Công tác đo vẽ Mô hình lập thể trong quy trình công nghệ thành lập bản đồ bằng công nghệ ảnh số

nguyªn tè ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi ®­îc tÝnh trong hÖ to¹ ®é ®­êng ®¸y( hÖ to¹ ®é m« h×nh ®éc lËp ). To¹ ®é cña c¸c ®iÓm ¶nh t­¬ng øng cïng tªn trªn ¶nh n¾n( P1-P2)0, liªn kÕt víi nhau b»ng mèi quan hÖ cña c¸c gi¸ trÞ thÞ sai ngang: ; , Trong ®ã : lµ thÞ sai ngang cña tÊm ¶nh ®· ®­îc n¾n. ; ; ; ; Trong ®ã: , , , lµ c¸c gi¸ trÞ hiÖu chØnh cho to¹ ®é ®iÓm ¶nh tr¸i, ¶nh ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh tõ kÕt qu¶ kiÓm ®Þnh ¶nh hoÆc ®o m¾t l­íi kiÓm tra. II.7.3. Qu¸ trinh ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi. Môc ®Ých cña c«ng t¸c ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi (hay cßn gäi lµ ®Þnh h­íng ngoµi) lµ ®­a tû lÖ m« h×nh vÒ mét gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh cho tr­íc vµ xoay m« h×nh ®­a hÖ trôc to¹ ®é cña m« h×nh vÒ hÖ trôc to¹ ®é tr¾c ®Þa. C«ng t¸c ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi m« h×nh lËp thÓ trªn tr¹m ®o vÏ ¶nh sè lµ thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a to¹ ®é m« h×nh vµ to¹ ®é tr¾c ®Þa tiÕn hµnh ®o nh­ sau: Trªn cÆp ¶nh lËp thÓ hiÓn thÞ trªn mµn h×nh ®· ®­îc ®¸nh dÊu vÞ trÝ cña c¸c ®iÓm t¨ng dµy néi nghiÖp vµ c¸c ®iÓm khèng chÕ ngo¹i nghiÖp, tiÕn hµnh ®¸nh dÊu vµo ®iÓm khèng chÕ ë trong file to¹ ®é cã trªn m« h×nh, ®­a tiªu ®o vµo vÞ trÝ cña ®iÓm ®ã trªn tÊm ¶nh tr¸i vµ tÊm ¶nh ph¶i, t­¬ng tù ®éng t¸c nh­ vËy víi ¶nh bªn c¹nh vµ lÆp l¹i thao t¸c nµy víi tÊt c¶ c¸c m« h×nh. Sau khi ®o tèi thiÓu 3 ®iÓm khèng chÕ trªn mçi m« h×nh , m¸y tù ®éng tÝnh c¸c yÕu tè ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi cña m« h×nh lËp thÓ. §II.4. C¸c ph­¬ng ph¸p ®o m« h×nh lËp thÓ sè §o ¶nh lËp thÓ cã kh¶ n¨ng kh¸i qu¸t ®Þa h×nh tèt nhÊt so víi tÊt c¶ c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c. §o vÏ trªn m« h×nh cña ®èi t­îng cÇn lËp b¶n ®å nªn ph­¬ng ph¸p lËp thÓ hÇu nh­ h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt, cña ®Þa h×nh phøc t¹p khã kh¨n nguy hiÓm. §Æc biÖt ®èi víi b¶n ®å tû lÖ trung b×nh vµ tû lÖ nhá kh«ng cã ph­¬ng ph¸p nµo cho ®é chÝnh x¸c cao h¬n ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh lËp thÓ. §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p cã n¨ng xuÊt lao ®«ng cao, gi¸ thµnh h¹, cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ¸p dông nh÷ng thµnh tùu míi nhÊt cña c¸c ngµnh khoa häc kü thuËt kh¸c. Ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh lËp thÓ lµ kú väng gi¶i phãng con ng­êi khái lao ®éng vÊt v¶ nguy hiÓm trong c«ng nghÖ lËp b¶n ®å. §Ó ®o m« h×nh lËp thÓ cã hai ph­¬ng ph¸p: Ph­¬ng ph¸p ®o tù ®éng. Ph­¬ng ph¸p ®o b¸n tù ®éng. II.4.1 Ph­¬ng ph¸p ®o tù ®éng C«ng nghÖ ®o ¶nh sè ®· chøng tá ®­îc kh¶ n¨ng ­u ®iÓm h¬n h¼n c¸c c«ng nghÖ ®o ¶nh quang c¬ vµ gi¶i tÝch, ®ã lµ viÖc nhËn biÕt tù ®éng c¸c cÆp ®iÓm ¶nh cïng tªn cña cÆp ¶nh lËp thÓ sè. NhËn d¹ng cÆp ®iÓm ¶nh cïng tªn lµ kÜ thuËt chän vµ khíp ®iÓm ¶nh ®· chän víi ®iÓm ¶nh cïng tªn trong vïng phñ cña ¶nh bªn c¹nh cã thÓ cïng hoÆc kh¸c d¶i bay b»ng ph­¬ng ph¸p sè. NhËn d¹ng lµ vÊn ®Ò cèt lâi nhÊt cña ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh sè, lµ c¬ së ®Ó tù ®éng ho¸ c¸c c«ng t¸c ®Þnh h­íng cÆp ¶nh vµ ®o m« h×nh lËp thÓ. Trong c«ng nghÖ ®o ¶nh kinh ®iÓn, qu¸ tr×nh nhËn biÕt ®iÓm cïng tªn trªn cÆp ¶nh lËp thÓ do ng­êi ®o ®¶m nhËn. Nh­ng trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè, qu¸ tr×nh nµy ®­îc nhËn biÕt tù ®éng nhê kü thuËt t­¬ng quan ¶nh th«ng qua c¸c ch­¬ng tr×nh ®· ®­îc cµi ®Æt trªn m¸y tÝnh. T­ t­ëng vÒ khíp ¶nh do Houbroug ®Ò xuÊt n¨m 1950. Sù bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin b¾t ®Çu m¹nh vµo nh÷ng 1980 ®· thóc ®Èy c«ng nghÖ ®o ¶nh cã nh÷ng b­íc ®ét ph¸ míi. Hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ kü thuËt khíp ¶nh cña Forstner W., Ackermann F., Ebner H., Heipke C., Schenk A., Toth C., Rosemholm D.,... ®· ®­îc c«ng bè. Nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn cøu c¸c hÖ thèng ®o vÏ ¶nh sè ®· ®­îc triÓn khai x©y dùng vµo thËp niªn 90, ®­îc tõng b­íc hoµn thiÖn vµ ®­îc øng dông trong thùc tÕ. §i ®Çu vÒ cung cÊp c¸c hÖ thèng, thiÕt bÞ vµ c¸c ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm nh­ SSK-Intergraph, OrthoPro, Match AT, Match T lµ hai tËp ®oµn:LH System (liªn doanh gi÷a h·ng Heleva víi Leica), Z/I Imaging (liªn doanh gi÷a h·ng Intergraph víi Zeiss). Ngoµi ra cßn cã c¸c hÖ thèng nhá n÷a cña c¸c h·ng kh¸c nh­ Erdar, Vituozo, Photodis, Photomod. C¬ së lý thuyÕt khíp ¶nh trong ®o ¶nh sè ®· ®­îc tr×nh bµy chi tiÕt trong c¸c c«ng tr×nh khoa häc. Trong qu¸ tr×nh øng dông, c¸c ph­¬ng ph¸p khíp ¶nh thÓ hiÖn c¸c ­u nh­îc ®iÓm sau: - Ph­¬ng ph¸p khíp ¶nh dùa vµo mèi quan hÖ cÊu tróc ®Æc tr­ng (SBM-Structure Based Matching) cã ­u ®iÓm lµ kh«ng cÇn sö dông c¸c tham sè ban ®Çu vÒ ¶nh nh­ ®é phñ, gãc nghiªng.., nh­ng cã nh­îc ®iÓm lín lµ viÖc cÇn thiÕt thiÕt lËp mèi quan hÖ cÊu tróc gi÷a c¸c ®Æc tr­ng rÊt r¾c rèi vµ phøc t¹p do tÝnh ®a d¹ng cña ®Þa h×nh, ®Þa vËt. - Ph­¬ng ph¸p khíp ¶nh dùa vµo diÖn tÝch « ¶nh vµ tÝn hiÖu ¶nh (ABM- Area Based Matching), cã thuËt to¸n ®¬n gi¶n dÔ lËp tr×nh song l¹i ®ßi hái nghiªm ngÆt vµ c¸c trÞ gÇn ®óng ban ®Çu cña ¶nh. - Ph­¬ng ph¸p khíp ¶nh dùa vµo mèi quan hÖ cÊu tróc ®Æc tr­ng cña ¶nh (FBM - Feature Based Matching), kh«ng ®ßi hái nghiªm ngÆt vµ c¸c trÞ gÇn ®óng ban ®Çu cña ¶nh, nh­ng l¹i ph¶i thªm c«ng ®o¹n trung gian lµ t¸ch ly c¸c chi tiÕt ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh ®Þa vËt. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ cÇn thiÕt ph¶i cã mét chiÕn thuËt khíp ¶nh phï hîp nh»m tho¶ m·n c¸c yªu cÇu sau: + Cã ®é chÝnh x¸c cao; + Cã tÝnh tù ®éng cao; + §¬n gi¶n, toµn n¨ng, dÔ lËp tr×nh vµ dÔ sö dông. Trong thùc tÕ, viÖc sö dông kÕt hîp hai ph­¬ng ph¸p ABM vµ FBM ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p tèi ­u - ®­îc gäi lµ chiÕn thuËt h×nh th¸p (Pyramid Strategy). Ngoµi ra, hiÖn nay cßn cã c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu ®Ó t¹o ra c¸c l­íi n¬-ron thÇn kinh nh©n t¹o, víi ho¹t ®éng gÇn gièng nh­ c¸c n¬-ron thÇn kinh bé n·o con ng­êi nh»m sö lý bµi to¸n tèi ­u cña c¸c tÝn hiÖu vµo vµ ra cña ¶nh sè. HiÖn nay, ®· cã rÊt nhiÒu hÖ thèng ®o vÏ ¶nh tù ®éng, cã thÓ sö dông trong c«ng t¸c lÊy sè liÖu thµnh lËp m« h×nh sè ®Þa h×nh. Trong hÖ thèng nµy, viÖc lÊy sè liÖu cã thÓ tiÕn hµnh theo l­íi quy chuÈn th«ng qua kü thuËt nhËn d¹ng ¶nh tù ®éng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, sè l­îng ®iÓm ®o cã thÓ lín h¬n hµng tr¨m lÇn c¸c ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng. NÕu nh­ c¸c ®iÓm ®o nµy ®Òu kh¸ chÝnh x¸c (khi cã ¶nh chôp chÊt l­îng tèt vµ ë nh÷ng vïng ®Þa h×nh quang ®·ng) th× ®é chÝnh x¸c vµ ®é tin cËy DTM t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Víi mét sè lín trÞ ®o thõa cho phÐp ph¸t hiÖn ra sai sè th« vµ cuèi cïng cã thÓ nhËn biÕt ®­îc c¸c ®­êng ®Æc tr­ng. Tuy nhiªn trong nhiÒu tr­êng hîp (¶nh chôp cã tû lÖ lín...) c¸c ®iÓm DTM ®o tù ®éng th­êng kh«ng chÝnh x¸c vµ do ®ã ph¶i chØnh söa rÊt nhiÒu. Cho tíi nay viÖc thµnh lËp DTM tù ®éng míi chØ ¸p dông trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ nhá, vµ cã ®Þa h×nh quang ®·ng. II.4.2 Ph­¬ng ph¸p ®o b¸n tù ®éng. Khi ®Þa h×nh phøc t¹p, ¶nh chôp tû lÖ lín hoÆc do yªu cÇu thµnh lËp DTM cã ®é chÝnh x¸c cao, th× DTM ®­îc ®o theo c¸ch b¸n tù ®éng. Theo c¸ch nµy, ng­êi thao t¸c sè ho¸ b»ng tay c¸c ®­êng ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh (breakline) vµ c¸c ®iÓm DTM. C¸c ®­êng ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh cÇn ph¶i sè ho¸ b¸n tù ®éng cµng ®Çy ®ñ, cµng chi tiÕt cµng tèt. C¸c ®­êng ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh th«ng th­êng bao gåm: ®­êng tô thuû, ph©n thuû, ®­êng ®øt g·y, ®­êng bao... Sù ph©n bè vµ mËt ®é c¸c ®iÓm DTM cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng c«ng cô ®Æt c¸c th«ng sè cña c¸c ®­êng, trªn ®ã chøa c¸c ®iÓm DTM cÇn ®o vÏ. Trong mçi m« h×nh lËp thÓ th­êng ph¶i sè ho¸ kh¸ nhiÒu c¸c ®­êng ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh phô thuéc vµo møc ®é phøc t¹p cña ®Þa h×nh. Ph­¬ng ph¸p nµy mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, ®ßi hái ph¶i ®o mét sè l­îng tèi thiÓu c¸c ®iÓm võa ph¶i ®¹t ®é chÝnh x¸c ®ßi hái. II.6. ¶nh h­ëng cña ®é ph©n gi¶i tíi ®é chÝnh x¸c ®o lËp thÓ Mét trong nh÷ng thao t¸c c¬ b¶n cña ®o ¶nh lËp thÓ lµ c¾t ®iÓm - lµm trïng tiªu ®o