Lời mở đầu
Công cuộc xây dựng xã hội mới phải được tiến hành toàn diện trên các mặt: quan hệ sản xuất, lực lượng sản xuất, nền văn hoá và những con người của xã hội. Công nghiệp hóa chính là con đường và bước đi tất yếu để tạo ra cơ sở vật chất, kĩ thuật cho nền sản xuất lớn hiện đại.
Xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho nền sản xuất lớn hiện đại là một quy luật chung, phổ biến đối với tất cả các nước. Tuy nhiên, tuỳ từng nước khác nhau, do điểm xuất phát tiến lên không giống nhau cách thức tiến hành xây dựng cơ sở vật chất, kĩ thuật cho nền sản xuất lớn hiện đại sẽ không giống nhau.
Nước ta tiến lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế phổ biến là sản xuất nhỏ, lao động thủ công là phổ biến. Cái thiếu thốn nhất của chúng ta là một nền đại công nghiệp. Chính vì vậy chúng ta phải tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Trong thời đại ngày nay, công nghiệp hoá phải gắn với hiện đại hoá. Công nghiệp hoá ở nước ta là nhằm xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội. Đó là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta.
Từ năm 1996, đất nước ta đã chuyển sang giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phấn đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta chỉ thực sự thành công chừng nào thự hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.
Từ những lý do trên em quyết định chọn đề tài "Cơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ"
17 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2688 | Lượt tải: 2
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
C«ng cuéc x©y dùng x· héi míi ph¶i ®îc tiÕn hµnh toµn diÖn trªn c¸c mÆt: quan hÖ s¶n xuÊt, lùc lîng s¶n xuÊt, nÒn v¨n ho¸ vµ nh÷ng con ngêi cña x· héi. C«ng nghiÖp hãa chÝnh lµ con ®êng vµ bíc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i.
X©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i lµ mét quy luËt chung, phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ c¸c níc. Tuy nhiªn, tuú tõng níc kh¸c nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕn lªn kh«ng gièng nhau c¸ch thøc tiÕn hµnh x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i sÏ kh«ng gièng nhau.
Níc ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn kinh tÕ phæ biÕn lµ s¶n xuÊt nhá, lao ®éng thñ c«ng lµ phæ biÕn. C¸i thiÕu thèn nhÊt cña chóng ta lµ mét nÒn ®¹i c«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy chóng ta ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n víi hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta lµ nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi. §ã lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë níc ta.
Tõ n¨m 1996, ®Êt níc ta ®· chuyÓn sang giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. Sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë níc ta chØ thùc sù thµnh c«ng chõng nµo thù hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Tõ nh÷ng lý do trªn em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "C¬ së lý luËn triÕt häc cña ®êng lèi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é"
V× thêi gian hoµn thµnh cã h¹n còng nh vèn hiÓu biÕt cßn n«ng c¹n vµ Ýt ái cña m×nh, bµi tiÓu luËn cña em khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ khuyÕt ®iÓm cßn ph¶i söa ®æi vµ bæ sung. V× vËy em rÊt mong vµ tr©n träng mäi ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy ®Ó tõ ®ã em cã thÓ cñng cè ®îc vèn hiÓu biÕt cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy.
I. Néi dung vµ môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi kú qu¸ ®é.
1. Néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi
a) Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
C«ng nghiÖp ho¸ ®îc ®Þnh nghÜa vµ cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau song nã thêng ®îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh g¾n liÒn víi viÖc x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang bÞ kü thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ nh»m thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kinh tÕ x· héi, khai th¸c tèi u c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, ®¶m b¶o nhÞp ®é t¨ng trëng nhanh vµ æn ®Þnh.
ë thÕ kû XVII, XVIII khi c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®îc tiÕn hµnh ë T©y ¢u, c«ng nghiÖp ho¸ ®îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc. Nh÷ng kh¸i niÖm kinh tÕ nãi chung vµ kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸ nãi riªng mang tÝnh lÞch sö, tøc lµ lu«n cã sù thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, cña khoa häc c«ng nghÖ. Do ®ã, viÖc nhËn thøc ®óng ®¾n kh¸i niÖm nµy trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi cã ý nghÜa to lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn.
