dù tr÷), nhãm nµy bao gåm nh÷ng ng­êi kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ vÒ c¸c lý do: ®ang ®i häc, hiÖn ®ang lµm viÖc néi trî cho b¶n th©n gia ®×nh, nh÷ng ng­êi giµ, èm ®au, tµn tËt kh«ng cã kh¶ n¨ng lao ®éng hoÆc kh«ng cã nhu cÇu lµm viÖc. Do d©n sè t¨ng tù nhiªn nh÷ng n¨m 1985-1993 kh¸ cao nªn trong giai ®o¹n 2001-2010 nhãm häc sinh trong tuæi lao ®éng vÉn tiÕp tôc t¨ng. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y møc sèng d©n c­ ®­îc n©ng lªn, viÖc ch¨m sãc søc khoÎ cña nh©n d©n nãi chung vµ cho ng­êi cao tuæi nãi riªng cã nhiÒu tiÕn bé míi, tuæi thä b×nh qu©n cña d©n sè ®­îc n¨ng lªn, sè ng­êi giµ c¶ kh«ng cã nhu cÇu lµm viÖc t¨ng. MÆt kh¸c do ¶nh h­ëng cña chiÕn tranh gi¶i phãng d©n téc c¸c chiÕn sü qu©n ®éi vµ thanh niªn xung phong ho¹t ®éng ë chiÕn tr­êng miÒn Nam trë vÒ quª h­¬ng x©y dùng gia ®×nh, sinh con trong thêi kú sau gi¶i phãng bÞ ¶nh h­ëng chÊt ®éc mµu da cam nªn sè ch¸u bÞ tµn tËt ë ®é tuæi tõ 15 trë nªn vÉn cßn t¨ng cao. ChÝnh nh÷ng nguyªn nh©n trªn nªn thêi kú tíi sè l­îng ng­êi kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ vÉn cao nh­ng tû lÖ t¨ng cã chiÒu h­íng ch÷ng l¹i vµ gi¶m dÇn. - VÒ LLL§ (nhãm ng­êi ho¹t ®éng kinh tÕ) VÒ nhãm ng­êi ho¹t ®éng kinh tÕ (gäi lµ lùc l­îng lao ®éng) Lùc l­îng lao ®éng (LLL§) gåm nh÷ng ng­êi ®ñ 15 tuæi trë lªn ®ang cã viÖc lµm hoÆc kh«ng cã viÖc lµm nh­ng cã nhu cÇu viÖc lµm. Mét lµ: Do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn d©n sè vµ nguån nh©n lùc ®· ph©n tÝch ë trªn nªn trong nh÷ng n¨m tíi lùc l­îng lao ®éng cña tØnh vÉn t¨ng c¶ vÒ sè tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi. Hai lµ: Nam §Þnh cã tíi trªn 86% d©n sè trong khu vùc n«ng th«n n«ng nghiÖp. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y tr×nh ®é häc vÊn cña lùc l­îng lao ®éng ®· vµ t¨ng ®¸ng kÓ nh­ng hÇu hÕt lao ®éng n«ng th«n ch­a qua ®µo t¹o nªn sè lao ®éng n«ng th«n cña tØnh khã cã c¬ héi ®i lµm viÖc ë tØnh ngoµi nhÊt lµ vµo c¸c khu c«ng nghiÖp tËp trung. Ba lµ : Trong qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý, nhiÒu lao ®éng cña tØnh ®ang lµm viÖc ë n¬i kh¸c do kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt hoÆc tuæi xÊp xØ ®Õn tuæi nghØ chÕ ®é ph¶i vÒ h­u hoÆc tù nguyÖn chÊm døt hîp ®ång lao ®éng vÒ quª h­¬ng nh­ng sè nµy vÉn cã nhu cÇu lµm viÖc. §©y còng lµ mét nguån bæ xung lµm t¨ng thªm lùc l­îng lao ®éng cña tØnh thêi gian tíi. Tãm l¹i: VÒ mÆt sè l­îng d©n sè vµ nguån nh©n lùc ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh giai ®o¹n 2001- 2010 cã thÓ nãi lµ kh¸ dåi dµo song ®iÒu cèt lâi bøc xóc cÇn quan t©m gi¶i quyÕt ®ã lµ vÒ chÊt l­îng cña d©n sè nguån nh©n lùc. b. Ph¸t triÓn chÊt l­îng d©n sè nguån nh©n lùc, lùc l­îng lao ®éng. VÒ c«ng t¸c d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ( biÓu sè 9 + 10 +11+12+13). + Môc tiªu tæng qu¸t lµ giai ®o¹n 2001- 2005 b¾t ®Çu thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p n©ng cao chÊt l­îng d©n sè giai ®o¹n 2006- 2010 ®Èy m¹nh viÖc n©ng cao chÊt l­îng d©n sè. + Cô thÓ: T¨ng c­êng ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ vµ gi¶m tû lÖ tö vong bµ mÑ liªn quan ®Õn mang thai vµ sinh ®Î xuèng cßn 0,5%o vµo n¨m 2010 (hµn n¨m tû lÖ nµy cña c¶ n­íc lµ 110/100.000 ca ®Î sèng). N©ng cao chÊt l­îng ch¨m sãc søc khoÎ trÎ em, gi¶m tû lÖ chÕt tre em d­íi 5 tuæi tõ 40%o n¨m 1999 xuèng cßn 20%o n¨m 2010; gi¶m tû lÖ suy dinh d­ìng ë tre em d­íi 5 tuæi tõ 30,2 % n¨m 2000 xuèng cßn 20% n¨m 2010, ë trÎ s¬ sinh ( trÎ míi ®Î cã träng l­îng nhë h¬n 2500g) tõ 7,8% n¨m 1999 xuèng cßn 4% n¨m 2010. Quan t©m mét c¸ch toµn diÖn tíi viÖc ch¨m sãc søc khoÎ cña nh©n d©n, kÓ c¶ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n. T¨ng c­êng viÖc cung cÊp th«ng tin, gi¸o dôc ý thøc b¶o vÖ m«i tr­êng, bëi v× m«i tr­êng bÞ « nhiÔm ¶nh h­ëng sÊu ®Õn søc khoÎ cña nh©n d©n. - V× sù ph¸t triÓn sù nghiÖp ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n: ( biÓu 14) . + Ph¸t triÓn hÖ thèng y tÕ c¸c tuyÕn vµ m¹ng l­íi kh¸m ch÷a bÖnh trªn