Chuyên ngành phương pháp: Nhu cầu của học sinh THPT về sự quan tâm của giáo viên

tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi GV. Vµ ®Ó hoµn thµnh nhiÖm vô ng­êi GV c¬ b¶n ph¶i cã nh÷ng ho¹t ®éng sau trong c«ng t¸c chñ nhiÖm. “- Nghiªn cøu ®iÒu tra ®Çy ®ñ vÒ ho¹t ®éng cña tõng c¸ nh©n trong líp mµ tõ ®ã ph©n lo¹i häc sinh. - X©y dùng mét tËp thÓ häc sinh v÷ng m¹nh lµm ph­¬ng tiÖn hç trî GD toµn diÖn cho HS - Tæ chøc c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ häc sinh víi nhiÒu lo¹i h×nh phong phó, tËn dông c¸c ho¹t ®éng ®Ó GD hµnh vi cña häc sinh. - Liªn l¹c chÆt chÏ víi gia ®×nh, tíi yªu cÇu GD chung. - Nghiªn cøu kü t×nh h×nh v¨n ho¸, GD, kinh tÕ ë ®Þa ph­¬ng, tiÕp xóc, liªn hÖ víi c¸c tæ chøc vµ c¸c vÞ l·nh ®¹o ®Þa ph­¬ng ®Ó phèi hîp c¸c c«ng t¸c chung”. [2; 219-220] 1.4.4.4 Nh÷ng yªu cÇu víi ng­êi gi¸o viªn chñ nhiÖm líp §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô mµ ®­îc coi lµ khã kh¨n ®ã th× ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh víi GVCN “GVCN ph¶i cã lý t­ëng nghÒ nghiÖp ®óng ®¾n GVCN cã chuyªn m«n v÷ng vµng “tay nghÒ”cao GVCN khÐo lÐo ®èi sö s­ ph¹m vµ cã uy tÝn ®èi víi HS vµ cha mÑ HS Mçi ng­êi thÇy gi¸o ph¶i thùc sù mÉu mùc, lµ tÊm g­¬ng cho häc sinh noi theo” * C¸c phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, lèi sèng cña con ng­êi nãi chung, häc sinh nãi riªng ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn trong c¸c m«i tr­êng gia ®×nh, nhµ tr­êng vµ x· héi. Lóc s¬ sinh vai trß cña nhµ tr­êng lµ chñ ®¹o, tuæi mÇn non gia ®×nh vµ nhµ tr­êng gãp phÇn quyÕt ®Þnh, tuæi häc phæ th«ng cµng cÇn cã vai trß cña nhµ tr­êng, gia ®×nh vµ x· héi c©n ®èi…Nhµ tr­êng, gia ®×nh, x· héi cã vai trß gi¸o dôc kh¸c nhau ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓnphÈm chÊt chÝnh trÞ ®¹o ®øc, lèi sèng cña häc sinh. Trong mèi quan hÖ ®ã th× nhµ tr­êng ®­îc xem lµ trung t©m, chñ ®éng ®Þnh h­íng trong viÖc phèi hîp víi gia ®×nh vµ x· héi. Nhµ tr­êng lµ m«i tr­êng gi¸o dôc toµn diÖn nhÊt lµ c¬ quan nhµ n­íc thùc hiÖn chøc n¨ng gi¸o dôc chuyªn nghiÖp nhÊt nªn nhµ tr­êng lµ lùc l­îng gi¸o dôc cã hiÖu qu¶ nhÊt, héi tô ®ñ nhøng yÕu tè cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ huy ®éng søc m¹nh gi¸o dôc tõ phÝa gia ®×nh vµ x· héi. [9;2] Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng nhu cÇu cña häc sinh vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn 2.1 Thùc tr¹ng vÒ nhu cÇu cña häc sinh vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn Nhu cÇu cña häc sinh vÒ sù quan t©m cña gia ®×nh lµ rÊt lín nh­ng kh«ng ®­îc ®¸p øng. Cßn ë nhµ tr­êng th× sao c¸c em cã ®­îc quan t©m kh«ng, khi nhu cÇu ®ã cµng ®­îc dån vÒ tõ phÝa gia ®×nh vµ trong m«i tr­êng häc tËp ngµy cµng ®ßi hái cao. H¬n n÷a víi ch­¬ng tr×nh míi c¸c em cÇn ph¶i cã sù nç lùc häc tËp h¬n n÷a, vµ ®ßi hái cña cuéc sèng buéc c¸c em ph¶i cã nh÷ng c¸ch thÝch øng. Nh­ng c¸c em ®ang bèi rèi kh«ng biÕt ph¶n øng thÕ nµo c¸c em ®ang cÇn mét sù trî gióp, mét sù t­ vÊn. Vµ thÇy (c«) lµ n¬i mµ c¸c em hy väng sÏ göi g¾m ®­îc nh÷ng suy nghÜ cña m×nh, sÏ ®­îc t­ vÊn, liÖu cã gióp ®­îc c¸c em kh«ng, hay chÝnh c¸c thÇy còng ®ang g©y ¸p lùc cho c¸c em. Chóng ta cã thÓ tr¶ lêi c©u hái ®ã sau nh÷ng th«ng tin ®iÒu tra thùc tÕ vµ pháng vÊn ë c¸c tr­êng THPT NguyÔn Tr·i, Lª Quý §«n, ViÖt §øc trong ®Þa bµn Hµ Néi. Víi c©u hái “khi gÆp khã kh¨n trong gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµo ®ã em cã muèn t©m sù víi ai kh«ng?”. Sau ®©y lµ nh÷ng sè liÖu mµ chóng t«i thèng kª ë hai tr­êng THPT ViÖt §øc (1), THPT NguyÔn Tr·i (2). B¶ng 2.1 Nhu cÇu t©m sù cña häc sinh NC t©m sù Lu«n lu«n thØnh tho¶ng Ýt khi Kh«ng bao giê Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) (1) 31 27 55 43 25 19 14 11 (2) 30 25 58 45 26 21 11 9 H×nh 2.1 S¬ ®å thÓ hiÖn c¸c møc ®é nhu cÇu t©m sù Víi sè liÖu thèng kª ë trªn 70% c¸c em tr¶ lêi lµ “lu«n lu«n vµ thØnh tho¶ng”. §iÒu nµy cho thÊy nh÷ng vÊn ®Ò c¸c em gÆp ph¶i c¸c em kh«ng tù gi¶i quyÕt ®­îc mµ c¸c em cÇn t©m sù vãi ai ®ã ®Æc biÖt lµ ng­êi lín (nh÷ng ng­êi hiÓu biÕt h¬n vµ cã nhiÒu kinh nghiÖm) ®Ó cã ®­îc lêi khuyªn hay lêi an ñi dµnh cho c¸c em. Nh­ng khi ®­îc hái “c¸c em th­êng t©m sù víi ai nhiÒu nhÊt ?” th× c©u tr¶ lêi l¹i lµm chóng ta ph¶i suy nghÜ. B¶ng 2.2 TØ lÖ lùa chän cña häc sinh vÒ ®èi t­îng t©m sù Líp ¤ng Bµ Bè mÑ anh chÞ ThÇy (c«) B¹n bÌ Mét m×nh ViÖt §øc N % N % N % N % N % N % N % N % N % 10 0 0 1 2 3 6 4 8 3 6 4 2 2 4 20 40 16 32 11 1 2 1 2 2 4 3 6 2 4 2 4 3 6 21 42 15 30 12 0 0 0 0 2 4 3 6 2 4 2 4 2 4 24 48 15 30 NguyÔn Tr·i 10 0 0 1 2 4 8 2 4 2 4 4 8 2 4 20 40 15 30 11 0 0 1 2 3 6 2 4 2 4 4 4 1 2 21 42 17 34 12 0 0 0 0 3 6 1 2 1 2 3 6 0 0 21 42 21 42 N: Sè l­îng häc sinh. Tr­êng THPT ViÖt §øc Tr­êng THPT NguyÔn Tr·i H×nh 2.2 S¬ ®å TØ lÖ lùa chän cña häc sinh vÒ ®èi t­îng t©m sù Theo ®å thÞ vµ sè liÖu ë trªn chóng ta cã thÓ thÊy râ mét ®iÒu lµ, hÇu hÕt c¸c em chän h­íng t©m sù víi b¹n bÌ (trªn 40%) vµ ë mét m×nh (gÇn 40%) ®iÒu nµy cho thÊy nhu cÇu vÒ sù quan t©m cña ng­êi lín kh«ng ®­îc ®¸p øng. Vµ ë mçi løa tuæi kh¸c nhau th× nhu cÇu Êy lu«n cã sù kh¸c nhau, cµng lín xu h­íng ë mét m×nh cµng gi¶m ng­îc l¹i víi nã lµ xu h­íng t©m sù víi b¹n cµng t¨ng lªn, cã thÓ nãi r»ng cµng ngµy nh÷ng vÊn ®Ò ®Õn víi c¸c em trong cuéc sèng cµng nhiÒu vµ cïng víi nã nhu cÇu chia sÎ cµng lín, ®ång nghÜa víi viÖc c¸c em cÇn ph¶i ®­îc quan t©m nhiÒu h¬n. Víi hai tr­êng th× tû lÖ c¸c em lùc chän lµ kh¸c nhau nh­ng vÉn cïng theo mét xu h­íng chung lµ lùa chän b¹n bÌ vµ mét m×nh. §Æc biÖt h¬n ë tr­êng ViÖt §øc (V§) ®· cã c¸c em t©m sù víi thÇy c« gi¸o nhiÒu h¬n, ®iÒu nµy lµ mét dÊu hiÖu cho thÊy kh«ng h¼n tÊt c¶ c¸c gi¸o viªn ®Òu kh«ng thÓ t©m sù víi häc sinh, ®©y lµ mét sù ®¸ng mõng vµ hy väng trong thêi gian tíi tû lÖ nµy sÏ cao h¬n. C¸c em ®· kh«ng cã ®­îc sù quan t©m cña ng­êi lín, ®iÒu nµy cµng ngµy cµng lµm cho c¸c em thu m×nh l¹i vµ Ýt tiÕp xóc víi ng­êi lín. Nã thÓ hiÖn rÊt râ qua c©u hái phÝa sau “Nh÷ng lóc buån em thÝch ë trong tr­êng hîp nµo sau ®©y?” B¶ng 2.3 S ù lùa chän t×nh huèng khi buån N: Sè l­îng häc sinh Líp Mét m×nh T©m sù víi bè (mÑ) Cã b¹n t©m sù Chia sÎ víi thÇy (c«) ý kiÕn kh¸c THPT ViÖt §øc N % N % N % N % N % 10 19 38 2 4 21 42 2 4 6 12 11 18 36 1 2 22 44 2 4 7 14 12 18 36 1 2 23 46 2 4 6 12 THPT NguyÔn Tr·i 10 21 42 3 6 19 38 1 2 6 12 11 20 40 3 6 20 40 0 