Cơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ

Lời mở đầu Công cuộc xây dựng xã hội mới phải được tiến hành toàn diện trên các mặt: quan hệ sản xuất, lực lượng sản xuất, nền văn hoá và những con người của xã hội. Công nghiệp hóa chính là con đường và bước đi tất yếu để tạo ra cơ sở vật chất, kĩ thuật cho nền sản xuất lớn hiện đại. Xây dựng cơ sở vật chất kĩ thuật cho nền sản xuất lớn hiện đại là một quy luật chung, phổ biến đối với tất cả các nước. Tuy nhiên, tuỳ từng nước khác nhau, do điểm xuất phát tiến lên không giống nhau cách thức tiến hành xây dựng cơ sở vật chất, kĩ thuật cho nền sản xuất lớn hiện đại sẽ không giống nhau. Nước ta tiến lên chủ nghĩa xã hội từ một nền kinh tế phổ biến là sản xuất nhỏ, lao động thủ công là phổ biến. Cái thiếu thốn nhất của chúng ta là một nền đại công nghiệp. Chính vì vậy chúng ta phải tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Trong thời đại ngày nay, công nghiệp hoá phải gắn với hiện đại hoá. Công nghiệp hoá ở nước ta là nhằm xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội. Đó là nhiệm vụ trung tâm trong suốt thời kỳ quá độ tiến lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Từ năm 1996, đất nước ta đã chuyển sang giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, phấn đấu đến năm 2020 cơ bản trở thành một nước công nghiệp. Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta chỉ thực sự thành công chừng nào thự hiện thành công sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Từ những lý do trên em quyết định chọn đề tài "Cơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ"

doc17 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2688 | Lượt tải: 2download
Bạn đang xem nội dung tài liệu Cơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu C«ng cuéc x©y dùng x· héi míi ph¶i ®­îc tiÕn hµnh toµn diÖn trªn c¸c mÆt: quan hÖ s¶n xuÊt, lùc l­îng s¶n xuÊt, nÒn v¨n ho¸ vµ nh÷ng con ng­êi cña x· héi. C«ng nghiÖp hãa chÝnh lµ con ®­êng vµ b­íc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i. X©y dùng c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i lµ mét quy luËt chung, phæ biÕn ®èi víi tÊt c¶ c¸c n­íc. Tuy nhiªn, tuú tõng n­íc kh¸c nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕn lªn kh«ng gièng nhau c¸ch thøc tiÕn hµnh x©y dùng c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín hiÖn ®¹i sÏ kh«ng gièng nhau. N­íc ta tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi tõ mét nÒn kinh tÕ phæ biÕn lµ s¶n xuÊt nhá, lao ®éng thñ c«ng lµ phæ biÕn. C¸i thiÕu thèn nhÊt cña chóng ta lµ mét nÒn ®¹i c«ng nghiÖp. ChÝnh v× vËy chóng ta ph¶i tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n víi hiÖn ®¹i ho¸. C«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta lµ nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi. §ã lµ nhiÖm vô trung t©m trong suèt thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. Tõ n¨m 1996, ®Êt n­íc ta ®· chuyÓn sang giai ®o¹n ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, phÊn ®Êu ®Õn n¨m 2020 c¬ b¶n trë thµnh mét n­íc c«ng nghiÖp. Sù nghiÖp x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta chØ thùc sù thµnh c«ng chõng nµo thù hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Tõ nh÷ng lý do trªn em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "C¬ së lý luËn triÕt häc cña ®­êng lèi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi kú qu¸ ®é" V× thêi gian hoµn thµnh cã h¹n còng nh­ vèn hiÓu biÕt cßn n«ng c¹n vµ Ýt ái cña m×nh, bµi tiÓu luËn cña em khã tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vµ khuyÕt ®iÓm cßn ph¶i söa ®æi vµ bæ sung. V× vËy em rÊt mong vµ tr©n träng mäi ý kiÕn ®ãng gãp cña thÇy ®Ó tõ ®ã em cã thÓ cñng cè ®­îc vèn hiÓu biÕt cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy. I. Néi dung vµ môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi kú qu¸ ®é. 1. Néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi a) Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ C«ng nghiÖp ho¸ ®­îc ®Þnh nghÜa vµ cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau song nã th­êng ®­îc hiÓu lµ mét qu¸ tr×nh g¾n liÒn víi viÖc x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, trang bÞ kü thuËt ngµy cµng hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ nh»m thñ tiªu t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kinh tÕ x· héi, khai th¸c tèi ­u c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ, ®¶m b¶o nhÞp ®é t¨ng tr­ëng nhanh vµ æn ®Þnh. ë thÕ kû XVII, XVIII khi c¸ch m¹ng c«ng nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh