Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay

CHÖÔNG I NHÖÕNG LYÙ LUAÄN CÔ SÔÛ 1. Doanh nghieäp nhaø nöôùc Doanh nghieäp nhaø nöôùc (DNNN) laø toå chöùc kinh teá do nhaø nöôùc ñaàu tö voán thaønh laäp vaø toå chöùc quaûn lyù, hoaït ñoäng kinh doanh hoaëc hoaït ñoäng coâng ích nhaèm thöïc hieän muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi do nhaø nöôùc giao. DNNN coù tö caùch phaùp nhaân, coù caùc quyeàn vaø nghóa vuï daân söï, töï chòu traùch nhieäm veà toaøn boä hoaït ñoäng kinh doanh trong phaïm vi soá voán doanh nghieäp quaûn lyù. DNNN coù teân goïi, coù con daáu rieâng vaø coù truï sôû chính treân laõnh thoå Vieät Nam. Doanh nghieäp nhaø nöôùc coù caùc ñaëc ñieåm sau : - DNNN do cô quan nhaø nöôùc coù thaåm quyeàn tröïc tieáp ra quyeát ñònh thaønh laäp, nhaèm thöïc hieän caùc muïc tieâu kinh teá xaõ hoäi do Nhaø nöôùc quy ñònh. - Taøi saûn DNNN thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc, nhaø nöôùc laø chuû sôû höõu taøi saûn cuûa doanh nghieäp vaø thöïc hieän quyeàn cuûa chuû sôû höõu ñoái vôùi doanh nghieäp. Söï taùch bieät giöõa chuû sôû höõu doanh nghieäp vaø chuû theå kinh doanh laø ñaëc ñieåm cô baûn cuûa DNNN. - DNNN do Nhaø nöôùc thaønh laäp, toå chöùc quaûn lyù do ñoù DNNN laø ñoái töôïng chòu söï quaûn lyù tröïc tieáp cuûa nhaø nöôùc. Nhaø nöôùc toå chöùc boä maùy quaûn lyù doanh nghieäp, boå nhieäm caùn boä chuû choát cuûa doanh nghieäp, pheâ duyeät chieán löôïc, quy hoaïch phaùt trieån. - DNNN coù tö caùch phaùp nhaân, coù caùc quyeàn vaø nghóa vuï quaân söï, töï chòu traùch nhieäm veà toaøn boä hoaït ñoäng kinh doanh treân cô sôû voán ñieàu leä cuûa doanh nghieäp. 2. Thöïc traïng veà tình hình hoaït ñoäng cuûa DNNN ôû Vieät Nam vaø söï caàn thieát phaûi toå chöùc saép xeáp laïi caùc DNNN * Thöïc traïng veà tình hình hoaït ñoäng cuûa DNNN ôû Vieät Nam : Caùc DNNN ôû nöôùc ta ñöôïc thaønh laäp keå töø thôøi kyø khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp. Trong 9 naêm khaùng chieán, thöïc hieän chuû tröông vöøa khaùng chieán, vöøa kieán quoác, nhieàu DNNN ñaõ ñöôïc xaây döïng ôû caùc ngaønh nhö : cô khí, hoùa chaát, deät … sau 1954 hoøa bình laäp laïi, khu vöïc DNNN phaùt trieån nhanh choùng trong taát caû caùc ngaønh coâng nghieäp, noâng nghieäp, dòch vuï. Giai ñoaïn 1961 - 1975 thöïc hieän ñöôøng loái coâng nghieäp hoùa, khu vöïc DNNN tieáp tuïc taêng cöôøng vaø môû roäng. Sau ngaøy mieàn Nam giaûi phoùng, thoáng nhaát ñaát nöôùc baèng vieäc caûi taïo coâng thöông nghieäp tö baûn tö doanh vaø ñaàu tö môùi cuûa ngaân saùch, soá löôïng caùc DNNN ngaøy caøng taêng nhanh, DNNN ñaõ goùp phaàn to lôùn vaøo phaùt trieån kinh teá, quoác phoøng phuïc vuï cho khaùng chieán choáng thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Myõ, giaûi phoùng mieàn Nam, thoáng nhaát toå quoác, thöïc hieän coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa (XHCN). Caùc DNNN ñaõ ñoùng vai troø chuû yeáu trong vieäc saûn xuaát vaø cung öùng cho xaõ hoäi caùc tö lieäu saûn xuaát, saûn phaåm tieâu duøng, dòch vuï vaø laø löïc löôïng chuû ñaïo trong saûn xuaát haøng xuaát khaåu. Song tröôùc yeâu caàu cuûa giai ñoaïn môùi, khi neàn kinh teá chuyeån sang phaùt trieån theo cô cheá thò tröôøng, nhöõng maët yeáu keùm cuûa DNNN cuõng boäc loä roõ neùt, nhaát laø tình traïng hoaït ñoäng keùm hieäu quaû, theå hieän ôû : - Hieäu quaû söû duïng thieát bò cuûa DNNN coøn raát thaáp, theo Boä khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng, heä soá söû duïng coâng suaát maùy moùc thieát bò chæ vaøo khoaûng 30-50%, veà thôøi gian khoaûng 80% toång soá maùy moùc thieát bò cuûa nöôùc ta chæ ñöôïc söû duïng 1 ca/ngaøy, 79% thieát bò coù heä soá söû duïng thôøi gian töø 0,2 trôû leân. - Möùc tieâu hao naêng löôïng vaø nguyeân lieäu cuûa haàu heát caùc DNNN laø raát lôùn, töø 50% trôû leân, thaäm chí quaù cao so vôùi möùc bình quaân cuûa caùc nöôùc ñang phaùt trieån, tieâu hao vaät chaát lôùn daãn ñeán tyû leä chaát thaûi cao, taùc ñoäng tieâu cöïc khoâng nhoû ñeán tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng. - Chaát löôïng saûn phaåm cuûa nhieàu doanh nghieäp raát thaáp vaø khaû naêng caïnh tranh yeáu, haøng hoùa öù ñoïng nhieàu. - Nhieàu DNNN coù hieäu quaû kinh doanh raát thaáp, coù naêm tyû suaát lôïi nhuaän coøn thaáp hôn so vôùi tyû leä laïm phaùt. - Tình traïng maát vaø thaát thoaùt lôùn veà voán dieãn ra heát söùc nghieâm troïng : Maëc duø caû nöôùc hieän coù hôn 5.600 DNNN vôùi toång soá voán khoaûng 126.030 tyû ñoàng (khoâng tính giaù trò quyeàn söû duïng ñaát), nhöng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa khoái doanh nghieäp naøy chöa maáy khaû quan. Theo ñaùnh giaù chung cuûa caùc cô quan chöùc naêng, naêm 2001 soá doanh nghieäp kinh doanh coù hieäu quaû chieám 40%, DNNN kinh doanh ôû baäc trung laø 31%, nhö vaäy vaãn coøn ñeán 29% DNNN lieân tuïc thua loã tính ñeán cuoái thaùng 5 naêm 2002, hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh taïi 258 DNNN do Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån Noâng thoân quaûn lyù gaëp raát nhieàu khoù khaên. Caùc doanh nghieäp laøm aên coù laõi thì tyû suaát lôïi nhuaän treân voán môùi ñaït 2%, soá doanh nghieäp thua loã chieám 34%, nhieàu doanh nghieäp laâm vaøo tình traïng phaù saûn hoaëc giaûi theå. Nguyeân nhaân chính daãn ñeán tình traïng treân laø nhieàu DNNN khoâng gaén keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh vôùi ñònh höôùng cuûa toaøn ngaønh, vieäc leân keá hoaïch khoâng phuø hôïp vôùi muïc tieâu, nhieäm vuï ñöôïc giao vaø chöa xuaát phaùt töø nhu caàu thò tröôøng. Nhieàu döï aùn ñaàu tö khoâng khaû thi, hieäu quaû ñaàu tö thaáp, laõng phí tieàn voán, phaùt sinh tieâu cöïc, tham nhuõng. Nguyeân nhaân thöù hai laø soá voán hieän coù bình quaân moãi DNNN coøn quaù nhoû. 3. Khaùi nieäm, quan ñieåm cuûa Ñaûng, Nhaø nöôùc veà coå phaàn hoùa DNNN ôû Vieät Nam 3.1. Khaùi nieäm veà coå phaàn hoùa : Coå phaàn hoùa laø vieäc chuyeån hình thöùc sôû höõu cuûa moät doanh nghieäp thaønh moät hình thöùc sôû höõu môùi. Quyeàn sôû höõu cuûa doanh nghieäp khoâng coøn taäp trung vaøo tay moät ngöôøi maø ñöôïc chia ra cho nhieàu ngöôøi goïi laø coå ñoâng. Caùc coå ñoâng chòu traùch nhieäm vôùi doanh nghieäp veà phaàn voán goùp cuûa mình. Moät doanh nghieäp coù quaù trình bieán ñoåi nhö vaäy goïi laø coå phaàn hoùa. 3.2. Quan ñieåm cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc veà coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc : Coå phaàn hoùa DNNN laø moät trong caùc noäi dung cô baûn cuûa quaù trình ñoåi môùi vaø saép xeáp DNNN. Quaù trình naøy laø ñoøi hoûi khaùch quan ñeå thöïc hieän ñöôøng loái ñoåi môùi toaøn dieän ñaát nöôùc, trong ñoù coù phaùt trieån neàn kinh teá haøng hoùa nhieàu thaønh phaàn vaän haønh theo cô cheá thò tröôøng coù söï quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc, theo ñònh höôùng XHCN do Ñaïi hoäi ñaïi bieåu toaøn quoác laàn thöù VI cuûa Ñaûng ñeà ra naêm 1986. Chuû tröông cuûa Ñaïi hoäi ñoái vôùi kinh teá quoác doanh laø “phaûi ñoåi môùi cô cheá quaûn lyù, ñaûm baûo cho caùc ñôn vò kinh teá quoác doanh coù quyeàn töï chuû, thaät söï chuyeån sang haïch toaùn kinh doanh XHCN, laäp laïi traät töï, kyû cöông trong hoaït ñoäng kinh teá. Saép xeáp laïi saûn xuaát, taêng cöôøng cô sôû vaät chaát - kyõ thuaät vaø ñaåy maïnh vieäc öùng duïng tieán boä kyõ thuaät ñeå naâng cao naêng suaát, chaát löôïng vaø hieäu quaû. Treân cô sôû ñoù, oån ñònh vaø töøng böôùc naâng cao tieàn löông thöïc teá cuûa coâng nhaân vieân chöùc, taêng tích luõy cho xí nghieäp vaø cho nhaø nöôùc. Quaù trình ñoåi môùi vaø saép xeáp DNNN baét ñaàu thöïc hieän töø naêm 1990, ñaõ traûi qua nhieàu giai ñoaïn vaø nhaèm thöïc hieän boán noäi dung : + Ñoåi môùi cô cheá chính saùch. + Saép xeáp doanh nghieäp nhaø nöôùc. + Toå chöùc laïi coâng ty. + Coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc. Chuû tröông coå phaàn hoùa ñöôïc chính thöùc ñeà caäp ñeán trong hoäi nghò laàn thöù hai Ban chaáp haønh trung öông khoùa VII, Nghò quyeát cuûa hoäi nghò xaùc ñònh roõ: “chuyeån moät xí nghieäp quoác doanh coù ñieàu kieän thaønh coâng ty coå phaàn vaø thaønh laäp moät soá coâng ty quoác doanh coå phaàn môùi. Phaûi laøm thí ñieåm, chæ ñaïo chaët cheõ, ruùt kinh nghieäm chu ñaùo tröôùc khi môû roäng phaïm vi thích hôïp”. * Coå phaàn hoùa DNNN trong giai ñoaïn thí ñieåm Thöïc hieän chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Quoác hoäi, Chính phuû Vieät Nam ñaõ cuï theå hoùa caùc nghò quyeát cuûa Ñaûng vaø Quoác hoäi thaønh caùc vaên baûn phaùp quy veà vaán ñeà coå phaàn hoùa. Trong giai ñoaïn thí ñieåm coå phaàn hoùa, vaên baûn phaùp quy ñaàu tieân, quyeát ñònh soá 143/HÑBT ngaøy 10/5/1990 cuûa Hoäi ñoàng Boä tröôûng ñaõ cuï theå hoùa chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Quoác hoäi, xaùc ñònh muïc ñích cuûa coå phaàn hoùa xí nghieäp quoác doanh vaø quy ñònh trình töï chuyeån ñoåi xí nghieäp quoác doanh thaønh coâng ty coå phaàn. Vieäc coå phaàn hoùa trong giai ñoaïn naøy chæ döøng laïi ôû möùc ñoä “tieán haønh laøm thöû vieäc toå chöùc laïi boä maùy quaûn lyù xí nghieäp, chuyeån xí nghieäp quoác doanh thaønh coâng ty coå phaàn… tröôùc maét chæ giôùi haïn moät soá ít caùc xí nghieäp coù ñuû ñieàu kieän vaø tieåu bieåu”. Trong giai ñoaïn naøy ñaõ coù moät loaït caùc quyeát ñònh chæ thò nhaèm xuùc tieán vieäc thöïc hieän thí ñieåm coå phaàn hoùa doanh nghieäp nhaø nöôùc vaø caùc vaán ñeà lieân quan ñeán vieäc tieán haønh coå phaàn hoùa DNNN nhö : quyeát ñònh soá 143/HÑBT ngaøy 10/5/1990, quyeát ñònh soá 202/CT ngaøy 8/6/1992 cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng. * Coå phaàn hoùa DNNN trong giai ñoaïn chính thöùc Giai ñoaïn coå phaàn hoùa DNNN chính thöùc baét ñaàu sau khi Thuû töôùng Chính phuû thaønh laäp Ban chæ ñaïo trung öông ñoåi môùi doanh nghieäp tröïc thuoäc Thuû töôùng chính phuû (theo quyeát ñònh soá 83/TTg ngaøy 04/03/1993). Luaät doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc quoác hoäi thoâng qua ngaøy 20/4/1995. Ñaây laø nhöõng cô sôû ñeå tieán ñeán xaây döïng caùc quy ñònh veà coå phaàn hoùa DNNN moät caùch chi tieát vaø ñaåy maïnh tieán trình naøy. Ngaøy 7/5/1996, Chính phuû ñaõ ra nghò ñònh soá 28/NÑ-CP veà chuyeån moät soá DNNN thaønh coâng ty coå phaàn. Ñaây laø vaên baûn phaùp quy ñaàu tieân quy ñònh töông ñoái ñoàng boä vaø chi tieát veà vaán ñeà coå phaàn hoùa DNNN. Trong quaù trình thöïc hieän moät soá ñieåm cuûa nghò ñònh naøy ñaõ ñöôïc söûa ñoåi theo nghò ñònh soá 25/NÑ-CP ngaøy 26/3/1997. Ñeå tieáp tuïc tieán haønh vieäc coå phaàn hoùa DNNN, ngaøy 29/6/1998, Chính phuû ñaõ ra nghò ñònh soá 44/1998/NÑ-CP veà chuyeån DNNN thaønh coâng ty coå phaàn. Nghò ñònh naøy ra ñôøi thay theá nghò ñònh soá 28/CP ngaøy 07/05/1996 vaø Nghò ñònh soá 25/CP ngaøy 26/3/1997 cuûa Chính phuû. Ñaây laø vaên baûn quy ñònh cuï theå hôn veà vaán ñeà coå phaàn hoùa trong tình hình môùi. Theo Nghò ñònh naøy, muïc tieâu coå phaàn hoùa ñöôïc xaùc ñònh roõ hôn. Tieáp ñoù, Chính phuû ban haønh nghò ñònh soá 64/2002/NÑ-CP ngaøy 19/6/2002 veà vieäc chuyeån DNNN thaønh coâng ty coå phaàn. Nghò ñònh naøy ra ñôøi theå hieän söï quyeát taâm cuûa Chính phuû trong vieäc thuùc ñaåy caûi caùch DNNN noùi chung vaø coå phaàn hoùa DNNN noùi rieâng. Ngoaøi ra coøn coù moät loaït caùc nghò ñònh quyeát ñònh, thoâng tö cuûa Nhaø nöôùc vaø caùc boä, ngaønh ñöôïc ban haønh nhaèm quy ñònh, höôùng daãn nhöõng vaán ñeà coù lieân quan ñeán vieäc tieán haønh coå phaàn hoùa DNNN. 4. Muïc tieâu cuûa coå phaàn hoùa vaø quy trình chuyeån ñoåi DNNN thaønh coâng ty coå phaàn 4.1. Muïc tieâu cuûa coå phaàn hoùa DNNN Muïc tieâu thöù nhaát laø phaûi chuyeån moät phaàn quyeàn sôû höõu veà taøi saûn cuûa Nhaø nöôùc thaønh sôû höõu cuûa caùc coå ñoâng nhaèm naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Nhö ñaõ phaân tích ôû treân, hieän nay DNNN laøm aên raát keùm hieäu quaû. Ñoù vöøa laø gaùnh naëng cho ngaân saùch nhaø nöôùc, vöøa laø nguy cô ñoái vôùi neàn taøi chính quoác gia. Trong neàn kinh teá thò tröôøng laøm aên keùm hieäu quaû daãn ñeán nguy cô phaù saûn, vì vaäy muïc tieâu cao nhaát cuoái cuøng cuûa coå phaàn hoùa laø phaûi naâng cao hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp, muoán vaäy phaûi giaûi quyeát vaán ñeà quyeàn sôû höõu, töùc laø phaûi ña daïng hoùa quyeàn sôû höõu, baùn moät boä phaän taøi saûn nhaø nöôùc cho caùc coå ñoâng. Muïc tieâu thöù hai laø phaûi huy ñoäng ñöôïc moät khoái löôïng voán nhaát ñònh ôû trong vaø ngoaøi nöôùc ñeå phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh : caùc DNNN ñang thieáu voán nghieâm troïng ñeå ñaàu tö phaùt trieån, nhöng Nhaø nöôùc khoâng theå lieân tuïc caáp voán cho moät khu vöïc laøm aên keùm hieäu quaû. Daân chuùng khoâng muoán cho DNNN vay neáu DNNN khoâng caûi toå vaø coù phöông phaùp laøm aên toát coù