0 7 14 12 20 40 3 6 20 40 0 0 7 14 TR­êng THPT ViÖt §øc TR­êng THPT NguyÔn Tr·i H×nh 2.3 S¬ ®å thÓ hiÖn sù lùa chän t×nh huèng khi buån Th«ng qua ®å thÞ vµ b¶ng sè liÖu thèng kª chóng t«i thÊy r»ng. VÉn lµ xu h­íng “ë mét m×nh” (tíi gÇn 36% ë tr­êng THPT ViÖt §øc, 41% ë tr­êng THPT NguyÔn Tr·i) vµ “cã b¹n t©m sù” (44% THPT ViÖt §øc, 39% THPT NguyÔn Tr·i), chÝnh cuéc sèng vµ hoµn c¶nh ®· buéc c¸c em ph¶i thÝch “ë mét m×nh”, vµ chØ cã thÓ “t©m sù víi b¹n” mµ kh«ng ph¶i nh÷ng ng­êi lín kh¸c hiÓu biÕt vµ cã kinh nghiÖm h¬n. Víi c©u hái ý kiÕn kh¸c chóng t«i ®Ó c©u hái më ®Ó c¸c em viÕt lªn suy nghÜ cña m×nh vµ rÊt bÊt ngê lµ chóng t«i thu ®­îc mét kÕt qu¶ rÊt tuyÖt vêi c¸c em ®· nãi lý do v× sao c¸c em kh«ng t©m sù víi ng­êi lín (bè(mÑ) vµ thÇy (c«)) vµ ®­a thªm mét sè ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt cña c¸c em. Em V­¬ng Thu HiÒn líp 10 tù nhiªn 2 tr­êng ViÖt §øc viÕt “Thùc ra t©m sù, chia sÎ víi ng­êi lín tuæi ai còng muèn nh­ng liÖu ng­êi lín tuæi cã thÓ hiÓu ®­îc chóng em? Chia sÎ víi b¹n bÌ lµ an toµn h¬n”. C¸c em sî bÞ lé bÝ mËt vÒ vÊn ®Ò cña m×nh, nhÊt lµ nh÷ng ng­êi mµ c¸c em ch­a t×m thÊy sù tin t­ëng, sù ®ång c¶m ®Ó chia sÎ. MÆc dï chóng t«i còng hiÓu r»ng cã khi vÊn ®Ò cña c¸c em rÊt ®¬n gi¶n nh­ng ng­êi lín kh«ng th«ng c¶m cßn lµm rèi thªm lªn vµ lµm vÊn ®Ò trë nªn r¾c rèi v× vËy c¸c em sÏ kh«ng chia sÎ vÊn ®Ò m×nh gÆp ph¶i víi ng­êi lín dï rÊt muèn. Nh­ng khi nhËn ®­îc c©u nãi nµy chóng t«i còng rÊt bÊt ngê, thùc sù lµ c¸c em ®· kh«ng tin ng­êi lín cã thÓ gióp c¸c em gi¶i quyÕt vÊn ®Ò. Vµ ®Ó t©m sù ®ã ®­îc nhÑ bít c¸c em nãi chuyÖn víi nh÷ng ng­êi b¹n vµ ®«i khi lµ lµm nh÷ng viÖc mµ c¸c em cho lµ cã thÓ quªn nh÷ng vÊn ®Ò ®ã nh­: “nghe nh¹c mét m×nh, h¸t thËt to, ®i ch¬i cïng b¹n”- Ng« Hång Nhung líp tù nhiªn 2 – THPT ViÖt §øc; §©y còng lµ c¸ch gi¶i quyÕt stress mµ thanh niªn ngµy nay th­êng chän hay “ngåi mét m×nh viÕt t©m sù ra giÊy” c¸ch nµy cã vÎ nhÑ nhµng h¬n, hoÆc lµ b¹n Vò ThÞ B×nh D­¬ng líp 12A3 tr­êng THPT Lª Quý §«n th× nh÷ng lóc nh­ vËy b¹n Êy cÇn“ cã b¹n bªn c¹nh nh­ng kh«ng nãi g×”. TÊt chØ lµ c¸ch t¹m thêi quªn ®i nh÷ng vÊn ®Ò ®ã chø ch­a cã ph­¬ng ¸n gi¶i quyÕt cho nã, nÕu t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi sÏ rÊt kh«ng tèt cho c¸c em. VËy th× ng­êi lín h·y t¹o cho c¸c em niÒn tin ®Ó göi g¾m t©m sù, h·y sÎ chia vµ ®ãng vai trß cè vÊn cho c¸c em vÒ nh÷ng vÊn ®Ò mµ c¸c em gÆp ph¶i. §Æc biÖt ph¶i kÓ ®Õn vai trß kh«ng thÓ thiÕu cña thÇy (c«) gi¸o khi mµ cha mÑ c¸c em ®ang lu«n bËn bÞu víi nh÷ng lo toan kinh tÕ, h·y ®Ó cho c¸c em ®Õn tr­êng víi nh÷ng niÒm vui lµ kh«ng chØ ®­îc häc kiÕn thøc khoa häc mµ cßn häc ®­îc c¶ nh÷ng kinh nghiÖm trong cuéc sèng. Nh÷ng nhµ gi¸o dôc “h·y quan t©m ®Õn c¸c em”. Víi tr­êng THPT ViÖt §øc cßn cã mét sè (mÆc dï vÉn rÊt Ýt) c¸c em cã xu h­íng t©m sù víi thÇy (c«), con tr­êng NguyÔn Tr·i th× cã vÎ nh­ ®iÒu nµy rÊt khã x¶y ra. Song bao trïm h¬n c¶ vÉn lµ xu h­íng thÝch t©m sù víi b¹n, nhu cÇu t©m sù víi b¹n vÉn t¨ng theo løa tuæi, t¨ng theo sè l­îng nh÷ng vÊn ®Ò c¸c em gÆp trong cuéc sèng. C¸c em ch­a t×m ®­îc sù ®ång c¶m sù chia sÎ nh÷ng khã kh¨n trong cuéc sèng ë ng­êi lín, ch­a cã ®­îc chç dùa tinh thÇn v÷ng ch¾c s½n sµng nghe c¸c em t©m sù vµ gióp c¸c em gi¶i ®¸p nh÷ng th¾c m¾c. Vai trß cña ng­êi lín ë ®©y lµ g×? Hä cã gióp g× cho c¸c em trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn t­ duy vµ h×nh thµnh nh©n c¸ch kh«ng? Vµ liÖu cã ph¶i gia ®×nh chØ lµ n¬i gióp c¸c em tho¶ m·n vÒ nhu cÇu vËt chÊt vµ thÇy (c«) lµ n¬i c¸c em ®­îc quan t©m vÒ vÊn ®Ò häc tËp? §iÒu nµy chóng ta sÏ thÊy râ qua sè liÖu thèng kª d­íi ®©y. C¸ch c¸c em lùa chän sÏ “chia sÎ c¸c vÊn ®Ò víi ai?”. *Víi tr­êng THPT ViÖt §øc B¶ng 2.4.1 Sù lùa chän chia sÎ c¸c vÊn ®Ò víi c¸c ®èi t­îng VÊn ®Ò häc tËp §S t×nh c¶m §S vËt chÊt Quan hÖ b¹n bÌ N % N % N % N % Bè (mÑ) 8 16 12 24 40 80 6 12 ThÇy(c«) 9 18 0 0 1 2 1 2 B¹n bÌ 27 54 35 70 8 16 40 80 Mét m×nh 6 12 3 6 1 2 3 6 *Víi häc sinh tr­êng THPT NguyÔn Tr·i B¶ng 2.4.2 sù lùa chän chia sÎ c¸c vÊn ®Ò víi c¸c ®èi t­îng VÊn ®Ò häc tËp §S t×nh c¶m §S vËt chÊt Quan hÖ b¹n bÌ N % N % N % N % Bè (mÑ) 8 16 11 22 38 76 8 16 ThÇy(c«) 9 18 0 0 0 0 0 0 B¹n bÌ 56 56 36 72 12 24 40 80 Mét m×nh 10 10 3 6 0 0 2 4 N: Sè häc sinh Theo hai b¶ng sè liÖu trªn vµ ®å thÞ thÓ hiÖn t­¬ng øng ta thÊy: VËy lµ vÊn ®Ò vËt chÊt cã tíi 76% (NT), 80% (V§) lµ sÏ ®­îc c¸c em chia sÎ víi bè(mÑ) ®óng nh­ dù ®o¸n cña chóng ta, nh­ng tæng hîp tÊt c¶ th× xu h­íng chia sÎ víi b¹n bÌ lµ nhiÒu h¬n c¶, tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®Òu ®­îc c¸c em t©m sù víi b¹n ®iÒu nµy l¹i lµm chóng ta nghÜ ®Õn ý kiÕn cña em V.T.HiÒn ë trªn v× c¸c em cho r»ng b¹n bÌ cïng løa sÏ hiÓu nhau h¬n cßn ng­êi lín th× kh«ng, nªn chän b¹n ®Ó t©m sù lµ gi¶i ph¸p an toµn nhÊt víi c¸c em tuy kh«ng ph¶i lµ gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nhÊt. Thö ®Æt m×nh vµo ®Þa vÞ cña c¸c em chóng ta sÏ thÊy nÕu lµ chóng ta th× chóng ta còng sÏ lùa chän nh­ c¸c em v× gi¶i ph¸p ®ã lµ gi¶i ph¸p t×nh thÕ ph¶i lùa chän. Cµng ngµy chóng ta cµng hiÓu râ v× sao c¸c em cÇn sù quan t©m cña ng­êi lín h¬n v× c¸c em mong muèn ng­êi lín hiÓu m×nh ®Ó c¸c em cã thÓ dèc bÇu t©m sù. Vµ sù gÇn gòi cña thÇy (c«) sÏ gióp c¸c em cã nh÷ng cè vÊn t©m lý tuyÖt vêi nhÊt, c¸c em lu«n muèn san xÎ nh÷ng vÊn ®Ò trong cuéc sèng víi thÇy (c«), thÇy (c«) h·y më réng vßng tay ®Ó ®ãn lÊy c¸c em. C¸c em còng biÕt ng­êi lín rÊt bËn chÝnh v× vËy mµ c¸c em kh«ng ®ßi hái thêi gian dµnh cho c¸c em nhiÒu mµ c¸c em chØ muèn san xÎ bÊt cø khi nµo còng ®­îc chØ cÇn ng­êi lín nghe vµ hiÓu c¸c em nãi g× ®Ó tõ ®ã cho c¸c em nh÷ng lêi khuyªn bæ Ých. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ qua c©u hái “ khi c¸c em cã nhu cÇu chia sÎ c¸c em thÝch t©m sù vµo thêi gian nµo?”