c¸c mÆt n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng ®Ó phï hîp víi quy ho¹ch chung. Thay thÕ trang thiÕt bÞ cò l¹c hËu, ®¶m b¶o ®ñ trang thiÕt bÞ vÒ sè l­îng vµ bæ xung dÇn m¸y mãc thiÕt bÞ tiªn tiÕn theo tiªu chuÈn cña Bé y tÕ cã quy ho¹ch ®µo t¹o cho c¸n bé chuyªn m«n cã tr×nh ®é cao häc vµ chuyªn khoa nhÊt lµ c¸n bé chuyªn m«n tuyÕn ®Çu ngµnh vµ c¸n bé y tÕ c¬ së. + Ph¸t triÓn, cñng cè y tÕ c¬ së, x©y dùng m« h×nh y tÕ ch¨m sãc søc khoÎ tíi hé gia ®×nh. + VÖ sinh m«i tr­êng, vÖ sinh an toµn thùc phÈm, xö lý chÊt th¶i bÖnh viÖn vµ gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n­íc s¹ch. + Khèng chÕ c¸c bÖnh dÞch l©y, c¸c bÖnh cã phßng thÓ phßng vacxin vµ c¸c bÖnh x· héi. + Ch¨m sãc søc khoÎ bµ mÑ trÎ em. + Gi¶i quyÕt c¸c bÖnh ®Æc thï, an toµn vÖ sinh lao ®éng. + Ph¸t triÓn vµ qu¶n lý hµnh nghÒ y d­îc t­ nh©n. + X©y dùng y tÕ chuyªn s©u tuyÕn tØnh chän ®èi t­îng ­u tiªn lµ bÖnh viÖn ®a khoa trung t©m tØnh, Trung t©m y tÕ dù phßng vµ c«ng ty d­îc phÈm Nam §Þnh. VÒ gi¸o dôc ®µo t¹o: (biÓu sè15 ) Dù b¸o mét sè chØ tiªu chÊt l­îng nguån nh©n lùc-lùc l­îng lao ®éng ChØ tiªu §¬n vÞ N¨m 2005 N¨m 2010 - Tæng sè trung b×nh n¨m 2050 2123 - Tæng nguån nh©n lùc 1000 ng 1384 1451 - Tæng sè LLL§ 1000 ng 1025 1086 - Tæng sè L§ ®· qua ®µo t¹o 1000 ng 340,56 526,08 Tû lÖ L§ ®· qua §T/LLL§ % 33 48 - Trong ®ã : + §H, C§ 1000 ng 24 16,64 + THCN 1000 ng 71 64,94 + CNKT 1000 ng 204,98 332,80 + VÒ gi¸o dôc: ngay tõ bËc gi¸o dôc mÇm non quan t©m n©ng cao tr×nh ®é cho c« nu«i d¹y trÎ ®Ó b¶n th©n c« vµ c« tuyªn truyÒn l¹i cho c¸c bËc cha mÑ phô huynh cã kiÕn thøc nu«i d¹y con khoa häc, con khoÎ, con ngoan. N©ng cao chÊt l­îng d¹y vµ häc ë c¸c cÊp häc phæ th«ng ®¶m b¶o ®óng quy ®Þnh cña Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o vÒ chØ tiªu lªn líp, tèt nghiÖp, c¸c ®iÒu kiÖn phôc vô d¹y vµ häc… N©ng cao chÊt l­îng gi¸o dôc toµn diÖn hµng n¨m cã nhiÒu häc sinh giái ®¹t gi¶i quèc gia vµ cã nhiÒu häc sinh giái dù thi quèc tÕ vµ khu vùc. Tæ chøc c¸c h×nh thøc häc ®a d¹ng nh»m triÖt ®Ó xo¸ mï ch÷ ë ®é tuæi 15-35. Tæ chøc tèt cã hiÖu qu¶ c¸c ch­¬ng tr×nh sau xo¸ mï. PhÊn tõ 2000-2010 duy tr× sè häc viªn bæ tóc c¬ së hµng n¨m lµ 6.500 ng­êi. Bæ tóc trung häc: tõ 2000-2005 duy tr× 12.000 ng­êi; 2005-2010 duy tr× 14.000 ng­êi. Ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc häc chuyªn ®Ò h×nh thøc gi¸o dôc tõ xa, gi¸o dôc n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng, ch­¬ng tr×nh ®¸p øng së thÝch c¸ nh©n, gi¸o dôc ®Þnh h­íng trong t­¬ng lai. + VÒ ®µo t¹o: Tû lÖ lao ®éng qua ®µo t¹o n¨m 2000 ®¹t 17,28% (hiÖn t¹i mçi n¨m b×nh qu©n t¨ng 1,6%). Dù kiÕn ®Çu n¨m 2005 mçi n¨m t¨ng b×nh qu©n 3%. C¬ cÊu ®µo t¹o n¨m 2000 lµ 1/2,04/2,31 ®Õn 2005 lªn 1/3/10 vµ 2010 lµ 1/4/15 TËp trung h­íng dÉn ®µo t¹o míi cho ngµnh n«ng l©m ng­ nghiÖp vµ c«ng nghiÖp lµ chÝnh tËp trung ®µo t¹o l¹i vµ n©ng cao cho lao ®éng cña ngµnh XDCB vµ dÞch vô… Tæng sè lao ®éng cÇn ®µo t¹o l¹i vµ n©ng cao n¨m 2005 lµ 50% n¨m 2010 lµ 100% so víi tæng sè LLL§ (BiÓu sè 16) II. Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n ®Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc: 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chung: - TiÕp tôc thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi s©u réng h¬n, huy ®éng søc m¹nh tæng hîp cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ, tranh thñ mäi nguån vèn ®Çu t­ cho c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän. §Èy m¹nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ trong ®ã ­u tiªn cho c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n vµ vïng kinh tÕ biÓn lµm cho kinh tÕ cña tØnh ph¸t triÓn nhanh, v÷ng ch¾c. - ChØ ®¹o thùc hiÖn tèt c¸c ch­¬ng tr×nh hç trî trùc tiÕp cho ng­êi d©n nh­: ch¨m sãc b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n, ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n vµ dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, n©ng cao d©n trÝ, ®µo t¹o nh©n lùc, båi d­ìng nh©n tµi… t¹o ®iÒu kiÖn cho ng­êi d©n nãi chung vµ nguån nh©n lùc, LLL§ cña tØnh khoÎ vÒ thÓ chÊt, cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cã nhiÒu c«ng viÖc tù t¹o ®­îc viÖc lµm vµ t×m ®­îc viÖc lµm trong n­íc vµ xuÊt khÈu lao ®éng. - Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc vÒ sè vµ chÊt l­îng ph¶i g¾n víi viÖc sö dông nguån nh©n lùc ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó phôc vô cho yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh vµ phôc vô cho ch­¬ng tr×nh xuÊt khÈu lao ®éng. 2. Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ®Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña TØnh. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ tæng thÓ c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi tõ vi m« ®Õn vÜ m« t¸c ®éng ®Õn mäi mÆt ®êi sèng x· héi. víi ph¹m vÞ cña ®Ò tµi xin ®­îc ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n sau: a. Thùc hiÖn chiÕn l­îc ch¨m sãc b¶o vÖ søc khoÎ nh©n d©n: - Ph¸t triÓn hÖ thèng y tÕ vïng, s¾p xÕp l¹i m¹ng l­íi kh¸m ch÷a bÖnh theo côm d©n c­, ng¹nh y tÕ qu¶n lý toµn diÖn c¸c c¬ së y tÕ s¸t nhËp 1 sè c¬ së bÖnh viÖn, trông t©m chuyªn khoa t¨ng tÝnh hiÖu qu¶, n©ng cao chÊt l­îng trong kh¸m ch÷a bÖnh vµ phßng bÖnh. - S¾p xÕp bè trÝ sö dông nguån nh©n lùc hiÖn cã n©ng cao chÊt l­îng ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i tËp trung vµo ®µo t¹o qu¶n lý, chó ý y tÕ c¬ së, ®µo t¹o chuyªn s©u. - N©ng cÊp trang thiÕt bÞ vµ ®¶m b¶o thuèc thiÕt yÕu: tËp trung nguån vèn ®Ó n©ng cÊp trang thiÕt bÞ träng t©m, träng ®iÓm, tranh thñ gäi nguån tõ sù hîp t¸c viÖc trî cña tæ chøc cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. Më réng h×nh thøc xÝ nghiÖp liªn doanh, dÞch vô hµnh nghÒ d­îc cã sù qu¶n lý kiÓm so¸t duy tr× vµ ph¸t triÓn nu«i trång chÕ biÕn d­îc liÖu g¾n liÒn víi s¶n xuÊt, kinh doanh, xuÊt khÈu. - C¸c ch­¬ng tr×nh quèc gia ho¹t ®éng lång ghÐp ®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶, t¨ng c­êng c«ng t¸c truyÒn th«ng gi¸o dôc søc ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc, ph­¬ng thøc tuyªn truyÒn, phæ cËp tíi tËn céng ®ång d©n c­. Gi¸o dôc truyÒn th«ng ý thøc gi÷ g×n m«i tr­êng n©ng cao kü n¨ng suÊt thøc vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm. Gi¸o dôc truyÒn th«ng vÒ phôc håi chøc n¨ng. Thùc hiÖn chiÕn l­îc vÒ d©n sè: - T¨ng c­êng h¬n n÷a sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ chÝnh quyÒn c¸c cÊp ®èi víi c«ng t¸c d©n sè, kiÖn toµn vµ cñng cè hÖ thèng tæ chøc lµm c«ng t¸c d©n sè ë cÊp ngµnh, ®oµn thÓ vµ tæ chøc ®Ó ®¶m b¶o nhiÖm vô chøc n¨ng nhiÖm vô vÒ d©n sè. - §a d¹ng ho¸ c¸c kªnh truyÒn th«ng, c¸c h×nh thøc truyÒn th«ng, néi dung truyÒn th«ng, n©ng cao hiÖu qu¶ tuyªn truyÒn vËn ®éng phï hîp víi tõng vïng, tõng nhãm ®èi t­îng bao gåm c¶ gi¸o dôc giíi tÝnh, søc khoÎ vÞ thµnh niªn, d©n sè g¾n víi ph¸t triÓn. - N©ng cao chÊt l­îng ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n vµ dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh. Më réng chÊt l­îng c¸c dÞch vô kü thuËt nh»n ®¸p øng cµng tèt h¬n h¬n nhu cÇu ®a d¹ng vÒ dÞch vô kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vµ søc khoÎ sinh s¶n an toµn thuËn lîi. §a d¹ng ho¸ c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai ngoµi 4 biÖn ph¸p ®ang ®­îc sö dông lµ ®×nh s¶n - ®Æt vßng tr¸nh thai - viªn thuèc tr¸nh thai - bao cao su. Tõng b­íc më réng ®Þa bµn phæ biÕn tiªm thuèc, thuèc tr¸nh thai… gi¶m tû lÖ tai biÕn, tû lÖ thÊt b¹i trong dÞch vô KHHG§ xuèng møc thÊp nhÊt, ng¨n chÆn cã thai ngoµi ý muèn, gi¶m tû lÖ ph¸ n¹o thai, gi¶m tû lÖ tö vong bµ mÑ vµ trÎ s¬ sinh, phßng chèng nhiÔm khuÈn qua sinh s¶n vµ bÖnh l©y nhiÔm qua ®­êng t×nh dôc ®Æc biÖt nhanh chãng kiÓm so¸t vµ ng¨n chÆn ®¹i dÞch HIV/AIDS. Phßng vµ ®iÒu trÞ v« sinh, chó ý ch¨m sãc søc khoÎ vµ thÓ lùc cho nguån lùc ®¸p øng víi yªu cÇu míi. §Èy m¹nh c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o: §èi víi c«ng t¸c gi¸o dôc : N¨m 2001 - 2002 lµ n¨m thø 3 thùc hiÖn luËt gi¸o dôc ®· ®­îc Quèc héi th«ng qua t¹i kú häp thø 4 