kh«ng gian víi ®iÓm m« h×nh, ghi nhËn c¸c trÞ ®o to¹ ®é vµ thÞ sai cña ®iÓm ¶nh. Trong ®o ¶nh sè, c¸c thao t¸c nµy ®­îc thùc hiÖn tù ®éng. ThÕ nh­ng trong thùc tÕ cho thÊy, kh«ng d­íi 20% sè l­îng ®iÓm ®o trªn m« h×nh ph¶i thùc hiÖn trùc tiÕp bëi t¸c nghiÖp viªn. Do vËy, vÊn ®Ò nghiªn cøu ®é chÝnh x¸c cña ®o lËp thÓ trong ®o ¶nh sè cÇn ph¶i ®­îc quan t©m thÝch ®¸ng. §o lËp thÓ kÌm theo c¸c sai sè hÖ thèng vµ sai sè ngÉu nhiªn kh«ng tr¸nh khái do thiÕt bÞ ®o, t­ liÖu ¶nh, ng­êi ®o vµ ®Æc ®iÓm cña ®Þa h×nh. §é chÝnh x¸c cña ®o lËp thÓ ®­îc ®Æc tr­ng b»ng tËp hîp c¸c sai sè ®o to¹ ®é vµ thÞ sai. Th­êng chØ quan t©m tíi ®é chÝnh x¸c ®o thÞ sai ngang nhiÒu h¬n, bëi nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ®é chÝnh x¸c ®o ®é cao - ®ã lµ thµnh phÇn to¹ ®é yÕu nhÊt. ChÊt l­îng cña ¶nh sè, møc ®é chi tiÕt cña nã quyÕt ®Þnh tíi ®é chÝnh x¸c ®o lËp thÓ. §Æc tr­ng nµy chÝnh lµ ®é ph©n gi¶i cña ¶nh sè - kÝch th­íc phÇn tö ¶nh nhá nhÊt (pixel). C¸c m¸y chôp ¶nh sè, m¸y quÐt ¶nh hiÖn nay cho kh¶ n¨ng nhËn ¶nh víi ®é ph©n gi¶i tíi 0,007mm. §é ph©n gi¶i cµng nhá, møc ®é chi tiÕt cña ¶nh sè cµng cao, thÕ nh­ng l­îng th«ng tin cÇn ghi nhËn cµng lín, do vËy viÖc l­u tr÷ ¶nh cµng cÇn nhiÒu kho¶ng trèng bé nhí cña ®Üa, viÖc hiÓn thÞ ¶nh sè cµng mÊt thêi thêi gian. Do vËy, ph¶i kÕt hîp mét c¸ch hîp lý gi÷a yªu cÇu ®é chÝnh x¸c ®o, víi ®é ph©n gi¶i cña ¶nh. §o to¹ ®é ¶nh sè thùc chÊt lµ qu¸ tr×nh ®Õm sè l­îng pixel theo hµng, cét tõ ®iÓm gèc ®Õn ®iÓm ®o - nh­ vËy to¹ ®é vµ thÞ sai cña ®iÓm ¶nh ®­îc ®o b»ng sè l­äng pixel. Bµi to¸n chuyÓn ®æi tiÕp theo tõ ®¬n vÞ ®o hµng cét cña pixel ®­îc tÝnh chuyÓn vÒ ®¬n vÞ ®o dµi. Kh¸c víi c¸c m¸y ®o ¶nh t­¬ng tù, trong ®o ¶nh sè, ®é phãng ®¹i cña mµn h×nh vµ ®é chÝnh x¸c ®o to¹ ®é, thÞ sai cã quan hÖ t­¬ng hç víi nhau. Chóng thay ®æi tuú thuéc vµo kÝch th­íc cña pixel - ®é ph©n gi¶i cña ¶nh sè. Tiªu ®o cña tr¹m ®o ¶nh sè còng ®­îc t¹o bëi c¸c pixel, cã thÓ chuyÓn ®éng, víi buíc nhá nhÊt b»ng kÝch th­íc lµ 1 pixel . Trong ®o ¶nh sè, ¶nh tr¸i, ¶nh ph¶i vµ tiªu ®o ®Òu cã chuyÓn ®éng. Kho¶ng c¸ch tèi ­u gi÷a 2 ®iÓm ¶nh cïng tªn trªn mµn h×nh cÇn ph¶i phï hîp víi kh¶ n¨ng quan s¸t, gãc giao héi cña m¾t t¸c nghiÖp viªn. Mét ­u ®iÓm lín nhÊt cña ®o ¶nh sè trªn m¸y tÝnh lµ tÝnh cè ®Þnh tuyÖt ®èi vÞ trÝ cÆp ¶nh vµ tiªu ®o. C¸c gi¸ trÞ to¹ ®é, thÞ sai kh«ng thay ®æi theo thêi gian, mçi khi c«ng t¸c ®o gi¸n ®o¹n. VÒ ®é ph©n gi¶i cña ¶nh sè hay kÝch th­íc pixel, cã c¸c kh¸i niÖm: - PAS - KÝch th­íc pixel quÐt ¶nh hay kÝch th­íc pixel cña ¶nh sè ®­îc chôp b»ng c¸c m¸y chôp ¶nh kÜ thuËt sè. - PW - KÝch th­íc pixel l­u tr÷ ¶nh sè; - PHT - KÝch th­íc pixel hiÓn thÞ trªn mµn h×nh. HÖ sè phãng ®¹i ¶nh trªn mµn h×nh, x¸c ®Þnh b»ng tû sè: q = PHT/PAS ; ®­îc gäi lµ hÖ sè phãng ®¹i chÝnh, cßn tû sè h = PAS / PW, ®­îc gäi lµ hÖ sè phãng ®¹i phô. §èi víi c¸c tÊm ¶nh sè khi ®· biÕt ®é ph©n gi¶i thùc tÕ PTT trªn thùc ®Þa th× tû lÖ cña ¶nh sè ®ã cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh: ; (5.1) Tû lÖ trªn mµn h×nh sÏ lµ: h.; (5.2) II.6.1 Ng­ìng thô c¶m ®é s©u lËp thÓ Khi quan s¸t lËp thÓ b»ng m¾t th­êng, ®é s©u thô c¶m lËp thÓ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: DL = » ; (5.3) víi L - Lµ kho¶ng c¸ch quan s¸t m« h×nh, gi¸ trÞ tèt nhÊt L0 = 250mm; bm - §­êng ®¸y quan s¸t cña m¾t; ns - §é tinh cña hiÖu ømg lËp thÓ (trong ®o ¶nh lÊy trÞ trung b×nh ns = 30", [87]); Khi quan s¸t m« h×nh lËp thÓ trªn mµn h×nh cña m¸y tÝnh, kho¶ng c¸ch Ld tèt nhÊt lín gÊp 2-3 lÇn L0 ; cã nghÜa L = Ld = 2,5Lo = 625mm. MÆt kh¸c, khi quan s¸t m« h×nh lËp thÓ sè vµ tiªu ®o kh«ng gian trªn mµn h×nh, DL th­êng lín h¬n b×nh th­êng, do vËy c«ng thøc tÝnh ng­ìng ®é s©u thô c¶m lËp thÓ, ph¶i ®­îc nh©n víi hÖ sè >1. Do vËy: DLm = » .k; (5.4) II.6.2. §é chÝnh x¸c ®o lËp thÓ §é chÝnh x¸c ®o lËp thÓ, trong ®ã, gåm c¸c sai sè h×nh häc cña ¶nh sè, ®­îc ®Æc tr­ng b»ng ®é chÝnh x¸c cao nhÊt ®o thÞ sai ngang. §ã lµ sai sè c¾t lËp thÓ trªn m« h×nh, vµ sai sè di chuyÓn tiªu ®o kh«ng gian trªn mµn h×nh. Khi quan s¸t m« h×nh lËp thÓ sè, sù c¶m nhËn ra sai sè c¾t ®iÓm chØ cã thÓ ®­îc ph¸t hiÖn, nÕu nã lín h¬n ng­ìng ®é s©u thô c¶m lËp thÓ. MÆt kh¸c ng­ìng thô c¶m ®é s©u lËp thÓ l¹i lµ hµm cña hiÖu thÞ sai ngang cña cÆp ¶nh lËp thÓ ®­îc hiÓn thÞ trªn mµn h×nh: DLm = DPm . ; VËy: DPm = DLm = Ld.ns.k ; (5.5) Trªn ¶nh sè gèc sÏ t­¬ng øng víi: Dpm = Ld.ns.k.= Ld.ns.k; (5.6) * Sai sè trung ph­¬ng c¾t lËp thÓ, theo nghiªn cøu vµ kÕt luËn rót ra tõ thùc nghiÖm cña Cnhidznhicov [93, 94, 98]: mlt = Ld.nsk. ; (5.7) * Trªn mµn h×nh m¸y tÝnh, tiªu ®o kh«ng gian di chuyÓn theo h×nh ¶nh vµ sai sè trung ph­¬ng cña trÞ ®o thÞ sai do ¶nh h­ëng cña tiªu ®o ®­îc tÝnh [87]: m0 = = 0,29 PAS ; (5.8) * Nh­ vËy, sai sè trung ph­¬ng ®o lËp thÓ cÆp ¶nh lËp thÓ sè trªn mµn h×nh m¸y tÝnh cña c¸c tr¹m ®o ¶nh sè sÏ gåm hai thµnh phÇn: sai sè c¾t lËp thÓ vµ sai sè di chuyÓn tiªu ®o: mn2 = mlt2 + m02 = a.PAS. ; (5.9) Tõ ®©y cã thÓ ­íc tÝnh ®­îc ®é ph©n gi¶i cÇn thiÕt ®Ó quÐt ¶nh gèc nh­ sau: PAS = ; (5.10) §é lín cña k phô thuéc vµo 2 d÷ kiÖn c¬ b¶n : - §iÒu kiÖn quan s¸t lËp thÓ cña Tr¹m ®o ¶nh sè. - TÝnh chÊt m« t¶ cña ¶nh sè. 1. Thµnh phÇn 1 x¸c ®Þnh tÝnh chÊt ®o lËp thÓ cña hÖ thèng, chÊt l­îng mµn h×nh vµ tiªu ®o; 2. ChÊt l­îng ¶nh sè hiÓn thÞ trªn mµn h×nh: phô thuéc vµo hÖ sè phãng ®¹i q. C¸c hÖ sè a vµ b ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸c yªu cÇu vÒ ®é chÝnh x¸c ®o vÏ ¶nh trong c¸c môc ®Ých cô thÓ. HiÖn nay, phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn c¸c trang thiÕt bÞ kÜ thuËt chôp ¶nh hiÖn cã, vËt liÖu chôp ¶nh sö dông, thiÕt bÞ quÐt ¶nh vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn... c¸c n­íc trªn thÕ giíi sö dông c¸c c«ng thøc kh¸c nhau ®­îc lùa chän ®é ph©n gi¶i quÐt ¶nh. a.ë CHLB Nga vµ c¸c n­íc SNG, ®é ph©n gi¶i quÐt ¶nh ®­îc chän theo 3 môc ®Ých: - Phô thuéc vµo ®é chÝnh x¸c x¸c ®Þnh vÞ trÝ mÆt ph¼ng VS, ®é ph©n gi¶i PAS quÐt ¶nh ®­îc chän: PAS = .VS ; (5.11) víi k - Lµ hÖ sè suy gi¶m møc ®é chi tiÕt trong qu¸ tr×nh quÐt ¶nh; hiÖn nay k th­êng ®­îc chän tõ 1 - 3; MAG, MB§ - mÉu sè tû lÖ ¶nh gèc vµ mÉu sè tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp. - Khi ®o vÏ lËp thÓ, ®Ó ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c x¸c ®Þnh ®é cao, ®é lín cña pixel ®­îc tÝnh [108]: PAS = . VZ ; (5.12) ThÝ dô: MAG.= 35 000 ; k =2; fk = 150mm ; b = 90 mmm, PAS = 24mm ; - Phô thuéc vµo ®é ph©n gi¶i cña ¶nh gèc, ®é ph©n gi¶i nhá nhÊt chän ®­îc ë trªn cã ý nghÜa khi PAS quÐt ¶nh, so víi kh¶ n¨ng ph©n biÖt RAG. ph¶i tho¶ m·n: PAS ³ ; (5.13) ThÝ dô, víi ®é ph©n gi¶i c¸c m¸y chôp ¶nh ®ang ®­îc sö dông phæ biÕn hiÖn nay, cã RAG » 40mm-1; th× ®é ph©n gi¶i quÐt ¶nh ®­îc chän PAS ³ 0.010mm b. HiÖn nay trong thùc tÕ s¶n xuÊt th­êng chän kÝch th­íc pixel (mm) khi quÐt ¶nh theo c«ng thøc thùc nghiÖm cña Intergraph: PAS = 0,1. ; (mm) (5.14) c. Theo tµi liÖu [2,40], ®é ph©n gi¶i quÐt ¶nh ®­îc chän phï hîp ®é chÝnh x¸c ®o ¶nh, víi hÖ sè kinh tÕ Gruber, ®é ph©n gi¶i cña ¶nh gèc nh­ sau: ; (mm) (5.15) B»ng c¸c sè liÖu thùc nghiÖm trong c¸c tµi liÖu ®· ®­îc c«ng bè, cã thÓ x©y dùng biÓu ®å ph¶n ¸nh mèi quan hÖ cña sai sè c¾t lËp thÓ vµ sai sè ®o thÞ sai ngang trªn tr¹m ¶nh sè víi c¸c kÝch th­íc pixel kh¸c nhau nh­ sau: PAS 40 30 20 10 50 mn(0) 60 40 20 mm mm o o o o o H×nh2.1.Mèi quan hÖ gi÷a ®é chÝnh x¸c c¾t lËp thÓ mn vµ ®o thÞ sai ngang m0 víi ®é ph©n gi¶i quÐt ¶nh PAS. II.6. Mét sè nguån sai sè trong chÕ ®é ®o tù ®éng Trong ®o ¶nh lËp thÓ trªn m« h×nh t­¬ng tù, qu¸ tr×nh ®­a tiªu ®o ®Õn tõng ®iÓm cña bÒ mÆt m« h×nh lËp thÓ sÏ kÌm theo c¸c sai sè hÖ thèng vµ sai sè ngÉu nhiªn. Gi¸ trÞ cña chóng phô thuéc vµo ®é chÝnh x¸c cña m¸y ®o ¶nh, chÊt l­îng phim ¶nh, kinh nghiÖm cña t¸c nghiÖp viªn, ®Æc ®iÓm vÒ ®Þa h×nh, ®Þa vËt cña miÒn thùc ®Þa. Cßn trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè, khi thùc hiÖn chÕ ®é ®o tù ®éng, th× ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ ®o sÏ chÞu ¶nh h­ëng cña nhiÒu d÷ kiÖn kh¸c vÒ ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng. Tuy nhiªn, c¸c d÷ kiÖn vÒ ®Æc ®iÓm ®Þa h×nh, ®Þa vËt cña bÒ mÆt m« h×nh vÉn cã nh÷ng ¶nh h­ëng nhÊt ®Þnh. ChÕ ®é ®o tù ®éng trong c«ng nghÖ ®o ¶nh sè, ®­îc x©y dùng trªn kÜ thuËt nhËn biÕt ®iÓm cïng tªn cña cÆp ¶nh lËp thÓ sè nhê ma trËn so s¸nh t­¬ng quan. M¶ng nhËn biÕt ®iÓm cïng tªn lµm viÖc theo nguyªn lý s¾p ®Æt pixel tõng kho¶ng h×nh ¶nh cña ¶nh tr¸i vµ cña ¶nh ph¶i trong ph¹m vi cña ma trËn t­¬ng quan. §iÓm ®o trªn ¶nh tr¸i n»m ë gi÷a ma