. Vµ sau ®©y lµ c©u tr¶ lêi cña c¸c em d­íi sù gîi ý c©u tr¶ lêi cña chóng t«i. B¶ng 2.5 Nhu cÇu vÒ thêi gian ®Ó chia sÎ c¸c vÊn ®Ò Líp Khi c¸c em r¶nh Tr­íc khi ®i ngñ BÊt cø khi nµo Ngay khi cã t©m sù THPT ViÖt §øc N % N % N % N % 10 9 18 5 10 27 54 9 18 11 8 16 4 8 29 58 9 18 12 8 16 4 8 28 56 10 20 THPT NguyÔn Tr·i 10 10 20 7 14 24 48 9 18 11 10 20 7 14 25 50 8 16 12 9 18 5 10 26 52 10 20 N: Sè häc sinh TR­êng THPT ViÖt §øc TR­êng THPT NguyÔn Tr·i H×nh 2.5 Nhu cÇu vÒ thêi gian chia sÎ c¸c vÊn ®Ò Víi hai tr­êng nghiªn cøu nh­ b¶ng sè liÖu trªn th× sù ®ßi hái vÒ thêi gian víi ng­êi chia sÎ lµ ngµy cµng gi¶m, sù lùa chän thêi gian t©m sù “bÊt cø khi nµo” lµ kh¸ cao tr­êng THPT ViÖt ®øc gÇn 60%, THPT NguyÔn Tr·i gÇn 50%). §iÒu ®ã l¹i mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh nhu cÇu ®­îc quan t©m chia sÎ lµ nhu cÇu thiÕt yÕu t¨ng theo løa tuæi cña häc sinh. Khi tuæi cña c¸c em t¨ng lªn ®ång nghÜa víi viÖc nhËn thøc thÕ giíi xung quanh còng t¨ng theo, nh­ng sù c¶m nhËn Êy ch­a râ rµng vµ c¸c em cÇn cã mét sù h­íng dÉn trong viÖc lùa chän nghÒ nghiÖp, ®Þnh h­íng häc tËp, sö lý c¸c t×nh huèng trong ®êi sèng…VËy lµ hÇu nh­ c¸c em kh«ng cã ®ßi hái g× chØ cÇn ®­îc chia sÎ ®iÒu nµy cho thÊy nhu cÇu ®­îc quan t©m chia sÎ lµ rÊt lín. Nhu cÇu nµy cña c¸c em kh«ng hÒ kh¸c nhau gi÷a c¸c tr­êng, cã ch¨ng chØ lµ mét sù chªnh lÖch rÊt nhá. Nh­ng khi ®­îc hái c¸c em cã muèn ®­îc GV quan t©m kh«ng? th× chóng t«i nhËn ®­îc c©u tr¶ lêi qua sè liÖu sau: B¶ng 2.6 Nhu cÇu vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn Líp RÊt muèn Muèn B×nh th­êng Kh«ng muèn RÊt kh«ng muèn THPT ViÖt §øc N % N % N % N % N % 10 3 6 9 18 37 74 1 2 0 0 11 3 6 8 16 38 76 1 2 0 0 12 2 4 8 16 38 76 2 4 0 0 THPT NguyÔn Tr·i 10 2 4 7 14 34 68 7 14 0 0 11 3 6 7 14 35 70 5 10 0 0 12 2 4 9 18 37 74 2 4 0 0 N: Sè häc sinh lùa chän %: Tû lÖ häc sinh lùa chän Tr­êng THPT ViÖt §øc Tr­êng THPT NguyÔn Tr·i H×nh 2.6 S¬ ®å thÓ hiÖn nhu cÇu vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn Thùc sù c¸c em cã muèn ®­îc thÇy (c«) quan t©m kh«ng? c©u tr¶ lêi ë ®©y lµ cã. Nh­ng t¹i sao c¸c em l¹i lùa chän ®¸p ¸n b×nh th­êng (gÇn 75% víi häc sinh tr­êng THPT ViÖt §øc, 71% víi häc sinh tr­êng THPT NguyÔn Tr·i) nhiÒu ®Õn vËy. RÊt ®¬n gi¶n v× c¸c em sî thÇy (c«) kh«ng hiÓu m×nh vµ biÕt nhiÒu chuyÖn sÏ thªm r¾c rèi cho c¸c em hay cã em ®· viÕt “§«i khi thÇy(c«) d¹y chØ lµ ®äc, chÐp vµ ®«i khi quan t©m “th¸i qu¸” ®Õn häc sinh”. NÕu c¸c em ®· nãi lµ “®«i khi quan t©m th¸i qu¸ ®Õn häc sinh” (T¹ ThÞ H¶i Anh- líp 11A- tr­êng THPT NguyÔn Tr·i) th× viÖc c¸c em lùa chän ph­¬ng ¸n b×nh th­êng lµ hoµn toµn cã thÓ hiÓu ®­îc. Thùc ra sù quan t©m “th¸i qu¸” mµ theo c¸c em nãi ë ®©y lµ g×? Qua pháng vÊn tiÕp xóc víi c¸c em chóng t«i nhËn ®­îc c©u tr¶ lêi cho vÊn ®Ò nµy ®ã lµ: “ Cã lÏ gi÷a chóng em vµ thÇy (c«) lµ hai thÕ hÖ kh¸c nhau nªn kh«ng hiÓu nhau”, “thÇy (c«) cæ hñ l¾m”, “lóc nµo thÇy (c«) còng chØ nãi ®Õn häc ngoµi ra ch¼ng cã g× c¶”, “thÇy (c«) cø lµm nh­ chóng em lµ trÎ con kh«ng b»ng”, “thÇy (c«) rÊt hay soi mãi häc sinh”, thÇy (c«) lu«n cã ¸c c¶m víi nh÷ng em häc yÕu”… Víi nh÷ng ý kiÕn ®ã th× chóng t«i cho r»ng sù quan t©m cña mét sè thÇy(c«) dµnh cho häc sinh lµ kh«ng cã hoÆc cã th× ch­a ®óng c¸ch dÉn ®Õn c¸c em nhËn xÐt lµ thÇy (c«) quan t©m “th¸i qu¸”. Nhu cÇu mong muèn ®­îc gi¸o viªn quan vÉn t¨ng lªn nh­ nh÷ng nhu cÇu kh¸c, c¸c em vÉn lu«n muèn t×m ®­îc sù chia sÎ tõ c¸c thÇy (c«) vµ mong muèn “thÇy (c«) h·y hiÓu chóng em h¬n”, nã nh­ mét th«ng ®iÖp göi ®Õn c¸c thÇy (c«) gi¸o . §Ó ®­îc c¸c em t©m sù kh«ng ph¶i khã còng kh«ng h¼n lµ dÔ v× ®©y lµ løa tuæi rÊt nh¹y c¶m cÇn ph¶i cã mét sù tÕ nhÞ nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c em. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã sù “khÐo sö s­ ph¹m” cña c¸c thÇy (c«). VËy th× trªn thùc tÕ c¸c thÇy c« thÓ hiÖn th¸i ®é cô thÓ cña m×nh víi häc sinh nh­ thÕ nµo chóng ta tiÕp tôc ®i t×m hiÓu. 2.2 Thùc tr¹ng vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn 2.2.1 Thùc tr¹ng vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn bé m«n Sù quan t©m cña gi¸o viªn bé m«n dµnh cho c¸c em gÇn nh­ chØ ë møc gi¶ng d¹y theo chuyªn m«n cßn nh÷ng môc ®Ých gi¸o dôc kh¸c Ýt ®­îc gi¸o viªn bé m«n quan t©m. C¸c em t×m ®Õn thÇy c« ®Ó gi·i bÇy t©m sù lµ rÊt thÊp ®iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh kho¶ng c¸ch giao tiÕp cña thÇy c« vµ trß trong nhµ tr­êng lµ rÊt lín. C« gi¸o TrÇn Thanh H­¬ng gi¸o viªn d¹y lÞch sö tr­êng THPT NguyÔn Tr·i t©m sù: “ThØnh tho¶ng cã mét sè häc sinh th¾c m¾c vÒ vÊn ®Ò häc tËp, ®Æc biÖt vÊn ®Ò chia sÎ khã kh¨n trong cuéc sèng lµ rÊt Ýt. Cã lÏ c¸c em ng¹i khi chia sÎ víi chóng t«i”. Thùc tÕ cã ph¶i nh­ vËy kh«ng? Theo ®¸nh gi¸ tæng hîp cña c¸c em vÒ gi¸o viªn mét c¸ch kh¸ch quan nhÊt víi nh÷ng sè liÖu vÒ c¸c hµnh vi thÓ hiÖn sù quan t©m cña GV nh­ sau: víi møc 1: th­êng xuyªn; møc 2: thØnh tho¶ng; møc 3: kh«ng bao giê Chóng t«i tiÕn hµnh ®iÒu tra víi hai tr­êng THPT NguyÔn Tr·i vµ THPT ViÖt §øc ( phiÕu ®iÒu tra), víi tr­êng THPT Lª Quý §«n (pháng vÊn) th× sè liÖu chóng t«i thu ®­îc lµ gÇn nh­ nhau. Sau ®©y lµ sè liÖu ®iÓn h×nh cña tr­êng THPT NguyÔn Tr·i. B¶ng 2.7 Møc ®é thÓ hiÖn th¸i ®é cña thÇy (c«) víi häc sinh Møc ®é T¬i c­êi Khuyªn r¨n Xóc ph¹m Chia sÎ Gióp ®ì Khoan dung C«ng b»ng ¸p ®Æt Nghiªm kh¾c Kú väng to¸n 1 24% 22% 18% 10% 0% 30% 44% 40% 30% 25% 2 27% 38% 42% 30% 45% 20% 32% 0% 60% 15% 3 49% 40% 40% 60% 55% 50% 24% 60% 10% 60% VËt lý 1 3% 7% 0% 0% 7% 30% 44% 0% 50% 14% 2 94% 73% 5% 35% 46% 50% 44% 40% 50% 36% 3 3% 20% 95% 65% 47% 20% 12% 60% 0% 60% Ho¸ häc 1 15% 6% 0% 10% 33% 20% 54% 14% 30% 12% 2 15% 25% 5% 30% 43% 50% 36% 14% 60% 37% 3 70% 69% 95% 60% 24% 30% 10% 62% 10% 51% Sinh häc 1 3% 8% 7% 0% 0% 12% 52% 15% 30% 25% 2 92% 48% 7% 55% 45% 52% 24% 30% 50% 36% 3 5% 44% 86% 45% 55% 36% 24% 55% 20% 39% ThÓ dôc 1 3% 9% 0% 0% 18% 0% 50% 0% 30% 12% 2 40% 47% 7% 55% 27% 55% 35% 35% 70% 52% 3 57% 44% 93% 45% 55% 45% 15% 65% 0% 36% Ngo¹i ng÷ 1 25% 8% 7% 0% 0% 33% 44% 0% 30% 0% 2 50% 65% 15% 65% 75% 43% 34% 40% 70% 55% 3 25% 27% 77% 35% 25% 24% 22% 60% 0% 45% Tin häc 1 10% 0% 0% 0% 0% 36% 54% 0% 30% 0% 2 30% 50% 0% 45% 70% 24% 35% 35% 60% 40% 3 60% 50% 100% 35% 30% 40% 11% 65% 10% 60% ®Þa lý 1 22% 0% 15% 10% 12% 33% 54% 30% 38% 33% 2 28% 65% 0% 40% 36% 33% 35% 15% 50% 33% 3 50% 35% 85% 50% 52% 34% 11% 55% 12% 34% lÞch sö 1 35% 10% 15% 10% 12% 12% 44% 0% 40% 0% 2 62% 60% 0% 30% 38% 54% 34% 35% 50% 50% 3 3% 40% 85% 60% 50% 34% 22% 65% 10% 50% Ng÷ v¨n 1 3% 15% 0% 10% 11% 30% 55% 15% 50% 14% 2 70% 62% 21% 30% 52% 50% 27% 15% 50% 42% 3 27% 23% 79% 60% 37% 20% 28% 70% 0% 44% C«ng d©n 1 7% 0% 0% 0% 12% 12% 44% 15% 40% 0% 2 79% 35% 0% 45% 44% 64% 33% 30% 60% 50% 3 14% 65% 100% 55% 44% 34% 27% 55% 0% 50% C«ng nghÖ 1 7% 0% 7% 23% 30% 12% 55% 0% 36% 0% 2 78% 65% 7% 33% 30% 64% 34% 45% 56% 50% 3 15% 35% 86% 44% 40% 34% 11% 55% 8% 50% Tø b¶ng