Công nghiệp Việt Nam trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa

Mở đầu Trong các ngành sản xuất vật chất của nền kinh tế quốc dân thì công nghiệp là một ngành sản xuất vật chất rất quan trọng. Nó bao gồm tất cả các ngành như: khai thác và chế biến các tài nguyên thiên nhiên, các loại sản phẩm các ngành nông - lâm - ngư nghiệp . thành các loại sản phẩm công nghiệp khác nhau. Sản phẩm của công nghiệp là loại toàn bộ công cụ lao động, vật phẩm tiêu dùng nhằm thỏa mãn nhu cầu sinh hoạt và sản xuất của nhân dân trong xã hội. “Công nghiệp trở thành một ngành sản xuất vật chất to lớn và độc lập. Đó là kết quả của sự phát triển lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội”. Trong nền kinh tế hàng hoá nước ta hiện nay có nhiều thành phần kinh tế cùng nhau tham gia hoạt động đan xen nhau theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước thì vấn đề công nghiệp hoá, hiện đại hóa ở nước ta là một tất yếu khách quan của lịch sử nước nhà. Quá trình này diễn ra trong điều kiện nước ta là một nước có nền kinh tế nông nghiệp lạc hậu, kém phát triển, tụt hậu khá xa so với các nước phát triển, thua kém nhiều đối với các nước trong khu vực về trình độ, khó khăn về vấn đề vốn, thị trường tiêu thụ, kinh nghiệm vận hành theo nền kinh tế thị trường và quản lý sản xuất kinh doanh theo cơ chế mới. Trong điều kiện như vậy việc nghiên cứu “phát triển công nghiệp Việt Nam theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hóa” là rất cần thiết. Liệu Việt Nam có thể đi lên thành một nước tiên tiến phát triển nhờ con đường công nghiệp hoá, hiện đại hóa dựa trên cơ sở công nghiệp được hay không đó là vấn đề cần nghiên cứu. Thực tế đã chứng minh, quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa nền sản xuất là điều kiện tiên quyết đối với hầu hết các nước muốn vươn lên hàng các quốc gia có thu nhập bình quân đầu người cao. Tuy nhiên đây không phải là một quá trình đơn giản, nó không đơn thuần là sự chuyển tiếp kinh tế, cơ cấu ngành sản xuất theo hướng tăng tỷ lệ công nghiệp trên nông nghiệp trong phạm vi toàn quốc, mà là một quá trình phức tạp, lâu dài. Đây là một quá trình chuyển đổi tổng thể, bao quát nhiều vấn đề quan trọng của nền kinh tế vĩ mô mà sự thành công hay không của quá trình này có tính quyết định đến mục tiêu công nghiệp hoá, hiện đại hóa nền kinh tế quốc dân. ở nước ta, từ Đại hội Đảng (năm 1960) đã đề ra chủ trương công nghiệp hóa để tiến lên chủ nghĩa xã hội và qua một thời gian dài trên ba mươi năm qua thì chủ trương đó của Đảng vẫn được quán triệt và thực hiện triệt để. Vậy chúng ta phải công nghiệp hoá, hiện đại hóa theo hướng nào đây trong khi Việt Nam còn gặp nhiều khó khăn như vậy? Hướng chủ yếu để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hóa ở Việt Nam là phát triển công nghiệp - là ngành có vai trò rất quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và nó cũng có vai trò to lớn trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa đất nước. Không thể nào công nghiệp hoá, hiện đại hóa nếu không có sự phát triển công nghiệp vì công nghiệp hoá, hiện đại hóa không thể được thực hiện khi mà nền kinh tế lạc hậu kém phát triển. Đồng thời quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa lại tạo điều kiện cho công nghiệp ngày càng phát triển mạnh mẽ. Vì vậy việc nghiên cứu sự phát triển công nghiệp trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hóa là rất quan trọng và cần thiết. Sau khi nghiên cứu môn học, em nhận thấy đề tài “Công nghiệp Việt Nam trong sự nghiệp CNH-HĐH” là một đề tài rất lý thú. Nó đề cập tới một vấn đề vô cùng quan trọng cần phải được quan tâm, nghiên cứu một cách kỹ lưỡng(4). Nguyện vọng chân thành và tha thiết của em khi làm bài viết cũng giống như bao người làm sách đó là mong muốn có được những cuốn sách hay góp phần vào sự trao đổi kiến thức cùng thế hệ trẻ - những người chủ của đất nước bước sang thế kỷ 21. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong việc chuẩn bị nội dung cũng như trong việc trình bày, bài viết vẫn không tránh khỏi còn mắc phải các thiếu sót về nội dung cũng như hình thức. Em chân thành mong nhận được các góp ý phê bình của tất cả các thầy cô giáo và các bạn. Một lần nữa, em xin cảm ơn các thầy cô giáo đã hướng dẫn tận tình giúp đỡ em hoàn thành bài viết này. Nội dung I/ Vai trò của công nghiệp trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hóa. 1. Ví trí và vai trò của công nghiệp: Công nghiệp là ngành sản xuất vật chất quan trọng của nền kinh tế quốc dân bao gồm tất cả các ngành công nghiệp chuyên môn hóa, các xí nghiệp công nghiệp thực hiện chức năng khai thác, chế biến, sửa chữa. Công nghiệp trở thành một ngành sản xuất vật chất to lớn và độc lập. Đó chính là kết quả của sự phát triển lực lượng sản xuất và phân công lao động xã hội. Trong nền kinh tế hàng hóa phát triển, sản xuất công nghiệp hoạt động theo nhu cầu của các quan hệ sản xuất hàng hóa như quy luật giá trị, quy luật cung cầu, quy luật cạnh tranh, . Công nghiệp là một trong hai ngành sản xuất vật chất cơ bản của nền kinh tế quốc dân, trình độ phát triển của công nghiệp là một trong những tiêu chuẩn đanh giá trình độ phát triển kinh tế của một quốc gia. Trong những năm qua, công nghiệp nước ta đã trải qua một quá trình lịch sử đầy thử thách gay go, ác liệt để tồn tại và phát triển. Công nghiệp nước ta đã bước đầu xây dựng được một số cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế. Sản xuất công nghiệp với tư cách là ngành sản xuất vật chất độc lập được xuất hiện trong lịch sử chỉ từ khi có sự phân công lao động xã hội lần thứ hai tách thủ công nghiệp khỏi nông nghiệp. Trong quá trình phát triển, công nghiệp được vận động theo một trình tự nhất định như sau: Công nghiệp với tư cách là một loại lao động sản xuất nằm trong nông nghiệp do người nông dân sử dụng thời gian nông nhàn để sản xuất ra các sản phẩm công nghiệp có tính chất tự cấp tự túc phụ thuộc nền kinh tế nông nghiêp. Như C. Mác đã chỉ ra đó là sự phụ thuộc có tính chất nguyên thủy của công nghiệp đối với nông nghiệp . Công nghiệp tách khỏi nông nghiệp dưới hình thức nghề thủ công độc lập. Nền sản xuất đó là nền sản xuất hàng hóa nhỏ. Quá trình phát triển công nghiệp từ nền sản xuất hàng hóa nhỏ lên nền đại công nghiệp cơ khí qua 3 giai đoạn đó là: hợp tác giản đơn, công trường thủ công và đại công nghiệp cơ khí. Quá trình phát triển của công nghiệp vừa thể hiện sự phát triển lực lượng sản xuất xã hội vừa thể hiện trình độ phát triển của nền sản xuất hàng hóa trong sản xuất công nghiệp cũng như ảnh hưởng của sự phát triển sản xuất công nghiệp đến trình độ phát triển sản xuất hàng hóa nói chung của nền kinh tế quốc dân . Nghiên cứu lịch sử phát triển công nghiệp cho thấy: “Công nghiệp không chỉ tái sản xuất cơ sở vật chất cho xã hội mà còn tái sản xuất ra các quan hệ sản xuất khác nhau trên bước đường phát triển của mình. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa, quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa". Tóm lại, công nghiệp là một phạm trù kinh tế với nhiều hình thức phát triển ở mức độ khác nhau như: công nghiệp gia đình, thủ công nghiệp, tiểu công nghiệp, công nghiệp hiện đại, công nghiệp tư bản chủ nghĩa, công nghiệp xã hội chủ nghĩa. Quá trình phát triển sản xuất công nghiệp cả về cơ sở vật chất kỹ thuật cũng như kinh tế xã hội đã khẳng định vai trò chủ đạo và từng bước phát huy vai trò chủ đạo của công nghiệp trong nền kinh tế quốc dân . Thực chất vai trò chủ đạo của công nghiệp là sự ảnh hưởng quyết định của công nghiệp đến việc phát triển lực lượng sản xuất của các ngành kinh tế quốc dân đồng thời công nghiệp có khả năng tạo ra những hình mẫu để các ngành kinh tế khác phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa xã hội chủ nghĩa. Công nghiệp là một hình mẫu chỉ ra con đường cho các ngành khác phát triển theo vì công nghiệp có lực lượng sản xuất tiên tiến và quan hệ sản xuất tiên tiến hơn các ngành kinh tế quốc dân khác. Vai trò chủ đạo của công nghiệp được bắt nguồn từ chỗ nó tập hợp và không ngừng phát triển giai cấp công nhân đội quân tiên phong trong công cuộc đổi mới quản lý kinh tế, đổi mới xã hội. Do đó mà công nghiệp có quan hệ sản xuất luôn được củng cố và hoàn thiện cho phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Công nghiệp thường xuyên tác động vào quá trình phát triển của các ngành với tư cách là hình mẫu về sử dụng tư liệu sản xuất tiên tiến, hiện đại về phương pháp quản lý mới, về ý thức tổ chức lao động .