trËn, gi÷a kho¶ng tõ 20 ®Õn 40 pixel. Trªn ¶nh ph¶i ma trËn cã kÝch th­íc t­¬ng øng sÏ di chuyÓn trong vïng cÇn t×m kiÕm, víi sù kiÓm tra sù trïng lÆp liªn tiÕp vÒ ®é ®en quang häc. KÕt qu¶ cña sù t×m kiÕm sÏ lËp ®­îc hµm t­¬ng quan víi c¸c biÕn lµ c¸c trÞ ®é ®en ®· rêi r¹c ho¸. Gi¸ trÞ lín nhÊt cña hµm (®iÓm trïng) sÏ x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®iÓm ¶nh t­¬ng øng trªn ¶nh ph¶i. VÒ nguyªn lý, nÕu tiªu ®o tr¸i vµ ph¶i ®· ®Æt ®óng ®iÓm ¶nh cïng tªn t­¬ng øng th× tiªu ®o kh«ng gian ph¶i n»m trïng víi bÒ mÆt m« h×nh. ThÕ nh­ng trªn thùc tÕ, tiªu ®o kh«ng gian vÉn bÞ treo næi, hay c¾m ch×m t­¬ng ®èi so víi bÒ mÆt m« h×nh [30]. M K h Nguyªn nh©n ®ã cã thÓ lµ: Khi t×m kiÕm ®iÓm cïng tªn, ma trËn t­¬ng quan th­êng r¬i vµo nh÷ng kho¶ng ®Þa h×nh kh«ng b»ng ph¼ng; hoÆc thay ®æi ®ét biÕn. Trong tr­êng hîp nµy ta xÐt ¶nh h­ëng cña 2 d¹ng thay ®æi ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh: thay ®æi ®ét biÕn; vµ thay ®æi ®Òu tíi ®é chÝnh x¸c ®o ®iÓm m« h×nh theo chÕ ®é tù ®éng. M K n1 n2 M K n2 n1 H×nh2.2. VÞ trÝ tiªu ®o ë d¹ng ®ét biÕn cña ®Þa h×nh 1. Sù thay ®æi ®ét biÕn cña ®Þa h×nh th­êng x¶y ra ë nh÷ng bê dèc, s­ên v¸ch tr­ît sôt, v¸ch ®¸, taluy c¸c c«ng tr×nh nh©n t¹o.... Gi¶ sö, ma trËn t­¬ng quan gåm cã c¸c ®iÓm : a1, a2, a3, ...., an trªn ¶nh tr¸i vµ b1, b2, b3, ...., bn trªn ¶nh ph¶i. ®· t×m ®­îc cÆp ®iÓm ¶nh cïng tªn trïng khíp trªn ¶nh tr¸i vµ trªn ¶nh ph¶i. §é lÖch cña c¸c cÆp ®iÓm t­¬ng øng lËp thµnh mét d·y: d1, d2, d3, ...., dn ; VÞ trÝ ®iÓm trïng khíp cïng tªn khi ®o tù ®éng øng víi kú väng to¸n häc cña d·y, øng víi ®iÒu kiÖn: å di = 0 ; (i = 1,2 ...n); NÕu trong sè n ®iÓm cã k ®iÓm cña ma trËn t­¬ng quan r¬i vµo phÇn cao ®ét biÕn cña ®Þa h×nh, th× c¸c gi¸ trÞ ®é lÖch d cña chóng ph¶i céng thªm mét gi¸ trÞ Dp kh«ng ®æi nµo ®ã. V× vËy, kú väng to¸n häc M0 trung b×nh cña ®iÒu kiÖn trïng khíp ¶nh sÏ ph¶i lµ [93]: M0 = (å di + k. Dp ) = å di + . Dp ; (4.30) Sè h¹ng thø 2 trong (4.30) cho thÊy ®é lÖch cña ®iÓm trïng khíp do ma trËn t­¬ng quan r¬i ngÉu nhiªn vµo khu vùc cã ®é cao bÒ mÆt m« h×nh thay ®æi ®ét biÕn. Ký hiÖu gi¸ trÞ ®ã lµ: Dpk , vµ viÕt d­íi d¹ng: Dpk = Q. ; Trong ®ã: Q = - Lµ tû sè cña sè l­îng ®iÓm r¬i vµo khu vùc thay ®æi ®é cao víi tæng sè ®iÓm n cña ma trËn t­¬ng quan; h - chªnh cao ®ét biÕn cña khu vùc ®Þa h×nh trong ph¹m vi so s¸nh cña ma trËn t­¬ng quan; p - gi¸ trÞ trung b×nh cña thÞ sai ngang; H - ®é cao bay chôp ¶nh trung b×nh. §¹i l­îng Dpk cã thÓ biÓu diÔn nh­ mét hµm cña sù thay ®æi ®é cao dh cña tiªu ®o kh«ng gian, ®é cao bay chôp ¶nh H vµ gi¸ trÞ trung b×nh cña thÞ sai ngang p, cã nghÜa lµ: Dpk = = Q. ; (6. 1) Nh­ vËy: = Q ; §iÒu ®ã cã nghÜa lµ, ®é lÖch t­¬ng ®èi cña tiªu ®o kh«ng gian víi bÒ mÆt m« h×nh lËp thÓ b»ng tû sè gi÷a diÖn tÝch cña ma trËn t­¬ng quan r¬i vµo vïng cã chªnh cao ®ét biÕn víi diÖn tÝch cña ma trËn t­¬ng quan toµn phÇn. §é lÖch cã thÓ d­¬ng (tiªu ®o treo) vµ cã thÓ ©m (tiªu ®o ch×m) phô thuéc vµo viÖc c¾t tiªu ®o ë phÇn d­íi hay trªn phÇn ®Þa h×nh ®ét biÕn. Râ rµng, gi¸ trÞ ®é lÖch dh cùc ®¹i sÏ b»ng 1/2 ®é cao cña ®èi t­îng, thÝ dô khi ta ®o phÇn d­íi hoÆc phÇn trªn cña mét ta luy, cßn khi ®é nghiªng cña ®Þa h×nh biÕn thiªn ®Òu th× dh = 0; (bëi v× c¸c gi¸ trÞ ©m, d­¬ng cña Dp sÏ triÖt tiªu lÉn nhau). M K Xn Yn X Y a b g N H×nh 2.3.VÞ trÝ ma trËn t­¬ng quan H×nh 2.4.Sù thay ®æi ®é dèc khi ®o ®iÓm N khi khíp ®iÓm sai 2. §èi víi d¹ng ®øt g·y cña ®Þa h×nh, thÝ dô nh­ trªn ®­êng ph©n thuû vµ tô thuû, vÒ 2 phÝa cña "®­êng biªn" bÒ mÆt ®Þa h×nh cã c¸c gãc nghiªng lµ n1 vµ n2 . TÊt c¶ c¸c ®iÓm trong ma trËn t­¬ng quan sÏ cã ®é lÖch thÞ sai, nh­ng sÏ kh¸c tr­êng hîp trªn. §iÓm trïng khíp ®­îc x¸c ®Þnh b»ng k× väng to¸n häc M0 trªn toµn bé diÖn tÝch cña mét ma trËn vu«ng, d¹ng: M0 = (å di + Dpi ) ; (6. 