sè liÖu nµy ta thÊy mét sè vÊn ®Ò næi lªn rÊt râ ®ã lµ: Møc ®é quan t©m mµ gi¸o viªn dµnh cho c¸c em lµ rÊt Ýt gÇn nh­ mäi sù biÓu c¶m thÓ hiÖn sù gÇn gòi víi c¸c em lµ chØ ë møc thØnh tho¶ng, chØ lµ nô c­êi th©n thiÖn còng ®«i khi míi x¶y ra, ph¶i ch¨ng theo c¸c gi¸o viªn th× víi häc sinh chØ lµ “d¹y” mµ kh«ng ph¶i lµ “dç”. ChÝnh sù cøng nh¾c Êy cña gi¸o viªn ®· kh«ng mang l¹i cho c¸c em c¶m gi¸c gÇn gòi vµ cã thÓ t©m sù víi thÇy(c«) cña m×nh. NÕu nh­ c¸c em gÆp ®­îc nh÷ng nô c­êi ®Çy thiÖn c¶m cã lÏ c¸c em sÏ cã ®éng lùc häc tËp h¬n rÊt nhiÒu. Khi trß chuyÖn víi c¸c em häc sinh líp 10 tr­êng THPT NguyÔn Tr·i chóng t«i cïng cã ®­îc nh÷ng nhËn xÐt cña m×nh tõ c¸c em nh­ sau: (xin ®­îc trÝch nguyªn v¨n lêi c¸c em nãi) “thÇy (c«) rÊt lµ nghiªm kh¾c kh«ng bao giê c­êi víi häc sinh c¶, mÆt mòi lóc nµo còng l¹nh tanh hoÆc cau cã, chóng em nh×n thÊy thÇy (c«) ®· thÊy øc chÕ vµ sî råi cßn häc hµnh sao ®­îc n÷a”, cã em cßn nãi “nh×n thÊy c« vµo líp em ®· thÊy run råi kh«ng thÓ häc ®­îc”. VËy lµ v« t×nh gi¸o viªn lµ ng­êi tù x©y bøc t­êng ng¨n c¸ch gi÷a m×nh víi häc sinh, nÕu nh­ gi¸o viªn vµo líp víi nh÷ng th¸i ®é thiÖn c¶m h¬n cã lÏ sÏ t¹o c¶m gi¸c gÇn gòi víi häc sinh vµ kh«ng hiÓu bµi c¸c em cßn d¸m hái cßn cø nh­ lêi c¸c em nãi th× “ch¼ng bao giê chóng em d¸m hái v× sî thÇy (c«) m¾ng, ngay c¶ khi c« nãi cã ai hái g× kh«ng chóng em còng chØ ngåi yªn”. HoÆc cã nh÷ng gi¸o viªn khuyÕn khÝch häc sinh hái nÕu kh«ng hiÓu nh­ng khi hái c¸c em sÏ nhËn ®­îc mét c©u tr¶ lêi nh­ sau “cã thÕ mµ còng kh«ng hiÓu, c« (cËu) kh«ng chÞu nghe gi¶ng ngåi lµm g× tõ n·y ®Õn giê!” hoÆc cã häc sinh th¾c m¾c “em th­a c«! chç kia lµ dÊu céng chø ¹!” (v× em ®ã ®· hiÓu nhÇm ®Çu bµi ) nh­ng em ®ã ®· nhËn ®­îc c©u tr¶ lêi cña c« gi¸o nh­ sau “T«i ®Ëp cho anh mét trËn b©y giê ai b¶o anh thÕ ! (th¸i ®é rÊt gay g¾t)”… NhËn ®­îc c©u tr¶ lêi Êy th× ®Õn chóng t«i còng ch¼ng bao giê hái n÷a chø ®õng nãi lµ c¸c em. Hay cã nh÷ng em lÇn nµo hái còng bÞ m¾ng nh­ng em ®ã nãi “v× muèn lµm râ vÊn ®Ò em chÊp nhËn bÞ m¾ng” song nÕu t×nh tr¹ng Êy kÐo dµi ch¾c ch¾n em ®ã còng sÏ dÇn kh«ng hái n÷a. Cã thÓ nãi th¸i ®é ®ã cña c¸c thÇy c« kh«ng s­ ph¹m mét chót nµo c¶. Cã nhiÒu gi¸o viªn cßn mang c¶ nh÷ng t©m tr¹ng kh«ng vui ®Õn líp lµm cho bµi gi¶ng trë nªn nh­ nh÷ng lêi tr× triÕt, hay sù c¸u g¾t v« lý víi häc sinh. Nh­ vËy th× ng­êi gi¸o viªn kh«ng thùc sù lµ nhµ gi¸o dôc bëi “gi¸o viªn nh­ nh÷ng nghÖ sÜ trªn s©n khÊu” khi ®· vµo líp th× nh­ vµo mét vai diÔn ph¶i diÔn hÕt m×nh víi ho¸ th©n vµo nh©n vËt vµ quªn ®i cuéc sèng ngoµi ®êi, hoµ vµo bµi gi¶ng vµ cuèn hót c¸c em vµo ho¹t ®éng häc tËp. ChØ khi gi¸o viªn nhËp t©m vµo bµi gi¶ng th× gi¸o viªn míi thu hót ®­îc häc sinh vµo bµi häc. Sù lùa chän cho th¸i ®é “t­¬i c­êi ” cña gi¸o viªn víi 3 møc th­êng xuyªn, thØnh tho¶ng, kh«ng bao giê ë trªn th× chóng ta cã thÓ thÊy nã chñ yÕu n»m ë møc thØnh tho¶ng, kh«ng bao giê. §Æc biÖt cã tíi 70% häc sinh lùa chän gi¸o viªn ho¸ häc, 60% häc sinh lùa chän gi¸o viªn tin häc, 57% häc sinh lùa chän gi¸o viªn thÓ dôc, 50% häc sinh lùa chän lµ gi¸o viªn ®Þa lý, 49% häc sinh lùa chän lµ gi¸o viªn to¸n, kh«ng bao giê t­¬i c­êi víi häc sinh, cã thÓ nãi ®©y lµ 5 gi¸o viªn ®­îc ®¸nh gi¸ ë møc ®é “l¹nh lïng” nhÊt. Sè gi¸o viªn “l¹nh lïng” chiÕm tíi gÇn mét nöa, h¬n n÷a phÇn nhiÒu l¹i lµ gi¸o viªn tù nhiªn, ®iÒu nµy ph¶n ¸nh sù “kh« khan”, Ýt th©n thiÖn cña gi¸o viªn d¹y c¸c m«n tù nhiªn. Cßn nh÷ng lêi khuyªn ch¾c ai còng ®o¸n ®­îc c¸c gi¸o viªn rÊt Ýt khuyªn r¨n häc sinh. Lµ løa tuæi míi lín cßn rÊt bång bét ch­a x¸c ®Þnh hay ý thøc ®­îc viÖc m×nh lµm lµ ®óng hay sai v× vËy mµ c¸c em rÊt cÇn nh÷ng lêi khuyªn ch©n thµnh tõ c¸c thÇy(c«), bëi nh÷ng lêi khuyªn nhÑ nhµng sÏ ph¸t huy tèi ®a t¸c dông cña nã v× häc sinh cña chóng ta rÊt nh¹y c¶m khi m¾ng c¸c em c¸c em sÏ ch¼ng muèn nghe mµ cßn coi ®ã lµ nh÷ng lêi “l¨ng m¹”. Víi c¸c em chóng ta cÇn ph¶i cã nh÷ng lêi khuyªn, lêi chØ b¶o nhÑ nhµng. NÕu nh­ ®· kh«ng quan t©m, kh«ng dµnh cho c¸c em nh÷ng lêi khuyªn th× sù xóc ph¹m còng gÇn nh­ lµ kh«ng cã. Vµ nh÷ng gi¸o viªn ®­îc c¸c em lùa chän lµ kh«ng bao giê khuyªn häc sinh: ho¸ häc 69%, c«ng d©n 65%, tin häc 50%, cã thÓ thÊy gi¸o viªn d¹y bé m«n ho¸ häc lµ ng­êi “rÊt l¹nh lïng” víi häc sinh, kh«ng bao giê khuyªn r¨n còng nh­ kh«ng bao giê t­¬i c­êi víi häc sinh, ph¶i ch¨ng gi¸o viªn nµy kh«ng hÒ cã phong c¸ch s­ ph¹m. Mét ®iÒu ng¹c nhiªn n÷a chóng ta cã thÓ thÊy lµ gi¸o viªn d¹y m«n c«ng d©n “kh«ng khuyªn r¨n häc sinh” , bëi theo ®¸nh gi¸ kh¸ch quan th× ®¸ng lý ®©y ph¶i lµ m«n häc d¹y c¸c em “kü n¨ng sèng” nhiÒu nhÊt, vËy mµ gi¸o viªn d¹y m«n ®ã l¹i kh«ng hÒ khuyªn r¨n c¸c em thö hái gi¸o viªn ®ã d¹y g×? Bªn c¹nh ®ã cßn mét gi¸o viªn mµ sè häc sinh ®¸nh gi¸ gi¸o viªn nµy kh«ng bao giê t­¬i c­êi, kh«ng bao giê khuyªn r¨n, sù thØnh tho¶ng vµ th­êng xuyªn xóc ph¹m häc sinh l¹i ë møc cao ®ã lµ gi¸o viªn d¹y to¸n. Chóng t«i ®· t×m hiÓu mét gi¸o viªn d¹y to¸n líp 10 M, 10G, 10 K tr­êng THPT NguyÔn Tr·i th× thÊy thÇy rÊt lµ hiÒn, hiÒn ®Õn møc häc sinh trong líp muèn lµm g× th× lµm bµi cña thÇy “ph¶i ” gi¶ng thÇy cø gi¶ng, thÇy ch¼ng cÇn quan t©m cã bao nhiªu häc sinh kh«ng nghe bµi. Vµ khi sù ån µo lªn ®Õn “®Ønh ®iÓm” th× gi¸o viªn b¾t dÊu m¾ng häc sinh, chóng t«i thÊy rÊt cã thÓ khi thÇy ®· bùc lªn th× sù xóc ph¹m rÊt cã thÓ x¶y ra. §©y gÇn nh­ lµ mét trong nh÷ng rÊt Ýt hµnh vi mµ gi¸o viªn ®· ý thøc ®­îc. Chóng ta cã thÓ cã mét nhËn xÐt chung lµ viÖc cÇn lµm th× c¸c gi¸o viªn kh«ng lµm. VËy th× lµm sao mµ häc sinh muèn ®Õn tr­êng ®©y? Bao nhiªu vÊn ®Ò ngoµi cuéc sèng lµm ¶nh h­ëng ®Õn häc tËp cña c¸c em th× lµm sao mµ c¸c em häc næi. Chóng t«i thÊy cø bµn ®i bµn l¹i vÒ c¶i c¸ch gi¸o dôc mµ nh÷ng nhµ gi¸o dôc ®©u cã ®Ó ý mét ®iÒu lµ, c¸c em kh«ng chó ý vµo bµi gi¶ng th× bµi gi¶ng cã hay ®Õn mÊy còng kh«ng thÓ thu hót ®­îc c¸c em, v× c¸i ®Çu cña c¸c em ®«i khi nã kh«ng cßn theo sù chØ ®¹o cña c¸c em. Chóng ta còng vËy khi cã mét viÖc g× lµm chóng ph¶i suy nghÜ th× chóng ta khã cã thÓ tËp trung vµo c«ng viÖc ®­îc huèng chi lµ c¸c em. Mét vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ c¸c em cÇn ®­îc chia sÎ, nh­ng liÖu ai sÏ chia sÎ víi c¸c em ®©y? Bè(mÑ) ­? “Hä cßn m¶i kiÕm tiÒn”, “hä ®©u cã quan t©m tíi chóng em”- (mét sè em ®· nhËn xÐt khi ®­îc pháng vÊn). Cßn thÇy (c«) th× sao? Tõ b¶ng sè liÖu trªn chóng ta cã thÓ thÊy c¸c thÇy (c«) gÇn