38 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2195 | Lượt tải: 1

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Công nghiệp Việt Nam trong sự nghiệp công nghiệp hóa - hiện đại hóa, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

c¸ thÓ v× vËy kh«ng huy ®éng ®îc c¸c nguån lùc trong níc tham gia vµo CNH ®Êt níc. Tríc t×nh h×nh ®ã §¹i héi §¶ng V (1981) ®· x¸c ®Þnh: “Néi dung chÝnh cña CNH XHCN trong nh÷ng n¨m 1981-1985 vµ nh÷ng n¨m 80 lµ tËp trung sù ph¸t triÓn m¹nh n«ng nghiÖp, coi n«ng nghiÖp lµ mÆt trËn hµng ®Çu ®a n«ng nghiÖp lªn s¶n xuÊt lín XHCN, ra søc ®Èy m¹nh hµng tiªu dïng, tiÕp tôc x©y dùng mét sè ngµnh c«ng nghiÖp nÆng quan träng”1 V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø V Giai ®o¹n tõ n¨m 1986 ®Õn nay: §©y lµ thêi kú ®æi míi toµn diÖn vµ ®ång bé c¶ vÒ nhËn thøc quan ®iÓm vµ tæ chøc chØ ®¹o thùc hiÖn §¹i héi lÇn thø VI ®· x¸c ®Þnh râ quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng, ph¬ng híng ®æimíi kinh tÕ - x· héi ë níc ta trong chÆng ®êng ®Çu tiªn cña thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, §¹i héi kh¼ng ®Þnh: “TiÕp tôc x©y dùng nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa XHCN trong chÆng ®êng tiÕp theo”2 V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø V 3 V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn thø V Tõ quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng míi trªn §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· cô thÓ hãa b»ng c¬ chÕ vµ b»ng c¸c chÝnh s¸ch biÖn ph¸p thùc hiÖn cô thÓ lµ: chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, chÝnh s¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ kiÒm chÕ l¹m ph¸t, chuyÓn c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Nhê vËy nÒn kinh tÕ ®· vît qua tr¹ng th¸i suy gi¶m l¹m ph¸t ®¸ng kÓ, ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý h¬n, tiÕp tôc c«ng nghiÖp hãa. L¹m ph¸t tõ møc 3 con sè n¨m 1986: 5887,2%; n¨m 1987:417,6% ; n¨m 1988: 410,9%; gi¶m xuèng cßn hai con sè n¨m 1989: 30%; n¨m 1990: 52,8%. Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n hµng n¨m cña tæng s¶n phÈm x· héi lµ 4,8%. Thu nhËp quèc d©n: 3,9%; gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp 5,2%, gi¸ trÞ tæng s¶n lîng n«ng nghiÖp 3,5%; gi¸ trÞ xuÊt khÈu 28%; gi¸ trÞ nhËp khÈu 8%. Mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu c¬ b¶n ®îc h×nh thµnh nh dÇu má, than ®¸, l©m h¶i s¶n, g¹o. Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc t¨ng nhanh. Thu nhËp quèc d©n n¨m 1991 t¨ng 2,4% so víi n¨m 1990, n¨m 1992 t¨ng 5,4% so víi 1991. S¶n lîng c«ng nghiÖp t¨ng 5,3% (1991) vµ 15,5% (1992). C¬ cÊu c«ng nghiÖp bíc ®Çu cã sù chuyÓn dÞch theo híng thÝch hîp vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. N¨m 1986 c¬ cÊu tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp, ngµnh ®iÖn lùc chiÕm 3,66%; c¬ khÝ 9,65%; hãa chÊt ph©n bãn cao su 8,26% th× n¨m 1990 tû träng t¬ng øng c¸c ngµnh ®ã lµ 5,1% - 15,9% - 9,4%. Gi÷a c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhãm A vµ c«ng nghiÖp nhãm B ®· bíc ®Çu cã sù ®iÒu chØnh trong sù ph¸t triÓn theo híng chó träng thÝch ®¸ng h¬n ®Õn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhãm B ®Ó ®¸p øng yªu cÇu xuÊt khÈu vµ tiªu dïng trong níc vµ ®Ó sö dông tèt h¬n c¸c nguån lùc víi kü thuËt truyÒn thèng lao ®éng. C«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· ®îc ph¸t triÓn chiÕm 31,4% (1976) vµ 43% (1989) cßn c«ng nghiÖp quèc doanh n¨m 1989 chiÕm 57%. §Ó tiÕp tôc nh÷ng quan ®iÓm, chñ tr¬ng chÝnh s¸ch ®æi míi, §¹i héi §¶ng lÇn thø VII ®· chØ râ: “§Ó thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh theo con ®êng XHCN ®iÒu quan träng nhÊt lµ ph¶i c¶i tiÕn c¨n b¶n t×nh tr¹ng kinh tÕ - x· héi kÐm ph¸t triÓn, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt CNH theo híng hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi viÖc ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn lµ nhiÖm vô trung t©m nh»m tõng bíc x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña XHCN kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n”1 C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH 2 V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII Qu¸ tr×nh ®æi míi ®· t¹o nªn ®îc nh÷ng thµnh tùu ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, thµnh tùu CNH trong nh÷ng n¨m 1991,1992,1993 cao h¬n, cã chÊt lîng h¬n, ®i vµo thùc tÕ h¬n so víi nhiÒu n¨m tríc ®©y - l¹m ph¸t ®îc kiÒm chÕ, tèc ®é t¨ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín h¬n tæng s¶n phÈm x· héi. C¸n c©n thanh to¸n chuyÓn tõ thiÕu hôt 9% GDP gi÷a n¨m 1980 sang thÆng d 2%GDP. Tæng s¶n phÈm trong níc 1991 t¨ng 6,1% so víi n¨m 1990. Trong ®ã gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp t¨ng 10,4%; n«ng nghiÖp t¨ng 1,9%; xuÊt khÈu t¨ng 13,2%. Sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong nh÷ng n¨m ®æi míi kh«ng chØ thÓ hiÖn ë tèc ®é t¨ng trëng mµ quan träng h¬n lµ ë sù chó träng ®æi míi c«ng nghÖ, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm c«ng nghiÖp, vµ ë sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo híng s¶n xuÊt g¾n víi thÞ trêng trong vµ ngoµi níc, ph¸t triÓn nhanh c¸c ngµnh cã lîi thÕ so s¸nh, c¸c ngµnh cã t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn chung cña nÒn KTQD vµ ®a d¹ng hãa c¸c lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh. Ngµnh dÇu khÝ cã sù ph¸t triÓn vît bËc, ngµnh than cã khèi lîng xuÊt khÈu vît 1,6 triÖu tÊn, ngµnh s¶n xuÊt ®iÖn ph¸t triÓn m¹nh, ngµnh dÖt vµ may mÆc còng ph¸t triÓn phôc vô nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu. C«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm ®· cã bíc tiÕn míi gãp phÇn ®a s¶n lîng g¹o xuÊt khÈu ®¹t 2 triÖu tÊn. Qua nghiªn cøu hai giai ®o¹n ph¸t triÓn cña CNH ta thÊy trong suèt 30 n¨m qu qu¸ tr×nh CNH XHCN ë níc ta ®· giµnh ®îc thµnh tùu vµ th¾ng lîi. Kiªn tr× thùc hiÖn CNH kh«ng chØ trong nh÷ng n¨m hßa b×nh mµ ngay c¶ trong thêi kú chèng chiÕn tranh ph¸ ho¹i. Bíc ®Çu t¹o ra c¬ së vËt chÊt kü thuËt trong c¸c ngµnh KTQD nhÊt lµ trong c«ng nghiÖp (®iÖn, dÇu mì, xi m¨ng, luyÖn kim...) thóc ®Èy qu¸ tr×nh thay ®æi tõ gi¶n ®¬n, l¹c hËu tr× trÖ kÐm hiÖu qu¶, dÇn dÇn tiÕn tíi mét c¬ cÊu cã nhiÒu ngµnh, nhiÒu thµnh phµn trong nh÷ng n¨m ®µu cña qu¸ tr×nh ®æi míi CNH-H§H ®· mang s¾c th¸i míi, ®· cã sù ®iÒu chØnh môc tiªu, néi dung vµ bíc ®Çu ®ång bé hãa, cô thÓ b»ng c¬ chÕ vµ chÝnh s¸ch. Do vËy CNH-H§H ®· ®îc tiÕn hµnh phï hîp h¬n víi hoµn c¶nh quèc tÕ vµ ®iÒu kiÖn kh¶ n¨ng trong níc, c¸c tiÒm n¨ng nguån lùc cña ®Êt níc bíc ®Çu ®îc kh¬i dËy, kinh tÕ ph¸t triÓn thùc chÊt h¬n. T¹o ra nguån lao ®éng vµ ®éi ngò lao ®éng dåi dµo víi tr×nh ®é d©n trÝ ®îc n©ng cao, tû träng lao ®éng cã tr×nh ®é nghÒ nghiÖp kü thuËt ngµy cµng cao. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh CNH-H§H ë níc ta h¬n 30 n¨m qua cßn nh÷ng tån t¹i: Qu¸ tr×nh CNH diÔn ra qu¸ chËm Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn chËm ch¹p, c¬ cÊu kinh tÕ thiÕu n¨ng ®éng, hiÖu qu¶ thÊp, chøa ®ùng nhiÒu bÊt hîp lý, nhiÒu mÆt mÊt c©n ®èi nghiªm träng... cha kÕt hîp tèt c¬ cÊu ngµnh víi c¬ cÊu thµnh phÇn vµ c¬ cÊu l·nh thæ trong mét tr¹ng th¸i ®ång bé, n¨ng ®éng cã hiÖu qu¶ ®Ó thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu chung cña ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt c«ng nghÖ thÊp kÐm, mÊt c©n ®èi, ®æi míi chËm. Sù nghiÖp CNH-H§H ph¶i ®¬ng ®Çu víi nhiÒu khã kh¨n m©u thuÉn do sai lÇm tríc ®©y ®Ó l¹i vµ do thö th¸ch míi ®a tíi. §ã lµ tû lÖ thÊt nghiÖp cßn cao, ®êi sèng thÊp, tû lÖ tÝch lòy vµ ®Çu t thÊp, s¶n xuÊt kinh doanh gÆp khã kh¨n vÒ vèn vµ thÞ trêng s¶n xuÊt. 2. Thùc tr¹ng c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua: Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh ®æi míi, khu vùc c«ng nghiÖp ph¶i ®¬ng ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n kh¸ gay g¾t. Do nh÷ng khuyÕt ®iÓm, sai lÇm trong qu¸ khø vÒ chÝnh s¸ch c¬ cÊu vµ chÝnh s¸ch ®Çu t, ®Õn nay c«ng nghiÖp níc ta cã trªn 4584 xÝ nghiÖp nhng tr×nh ®é c«ng nghÖ chØ ®¹t tõ 60%-70% møc trung b×nh cña thÕ giíi. ThËm chÝ cã lo¹i chØ b»ng 15-20%. NhiÒu lo¹i thiÕt bÞ sö dông ®· lµm cho møc hao phÝ nguyªn liÖu gÊp 2 ®Õn 3 lÇn møc trung b×nh cña thÕ giíi. NÐt næi bËt lµ thiÕt bÞ cò, thiÕu phô tïng thay thÕ, thiÕu b¶o dìng vµ söa ch÷a nªn thiÕt bÞ ngµy cµng xuèng cÊp nghiªm träng. Theo con sè kiÓm kª ngµy 1-1-1990 TSC§ cña c«ng nghiÖp (chñ yÕu lµ c«ng nghiÖp quèc doanh) lªn tíi gÇn 29.000tû ®éng, gi¸ trÞ cßn l¹i h¬n 16.500 tû ®ång. Trong ®ã m¸y mãc thiÕt bÞ ®îc sö dông trùc tiÕp ®Ó lµm ra s¶n phÈm chØ chiÕm 26%, cßn nhµ cöa vËt kiÕn tróc chiÕm tû träng ®Õn 36%. Do cha ý thøc ®Çy ®ñ vÒ gi¸ thµnh vµ chÊt lîng, nhÊt lµ cha cã quan ®iÓm râ rµng trang viÖc n©ng cao ®Æc tÝnh kü thuËt cña s¶n phÈm vµ quy tr×nh s¶n xuÊt nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt thêng cao, chÊt lîng kÐm, h×nh d¸ng xÊu, v× thÕ s¶n phÈm khã tiªu thô. Trong thêi gian qua chØ cã 70% s¶n phÈm ®¹t tiªu chuÈn xuÊt khÈu. NhiÒu xÝ nghiÖp ®ßi hái ®îc trang bÞ vµ H§H nhng l¹i gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ nguån vèn ®Çu t. PhÇn lín c¸c xÝ nghiÖp chØ míi ho¹t ®éng 50%-60% c«ng suÊt m¸y. Tr×nh ®é sö dông tµi s¶n thÊp phæ biÕn lµ lµm viÖc 1 ca (36%). HÖ sè sinh lîi cña vèn cè ®Þnh (lîi nhuËn trªn 1000®ång VC§) trong n¨m 1989: b×nh qu©n toµn quèc ®¹t 70 ®ång trong ®ã c«ng nghiÖp chØ ®¹t 30 ®ång. Sù ph¸t triÓn qu¸ lín vÒ lîng cña c¸c xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp ®Þa ph¬ng cµng lµm gay g¾t thªm t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cña nÒn kinh tÕ vµ g©y l·ng phÝ lín trong sö dông vèn ®Çu t, tµi nguyªn, nguyªn vËt liÖu. HiÖn nay b×nh qu©n mçi tØnh, thµnh phè cã 60%-70% xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp, qu¸ kh¶ n¨ng cho phÐp cña mét ®Þa ph¬ng. Tuy nhiªn cïng víi chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu, chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ theo ®êng lèi §¹i héi lÇn thø VII cña §¶ng ®Ò ra, nhiÒu c¬ së kinh tÕ, nhÊt lµ c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh trung ¬ng ®ang thÝch øng dÇn víi m«i trêng kinh doanh míi, bíc ®Çu duy tr×, æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. NhiÒu lo¹i s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu t¨ng nhanh vµ chÊt lîng n©ng lªn râ rÖt, ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu thÞ trêng nh ®iÖn, than, dÇu th«, m¸y biÕn thÕ, xi m¨ng, ®éng c¬ ®iezen... §iÓm næi bËt lµ hÇu hÕt c¸c xÝ nghiÖp dÇn dÇn g¾n s¶n xuÊt víi thÞ trêng, chó ý ®Çu t chiÒu s©u, ®æi míi mÆt hµng, quan t©m ®Õn chi phÝ gi¸ thµnh. Mét sè xÝ nghiÖp b¾t ®Çu lµm ¨n cã l·i thùc sù vµ t¨ng nhanh kho¶n nép cho ng©n s¸ch Nhµ níc (nh liªn hiÖp xÝ nghiÖp xi m¨ng n¨m 1990 nép ng©n s¸ch gÊp 19 lÇn n¨m 1991). NhiÒu ®iÓn h×nh tèt xuÊt hiÖn nh liªn hiÖp xÝ nghiÖp dÖt Long An; Liªn hiÖp xÝ nghiÖp giµy dÐp xuÊt khÈu H¶i Phßng, xÝ nghiÖp ®iÖn c¬ thèng nhÊt Hµ Néi; xÝ nghiÖp bét giÆt Tic¬ thµnh phè Hå ChÝ Minh... §©y lµ nh÷ng chuyÓn biÕn bíc ®Çu trong c«ng nghiÖp vµ cã thÓ xem xÐt ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c¬ cÊu c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian qua: Thêi gian n¨m 1955-1975: §©y lµ thêi kú ph¸t triÓn s«i ®éng nhÊt cña nÒn c«ng nghiÖp níc ta. Sau hßa b×nh lËp l¹i ë miÒn B¾c chóng ta ®· nhanh chãng hµn g¾n vÕt th¬ng chiÕn tranh. Cho ®Õn nay hÇu hÕt nhµ m¸y lín cßn tån t¹i vµ ph¸t huy t¸c dông ®Òu ®îc x©y dùng trong thêi kú nµy nh: c¬ khÝ Hµ Néi, c¬ khÝ TrÇn Hng §¹o, c¬ khÝ Trung t©m (CÈm Ph¶), Khu Gang thÐp Th¸i Nguyªn, ph©n ®¹m Hµ B¾c, ph©n l©n V¨n §iÓn, ApatÝt Lµo Cai... Hµng lo¹t nhµ m¸y ®iÖn ®îc x©y dùng míi: ®iÖn Vinh, Lao Cai, U«ng BÝ, Ninh B×nh, Qu¶ng Ninh,... ®îc kh«i phôc c¶i t¹o vµ ph¸t triÓn. Trong c«ng nghiÖp nhÑ, chóng ta ®· x©y dùng mét sè c¬ së t¬ng ®èi lín nh kh«i phôc vµ më réng nhµ m¸y liªn hiÖp dÖt Nam §Þnh, x©y dùng nhµ m¸y dÖt kim 8/3. Do nh÷ng nç lùc trªn gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp ®· t¨ng lªn víi nhiÖp ®iÒu nhanh. Tãm l¹i, ®ã lµ thêi kú c«ng nghiÖp ph¸t triÓn c«ng nghiÖp theo chiÒu réng víi sè vèn ®Çu t kh¸ lín vµ còng nhanh chãng ph¸t huy t¸c dông, møc huy ®éng c«ng suÊt m¸y mãc, thiÕt bÞ kh¸ cao. Víi c¬ cÊu c«ng nghiÖp nh vËy gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, tríc hÕt lµ n«ng nghiÖp cã t¸c ®éng trùc tiÕp vµo n©ng cao møc sèng toµn d©n. Víi chñ tr¬ng x©y dùng kinh tÕ ®Þa ph¬ng lµm hËu cÇn t¹i chç nªn c«ng nghiÖp ®Þa ph¬ng thêi kú ph¸t triÓn m¹nh nhÊt lµ ngµnh c¬ khÝ ®Þa ph¬ng. TÝnh ®Õn n¨m 1975 miÒn B¾c cã 1337 xÝ nghiÖp quèc doanh vµ c«ng t hîp doanh víi 35,5 v¹n lao ®éng, khu vùc s¶n xuÊt tiÓu thñ c«ng nghiÖp 309 hîp t¸c x· cïng hµng v¹n tæ s¶n xuÊt víi 60,4 v¹n lao ®éng. Gi¸ trÞ tæng s¶n lîng ®¹t 4 tû ®ång chiÕm 24% trong tæng thu nhËp quèc d©n (miÒn B¾c b»ng 53,6% tæng s¶n lîng c«ng n«ng nghiÖp). S¶n phÈm b×nh qu©n ®Çu ngêi: §iÖn: 63KWh v¶i: 4,5m Than: 214kg GiÊy: 0,24kg Xi m¨ng: 15,3kg §êng: 0,54kg Thêi kú n¨m 1976 ®Õn n¨m 1985: Sau khi thèng nhÊt ®Êt níc, c«ng nghiÖp miÒn B¾c víi sù bæ sung cña miÒn Nam ®· cã thay ®æi nhÊt ®Þnh. §©y lµ thêi kú c¶ níc cã nhiÒu biÕn ®éng. Võa qua khái cuéc chiÕn tranh kÐo dµi mÊy thËp kû l¹i bíc vµo cuéc chiÕn tranh biªn giíi phÝa B¾c vµ phÝa T©y Nam cña Tæ quèc. NÒn kinh tÕ bÞ bao v©y, Trung Quèc c¾t viÖn trî, c¸c níc ph¬ng T©y tÈy chay chóng ta th× chØ cßn l¹i Liªn X« (cò). Trong thêi kú nµy nhiÒu dù ¸n ®Çu t víi sè vèn lín ®· kh«ng thùc hiÖn ®îc. NhiÒu m¸y mãc thiÕt bÞ toµn bé nhËp vÒ kh«ng l¾p r¸p ®îc hoÆc x©y dùng xong ph¶i ®ãng cöa v× thiÕu nguyªn vËt liÖu v.v... Thµnh qu¶ lín nhÊt cña thêi kú nµy lµ ®· cè g¾ng duy tr× n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c«ng nghiÖp nhÑ vµ thùc phÈm ®ång thêi x©y dùng mét sè c¬ së nh giÊy B·i B»ng, ®iÖn Ph¶ L¹i, ®iÖn Hßa B×nh, TrÞ An, xi m¨ng BØm S¬n vµ Hoµng Th¹ch... KÕt qu¶ ®· lµm cho tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng 2,5 lÇn sè lîng xÝ nghiÖp quèc doanh t¨ng 1,4 lÇn. Sè lîng c«ng nh©n t¨ng 1,3 lÇn, khèi lîng s¶n phÈm t¨ng gÊp 2 lÇn. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ c¬ së s¶n xuÊt nhiÒu, lùc lîng lao ®éng ®«ng ®Æc, song mÊt c©n ®èi (thiÕu ®iÖn, nguyªn liÖu, phô tïng thay thÕ v.v...) nªn kh«ng huy ®éng ®îc c«ng suÊt vèn cã, chËm ®a c¬ së míi ®Çu t vµo ho¹t ®éng. S¶n phÈm thiÕu thÞ trêng tiªu thô. Thêi kú n¨m 1986 cho ®Õn nay: NÐt næi bËt lµ hÇu hÕt c¸c c¬ së c«ng nghiÖp cÊp huyÖn vµ mét sè cÊp tØnh, thµnh qu¶n lý ®Òu ®øng bªn bê vùc cña ph¸ s¶n. §èi víi ngµnh c¬ khÝ chÕ t¹o m¸y mãc thiÕt bÞ giµ cçi, l¹c hËu mÆt hµng kh«ng thÝch hîp víi yªu cÇu cña ngêi tiªu dïng. C¸c c¬ së söa ch÷a c¬ khÝ hÇu hÕt ®Òu kh«ng cã viÖc lµm, r¬i vµo t×nh tr¹ng bÕ t¾c. Mét sè Ýt c¬ së c«ng nghiÖp t×m ®êng ra b»ng c¸ch ®a d¹ng hãa s¶n phÈm, chuyÓn m¹nh sang s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng cña c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm, x©y dùng, giao th«ng vËn t¶i. Ngµnh luyÖn kim c¶ kim lo¹i mµu vµ kim lo¹i ®en còng gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n s¶n xuÊt cÇm chõng. Ngµnh dÖt vµ may cßn duy tr× vµ ph¸t triÓn ®îc do nhËp nguyªn liÖu níc ngoµi. NhiÒu c¬ së ®· m¹nh d¹n ®Çu t ®æi míi thiÕt bÞ nh dÖt khæ réng, n©ng cÊp s¶n phÈm, t¹o nguyªn liÖu cho ngµnh may cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i quÇn ¸o ®¸p øng nhu cÇu thÞ hiÕu níc ngoµi. Ngµnh n¨ng lîng nhê sù ®Çu t tËp trung cña Nhµ níc ®· ph¸t triÓn kh¸ m¹nh do ®a vµo sö dông nh÷ng c¬ së n¨ng lîng quy m« lín. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng thµnh tùu vÒ khai th¸c dÇu löa ë thÒm lôc ®Þa phÝa Nam gãp mét tû träng ®¸ng kÓ trong nguån thu cña ng©n s¸ch Nhµ níc. Qua nghiªn cøu qu¸ tr×nh biÕn ®æi c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ta thÊy ®îc ta thÊy ®îc míi chØ lµ nh÷ng buæi ban ®Çu cña c«ng nghiÖp, khã kh¨n vÉn cßn lín, nhiÒu xÝ nghiÖp ®ang ®øng tríc quy m« ph¸ s¶n thua lç kÐo dµi, kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn. 3. Nguyªn nh©n chñ yÕu g©y nªn h¹n chÕ vÒ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ViÖt Nam: Th«ng qua viÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng nÒn c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong thêi gian qua, ta ®· thÊy ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc còng nh nh÷ng h¹n chÕ cña nÒn c«ng nghiÖp níc ta. Nh÷ng thµnh tùu do c«ng nghiÖp ®¹t ®îc thËt v« cïng to lín gãp phÇn n©ng cao TNQD, gióp cho c¸c ngµnh kh¸c ph¸t triÓn, b¶n th©n ngµnh c«ng nghiÖp ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu to lín, ®· tõng bíc x©y dùng ®îc c¬ së vËt chÊt kü thuËt, dÇn dÇn h×nh thµnh c¸c khu c«ng nghiÖp hãa. Gi¸ trÞ tæng s¶n lîng cña c«ng nghiÖp trong nÒn KTQD ngµy cµng t¨ng. Bªn c¹nh ®ã nh÷ng h¹n chÕ vÒ sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp kh«ng nhá, tr×nh ®é kü thuËt cha cao, cha ph¸t huy hÕt vai trß chñ ®¹o cña m×nh trong nªn KTQD. C«ng nghiÖp cßn vÊp ph¶i nhiÒu khã kh¨n mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm cho c«ng nghiÖp kh«ng ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh lµ : Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp níc ta ®· gÆp ph¶i mét khã kh¨n lín lµ ph¶i ®¬ng ®Çu víi cuéc chiÕn tranh ph¸ ho¹i cña ®Õ quèc Mü . Cuéc chiÕn tranh ®· g©y nªn nhiÒu thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ níc ta , trong ®ã c«ng nghiÖp chÞu mét phÇn kh«ng nhá. NhiÒu c¬ së c«ng nghiÖp nhµ m¸y bÞ ph¸ hñy g©y nªn t×nh tr¹ng nÒn c«ng nghiÖp khã kh¨n ®Ó ph¸t triÓn . Mü muèn níc ta quay trë l¹i thêi kú ®å ®¸ do vËy ph¸ ho¹i nÒn kinh tÕ mét c¸ch nÆng nÒ . Qu¸ tr×nh qu¶n lý kinh tÕ cña §¶ng ®· m¾c nhiÒu sai lÇm , chñ quan duy ý trÝ , nãng véi trong chñ tr¬ng CNH ,H§H ®Êt níc b»ng con ®êng ®Èy m¹nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nÆng. Do vËy lµm cho c«ng nghiÖp khái ph¸t huy ®îc v× kh«ng thÓ mét chèc mét l¸t ph¸t triÓn ngay c«ng nghiÖp nÆng mµ ph¶i qua ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp nhÑ . C¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp kÐo dµi ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt. Trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lùc l¬ng s¶n xuÊt lµ mét yÕu tè quan träng gãp phÇn kh«ng nhá, lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ tÝnh chÊt cña quan hÖ x· héi. Do vËy lùc lîng s¶n xuÊt kh«ng ph¸t triÓn th× kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®îc c«ng nghiÖp . Chóng ta cha x¸c ®Þnh râ rµng híng ®i cña CNH cho phï hîp víi hoµn c¶nh thùc tÕ cña ®Êt níc. Híng CNH phô thuéc nhiÒu vµo qu¸ tr×nh CNH ë Liªn X« (cò) do vËy qu¸ tr×nh CNH ë níc ta diÔn ra chËm. Qu¸ tr×nh CNH cã quan hÖ ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµm cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp còng chËm l¹i. ChiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cã ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp níc ta. Tõ chiÕn lîc ®Ò ra c¬ cÊu c«ng nghiÖp hîp lý nh»m sö dông tèt nhÊt mäi tiÒm n¨ng cña ®Êt níc vÒ lao ®éng, tµi nguyªn, tiÒn vèn, ®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi víi hiÖu qu¶ cao. Qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng ë níc ta cha thùc sù ph¸t huy t¸c dông, viÖc chuyªn m«n hãa bíc ®Çu ®îc thùc hiÖn nhng cha cao, c¸c mèi liªn hÖ gi÷a c¸c ngµnh ®· ®îc h×nh thµnh nhng cha chÆt chÏ. ViÖc ®a khoa häc kü thuËt vµo níc ta cßn å ¹t, thiÕu chän läc. Qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ kh«ng chän ®îc c«ng nghÖ phï hîp nhËp vµo trong níc nh÷ng c«ng nghÖ qu¸ l¹c hËu hoÆc qu¸ hiÖn ®¹i mµ chóng ta kh«ng sö dông ®îc do yÕu vÒ tr×nh ®é. Cã nh÷ng c«ng nghÖ nhËp vÒ l¹i ph¶i mêi chuyªn gia vÒ g©y tèn kÐm vµ kh«ng sö dông hÕt c«ng suÊt cña m¸y. §èi víi nh÷ng níc chËm ph¸t triÓn nh níc ta, tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ nh©n tè quan träng trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Víi tiÒm n¨ng nguyªn liÖu hiÖn cã chóng ta cã ®iÒu kiÖn h×nh thµnh c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c vµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ thu hót ®îc lùc lîng lín lao ®éng. Tuy nhiªn viÖc khai th¸c tµi nguyªn cña níc ta cha hîp lý, lµm c¹n kiÖt nh÷ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn quý vµ kh«ng chó träng c¶i t¹o kh«i phôc nh÷ng nguån tµi nguyªn h÷u h¹n. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña níc ta, nÒn kinh tÕ lµ nÒn kinh tÕ më do vËy thÞ trêng kh«ng cßn bã hÑp trong níc mµ ®· më réng ra khu vùc vµ thÕ giíi. Nhng s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña níc ta kh«ng chinh phôc ®îc thÞ trêng, cha ®îc thÞ trêng chÊp nhËn, do vËy s¶n phÈm s¶n xuÊt kh«ng b¸n ®îc ra thÞ trêng thÕ giíi. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö x· héi cô thÓ. Mçi giai ®o¹n lÞch sö ph¸t triÓn ®Òu cã mét tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt do vËy c«ng nghiÖp ph¶i thêng xuyªn thay ®æi vµ ®iÒu chØnh cho phï hîp ®iÒu kiÖn lÞch sö. Tõ tÊt c¶ nh÷ng nguyªn nh©n trªn nªn c«ng nghiÖp níc ta hiÖn nay cha ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh. Nh÷ng thµnh tùu mµ c«ng nghiÖp ®¹t ®îc thËt ®¸ng kÓ tuy lµ c«ng nghiÖp cã nh÷ng h¹n chÕ. III/ Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt níc. 1. Ph¬ng híng ph¸t huy vai trß c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc. Mét sè quan ®iÓm vµ ®Þnh híng vÒ ph¸t triÓn c¬ cÊu c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc. HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi lµ tiªu chuÈn c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt, chi phèi c¸c tiªu chuÈn kh¸c vµ chi phèi qu¸ tr×nh CNH-H§H vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ë níc ta. HiÖu qu¶ x· héi lµ môc tiªu cßn hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ ph¬ng tiÖn. HiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cã liªn quan ®Õn yªu cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng v¨n minh g¾n víi hiÖn ®¹i hãa kü thuËt c«ng nghÖ, g¾n víi c¬ cÊu kinh tÕ më cöa vµ chiÕn lîc thÞ trêng híng ngo¹i, g¾n víi m« h×nh ph¸t triÓn chiÒu s©u, g¾n víi viÖc t¹o c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng. Trong thêi ®¹i ngµy nay c«ng nghiÖp hãa ph¶i g¾n víi H§H. Ph¶i triÖt ®Ó khai th¸c lîi thÕ ph¸t triÓn, muèn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tõ nh÷ng yªu cÇu vît qua ranh giíi níc nghÌo, rót ng¾n kho¶ng c¸ch l¹c hËu cña níc ta so víi níc v¨n minh. G¾n mét c¸ch h÷u c¬ gi÷a viÖc x©y dùng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa víi ph¸t triÓn m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng vµ theo sau ®ã lµ m« h×nh c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Quan ®iÓm nµy ph¶n ¸nh mèi quan hÖ vÒ sù ph¸t triÓn gi÷a lùc lîng s¶n xuÊt (g¾n víi khoa häc c«ng nghÖ) quan hÖ s¶n xuÊt (g¾n víi quan hÖ kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ). Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ph¶i ®Æt trong sù g¾n bã gi÷a c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô cïng víi c¬ cÊu kinh tÕ më cöa vµ theo ®ã lµ chiÕn lîc thÞ trêng híng ngo¹i... Quan ®iÓm nµy b¾t nguån tõ sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c níc víi nhau vµ xu híng quèc tÕ hãa g¾n víi sù xuÊt hiÖn nh÷ng gay cÊn mang tÝnh toµn cÇu. Nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm cña qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp níc ta: Tõ thùc tr¹ng cña c«ng nghiÖp ®Êt níc vµ nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu cña c«ng nghiÖp ®Êt níc vµ nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu cña qu¸ tr×nh ®æi míi, tõ viÖc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn h¬n qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ cÊu c«ng nghiÖp trong mÊy chôc n¨m qua nhÊt lµ tõ n¨m 1976 ®Õn nay, cã thÓ rót ra nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm sau: Vèn ®Çu t bá ra cho qu¸ nhiÒu dù ¸n, kh«ng u tiªn vµ xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn vµ khoa häc, do ®ã thêi gian x©y dùng ®îc kÐo dµi, nhiÒu c«ng tr×nh dë dang. Cha dù tÝnh mét c¸ch ®óng ®¾n nh÷ng h¹n chÕ nguån vèn, nguyªn liÖu (®Æc biÖt lµ nguyªn liÖu nhËp khÈu) nªn c«ng suÊt thiÕt bÞ sö dông vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thÊp. Mét nÒn c«ng nghiÖp khÐp kÝn mang nÆng tÝnh tù cung tù cÊp ®îc h×nh thµnh, viÖc ph¸t triÓn híng nÒn xuÊt khÈu kh«ng ®îc quan t©m ®óng møc. C¸c xÝ nghiÖp kh«ng ®îc chuyªn m«n hãa ®Çy ®ñ , thiÕt bÞ l¹c hËu thiÕu ®ång bé, thiÕu sù hîp t¸c víi nhau, ®Æc biªt thiÕu sù liªn kÕt ngang, Ýt cã quan hÖ gi÷a c¸c ®¬n vÞ vµ víi c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c . YÕu tè thÞ trêng bÞ xem nhÑ, v× vËy c«ng t¸c c¶i tiÕn kü thuËt, ¸p dông c«ng nghÖ míi ®Ó n©ng cao chÊt lîng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ®îc quan t©m ®Çy ®ñ . Cha cã biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch tháa ®¸ng ®èi víi tiÓu thñ c«ng nghiÖp vµ sö dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó cã thÓ khai th¸c cã hiÖu qu¶ h¬n tiÒm n¨ng vµ c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng còng nh thu hót lùc lîng lao ®éng vµo s¶n xuÊt . §óng nh §¹i héi lÇn thø VI cña §¶ng ®· nhËn ®Þnh, chóng ta ®· ®Ò ra nh÷ng chØ tiªu qu¸ cao vÒ x©y dùng c¬ b¶n vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kh«ng coi träng ®óng søc viÖc kh«i phôc x¾p xÕp l¹i nÒn kinh tÕ, thiªn vÒ x©y dùng c«ng nghiÖp nÆng vµ nh÷ng c«ng tr×nh quy m« lín, kh«ng tËp trung gi¶i quyÕt vÒ vÊn ®Ò l¬ng thùc, thùc phÈm , ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng tiªu dïng vµ hµng xuÊt kh¶u. KÕt qu¶ lµ ®Çu t nhiÒu nhng hiÖu qu¶ thÊp. Trªn nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm trªn ta rót ra ph¬ng híng , biÖn ph¸p ph¸t triÓn ®èi víi qu¸ tr×nh CNH - H§H vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp níc ta. Ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p CNH - H§H c¸c ngµnh KTQD ë níc ta * Ph¬ng híng CNH-H§H c¸c ngµnh KTQD n¬c ta trong nh÷ng n¨m tíi . - Ph¸t triÓn c¸c ngµnh KTQD dùa trªn c¬ së vµ kü thuËt c«ng nghÖ ngµy cµng hiÖn ®¹i nh»m thùc hiÖn môc tiªu cuèi cïng lµ " thùc hiÖn d©n giµu, níc m¹nh, x· héi v¨n minh ", tiÕn lªn hiÖn ®¹i trong mét x· héi thËt d©n chñ, nh©n ¸i, cã v¨n hãa, cã kü c¬ng, xãa bá ¸p bøc bÊt c«ng, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n cã cuéc sèng Êm no tù do h¹nh phóc " (Vâ V¨n KiÖt - b¸o Nh©n d©n 9/2/l993. - Ph¸t triÓn ®ång thêi c¶ 3 lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô trong mét hÖ thèng më víi c¬ cÊu n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶ vµ chuyÓn dÞch theo huíng CNH,H§H. - Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn g¾n bã c¸c n«ng l©m ng nghiÖp ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong níc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ph¸t huy lîi thÕ sinh th¸i, b¶o vÖ m«i trêng vµ tµi nguyªn. - Ph¸t triÓn m¹nh c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng ®Ó tháa m·n nhu cÇu c¸c lo¹i th«ng thêng, t¨ng møc ®¸p øng, nhu cÇu tiªu dïng ngµy cµng cao cña nh©n d©n vµ ®Èy m¹nh xuÊt khÈu t¹o nhiÒu viÖc lµm , t¹o nguån tÝch lòy ban ®Çu cho CNH. - Ph¸t triÓn cã sù lùa chän c¸c ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt t liÖu s¶n xuÊt, khai th¸c vµ chÕ biÕn kho¸ng s¶n. ¦u tiªn ph¸t triÓn c¸c ngµnh x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt (®êng, cÇu cèng , ®iÖn , níc ...) phôc vô cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng . - Ph¸t triÓn m¹nh c¸c ngµnh vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô víi mét c¬ cÊu ®a d¹ng, chÊt lîng ngµy cµng cao , tr×nh ®é ngµy cµng v¨n minh hiÖn ®¹i ®Ó khai th¸c tèt nhÊt mäi nguån lùc g¾n liÒn víi phôc vô tèt nhÊt c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt vµ c¸c ngµnh nµy thùc hiÖn tèt môc tiªu chung cña chiÕn lîng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi . - C«ng nghiÖp hãa c¸c ngµnh KTQD ph¶i dùa trªn c¬ së ¸p dông nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶ tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo tÊt c¶ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô ... Do vËy môc tiªu vµ ph¬ng híng cña qu¸ tr×nh nµy lµ: - N©ng cao tr×nh ®é trang bÞ kü thuËt vµ ®æi míi c«ng nghÖ trong tÊt c¶ c¸c nganh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp vµ dÞch vô nh»m t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm vµ dÞchu vô cã chÊt l¬ng tèt h¬n chi phÝ thÊp h¬n, lîi nhuËn cao h¬n vµ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm h¬n. - KÕt hîp kü thuËt vµ c«ng nghiÖp nhiÒu tr×nh ®é theo híng sö dông totã kü thuËt vµ c«ng nghiÖp hiÖn cã cha ®îc khai th¸c vµ sö dông tèt, hiÖn ®¹i hãa kü thuËt vµ c«ng nghÖ truyÒn thèng ®i th¼ng vµo kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ë n¬i cã nhu cÇu vµ cã ®iÒu kiÖn. - Chó träng ¸p dông c«ng nghÖ võa cã hiÖu qu¶ vÒ mÆt kü thuËt, võa cã hiÖu qu¶ cao vÒ kinh tÕ x· héi vµ b¶o vÖ ®îc m«i trêng . - Thùc hiÖn ph¬ng ph¸p tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng khoa häc trong tæ chøc qu¶n lý qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· h«i. C«ng nghiÖp hãa c¸c ngµnh KTQD ph¶i thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi theo híng ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng hãa lín. Qu¸ tr×nh nµy cÇn cã ®iÒu kiÖn vµ biÖn ph¸p thùc hiÖn sau: Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò së h÷u: khuyÕn khÝch ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n, chó träng ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn, xÝ nghiÖp liªn doanh ®a chóng trë thµnh lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu. S¾p xÕp l¹i c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh theo híng ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ lµm cho xÝ nghiÖp quèc doanh cã t¸c dông nh lµ mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc . Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò huy ®éng vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶. Gi¶i quyÕt tèt quan hÖ ph¸t triÓn víi ®Çu t tiÕt kiÖm vµ tiªu dïng, t¨ng tû lÖ ®Çu t trong GDP lªn trªn 2o% chñ yÕu b»ng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, t¨ng nhanh vµ nhiÒu phÇn ®Çu t tõ t nh©n vµ doanh nghiÖp. Kh«i phôc mäi nguån vèn trong níc ®ång thêi thu hót nhiÒu vèn ®Çu t níc ngoµi: liªn doanh hîp t¸c kinh doanh . Qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn ®Çu t n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh . Thóc ®Èy nghiªn cøu vµ øng dông khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Trªn c¬ sá qu¸n triÖt chiÕn lîc con ngêi cÇn cã hÖ thèng biÖn ph¸p ®ång bé vÒ ph©n bè, sö dông ®µo t¹o, båi dìng ngêi lao ®éng. Ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cña liªn kÕt kinh tÕ gi÷a c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ quèc d©n,. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ n©ng cao vai trß cña nhµ níc ®èi víi sù nghiÖp CNH-H§H nhanh vµ cã hiÖu qu¶ ... Ph¬ng híng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ViÖt Nam trong giai ®o¹n hiÖn nay: NhËn thøc vµ ®¸nh gi¸ ®óng vai trß chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong nÒn kinh tÕ lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa quan träng c¶ vÒ mÆt ph¬ng ph¸p luËn vµ vÒ tæ chøc chØ ®¹o thùc tiÔn. Tõ kinh nghiÖm cña c¸c níc cã ®iÓm suÊt ph¸t gièng nh níc ta, tõ ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ tµi nguyªn lao ®éng vµ c¸c nguån lùc kh¸c còng nh nh÷ng nguån lùc cã thÓ thu hót tõ bªn ngoµi, sù lùa chän c¬ cÊu vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ chñ yÕu, gi¶i quyÕt ®óng ®¾n mèi quan hÖ gi÷a ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp, thùc hiÖn sù kÕt hîp chÆt chÏ, hç trî vµ thóc ®Èy lÉn nhau gi÷a hai lÜnh vùc nµy trong hÖ thèng kinh tÕ më lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng. V× vËy ph¶i cã ý thøc ph¸t triÓn n«ng -l©m ng nghiÖp g¾n víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ x©y dùng n«ng th«n míi lµ nhiªm vô quan träng hµng ®Çu ®Ó æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ-x· héi, t¨ng tèc ®é vµ tû träng c«ng nghiÖp, më réng kinh tÕ dÞch vô, t¨ng cêng c¬ së h¹ tÇng, bíc ®Çu ®a nÒn kinh tÕ vît khái t×nh tr¹ng n«ng nghiÖp l¹c hËu. Tèc ®é t¨ng trëng b×nh qu©n hµng n¨m cña n«ng nghiÖp ®¹t kho¶ng 4%-5%, cña c«ng nghiÖp ®¹t kho¶ng 10%-l2% (trÝch: chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ -x· héi ®Õn n¨m 2000- nhµ xuÊt b¶n sù thËt - Hµ néi - l990 ) Trªn c¬ së ®ã t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn th¾ng lîi chiÕn lîc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ §¹i héi lÇn thø VII cña §¶ng ®· ®Ò ra, t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh CNH,H§H ®Êt níc cho giai ®o¹n tiÕp theo . Tõ mét níc n«ng nghiÖp phæ biÕn lµ s¶n xuÊt nhá, trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ më, sù lùa chän c¬ cÊu vµ ®Þnh híng ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ chñ yÕu lµ mét nhiÖm vô ®Æc biÖt cã ý nghÜa. Trong thËp kû tíi, n«ng nghiªp vÉn cã vÞ trÝ quan träng, gi¸ trÞ s¶n lîng kh«ng ngõng t¨ng lªn, song tû träng cña nã trong nÒn kinh tÕ sÏ gi¶m dÇn trong tæng s¶n phÈm quèc d©n vµ cïng víi qu¸ tr×nh Êy lµ sù t¨ng lªn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. V× vËy cÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng thuÕ g¾n bã