KÕ thõa vµ chän läc nh÷ng tri thøc v¨n minh cña nh©n lo¹i, rót nh÷ng kinh nghiÖm trong lÞch sö tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ tõ thùc tiÔn c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi kú ®æi míi, Héi nghÞ ban chÊp hµnh Trung ¬ng lÇn thø 7 kho¸ VI vµ ®¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ - x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao.
Song dï muèn hay kh«ng c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta hiÖn nay tríc m¾t nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng. Song cã lÏ sÏ lµ thiÕu sãt nÕu chóng ta kh«ng quan t©m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi. Thùc tiÔn níc ta vµ kinh nghiÖm cña mét sè níc ®ang ph¸t triÓn cho thÊy ngay tõ bíc ®Çu tiªn cña viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc vµ ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn nhÊt thiÕt ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé gi÷a kinh tÕ x· héi, cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i x©y dùng nh÷ng mÆt thuéc h¹ tÇng cña ®êi sèng x· héi, t¨ng trëng kinh tÕ ph¶i g¾n víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, ph¸t triÓn v¨n ho¸ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tÊt yÕu nh»m t¹o nªn nh÷ng chuyÓn biÕn c¨n b¶n vÒ kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc trªn c¬ së khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ trong níc, më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh víi tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i.
Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸ trªn ®©y ®îc §¶ng ta x¸c ®Þnh réng h¬n nh÷ng quan niÖm tríc ®ã, bao hµm c¶ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¶ vÒ dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸ theo t tëng míi lµ kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi tr×nh ®é c¸c lùc lîng s¶n xuÊt ®¬n thuÇn, kü thuËt ®¬n thuÇn ®Ó chuyÓn lao ®éng thñ c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ nh quan niÖm tríc ®©y.
Khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ nh©n tè then chèt cña hiÖn ®¹i ho¸. HiÖn ®¹i ho¸ cã néi dung lín vµ phong phó, bao gåm c¸c mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸. HiÖn ®¹i ho¸ thêng ®îc ®Þnh nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh mµ nhê ®ã c¸c níc ®ang ph¸t triÓn t×m c¸ch ®¹t ®îc sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÕn hµnh c¶i c¸ch chÝnh trÞ vµ cñng cè c¬ cÊu x· héi nh»m tiÕn tíi mét hÖ thèng kinh tÕ, x· héi vµ chÝnh trÞ gièng hÖ thèng cña nh÷ng níc ph¸t triÓn. HiÖn ®¹i ho¸ cìng bøc dËp khu«n sÏ lµm b¹i ho¹i cho quèc gia v× nã ®èi nghÞch víi b¶n s¾c d©n téc, thï ®Þch víi d©n chñ.
b. Ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi trªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa tríc hÕt lµ qu¸ tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö dông m¸y mãc, tøc lµ ph¶i c¬ khÝ ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ bíc chuyÓn ®æi c¨n b¶n tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp.
§i liÒn víi c¬ khÝ ho¸ lµ ®iÖn khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ s¶n xuÊt tõng bíc vµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i x©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, trong ®ã then chèt lµ ngµnh chÕ t¹o t liÖu s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh chÕ t¹o t liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó c¶i t¹o, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n, ph¸t triÓn khu vùc n«ng - l©m ng nghiÖp.
§ång thêi, môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cßn lµ sö dông kü thuËt, c«ng ngµy cµng tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i nh»m ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã chØ cã thÓ ®îc thùc hiÖn trªn c¬ së mét nÒn khoa häc, c«ng nghÖ ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh.
Khi mµ nÒn khoa häc cña thÕ giíi ®ang cã sù ph¸t triÓn nh vò b·o, khoa häc ®ang trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp, khi mµ c«ng nghÖ ®ang trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh chÊt lîng s¶n phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt … tøc lµ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, kinh doanh th× khoa häc c«ng nghÖ ph¶i lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. T¹i Héi nghÞ lÇn thø hai ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VIII, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh râ: "C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ" [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VIII. NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1997.tr59], "Khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¶i trë thµnh nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸" [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh Trung ¬ng kho¸ VIII. NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 1997. tr 48]
Ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay cÇn chó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau:
Thø nhÊt, ph¶i x¸c ®Þnh ®îc nh÷ng ph¬ng híng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ. Khoa häc - c«ng nghÖ lµ lÜnh vùc hÕt søc réng lín, trong khi ®ã ®éi ngò c¸n bé khoa häc níc ta cßn nhá bÐ, chÊt lîng thÊp, kh¶ n¨ng cña níc ta vÒ vèn liÕng, ph¬ng tiÖn nghiªn cøu cßn rÊt h¹n hÑp. Do ®ã chóng ta kh«ng thÓ cïng mét lóc ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ mµ ph¶i lùa chän nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t. ViÖc lùa chän ®óng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn vµ ngîc l¹i, viÖc lùa chän sai th× kh«ng nh÷ng ¶nh hëng xÊu tíi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ mµ cßn ¶nh hëng kh«ng tèt ®Õn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Ph¬ng híng chung cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ë níc ta lµ: ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, tranh thñ øng dông ngµy cµng nhiÒu h¬n, ë møc cao h¬n vµ phæ biÕn nhiÒu h¬n nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, tõng bíc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc.