kho¸ X víi môc tiªu “gi¸o dôc lµ ®µo t¹o con ng­êi, con ng­êi ViÖt Nam ph¸t triÓn toµn diÖn, cã ®¹o ®øc, trÝ thøc, søc khoÎ thÈm mü vµ nghÒ nghiÖp, trung thµnh víi lý t­ëng ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi, h×nh thµnh vµ båi d­ìng nh©n c¸ch, phÈm chÊt vµ n¨ng lùc cña c«ng d©n, ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc”…. ®Ó m¹nh c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o phï hîp víi tèc ®é quy m« ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tØnh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Õn n¨m 2010. ChØ cÇn thùc hiÖn 1 sè gi¶i ph¸p sau: §èi víi gi¸o dôc mÇm non: + §Õn n¨m 2005 kh«ng cßn gi¸o viªn ch­a qua ®µo t¹o chuyªn mon cã 30% gi¸o viªn ®¹t tr×nh ®é chuyªn m«n chuÈn. §Õn n¨m 2010 cã 60% ®¹t tr×nh ®é chuyªn m«n chuÈn. + Huy ®éng mäi nguån lùc ®ãng gãp ( ng©n s¸ch ®Þa ph­¬ng, nh©n d©n ®ãng gãp, c¸c nguån lùc kh¸c….. ®Ó ®Çu t­ x©y dùng tr­êng mÇm non cã m« h×nh chuÈn. §Õn n¨m 2005 cã 30% sè tr­êng ®¹t chuÈn, n¨m 2010 cã 50% tr­êng ®¹t chuÈn. §¶m b¶o ®ñ ®iÒu kiÖn cho viÖc ch¨m sãc gi¸o dôc cã chÊt l­îng ( cã c¬ së vËt chÊt, c¸c thiÕt bÞ ©m nh¹c, ®å ch¬i ngoµi trêi…). Gi¸o dôc phæ th«ng: + BËc tiÓu häc : Sè tr­êng ®· ®¸p øng yªu cÇu häc tËp cña häc sinh. Tuy nhiªn cã 1 sè tr­êng cã quy m« líp ( trªn 28 líp) hoÆc 1 sè tr­êng trong néi thµnh, thµnh phè Nam §Þnh kh«ng cã ®iÒu kiÖn t¨ng diÖn tÝch ®Ó ®¹t chuÈn Quèc gia th× tõ n¨m 2001 trë ®i cã thÓ t¸ch mét sè tr­êng cã ®«ng sè líp ®Ó ®iÒu kiÖn n©ng cÊp cho c¸c tr­êng ®¹t chuÈn Quèc gia. + Thùc hiÖn quy ho¹ch c¸c tr­êng bËc trung häc c¬ së ®Ó sè tr­êng ®­îc ph©n bè hîp lý theo ®Þa bµn d©n c­ ®¸p øng yªu cÇu phæ cËp tiÓu häc trong toµn tØnh. Sau ®ã ®i vµo x©y dùng tr­êng trung häc ®¹t chuÈn quèc gia. + BËc trung häc phæ th«ng ®ång thêi víi viÖc ®Èy m¹nh gi¸o dôc h­íng nghiÖp ®Ó ph©n luång häc sinh nh»m gi¶m bít søc Ðp cho c¸c tr­êng THPT æn ®Þnh cÇn më thªm mét sè tr­êng THPT ( c¶ hÖ c«ng lËp vµ d©n lËp ) ®Ó ®Õn 2005 tØnh Nam §Þnh æn ®Þnh 43 tr­êng THPT trong ®ã 31 tr­êng c«ng lËp vµ tr­êng d©n lËp. + æn ®Þnh ph¸t triÓn vµ trung t©m ®µo t¹o båi d­ìng t¹i chøc, trung t©m gi¸o dôc th­êng xuyªn ®ñ cho 10 huyÖn, thµnh phè. - Cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o båi d­ìng gi¸o viªn, hoµn thµnh viÖc ®µo t¹o chuÈn cho gi¸o viªn ë c¸c b¹c häc, ban hµnh nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cña ®Þa ph­¬ng ®Ó thu hót nh©n tµi….. §èi víi c«ng t¸c ®µo t¹o : - Ph¸t huy cao nhÊt mäi kh¶ n¨ng cña c¸c tr­êng, c¸c trung t©m c¸c doanh nghiÖp cña t­ nh©n…. ®Ó thùc hiÖn tèt viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o theo ph­¬ng thøc ph¸t triÓn lµ: + Mòi nhän lµ : §µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ, kü thuËt viªn, trong ®ã cã mét sè cã tr×nh ®é ®¹i häc, cao ®¼ng ®ñ kh¶ n¨ng trÝ tuÖ tiÕp cËn vµ sö dông thµnh th¹o c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. + §¹i trµ lµ më réng c¸c lo¹i h×nh vµ h×nh thøc ®µo t¹o nghÒ ng¾n h¹n, tõng b­íc phæ cËp nghÒ cho ng­êi lao ®éng. Tõng b­íc ®­a gi¸o dôc kü thuËt tæng hîp, kü thuËt øng dông vµo c¸c tr­êng phæ th«ng, trang bÞ kiÕn thøc vµ kü n¨ng cÇn thiÕt, nh»m gióp cho häc sinh tiÕp cËn víi nghÒ nghiÖp, ®Þnh h­íng vµ lùa chän nghÒ phï hîp khi cã ®ñ ®iÒu kiÖn tiÕp tôc häc lªn còng nh­ vµo ®êi lao ®éng kiÕm sèng. - T¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ c«ng t¸c gi¸o dôc - ®µo t¹o nhÊt lµ ®µo t¹o nghÒ tõ tØnh ®Õn c¸c cÊp c¸c ngµnh cã liªn quan ®Ó ®­a c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ ®i vµo ho¹t ®éng ®óng luËt ®Þnh vµ ph¸t triÓn ®¶m b¶o cho sù liªn th«ng vµ tiÕp nèi vÒ néi dung, ph­¬ng ph¸p - gi¸o dôc th­êng xuyªn - gi¸o dôc chuyªn nghiÖp - ®µo t¹o nghÒ vµ chÝnh trong néi dung cña c¸c bËc häc, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ph©n luång hîp lý sau trung häc c¬ së vµ trung häc phæ th«ng. + Thµnh lËp tiÓu ban ph¸t triÓn nh©n lùc héi ®ång gi¸o dôc ®µo t¹o tØnh ®Ó: X©y dùng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn nh©n lùc vÒ sè vµ chÊt