gi÷a c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp nh»m ®¸p øng tèt h¬n c¸c nhu cÇu cña n«ng nghiÖp (bao gåm n«ng, l©m, ng nghiÖp) ë c¶ ®Çu vßa vµ ®Çu ra. Nh vËy c«ng nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c nguån ph©n bãn thuèc trõ s©u, c«ng cô, m¸y mãc thiÕt bÞ phô tïng chÕ biÕn b¶o qu¶n... ®ång thêi ®¸p øng nhu cÇu vÒ viÖc lµm cho ngíi lao ®éng n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n vµ nhu cÇu xuÊt khÈu... Theo híng ph¸t triÓn ®ã, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cña níc ta cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu kh¸ch quan sau ®©y: Thùc hiÖn sù kÕt hîp gi÷a ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ n«ng nghiÖp. X©y dùng c«ng nghiÖp víi nhiÒu lo¹i h×nh c«ng nghÖ sö dông nhiÒu lao ®«ng. X©y dùng c«ng nghiÖp víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ. X¸c ®Þnh ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän ®· cã chÝnh s¸ch ®Çu t tho¶ ®¸ng vµ t¹o ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ trêng thÕ giíi . Më réng vµ ph¸t triÓn quan hÖ hîp t¸c quèc tÕ thu hót vèn ®Çu t vµ kü thuËt cña níc ngoµi t¹o bíc nh¶y vät trong kü thuËt vµ c«ng nghÖ . Víi nh÷ng yªu cÇu kh¸ch quan trªn, ph¬ng híng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong thêi gian tíi lµ: Ph¬ng híng chñ yÕu vµ quan träng nhÊt lµ x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ c«ng nghiÖp hîp lý. C¬ cÊu c«ng nghiÖp lµ sè lîng ngµnh c«ng nghiÖp chuyªn m«n hãa vµ mèi liªn hÖ kinh tÕ s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh ®ã biÓu hiÖn quan hÖ tû lÖ vÒ mÆt lîng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh ®ã víi nhau. C¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ph¶n ¸nh nh÷ng t¸c dông chñ yÕu sau: Tr×nh ®é ph¸t triÓn vµ møc ®é hoµn chØnh c«ng nghiÖp cña ®Êt níc : C«ng nghiÖp cµng ph¸t triÓn vµ c¬ cÊu cµng hoµn chØnh th× cµng ph¸t huy vai trß chñ ®¹o ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. Nã cho phÐp x¸c lËp nªn nh÷ng c©n ®è míi mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ lín h¬n cho c«ng nghiÖp vµ cho nÒn KTQD. Cho thÊy møc ®é tù chñ cña nÒn kinh tÕ níc nhµ. Sù xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu sè lîng c¸c ngµnh chuyªn m«n hãa vµ sù liªn hÖ gi÷a chóng víi nhau b¶o ®¶m cho viÖc s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu víi chÊt lîng cao, c¸c mÆt hµng vÒ t liÖu s¶n xuÊt, vµ t liÖu tiªu dïng phôc vô cho nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu, t¨ng cêng tiÒm lùc kinh tÕ. Cho thÊy tr×nh ®é ph¸t triÓn kü thuËt vµ tr×nh ®« x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c«ng nghiÖp còng nh c¸c ngµnh kh¸c cña nÒn KTQD. Cho thÊy tr×nh ®é n¨ng suÊt lao ®éng x· héi vµ møc ®é hiÖu qu¶ cña s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Víi c¬ cÊu c«ng nghiÑp hoµn chØnh cho ta thÊy ®îc n¨ng suÊt lao ®éng ngµy cµng t¨ng lªn. Bëi v× trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chóng ta ®· ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo trong s¶n xuÊt, tËn dông hÕt c«ng suÊt m¸y mãc, lµm cho tèc ®é t¨ng s¶n lîng lín h¬n tèc ®é t¨ng ®Çu t, gi¸ thµnh s¶n hµng n¨m h¹ xuèng, n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng lªn. ViÖc x©y dùng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp g¾n víi qu¸ tr×nh CNH lµ mét néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc. Nã thÓ hiÖn møc ®é hoµn chØnh hîp lý cña sù ph¸t triÓn cña b¶n th©n c«ng nghiÖp vÒ mÆt ph©n c«ng lao ®«ng thÓ hiÖn c¸hc thùc hiÖn mèi quan hÖ c©n ®èi theo nh÷ng tû lÖ nhÊt ®Þnh trong qu¸ tr×nh tõng bíc x©y dùng mét nÒn c«ng nghiÖp t¬ng ®èi hoµn chØnh trong khu«n khæ cña mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ . §Ó thùc hiÖn môc tiªu CNH-H§H ®Êt níc chóng ta ph¶i x©y dùng mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp t¬ng ®èi hoµn chØnh, c©n ®èi vµ hiÖn ®¹i vµ ph¶i phÊn ®Êu tiÕn lªn x©y dùng mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp tiªn tiÕn, ®¶m b¶o tháa m·n nhu cÇu cña nÒn KTQD víi chi phÝ lao ®éng x· héi Ýt nhÊt vµ thêi gian ng¾n nhÊt ®¶m b¶o n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña toµn bé s¶n xuÊt x· héi. Do ®ã ph¶i kÕ ho¹ch hãa c¬ cÊu cña c«ng nghiÖp, cÇn ph¶i biÕt ph©n lo¹i ®óng ®¾n c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, ph¶i x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ s¶n xuÊt vµ vÞ trÝ cña ngµnh ®ã còng nh nh÷ng nh©n tè ¶nh hëng ®Õn nã . Cã nhiÒu nh©n tè ¶nh hëng ®Õn c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp nhng cã 6 nh©n tè c¬ b¶n lµ: tiÕn bé khoa häc - kü thuËt, tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tr×nh ®é vµ tÝnh chÊt ph¸t triÓn n«ng nghiÖp t×nh h×nh tµi nguyªn thiªn nhiªn, ®iÒu kiÖn lÞch sö kinh tÕ chÝnh trÞ x· héi vµ tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. C¸c nh©n tè nµy t¹o nªn mét hÖ thèng phøc t¹p cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ ®ång thêi ph¸t huy t¸c dông ¶nh hëng ®èi víi c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp. Qua viÖc xem xÐt ph©n tÝch c¸c nh©n tè cho ta thÊy ý nghÜa to lín cña nã trong viÖc x©y dùng mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp hîp lý vµ cã hÖu qu¶. Mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp hîp lý vµ cã hiÖu qu¶ ph¶i lµ: Mét c¬ cÊu cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp chuyªn m«n hãa còng nh c¸c ngµnh tiÓu thñ c«ng nghiªp. Mét c¬ cÊu cã kh¶ n¨ng sö dông hîp lý c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ lao ®éng. Mét c¬ cÊu sö dông hîp lý nguyªn liÖu cña c¸c ngµnh khai th¸c n«ng l©m, ng nghiÖp. Mét c¬ cÊu ph¶i ph¸t triÓn ngµnh ®¸p øng nhu cÇu thiÕt yÕu hiÖn nay lµ s¶n xuÊt, tiªu dïng vµ phôc vô xuÊt khÈu . Nh vËy c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp h¬p lý vµ cã hiÖu qu¶ ph¶i lµ c¬ cÊu ngµnh ®¶m b¶o cho n¨ng suÊt lao ®«ng x· héi t¨ng nhanh tháa m·n môc ®Ých cña nh©n d©n mµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n yªu cÇu. Mét trong nh÷ng híng ph¸t triÓn trong c«ng nghiÖp níc ta lµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng l©m ng nghiÖp. ViÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng c«ng nghiÖp chÕ biÕn kh«ng nªn ph©n bè theo ®Þa lý h×nh thµnh mµ nªn theo vïng l·nh thæ trªn c¬ së tiÒm n¨ng vµ u thÕ cña tõng vïng.Nh vËy sÏ h×nh thµnh c¸c lo¹i xÝ nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc thùc phÈm, chÕ biÕn c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp chÕ biÕn thñy s¶n. Cïng víi qu¸ tr×nh h×nh thµnh hÖ thèng c«ng nghiÖp chÕ biÕn lµ qu¸ tr×nh ph©n c«ng l¹i lao ®éng trong c«ng nghiÖp. thu hót mét bé phËn ®¸ng kÓ lao ®éng vµo ho¹t ®éng chÕ biÕn, b¶o qu¶n vµ vËn chuyÓn. §ång thêi tõng bãc hoµn thiÖn c¬ së h¹ tÇng ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng chÕ biÕn cã hiÖu qu¶ h¬n. §èi víi nh÷ng xÝ nghiÖp chÕ biÕn s¶n phÈm xuÊt khÈu cÇn ®Çu t thiÕt bÞ ®«ng bé vµ hiÖn ®¹i ®Ó s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, t¹o lËp uy tÝn dtrªn thÞ trêng thÕ giíi gi¶m dÇn vµ tiÕn tíi chÊm døt viÖc xuÊt khÈu díi d¹ng nguyªn liÖu. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng hîp t¸c gia c«ng lµm hµng xuÊt khÈu. Ph¬ng ch©m ®óng lµ tËn dông kh¶ n¨ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, sö dông lao ®éng, t¹o ra s¶n phÈm tiªu dïng néi ®Þa ngµy cµng nhiÒu, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña nh©n d©n c¶ vÒ sè lîng, chÊt lîng vµ chñng lo¹i. Më réng h×nh thøc gia cong, liªn doanh hîp t¸c víi níc ngoµi ®Ó lµm hµng xuÊt khÈu lµ biÖn ph¸p vµ s¸ch lîc quan träng nhÊt ®Ó tõng bíc hiÖn ®¹i hãa c¸c ngµnh s¶n xuÊt hµng tiªu dïng. Chó träng c¸c ngµnh may mÆc, dÖt da cao su, chÊt dÎo, sø thñy tinh, dîc phÈm, mü phÈm, ®å ®iÖn tö vµ c¬ khÝ nhá. Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cÇn sö dông nhiÒu lo¹i h×nh c«ng nghÖ, nhiÒu lo¹i quy m« kh¸c nhau ph¸t triÓn réng kh¾p ë trong níc víi sù tham gia cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thµnh mét sè khu chÕ xuÊt do níc ngoµi ®Çu t kinh doanh. C«ng nghiÖp n¨ng lîng nhiªn liÖu lµ ngµnh c«ng nghiÖp níc ta cã nhiÒu tiÒm n¨ng. Nhµ níc ®· chó ý ®Çu t cho ngµnh nµy, ®Æc biÖt lµ n¨ng lîng ®iÖn. Trong thêi gian tíi chóng ta vÉn ph¸t triÓn m¹nh nguån ®iÖn, u tiªn thñy ®iÖn, b¶o ®¶m sù ®ång bé vµ chÊt lîng cña hÖ thèng truyÒn t¶i ph©n phèi vµ thiÕt bÞ b¶o vÖ ®Ó gi¶m bít møc tæn hao ®iÖn, ®¸p øng nhu cÇu ®iÖn ë MiÒn trung vµ MiÒn Nam, phÊn ®Êu t¨ng 2,5 ®Õn 3 lÇn s¶n lîng ®iÖn trong 10 n¨m tíi. TiÕp tôc ®Èy m¹nh hîp t¸c liªn doanh víi níc ngoµi trong viÖc th¨m dß vµ khai th¸c, chÕ biÕn dÇu khÝ. X©y dùng c«ng nghiÖp läc dÇu, s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm tõ dÇu khÝ. Môc tiªu s¶n l¬ng dïng cho thêi kú l99l-l995 lµ tõ 2O-25 triÖu tÊn... Tõng bíc ®a ngµnh dÇu khÝ thµnh ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ®Êt níc . X©y dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh khai th¸c than ( tr÷ lîng ®· ®îc x¸c ®Þnh tõ 3-3,3 tû tÊn) chóng ta ®· cã tiÒm n¨ng ®Ó më réng ngµnh khai th¸c than ®Æc biÖt lµ than gÇy cã chÊt lîng cao. Trong thêi gian tíi t¨ng s¶n lîng khai th¸c than tõ 6-7 triÖu tÊn, hiÖn nay, lªn kho¶ng 10 triÖu tÊn ®Õn n¨m 2000. §Ó ®¹t chØ tiªu s¶n lîng nµy cÇn cã nh÷ng thiÕt bÞ sö lý nguyªn liÖu, vËn chuyÓn vµ ph¸t triÓn c¶ng kÓ c¶ mét sè cÇu tµu ®Ó v©n chuyÓn than, sang tõng bíc hiÖn ®¹i vµ hoµn thiÖn: ph¬ng tiÖn khai th¸c vµ vËn chuyÓn chïng ta sÏ më réng sù hîp t¸c víi níc ngoµi ®Ó khai th¸c mét sè má víi kü thuËt cao. §èi víi c«ng nghiÖp c¬ khÝ, tríc hÕt cÇn s¾p xÕp l¹i c¸c xÝ nghiÖp hiÖn cã. Nh÷ng xÝ nghiÖp lµm ¨n thua lç, chÊt lîng kÐm, cÇn ®îc tæ chøc l¹i mét c¸ch thÝch hîp, Träng t©m cña ngµnh lµ s¶n xuÊt c¸c lo¹i phô tïng, linh kiÖn thaty thÕ nhËp khÈu ®Ó trang bÞ vµ söa ch÷a cho c¸c ngµnh kh¸c chÕ t¹o c¸c lo¹i thiÕt bÞ canh t¸c nhá thÝch hîp víi nhu cÇu vµ quy m« s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hiÖn nay. S¶n xuÊt c¸c lo¹i thiÕt bÞ chÕ biÕn n«ng l©m s¶n vµ c¸c lo¹i dÞch vô kü thuËt kh¸c phôc vô s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Hîp t¸c víi níc ngoµi s¶n xuÊt, l¾p r¸p mét sè m¸y mãc vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã nhu cÇu lín, hoÆc ®Ó xuÊt khÈu, trong ®ã coi träng ngµnh söa ch÷a vµ ®ãng tµu thñy. C«ng nghiÖp ®iÖn tö vµ tin häc lµ mét trong nh÷ng ngµnh cßn míi vµ non trÎ ë níc ta. V× vËy cÇn cã sù lùa chän vµ ph¸t huy n¨ng lùc vµ c«ng nghÖ trong níc. Tranh thñ hîp t¸c quèc tÕ ®Ó ph¸t triÓn híng vµo ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin liªn l¹c, ph¬ng tiÖn tÝnh toµn ®å ®iÖn tö d©n dông. Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nguyªn liÖu, vËt liÖu ¸p dông c«ng nghÖ vµ quy m« thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn tµi nguyªn kho¸ng s¶n cña ta, Trong thËp kû tíi ph¸t triÓn s¶n xuÊt mét sè s¶n phÈm hãa chÊt c¬ b¶n nh xót, S«da, axÝtsunphuric.... Më réng khai th¸c Apatit vµ t¨ng s¶n läng s¶n xuÊt ph©n l©n, thuèc trõ s©u, vËt liÖu x©y dùng, mét sè kim lo¹i chñ yÕu. Hîp t¸c víi níc ngoµi khai th¸c chÕ biÕn ®Êt hiÕm, b«xit quÆng s¾t, vËt liÖu x©y dùng cao cÊp, dµnh phÇn thÝch ®¸ng cho xuÊt khÈu. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn, ®¶m b¶o kÕt hîp gi÷a c«ng nghiÖp d©n dông vµ c«ng nghiÖp quèc phßng ®Ó võa ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, võa t¨ng cêng tiÒm lùc ph¸t triÓn ®Êt níc. ViÖc x¸c ®Þnh ph¬ng híng vµ biÖn ph¸p chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh c«ng nghiÖp theo híng CNH-H§H ph¶i qu¸n triÖt mét sè quan ®iÓm c¬ b¶n lµ: quan ®iÓm hiÖu qu¶, quan ®iÓm ®Þnh híng (nhÊt thiÕt ph¶i theo ®Þnh híng CNH nÒn KTQD mµ néi dung c¬ b¶n cña nã lµ chuyÓn tõ tr¹ng th¸i c«ng nghiÖp l¹c hËu víi n¨ng suÊt lao ®éng thÊp lªn c«ng nghiÖp tiªn tiÕn víi n¨ng suÊt lao ®éng cao trong tÊt c¶ c¸c ngµnh KTQD. Quan ®iÓm toµn diÖn c©n ®èi, quan ®iÓm më cöa (lÊy m« h×nh c¬ cÊu kinh tÕ híng ngo¹i lµ chÝnh vµ quan ®iÓm n¨ng ®éng). ViÖc qu¸n triÖt c¸c quan ®iÓm ®ßi hái ph¶i h×nh thµnh mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp cã lùa chän. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH ë níc ta c¬ cÊu ®ã cã thø tù u tiªn lµ ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu, ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c. Ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu lµ ngµnh cã vÞ trÝ hµng ®Çu trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Ngµnh chÕ biÕn l¬ng thùc, thùc phÈm lµ ngµnh c«ng nghiÖp chñ yÕu trong giai ®o¹n nµy. Trong thêi kú 1986-1991 ngµnh nµy vÉn gi÷ ®îc tû träng 22%-28% trong gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp vµ cho ®Õn nay vÉn lµ ngµnh quan träng. Ngµnh c«ng nghiÖp dÖt may: chiÕm kho¶ng 12%-15% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2000 nhÞp ®é ph¸t triÓn sÏ lµ 4%-5%. Ngµnh c«ng nghiÖp n¨ng lîng: tríc ®©y lµ ngµnh kh«ng quan träng nhng nh÷ng n¨m gÇn ®©y nã sÏ lµ ngµnh quan träng. N¨m 1991 chiÕm kho¶ng 12,6% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp trong ®ã ®iÖn lùc 2,37% vµ c«ng nghiÖp nhiªn liÖu 7,42%. Riªng ngµnh dÇu khÝ, dù kiÕn tèc ®é ph¸t triÓn b×nh qu©n mçi n¨m sÏ trªn 20% vµ dù tÝnh ®Õn n¨m 2000 t¨ng lªn 25%. C«ng nghiÖp c¬ khÝ vµ c«ng nghiÖp hãa chÊt hiÖn lµ c¸c ngµnh gi÷ vÞ trÝ chñ yÕu trong c«ng nghiÖp, mçi ngµnh chiÕm trªn díi 10% gi¸ trÞ tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®ang cã xu híng ch÷ng l¹i vµ gi¶m dÇn do cã khã kh¨n vÒ thÞ trêng tiªu thô, c«ng nghÖ vµ vèn ®Çu t. Nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän lµ c¸c ngµnh cã tèc ®é ph¸t triÓn cao, quy m« lín, c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i, cã s¶n phÈm ngµy cµng nhiÒu, chÊt lîng cao x©m nhËp vµo thÞ trêng thÕ giíi gãp phÇn lín cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Ngµnh mòi nhän thêng lµ ngµnh dùa kh¶ n¨ng khai th¸c tµi nguyªn sö dông, tr×nh ®é tay nghÒ cao cña ngêi lao ®éng vµ còng cã thÓ dùa vµo c¸c biÖn ph¸p huy ®éng vèn ®Çu t cña níc ngoµi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ øng dông khoa häc hiÖn ®¹i. C«ng nghiÖp khai th¸c vµ chÕ dÇu khÝ: dùa vµo kh¶ n¨ng tµi nguyªn vµ kh¶ n¨ng thu hót vèn, kü thuËt tõ níc ngoµi, cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu lín. C«ng nghiÖp chÕ biÕn l¬ng thùc (g¹o) vµ thñy s¶n, ta cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt thÞ trêng tiªu thô ®ang më réng. C«ng nghiÖp ®iÖn tö: cã ®éi ngò lao ®éng kü thuËt ®«ng ®¶o, cã kh¶ n¨ng më réng thÞ trêng tiªu thô trong níc vµ quèc tÕ. C«ng nghiÖp khai th¸c vµ s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng: níc ta s½n tµi nguyªn, thÞ trêng trong vµ ngoµi níc ®ang cã nhu cÇu lín. Nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c lµ nh÷ng ngµnh cã vÞ trÝ kh¸c nhau trong c¬ cÊu n«ng nghiÖp. §èi víi níc ta trong giai ®o¹n ®Çu qu¸ tr×nh CNH-H§H viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh nµy ph¶i nh»m tháa m·n nhu cÇu thiÕt yÕu cña nh©n d©n, bao gåm c¶ hµng thay thÕ nhËp khÈu, tháa m·n nhu cÇu t liÖu s¶n xuÊt cho n«ng, l©m, ng nghiÑp vµ c«ng nghiÖp hµng tiªu dïng, s¶n xuÊt hµng s¶n xuÊt, thu hót lao ®éng, gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ngêi lao ®éng vµ nhu cÇu kh¸c. Víi c¬ cÊu c«ng nghiÖp nh trªn, chóng ta kh«ng lùa chän mét kiÓu chiÕn lîc ®¬n thuÇn híng ra xuÊt khÈu hay thay thÕ nhËp khÈu mµ lµ sù kÕt hîp mét c¸ch tèi u hai híng ®ã trong mét nÒn kinh tÕ më, giao lu th«ng suèt trong níc vµ liªn kÕt hîp t¸c hßa nhËp víi bªn ngoµi. Tïy nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ chóng ta ¸p dông nh÷ng c«ng nghÖ vµ quy m« thÝch hîp nh»m thu hót nhiÒu lao ®éng t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm vµ ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi cao. Thêi gian tríc m¾t chóng ta vÉn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n thö th¸ch gay go vµ nh÷ng t¸c ®éng cña diÔn `biÕn quèc tÕ phøc t¹p. Do song qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, chóng ta cÇn tÝnh to¸n ®Õn tÊt c¶ c¸c yÕu tè nãi trªn ®Ó t×m ra híng ®i còng nh c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu trong thÕ chñ ®éng b»ng nguån lùc vµ c¸c yÕu tè mµ m×nh cã thÓ lµm ra vµ tù chñ ®îc ®Ó kh«ng ngõng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc, thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu cña chiÕn lîc æn ®Þnh, ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi vµ §¶ng ®· ®Ò ra. 2. C¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu ®· ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong thêi kú CNH-H§H ®Êt níc. Dù b¸o xu thÕ ph¸t triÓn cña thÞ trêng vµ nhu cÇu cuèi thÞ trêng: §©y lµ gi¶i ph¸p cã vÞ trÝ quan träng ®èi viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu, bëi