Ngµy nay, xu híng vËn ®éng chung cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµ kh«ng ngõng thay thÕ dÇn c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt, c¸c quy tr×nh, hÖ thèng c«ng nghÖ cha hoµn thiÖn b»ng nh÷ng thiÕt bÞ, nh÷ng hÖ thèng c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ s¹ch, mang nhiÒu hµm lîng tri thøc: ®iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng con ®êng ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. Nh vËy, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt theo híng hiÖn ®¹i, vµ ®ã lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së cña hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, v× lùc lîng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt.
Thø hai, ph¶i t¹o dùng ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ph¬ng híng ®óng cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ lµ cÇn thiÕt nhng cha ®ñ, mµ khoa häc c«ng nghÖ chØ ph¸t triÓn khi ®îc ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cÇn thiÕt. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã lµ: ®éi ngò c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ cã sè lîng ®ñ lín, chÊt lîng cao, ®Çu t ë møc cÇn thiÕt, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi phï hîp, con ngêi víi tri thøc nghÒ nghiÖp, kü n¨ng, kü x¶o vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt lµ mét yÕu tè cùc kú quan träng cña lùc lîng s¶n xuÊt. Khoa häc vµ c«ng nghÖ còng cã vai trß to lín, quyÕt ®Þnh trong viÖc biÕn ®æi yÕu tè con ngêi trong lùc lîng s¶n xuÊt theo chiÒu híng hiÖn ®¹i. Khoa häc c«ng nghÖ ®· trang bÞ cho con ngêi th«ng qua gi¸o dôc ®µo t¹o nh÷ng tri thøc lý luËn vµ kinh nghiÖm cÇn thiÕt ®Ó hä cã thÓ nhanh chãng vËn hµnh tèt vµ thÝch nghi víi c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, còng nh cã ®ñ n¨ng lùc gi¶i quyÕt nh÷ng t×nh huèng phøc t¹p, cã vÊn ®Ò trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng.
Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ngêi lao ®éng lùc lîng s¶n xuÊt thø nhÊt - kh«ng nh÷ng ph¶i ®îc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ khoa häc - c«ng nghÖ mµ cßn ph¶i ®îc trang bÞ c¶ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt tiªn tiÕn. Hä võa lµ kÕt qu¶ sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, võa lµ ngêi t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ã.
c. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo híng hiÖn ®¹i ho¸, hîp lý vµ hiÖu qu¶ cao
Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ cÊu t¹o hay cÊu tróc cña nÒn kinh tÕ bao gåm c¸c ngµnh kinh tÕ c¸c vïng kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ… vµ mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a chóng. Trong c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ, c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ lµ quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh c¸c h×nh thøc c¬ cÊu kinh tÕ kh¸c. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý lµ ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ t¨ng trëng, ph¸t triÓn. V× vËy, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖn ®¹i.
C¬ cÊu kinh tÕ kh«ng ngõng biÕn ®æi, vËn ®éng do sù vËn ®éng, biÕn ®æi cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ cña quan hÖ s¶n xuÊt. Xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®îc coi lµ hîp lý, tiÕn bé lµ tû träng khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, ®Æc biÖt lµ tû träng khu vùc dÞch vô t¨ng; tû träng khu vùc n«ng, l©m, ng nghiÖp vµ khai kho¸ng ngµy cµng gi¶m trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm x· héi.
C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trong mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i ®ßi hái c«ng - n«ng nghiÖp - dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh mÏ, hîp lý vµ ®ång bé. M¹ng líi dÞch vô víi t c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn nã cã thÓ phôc vô tèt cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp.