söùc thuyeát phuïc. Coøn nöôùc ngoaøi chæ coù theå laøm aên vôùi DNNN thoâng qua caùc hình thöùc mua, thueâ, lieân doanh, mua coå phaàn … Chính vì vaäy muoán coù voán ñeå ñaàu tö cho phaùt trieån, DNNN chæ coù theå huy ñoäng ñöôïc thoâng qua hình thöùc baùn coå phaàn. Muïc tieâu thöù ba cuûa coå phaàn hoùa caùc DNNN laø taïo ñieàu kieän ñeå ngöôøi lao ñoäng thöïc söï laøm chuû doanh nghieäp : khi coù voán ñeå mua coå phieáu, tham gia choïn caùc thaønh vieân trong hoäi ñoàng quaûn trò thì luùc ñoù ngöôøi lao ñoäng môùi coù quyeàn thöïc söï. Hôn nöõa, vôùi quyeàn mua coå phieáu, nhaân vieân cuûa coâng ty seõ trôû thaønh coå ñoâng vaø höôûng laõi treân voán, thay vì thu nhaäp thoâng thöôøng. Ñieàu naøy laøm cho nhaân vieân cuûa coâng ty laøm vieäc coù hieäu quaû hôn vaø coi söï thaønh baïi cuûa coâng ty thöïc söï laø thaønh baïi cuûa mình. 4.2. Quy trình chuyeån ñoåi DNNN thaønh coâng ty coå phaàn DNNN chuyeån ñoåi thaønh coâng ty coå phaàn ñöôïc thöïc hieän theo caùc böôùc sau: Böôùc 1 : Chuaån bò coå phaàn hoùa Caùc boä, cô quan ngang boä, cô quan thuoäc chính phuû (goïi taét laø caùc boä), caùc uûy ban nhaân daân tænh, thaønh phoá tröïc thuoäc trung öông, caùc toång coâng ty 91 laäp danh saùch DNNN coå phaàn hoùa töøng naêm baùo caùo Thuû töôùng Chính phuû vaø göûi cho caùc doanh nghieäp ñeå thöïc hieän. Caùc DNNN trong danh saùch coå phaàn hoùa baùo caùo döï kieán danh saùch caùc thaønh vieân trong Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp leân boä, UÛy ban Nhaân daân caáp tænh, Toång coâng ty 91 ñeå quyeát ñònh. Caùc boä, uûy ban nhaân daân caáp tænh, Toång coâng ty 91 quyeát ñònh thaønh laäp Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp thuoäc quyeàn quaûn lyù vaø quyeát ñònh töøng doanh nghieäp coå phaàn hoùa trong töøng naêm. Thaønh phaàn Ban quaûn lyù taïi doanh nghieäp goàm : Giaùm ñoác (hoaëc Phoù Giaùm ñoác) laøm tröôûng ban, keá toaùn tröôûng laø uûy vieân thöôøng tröïc vaø caùc thaønh vieân khaùc. Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp coù traùch nhieäm tuyeân truyeàn, giaûi thích cho ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp mình nhöõng chuû tröông chính saùch cuûa chính phuû ñeå toå chöùc thöïc hieän. Böôùc 2 : Xaây döïng phöông aùn coå phaàn hoùa Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp toå chöùc vaø kieåm keâ taøi saûn, vaät tö, tieàn voán, coâng nôï cuûa doanh nghieäp vaø döï kieán giaù trò thöïc teá cuûa doanh nghieäp, laøm vaên baûn thoûa thuaän vôùi Boä taøi chính. Boä taøi chính quyeát ñònh giaù trò doanh nghieäp coù möùc voán nhaø nöôùc ghi treân soå saùch, keá toaùn ñeán thôøi ñieåm coå phaàn hoùa treân 10 tyû ñoàng, neáu töø 10 tyû ñoàng trôû xuoáng thì seõ do Boä, UÛy ban Nhaân daân caáp tænh, Toång Coâng ty 91 quyeát ñònh. Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp laäp phöông aùn döï kieán coå phaàn hoùa doanh nghieäp vaø döï thaûo ñieàu leä toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa Coâng ty coå phaàn. Böôùc 3 : Pheâ duyeät vaø trieån khai phöông aùn coå phaàn hoùa Thuû töôùng Chính phuû pheâ duyeät phöông aùn quyeát ñònh chuyeån DNNN thaønh Coâng ty coå phaàn ñoái vôùi DNNN coù giaù trò thuoäc voán nhaø nöôùc do cô quan coù thaåm quyeàn ñaõ quyeát ñònh laø treân 10 tyû ñoàng. Caùc Boä, UÛy ban Nhaân daân caáp tænh quyeát ñònh chuyeån DNNN thaønh Coâng ty coå phaàn ñoái vôùi doanh nghieäp coù voán nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc quyeát ñònh töø 10 tyû ñoàng trôû xuoáng. Toång Coâng ty 91 baùo caùo Boä quaûn lyù chuyeân ngaønh kinh teá kyõ thuaät pheâ duyeät phöông aùn coå phaàn hoùa vaø quyeát ñònh chuyeån DNNN thaønh Coâng ty coå phaàn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp thaønh vieân cuûa Toång Coâng ty 91 coù voán nhaø nöôùc ñaõ ñöôïc quyeát ñònh töø 10 tyû ñoàng trôû xuoáng. Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp coù traùch nhieäm baùn coå phaàn cuûa doanh nghieäp cho caùc coå ñoâng, trieäu taäp ñaïi hoäi coå ñoâng ñeå thoâng qua ñieàu leä toå chöùc vaø hoaït ñoäng cuûa coâng ty coå phaàn. Böôùc 4 : Ra maét coâng ty coå phaàn vaø ñaêng kyù kinh doanh Giaùm ñoác, Keá toaùn tröôûng DNNN baøn giao cho Hoäi ñoàng quaûn trò coâng ty coå phaàn : lao ñoäng, tieàn voán, taøi saûn, danh saùch hoà sô coå ñoâng vaø toaøn boä caùc hoà sô taøi lieäu, soå saùch cuûa doanh nghieäp (tröôùc söï chöùng kieán cuûa Ban ñoåi môùi quaûn lyù taïi doanh nghieäp vaø ñaïi dieän cô quan quaûn lyù voán, taøi saûn nhaø nöôùc). Hoäi ñoàng quaûn trò coâng ty coå phaàn hoaøn taát caùc coâng vieäc coøn laïi, ñaêng kyù kinh doanh theo quy ñònh hieän haønh. CHÖÔNG II THÖÏC TRAÏNG VAØ GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN NEÀN TAÛNG PHAÙP LYÙ CHO COÅ PHAÀN HOÙA DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC ÔÛ VIEÄT NAM A. THÖÏC TRAÏNG COÅ PHAÀN HOÙA DNNN ÔÛ VIEÄT NAM I. Thöïc traïng cuûa coå phaàn hoùa DNNN thôøi gian qua 1. Vieäc thöïc hieän chuû tröông naøy qua caùc giai ñoaïn Trong thôøi gian qua, soá DNNN ñöôïc coå phaàn hoùa qua töøng naêm coù bieán ñoäng vaø taêng khoâng nhieàu, trung bình ñaït khoaûng 60% so vôùi keá hoaïch ñaët ra. Toång soá DNNN ñaõ ñöôïc coå phaàn hoùa chieám gaàn 5% toång soá DNNN hieän coù. Ñeå phaân tích nhöõng thaønh coâng cuõng nhö haïn cheá cuûa quaù trình thöïc hieän coå phaàn hoùa DNNN ôû Vieät Nam, chuùng ta seõ xem xeùt vieäc thöïc hieän chuû tröông naøy qua caùc giai ñoaïn nhö sau : v Töø naêm 1992 ñeán 6/1998 (tröôùc khi coù nghò ñònh 44/1998/NÑ-CP). Trong giai ñoaïn naøy caû nöôùc ñaõ coå phaàn hoùa ñöôïc 30 DNNN, trong ñoù, 5 doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa theo cô cheá, chính saùch thí ñieåm quy ñònh taïi quyeát ñònh soá 202/CT cuûa Chuû tòch Hoäi ñoàng Boä tröôûng, 25 doanh nghieäp ñöôïc thöïc hieän theo cô cheá chính saùch quy ñònh taïi nghò ñònh 28/CP cuûa Chính phuû. Caùc DNNN coå phaàn hoùa trong giai ñoaïn naøy nhìn chung ñeàu coù nhöõng tieán boä vôùi möùc ñoä khaùc nhau veà naêng suaát, chaát löôïng, hieäu quaû. Vieäc thöïc hieän coå phaàn hoùa giuùp doanh nghieäp thu huùt ñöôïc moät nguoàn voán nhaát ñònh trong caùn boä coâng nhaân vieân taïi doanh nghieäp vaø ngoaøi xaõ hoäi, taïo ñöôïc ñoäng löïc trong quaûn lyù vaø phaùt huy toát tính tích cöïc, saùng taïo cuûa ngöôøi lao ñoäng. Doanh thu, lôïi nhuaän, caùc khoaûn noäp ngaân saùch, tích luõy voán cuûa doanh nghieäp vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng ñeàu taêng. Vieäc laøm cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc baûo ñaûm toát hôn, ñoàng thôøi caùc bieåu hieän tieâu cöïc trong doanh nghieäp cuõng giaûm bôùt. Giai ñoaïn töø khi Chính phuû ban haønh nghò ñònh soá 44/1998/NÑ-CP ngaøy 2/6/1998 ñeán ngaøy 31/12/1999. Trong giai ñoaïn naøy ñaõ coù theâm 340 DNNN vaø boä phaän DNNN ñöôïc chuyeån thaønh coâng ty coå phaàn. Rieâng naêm 1999 ñaõ coù 249 doanh nghieäp, gaáp 8 laàn so vôùi 7 naêm tröôùc coäng laïi. Nhö vaäy veà maët soá löôïng, toác ñoä coå phaàn hoùa sau khi coù nghò ñònh soá 44/1998/NÑ-CP ñöôïc ñaåy maïnh, nhieàu boä, ngaønh, ñòa phöông, toång coâng ty nhaø nöôùc ñaõ tích cöïc thöïc hieän vaø coù nhöõng keát quaû raát ñaùng khích leä. Ñieån hình laø taïi Haø Noäi, thaønh phoá Hoà Chí Minh, caùc tænh: Nam Ñònh, Thanh Hoùa, Bình Ñònh, Laâm Ñoàng, Phuù Thoï, Tuyeân Quang, Quaûng Ninh, Thöøa Thieân Hueá, caùc Boä xaây döïng, Boä noâng nghieäp vaø phaùt trieån noâng thoân, caùc toång coâng ty haøng haûi … Moät soá boä, ñòa phöông vaø Toång coâng ty 91 ñaõ coù nhöõng chæ ñaïo nhöng keát quaû ñaït ñöôïc trong coâng taùc coå phaàn hoùa coøn raát haïn cheá. Boä coâng nghieäp, Boä thuûy saûn, caùc tænh Caàn Thô, Khaùnh Hoøa, Quaûng Bình, Vónh Phuùc, Toång coâng ty hoùa chaát, Toång coâng ty theùp laø nhöõng ngaønh, ñòa phöông coù toác ñoä coå phaàn hoùa chaäm. Ñeán heát naêm 1999 vaãn coøn 6/13 boä, 7/17 Toång coâng ty 91 vaø 21/61 tænh chöa coù DNNN naøo ñöôïc chuyeån ñoåi sang coâng ty coå phaàn. Ñoù laø caùc boä : y teá, giaùo duïc vaø ñaøo taïo, khoa hoïc, coâng ngheä vaø moâi tröôøng, vaên hoùa - thoâng tin, ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam, trung taâm khoa hoïc töï nhieân vaø coâng ngheä quoác gia, caùc tænh Laïng Sôn, Lai Chaâu, Sôn La, Yeân Baùi, Baéc Caïn, Höng Yeân, Thaùi Bình … Nhìn chung, sau khi coù nghò ñònh soá 44/1998/NÑ-CP cuûa Chính phuû, coå phaàn hoùa DNNN ñaõ ñaït ñöôïc nhöõng tieán boä ñaùng keå. Nhaän thöùc vaø haønh ñoäng cuûa caùc Boä, ngaønh, ñòa phöông coù chuyeån bieán hôn. Nghò ñònh soá 44/1998/NÑ-CP ñaõ quy ñònh caùc chính saùch khuyeán khích ñoái vôùi doanh nghieäp vaø ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp coå phaàn hoùa moät caùch roõ raøng, cuï theå hôn, coù söï quan taâm hôn ñeán quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng, ñaëc bieät chuù yù tôùi ngöôøi lao ñoäng ngheøo theo tinh thaàn thoâng baùo soá 63/TB-TW ngaøy 4/9/1999 cuûa Boä chính trò. Ñieàu ñoù khieán chuû tröông coå phaàn hoùa trôû neân haáp daãn hôn ñoái vôùi doanh nghieäp cuõng nhö ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp vaø caùc ñoái töôïng trong xaõ hoäi. v Giai ñoaïn töø thaùng 01/2000 ñeán cuoái thaùng 11/2002. Trong hai naêm 2000 – 2002, caû nöôùc ñaõ coå phaàn hoùa ñöôïc 523 doanh nghieäp, ñöa toång soá doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa leân 907 ñôn vò, chæ rieâng naêm 2002 coù 427 DNNN ñöôïc saép xeáp laïi, trong ñoù coù 164 DNNN ñöôïc coå phaàn hoùa, giao 34 doanh nghieäp, baùn 17 doanh nghieäp, khoaùn kinh doanh vaø cho thueâ 8 doanh nghieäp, saùt nhaäp 83 doanh nghieäp, hôïp nhaát 44 doanh nghieäp, giaûi theå 27 vaø phaù saûn 2 doanh nghieäp. Coù 48 DNNN ñöôïc saép xeáp theo caùc hình thöùc khaùc. Naêm 2003 coù 766 doanh nghieäp ñöôïc saép xeáp laïi (baèng 48% so vôùi keá hoaïch). Trong ñoù coù 425 doanh nghieäp vaø boä phaän doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa, giao 48 doanh nghieäp, baùn 20 doanh nghieäp, khoaùn kinh doanh 7 doanh nghieäp, saùt nhaäp 116 doanh nghieäp, hôïp nhaát 46 doanh nghieäp, giaûi theå 44 doanh nghieäp, phaù saûn 5 doanh nghieäp vaø saép xeáp theo caùc hình thöùc khaùc laø 55 doanh nghieäp. Nhö vaäy coù theå thaáy caøng veà sau, toác ñoä coå phaàn hoùa caùc DNNN caøng ñöôïc ñaåy maïnh. Hôn nöõa, caøng veà sau quy moâ cuûa caùc DNNN ñöôïc coå phaàn hoùa hoaëc chuyeån ñoåi döôùi hình thöùc khaùc caøng lôùn hôn. Tröôùc naêm 2003, soá DNNN coå phaàn hoùa coù voán treân 10 tyû chæ chieám 7,9% thì naêm 2003 laø 15%. Ñieàu naøy caøng chöùng toû söï kieân quyeát cuõng nhö tính nhaát quaùn trong vieäc thöïc hieän chuû tröông saép xeáp laïi caùc DNNN cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc. 2. Taùc ñoäng cuûa coå phaàn hoùa ñoái vôùi hieäu quaû saûn xuaát, kinh doanh cuûa doanh nghieäp coå phaàn hoùa Beân caïnh nhöõng keát quaû veà maët soá löôïng nhö ñaõ ñeà caäp ôû treân, vieäc thöïc hieän chuû tröông coå phaàn hoùa DNNN coøn ñem laïi hieäu quaû quan troïng veà maët kinh teá, xaõ hoäi. Nhöõng keát quaû naøy ñöôïc theå hieän trong moät soá ñaùnh giaù toång quaùt sau: baùo caùo cuûa 500 doanh nghieäp coå phaàn hoùa, hieäu quaû saûn xuaát kinh doanh chuyeån bieán tích cöïc. Xeùt treân toång theå, caùc chæ tieâu chuû yeáu taêng, cuï theå, voán ñieàu leä taêng 5-100%, doanh thu taêng 60%, lôïi nhuaän tröôùc thueá taêng 13%, coå töùc trung bình ñaït 15,5%. - Veà hieäu quaû saûn xuaát : Phaàn lôùn caùc DNNN sau khi chuyeån sang coâng ty coå phaàn ñeàu hoaït ñoäng coù hieäu quaû hôn tröôùc. Xeùt toång theå treân caùc maët doanh thu, lôïi nhuaän, noäp ngaân saùch, tích luõy voán. Qua baùo caùo hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp coù thôøi gian hoaït ñoäng treân 1 naêm, keå caû nhöõng doanh nghieäp tröôùc ñoù bò thua loã, thì doanh thu bình quaân cuûa doanh nghieäp taêng gaáp hai laàn so vôùi tröôùc khi thöïc hieän coå phaàn hoùa, ñieån hình laø Coâng ty coå phaàn cô ñieän laïnh. Naêm 1999, coâng ty naøy ñaït 178 tyû ñoàng, taêng gaàn gaáp 4 laàn so vôùi doanh thu tröôùc khi thöïc hieän coå phaàn hoùa laø 46 tyû ñoàng. Coâng ty coå phaàn boâng Baïch Tuyeát naêm 1999 ñaït 86 tyû ñoàng gaáp 1,5 laàn so vôùi doanh thu tröôùc khi thöïc hieän coå phaàn hoùa laø 55 tyû ñoàng naêm 1998. Lôïi nhuaän cuûa caùc doanh nghieäp taêng bình quaân hôn 2 laàn, coå töùc bình quaân ñaït töø 1 - 2%/ thaùng. Voán cuûa caùc doanh nghieäp taêng gaàn 2,5 laàn so vôùi tröôùc khi coå phaàn hoùa (bao goàm caû tích luõy töø lôïi nhuaän vaø thu huùt theâm voán ñaàu tö töø beân ngoaøi). Noåi baät nhaát laø Coâng ty Coå phaàn Cheá bieán haøng xuaát khaåu Long An coù soá voán taêng 5 laàn, Coâng ty Coå phaàn Vieät Phong (VIFOCO) coù soá voán taêng 2,4 laàn. Caùc doanh nghieäp noäp ngaân saùch bình quaân, taêng 2 laàn so vôùi tröôùc khi coå phaàn hoùa, ñieån hình laø Coâng ty Coå phaàn cô ñieän laïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh taêng gaàn 3 laàn, Coâng ty Coå phaàn boâng Baïch Tuyeát Thaønh phoá Hoà Chí Minh taêng 2,7 laàn. Nhôø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh coù hieäu quaû, caùc doanh nghieäp thöïc hieän coå phaàn hoùa laø nhöõng Coâng ty coå phaàn ñaàu tieân ñöôïc nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn ôû Vieät Nam. Ñieàu naøy khoâng ngöøng naâng cao uy tín vaø vò theá cuûa caùc doanh nghieäp nhaø nöôùc ñöôïc coå phaàn hoùa treân thöông tröôøng, maø coøn chöùng minh tính ñuùng ñaén cuûa chuû tröông coå phaàn hoùa DNNN nhö moät bieän phaùp quan troïng ñeå thöïc hieän saép xeáp laïi caùc DNNN ôû nöôùc ta. - Vieäc laøm vaø thu nhaäp cho ngöôøi lao ñoäng : Haàu heát trong caùc DNNN ñöôïc coå phaàn hoùa, vieäc laøm vaø thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng ñeàu ñöôïc ñaûm baûo oån ñònh vaø coù chieàu höôùng taêng leân. Soá lao ñoäng cuûa doanh nghieäp trôû thaønh coå ñoâng khaù ñoâng. Trong ñoù DNNN coå phaàn hoùa trong naêm 2003, 58% coå phaàn do nhöõng ngöôøi lao ñoäng trong DNNN tröôùc coå phaàn hoùa naém giöõ. Cheá ñoä cuûa ngöôøi lao ñoäng ñöôïc quan taâm giaûi quyeát thoûa ñaùng. Tính ñeán 30/10/2003 quyõ hoã trôï lao ñoäng doâi dö ñaõ caáp 409,63 tyû ñoàng, hoã trôï cho 387 doanh nghieäp, giaûi quyeát 14.597 lao ñoäng doâi dö. Do môû roäng saûn xuaát, soá lao ñoäng ôû caùc doanh nghieäp ñaõ thöïc hieän coå phaàn hoùa taêng bình quaân 12%. Rieâng coâng ty coå phaàn cô ñieän laïnh Thaønh phoá Hoà Chí Minh taêng töø 334 ngöôøi leân 731 ngöôøi, Coâng ty coå phaàn cheá bieán haøng xuaát khaåu Long An taêng töø 900 ngöôøi leân 1.280 ngöôøi. Thu nhaäp bình quaân cuûa ngöôøi lao ñoäng laøm vieäc trong caùc coâng ty coå phaàn bình quaân haøng naêm gaàn 20% (chöa keå thu nhaäp coù ñöôïc töø coå töùc), ñieån hình laø coâng ty coå phaàn ñaïi lyù lieân hieäp vaän chuyeån. Thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp naøy ñaõ ñaït 4 trieäu ñoàng/ngöôøi/thaùng trong naêm 1999, baèng gaàn 3 laàn so vôùi 1,4 trieäu ñoàng tröôùc khi coå phaàn hoùa. Vôùi cô cheá quaûn lyù môùi, ngöôøi lao ñoäng ñöôïc coi laø chuû nhaân thöïc söï trong coâng ty coå phaàn. Nhôø ñoù, hoï ñaõ naâng cao tính chuû ñoäng, yù thöùc kyû luaät, tinh thaàn töï giaùc, tieát kieäm trong lao ñoäng saûn xuaát, goùp phaàn laøm cho hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ngaøy moät naâng cao, mang laïi lôïi ích thieát thöïc cho baûn thaân, cho coâng ty, cho nhaø nöôùc vaø xaõ hoäi. - Veà huy ñoäng voán : Vieäc thöïc hieän coå phaàn hoùa DNNN ñaõ cho pheùp caùc doanh nghieäp thu huùt ñöôïc moät löôïng lôùn nguoàn voán trong xaõ hoäi vaøo ñaàu tö phaùt trieån saûn xuaát. Chæ tính rieâng 370 DNNN ñöôïc coå phaàn hoùa tính ñeán heát ngaøy 31/12/1999, taïi thôøi ñieåm coå phaàn hoùa, giaù trò phaàn voán nhaø nöôùc cuûa caùc doanh nghieäp naøy laø 1.349 tyû ñoàng, qua thöïc hieän coå phaàn hoùa ñaõ thu huùt theâm 1.432 tyû ñoàng cuûa caùc caù nhaân, phaùp nhaân thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá khaùc ñaàu tö vaøo caùc coâng ty coå phaàn. Ñoàng thôøi nhaø nöôùc cuõng thu laïi ñöôïc 714 tyû ñoàng ñeå ñaàu tö vaøo caùc DNNN khaùc vaø giaûi quyeát moät soá chính saùch ñoái vôùi DNNN thöïc hieän coå phaàn hoùa. Phaàn voán Nhaø nöôùc taïi caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa khi xaùc ñònh laïi nhìn chung ñeàu taêng leân töø 10 - 15% so vôùi vaán ñeà ghi treân soå saùch. Chæ tính rieâng 30 doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa cuûa Haø Noäi cuoái naêm 1998, giaù trò phaàn voán Nhaø nöôùc laø 80,8 tyû ñoàng, taêng theâm 1,5 tyû ñoàng so vôùi giaù trò ghi treân soå saùch keá toaùn, thaønh phoá Hoà Chí Minh sau khi ñaùnh giaù laïi 10 doanh nghieäp coå phaàn hoùa, giaù trò leân tôùi 80 tyû ñoàng, taêng theâm 34 tyû ñoàng. Tænh Nam Ñònh sau khi ñaùnh giaù laïi giaù trò cuûa 22 doanh nghieäp ñeå coå phaàn hoùa cuõng ñaõ taêng theâm 1,7 tyû ñoàng. Nhö vaäy khi thöïc hieän coå phaàn hoùa, voán nhaø nöôùc khoâng nhöõng khoâng maát ñi maø ngöôïc laïi ñöôïc baûo toaøn vaø taêng theâm, voán nhaøn roãi ngoaøi xaõ hoäi ñöôïc huy ñoäng theâm vaøo doanh nghieäp, goùp phaàn ñoåi môùi coâng ngheä cuûa töøng doanh nghieäp coå phaàn hoùa. Caùc DNNN ôû Bình Ñònh cuõng ñaõ laøm aên coù hieäu quaû hôn sau khi coå phaàn hoùa, trong soá 65 DNNN ôû Bình Ñònh ñöôïc cô caáu laïi vaø chuyeån ñoåi coù 15 coâng ty coå phaàn, doanh thu bình quaân cuûa caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa naøy taêng 65%, noäp ngaân saùch taêng 2,41 laàn, thu nhaäp bình quaân cuûa ngöôøi lao ñoäng taêng 6,76 laàn, voán cuûa caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa vaø saép xeáp laïi taêng so vôùi tröôùc coå phaàn hoùa. Coâng ty Sacom trong naêm 2003 baát chaáp khoù khaên do thueá nhaäp khaåu giaûm vaø doanh nghieäp phaûi caïnh tranh khoác lieät nhöng doanh thu vaãn ñaït 325 tyû ñoàng, lôïi nhuaän sau thueá laø 60 tyû vöôït 14% so vôùi keá hoaïch. Toùm laïi, coå phaàn hoùa ñaõ ñem laïi lôïi ích cho nhaø nöôùc, cho doanh nghieäp, ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp vaø caû trong caùc coå ñoâng khaùc cuûa doanh nghieäp. Thöïc teá ñoù ñaõ chöùng minh raèng, chuû tröông cuûa Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta veà coå phaàn hoùa DNNN hoaøn toaøn ñuùng ñaén. Tieán trình coå phaàn hoùa ñaõ taïo ra moät soá löôïng khaù lôùn coâng ty coå phaàn. Ñeán thôøi ñieåm hieän nay ñaõ coù gaàn 1000 coâng ty coå phaàn ñöôïc hình thaønh treân neàn cuûa caùc DNNN coå phaàn hoùa. Nhöõng coâng ty coå phaàn naøy coù tieàm löïc lôùn hôn caùc coâng ty coå phaàn ñöôïc caùc thaønh phaàn kinh teá laäp ra. Phaàn lôùn caùc coâng ty coå phaàn naøy laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. Söï xuaát hieän cuûa caùc coâng ty coå phaàn coù tieàm löïc kinh teá lôùn seõ laøm thay ñoåi aûnh höôûng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa neàn kinh teá. Söï taêng tröôûng nhanh cuûa caùc chöùng khoaùn nieâm yeát taïi trung taâm giao dòch chöùng khoaùn TP.HCM trong gaàn hai naêm qua cho thaáy taùc ñoäng cuûa coå phaàn hoùa DNNN ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn. Vieäc coå phaàn hoùa coù hieäu öùng khaù roõ neùt ñoái vôùi vieäc thaønh laäp môùi DNNN, tình traïng thaønh laäp DNNN traøn lan ñaõ ñöôïc chaám döùt. Trong ba naêm töø 2001 - 2003, caû nöôùc chæ thaønh laäp môùi 59 DNNN, haàu heát taäp trung vaøo lónh vöïc daàu khí, naêng löôïng nguyeân töû, saûn xuaát cô khí hoaëc hoaït ñoäng coâng ích. Trong soá DNNN ñaõ coå phaàn hoùa trong giai ñoaïn naøy thì bình quaân nhaø nöôùc sôû höõu 38% voán ñieàu leä, caùn boä coâng nhaân vieân chöùc cuûa caùc doanh nghieäp naøy mua 51%, coøn 8% laø coå ñoâng beân ngoaøi. Soá DNNN coù coå phaàn chi phoái cuûa nhaø nöôùc chæ chieám 26% toång soá DNNN ñaõ coå phaàn hoùa. Nhieàu DNNN coå phaàn hoùa ñaõ ñoåi môùi ñöôïc coâng ngheä, naâng cao hieäu quaû saûn xuaát, kinh doanh vaø tính caïnh tranh. II. Nhöõng haïn cheá cuûa coå phaàn hoùa DNNN vaø nguyeân nhaân Beân caïnh nhöõng thaønh coâng nhö ñaõ neâu treân, vieäc thöïc hieän chuû tröông coå phaàn hoùa DNNN ôû nöôùc ta cuõng ñaõ boäc loä nhieàu haïn cheá. - Haïn cheá roõ nhaát trong vieäc thöïc hieän chuû tröông coå phaàn hoùa laø tieán boä coå phaàn hoùa coøn chaäm. Nhöõng soá lieäu ñaõ ñöôïc ñeà caäp cho thaáy vieäc thöïc hieän coå phaàn hoùa luoân thaáp hôn chæ tieâu ñeà ra. Theo döï kieán, trong 3 naêm töø 2000 - 2002 seõ tieán haønh coå phaàn hoùa 1.056 DNNN, tuy nhieân ñeán thaùng 12/2002, chuùng ta môùi chæ thöïc hieän coå phaàn hoùa ñöôïc 523 doanh nghieäp, töùc laø chæ baèng gaàn 50% so vôùi döï kieán. Trong naêm 2002 chæ thöïc hieän coå phaàn hoùa ñöôïc 120 doanh nghieäp, trong khi con soá ñeà ra laø 374 doanh nghieäp. Trong ngaønh thöông maïi, naêm 1998 Boä thöông maïi ñaët keá hoaïch coå phaàn hoùa 7 doanh nghieäp, keát quaû chæ coå phaàn hoùa ñöôïc 1 doanh nghieäp. Keá hoaïch naêm 1999 laø coå phaàn hoùa 12 doanh nghieäp, song thöïc teá chæ ñaït ñöôïc 5 doanh nghieäp, naêm 2000 coå phaàn hoùa 8 doanh nghieäp trong khi keá hoaïch coå phaàn hoùa laø 19 doanh nghieäp. Naêm 2001 coå phaàn hoùa ñöôïc 5 doanh nghieäp so vôùi keá hoaïch ñeà ra laø 19. Trong naêm 2002 thaäm chí chæ coù 4 doanh nghieäp coå phaàn hoùa thaønh coâng. - Xeùt veà cô caáu caùc doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa, vieäc coå phaàn hoùa chöa ñöôïc thöïc hieän ñeàu khaép trong taát caû caùc lónh vöïc. Cuï theå laø caùc doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa chuû yeáu laø thuoäc ngaønh coâng nghieäp, thöông maïi vaø xaây döïng, soá löôïng doanh nghieäp coå phaàn trong caùc lónh vöïc khaùc raát ít. Do soá löôïng doanh nghieäp ñöôïc coå phaàn hoùa khoâng cao, hôn nöõa caùc doanh nghieäp naøy chuû yeáu laø doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, treân 90% Coâng ty coå phaàn coù voán Nhaø nöôùc döôùi 10 tyû ñoàng, trong ñoù khoaûng treân 75% coù voán döôùi 5 tyû ñoàng. Maët khaùc Nhaø nöôùc vaãn coøn giöõ laïi moät tyû leä ñaùng keå coå phaàn cuûa mình trong caùc Coâng ty coå phaàn, neân vieäc coå phaàn hoùa nhìn chung chöa coù taùc duïng ñaùng keå ñeán vieäc cô caáu laïi voán cuûa Nhaø nöôùc taïi caùc doanh nghieäp. Veà cô baûn, chæ coù nhöõng DNNN vöøa vaø nhoû ñöôïc coå phaàn hoùa. Caùc DNNN quy moâ lôùn vaø caùc toång Coâng ty haàu nhö chöa ñöôïc ñeà caäp. Chính vì vaäy, caùc Coâng ty coå phaàn hình thaønh treân neân DNNN coå phaàn hoùa chuû yeáu laø Coâng ty coå phaàn quy moâ nhoû. Naêm 1999 2000 2001 2002 2003 Toång soá doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa 370 250 288 242 213 Quy moâ döôùi 10 tyû 327 224 244 181 172 89% 90% 86% 78% 81% Quy moâ treân 10 tyû 43 26 44 55 41 11% 10% 14% 22% 19% Caùc phöông aùn caûi caùch chæ môùi taäp trung vaøo vieäc thu goïn ñaàu moái, khi coå phaàn hoùa nhöõng DNNN maø Nhaø nöôùc khoâng caàn giöõ 100% voán, nhieàu doanh nghieäp 100% voán cuûa Nhaø nöôùc vaãn hoaït ñoäng trong nhöõng ñòa baøn khoâng thaät söï caàn thieát, trong luùc ñoù, nhieàu Toång coâng ty quy moâ coøn nhoû, möùc noäp ngaân saùch thaáp, vai troø môø nhaït. Moät soá doanh nghieäp coå phaàn hoùa môùi chæ taäp trung vaøo tieát kieäm chi phí, giaûm giaù thaønh ñeå taêng lôïi nhuaän, chia coå töùc trong khi chöa chuù troïng ñeán nhöõng vaán ñeà coù aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng laâu daøi cuûa doanh nghieäp laø thöïc hieän ñoåi môùi coâng ngheä ñaàu tö voán xaõ hoäi vaøo phaùt trieån saûn xuaát kinh doanh. Vieäc thöïc hieän chính saùch ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng coù nhöõng baát caäp thöïc teá laø nhieàu doanh nghieäp khoâng ñuû kinh phí ñeå giaûi quyeát chính saùch cho ngöôøi lao ñoäng, khoâng lo vieäc laøm cho hoï. Ngöôïc laïi, ôû moät soá ñôn vò laøm aên coù hieäu quaû, coù phuùc lôïi ñeå giaûi quyeát chính saùch trôï caáp maát vieäc do saép xeáp laïi thì ngöôøi lao ñoäng khoâng muoán nghæ theo cheá ñoä. Chính vì vaäy, tyû leä ngöôøi lao ñoäng ñöôïc giaûi quyeát nghæ theo cheá ñoä sau khi DNNN chuyeån sang Coâng ty coå phaàn vaãn coøn raát thaáp so vôùi soá löôïng caàn phaûi giaûi quyeát. Trong soá doanh nghieäp ñaõ coå phaàn hoùa, ñaëc bieät laø nhöõng doanh nghieäp coù nhöõng lôïi theá veà vò trí ñòa lyù ñaõ xuaát hieän hieän töôïng moät soá keû ñaàu cô ñaõ tìm caùch mua laïi nhöõng coå phaàn maø nhöõng ngöôøi lao ñoäng trong caùc doanh nghieäp ñaõ ñöôïc mua vôùi giaù öu ñaõi. Ngöôøi lao ñoäng do chöa coù yù thöùc ñöôïc yù nghóa cuûa vieäc sôû höõu coå phaàn trong doanh nghieäp, ñoàng thôøi cuõng khoâng naém ñöôïc giaù trò thöïc cuûa coå phaàn maø mình sôû höõu, neân ñaõ baùn coå phaàn laïi cho nhöõng ngöôøi ñaàu cô ñeå höôûng cheânh leäch. Ñieàu naøy khoâng nhöõng gaây thieät haïi cho Nhaø nöôùc, cho baûn thaân nhöõng ngöôøi lao ñoäng, maø coøn aûnh höôûng ñeán moät trong nhöõng muïc ñích quan troïng cuûa coå phaàn hoùa laø taïo ñoäng löïc quaûn lyù cho doanh nghieäp khi ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp thöïc söï laø ngöôøi chuû. Coâng taùc tuyeân truyeàn, vaän ñoäng vaãn coøn bò xem nheï neân chöa taïo ra ñöôïc söï quan taâm, höôûng öùng tích cöïc cuûa xaõ hoäi ñoái vôùi chuû tröông coå phaàn hoùa. Tyû leä baùn coå phaàn ra xaõ hoäi coøn raát thaáp vaø chöa thaønh quy ñònh baét buoäc. Ngöôïc laïi, phaùp luaät coøn khoáng cheá tyû leä toái ña ñöôïc mua coå phaàn. Caùc ñoái töôïng laø caùn boä quaûn lyù chæ ñöôïc mua coå phieáu öu ñaõi ôû möùc bình quaân coå phaàn öu ñaõi trong doanh nghieäp coå phaàn hoùa. Thuû tuïc xaùc ñònh giaù trò cuûa doanh nghieäp noùi chung coøn röôøm raø, thöôøng laø phaûi keùo daøi, ñaëc bieät ñoái vôùi caùc doanh nghieäp thuoäc caùc Boä vaø Toång Coâng ty 91. Vôùi tö caùch laø hình thöùc chuyeån ñoåi sôû höõu DNNN chuû yeáu, vieäc coå phaàn hoùa chaäm ñaõ aûnh höôûng ñaùng keå ñeán quaù trình saép xeáp laïi