l­îng. X¸c ®Þnh c¸c chuÈn kü n¨ng phï hîp víi kinh tÕ - x· héi cña tØnh tõ ®ã lµm chuÈn cho viÖc x©y dùng néi dung, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o “ phÇn mÒm” cña ®Þa ph­¬ng. Gãp phÇn t¨ng nguån lùc th«ng qua c¸c mèi quan hÖ víi s¶n xuÊt kinh doanh. G¾n ®µo t¹o víi sö dông. §iÒu phèi c¸c ho¹t ®éng gi÷a c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó t¨ng nguån lùc cho Gi¸o dôc - ®µo t¹o. C¸c thµnh viªn trong tiÓu ban bao gåm: §¹i diÖn UBND TØnh §¹i diÖn c¸c Së, ban, ngµnh cã liªn quan §¹i diÖn cña c«ng ®oµn §¹i diÖn cña c¸c c«ng ty, c¸c doanh nghiÖp. - Thùc hiÖn tèt ®Ò ¸n cña Uû ban nh©n d©n tØnh Nam §Þnh vÒ quy ho¹ch hÖ thèng c¸c c¬ së cña tØnh Nam §Þnh - T¨ng c­êng nguån nh©n lùc ®µo t¹o : + §¶m b¶o ®ñ ng©n s¸ch ®Þnh møc cho c¸c bËc, nghÒ ®µo t¹o cña Nhµ n­íc. + TËp trung ®Çu t­ cã träng ®iÓm theo thø tù ­u tiªn cña hÖ thèng c¸c c¬ së dËy nghÒ sau khi ®· thùc hiÖn xong ®Ò ¸n quy ho¹ch + X©y dùng c¸c ®Ò ¸n cã tÝnh kh¶ thi ®Ó thu hót ®Çu t­ cho ho¹t ®éng dËy nghÒ cña tØnh Nam §Þnh. Kinh phÝ ch­¬ng tr×nh môc tiªu, hç trî cña c¸c ch­¬ng tr×nh, c¸c tæ chøc quèc tÕ t¹i ViÖt Nam. - Ph¸t triÓn ®éi ngò gi¸o viªn: B»ng viÖc th­êng xuyªn tæ chøc båi d­ìng cho gi¸o viªn vÒ c¸c bËc s­ ph¹m, båi d­ìng chuyªn m«n nghiÖp vô, tin häc, ngo¹i ng÷ t¹i tØnh, göi gi¸o viªn ®i tham gia c¸c líp båi d­ìng do tæng côc d¹y nghÒ më, Bé gi¸o dôc - ®µo t¹o … cã chÝnh s¸ch ®Ó thu hót nh©n tµi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä yªn t©m c«ng t¸c l©u dµi t¹i quª h­¬ng. mét sè kiÕn nghÞ vµ kÕt luËn I - Mét sè kiÕn nghÞ: PhÇn trªn chuyªn ®Ò ®· nªu mét sè biÖn ph¸p c¬ b¶n nh»m ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña tØnh. PhÇn trªn lµ nh÷ng ý kiÕn cña t«i vÒ c«ng t¸c ph¸t triÓn ®µo t¹o nguån nh©n lùc ®Ó phôc vô cho tØnh Nam §Þnh. §Ó hoµn thiÖn tèt h¬n trong chuyªn ®Ò nµy t«i cã mét sè kiÕn nghÞ sau: 1. Nhµ n­íc cÇn chØ ®¹o c¸c Bé, ngµnh: Bé Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, Bé Tµi chÝnh, Tæng Côc thèng kª… ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch vÒ tæ chøc c¸n bé, c¸c c¬ chÕ qu¶n lý víi hÖ thèng chØ tiªu ph¸p lÖnh ®Ó c¸c cÊp c¸c ngµnh kiÓm so¸t chÆt chÏ tõ kh©u tÝnh to¸n x©y dùng kÕ ho¹ch ®Ó lµm râ nhu cÇu sö dông nguån nh©n lùc vÒ sè vµ chÊt l­îng ë tõng ch­¬ng tr×nh, tõng thêi kú cô thÓ. 2. Bé lao ®éng - th­¬ng binh vµ x· héi, tæng côc d¹y nghÒ cÇn sím ban hµnh hÖ thèng tiªu chuÈn cÊp bËc cho c¸c ngµnh nghÒ ®µo t¹o lµm møc th­íc ®Ó ®Þa ph­¬ng ®µo t¹o lao ®éng cña tØnh ®¸p øng yªu cÇu míi cña tØnh còng nh­ cña c¶ n­íc vÒ xuÊt khÈu lao ®éng. Sím tr×nh ChÝnh phñ phª duyÖt ®Ò ¸n d¹y nghÒ cho lao ®éng n«ng th«n. T¨ng c­êng trang thiÕt bÞ d¹y vµ häc cho c¸c c¬ së d¹y nghÒ cña tØnh Nam §Þnh. 3. TØnh chØ ®¹o c¸c ngµnh, c¸c cÊp ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn cho mçi gia ®×nh, c¸ nh©n ng­êi lao ®éng hiÓu vµ nhËn thøc râ vai trß, vÞ trÝ cña ®µo t¹o nghÒ ®Ó h­íng c«ng t¸c ®µo t¹o ®i theo c¬ cÊu ®µo t¹o: “mét thÇy víi nhiÒu thî cã tr×nh ®é tay nghÒ cao”. Tõ ®ã c¸c c¬ së d¹y nghÒ chñ ®éng cã nh÷ng dù b¸o vÒ nhu cÇu ®µo t¹o nghÒ mét c¸ch thËt chÝnh x¸c. 4. TØnh chØ ®¹o c¸c Së, ngµnh chøc n¨ng t¨ng c­êng qu¶n lý Nhµ n­íc c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ. Phèi kÕt hîp ®Ó chØ ®¹o c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ trªn ®Þa bµn toµn tØnh ®i vµo ho¹t ®éng ®óng luËt, ph¸t triÓn ®¸p øng víi yªu cÇu cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ yªu cÇu cña x· héi. 5. Së Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi lµ c¬ quan tham m­u gióp Uû ban Nh©n d©n TØnh vÒ qu¶n lý Nhµ n­íc c«ng t¸c ®µo t¹o nghÒ trªn ®Þa bµn tØnh cÇn ®i s©u ®i s¸t n¾m ch¾c thùc tr¹ng cña c¸c c¬ së d¹y nghÒ, h­íng dÉn vµ uèn n¾n kÞp thêi nh÷ng sai lÖch trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®µo t¹o nghÒ. T¨ng c­êng tæ chøc tËp huÊn luyÖn nghiÖp vô cho ®éi ngò c¸n bé thùc hiÖn nhiªm vô nµy gióp c¸c cÊp, c¸c ngµnh qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cña ®Þa ph­¬ng. II. KÕt