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cÇn thiÕt lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña mçi níc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸. VÊn ®Ò quan träng lµ t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®îc coi lµ hîp lý khi nã ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau ®©y:
- N«ng nghiÖp ph¶i gi¶m dÇn vÒ tû träng; c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô ph¶i t¨ng dÇn vÒ tØ träng.
- Tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng tiÕn bé, phï hîp víi xu híng cña sù tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ ®ang diÔn ra nh vò b·o trªn thÕ giíi.
-Cho phÐp khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc, cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph¬ng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
- Thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ theo xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, do vËy c¬ cÊu kinh tÕ ®îc t¹o dùng ph¶i lµ c¬ cÊu më.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë níc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ®îc thùc hiÖn theo ph¬ng ch©m; kÕt hîp c«ng nghÖ víi nhiÒu tr×nh ®é, tranh thñ c«ng nghÖ mòi nhän tiªn tiÕn võa tËn dông ®îc nguån lao ®éng dåi dµo, cho phÐp rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu, võa phï hîp víi nguån vèn cã h¹n ë trong níc; lÊy quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu; cã tÝnh ®Õn quy m« lín nh÷ng ph¶i hîp lý vµ cã ®iÒu kiÖn, gi÷ ®îc tèc ®é t¨ng trëng hîp lý, t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë níc ta trong nh÷ng n¨m tríc m¾t cÇn thùc hiÖn theo ®Þnh híng chung sau ®©y: chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t dùa trªn c¬ së ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh vµ c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc, t¨ng søc c¹nh tranh, g¾n víi nhu cÇu thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, nhu cÇu ®êi sèng nh©n d©n vµ quèc phßng, an ninh. T¹o thªm søc mua cña thÞ trêng trong níc vµ më réng thÞ trêng ngoµi níc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu.
d) ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
C«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta nh»m môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Do ®ã c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, mµ cßn lµ qu¸ tr×nh thiÕt lËp, cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt thèng nhÊt vµ t¸c ®éng lÉn nhau trong mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi: chÝnh sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng ®ã ®· h×nh thµnh nªn quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Quy luËt nµy v¹ch râ tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt còng nh sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn x· héi.
BÊt cø sù thay ®æi nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt, nhÊt lµ quan hÖ së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, còng ®Òu lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn m¹nh lùc lîng s¶n xuÊt, kh¬i dËy vµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng kinh tÕ, mäi nguån lùc ®Ó thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt mµ quan hÖ s¶n xuÊt sÏ tõng bíc ®îc c¶i biÕn cho phï hîp.
Tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i x¸c lËp chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. ChÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt sÏ chiÕm u thÕ tuyÖt ®èi khi c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi ®îc x©y dùng xong vÒ c¨n b¶n. §Ó ®¹t tíi tr×nh ®é ®ã ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi l©u dµi, trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt ®îc c¶i biÕn dÇn tõ thÊp ®Õn cao theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt.
2. Néi dung cô thÓ cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong nh÷ng n¨m tríc m¾t.
a) §Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
T¨ng cêng chØ ®¹o vµ huy ®éng c¸c nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng, l©m, ng nghiÖp gÇn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña n«ng, l©m, ng nghiÖp, b¶o ®¶m v÷ng ch¾c yªu cÇu an toµn l¬ng thùc cho x· héi, t¹o nguån nguyªn liÖu cã khèi lîng lín chÊt lîng cao, ®ñ tiªu chuÈn ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn, t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ngêi lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ vµ khèi lîng hµng xuÊt khÈu.
TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®a c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng nghiÖp lªn mét tr×nh ®é míi b»ng øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc; ®Èy m¹nh thuû lîi ho¸, c¬ giíi ho¸, ®iÖn khÝ ho¸; quy ho¹ch sö dông ®Êt hîp lý, ®æi míi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸. §Çu t nhiÒu h¬n cho ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi ë n«ng th«n. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÞch vô, c¸c ngµnh nghÒ ®a d¹ng, chó träng c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¬ khÝ phôc vô n«ng nghiÖp, c¸c lµng nghÒ, chuyÓn mét bé phËn quan träng lao ®éng n«ng nghiÖp sang khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, t¹o nhiÒu viÖc lµm míi; n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ d©n c ë n«ng th«n.
b) Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp
C«ng nghiÖp võa ph¸t triÓn c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng võa di nhanh vµo mét sè ngµnh, lÜnh vùc cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao. Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, thuû s¶n, may mÆc, da - giÇy; mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp phÇn mÒm… X©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng quan träng s¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt cÇn thiÕt ®Ó trang bÞ cho c¸c ngµnh kinh tÕ vµ quèc phßng. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn dÇu khÝ, kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng. Chó träng ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; x©y dùng mét sè tËp ®oµn doanh nghiÖp lín ®i ®Çu trong c¹nh tranh vµ hiÖn ®¹i ho¸.
c) X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng
Trong c¬ chÕ thÞ trêng, kÕt cÊu h¹ tÇng cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng cña d©n c. Tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi, kÕt cÊu ë h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ níc ta hÕt søc thÊp kÐm, kh«ng ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh vµ cña ®êi sèng d©n c. Do vËy, trong nh÷ng n¨m tríc mÆt, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ ®îc coi lµ mét néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Do kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i tËp trung vµo c¶i t¹o, më réng vµ n©ng cÊp. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng xuèng cÊp cña hÖ thèng giao th«ng hiÖn cã b»ng c¸ch kh«i phôc n©ng cÊp vµ më réng nh÷ng tuyÕn giao th«ng träng yÕu. Më thªm c¶ng s«ng, c¶ng biÕn, s©n bay. TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng th«ng tin liªn l¹c quèc gia, më réng m¹ng líi ®iÖn ®¸p øng nhu cÇu vµ cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh. C¶i thiÖn viÖc cÊp tho¸t níc ë ®« thÞ, thªm nguån níc s¹ch cho n«ng th«n.
d) Ph¸t triÓn nhanh du lÞch, c¸c ngµnh du lÞch
Ph¸t triÓn m¹nh vµ n©ng cao chÊt lîng c¸c ngµnh dÞch vô, th¬ng m¹i, kÓ c¶ th¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c lo¹i h×nh vËn t¶i, bu chÝnh - viÔn th«ng, du lÞch, tµi chÝnh, ng©n hµng, kiÓm to¸n, b¶o hiÓm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, t vÊn ph¸p lý, th«ng tin thÞ trêng… sím phæ cËp sö dông tin häc vµ m¹ng th«ng tin quèc tÕ trong nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Ph¸t triÓn dÞch vô trùc tiÕp gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng cña d©n c. Ph¸t triÓn dÞchvô cßn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cñac¸c ngµnh ng©n hµng, th«ng tin bu ®iÖn, th¬ng m¹i, giao th«ng vËn t¶i, trùc tiÕp quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu, kinh doanh.
Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch cho phÐp khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch, t¨ng thu nhËp, t¹o viÖc lµm, ®ång thêi cßn gãp phÇn më réng giao lu, më cöa nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i.
e) Ph¸t triÓn hîp lý c¸c vïng l·nh thæ
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng, l·nh thæ trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng cña tõng vïng, liªn kÕt hç trî nhau, lµm co tÊt c¶ c¸c vïng cïng nhau ph¸t triÓn. TËp trung nguån lùc cho c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm mang l¹i hiÖu qu¶ cao, ®Èy m¹nh hîp t¸c ph¸t triÓn, hç trî nh÷ng n¬i khã kh¨n. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm cã møc t¨ng trëng cao, tÝch luü lín, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c vïng kh¸c trªn c¬ së ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng vïng. Quan t©m ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi g¾n víi t¨ng cêng quèc phßng - an ninh. Hç trî cho nh÷ng vïng khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng, nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n trÝ, ®a c¸c vïng nµy vît qua t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn.
g) Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi ngo¹i
Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸, më cöa nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c níc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng më cöa nÒn kinh tÕ. Trong viÖc më cöa héi nhËp, ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ híng u tiªn vµ lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i: T¹o thªm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. Gi¶m tØ träng s¶n phÈm th« vµ c¬ chÕ t¨ng tØ träng s¶n phÈm chÕ biÕn s©u vµ t×nh tr¹ng hµng xuÊt khÈu. N©ng cao tØ träng phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng trong qu¸ tr×nh hµng nhËp khÈu. Gi¶m dÇn nhËp siªu, cã chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt trong níc. §iÒu chØnh c¬ cÊu thÞ trêng ®Ó võa héi nhËp khu vùc, võa héi nhËp toµn cÇu xö lý ®óng ®¾n lîi Ých gi÷a ta víi ®èi t¸c, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ…
3. Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi k× qu¸ ®é
Môc tiªu tæng qu¸t cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cña níc ta ®îc §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh t¹i §¹i héi lÇn thø VIII vµ tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh t¹i ®¹i héi lÇn thø IX lµ:"§a níc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 níc ta c¬ b¶n trë thµh mét níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i [§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX. Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001, tr. 89].