ë T©y ¢u, c«ng nghiÖp ho¸ ®­îc hiÓu lµ qu¸ tr×nh thay thÕ lao ®éng thñ c«ng b»ng lao ®éng sö dông m¸y mãc. Nh÷ng kh¸i niÖm kinh tÕ nãi chung vµ kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸ nãi riªng mang tÝnh lÞch sö, tøc lµ lu«n cã sù thay ®æi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, cña khoa häc c«ng nghÖ. Do ®ã, viÖc nhËn thøc ®óng ®¾n kh¸i niÖm nµy trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt x· héi cã ý nghÜa to lín c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. KÕ thõa vµ chän läc nh÷ng tri thøc v¨n minh cña nh©n lo¹i, rót nh÷ng kinh nghiÖm trong lÞch sö tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ tõ thùc tiÔn c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam trong thêi kú ®æi míi, Héi nghÞ ban chÊp hµnh Trung ­¬ng lÇn thø 7 kho¸ VI vµ ®¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ - x· héi tõ sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph­¬ng tiÖn vµ ph­¬ng ph¸p tiªn tiÕn hiÖn ®¹i dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc c«ng nghÖ t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao. Song dï muèn hay kh«ng c«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta hiÖn nay tr­íc m¾t nh»m x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt b¶o ®¶m t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh vµ bÒn v÷ng. Song cã lÏ sÏ lµ thiÕu sãt nÕu chóng ta kh«ng quan t©m gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò x· héi. Thùc tiÔn n­íc ta vµ kinh nghiÖm cña mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn cho thÊy ngay tõ b­íc ®Çu tiªn cña viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc vµ ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn nhÊt thiÕt ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé gi÷a kinh tÕ x· héi, cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ph¶i x©y dùng nh÷ng mÆt thuéc h¹ tÇng cña ®êi sèng x· héi, t¨ng tr­ëng kinh tÕ ph¶i g¾n víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi, ph¸t triÓn v¨n ho¸ n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. Nh­ vËy c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tÊt yÕu nh»m t¹o nªn nh÷ng chuyÓn biÕn c¨n b¶n vÒ kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc trªn c¬ së khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ trong n­íc, më réng quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu ngµnh víi tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i. Kh¸i niÖm c«ng nghiÖp ho¸ trªn ®©y ®­îc §¶ng ta x¸c ®Þnh réng h¬n nh÷ng quan niÖm tr­íc ®ã, bao hµm c¶ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¶ vÒ dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. Nh­ vËy c«ng nghiÖp ho¸ theo t­ t­ëng míi lµ kh«ng bã hÑp trong ph¹m vi tr×nh ®é c¸c lùc l­îng s¶n xuÊt ®¬n thuÇn, kü thuËt ®¬n thuÇn ®Ó chuyÓn lao ®éng thñ c«ng thµnh lao ®éng c¬ khÝ nh­ quan niÖm tr­íc ®©y. Khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i lµ nh©n tè then chèt cña hiÖn ®¹i ho¸. HiÖn ®¹i ho¸ cã néi dung lín vµ phong phó, bao gåm c¸c mÆt kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ v¨n ho¸. HiÖn ®¹i ho¸ th­êng ®­îc ®Þnh nghÜa lµ mét qu¸ tr×nh mµ nhê ®ã c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn t×m c¸ch ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, tiÕn hµnh c¶i c¸ch chÝnh trÞ vµ cñng cè c¬ cÊu x· héi nh»m tiÕn tíi mét hÖ thèng kinh tÕ, x· héi vµ chÝnh trÞ gièng hÖ thèng cña nh÷ng n­íc ph¸t triÓn. HiÖn ®¹i ho¸ c­ìng bøc dËp khu«n sÏ lµm b¹i ho¹i cho quèc gia v× nã ®èi nghÞch víi b¶n s¾c d©n téc, thï ®Þch víi d©n chñ. b. Ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi trªn c¬ së thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa tr­íc hÕt lµ qu¸ tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö dông m¸y mãc, tøc lµ ph¶i c¬ khÝ ho¸ nÒn kinh tÕ quèc d©n. §ã lµ b­íc chuyÓn ®æi c¨n b¶n tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp. §i liÒn víi c¬ khÝ ho¸ lµ ®iÖn khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ s¶n xuÊt tõng b­íc vµ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i x©y dùng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, trong ®ã then chèt lµ ngµnh chÕ t¹o t­ liÖu s¶n xuÊt. Sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh chÕ t¹o t­ liÖu s¶n xuÊt lµ c¬ së ®Ó c¶i t¹o, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n, ph¸t triÓn khu vùc n«ng - l©m ng­ nghiÖp. §ång thêi, môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cßn lµ sö dông kü thuËt, c«ng ngµy cµng tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i