nh­ kh«ng bao giê chia sÎ víi c¸c em, sù h÷ng hê cña c¸c thÇy(c«) dµnh cho c¸c em cã thÓ nãi nã thÓ hiÖn ë mäi khÝa c¹nh. HÇu hÕt lµ trªn 50% häc sinh lùa chän c¸c thÇy (c«) kh«ng bao giê chia sÎ víi häc sinh (theo b¶ng sè liÖu trªn). Cã thÓ nãi mét sè thÇy (c«)kh«ng khÐo trong viÖc chia sÎ víi häc sinh nh­ng chóng ta ®©u cã cÇn ®ao to bóa lín g× ®©u, nã rÊt ®¬n gi¶n nh­; “khi trêi l¹nh c¸c em ph¶i mÆc ¸o Êm, ngµy x­a c« còng nh­ c¸c em cËy m×nh khoÎ kh«ng sî l¹nh sau èm míi thÊy nh÷ng lêi khuyªn tõ ng­êi lín kh«ng hÒ sai” b»ng kinh nghiÖm cña b¶n th©n lµm cho sù quan t©m cña chóng ta cã c¬ së h¬n. Hay “thêi gian th× cßn h¬n mét th¸ng n÷a lµ ®Õn c¸c em ®õng nghÜ lµ cßn nhiÒu v× nã qua rÊt nhanh c¸c em cø hái nh÷ng ng­êi ®i tr­íc th× biÕt nã sÏ tr«i qua nhanh nh­ thÕ nµo” hoÆc lµ “trong cuéc sèng ai còng cÇn ph¶i cã mét nghÒ ®Ó nu«i sèng b¶n th©n vµ gia ®×nh ®Ó kh«ng bÞ phô thuéc vµo ai, nh×n nh÷ng tÊm g­¬ng trong lao ®éng chóng ta sÏ thÊy ®iÒu ®ã”, råi còng cã thÓ lµ “c¸c em cè g¾ng lªn h«m nay ta kh«ng biÕt kh«ng cã nghÜa lµ ch¼ng bao giê ta biÕt mµ ngµy mai ngµy kia ta còng sÏ biÕt, trong häc tËp còng vËy chØ cÇn c¸c em cè g¾ng, c« tin lµ c¸c em sÏ lµm ®­îc”, khi c¸c em gÆp khã kh¨n trong häc tËp rÊt n¶n lßng nh­ng nhËn ®­îc sù chia sÎ nh÷ng khã kh¨n ®ã tõ phÝa thÇy(c«) nh­ sù tËn t×nh gióp ®ì sÏ gióp c¸c em v­ît qua ®­îc khã kh¨n…ChØ cÇn nh÷ng lêi nãi nhÑ nhµng nh­ t©m sù hay khuyªn gi¶i c¸c em sÏ cã ®éng lùc ®Ó häc rÊt nhiÒu. PhÇn chia sÎ cã thÓ nãi lµ Ýt gi¸o viªn thùc hiÖn ®­îc, vËy cßn gióp ®ì th× sao? LiÖu c¸c em cã nhËn ®­îc sù gióp ®ì nµo tõ phÝa thÇy (c«) kh«ng? c©u tr¶ lêi cña c¸c em lµ “hÇu nh­ kh«ng?” sù gióp ®ì mµ gi¸o viªn dµnh cho häc sinh ®­îc häc sinh ®¸nh gi¸ lµ thØnh tho¶ng vµ kh«ng bao giê còng cßn rÊt nhiÒu (trªn 80%), qua sè liÖu ë trªn chóng ta còng cã thÓ thÊy ®iÒu ®ã. Cßn sù khoan dung vµ c«ng b»ng th× nã còng ë møc b×nh th­êng, sù khoan dung, c«ng b»ng lµ nh÷ng g× mµ ng­êi gi¸o viªn ph¶i lu«n cã. Víi b¶ng sè liÖu nµy th× gÇn nh­ còng cã nh­ng sù c«ng b»ng, sù khoan dung cña gi¸o viªn nh­ng nã còng kh«ng ®­îc ®¸nh gi¸ cao cßn nhiÒu häc sinh ( trªn 70%) cho r»ng gi¸o viªn chØ thØnh tho¶ng vµ kh«ng bao giê khoan dung vµ c«ng b»ng víi häc sinh. TÊt c¶ mäi häc sinh ®Òu nh­ nhau, cã c«ng b»ng th× míi t¹o cho c¸c em ®éng lùc phÊn ®Êu v× c¸c em cßn cã hy väng lµ sù nç lùc phÊn ®Êu ®ã sÏ ®­îc ®em l¹i thµnh c«ng, nÕu kh«ng c¸c em sÏ kh«ng cã ®éng lùc ®Ó phÊn ®Êu. LÇn nµy cã thÓ c¸c em lµm sai nh­ng lÇn sau nÕu cã sù ®éng viªn khuyÕn khÝch kÞp thêi ch¾c ch¾n c¸c em sÏ söa ch÷a ®­îc sai lÇm vµ sÏ häc tèt h¬n. §Æc biÖt lµ sù ¸p ®Æt, gi¸o viªn cÇn ®­a ra nh÷ng quy ­íc chung cña m«n häc sao cho phï hîp víi häc sinh, nh÷ng kiÕn thøc cung cÊp cho c¸c em còng ph¶i xuÊt ph¸t tõ mét quy luËt nµo ®ã chø kh«ng ph¶i b¾t häc sinh chÊp nhËn. Sù ¸p ®Æt c¶ vÒ quy ®Þnh trong nhµ tr­êng còng nh­ quy ®Þnh trong bµi häc ®Òu kh«ng ®­îc c¸c em chÊp nhËn vµ t×m c¸ch ph¸ rèi. Víi vÊn ®Ò nµy (chóng ta cã thÓ thÊy qua b¶ng sè liÖu trªn) th× nã gÇn nh­ ®­îc ®¸p øng phÇn nµo trong c¸c tr­êng. Thùc ra häc sinh ngµy nay chóng ta cã muèn ¸p ®Æt còng kh«ng ®­îc v× c¸c em kh«ng bao giß chÊp nhËn sù ¸p ®Æt ®ã. §iÒu g× gi¸o viªn ®­a ra kh«ng phï hîp c¸c em sÏ kh«ng lµm hoÆc t×m c¸ch “ph¸ vì” nã. V× vËy mµ sù lùa chän cho vÊn ®Ò ¸p ®Æt cña gi¸o viªn ë häc sinh lµ kh«ng bao giê chiÕm tØ lÖ kh¸ cao (gÇn 60%). Yªu cÇu qu¸ cao cho c¸c em vÒ mét vÊn ®Ò g× ®ã nã gièng nh­ sù kú väng ë c¸c em. §«i khi chóng ta nghÜ c¸c em sÏ lµm ®­îc nh­ng trong mét hoµn c¶nh nµo ®ã c¸c em ch­a lµm ®­îc chóng ta ph¶i biÕt th«ng c¶m, kh«ng nªn v× thÕ mµ g©y cho c¸c em sù thÊt väng , ph¶i t¹o cho c¸c em ®éng lùc phÊn ®Êu “vÊp ng·” ®Ó råi ®øng dËy sÏ ®øng th¼ng h¬n chø kh«ng ®­îc ng· råi n»m lu«n t¹i ®ã. ThÊt b¹i lµ “mÑ” cña thµnh c«ng, kh«ng ai cã s½n mét con ®­êng ®Ó th¼ng tiÕn, mµ ai còng cã nh÷ng lóc khã kh¨n cã lóc “vÊp ng·” nh­ng råi “sãng giã sÏ qua vµ thµnh c«ng sÏ ë l¹i”. Gi¸o viªn sÏ ph¶i t¹o cho c¸c em ®éng lùc Êy, cã ý chÝ v­¬n lªn trong cuéc sèng, biÕt cè g¾ng ®øng dËy lµm l¹i sau nh÷ng thÊt b¹i, coi thÊt b¹i cña ng­êi kh¸c lµm bµi häc cho m×nh, kh«ng ®i vµo “vÕt xe ®æ”. Sù kú väng qu¸ cao ®«i khi g©y nh÷ng ¸p lùc kh«ng cã lîi cho c¸c em, lµm ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý phÊn ®Êu cña c¸c em, t¹o cho c¸c em sù tho¶i m¸i trong mçi lÇn thö th¸ch nh­ vËy th× phÇn thµnh c«ng sÏ lín h¬n. §«i khi v× sù kú väng qu¸ cao cña ng­êi lín t¹o cho c¸c em ¸p lùc tr­íc nh÷ng thö th¸ch vµ dÉn ®Õn sù c¨ng th¼ng t©m lý, ®iÒu nµy kh«ng hÒ cã lîi cho c¸c em ®©y còng cã thÓ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y lªn sù thÊt b¹i cña c¸c em. Trong tr­êng häc còng vÉn cßn sù kú väng cao (gÇn 10% häc sinh lùa chän gi¸o viªn lu«n lu«n kú väng cao ë häc sinh) cña thÇy (c«) vµo häc sinh vµ nh­ vËy sÏ g©y ra mét ¸p lùc lín cho häc sinh. Cã mét ®iÒu ®Æt ra trong vÊn ®Ò vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn cã sù so s¸nh nh­ sau: c¸c em cã nh÷ng suy nghÜ lµ gi¸o viªn d¹y c¸c m«n tù nhiªn Ýt quan t©m h¬n c¸c gi¸o viªn d¹y nh÷ng m«n x· héi. Trong b¶ng thèng kª trªn chóng ta còng phÇn nµo hiÓu ®­îc ®iÒu ®ã, cã thÓ gi¸o viªn d¹y c¸c m«n x· héi ph¶i gi¶ng cho c¸c em nhiÒu vÒ tÝnh nh©n v¨n trong cuéc sèng nªn sù quan t©m nã diÔn ra phÇn nµo ®ã th­êng xuyªn h¬n m¹nh h¬n. B¶ng 2.8 §¸nh gi¸ sù quan t©m cña gi¸o viªn d¹y m«n x· héi h¬n tù nhiªn Møc ®é Tr­êng RÊt ®ång ý ®ång ý ®«i khi Kh«ng ®ång ý RÊt kh«ng ®ång ý N % N % N % N % N % ViÖt §øc 9 7 22 16 81 53 19 12 19 12 NguyÔn Tr·i 11 8 19 14 78 51 22 14 20 13 H×nh 2.8 §¸nh gi¸ sù quan t©m cña gi¸o viªn d¹y m«n x· héi h¬n tù nhiªn VËy lµ ®«i khi ( ViÖt §øc 81%, NguyÔn Tr·i 78%) c¸c em nhËn xÐt lµ gi¸o viªn d¹y c¸c m«n x· héi quan t©m tíi häc sinh h¬n gi¸o viªn d¹y c¸c m«n tù nhiªn. §iÒu nµy muèn nh¾n tíi gi¸o viªn d¹y c¸c m«n tù nhiªn h·y quan t©m h¬n n÷a tíi häc sinh cña m×nh, c¸c em cÇn sù quan t©m cña c¸c thÇy (c«). Vµ häc sinh lu«n muèn ®­îc ®éng viªn khuyÕn khÝch h¬n nã thÓ hiÖn râ qua b¶ng sè liÖu sau: B¶ng 2.9 ý kiÕn vÒ vÊn ®Ò khen th­ëng vµ kû luËt RÊt ®ång ý ®ång ý ®«i khi Kh«ng ®ång ý RÊt kh«ng ®ång ý GV kû luËt HS m¾c khuyÕt ®iÓm ®ã cã ph¶i lµ gi¸o viªn kh«ng quan t©m ®Õn häc sinh kh«ng N % N % N % N % N % V§ 0 0 25 17 33 22 75 50 17 11 NT 0 0 23 15 37 25 78 52 12 8 GV khen th­ëng HS cã thµnh tÝch trong häc tËp vµ rÌn luyÖn lµ GV quan t©m ®Õn häc sinh V§ 0 0 99 66 45 30 6 4 0 0 NT 0 0 102 68 48 32 0 0 0 0 H×nh 2.9 S¬ ®å vÒ sù lùa chän (A) kû luËt häc sinh lµ kh«ng quan t©m (B) khen th­ëng HS lµ quan t©m §a sè c¸c em nhËn ra r»ng h×nh thøc kû luËt HS kh«ng ph¶i lµ do gi¸o viªn kh«ng quan t©m ®Õn häc sinh. Nh­ng chóng ta l¹i thÊy c¸c em cÇn mét sù khuyÕn khÝch bëi gÇn 70% c¸c em ®ång ý víi h×nh thøc khen th­ëng lµ h×nh thøc mµ c¸c em cho lµ GV ®· quan t©m ®Õn häc sinh. Cã thÓ lµ thÕ bëi c¸c em cÇn sù ®éng viªn khuyÕn khÝch h¬n lµ nh÷ng h×nh ph¹t. NÕu nh­ hiÓu ®­îc t©m lý cña c¸c em th× chóng ta sÏ cã nh÷ng h×nh thøc khuyÕn khÝch häc tËp phï hîp víi ®èi t­îng häc sinh ®iÒu ®ã sÏ kÝch thÝch tinh thÇn häc tËp cña c¸c em. Lùa chän h×nh thøc phï hîp trong gi¸o dôc häc sinh lµ sù thµnh c«ng cña nhµ gi¸o dôc, vµ ®Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy kh«ng cã g× kh¸c ngoµi sù gÇn gòi vµ quan t©m ®Õn c¸c em hiÓu c¸c em ®ang cÇn g×? vµ thÝch hîp víi nh÷ng h×nh thøc nµo? §Ó tõ ®ã ®­a ra nh÷ng h×nh thøc kÝch thÝch phï hîp víi c¸c em. Víi c¸c em ®­îc ®iÓm cao sÏ gióp c¸c em cã ®éng lùc häc tËp, chø kh«ng ph¶i ®­îc ®iÓm kÐm lÇn sau c¸c em sÏ cè g¾ng, mµ khi ®­îc ®iÓm kÐm nã sÏ cã t¸c dông ng­îc l¹i sÏ lµm c¸c em kh«ng muèn häc, hay c¸c em cho r»ng sù phÊn ®Êu kh«ng ®­îc ®Òn ®¸p. C¸c em lu«n chê mong sù khuyÕn khÝch chø kh«ng ph¶i sù trõng ph¹t. 2.2.2 Thùc tr¹ng vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn chñ nhiÖm Bao giê còng thÕ ng­êi GVCN lu«n ®­îc coi lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong c«ng t¸c qu¶n lý líp häc. GVCN lµ “ng­êi qu¶n lý GD toµn diÖn häc sinh mét líp. GV ®­îc coi lµ “linh hån” cña mét líp thay thÕ hiÖu tr­ëng qu¶n lý toµn diÖn tËp thÓ häc sinh”. HiÓu ®­îc c¸c em nhiÒu nhÊt nh­ng liÖu GVCN cã dµnh ®­îc nhiÒu t×nh c¶m, sù tin yªu cña c¸c em hay kh«ng ? Thùc tÕ hoµn toµn ng­îc l¹i. B¶ng 2.10 Sù quan t©m cña gi¸o viªn chñ nhiÖm vµ gi¸o viªn bé m«n N: Sè l­îng häc sinh lùa chän %: Tû lÖ phÇn tr¨m Tr­êng GVCN GV bé m«n GV nµo quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn häc tËp vµ rÌn luyÖn cña c¸c em? Tr­êng N % N % THPT ViÖt §øc 135 90 15 10 THPT NguyÔn TR·i 141 94,7 9 5,3 Trong c¸c gi¸o viªn em thÝch t©m sù víi GV nµo? THPT ViÖt §øc 68 45 82 55 THPT NguyÔn Tr·i 80 53 70 47 H×nh 2.10 S¬ ®å vÒ: (A) møc ®é quan t©m cña c¸c GV (B)sù lùa chän gi¸o viªn ®Ó t©m sù Râ rµng sù quan t©m cña gi¸o viªn chñ nhiÖm lµ nhiÒu h¬n tÊt c¶ nh­ng khi chän ng­êi ®Ó t©m sù th× kh«ng h¼n ®· lµ GVCN. Bëi theo c¸c em chän ng­êi t©m sù th× ng­êi ®ã ph¶i hiÓu m×nh, cã thÓ chia sÎ víi c¸c em vÒ c¸c vÊn ®Ò c¸c em gÆp trong cuéc sèng. VËy cã thÓ sù quan t©m cña GVCN lµ ch­a ®óng c¸ch? cã thÓ nh­ thÕ bëi ®«i khi v× thµnh tÝch cña líp GVCN “tóm ” lÊy bÊt kú mét ai ®ã ®Ó tham gia cho líp, nÕu kh«ng ®­îc th× ng­êi c¸n bé líp ph¶i lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nh÷ng ho¹t ®éng ®ã. Nh­ vËy lµ GVCN ®· kh«ng hiÓu ®­îc n¨ng khiÕu hay së tr­êng cña tõng em ®Ó ph¸t huy dÉn ®Õn t×nh tr¹ng “®Æt nhÇm chç”, b¾t c¸c em lµm nh÷ng viÖc mµ kh«ng ph¶i së tr­êng hay së thÝch cña c¸c em. Nh­ vËy th× chØ mang l¹i sù chèng ®èi, sù bÊt ®ång quan ®iÓm cña thÇy- trß, mÊt ®i tÝnh thèng nhÊt trong c¸c ho¹t ®éng…Hay ®«i khi c¸c em cã n¨ng khiÕu nh­ng kh«ng ®­îc khÝch lÖ ®éng viªn kÞp thêi c¸c em sÏ kh«ng thÓ hiÖn n¨ng khiÕu ®ã. Mét vÝ dô thùc tÕ mµ chóng t«i ®· gÆp t¹i líp 10 M tr­êng THPT NguyÔn Tr·i ®ã lµ, líp cã em Thanh Ng©n cã giäng h¸t rÊt hay tr­íc ®©y vµ c¶ b©y giê em lu«n ®i thi cho tr­êng cÊp II vµ ph­êng, nh­ng ë líp 10 M th× em l¹i kh«ng bao giê tham gia c¸c phong trµo v¨n nghÖ cña líp (chÝnh c« chñ nhiÖm cña líp còng nãi víi chóng t«i ®iÒu nµy). §iÒu nµy kh¼ng ®Þnh em ®ã ch­a ®­îc ®éng viªn khuyÕn khÝch kÞp thêi, ch­a cã ®éng lùc ®Ó tham gia c¸c ho¹t ®éng cña líp. NÕu nh­ gi¸o viªn chñ nhiÖm ®éng viªn khuyÕn khÝch ®­îc em ®ã th× ho¹t ®éng cña líp sÏ ®i lªn rÊt nhiÒu, ®©y chØ lµ mét tr­êng hîp cßn rÊt nhiÒu tr­êng hîp kh¸c n÷a, nÕu nh­ quan t©m ®Õn häc sinh hiÓu häc sinh th× cã thÓ ph¸t huy n¨ng khiÕu cña c¸c em mét c¸ch kÞp thêi. §«i khi do sù kÕt luËn véi vµng mµ gi¸o viªn ®· cã nh÷ng hµnh vi cÊm ®o¸n c¸c em mét viÖc g× ®ã, nh­ng cµng cÊm th× trÝ tß mß cña c¸c em cµng n¶y sinh vµ c¸c em sÏ kh¸m ph¸ ®Ó tho¶ m·n trÝ tß mß cña m×nh. Còng cã thÓ gi÷a c« chñ nhiÖm vµ c¸c em ch­a t×m ®­îc ®iÓm gÆp nhau trong giao tiÕp. NÕu nh­ nhu cÇu cña c¸c em HS ®­îc thÇy c« t×m hiÓu x©u sa vµ kh¶ n¨ng øng sö s­ ph¹m cña thÇy c« mÒn m¹i h¬n mét chót th× nã sÏ gióp c¸c thÇy c« rÊt nhiÒu trong giao tiÕp v¬Ý häc sinh. “D.Liªn (T.Long) hµo høng kÓ “phi vô” online cña c« chñ nhiÖm. “c« ghi lªn b¶ng nick YM! Cña c«, råi c¶ blog ®Ó c¶ líp add. Blog cña c« viÕt hay l¾m! ch¸t víi c« ch¼ng ng¹i tÝ nµo, cßn vµo blog cña c« còng thÊy Êm cóng tõ c¸i entry cho ®Õn dßng blast” [8]. LËp mét account trong forum tr­êng, c« biÕt tõ chuyÖn häc hµnh ®Õn c¸i signature cña mçi ®øa, biÕt chuyÖn “th¶ hå c©u” cña bän nã ®Ó t¨ng sè bµi, ham hè c¸i ®iÓm chÊt l­îng, mçi ng«i sao ë profile mçi thµnh viªn… c« ®Òu biÕt vµ hiÓu hÕt”. Vµ c« lu«n t©m sù th¼ng th¾n víi bän em, v× thÕ bän em kh«ng cã c¶m gi¸c “bÞ gi¸m s¸t”, mµ vÉn rÊt tù do tho¶i m¸i trong topic nhµ m×nh” [8]. ThÕ lµ c« chñ nhiÖm Êy ®· phÇn nµo hiÓu ®­îc häc sinh cña m×nh, lu«n s¸t c¸nh bªn häc sinh cña m×nh vµ sÏ ®­îc nghe c¸c em rèc bÇu t©m sù. KÕt luËn ch­¬ng 2: Th«ng qua kÕt qu¶ ®iÒu tra thùc tr¹ng chóng t«i ®­a ra nh÷ng kÕt luËn nh­ sau: Nhu cÇu ®­îc quan t©m cña häc sinh tõ phÝa thÇy (c«) lµ rÊt lín nh­ng trªn thùc tÕ nã kh«ng ®­îc ®¸p øng. C¸c em lu«n ph¶i t©m sù víi b¹n bÌ vµ ë mét m×nh. C¸c em ch­a t×m ®­îc sù ®ång c¶m, chia sÎ cña thÇy (c«) v× thÇy (c«) ch­a thËt sù gÇn gòi, cã nh÷ng th¸i ®é thiÖn c¶m víi c¸c em. HÇu hÕt c¸ch gi¶i quyÕt vÊn ®Ò khi gÆp khã kh¨n cña c¸c em lu«n lµ chia sÎ víi b¹n bÌ, vµ t×m nh÷ng trß gi¶i trÝ ®Ó t¹m thêi quªn nã ®i hoÆc lµ ë trong phßng mét m×nh. Sù quan t©m cña c¸c gi¸o viªn bé m«n ch­a thùc sù ®­îc ®¸nh gi¸, c¸c thÇy (c«) chØ tham gia c«ng t¸c gi¶ng d¹y chuyªn m«n, chø ch­a chó ý ®Õn hµnh vi, th¸i ®é t©m lý tr­íc häc sinh GVCN ®· quan t©m ®Õn c¸c em nh­ng ch­a t×m ®­îc sù chia sÎ tõ c¸c em v× ®«I khi sù quan t©m ®ã qu¸ “cøng nh¾c”. C¸c em cÇn ®­îc ®éng viªn khuyÕt khÝch kÞp thêi, h×nh thøc kû luËt th× lªn h¹n chÕ C¸c em lu«n mong muèn nhËn ®­îc sù quan t©m tõ c¸c thÇy (c«) vµ muèn chia sÎ cïng c¸c thÇy (c«). Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn HÇu hÕt c¸c em ®Òu mong cã mét sù quan t©m tõ gi¸o viªn v× ®©y lµ mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu gióp c¸c em hoµn thiÖn nh©n c¸ch vµ cã ®ñ hµnh trang ®Ó b­íc vµo cuéc sèng víi mét phong c¸ch tù tin vµ tinh thÇn tiÕn bé nhÊt. Sau ®©y lµ mét sè ®Ò xuÊt cña c¸c em trong phiÕu ®iÒu tra mµ chóng t«i thu ®­îc: “Chuyªn m«n cña mçi gi¸o viªn kh¸c nhau nh­ng em nghÜ ®· lµ gi¸o viªn th× nªn quan t©m ®Õn häc sinh cña m×nh” (§ç Minh §¹t – 10M- NguyÔn Tr·i) C¸c em rÊt cã nhu cÇu ®­îc gi¸o viªn quan t©m ®ã lµ mét thùc tÕ, nh÷ng ý kiÕn ®ã kh«ng thËt ®Çy ®ñ nh­ng nã còng nãi nªn ®­îc phÇn nµo ®ã nhu cÇu cña c¸c em. Cã mét ý kiÕn hoµn h¶o h¬n ®ã lµ ý kiÕn cña nhiÒu b¹n häc sinh trong líp 10 M – NguyÔn Tr·i “Giái vÒ chuyªn m«n l¹i rÊt quan t©m ®Õn häc sinh ”. §iÒu nµy còng ®ang lµ môc ®Ých phÊn ®Êu cña hÇu hÕt c¸c gi¸o viªn trong ngµnh gi¸o dôc. Kh«ng chØ vËy ®©y cßn lµ mét phÇn cña luËt gi¸o dôc trong ch­¬ng nhiÖm vô cña gi¸o viªn. Mét ý kiÕn kh¸c cña b¹n V­¬ng Thu HiÒn- 10 tù nhiªn 2- ViÖt §øc “§iÒu quan träng lµ thÇy (c«) truyÒn cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc thËt chÝnh x¸c(®«i khi em thÊy x¶y ra ®iÒu ng­îc l¹i), t×nh c¶m vµ quan t©m tíi häc sinh bëi kh«ng ph¶i ai còng häc giái tÊt c¶ c¸c m«n vµ t©m lý mét chót (vÝ dô nh­ gãp ý cho häc sinh vÒ chuyÖn t×nh c¶m lµm sao ®Ó kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn häc tËp”. Ph¶i ch¨ng ®©y lµ yªu cÇu qu¸ cao víi gi¸o viªn, chóng t«i xin nãi r»ng nã kh«ng hÒ cao, ®©y lµ nh÷ng viÖc mµ bÊt cø gi¸o viªn nµo còng ph¶i lµm ®­îc. §iÒu quan trong kh«ng ph¶i lµ b¹n kh«ng cã thêi gian mµ lµ c¸ch quan t©m cña b¹n dµnh cho häc sinh cña m×nh. Hay mét ý kiÕn kh¸c cña b¹n Hµ H­¬ng Giang – 10 tù nhiªn 2- viÖt §øc: “ThÇy (c«) gi¸o vÒ chuyªn m«n, t©m lý vµ quan t©m ®Õn häc sinh, kh«ng thiªn vÞ”. Qua ý kiÕn nµy chóng ta cã thÓ thÊy r»ng cã lÏ thÇy (c«) ®«i lóc kh«ng c«ng b»ng víi häc sinh ®©y lµ ®iÒu kh«ng thÓ ®Ó x¶y ra nÕu b¹n cã l­¬ng t©m cña mét nhµ gi¸o. TÊt c¶ c¸c em nh­ nhau trong mét tËp thÓ líp kh«ng thÓ v× em ®ã häc yÕu mµ cã nghÜa lµ em ®ã kh«ng bao giê ®­îc ®iÓm cao nh­ vËy th× kh«ng bao giê chóng ta nhËn ®­îc sù cè g¾ng tõ c¸c em. Hay cã nh÷ng em kh«ng bao giê chó ý häc bµi, nghe gi¶ng nh­ng l¹i ®­îc ®iÓm cao trong kiÓm tra, ®iÒu nµy ®ßi hái gi¸o viªn ph¶i theo s¸t häc sinh ®Ó cã nh÷ng kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c nhÊt. Mét kinh nghiÖm mµ chóng t«i ®· ®­îc tõ C« gi¸o h­íng dÉn chuyªn m«n (Vò BÝch Thu- tr­êng NguyÔn Tr·i) d¹y cho ®ã lµ “h·y quan s¸t líp häc vµ em sÏ ph¸t hiÖn ra nh÷ng b¹n kh«ng chó ý häc bµi nh­ng nÕu em ra mét bµi tËp lµm trªn líp ®Ó chÊm ®iÓm em ®ã sÏ cã bµi lµm rÊt tèt th× ph¶i xem l¹i em ®ã chÐp bµi cña ai, ®Ó t¹o sù c«ng b»ng cho c¸c em” Mét sè kiÕn cña häc sinh líp 11A tr­êng THPT NguyÔn Tr·i theo ý kiÕn cña c¸c em th× c¸c em hy väng ë gi¸o viªn cña m×nh“giái chuyªn m«n, quan t©m võa ph¶i ®Õn häc sinh, ®«i khi nghiªm kh¾c nh¾c nhë, nhÑ nhµng c«ng b»ng, th­¬ng yªu häc sinh”, “giái chuyªn m«n, quan t©m ®Õn häc sinh tr¸nh quan t©m th¸i qu¸”, “c¸c thÇy (c«) d¹y ph¶i hÊp dÉn häc sinh, ®«i khi qu¸ kh« khan chØ ®äc cho häc sinh chÐp kh«ng gi¶ng gi¶i, cã lóc quan t©m th¸i qu¸ tíi häc sinh”. Th«ng qua nh÷ng ý kiÕn nµy chóng ta cã thÓ thÊy r»ng ý kiÕn bao trïm tÊt c¶ ë ®©y vÉn lµ c¸c em cÇn ®­îc quan t©m nh­ng sù quan t©m Êy ph¶i khÐo lÐo tr¸nh “th¸i qu¸” vµ bªn c¹nh ®ã lu«n lµ mét gi¸o viªn cã ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y hÊp dÉn häc sinh. §ã lµ nh÷ng ý kiÕn c¸c em tù viÕt ra víi mong muèn cã nh­ng ng­êi gi¸o viªn nh­ vËy còng cã phÇn ®«ng c¸c em cho r»ng víi gi¸o viªn chØ cÇn “chuyªn m«n kh¸ quan t©m ®Õn häc sinh”. §óng vËy sù quan t©m lu«n ®­îc ®Æt lªn ®Çu trong nhu cÇu cña häc sinh mét løa tuæi cã thÓ nãi lµ cÇn sù quan t©m ®Æc biÖt v× c¸c em ®ang dÇn b­íc vµo ng­ìng cöa cña cuéc ®êi. VËy th× yªu cÇu ®Æt ra cho nh÷ng gi¸o viªn ë ®©y lµ “lu«n båi d­ìng vÒ kiÕn thøc, t×m hiÓu t©m lý häc sinh vµ l¾m ®­îc nh÷ng t©m lý ®ã ®Ó cã nh÷ng ph­¬ng ph¸p gi¸o dôc phï hîp” Tõ nh÷ng mong muèn ®ã cña c¸c em vµ c¬ së nghiªn cøu ë trªn chóng t«i xin ®­a ra mét sè nh÷ng gi¶i ph¸p víi mong muèn mèi quan hÖ thÇy- trß ngµy cµng thªm g¾n bã, häc sinh sÏ coi tr­êng häc nh­ ng«i nhµ thø hai cña m×nh 3.1. Chñ ®éng cëi më th©n thiÖn víi häc sinh vµ s½n sµng ®ång c¶m sÎ chia Sù cëi më th©n thiÖn trong tr­êng häc mµ gi¸o viªn dµnh cho häc sinh lµ rÊt Ýt, ®©y còng lµ nguyªn nh©n khiÕn cho c¸c em khã cã thÓ gÇn gòi thÇy (c«) ®­îc. NÕu b¹n cëi më b¹n sÏ nhËn ®­îc sù th©n thiÖn tõ phÝa ®èi ph­¬ng, v× chØ cã sù cëi më míi gióp con ng­êi giao tiÕp ®­îc víi nhau vµ tõ hiÓu nhau h¬n. Sù chñ ®éng cëi më cña gi¸o viªn sÏ mang l¹i cho c¸c em mét c¶m gi¸c th©n thiÖn vµ ý nghÜ lµ cã thÓ nãi chuyÖn víi thÇy (c«) ®­îc, tõ ®ã trong qu¸ tr×nh giao tiÕp häc sinh sÏ nhËn thÊy cã thÓ chia sÎ göi g¾m t©m sù ë gi¸o viªn. §©y lµ mét c¸ch øng xö s­ ph¹m rÊt cã hiÖu qu¶ cña ng­êi gi¸o viªn. Sù ®ång c¶m thÓ hiÖn sù c¶m th«ng chia sÎ, chØ cã sù ®ång c¶m míi kÐo hai con ng­êi l¹i gÇn nhau vµ cã thÓ t©m sù ®­îc víi nhau. NhËn ®­îc sù ®ång c¶m trong lóc ®ang cã vÊn ®Ò bøc xóc sÏ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em nãi ra nh÷ng vÊn ®Ò mµ c¸c em gÆp ph¶i. ChØ cã sù ®ång c¶m ®Æt m×nh vµo hoµn c¶nh cña ng­êi kh¸c míi hiÓu vµ th«ng c¶m víi ng­êi ®ã, khi Êy ch¾c ch¾n ng­êi ®ã sÏ nhËn ®­îc sù chia sÎ. Bëi ng­êi cã t©m sù lu«n muèn t©m sù víi nh÷ng ng­êi cã thÓ c¶m th«ng vµ chia sÎ cïng m×nh. 3.2. Gîi më vÊn ®Ò khÐo lÐo ®Ó häc sinh cã thÓ chia sÎ Khi häc sinh gÆp ph¶i mét vÊn ®Ò g× ®ã ®«i khi häc sinh muèn t©m sù nh­ng ch­a thÊy ®ñ tù tin ®Ó nãi ra vµ cã thÓ cßn ®ang b¨n kho¨n xem cã nªn nãi ra kh«ng. Lóc nµy nÕu nh­ kh«ng cã sù gîi më khÐo lÐo hoÆc ®ã lµ mét sù thê ¬ th× gi¸o viªn sÏ kh«ng nhËn ®­îc sù chia sÎ tõ phÝa häc sinh. Hay nÕu nh­ gi¸o viªn kh«ng khÐo th× gi¸o viªn còng kh«ng nhËn ®­îc sù chia sÎ tõ häc sinh, v× sù nh¹y c¶m cïng víi sù bång bét cña løa tuæi nay ®ßi hái mçi ng­êi gi¸o viªn khi giao tiÕp víi häc sinh ph¶i thËt sù khÐo lÐo, biÕt c¸ch gîi më vÊn ®Ò ®Ó c¸c em cã c¬ së tr×nh bµy nh÷ng suy nghÜ cña m×nh. Kh«ng nªn ch¹m vµo lßng tù ¸i hay sù tù ti cña c¸c em, lu«n coi c¸c em nh­ nh÷ng ®øa trÎ ®ang ph¸t triÓn cÇn cã mét sù trî gióp. 3.3. T¹o