2) trong ®ã N - bËc cña ma trËn. Thµnh phÇn thø 2 cña c«ng thøc trªn ®Æc tr­ng cho ®é lÖch cña ®iÓm trïng, cã thÓ ®­îc viÕt l¹i d­íi d¹ng: Dpk = (å Dpi ) = . . å hi ; å hi cã thÓ biÓu diÔn d­íi mét tû sè thÓ tÝch cña h×nh khèi giíi h¹n bëi bÒ mÆt ma trËn vµ diÖn tÝch ®¸y cña nã: Xn Yn å hi = ò ò j (x,y) dxdy ; -Xn -Yn ë ®©y: P - Lµ kÝch th­íc cña pixel; Xn Yn - to¹ ®é ®­êng biªn cña ma trËn, trong hÖ to¹ ®é qui ­íc nµo ®ã víi gèc lµ ®iÓm trïng khíp. §Ó ®¬n gi¶n h¬n, ta gi¶ thiÕt r»ng, trong ph¹m vi ®o ng¾m, ®Þa h×nh cã d¹ng 2 mÆt ph¼ng P1 vµ P2 , giao tuyÕn ab cña chóng ®i qua ®iÓm trïng khíp M. Gãc nghiªng cña P1 vµ P2 , so víi mÆt ph¼ng ngang P0 lµ n1 vµ n2 . Khi ®ã chªnh cao cña c¸c ®iÓm n»m trªn c¸c mÆt ph¼ng nghiªng P1 vµ P2 so víi mÆt ngang P0 ®­îc tÝnh: h = tg(n) . (Xcosg + Y sing ) ; trong ®ã X , Y to¹ ®é cña ®iÓm trong hÖ to¹ ®é ma trËn ; g - gãc gi÷a trôc ma trËn t­¬ng quan víi ®­êng ®øt g·y ®Þa h×nh ab cña P1 vµ P2 ; g = 0 ¸ 900. Tõ ®ã cã: h = (cosg.òò XdXdY + sing òò YdXdY) ; KÕt qu¶ cã: åhi = 2X3n (cosg + sing ) ; (i=1....N); Trong ®ã: Xn = Yn - KÝch th­íc cña mét nöa ma trËn. Nh­ h×nh vÏ ë trªn, nhËn thÊy, tæng chªnh cao trong ph¹m vi mét mÆt P1 hoÆc P2 t­¬ng øng víi 1/2 diÖn tÝch ma trËn t­¬ng quan. Do vËy, trong toµn bé diÖn tÝch so s¸nh, chªnh cao sÏ lµ: åhi = (cosg + sing )(tg n1 + tgn2) ; (i=1....N); Thùc tÕ N.P = 2Xn , do vËy ®é lÖch cña tiªu ®o kh«ng gian so víi bÒ mÆt m« h×nh ®­îc tÝnh lµ: dh = Xn (cosg + sing )(tg n1 + tgn2) ; (6. 3) Nh­ vËy, ®é lín vµ dÊu cña dh phô thuéc vµo ®é lín vµ gãc nghiªng cña P1 vµ P2 . TrÞ cùc ®¹i khi g = 450 , khi (cosg + sing ) 2 = 2; cùc tiÓu khi (cosg + sing ) = 1; tøc lµ g = 00 vµ 900. Tõ c«ng thøc trªn nhËn thÊy: ®é lÖch cùc ®¹i khi ®iÓm ®o r¬i vµo chÝnh ®­êng ®øt g·y; khi ma trËn t­¬ng quan n»m ë c¶ 2 mÆt ph¼ng thay ®æi cña ®Þa h×nh; ( n1 = - n2). Theo c¸c sè liÖu x©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh tõ cÆp ¶nh lËp thÓ 424-425 ë khu vùc vïng hå c«ng tr×nh thuû ®iÖn B¶n Ch¸t (huyÖn Than Uyªn, tØnh Lai Ch©u) ®· x©y dùng 7 mÆt c¾t ®Þa h×nh t­¬ng øng víi 7 mÆt c¾t ®­îc phßng §Þa h×nh C«ng ty t­ vÊn x©y dùng ®iÖn I ®o trùc tiÕp t¹i thùc ®Þa. Sè chªnh ®é cao gi÷a c¸c gi¸ trÞ néi suy tõ m« h×nh sè ®Þa h×nh víi c¸c gi¸ trÞ ®o thùc tÕ; vµ c¸c trÞ ­íc tÝnh theo c«ng thøc trªn ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 4.1 (Xn = 25m) B¶ng 2.1. Sai sè ®o ®é cao víi ®é dèc ®Þa h×nh kh¸c nhau Tªn mÆt c¾t §é dèc trung b×nh §é lÖch ®é cao (m) Sai sè cña c«ng thøc ­íc tÝnh (m) §é lÖch gi÷a trÞ néi suy vµ trÞ ®o §é lÖch ®é cao ­íc tÝnh theo (4.33) 1 320 6.2 5.1 1.1 2 180 2.5 2.8 -0.3 3 230 5.1 3.6 1.5 4 100 2.3 1.6 0.7 5 180 2.5 2.8 -0.3 6 250 2.5 3.6 -1.0 7 290 6.1 4.6 1.9 §Ó gi¶m nhá ¶nh h­ëng nµy, chóng ta cã thÓ sö dông biÖn ph¸p hiÖu chØnh "h×nh häc" nh­ sau. NÕu c¸c ®é lÖch di trong ma trËn t­¬ng quan ta chia ra c¸c ph©n kho¶ng, cô thÓ tõ (4.36 ) ta cã: M0 = .(å di + å kj . Dpj ) ; (6. 4) Trong ®ã Dpj - Lµ ®é lÖch thÞ sai ngang trung b×nh trong ph¹m vi mét kho¶ng chia; kj - Sè pixel trong kho¶ng chia vµ t - Sè kho¶ng chia. Thµnh phÇn thø hai trong c«ng thøc trªn ®Æc tr­ng cho ®é lÖch cña ®iÓm trïng. Nh­ vËy, ta ph¶i x¸c ®Þnh ®é lÖch trung b×nh cña thÞ sai trong tõng kho¶ng sè l­îng pixel t­¬ng øng. Bµi to¸n ®Æt ra cã thÓ gi¶i theo tuÇn tù sau [94]: X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña ®iÓm trïng khíp; TÝnh ®é lÖch thÞ sai so víi ®iÓm ®o (t©m ®iÓm cña ma trËn):dpi - dp0,; trong ®ã dp0 lµ ®é lÖch thÞ sai cña t©m ®iÓm; §é lÖch thÞ sai d­ nhãm l¹i theo tõng ph©n kho¶ng t; tÝnh trÞ trung b×nh cho mçi kho¶ng dptb. TÝnh sè pixel tho¶ m·n ®iÒu kiÖn a ³ (dpi - dp0) > b ; trong ®ã a, b lµ giíi h¹n biªn d­íi vµ trªn cña kho¶ng chia. Khi ®ã sè hiÖu chØnh vµo vÞ trÝ ®iÓm trïng sÏ lµ: dp = - å kj.dptb ; Trªn c¬ së c«ng thøc ®­îc chøng minh ë trªn, sÏ tÝnh ®­îc sè hiÖu chØnh vµo hoµnh ®é cña ®iÓm trïng; mµ b¶n chÊt lµ tÝnh ®é lÖch thÞ sai trung b×nh träng sè. Träng sè ë ®©y ®­îc coi lµ sè ®iÓm lÖch trong tõng kho¶ng. C«ng thøc ®óng víi mäi d¹ng ®Þa h×nh trong ph¹m vi ma trËn so s¸nh t­¬ng quan. VÊn ®Ò lµ viÖc chia kho¶ng sÏ phô thuéc vµo ®é chÝnh x¸c cÇn thiÕt cña chÕ ®é ®o tù ®éng cña c¸c hÖ phÇn mÒm xö lÝ ¶nh, tèc ®é lµm viÖc cña hÖ thèng thiÕt bÞ phÇn cøng. Ch­¬ng 3 Tr¹m ®o ¶nh sè Intergraph vµ c¸c modul ®o tù ®éng III.1.Mét sè m«dul trong hÖ thèng phÇn mÒm cña tr¹m ¶nh sè INTERGRAH. HiÖn nay, trong c«ng t¸c thµnh lËp b¶n ®å b»ng ¶nh hµng kh«ng, c«ng nghÖ ®o ¶nh sè ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt. Bëi v× phÇn lín c¸c c«ng ®o¹n ®o vÏ ¶nh ®· ®­îc tù ®éng hãa, tiÖn lîi trong thao t¸c vµ cho hiÖu qu¶ kinh tÕ kh¸ cao. Mét sè h·ng cã tªn tuæi vÒ tr¹m ¶nh sè nh­ Intergraph (Mü), Racurs (Nga) ®· cho ®êi c¸c hÖ thèng phÇn mÒm xö lý ¶nh sè kh¸ hoµn h¶o. ThÝ dô, hÖ thèng phÇn mÒm cña h·ng Intergraph, bao gåm c¸c modul: ImageStatsion Photogrammetric Manager ( ISPM), ImageStation Digital Mensuration ( ISDM), ImageStation Stereo Display (ISSD), ImageStation DTM Collection ( ISDC ), ImageStation Feature Collection ( ISFC)..., víi c¸c chøc n¨ng: PhÇn mÒm ImageStation Photogrammetric Manager (ISPM): Lµ phÇn mÒm qu¶n lý d÷ liÖu ®o vÏ ¶nh, cã chøc n¨ng qu¶n lý c¸c sè liÖu , l­u tr÷ th«ng tin vÒ ¶nh ®­îc sö dông trªn tr¹m ®o vÏ ¶nh sè. PhÇn mÒm Image Station Digital Mensuration ( ISDM): ISDM cã chøc n¨ng c¬ b¶n lµ ®Þnh h­íng trong tõng ¶nh ®¬n, ®Þnh h­íng t­¬ng ®èi ®Ó x©y dùng m« h×nh lËp thÓ tõ cÆp ¶nh lËp thÓ, vµ ®Þnh h­íng tuyÖt ®èi m« h×nh lËp thÓ trong hÖ täa ®é x¸c ®inh phôc vô cho c«ng t¸c ®o vÏ m« h×nh; ISDM còng thùc hiÖn nhiÖm vô n¾n ¶nh vµ trao ®æi víi c¸c modul kh¸c t¹o c¸c ph­¬ng tiÖn dÔ dµng kh¸c vµ sö lý khèi tam gi¸c ¶nh. PhÇn mÒm hiÓn thÞ lËp thÓ Image station Stereo Display( ISSD): PhÇn mÒm nµy cã chøc n¨ng chÝnh lµ t¹o ra m« h×nh lËp thÓ b»ng c¸ch hiÓn thÞ h×nh ¶nh theo mét trËt tù nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra hiÖu øng lËp thÓ cña ng­êi quan s¸t, s¶n phÈm sau khi sö lý ISSD lµ c¬ së ®Ó biÓu diÔn ¶nh lËp thÓ khi thu thËp d÷ liÖu ®èi t­îng ®Þa h×nh DTM. PhÇn mÒm qu¶n lý, biªn tËp c¸c ®èi t­îng ImageStation Feature Collection ( ISFC ). §©y lµ phÇn mÒm cã chøc n¨ng chÝnh lµ c«ng cô ®Ó qu¶n lý, sè ho¸ vµ biªn tËp c¸c ®èi t­îng chÝnh. C¸c ®Þnh nghÜa ®èi t­îng ®­îc l­u trong b¶ng ®èi t­îng, ®ã lµ c¸c b¶ng chøa ®èi t­îng b¶n ®å víi c¸c x¸c lËp thø tù th«ng sè ®Ó g¸n cho ®èi t­îng. ViÖc qu¶n lý, biªn tËp c¸c ®èi t­îng nh»m thu nhËp vµ thao t¸c c¸c ®èi t­îng ®Þa h×nh ®Ó sè ho¸ chuyÓn ®æi sang c¸c d¹ng kh¸c nhau. PhÇn mÒm x©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh ImageStation DTM Collection( ISDC): Sau khi sè ho¸ trªn cöa sæ ISFC, ISSD phÇn mÒm nµy cã chøc n¨ng x©y dùng m« h×nh sè ®é cao ë chÕ ®é tù ®éng vµ b¸n tù ®éng. M« h×nh sè ®é cao ®­îc x©y dùng vµ ®­îc biªn tËp ë chÕ ®é stero hay mono hoÆc xuÊt d­íi d¹ng GRID hay TIN. ViÖc néi suy ®­êng ®ång møc còng ®­îc thùc hiÖn trªn phÇn mÒm nµy. Ngoµi ra cßn nhiÒu phÇn mÒm kh¸c nh­: Base Rectifier, IRASC, phÇn mÒm ®o nèi m« h×nh vµ b×nh sai tam gi¸c ¶nh kh«ng gian(IBAT) phÇn mÒm cã vai trß t­¬ng tù nh­ ISDM nh­ng c¸c chøc n¨ng ®o nèi m« h×nh hoµn toµn tù ®éng, phÇn mÒm ®o ®é cao m« h×nh lËp thÓ tù ®éng-ISAE phÇn mÒm nµy cã vai trß t­¬ng tù nh­ phÇn mÒm ISDC nh­ng thao t¸c hoµn toµn tù ®éng, phÇn mÒm nµy ®­îc sö dông nhiÒu khi ®èi t­îng lµ khu vùc ®åi nói kh«ng phøc t¹p, vïng cã chªnh cao ®Þa h×nh biÕn ®æi kh«ng ®Òu... III.2. Modul ImageStation Stereo Display(ISSD)- HiÓn thÞ m« h×nh lËp thÓ vµ c¸c chÕ ®é ®o III.2.1. Më vµ hiÓn thÞ m« h×nh lËp thÓ b»ng ISSD. Trong m«i tr­êng hÖ thèng khëi t¹o m«dul ImageStation Stereo Display(ISSD). Hép tho¹i Select Model më ra: + Project: chØ ®Þnh ®­êng dÉn th­ môc vµ tªn cña khu ®o. + Model ID: ®­a vµo tªn m« h×nh cÇn hiÓn thÞ. + Design File: chØ ®Þnh tªn file b¶n vÏ cña m« h×nh th«ng th­êng nªn ®Æt tªn trïng víi tªn cña m« h×nh. + Apps To Start: lùa chä c¸c modul phÇn mÒm cïng khëi t¹o víi ISSD, th­êng chän c¶ hai ISFC vµ ISDC. + Use Batch Resampled Imagery: t¹o lËp m« h×nh lËp thÓ chØ d÷ l¹i phÇn chång phñ cña mçi tÊm ¶nh. + Recompute On-the-fly Parameter: tÝnh to¸n l¹i tham sè ®Þnh h­íng ngoµi cña mçi tÊm ¶nh. Nót OK ®Ó chÊp nhËn. III.2.2.§o vÏ m« t¶ c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh. §o vÏ m« t¶ c¸c yÕu tè ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh bao gåm: §o ®iÓm ®¬n tøc lµ c¸c ®iÓm ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh. - §o chuçi ®iÓm nèi tiÕp nhau ®Ó thÓ hiÖn c¸c ®èi t­îng h×nh tuyÕn nh­ hÖ thèng giao th«ng, hÖ thèng thuû v¨n, ®­êng bao ®Þa vËt, ®­êng ®¸nh dÊu khu vùc thay ®æi ®ét ngét trªn bÒ mÆt ®Þa h×nh. Trong m«i tr­êng ISSD, trªn menu chÝnh chän thanh c«ng cô Application. Trong thùc ®¬n Application, nh¸y chuét vµo ISDC vµ m«i tr­êng lµm viÖc cña modul ®o vÏ lËp thÓ ISDC hiÖn ra. Trªn thanh c«ng cô chÝnh chän thùc ®¬n Define, vµ tiÕp tôc chän Collection Boundary. Chøc n¨ng nµy nh»m môc ®Ých ®¨ng ký