luËn: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi tæng hîp cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn t¨ng tr­ëng ph¸t triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh ®êi sèng gãp phÇn gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ tr¸ch nhiÖm cña tÊt c¶ c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c tæ chøc x· héi, ®oµn thÓ cña mçi gia ®×nh còng nh­ cña b¶n th©n tõng ng­êi lao ®éng. Nã lµ mét nhiÖm vô võa c¬ b¶n võa hÕt søc khã kh¨n phøc t¹p cña c¶ n­íc nãi chung còng nh­ cña mçi ®Þa ph­¬ng. §Êt n­íc ta ®ang tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi do §¶ng khëi x­íng vµ l·nh ®¹o. Cïng víi c¶ n­íc tØnh Nam §Þnh còng ®ang ®øng tr­íc nh÷ng c¬ héi lín ®ã ®ßi hái tØnh ph¶i cã chiÕn l­îc con ng­êi ®óng ®¾n, ph¸t huy tèi ®a nguån nh©n lùc. §Æc biÖt chó ý ch¨m lo x©y dùng nguån nh©n lùc ®«ng vÒ sè l­îng, ®¶m b¶o vÒ chÊt l­îng. §ã lµ yÕu tè, lùc l­îng chñ ®¹o ®Ó ®i lªn trong c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, ®i t¾t, ®ãn ®Çu, hoµ nhËp víi khu vùc c¶ n­íc vµ thÕ giíi. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc lµ mét vÊn ®Ò kh«ng bao giê kÕt thóc, cã nhiÒu néi dung v« cïng phong phó, ®a d¹ng vµ h¬n n÷a ë chÝnh vai trß vÞ trÝ cña nã trong sù nghiÖp C¸ch m¹ng x©y dùng mét x· héi tèt ®Ñp. Trong giíi h¹n cña chuyªn ®Ò nµy t«i chØ nªu nh÷ng nÐt c¬ b¶n nhÊt, nh÷ng g× ®· lµm ®­îc, ch­a lµm ®­îc, nh÷ng kinh nghiÖm b­íc®Çu vÒ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña tØnh Nam §Þnh. Tõ ®ã ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m ph¸t huy nh÷ng g× ®· ®¹t ®­îc, kÕt hîp yÕu tè bªn trong, yÕu tè bªn ngoµi ®Ó ph¸t triÓn nguån nh©n lùc cña ®Þa ph­¬ng ®¸p øng t×nh h×nh míi, yªu cÇu míi cña nÒn kinh tÕ cña thÕ kû 21 - nÒn kinh tÕ tri thøc. Do tr×nh ®é vµ thêi gian cã h¹n, b¶n chuyªn ®Ò nµy cßn cã nh÷ng thiÕu sãt. T«i rÊt mong ®­îc c¸c thÇy gi¸o, c« gi¸o vµ c¸c c«, chó l·nh ®¹o Së Lao ®éng - Th­¬ng binh vµ X· héi tØnh Nam §Þnh ®ãng gãp, phª b×nh. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy: Th.s NguyÔn VÜnh Giang ®· gióp ®ì t«i trong qu¸ tr×nh hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1 - V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng VII vµ §¹i héi VIII 2 - V¨n kiÖn héi nghÞ §¹i biÓu toµn quèc gi÷a nhiÖm kú kho¸ VII, th¸ng 1 n¨m 1994, trang 45- 46. 3- V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toang quèc lÇn thø VIII - trang 85. 4- NghÞ quyÕt héi nghÞ trung ­¬ng II kho¸ VIII 5 - V¨n kiÖn Héi nghÞ lÇn thø ba Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VIII ( NXB chÝnh trÞ quèc gia Hµ néi - 1997). 6 - Lªnin toµn tËp - tËp 38 ( nhµ xuÊt b¶n tiÕn bé Matxc¬va - 1997, trang 430). 7 - Hå ChÝ Minh toµn tËp - tËp 4, trang486 - 492. 8 - Gi¸o tr×nh kinh tÕ lao ®éng . 9 - T¹p trÝ kinh tÕ c¸c sè 161, 162,163, 164 (960) Th«ng tÊn x· ViÖt Nam 10 - Trùc tr¹ng lao ®éng - th­¬ng binh vµ x· héi ( Nhµ xuÊt b¶n lao ®éng - x· héi, n¨m 1999- 2000). 11 - Thùc tr¹ng lao ®éng - viÖc lµm ë Nam §Þnh c¸c n¨m 1997 - 2000 (c«ng ty in Hµ Nam, th¸ng 11 n¨m 2000). 12 - C¸c tµi liÖu cña Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña khoa kinh tÕ lao ®éng - tr­êng Kinh tÕ quèc d©n - Hµ Néi. 13 - TËp bµi gi¶ng D©n sè - KÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ( trung t©m x· héi häc - Hµ Néi n¨m 1996). 14 - Nghiªn cøu x· héi häc ( nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ, quèc gia - 1996). 15 - Dù ¸n quy ho¹ch c¸c c¬ së d¹y nghÒ cña tØnh Nam §Þnh sè 11, ngµy 19/1/1999). 16 - Quy ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña tØnh Nam §Þnh thêi kú 2001 - 2010 ( th¸ng 10/2000). 