m«i tr­êng t©m lý vµ kh«ng gian thuËn lîi M«i tr­êng lµ vËt trung gian nèi nh÷ng ng­êi giao tiÕp l¹i víi nhau. NÕu cã vÊn ®Ò g× ®ã kh«ng thÓ nãi ë chç ®«ng ng­êi th× m«i tr­êng lóc nµy ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh cho giao tiÕp cña hai ng­êi. Cã nh÷ng häc sinh ng¹i khi ph¶i tr×nh bµy vÊn ®Ò mét m×nh, mÆt ®èi mÆt víi ng­êi giao tiÕp th× cÇn cã thªm mét ng­êi b¹n bªn c¹nh ®Ó khi nµo ®ã bÊt ngê ngÑn ngµo kh«ng nãi ®­îc g× th× ng­êi kia sÏ nãi ®ì v× ®ay lµ løa tuæi rÊt dÔ xóc ®éng. H·y ®Ó cho c¸c em tho¶ m¸i nãi hÕt nh÷ng bøc xóc cña m×nh kh«ng nªn hái chen vµo, chØ gîi më khi cÇn thiÕt ®Ó c¸c em nãi ra t©m sù cña m×nh. Kh«ng nªn Ðp c¸c em, nÕu kh«ng gi¸o viªn sÏ nhËn ®­îc nh÷ng sù thËt bÞ biÕn t­íng hay nh÷ng c©u nãi kh«ng trung thùc do ®ã kh«ng thu ®­îc kÕt qu¶ g× c¶ sau giao tiÕp. 3.4. Phèi hîp hµi hoµ gi÷a h×nh thøc kû luËt vµ khen th­ëng §èi víi løa tuæi ®ang lín th× h×nh thøc kû luËt cµng nhÑ cµng tèt bëi nÕu qu¸ nÆng nã sÏ kh«ng nh÷ng kh«ng cã t¸c dông mµ cßn ph¶n t¸c dông, thay vµo ®ã lµ h×nh thøc khen th­ëng, khÝch lÖ, ®éng viªn. C¸c em cÇn mét sù cæ vò chø kh«ng cÇn mét sù ®e do¹, cã ®e do¹ víi c¸c em còng v« t¸c dông bëi nã sÏ t¹o sù chèng ®èi cña c¸c em tr­íc mét vÊn ®Ò nµo ®ã. Theo mÉu phiÕu ®iÒu tra ë trªn chóng t«i cã thÓ ®­a ra kÕt luËn lµ: h×nh thøc khÝch lÖ c¸c em tr­íc nh÷ng thö th¸ch cña cuéc sèng cã hiÖu qu¶ h¬n lµ sñ dông nh÷ng d¨n ®e. ë ®©y cã thÓ dïng tõ “gi¬ cao ®¸nh khÏ” , khuyªn gi¶i vµ ®éng viªn lµ chÝnh. Bëi c«ng t¸c gi¸o dôc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ “d¹y”, mµ nã bao gæm c¶ “dç”, sù vç vÒ nhÑ nhµng bao giß còng cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng d¨n ®e, do¹ n¹t. KÞp thêi ®éng viªn khi c¸c em ®¹t thµnh tÝch, nhÑ nhµng khuyªn b¶o khi c¸c em ph¹m sai lÇm, lµ nh÷ng ®iÒu mµ bÊt cø nhµ gi¸o dôc nµo còng ph¶i thÓ hiÖn ®­îc. 3.5. Khoan dung, ®é l­îng, c«ng b»ng víi häc sinh C¸c em ë løa tuæi THPT lµm viÖc cßn thiÕu suy nghÜ, bång bét, n«ng næi, kh«ng l­êng tr­íc ®­îc hËu qu¶ cña c«ng viÖc, nªn khi s¶y ra sai ph¹m lµ ®iÒu tÊt nhiªn. Khi c¸c em sai ph¹m th× gi¸o viªn h·y coi ®ã nh­ trß nghÞch d¹i cña con trÎ vµ dÔ dµng bá qua. §«i khi cã nh÷ng sù viÖc mang tÝnh chÊt nghiªm träng th× ph¶i nhÑ nhµng khuyªn b¶o, chØ cho c¸c em thÊy c¸i sai cña m×nh. Sù ®é l­îng, réng r·i cña c¸c thÇy (c«) còng lµm c¸c em c¶m phôc rÊt nhiÒu. §Æc biÖt trong líp häc cÇn cã mét sù c«ng b»ng, kh«ng nªn v× em nµy häc giái mµ quý em ®ã, hay v× em kia häc kÐm mµ ghÐt hay k× thÞ em ®ã, mµ ®èi víi gi¸o viªn tÊt c¶ häc sinh ®Òu nhËn ®­îc sù quan t©m nh­ nhau. Em nµy häc kÐm m«n nµy kh«ng cã nghÜa lµ em ®ã m·i häc kÐm vµ kh«ng häc kh¸ ®­îc m«n kh¸c, mµ cã thÓ do c¸c em ch­a chó ý, ch­a t×m ®­îc ®éng c¬ häc tËp vµ ®ang cÇn mét ng­êi chØ “lèi ” cho c¸c em b­íc nh÷ng b­íc ®i ®Õn thµnh c«ng c¸c em cÇn cã sù chØ b¶o cña thÇy (c«) gi¸o. Vµ nÕu nh­ ®­îc thÇy (c«) bá qua cho nh÷ng lçi nhá vµ chØ nh¾c nhë sÏ khiÕn c¸c em kh«ng bÞ nÆng nÒ vÒ c¸c vÊn ®Ò kh¸c. 3.6 T¹o kªnh liªn hÖ gi÷a gi¸o viªn - häc sinh, gi¸o viªn – phô huynh häc sinh Khi cã mét cÇu nèi sÏ lµm cho c¸c em ®Õn víi thÇy (c«) mét c¸ch dÔ dµng h¬n, kh«ng cÇn gÆp trùc tiÕp nh­ng vÊn ®Ò c¸c em vÉn ®­îc gi¶i quyÕt, vµ ®«i khi v× mét lý do nµo ®ã c¸c em kh«ng muèn ra mÆt, th× mét hßm th­ gãp ý lµ hîp lý ®Ó kÕt nèi ThÇy – trß. Hay sù cËp nhËt th«ng tin tõ m¹ng còng sÏ lµm cho c¸c em c¶m thÊy gÇn gòi víi thÇy (c«) h¬n v× ®· thÓ hiÖn sù n¨ng ®éng, sù nhanh nh¹y cña mét con ng­êi . ThÕ hÖ trÎ rÊt nhanh nh¹y víi c«ng nghÖ th«ng tin v× vËy gi¸o viªn biÕt sö dông th«ng tin tõ m¹ng vµo sÏ lµm cho c¸c thÊy mét sù ®ång c¶m, sù cä s¸t Êy còng sÏ cho c¸i nh×n thùc tÕ h¬n vÒ c¸c ho¹t ®éng cña häc sinh ngoµi giê häc. HiÓu c¸c em bao nhiªu th× khi nãi chuyÖn víi c¸c em cµng dÔ thu ®­îc th«ng tin bÊy nhiªu. Kh«ng chØ lµ cÇu nèi víi gia ®×nh mµ nã cßn lµ cÇu nèi gi÷a phô huynh häc sinh vµ thÇy (c«) gi¸o, ®Ó tõ ®ã cã sù phèi hîp trong gi¸o dôc thÕ hÖ trÎ. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 1. KÕt luËn Trªn c¬ së nghiªn cøu vÒ t©m lý häc sinh trung häc phæ th«ng víi nh÷ng nhu cÇu cña häc sinh vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn vµ thùc tr¹ng nhu cÇu cña häc sinh vÒ sù quan t©m cña gi¸o viªn chóng t«i ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh­ sau: Gi¸o viªn cÇn ph¶i quan t©m h¬n n÷a ®Õn häc sinh cña m×nh. H·y t×m hiÓu häc sinh cña m×nh mét c¸ch cÆn kÏ nhÊt ®Ó thùc sù gÇn gòi c¸c em hiÓu nh÷ng nhu cÇu cña c¸c em trong häc tËp còng nh­ trong cuéc sèng. Gióp c¸c em hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nh©n c¸ch. Gi¸o viªn cÇn cã sù liªn hÖ chÆt chÏ víi gia ®×nh ®Ó sù quan t©m ®­îc phï hîp(®óng lóc, ®óng c¸ch) gióp c¸c em tËp chung vµo häc tËp vµ ®øng v÷ng tr­íc nh÷ng c¸m dç cña cuéc sèng. Gi¸o viªn h·y lµm cho m×nh trë thµnh nhµ t­ vÊn t©m lý vµ lµ chç dùa v÷ng ch¾c cho häc sinh cña m×nh mçi khi c¸c gÆp ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò trong cuéc sèng. Gi¸o viªn h·y dµnh cho c¸c em sù ©n cÇn nhÑ nhµng, sù tÕ nhÞ khÐo lÐo mçi khi khuyªn b¶o c¸c em, tr¸nh lµm tæn h¹i ®Õn lßng tù träng hay tæn th­¬ng ®Õn c¸c em v× c¸c em rÊt nh¹y c¶m. Gi¸o viªn nªn tæ chøc nhiÒu ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ bæ Ých v× nh÷ng ho¹t ®éng nµy gióp c¸c em rÊt nhiÒu kinh nghiÖm trong cuéc sèng. GÇn gòi vµ chØ b¶o tËn t×nh cho c¸c em tham gia c¸c ho¹t ®éng tËp thÓ. 2.KiÕn nghÞ 2.1 H×nh thµnh c¸c h×nh thøc ho¹t ®éng nh­ c©u l¹c bé t©m t×nh C¸c em cÇn t©m sù vµ cÇn sù chia sÎ mçi khi cã vÊn ®Ò khã kh¨n trong cuéc sèng, ®­îc giao l­a vµ chia sÎ c¸c vÊn ®Ò gÆp ph¶i 2.2 CÇn ®¸nh gi¸ nghiªm tóc h¬n n÷a vai trß gi¸o dôc cña gi¸o viªn ®èi víi häc sinh M«i tr­êng nhµ tr­êng lµ mét m«i tr­êng gi¸o dôc toµn diÖn gióp c¸c em ph¸t triÓn trÝ tuÖ vµ nh©n c¸ch mét c¸ch t«t nhÊt. 2.3 CÇn cã h×nh thøc thu nhËn ph¶n håi tõ phÝa häc sinh Gi¸o viªn cã thÓ lËp mét hßm thu gãp ý trong líp ®Ó c¸c em cã thÓ nãi lªn nh÷ng suy nghÜ cña m×nh kÞp thêi, cã sù ®iÒu chØnh tõ hai phÝa ®Ó t¹o sù ®ång c¶m hiÓu nhau h¬n, gÇn gòi h¬n trong quan hÖ thÇy trß. Vµ kh«ng ph¶i chØ cã sù cè g¾ng tõ phÝa gi¸o viªn mµ c¸c em häc Ýnh chÝnh c¸c em còng ph¶i chñ ®éng gÇn gòi víi gi¸o viªn, h·y chän cho m×nh mét chç dùa tinh thÇn, h·y ®Ó cho gi¸o viªn tin t­ëng vµ cã thÓ ®Æt niÒm hy väng vµo c¸c em nh­ng chñ nh©n t­¬ng lai cña ®Êt n­íc.