Níc c«ng nghiÖp ë ®©y cÇn ®îc hiÓu lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã lao ®éng c«ng nghiÖp trë thµnh phæ biÕn trong c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. TØ träng c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ c¶ vÒ GDP c¶ vÒ lùc lîng lao ®éng ®Òu vît tréi so víi n«ng nghiÖp.
PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) t¨ng Ýt nhÊt gÊp ®«i so víi n¨m 2000, chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, gi¶m tØ lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp xuèng cßn kho¶ng 50%.
§Ó thùc hiÖn môc tiªu tæng qu¸t trªn trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸ cÇn ph¶i thùc hiÖn ®îc nh÷ng môc tiªu cô thÓ nhÊt ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m tríc m¾t, trong ®iÒu kiÖn vÒ vèn cßn h¹n hÑp; ®êi sèng nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn, t¨ng trëng cha thËt æn ®Þnh, chóng ta cÇn tËp trung, nç lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, ra søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng - l©m - thuû s¶n.
II. C¬ së lÝ luËn triÕt häc cña ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi k× qu¸ ®é
1. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ híng ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt
Theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c, lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi quan hÖ kh¸ch quan, phæ biÕn. Mét mÆt, con ngêi ph¶i quan hÖ víi giíi tù nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë lùc lìng, mÆt kh¸c, con ngêi ph¶i quan hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c, con ngêi ph¶i quan hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, quan hÖ nµy ®îc biÓu hiÖn ë quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt ®èi lËp biÖn chøng cña mét thÓ thèng nhÊt kh«ng thÓ t¸ch rêi. Trong mçi ph¬ng thøc s¶n xuÊt th× lùc lîng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc lîng s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng lµ thíc ®o thùc tiÔn cña con ngêi trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o sù tßn t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi mµ cßn lµm thay ®æi quan hÖ gi÷a ngêi víi ngêi trong s¶n xuÊt, thay ®æi c¸c quan hÖ x· héi.
C¸c M¸c ®· ®a ra kÕt luËn r»ng: x· héi loµi ngêi ph¸t triÓn tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ sù vËn ®éng theo híng tiÕn lªn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, lµ sù thay thÕ h×nh th¸i kinh tÕ nµy b»ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c cao h¬n mµ gèc rÔ s©u xa cña nã lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc lîng s¶n xuÊt.
2. C¬ së lÝ luËn x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é ë ViÖt Nam
a) C«ng nghiÖp ho¸ lµ xu híng mang tÝnh quy luËt cña c¸c níc ®i lªn tõ nÒn s¶n xuÊt nhá lªn mét nÒn s¶n xuÊt lín. §Ó cã mét x· héi nh ngµy nay kh«ng ph¶i do tù nhiªn mµ cã, nã do qu¸ tr×nh tÝch luü vÒ lîng ngay tõ khi loµi ngêi xuÊt hiÖn th× s¶n xuÊt th« s¬, ®êi sèng kh«ng æn ®Þnh, c¬ së vËt chÊt hÇu nh kh«ng cã g×, nhng tr¶i qua sù nç lùc cña con ngêi t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, c¶i biÕn nã th«ng qua lao ®éng. Tr¶i qua bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, giê ®©y con ngêi ®· t¹o ra ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Ngµy nay trong c«ng cuéc x©y dùng, c¸c níc ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu trong cuéc ch¹y ®ua c¹nh tranh vÒ nÒn kinh tÕ. ThÓ hiÖn lµ c¸c chÝnh s¸ch, ®êng lèi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy mét toµn diÖn h¬n, vÒ c¸c mÆt quan hÖ s¶n xuÊt, lùc lìng, nÒn v¨n ho¸ con ngêi cña x· héi ®ã, C«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ con ®êng vµ bíc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i.