v× thÞ trêng lµ nh©n tè kh¸ch quan, t¸c ®éng nhiÒu mÆt ®Õn c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh c«ng nghiÖp. CÇn sö dông tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p dù b¸o, c¸c ph¬ng ph¸p Marketing, c¸c ph¬ng ph¸p to¸n kinh tÕ ®Ó dù b¸o ®óng xu thÕ ph¸t triÓn. CÇn chó ý ®Çy ®ñ tíi c¸c lo¹i thÞ trêng, trong ®ã ®Æc biÖt dù b¸o xu thÕ vËn ®éng cña nhu cÇu thÞ trêng vÒ s¶n phÈm c«ng nghiÖp nh: søc chøa cña thÞ trêng, kh¸ch hµng, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vµ lîng hµng theo thêi gian, tÝnh c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn thÞ trêng trong níc vµ quèc tÕ. T¹o nguån vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶: sö dông tæng hîp tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p ®Ó huy ®éng vèn vµ chó ý kh¶ n¨ng thu håi vèn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña mét ®ång vèn. Trong giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh CNH, do kh¶ n¨ng tÝch lòy vèn trong níc cßn h¹n chÕ, th× viÖc t¹o vèn ph¶i híng träng t©m vµo c¸c h×nh thøc thu hót vèn níc ngoµi víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña mçi ngµnh. Trong c¸c giai ®o¹n tiÕp theo khi mµ nguån vèn tÝch lòy bªn trong ®· ®ñ lín th× cÇn cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®óng ®¾n nh»m tËp trung vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt trªn c¬ së gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a tÝch lòy vµ tiªu dïng mét c¸ch hîp lý. Lùa chän c«ng nghÖ vµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo. ViÖc lùa chän c«ng nghÖ míi vµ qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ cÇn theo híng u tiªn, cã lùa chän, cã träng ®iÓm. HiÖn ®¹i hãa c«ng nghiÖp cã kÕt hîp víi khai th¸c c«ng nghÖ truyÒn thèng nh»m ®¹t tèc ®é nhanh vµ cã hiÖu qu¶, võa b¶o ®¶m tÝnh hiÖn ®¹i, võa t¹o nhiÒu viÖc lµm, võa khai th¸c vµ sö dông tèt c¸c tiÒm n¨ng vÒ nguyªn nhiªn vËt liÖu cña ®Êt níc vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt cña ngµnh. X©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng: Ngµy nay viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi cÇn ®i tríc vµ më ®êng cho ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt. KÕt cÊu h¹ tÇng ph¶i thÝch øng víi yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¹o ®iÒu kiÖn m«i trêng thuËn lîi ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ®Çu t vµ s¶n xuÊt kinh doanh sau nµy. CÇn ®Æc biÖt chó ý ®Õn hÖ thèng cung øng ®iÖn n¨ng, hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh. Mét sè vÊn ®Ò vÒ t¨ng cêng qu¶n lý vÜ m« c«ng nghiÖp: §©y lµ mét gi¶i ph¸p cã t¸c dông chi phèi m¹nh viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh c«ng nghiÖp, c«ng t¸c nµy ®îc tiÕn hµnh trªn nhiÒu mÆt. Hoµn thiÖn ph¬ng ph¸p ph©n bè c«ng nghiÖp theo l·nh thæ theo híng kÕt hîp chuyªn m«n hãa víi ph¸t triÓn tæng hîp c«ng nghiÖp trong tõng vïng. Tæ chøc mèi quan hÖ s¶n xuÊt gi÷a c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c ngµnh kh¸c nhau trªn c¬ së h×nh thµnh nh÷ng khi c«ng nghiÖp, nh÷ng côm c«ng nghiÖp mét c¸ch ®éng bå, trªn c¬ së liªn kÕt c«ng nghÖ gi÷a c¸c chuyªn ngµnh mµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. X©y dùng ph¬ng ¸n ph©n bè søc lao ®éng theo l·nh thæ vµ theo ngµnh c«ng nghiÖp, chuyªn m«n hãa phï hîp víi ph¬ng híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh c«ng nghiÖp theo híng c«ng nghiÖp hãa. T¨ng cêng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng qu¶n lý c«ng nghiÖp theo híng kinh tÕ kü thuËt, theo híng qu¶n lý tËp trung, thèng nhÊt mÆt kü thuËt cña s¶n xuÊt, x©y dùng hÖ thèng tiªu chuÈn kü thuËt ngµnh, quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh, kiÓm tra chÊt lîng s¶n phÈm. TiÕp tôc x¸c ®Þnh râ chøc nwang qu¶n lý Nhµ níc cña c¬ quan qu¶n lý ngµnh víi chøc n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do vËy viÖc x©y dùng c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp hîp lý lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan do vai trß chñ ®¹o cña nã. §ång thêi nã lµ xu thÕ tÊt yÕu cña mét c¬ cÊu c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. V× vËy mäi ngµnh mäi cÊp cÇn thùc hiÖn nhiÖm vô quan träng nµy cña c«ng nghiÖp, coi ®ã lµ nhiÖm vô mang tÝnh chÊt chiÕn lîc vµ s¸ch lîc trong giai ®o¹n CNH-H§H hiÖn nay. §Ó ph¸t huy h¬n n÷a vai trß chñ ®¹o cña c«ng nghiÖp trong nÒn KTQD b¶n th©n ngµnh c«ng nghiÖp cÇn bè trÝ x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu cña m×nh. Cã hoµn thiÖn c¬ cÊu cña m×nh míi lµm cho n¨ng lùc s¶n xuÊt ®îc tËn dông, n¨ng suÊt lao ®éng x· héi t¨ng lªn lµm cho thu nhËp quèc d©n t¨ng lªn mét c¸ch t¬ng øng. Cã nh vËy míi ®¶m b¶o cho viÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ ®éc lËp, tù chñ ë níc ta. KÕt luËn Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu c«ng nghiÖp lµ qu¸ tr×nh cô thÓ hãa nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n, ®êng lèi chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc trong viÖc vËn dông c¸c quy luËt kh¸ch quan vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®Êt níc. Trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc nh níc ta hiÖn nay, viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp lµ mét yÕu tè hµng ®Çu, quyÕt ®Þnh ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n còng nh qu¸ tr×nh CNH-H§H. C«ng nghiÖp ngµy nay - ®èi víi níc ta - ®ang gi÷ mét vai trß quan träng, lµ ngµnh kinh tÕ chñ ®aiä trong nÒn KTQD do vËy nã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, c¬ cÊu ngµnh c«ng nghiÖp ®· cã sù thay ®æi vµ sù thay ®æi ®ã ngµy cµng hîp lý h¬n, phï hîp h¬n vµ ngµy cµng cã nhiÒu ®ãng gãp cho nÒn KTQD, gi¸ trÞ s¶n lîng ngµnh c«ng nghiÖp ngµy cµng gia t¨ng. Tõ nhËn thøc ®îc vai trß to lín cña c«ng nghiÖp, §¶ng vµ Nhµ níc ta ®· quan t©m chó träng ®Õn ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. §¶ng vµ Nhµ níc ®· ®a ra nhiÒu chÝnh s¸ch nh»m khuyÕn khÝch thóc ®Èy c«ng nghiÖp ph¸t triÓn kh«ng ngõng n©ng cao sè lîng vµ chÊt lîng s¶n phÈm c«ng nghiÖp. Qu¸ tr×nh nghiªn cøu vai trß cña c«ng nghiÖp vµ thùc tr¹ng hiÖn nay ë ViÖt Nam, chóng ta nhËn thÊy r»ng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc lµ tÊt yÕu kh¸ch quan. Cã ph¸t triÓn c«ng nghiÖp míi ®Èy m¹nh ®îc qu¸ tr×nh CNH vµ qu¸ tr×nh CNH-H§H chØ thùc hiÖn ®îc khi cã sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. Trong giai ®o¹n hiÖn nay §¶ng vµ Nhµ níc ta ®ang chó träng vµo viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp mµ môc tiªu lµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu c«ng nghiÖp hîp lý. §¶ng vµ Nhµ níc ta ®a ra nhiÒu ®Þnh híng vµ biÖn ph¸p ®Ó c«ng nghiÖp hãa ®Êt níc theo híng chuyÓn dÞch ®ã. §©y còng chÝnh lµ quan ®iÓm chiÕn lîc trong ®êng lèi ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ x· héi, lµ nh©n tè quan träng t¸c ®éng quyÕt ®Þnh hiÖu qu¶ cña nÒn s¶n xuÊt x· héi nh»m ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ViÖt Nam theo híng CNH-H§H ®Êt níc. Chóng ta tin tëng vµ hy väng trong chÆng ®êng tiÕp theo c«ng nghiÖp sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn ®a níc ta tiÕn kÞp víi c¸c níc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. Tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng: VI, VIII 2. §¶ng Lao ®éng ViÖt Nam - NghÞ quyÕt §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø III, 1960. 3. V¨n kiÖn §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø: V, VII 4. C¬ng lÜnh x©y dùng ®Êt níc trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. 5. Kinh tÕ chÝnh trÞ - tËp II, NXB gi¸o dôc 1996 6. Kinh tÕ c«ng nghiÖp, §H TCKT Hµ Néi 1997 7. ChiÕn lîc CNH-H§H ®Êt níc vµ c¸ch m¹ng c«ng nghÖ 8. ViÖt Nam b¸o c¸o kinh tÕ vÒ CNH vµ chÝnh s¸ch CNH theo b¸o c¸o sè 14645 (ngµy 17/10/1995). NXB ThÕ giíi (theo tµi liÖu Ng©n hµng thÕ giíi). 9. CNH - Mét sè vÊn ®Ò vÒ lý luËn vµ kinh nghiÖm c¸c níc. 10. CNH híng ngo¹i "Sù thÇn kú" cña c¸c NIES ch©u ¸ TrÝch dÉn: [16]: NguyÔn KÕ TuÊn: "B¶n chÊt vµ c¸c m« h×nh chiÕn lîc c«ng nghiÖp hãa" trong: "c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ë ViÖt Nam vµ c¸c níc trong khu vùc". Chñ biªn: Ph¹m Khiªm Ých vµ NguyÔn §×nh Phan. NXB Thèng Kª Hµ Néi, 1994, tr 48-71.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Công nghiệp Việt Nam trong sự nghiệp CNH-HĐH.DOC