DNNN ôû nöôùc ta. Tieán ñoä coå phaàn hoùa chaäm so vôùi keá hoaïch ñaët ra. B. NHÖÕNG QUAN ÑIEÅM ÑÒNH HÖÔÙNG COÅ PHAÀN HOÙA DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC TRONG THÔØI GIAN TÔÙI: 1. Phaûi ñaûm baûo tính chính xaùc trong vieäc xaùc ñònh giaù trò coøn laïi cuûa caùc DNNN Cho ñeán nay, vieäc xaùc ñònh chính xaùc giaù trò coøn laïi cuûa caùc DNNN trong quaù trình coå phaàn hoùa vaãn heát söùc phöùc taïp vaø khoù khaên khoâng chæ ñoái vôùi caùc doanh nghieäp trong nöôùc maø ngay caû vôùi caùc nöôùc phaùt trieån. Nhieàu tröôøng hôïp ñaõ chöùng minh raèng, vì khoâng xaùc ñònh chính xaùc nhöõng yeáu toá caáu thaønh giaù trò cuûa doanh nghieäp, ñaëc bieät thöôøng boû qua yeáu toá quan troïng laø giaù trò quyeàn söû duïng ñaát neân Nhaø nöôùc ñaõ phaùt haønh coå phieáu laàn ñaàu vôùi giaù khoâng hôïp lyù hoaëc xaùc ñònh giaù trò quaù cao laøm maát tính haáp daãn cuûa doanh nghieäp hoaëc xaùc ñònh quaù thaáp daãn ñeán Nhaø nöôùc phaûi thua thieät. Do vaäy giaù trò coøn laïi cuûa doanh nghieäp phaûi ñöôïc xaùc ñònh chính xaùc baèng caùc phöông phaùp khoa hoïc vaø phaûi phuø hôïp vôùi tình hình thöïc teá, gaén vôùi quy luaät cuûa kinh teá thò tröôøng thoâng qua hình thöùc ñaáu thaàu theo loâ treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Hieän nay caùc kyõ thuaät ñònh giaù taøi saûn vaãn coøn laïc haäu, chöa phuø hôïp vôùi söï ña daïng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp. Beân caïnh ñoù, cô cheá ñònh giaù vaãn coøn nhieàu baát caäp, mang nhieàu caûm tình, chuû yeáu chæ söû duïng phöông phaùp kieåm keâ vaø töø ñoù tính giaù trò taøi saûn roøng baèng coâng thöùc: Toång taøi saûn = (nôï phaûi thu + voán) – (nôï phaûi traû + quyõ khen thöôûng, phuùc lôïi) Thöïc teá, giaù coøn laïi cuûa doanh nghieäp khoâng chæ phuï thuoäc vaøo taøi saûn coá ñònh cuûa doanh nghieäp ñoù, maø coøn phuï thuoäc vaøo moät soá yeáu toá voâ hình khaùc nhö: vò trí, uy tín, thöông hieäu, doanh thu... 2. Ñaûm baûo khoâng laøm thaát thoaùt taøi saûn, gaây aûnh höôûng xaáu ñeán keát quaû kinh doanh vaø laøm giaûm thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng Ñònh höôùng naøy coù vai troø ñaëc bieät quan troïng ñoái vôùi DNNN khi tieán haønh coå phaàn hoùa, bôûi trong DNNN moïi taøi saûn ñeàu thuoäc sôû höõu toaøn daân, tröø quyõ phuùc lôïi laø khoaûn thu nhaäp khoâng chia maø ñöôïc ñeå laïi daønh cho ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp. Trong thöïc teá, voán töï coù cuûa DNNN taïo ra töø 2 nguoàn: moät phaàn töø lôïi nhuaän thu ñöôïc cuûa doanh nghieäp vaø moät phaàn ñaõ trích khaáu hao cô baûn taøi saûn coá ñònh cuûa doanh nghieäp ñöôïc Nhaø nöôùc cho pheùp giöõ laïi ñeå thöïc hieän taùi saûn xuaát môû roäng. Do ñoù, soá voán naøy thuoäc veà Nhaø nöôùc vaø noù trôû thaønh voán coå phaàn khi DNNN chuyeån sang hình thaùi Coâng ty coå phaàn. 3. Xaùc laäp cô cheá phaùp lyù haáp daãn ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng Thöïc teá cho thaáy, ngöôøi lao ñoäng laø moät trong nhöõng nhaân toá quyeát ñònh söï thaønh coâng cuûa quaù trình coå phaàn hoùa DNNN ôû nöôùc ta. Do ñoù, caàn coù moät cô cheá ñuû söùc haáp daãn ñoái vôùi ngöôøi lao ñoäng ñeå hoï khoâng coù söï lo ngaïi veà vieäc laøm, thu nhaäp, quyeàn lôïi cuûa hoï. Theo Nghò ñònh soá 44/1998/NÑ-CP ngaøy 29/6/1998 cuûa Thuû töôùng Chính phuû, taïi caùc ñieàu 13, 14 quy ñònh roõ quyeàn lôïi cuûa ngöôøi lao ñoäng nhö: cöù moãi naêm laøm vieäc, ngöôøi lao ñoäng ñöôïc quyeàn mua 10 coå phaàn thaáp hôn 30% meänh giaù, ngoaøi ra coøn ñöôïc chia quyõ phuùc lôïi ñeå mua coå phaàn. Ngöôøi lao ñoäng khoâng coù saün tieàn thì ñöôïc mua khoáng (ñöôïc taøi trôï vôùi aân haïn 3 naêm) soá coå phaàn giaù thaáp theo tieâu chuaån, ñöôïc höôûng coå töùc, vaø traû nôï trong voøng 10 naêm keå töø naêm thöù 4 trôû ñi vôùi laõi suaát = 0... 4. Ñaûm baûo söï thoáng nhaát trong chæ ñaïo vaø thöïc hieän coå phaàn hoùa Quaù trình coå phaàn hoùa phaûi ñöôïc thöïc hieän theo söï chæ ñaïo chung, thoáng nhaát, traùnh tình traïng khoâng coâng baèng giöõa caùc DNNN cuõng nhö gaây ra caùc toån thaát laõng phí cho Nhaø nöôùc vaø doanh nghieäp. Quaù trình coå phaàn hoùa trong thôøi gian qua cho thaáy, boä maùy chæ ñaïo coâng taùc coå phaàn hoùa hieän nay chöa ñuû maïnh, nhieàu caùn boä coøn thieáu hieåu bieát veà neàn kinh teá thò tröôøng noùi chung vaø coå phaàn hoùa noùi rieâng. Trong quaù trình thöïc hieän, caùc boä, ngaønh vaø ñòa phöông cuõng chöa quan taâm ñuùng möùc ñeán coâng taùc coå phaàn hoùa, chöa coù chöông trình, keá hoaïch cuï theå ñeå trieån khai thöïc hieän neân gaây aûnh höôûng khoâng nhoû ñeán tieán trình coå phaàn hoùa. 5. Xaùc ñònh ñoái töôïng coå phaàn hoùa vaø hình thöùc coå phaàn hoùa: Vieäc xaùc ñònh ñoái töôïng coå phaàn hoùa vaø hình thöùc coå phaàn hoùa phaûi ñaûm baûo thöïc hieän muïc tieâu coå phaàn hoùa maø khoâng laøm aûnh höôûng ñeán chieán löôïc phaùt trieån chung cuûa ñaát nuôùc cuõng nhö doanh nghieäp. Vaán ñeà ñaët ra laø löïa choïn doanh nghieäp naøo, toaøn boä hay chæ moät hoaëc moät vaøi boä phaän cuûa doanh nghieäp ñeå coå phaàn hoùa? Löïa choïn hình thöùc coå phaán hoùa nhö theá naøo cho phuø hôïp vôùi muïc tieâu ñaët ra? Khi löïa choïn DNNN vaø hình thöùc coå phaàn hoùa phaûi tính ñeán moät soá caùc yeáu toá: - Thöù nhaát: Phaûi tính ñeán khaû naêng thöïc thi cuûa phöông aùn coå phaàn hoùa ñeå traùnh nhöõng toån phí khoâng ñaùng coù. Töùc laø xem xeùt khaû naêng tham gia cuûa caùc caù nhaân vaø toå chöùc vaøo Coâng ty coå phaàn. - Thöù hai: Tình hình saûn xuaát - kinh doanh cuûa DNNN sau khi coå phaàn hoùa coù khaû naêng tieán trieån hôn hay khoâng. - Thöù ba: Trong tröôønghôïp taùch boä phaän DNNN ñeå coå phaàn hoùa caàn xem xeït ñeán chieán löôïc phaùt trieån kinh teá chung cuûa ñaát nöôùc, cuûa doanh nghieäp veà caùc maët: quy moâ, toå chöùc, thò tröôøng, saûn phaåm vaø moái quan heä giöõa caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa vôùi caùc chieán löôïc phaùt trieån ñoù. 6. Laønh maïnh hoùa tình hình taøi chính cuûa DNNN tröôùc khi tieán haønh coå phaàn hoùa Hieän nay, theo öôùc tính, haøng naêm, nôï phaûi traû trong caùc DNNN chieám khoaûng 45% nôï phaûi thu khoaûng 352 so vôùi toång doanh thu cuûa khoái doanh nghieäp naøy. Song vieäc xöû lyù nôï trong thöïc teá vaãn laø vaán ñeà nhöùc nhoái do nhöõng quy ñònh veà traùch nhieäm chöa thaät cuï theå. Trong khi ñoù ñoái vôùi caùc nhaø ñaàu tö thì tình hình taøi