17 - NghÞ quyÕt Héi ®ång nh©n d©n tØnh Nam §Þnh - kho¸ XV. Phô lôc BiÓu sè 5a: T×nh tr¹ng lao ®éng cña tØnh Nam §Þnh C¸c n¨m (Ng­êi) Tèc ®é ph¸t triÓn (%) 1997 1998 1999 2000 98/97 99/98 00/99 BQ mçi n¨m 1. Nh©n khÈu th­êng tró 1850850 1869520 1888405 1915600 101,01 101,01 101,44 101,15 - B×nh qu©n nh©n khÈu hé 3,81 3,73 3,68 3,60 97,90 98,66 97,83 93,13 2. D©n sè tõ 15 tuæi trë lªn 1314868 1352874 1377276 1419038 102,89 101,80 103,03 102,57 - Chia theo giíi tÝnh: + Nam 616866 637738 651055 676404 103,38 102,09 103,89 103,12 + Nø 698002 715136 726221 742634 102,45 101,55 102,26 102,09 - Chia theo khu vùc: + Thµnh thÞ 166866 172491 173042 179513 103,20 100,32 103,74 102,41 + N«ng th«n 1147718 1180383 1204234 1239525 102,85 102,02 102,93 102,60 - Chia theo nhãm tuæi + 15 - 24 329005 351779 356006 354901 106,92 101,20 99,69 102,56 + 25 - 34 249392 254000 253743 244642 101,85 99,90 96,41 99,36 + 35 - 44 289712 283657 297299 316306 97,91 104,81 106,39 102,97 + 45 + 54 169107 188090 195038 233289 111,23 103,69 119,61 111,32 + 55 - 59 49598 48917 53106 61728 98,63 108,56 116,24 107,57 + > 60 228054 226431 222084 208172 99,29 98,08 93,74 97,01 3. D©n sè tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn H§KTTX trong 12 th¸ng qua 982717 1009161 1006062 1060000 102,69 99,69 105,36 102,56 3.1. Chia theo T§ häc vÊn - Ch­a biÕt ch÷ 14784 14247 13518 13674 96,37 94,88 101,15 97,43 - Ch­a tèt nghiÖp cÊp I 96652 81320 82288 74942 84,14 101,19 91,07 91,87 - §· tèt nghiÖp cÊp I 190555 192922 183816 179564 101,24 95,28 97,69 98,04 - §· tèt nghiÖp cÊp II 508048 549895 544289 590632 108,24 98,98 108,51 105,15 - §· tèt nghiÖp cÊp III 172678 170777 182151 201188 98,90 106,66 110,45 105,23 * Líp häc cao nhÊt BQ cho 1 ng­êi (líp/12) 7,9 8,1 8,4 8,5 102,53 103,70 101,19 102,47 Trong ®ã: Thµnh thÞ 9,1 9,3 9,0 9,0 102,20 96,77 103,33 100,73 N«ng th«n 7,73 8,0 8,2 8,3 103,49 102,50 101,22 102,40 3.2. Chia theo tr×nh ®é CMKT - Kh«ng cã chuyªn m«n KT 843370 839361 872936 876832 99,52 104,00 100,45 101,31 - S¬ cÊp 16399 19127 17914 25970 116,64 93,66 144,97 116,56 - C«ng nh©n kü thuËt cã b»ng 20080 20008 21432 27454 99,64 107,12 128,10 110,99 - CN kü thuËt kh«ng b»ng 22944 20602 21234 23850 89,79 103,07 112,32 101,30 - Trung häc chuyªn nghiÖp 53574 41158 42777 69960 76,82 103,93 163,55 109,30 - Cao ®¼ng vµ ®¹i häc 23371 23580 19347 35404 100,89 124,46 120,64 114,85 - Trªn ®¹i häc 308 325 422 530 105,52 129,85 125,59 119,83 BiÓu sè 5b: C¬ cÊu T×nh tr¹ng lao ®éng §¬n vÞ: % TØnh Nam §Þnh 1997 1998 1999 2000 1. Nh©n khÈu th­êng tró - B×nh qu©n nh©n khÈu hé 3,81 3,73 3,68 3,67 2. D©n sè tõ 15 tuæi trë lªn - Tû träng chia theo giíi tÝnh: 100,00 100,00 100,00 100,00 + Nam 46,91 47,14 47,27 47,67 + Nø 53,09 52,86 52,73 52,33 - Tû träng chia theo khu vùc: 100,00 100,00 100,00 100,00 + Thµnh thÞ 12,71 12,74 12,56 12,65 + N«ng th«n 87,29 87,26 87,44 87,35 - Tû träng chia theo nhãm tuæi 100,00 100,00 100,00 100,00 + 15 - 24 25,02 26,00 25,85 25,01 + 25 - 34 18,97 18,77 18,42 17,24 + 35 - 44 22,03 20,97 21,59 22,29 + 45 + 54 12,86 13,90 14,16 16,44 + 55 - 59 3,77 3,62 3,86 4,35 + > 60 17,34 16,74 16,12 14,67 3. D©n sè tõ ®ñ 15 tuæi trë lªn H§KTTX trong 12 th¸ng qua 3.1. Tû träng chia theo T§ häc vÊn 100,00 100,00 100,00 100,00 - Ch­a biÕt ch÷ 1,50 1,41 1,34 1,29 - Ch­a tèt nghiÖp cÊp I 9,84 6,08 8,18 7,07 - §· tèt nghiÖp cÊp I 19,39 21,10 18,07 16,94 - §· tèt nghiÖp cÊp II 51,70 54,49 54,10 55,71 - §· tèt nghiÖp cÊp III 17,57 16,92 18,30 18,98 * Líp häc cao nhÊt BQ cho 1 ng­êi (líp/12) 7,9 8,1 8,4 8,5 Trong ®ã: Thµnh thÞ 9,1 9,3 9,0 9,0 N«ng th«n 7,7 8,0 8,2 8,3 3.2. Tû träng chia theo tr×nh ®é CMKT 100,00 100,00 100,00 100,00 - Kh«ng cã chuyªn m«n KT 85,82 88,13 86,77 82,72 - S¬ cÊp 1,67 1,90 1,78 2,45 - C«ng nh©n kü thuËt cã b»ng 2,04 1,49 2,13 2,59 - CN kü thuËt kh«ng b»ng 2,33 2,04 2,11 2,25 - Trung häc chuyªn nghiÖp 5,45 4,08 4,25 6,60 - Cao ®¼ng vµ ®¹i häc 2,38 2,36 295 3,34 - Trªn ®¹i häc 0,03 0,01 0,01 0,05 - Kh¸c BiÓu sè 6a: C¬ cÇu t×nh tr¹ng viÖc lµm §¬n vÞ: % TØnh Nam §Þnh 1997 1998 1999 2000 1. Tû lÖ sö dông thêi gian lao ®éng tõ ®ñ 15 tuái trö lªn ho¹t ®éng kinh tÕ th­êng xuyªn khu n«ng th«n trong 12 th¸ng qua 70,21 69,06 72,32 73,32 2.Tû lÖ thÊt nghiÖp 1,96 1,69 1,15 0,84 Tû lÖ trong chia theo khu vùc: + Thµnh thÞ 5,96 7,26 6,51 6,11 + N«ng th«n 0,91 0,88 0,47 0,12 Tû träng chia theo giíi tÝnh 100,00 100,00 100,00 100,00 + Nam 