Tuy nhiªn tuú tõng níc kh¸c nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕn lªn kh¸c nhau, môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng gièng nhau nªn c¸ch thøc tiÕn hµnh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín, hiÖn ®¹i kh«ng gièng nhau. §èi víi nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh níc ta hiÖn nay, c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh mang tÝnh quy luËt, tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt. Cã tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ chóng ta míi cã thÓ :
- X©y dùng ®îc c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi ë níc ta.
- TiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, tÝch luü vÒ lîng nh»m x©y dùng thµnh c«ng nÒn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa.
- T¨ng cêng, ph¸t triÓn lùc lîng giai cÊp c«ng nh©n.
- Cñng cè quèc phßng, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi.
- Gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ d©n téc, x©y dùng con ngêi míi ë ViÖt Nam.
Nh vËy, c«ng nghiÖp ho¸ lµ xu híng mang tÝnh quy luËt cña c¸c níc ®i tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá sang nÒn s¶n xuÊt lín.
b) TÝnh tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta
Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, c¸c níc tham chiÕn dï th¾ng hay b¹i ®Òu trë thµnh nh÷ng níc kiÖt quÖ vÒ kinh tÕ. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cho bíc khëi ®éng cña cuéc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ chia cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i thµnh hai giai ®o¹n:
- Giai ®o¹n thø nhÊt b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 40 ®Õn nh÷ng n¨m 70. Thùc chÊt ®©y lµ giai ®o¹n b¾t ®Çu ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt c¶ vÒ con ngêi vµ c«ng cô s¶n xuÊt.
- Giai ®o¹n thø hai b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 70 ®Õn nay. Giai ®o¹n nµy thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng víi quy m« lín vµ toµn diÖn lùc lîng s¶n xuÊt trªn c¬ së ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt. §©y lµ giai ®o¹n biÕn ®æi h¼n vÒ chÊt cña lùc lîng s¶n xuÊt. ë c¸c níc t b¶n chñ nghÜa th× ®©y lµ thêi kú m©u thuÉn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi.
Qu¸ tr×nh diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c níc do nhiÒu nguyªn nh©n ®· dÉn ®Õn sù chªnh lÖch vÒ kinh tÕ. Trªn thÕ giíi h×nh thµnh 3 nhãm níc ®ã lµ c¸c cêng quèc vÒ kinh tÕ, c¸c níc ph¸t triÓn vµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. ViÖt Nam lµ mét níc cã nÒn kinh tÕ nhá, l¹c hËu vÒ khoa häc kÜ thuËt, lùc lîng s¶n xuÊt cßn non nít cha phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi. §Ó cã ®îc c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cña mét nÒn s¶n xuÊt lín, kh«ng cßn con ®¬ng nµo kh¸c lµ c«ng nghiÖp ho¸, c¬ khÝ ho¸ c©n ®èi vµ hiÖn ®¹i dùa trªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao.
KÕt luËn
Tãm l¹i, sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã nh»m tíi nh÷ng môc tiªu cô thÓ vµ mang tÝnh c¸ch m¹ng. Nã ®æi míi hµng lo¹t vÊn ®Ò c¶ vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn, c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ - x· héi. Nã b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t tëng Hå ChÝ Minh trong ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh míi.
Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp lµ nh»m môc tiªu biÕn ®æi níc ta thµnh níc c«ng nghiÖp, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nguån lùc con ngêi ®îc ph¸t huy, møc sèng vËt chÊt, tinh thÇn ®îc n©ng cao, quèc phßng vµ an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh.
Nh vËy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh l©u dµi ®Ó t¹o ra sù chuyÓn ®æi c¬ b¶n toµn bé bé mÆt níc ta vÒ chÝnh trÞ - kinh tÕ - quèc phßng - an ninh. ViÖc §¶ng vµ Nhµ níc ta chän con ®êng tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hã lµ hÕt søc ®óng ®¾n. Qu¸ tr×nh nµy míi chØ lµ bíc ®Çu song níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch lÖ trªn con ®êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin
2. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c - Lªnin
3. T¹p chÝ céng s¶n "sè ra th¸ng 1 - 2002"
4. T¹p chÝ "triÕt häc sè 7 (134), th¸ng 7 - 2002"
5. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Cơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ.doc