chính cuûa DNNN tieán haønh coå phaàn hoùa luoân laø vaán ñeà quan taâm haøng ñaàu tröôùc khi hoï quyeát ñònh mua coå phaàn cuûa doanh nghieäp ñoù. Do vaäy, ñeå thöïc hieän coå phaàn hoùa DNNN ñaït keát quaû cao, tröôùc khi coå phaàn hoùa phaûi xöû lyù döùt ñieåm nhöõng vöôùng maéc taøi chính coøn toàn ñoïng trong doanh nghieäp. CHÖÔNG III CAÙC GIAÛI PHAÙP CHUÛ YEÁU NHAÈM ÑAÅY NHANH TIEÁN TRÌNH COÅ PHAÀN HOÙA DOANH NGHIEÄP NHAØ NÖÔÙC 1. Hoaøn thieän boä maùy vaø toå chöùc chæ ñaïo Hoaøn thieän boä maùy vaø toå chöùc chæ ñaïo, ñoàng thôøi taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc cho moïi ngöôøi daân, nhaát laø ngöôøi lao ñoäng trong caùc DNNN thuoäc dieän chuyeån ñoåi sôû höõu veà yù nghóa, muïc ñích, söï caàn thieát cuûa coå phaàn hoùa ñeå hoï quaùn trieät saâu saéc chuû tröông, chính saùch vaø giaûi phaùp ñoåi môùi DNNN. Trong thôøi gian tôùi khoâng ngöøng chaán chænh vaø hoaøn thieän toå chöùc boä maùy Ban ñoåi môùi quaûn lyù doanh nghieäp töø trung öông ñeán caùc boä, ngaønh tænh, thaønh phoá. Naâng cao traùch nhieäm cuûa boä, ngaønh vaø ñòa phöông trong coâng taùc saép xeáp vaø tieán haønh coå phaàn hoùa DNNN trong thôøi gian tôùi, coù chöông trình keá hoaïch cuï theå vaø phaûi taäp trung chæ ñaïo quyeát lieät nhaèm ñaûm baûo thöïc hieän theo ñuùng keá hoaïch ñeà ra. Song song vôùi vieäc kieän toaøn vaø toå chöùc chæ ñaïo, caàn taêng cöôøng, ñaåy maïnh coâng taùc tuyeân truyeàn, giaùo duïc phoå bieán ñeán töøng ngöôøi daân vaø caùn boä, coâng nhaân vieân ôû caùc DNNN nhaèm cho moïi ngöôøi hieåu roõ muïc tieâu, yù nghóa, yeâu caàu cuûa vieäc saép xeáp laïi DNNN noùi chung vaø coå phaàn hoùa noùi rieâng. Coù nhieàu bieän phaùp taêng cöôøng coâng taùc tuyeân truyeàn phoå bieán nhö : - Tröôùc heát caàn phaùt huy vai troø cuûa caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng nhö: ñaøi phaùt thanh, truyeàn hình, baùo, taïp chí... - Beân caïnh ñoù môû roäng caùc hình thöùc tuyeân truyeàn khaùc nhö: toå chöùc hoäi thaûo khoa hoïc giöõa caùc nhaø kinh teá vôùi caùc nhaø quaûn lyù... phaùt huy vai troø cuûa caùc toå chöùc quaàn chuùng. Khi thöïc hieän coâng taùc phoå bieán tuyeân truyeàn chuû tröông coå phaàn hoùa caàn chuù yù tôùi moät soá vaán ñeà cô baûn sau : - Xaùc ñònh nhöõng noäi dung thieát thöïc cuûa coâng taùc coå phaàn hoùa DNNN. - Thöïc hieän ña daïng hoùa caùc hình thöùc tuyeân truyeàn, xaõ hoäi hoùa coâng taùc tuyeân truyeàn. - Coâng taùc phoå bieán, tuyeân truyeàn veà chuû tröông coå phaàn hoùa caàn ñöôïc thöïc hieän moät caùch thöôøng xuyeân trong suoát quaù trình coå phaàn hoùa. 2. AÙp duïng ñoàng boä caùc giaûi phaùp veà taøi chính, tín duïng, tích cöïc giaûi quyeát caùc khoaûn nôï cuûa DNNN tröôùc khi thöïc hieän coå phaàn hoùa Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi thu: neáu laø caùc khoaûn nôï khoù ñoøi do nguyeân nhaân chuû quan cuûa doanh nghieäp ñaõ ñöôïc quy traùch nhieäm caù nhaân hoaëc taäp theå thì phaûi cöông quyeát xöû lyù boài thöôøng vaät chaát. Neáu khoaûn nôï khoù ñoøi do nguyeân nhaân khaùch quan maø coù ñuû chöùng cöù xaùc ñònh laø khoâng ñoøi ñöôïc nhö: con nôï boû troán, giaûi theå hoaëc phaù saûn... thì doanh nghieäp ñöôïc söû duïng quyõ döï phoøng buø ñaép theâm, haïch toaùn vaøo keát quaû kinh doanh (neáu coù laõi) hoaëc giaûm giaù trò doanh nghieäp tröôùc khi thöïc hieän coå phaàn hoùa. Ñoái vôùi caùc khoaûn nôï phaûi traû: do baát kyø nguyeân nhaân naøo, neáu laø khoaûn nôï ngaân saùch thì coi nhö voán Nhaø nöôùc taïi doanh nghieäp ñöôïc theå hieän chuyeån ñoåi sôû höõu theo cheá ñoä hieän haønh. Neáu laø vay Ngaân haøng thì phaûi duøng tieàn thu ñöôïc do chuyeån sôû höõu ñeå traû nôï Ngaân haøng. - Taêng cöôøng quaûn lyù vaø söû duïng hieäu quaû quyõ hoã trôï saép xeáp vaø coå phaàn hoùa DNNN. - Thò tröôøng hoùa caùc khoaûn nôï. 3. Hoaøn thieän vieäc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp khi tieán haønh coå phaàn hoùa * Nguyeân taéc xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp Trong toaøn boä giaù trò cuûa DNNN thì moät phaàn khoâng nhoû laø giaù trò taøi saûn thuoäc sôû höõu nhaø nöôùc, ñöôïc nhaø nöôùc ñaàu tö. Hieän nay vieäc xaùc ñònh giaù trò thöïc teá cuûa DNNN chuû yeáu ñöôïc thöïc hieän theo nguyeân taéc : giaù trò thöïc teá cuûa doanh nghieäp laø giaù trò toaøn boä taøi saûn hieän coù cuûa doanh nghieäp taïi thôøi ñieåm coå phaàn hoùa maø ngöôøi mua, ngöôøi baùn coå phaàn ñeàu chaáp nhaän ñöôïc. Nguyeân taéc naøy phuø hôïp vôùi nguyeân taéc thò tröôøng. * Hoaøn thieän phöông phaùp xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp Hieän nay, vieäc xaùc ñònh giaù trò DNNN ñeå tieán haønh coå phaàn hoùa coøn mang tính chuû quan cuûa hoäi ñoàng xaùc ñònh giaù trò doanh nghieäp, neân keát quaû thieáu chính xaùc, chöa phaûn aùnh ñuùng giaù trò thöïc cuûa doanh nghieäp. Neáu laøm ñuùng thì giaù trò taøi saûn nhaø nöôùc goàm taøi saûn höõu hình vaø voâ hình chæ thay ñoåi veà hình thöùc quaûn lyù maø khoâng laøm maát ñi giaù trò thöïc teá. * Tính giaù trò söû duïng ñaát ñeå coå phaàn hoùa DNNN Hieän nay, giaù veà söû duïng ñaát haàu nhö vaãn chöa ñöôïc tính vaøo giaù trò doanh nghieäp vaø DNNN coå phaàn hoùa tieáp tuïc ñöôïc söû duïng. Neáu tính ñuû yeáu toá ñaát seõ keùo theo giaù trò doanh nghieäp leân raát cao, khoù baùn ñöôïc coå phieáu. Do vaäy, caùch toát nhaát laø doanh nghieäp thueâ ñaát cuûa nhaø nöôùc vaø khaáu hao traû daàn. 4. Ñieàu chænh caùc chính saùch öu ñaõi ñeå khuyeán khích DNNN thöïc hieän coå phaàn hoùa, taïo saân chôi bình ñaúng giöõa caùc loaïi hình doanh nghieäp, ñaëc bieät giöõa loaïi hình DNNN vaø coâng ty coå phaàn Theo keát quaû ñieàu tra dö luaän xaõ hoäi veà vieäc tieán haønh coå phaàn hoùa DNNN thì 81% caùn boä quaûn lyù, 51% coâng nhaân, 64% caùn boä laøm coâng taùc Ñaûng cho raèng: caàn ñaûm baûo söï bình ñaúng giöõa DNNN vaø caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa cuõng nhö vôùi caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Maëc duø coù raát nhieàu coá gaéng nhöng moâi tröôøng kinh doanh hieän nay vaãn chöa taïo ñöôïc söï bình ñaúng giöõa caùc doanh nghieäp thuoäc caùc thaønh phaàn kinh teá, neân caùc DNNN sau khi coå phaàn hoùa vaãn bò thieät thoøi hôn so vôùi khi coøn laø doanh nghieäp nhaø nöôùc. Vì vaäy, nhaø nöôùc caàn coù caùc chính saùch öu ñaõi cho caùc DNNN coå phaàn hoùa, nhaát laø chính saùch mieãn giaûm thueá thôøi gian ñaàu. ---------------------------------