nh»m ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã chØ cã thÓ ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së mét nÒn khoa häc, c«ng nghÖ ph¸t triÓn ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh. Khi mµ nÒn khoa häc cña thÕ giíi ®ang cã sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o, khoa häc ®ang trë thµnh lùc l­îng s¶n xuÊt trùc tiÕp, khi mµ c«ng nghÖ ®ang trë thµnh nh©n tè quyÕt ®Þnh chÊt l­îng s¶n phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt … tøc lµ ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸, hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt, kinh doanh th× khoa häc c«ng nghÖ ph¶i lµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. T¹i Héi nghÞ lÇn thø hai ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VIII, §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh râ: "C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ" [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam. V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VIII. NXB ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 1997.tr59], "Khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¶i trë thµnh nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸" [§¶ng céng s¶n ViÖt Nam V¨n kiÖn héi nghÞ lÇn thø hai Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng kho¸ VIII. NXB ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi, 1997. tr 48] Ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam hiÖn nay cÇn chó ý tíi nh÷ng vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt, ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ph­¬ng h­íng ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ. Khoa häc - c«ng nghÖ lµ lÜnh vùc hÕt søc réng lín, trong khi ®ã ®éi ngò c¸n bé khoa häc n­íc ta cßn nhá bÐ, chÊt l­îng thÊp, kh¶ n¨ng cña n­íc ta vÒ vèn liÕng, ph­¬ng tiÖn nghiªn cøu cßn rÊt h¹n hÑp. Do ®ã chóng ta kh«ng thÓ cïng mét lóc ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc khoa häc c«ng nghÖ mµ ph¶i lùa chän nh÷ng lÜnh vùc nhÊt ®Þnh ®Ó ®Çu t­. ViÖc lùa chän ®óng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn vµ ng­îc l¹i, viÖc lùa chän sai th× kh«ng nh÷ng ¶nh h­ëng xÊu tíi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ mµ cßn ¶nh h­ëng kh«ng tèt ®Õn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Ph­¬ng h­íng chung cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ ë n­íc ta lµ: ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt n­íc, tËn dông mäi kh¶ n¨ng ®Ó ®¹t tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin vµ c«ng nghÖ sinh häc, tranh thñ øng dông ngµy cµng nhiÒu h¬n, ë møc cao h¬n vµ phæ biÕn nhiÒu h¬n nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, tõng b­íc ph¸t triÓn kinh tÕ tri thøc. Ngµy nay, xu h­íng vËn ®éng chung cña lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµ kh«ng ngõng thay thÕ dÇn c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt, c¸c quy tr×nh, hÖ thèng c«ng nghÖ ch­a hoµn thiÖn b»ng nh÷ng thiÕt bÞ, nh÷ng hÖ thèng c«ng nghÖ cao, c«ng nghÖ s¹ch, mang nhiÒu hµm l­îng tri thøc: ®iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®­îc b»ng con ®­êng ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. Nh­ vËy, khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt theo h­íng hiÖn ®¹i, vµ ®ã lµ tiÒn ®Ò, lµ c¬ së cña hiÖn ®¹i ho¸ nÒn s¶n xuÊt x· héi, v× lùc l­îng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt. Thø hai, ph¶i t¹o dùng ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. ViÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ph­¬ng h­íng ®óng cho sù ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ lµ cÇn thiÕt nh­ng ch­a ®ñ, mµ khoa häc c«ng nghÖ chØ ph¸t triÓn khi ®­îc ®¶m b¶o nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi cÇn thiÕt. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã lµ: ®éi ngò c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ cã sè l­îng ®ñ lín, chÊt l­îng cao, ®Çu t­ ë møc cÇn thiÕt, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi phï hîp, con ng­êi víi tri thøc nghÒ nghiÖp, kü n¨ng, kü x¶o vµ kinh nghiÖm s¶n xuÊt lµ mét yÕu tè cùc kú quan träng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Khoa häc vµ c«ng nghÖ còng cã vai trß to lín, quyÕt ®Þnh trong viÖc biÕn ®æi yÕu tè con ng­êi trong lùc l­îng s¶n xuÊt theo chiÒu h­íng hiÖn ®¹i. Khoa häc c«ng nghÖ ®· trang bÞ cho con ng­êi th«ng qua gi¸o dôc ®µo t¹o nh÷ng tri thøc lý luËn vµ kinh nghiÖm cÇn thiÕt ®Ó hä cã thÓ nhanh chãng vËn hµnh tèt vµ thÝch nghi víi c¸c trang thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i, tiªn tiÕn trong s¶n xuÊt, còng nh­ cã ®ñ n¨ng lùc gi¶i quyÕt nh÷ng t×nh huèng phøc t¹p, cã vÊn ®Ò trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, ng­êi lao ®éng lùc l­îng s¶n xuÊt thø nhÊt - kh«ng nh÷ng ph¶i ®­îc n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ khoa häc - c«ng nghÖ mµ cßn ph¶i ®­îc trang bÞ c¶ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt tiªn tiÕn. Hä võa lµ kÕt qu¶ sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, võa lµ ng­êi t¹o ra sù ph¸t triÓn ®ã. c. ChuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng hiÖn ®¹i ho¸, hîp lý vµ hiÖu qu¶ cao Qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ còng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ. C¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ cÊu t¹o hay cÊu tróc cña nÒn kinh tÕ bao gåm c¸c ngµnh kinh tÕ c¸c vïng kinh tÕ, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ… vµ mèi quan hÖ h÷u c¬ gi÷a chóng. Trong c¬ cÊu cña nÒn kinh tÕ, c¬ cÊu c¸c ngµnh kinh tÕ lµ quan träng nhÊt, quyÕt ®Þnh c¸c h×nh thøc c¬ cÊu kinh tÕ kh¸c. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý lµ ®iÒu kiÖn ®Ó nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn. V× vËy, c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®ßi hái ph¶i x©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, hiÖn ®¹i. C¬ cÊu kinh tÕ kh«ng ngõng biÕn ®æi, vËn ®éng do sù vËn ®éng, biÕn ®æi cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ cña quan hÖ s¶n xuÊt. Xu h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc coi lµ hîp lý, tiÕn bé lµ tû träng khu vùc c«ng nghiÖp vµ x©y dùng, ®Æc biÖt lµ tû träng khu vùc dÞch vô t¨ng; tû träng khu vùc n«ng, l©m, ng­ nghiÖp vµ khai kho¸ng ngµy cµng gi¶m trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm x· héi. C¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trong mét nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i ®ßi hái c«ng - n«ng nghiÖp - dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh mÏ, hîp lý vµ ®ång bé. M¹ng l­íi dÞch vô víi t­ c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ ph¸t triÓn nã cã thÓ phôc vô tèt cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ cÇn thiÕt lµ yªu cÇu kh¸ch quan cña mçi n­íc trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸. VÊn ®Ò quan träng lµ t¹o ra mét c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý. Mét c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc coi lµ hîp lý khi nã ®¸p øng c¸c yªu cÇu sau ®©y: - N«ng nghiÖp ph¶i gi¶m dÇn vÒ tû träng; c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô ph¶i t¨ng dÇn vÒ tØ träng. - Tr×nh ®é kü thuËt cña nÒn kinh tÕ kh«ng ngõng tiÕn bé, phï hîp víi xu h­íng cña sù tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· vµ ®ang diÔn ra nh­ vò b·o trªn thÕ giíi. -Cho phÐp khai th¸c tèi ®a mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc, cña c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph­¬ng, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ - Thùc hiÖn sù ph©n c«ng vµ hîp t¸c quèc tÕ theo xu thÕ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, do vËy c¬ cÊu kinh tÕ ®­îc t¹o dùng ph¶i lµ c¬ cÊu më. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë n­íc ta trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng ch©m; kÕt hîp c«ng nghÖ víi nhiÒu tr×nh ®é, tranh thñ c«ng nghÖ mòi nhän tiªn tiÕn võa tËn dông ®­îc nguån lao ®éng dåi dµo, cho phÐp rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu, võa phï hîp víi nguån vèn cã h¹n ë trong n­íc; lÊy quy m« võa vµ nhá lµ chñ yÕu; cã tÝnh ®Õn quy m« lín nh÷ng ph¶i hîp lý vµ cã ®iÒu kiÖn, gi÷ ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng hîp lý, t¹o ra sù c©n ®èi gi÷a c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ vµ c¸c vïng trong nÒn kinh tÕ. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë n­íc ta trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t cÇn thùc hiÖn theo ®Þnh h­íng chung sau ®©y: chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, c¬ cÊu ®Çu t­ dùa trªn c¬ së ph¸t huy c¸c thÕ m¹nh vµ c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt n­íc, t¨ng søc c¹nh tranh, g¾n víi nhu cÇu thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc, nhu cÇu ®êi sèng nh©n d©n vµ quèc phßng, an ninh. T¹o thªm søc mua cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ më réng thÞ tr­êng ngoµi n­íc, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. d) ThiÕt lËp quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa C«ng nghiÖp ho¸ ë n­íc ta nh»m môc tiªu x©y dùng chñ nghÜa x· héi. Do ®ã c«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt, mµ cßn lµ qu¸ tr×nh thiÕt lËp, cñng cè vµ hoµn thiÖn quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt thèng nhÊt vµ t¸c ®éng lÉn nhau trong mét ph­¬ng thøc s¶n xuÊt x· héi: chÝnh sù thèng nhÊt vµ t¸c ®éng ®ã ®· h×nh thµnh nªn quy luËt vÒ sù phï hîp gi÷a quan hÖ s¶n xuÊt víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. Quy luËt nµy v¹ch râ tÝnh chÊt phô thuéc kh¸ch quan cña quan hÖ s¶n xuÊt vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt còng nh­ sù t¸c ®éng trë l¹i cña quan hÖ s¶n xuÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn x· héi. BÊt cø sù thay ®æi nµo cña quan hÖ s¶n xuÊt, nhÊt lµ quan hÖ së h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, còng ®Òu lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù ph¸t triÓn lùc l­îng s¶n xuÊt. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ lµ ph¸t triÓn m¹nh lùc l­îng s¶n xuÊt, kh¬i dËy vµ khai th¸c mäi tiÒm n¨ng kinh tÕ, mäi nguån lùc ®Ó thóc ®Èy t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ tuú theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt mµ quan hÖ s¶n xuÊt sÏ tõng b­íc ®­îc c¶i biÕn cho phï hîp. Tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña lùc l­îng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i x¸c lËp chÕ ®é c«ng h÷u vÒ nh÷ng t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu. ChÕ ®é c«ng h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt sÏ chiÕm ­u thÕ tuyÖt ®èi khi c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña chñ nghÜa x· héi ®­îc x©y dùng xong vÒ c¨n b¶n. §Ó ®¹t tíi tr×nh ®é ®ã ph¶i tr¶i qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi l©u dµi, trong ®ã quan hÖ s¶n xuÊt ®­îc c¶i biÕn dÇn tõ thÊp ®Õn cao theo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt. 2. Néi dung cô thÓ cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t. a) §Æc biÖt coi träng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. T¨ng c­êng chØ ®¹o vµ huy ®éng c¸c nguån lùc cÇn thiÕt ®Ó ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. Ph¸t triÓn toµn diÖn n«ng, l©m, ng­ nghiÖp gÇn víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng, l©m, thuû s¶n nh»m khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng ®a d¹ng cña n«ng, l©m, ng­ nghiÖp, b¶o ®¶m v÷ng ch¾c yªu cÇu an toµn l­¬ng thùc cho x· héi, t¹o nguån nguyªn liÖu cã khèi l­îng lín chÊt l­îng cao, ®ñ tiªu chuÈn ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn, t¨ng thªm viÖc lµm vµ thu nhËp cho ng­êi lao ®éng, t¨ng gi¸ trÞ vµ khèi l­îng hµng xuÊt khÈu. TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ ®­a c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng­ nghiÖp lªn mét tr×nh ®é míi b»ng øng dông tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, nhÊt lµ c«ng nghÖ sinh häc; ®Èy m¹nh thuû lîi ho¸, c¬ giíi ho¸, ®iÖn khÝ ho¸; quy ho¹ch sö dông ®Êt hîp lý, ®æi míi c¬ cÊu c©y trång, vËt nu«i, gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò tiªu thô n«ng s¶n hµng ho¸. §Çu t­ nhiÒu h¬n cho ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ vµ x· héi ë n«ng th«n. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dÞch vô, c¸c ngµnh nghÒ ®a d¹ng, chó träng c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¬ khÝ phôc vô n«ng nghiÖp, c¸c lµng nghÒ, chuyÓn mét bé phËn quan träng lao ®éng n«ng nghiÖp sang khu vùc c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, t¹o nhiÒu viÖc lµm míi; n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc, c¶i thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ d©n c­ ë n«ng th«n. b) Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp C«ng nghiÖp võa ph¸t triÓn c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng võa di nhanh vµo mét sè ngµnh, lÜnh vùc cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, c«ng nghÖ cao. Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng s¶n, thuû s¶n, may mÆc, da - giÇy; mét sè s¶n phÈm c¬ khÝ, ®iÖn tö, c«ng nghiÖp phÇn mÒm… X©y dùng cã chän läc mét sè c¬ së c«ng nghiÖp nÆng quan träng s¶n xuÊt t­ liÖu s¶n xuÊt cÇn thiÕt ®Ó trang bÞ cho c¸c ngµnh kinh tÕ vµ quèc phßng. Khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tµi nguyªn dÇu khÝ, kho¸ng s¶n, vËt liÖu x©y dùng. Chó träng ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá; x©y dùng mét sè tËp ®oµn doanh nghiÖp lín ®i ®Çu trong c¹nh tranh vµ hiÖn ®¹i ho¸. c) X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, kÕt cÊu h¹ tÇng cã vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng cña d©n c­. Tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu ®i lªn chñ nghÜa x· héi, kÕt cÊu ë h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ n­íc ta hÕt søc thÊp kÐm, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña s¶n xuÊt kinh doanh vµ cña ®êi sèng d©n c­. Do vËy, trong nh÷ng n¨m tr­íc mÆt, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ ®­îc coi lµ mét néi dung cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Do kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp, viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i tËp trung vµo c¶i t¹o, më réng vµ n©ng cÊp. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng xuèng cÊp cña hÖ thèng giao th«ng hiÖn cã b»ng c¸ch kh«i phôc n©ng cÊp vµ më réng nh÷ng tuyÕn giao th«ng träng yÕu. Më thªm c¶ng s«ng, c¶ng biÕn, s©n bay. TiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng th«ng tin liªn l¹c quèc gia, më réng m¹ng l­íi ®iÖn ®¸p øng nhu cÇu vµ cung cÊp ®iÖn æn ®Þnh. C¶i thiÖn viÖc cÊp tho¸t n­íc ë ®« thÞ, thªm nguån n­íc s¹ch cho n«ng th«n. d) Ph¸t triÓn nhanh du lÞch, c¸c ngµnh du lÞch Ph¸t triÓn m¹nh vµ n©ng cao chÊt l­îng c¸c ngµnh dÞch vô, th­¬ng m¹i, kÓ c¶ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, c¸c lo¹i h×nh vËn t¶i, b­u chÝnh - viÔn th«ng, du lÞch, tµi chÝnh, ng©n hµng, kiÓm to¸n, b¶o hiÓm, chuyÓn giao c«ng nghÖ, t­ vÊn ph¸p lý, th«ng tin thÞ tr­êng… sím phæ cËp sö dông tin häc vµ m¹ng th«ng tin quèc tÕ trong nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. Ph¸t triÓn dÞch vô trùc tiÕp gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cña d©n c­. Ph¸t triÓn dÞchvô cßn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cñac¸c ngµnh ng©n hµng, th«ng tin b­u ®iÖn, th­¬ng m¹i, giao th«ng vËn t¶i, trùc tiÕp quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt liÖu, kinh doanh. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch cho phÐp khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch, t¨ng thu nhËp, t¹o viÖc lµm, ®ång thêi cßn gãp phÇn më réng giao l­u, më cöa nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i. e) Ph¸t triÓn hîp lý c¸c vïng l·nh thæ ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ vïng, l·nh thæ trªn c¬ së khai th¸c triÖt ®Ó c¸c lîi thÕ, tiÒm n¨ng cña tõng vïng, liªn kÕt hç trî nhau, lµm co tÊt c¶ c¸c vïng cïng nhau ph¸t triÓn. TËp trung nguån lùc cho c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm mang l¹i hiÖu qu¶ cao, ®Èy m¹nh hîp t¸c ph¸t triÓn, hç trî nh÷ng n¬i khã kh¨n. §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh ph¸t huy vai trß cña c¸c vïng kinh tÕ träng ®iÓm cã møc t¨ng tr­ëng cao, tÝch luü lín, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c vïng kh¸c trªn c¬ së ph¸t huy thÕ m¹nh cña tõng vïng. Quan t©m ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi g¾n víi t¨ng c­êng quèc phßng - an ninh. Hç trî cho nh÷ng vïng khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn kÕt cÊu h¹ tÇng, nguån nh©n lùc, n©ng cao d©n trÝ, ®­a c¸c vïng nµy v­ît qua t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn. g) Më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña kinh tÕ ®èi ngo¹i Trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ho¸, më cöa nÒn kinh tÕ lµ cÇn thiÕt víi tÊt c¶ c¸c n­íc c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng thÓ thµnh c«ng nÕu kh«ng më cöa nÒn kinh tÕ. Trong viÖc më cöa héi nhËp, ph¶i ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, coi xuÊt khÈu lµ h­íng ­u tiªn vµ lµ träng ®iÓm cña kinh tÕ ®èi ngo¹i: T¹o thªm c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc. Gi¶m tØ träng s¶n phÈm th« vµ c¬ chÕ t¨ng tØ träng s¶n phÈm chÕ biÕn s©u vµ t×nh tr¹ng hµng xuÊt khÈu. N©ng cao tØ träng phÇn gi¸ trÞ gia t¨ng trong qu¸ tr×nh hµng nhËp khÈu. Gi¶m dÇn nhËp siªu, cã chÝnh s¸ch b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt trong n­íc. §iÒu chØnh c¬ cÊu thÞ tr­êng ®Ó võa héi nhËp khu vùc, võa héi nhËp toµn cÇu xö lý ®óng ®¾n lîi Ých gi÷a ta víi ®èi t¸c, t¨ng dù tr÷ ngo¹i tÖ… 3. Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi k× qu¸ ®é Môc tiªu tæng qu¸t cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ cña n­íc ta ®­îc §¶ng céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh t¹i §¹i héi lÇn thø VIII vµ tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh t¹i ®¹i héi lÇn thø IX lµ:"§­a n­íc ta ra khái t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, n©ng cao râ rÖt ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Õn n¨m 2020 n­íc ta c¬ b¶n trë thµh mét n­íc c«ng nghiÖp theo h­íng hiÖn ®¹i [§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam: V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX. Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi, 2001, tr. 89]. N­íc c«ng nghiÖp ë ®©y cÇn ®­îc hiÓu lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ mµ trong ®ã lao ®éng c«ng nghiÖp trë thµnh phæ biÕn trong c¸c ngµnh vµ c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ. TØ träng c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ c¶ vÒ GDP c¶ vÒ lùc l­îng lao ®éng ®Òu v­ît tréi so víi n«ng nghiÖp. PhÊn ®Êu ®Õn n¨m 2010, tæng s¶n phÈm trong n­íc (GDP) t¨ng Ýt nhÊt gÊp ®«i so víi n¨m 2000, chuyÓn dÞch m¹nh c¬ cÊu kinh tÕ vµ c¬ cÊu lao ®éng, gi¶m tØ lÖ lao ®éng n«ng nghiÖp xuèng cßn kho¶ng 50%. §Ó thùc hiÖn môc tiªu tæng qu¸t trªn trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c«ng nghiÖp ho¸ cÇn ph¶i thùc hiÖn ®­îc nh÷ng môc tiªu cô thÓ nhÊt ®Þnh. Trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t, trong ®iÒu kiÖn vÒ vèn cßn h¹n hÑp; ®êi sèng nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n, t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi ph¸t triÓn, t¨ng tr­ëng ch­a thËt æn ®Þnh, chóng ta cÇn tËp trung, nç lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n, ra søc ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng - l©m - thuû s¶n. II. C¬ së lÝ luËn triÕt häc cña ®­êng lèi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam thêi k× qu¸ ®é 1. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ h­íng ®Õn sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt Theo quan niÖm cña c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c, lÞch sö s¶n xuÊt vËt chÊt cña nh©n lo¹i ®· h×nh thµnh mèi quan hÖ kh¸ch quan, phæ biÕn. Mét mÆt, con ng­êi ph¶i quan hÖ víi giíi tù nhiªn nh»m biÕn ®æi giíi tù nhiªn ®ã, quan hÖ nµy ®­îc biÓu hiÖn ë lùc l­ìng, mÆt kh¸c, con ng­êi ph¶i quan hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, mÆt kh¸c, con ng­êi ph¶i quan hÖ víi nhau ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt, quan hÖ nµy ®­îc biÓu hiÖn ë quan hÖ s¶n xuÊt. Lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt lµ hai mÆt ®èi lËp biÖn chøng cña mét thÓ thèng nhÊt kh«ng thÓ t¸ch rêi. Trong mçi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt th× lùc l­îng s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh. Lùc l­îng s¶n xuÊt ch¼ng nh÷ng lµ th­íc ®o thùc tiÔn cña con ng­êi trong qu¸ tr×nh c¶i t¹o tù nhiªn nh»m ®¶m b¶o sù tßn t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi mµ cßn lµm thay ®æi quan hÖ gi÷a ng­êi víi ng­êi trong s¶n xuÊt, thay ®æi c¸c quan hÖ x· héi. C¸c M¸c ®· ®­a ra kÕt luËn r»ng: x· héi loµi ng­êi ph¸t triÓn tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n cña sù ph¸t triÓn ®ã lµ sù vËn ®éng theo h­íng tiÕn lªn cña c¸c h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi, lµ sù thay thÕ h×nh th¸i kinh tÕ nµy b»ng h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c cao h¬n mµ gèc rÔ s©u xa cña nã lµ sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña lùc l­îng s¶n xuÊt. 2. C¬ së lÝ luËn x¸c ®Þnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ nhiÖm vô trung t©m cña thêi k× qu¸ ®é ë ViÖt Nam a) C«ng nghiÖp ho¸ lµ xu h­íng mang tÝnh quy luËt cña c¸c n­íc ®i lªn tõ nÒn s¶n xuÊt nhá lªn mét nÒn s¶n xuÊt lín. §Ó cã mét x· héi nh­ ngµy nay kh«ng ph¶i do tù nhiªn mµ cã, nã do qu¸ tr×nh tÝch luü vÒ l­îng ngay tõ khi loµi ng­êi xuÊt hiÖn th× s¶n xuÊt th« s¬, ®êi sèng kh«ng æn ®Þnh, c¬ së vËt chÊt hÇu nh­ kh«ng cã g×, nh­ng tr¶i qua sù nç lùc cña con ng­êi t¸c ®éng vµo giíi tù nhiªn, c¶i biÕn nã th«ng qua lao ®éng. Tr¶i qua bao th¨ng trÇm cña lÞch sö, giê ®©y con ng­êi ®· t¹o ra ®­îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ. Ngµy nay trong c«ng cuéc x©y dùng, c¸c n­íc ®· cè g¾ng rÊt nhiÒu trong cuéc ch¹y ®ua c¹nh tranh vÒ nÒn kinh tÕ. ThÓ hiÖn lµ c¸c chÝnh s¸ch, ®­êng lèi vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy mét toµn diÖn h¬n, vÒ c¸c mÆt quan hÖ s¶n xuÊt, lùc l­ìng, nÒn v¨n ho¸ con ng­êi cña x· héi ®ã, C«ng nghiÖp ho¸ chÝnh lµ con ®­êng vµ b­íc ®i tÊt yÕu ®Ó t¹o ra c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cho nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Tuy nhiªn tuú tõng n­íc kh¸c nhau, do ®iÓm xuÊt ph¸t tiÕn lªn kh¸c nhau, môc tiªu ph¸t triÓn kh«ng gièng nhau nªn c¸ch thøc tiÕn hµnh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt lín, hiÖn ®¹i kh«ng gièng nhau. §èi víi nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn nh­ n­íc ta hiÖn nay, c«ng nghiÖp ho¸ lµ qu¸ tr×nh mang tÝnh quy luËt, tÊt yÕu ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho nÒn s¶n xuÊt. Cã tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ chóng ta míi cã thÓ : - X©y dùng ®­îc c¬ së vËt chÊt - kü thuËt cho chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. - TiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt më réng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña nh©n d©n, tÝch luü vÒ l­îng nh»m x©y dùng thµnh c«ng nÒn s¶n xuÊt lín x· héi chñ nghÜa. - T¨ng c­êng, ph¸t triÓn lùc l­îng giai cÊp c«ng nh©n. - Cñng cè quèc phßng, gi÷ v÷ng an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi. - Gãp phÇn x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ d©n téc, x©y dùng con ng­êi míi ë ViÖt Nam. Nh­ vËy, c«ng nghiÖp ho¸ lµ xu h­íng mang tÝnh quy luËt cña c¸c n­íc ®i tõ mét nÒn s¶n xuÊt nhá sang nÒn s¶n xuÊt lín. b) TÝnh tÊt yÕu ph¶i tiÕn hµnh ®ång thêi c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña n­íc ta Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, c¸c n­íc tham chiÕn dï th¾ng hay b¹i ®Òu trë thµnh nh÷ng n­íc kiÖt quÖ vÒ kinh tÕ. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cho b­íc khëi ®éng cña cuéc khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cã thÓ chia cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i thµnh hai giai ®o¹n: - Giai ®o¹n thø nhÊt b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 40 ®Õn nh÷ng n¨m 70. Thùc chÊt ®©y lµ giai ®o¹n b¾t ®Çu ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt c¶ vÒ con ng­êi vµ c«ng cô s¶n xuÊt. - Giai ®o¹n thø hai b¾t ®Çu tõ nh÷ng n¨m 70 ®Õn nay. Giai ®o¹n nµy thùc hiÖn cuéc c¸ch m¹ng víi quy m« lín vµ toµn diÖn lùc l­îng s¶n xuÊt trªn c¬ së ¸p dông c¸c thµnh tùu khoa häc kü thuËt. §©y lµ giai ®o¹n biÕn ®æi h¼n vÒ chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt. ë c¸c n­íc t­ b¶n chñ nghÜa th× ®©y lµ thêi kú m©u thuÉn cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn cho sù ra ®êi cña ph­¬ng thøc s¶n xuÊt míi. Qu¸ tr×nh diÔn ra kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c n­íc do nhiÒu nguyªn nh©n ®· dÉn ®Õn sù chªnh lÖch vÒ kinh tÕ. Trªn thÕ giíi h×nh thµnh 3 nhãm n­íc ®ã lµ c¸c c­êng quèc vÒ kinh tÕ, c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. ViÖt Nam lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ nhá, l¹c hËu vÒ khoa häc kÜ thuËt, lùc l­îng s¶n xuÊt cßn non nít ch­a phï hîp víi quan hÖ s¶n xuÊt cña chñ nghÜa x· héi. §Ó cã ®­îc c¬ së vËt chÊt, kÜ thuËt cña mét nÒn s¶n xuÊt lín, kh«ng cßn con ®­¬ng nµo kh¸c lµ c«ng nghiÖp ho¸, c¬ khÝ ho¸ c©n ®èi vµ hiÖn ®¹i dùa trªn tr×nh ®é khoa häc kü thuËt ph¸t triÓn cao. KÕt luËn Tãm l¹i, sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam lµ mét tÊt yÕu lÞch sö. Nã nh»m tíi nh÷ng môc tiªu cô thÓ vµ mang tÝnh c¸ch m¹ng. Nã ®æi míi hµng lo¹t vÊn ®Ò c¶ vÒ lÝ luËn vµ thùc tiÔn, c¶ vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ - x· héi. Nã b¶o vÖ vµ ph¸t triÓn chñ nghÜa M¸c - Lªnin, t­ t­ëng Hå ChÝ Minh trong ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh míi. Qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp lµ nh»m môc tiªu biÕn ®æi n­íc ta thµnh n­íc c«ng nghiÖp, c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt hiÖn ®¹i, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lÝ, quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, phï hîp víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nguån lùc con ng­êi ®­îc ph¸t huy, møc sèng vËt chÊt, tinh thÇn ®­îc n©ng cao, quèc phßng vµ an ninh v÷ng ch¾c, d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Nh­ vËy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh l©u dµi ®Ó t¹o ra sù chuyÓn ®æi c¬ b¶n toµn bé bé mÆt n­íc ta vÒ chÝnh trÞ - kinh tÕ - quèc phßng - an ninh. ViÖc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chän con ®­êng tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hã lµ hÕt søc ®óng ®¾n. Qu¸ tr×nh nµy míi chØ lµ b­íc ®Çu song n­íc ta ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch lÖ trªn con ®­êng tiÕn lªn chñ nghÜa x· héi. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin 2. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c - Lªnin 3. T¹p chÝ céng s¶n "sè ra th¸ng 1 - 2002" 4. T¹p chÝ "triÕt häc sè 7 (134), th¸ng 7 - 2002" 5. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docCơ sở lý luận triết học của đường lối công nghiệp hóa, hiện đại hoá ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ.doc