47,84 45,94 46,70 46,97 + N÷ 52,16 54,06 53,30 53,03 Tû lÖ chia theo nhãm tuæi 100,00 100,00 100,00 100,00 15 - 24 37,14 37,41 41,27 28,78 25 - 34 21,26 25,16 31,77 28,03 35 - 44 24,41 20,64 12,69 24,24 45 + 54 14,17 13,55 14,27 17,42 55 - 59 3,14 3,22 - 0,78 > 60 0,01 0,02 - 0,75 3. D©n sè kh«ng ho¹t ®éng kinh tÕ Tû träng chia theo khu vùc: 100,00 100,00 100,00 100,00 + Thµnh thÞ 18,45 17,31 17,61 12,57 + N«ng th«n 81,54 82,69 82,39 87,43 Chia träng chia theo giíi tÝnh 100,00 100,00 100,00 100,00 + Nam 48,15 44,31 45,30 47,34 + N÷ 51,85 55,69 54,70 52,66 Tû träng chia theo nguyªn nh©n 100,00 100,00 100,00 100,00 + §ia häc 32,80 30,35 39,91 39,54 + Néi trî 10,79 6,96 8,12 9,85 + Giµ yÕu 40,74 49,72 39,90 32,76 + èm ®au 4,03 2,55 3,48 5,18 + Tµn tËt 3,57 3,87 2,85 2,24 + Nguyªn nh©n kh¸c 8,07 6,56 5,74 10,43 BiÓu sè 8a: T×nh tr¹ng viÖc lµm cña tØnh Nam §Þnh §¬n vÞ: % TØnh Nam §Þnh 1997 1998 1999 2000 1. Chia theo t×nh tr¹ng viÖc lµm - Cã viÖc lµm th­êng xuyªn 100,00 100,00 100,00 100,00 Thµnh thÞ 12,94 12,69 11,85 12,09 N«ng th«n 87,06 87,31 88,15 87,91 + Trong ®é tuæi lao ®éng 91,91 93,34 92,41 92,69 - Kh«ng cã viÖc lµm th­êng xuyªn 100,00 100,00 100,00 100,00 Thµnh thÞ 15,70 16,48 14,94 13,58 N«ng th«n 84,30 83,52 85,06 86,42 + Trong ®é tuæi lao ®éng 92,72 92,74 89,80 96,94 2. Cã viÖc lµm th­êng xuyªn Chia theo nhãm ngµnh nghÒ kinh tÕ 100,00 100,00 100,00 100,00 - N«ng l©m nghiÖp 67,91 69,76 64,36 63,49 - C«ng nghiÖp x©y dùng 10,36 13,78 14,62 15,04 - DÞch vô kh¸c 21,74 16,46 21,01 21,46 3. Cã viÖc lµm th­êng xuyªm theo thµnh phÇn KT 100,00 100,00 100,00 100,00 - Nhµ n­íc 8,48 10,77 9,75 - Ngoµi nhµ n­íc 91,32 87,97 89,00 - N­íc ngoµi - - - Hçn Hîp 0,20 1,26 125 4. ThiÕu viÖc lµm chia theo khu vùc 100,00 100,00 100,00 100,00 Thµnh thÞ 11,62 12,921 10,90 10,34 N«ng th«n 88,38 87,08 89,10 89,66 + Trong ®é tuæi lao ®éng - - - - Chia theo nhãm tuæi 100,00 100,00 100,00 100,00 15 - 24 30,23 26,8 27,41 24,92 25 - 34 18,34 26,96 29,57 20,72 35 - 44 22,44 24,20 24,00 23,51 45 + 54 17,13 17,24 15,45 16,66 55 - 59 4,84 2,27 2,14 4,76 > 60 7,03 2,47 1,43 6,44 BiÓu sè 9: D©n sè chia theo nhãm tuæi n¨m 1999 vµ dù ¸o thêi kú 2000 - 2010 tØnh Nam §Þnh §¬n vÞ: Ng­êi Nhãm tuæi N¨m 1999 N¨m 2000 N¨m 2005 N¨m 2010 0 32.888 32.667 28.811 27.220 1 ®Õn 4 tuæi 150.292 151.543 149.735 158.471 5 ®Õn 9 tuæi 240.542 242.584 249.355 239.922 10 ®Õn 14 tuæi 230.599 232.533 239.007 234.858 15 ®Õn 19 tuæi 205.933 208.025 219.327 231.228 20 ®Õn 24 tuæi 168.074 169.559 178.342 185.662 25 ®Õn 29 tuæi 161.190 161.827 172.053 179.106 30 ®Õn 34 tuæi 146.144 149.845 158.053 164.553 35 ®Õn 39 tuæi 136.906 138.248 147.706 156.325 40 ®Õn 44 tuæi 110.902 114.473 120.721 130.572 45 ®Õn 49 tuæi 77.822 78.906 87.041 92.789 50 ®Õn 54 tuæi 53.539 53.979 60.259 54.193 55 ®Õn 59 tuæi 45.126 45.857 50.317 50.231 60 ®Õn 64 tuæi 43.022 44.071 47.477 48.332 65 ®Õn 69 tuæi 40.919 41.752 450.245 48.332 70 ®Õn 74 tuæi 28.873 29.574 32.666 35.671 75 ®Õn 79 tuæi 20.077 20.682 22.927 26.598 80 ®Õn 84 tuæi 9.560 9.858 11.565 20.056 85 trë lªn 6.692 6.959 8.319 20.768 BiÓu sè 14: Dù b¸o nh÷ng chØ tiªu c¬ b¶n STT ChØ tiªu §VT n¨m 2001 n¨m 2005 n¨m 2010 1 Gi­êng bÖnh - TuyÕn tØnh G/10000 10 7 5 - TuyÕn huyÖn G/10000 10 7 5 2 TL tiªm chñng ®Çy ®ñ TE<1 tuæi % 98 99 100 3 Tû lÖ ph¸t triÓn DS tù nhiªn % 12 0,97 0,72 4 VÖ sinh m«i tr­êng - Sè hé cã hè xÝ vÖ sinh % 45 70 80 - Sè hé cã nguån n­íc s¹ch % 70 80 90 5 Tû suÊt chÕt trÎ em <5 tuæi - Tû lÖ suy dinh d­ìng TE<5 tuæi % 33 25 20 - Tû lÖ chÕt TE<1 tuæi % 30 25 20 - Tû lÖ chÕt TE<5 tuæi % 38 30 20 - SèlÇn kh¸m thai/kú LÇn 3 3,5 4-5 - Phô n÷ cã thai tiªm AT2 % 85 90 95 - Tû lÖ trÎ SS<2500g % 7 6 4 6 Nh©n lùc - Tû lÖ b¸c sÜ/1000 d©n BS/1000d©n 0,4 0,42 0,5 - Tû lÖ x· cã B¸c sÜ % 60 80 100 7 Ng©n s¸ch - Tû träng NS chi y tÕ/NS chi tØnh % 7 8 9 - B×nh qu©n chi y tÕ ®Çu d©n/n¨m ®ång 21000 30000 50000 8 Kh¸m ch÷a bÖnh - B×nh qu©n kh¸m bÖnh/ng­êi/n¨m LÇn/n¨m 2 2,5 3 - C«ng suÊt gi­êng bÖnh (tØnh, huyÖn) % 100 100 100 Môc lôc Trang