khu vùc ®Ó thùc hiÖn vÏ m« t¶ ®Þa h×nh vµ ch¹y DTM tù ®éng. CÇn l­u ý khi vÏ b»ng lÖnh Collection Boundary b¾t buéc ph¶i vÏ lËp thÓ vµ cÇn vÏ c¸ch mÐp vïng phñ cña cÆp ¶nh thø nhÊt lµ 1cm theo tû lÖ ¶nh. Trªn thanh c«ng cô chÝnh chon thùc ®¬n Digitize, vµ lÇn l­ît chän chøc n¨ng sè ho¸ sau: + Breakline: Lµ mét chuçi c¸c ®iÓm nèi tiÕp nhau t¹o thµnh ®­êng dïng ®Ó ®¸nh dÊu sù thay ®æi ®ét ngét trªn bÒ mÆt ®Þa h×nh nh­ nh÷ng thay ®æi vÒ ®é cao hoÆc ®é dèc. VÝ dô nh­ ®­êng breakline cã thÓ lµ ®­êng gê cña c¸c hµo, r·nh, ®­êng bao cña ch©n nói... + Obscure Area: cho phÐp m« t¶ c¸c vïng bÞ che khuÊt th­êng lµ vïng bÞ m©y che, vïng bãng nói... NÕu sè ho¸ b»ng lÖnh nµy th× c¸c ®iÓm DTM sÏ kh«ng ®­îc t¹o ra t¹i vïng khai b¸o nµy. + Ridge: vÏ c¸c ®­êng sèng nói (®­êng ph©n thuû). + Drainage: vÏ c¸c ®­êng tô thuû. + Vertical Fault: ®­îc sö dông ®Ó vÏ c¸c ®­êng ®ãng kÝn mµ ®Æc tr­ng cho ®Þa h×nh kh«ng liªn tôc cã cÊu tróc d¹ng hµm Õch bÞ che khuÊt. + Mass Point: lµ c¸c ®iÓm chªm thªm cã t¸c dông n©ng cao chÊt l­îng cña m« h×nh sè ®Þa h×nh. C¸c ®iÓm chªm ®­îc ®o vµo c¸c vÞ trÝ ®Æc tr­ng cña ®Þa h×nh nh­ c¸c ®Ønh nói, ®iÓm yªn ngùa, c¸c vÞ trÝ ng· ba, ng· t­ cña s«ng suèi hay ®­êng giao th«ng... III.2.3. C¸c chÕ ®é ®o cña thiÕt bÞ hç trî. ThiÕt bÞ hç trî ë ®©y lµ chuét 3D. Trong m«i tr­êng ISSD, ta vµo Cursor, ta thÊy c¸c lo¹i con trá chuét. + ISSD cursor Free : Cã thÓ chän 3 biÓu t­îng lÖnh ®Çu tiªn ®Ó lµm tù do chuyÓn ®éng cña con trá chuét sau khi nã ®· bÞ kho¸ bëi c¸c lÖnh ISSD cursor Freeze. + ISSD cursor Freeze: lÖnh nµy ®Ó cè ®Þnh sù chuyÓn ®éng cña trá chuét lËp thÓ theo c¸c trôc to¹ ®é. + ISSD cursor Motion Planimetric: lÖnh nµy x¸c lËp cho chuyÓn ®éng con trá chuét 3D ®Ó chØ di chuyÓn chuét trªn mÆt b»ng, nh­ vËy trong toµn bé thêi gian ho¹t ®éng viÖc ®iÒu khiÓn ®é cao chØ cho phÐp di chuyÓn trªn tiªu ®o lªn hoÆc xuèng mµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn h­íng cña m« h×nh. + ISSD cursor Montion Stereometric: lÖnh nµy x¸c lËp l¹i chuyÓn ®éng cña con trá chuét vÒ d¹ng chuyÓn ®éng trªn m« h×nh lËp thÓ dÉn tíi viÖc ®iÒu khiÓn ®é cao b»ng dÞch chuyÓn tiªu ®o cã thÓ bªn trong hoÆc bªn ngoµi mµn h×nh, nh­ thÕ nã lu«n dß theo ®é s©u cña tr­êng nh×n. §©y chÝnh lµ trë vÒ chÕ ®é ®o b×nh th­êng khi thao t¸c. +ISSD cursor Motion Use: lÖnh nµy x¸c lËp chuyÓn ®éng cña con trá chuét 3D theo c¸c trôc hÖ thèng mµ ng­êi dïng tù ®Þnh nghÜa. ViÖc nµy rÊt thuËt lîi khi lµm viÖc víi c¸c m« h×nh ë d¹ng xiªn chÐo hay d¹ng ¶nh mÆt ®Êt. + ISSD cursor Montion Define: lÖnh nµy cho phÐp ng­êi dïng tù ®Þnh nghÜa c¸c th«ng sè chuyÓn ®éng cña con trá chuét theo c¸c trôc hÖ thèng. + ISSD cursor Select: lÖnh nµy cho phÐp ng­êi dïng tù chän c¸c h×nh d¹ng cña con trá chuét hiÓn thÞ trong khi sè ho¸ trªn m« h×nh lËp thÓ. PhÇn mÒm ISSD cµi ®Æt gèc chØ cung cÊp ngÇm ®Þnh 5 d¹n con trá chuét. + ISSD cursor Sensitivity Settings: khi lÖnh nµy thùc hiÖn sÏ xuÊt hiÖn hép tho¹i thao t¸c cho phÐp ng­êi dïng tinh chØnh l¹i ®é nh¹y di chuyÓn cña con trá chuét. + ISSD cursor Sensitivity Index Mens + ISSD cursor Sensitivity Index Low. + ISSD cursor Sensitivity Index High C¸c lÖnh nµy dïng ®Ó x¸c lËp chÕ ®é ho¹t ®éng vÒ tèc ®é vµ ®é nh¹y cña chuét 3D (HHC). §Ó lµm chuét nhanh vµ dÔ dµng di chuyÓn h¬n th× ®¬n gi¶n b¹n nhÊn nót bªn ph¶i nhÊt cña HHC ®Ó më c¸c x¸c lËp nµy. + ISSD cursor Tracking Primary Left + ISSD cursor Tracking Primary Right Khi chän c¶ hai lÖnh nµy th× sÏ d­a con trá chuét vµo chÕ ®é lÇn vÕt (Tracking) lóc ®ã c¶ ¶nh tr¸i vµ ¶nh ph¶i sÏ trë thµnh mét cöa sæ nguån ®Ó lÇn vÕt khi ®ã tiªu ®o ®­îc cè ®Þnh trªn cöa sæ nµy trong toµn bé qu¸ tr×nh trôc z thay ®æi vµ con trá cïng víi ¶nh ®èi diÖn ®­îc ®­a tíi thµnh môc tiªu chÝnh. + ISSD cursor Tracking Stereo: lÖnh nµy x¸c lËp con trá chuét trë l¹i chÕ ®é lÇn t×m lËp thÓ th«ng th­êng sau khi nã ®· ®­îc x¸c lËp theo hai chÕ ®é lÇn vÕt tr­íc ®ã. + ISSD cursor On + ISSD cursor Off LÖnh nµy gióp ng­êi lµm bËt hay t¾t chuyÓn chÕ ®é chuét, d¹ng tiªu ®o trªn m« h×nh lËp thÓ hoÆc con trá chuét th«ng th­êng. III.3. M«dul ImageStation DTM Collection(ISDC)- Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é ®¬n vµ t¹o lËp DTM tù ®éng. III.3.1.T¹o lËp DTM tù ®éng (thùc hiÖn chÕ ®é ®o tù ®éng): Trong m«i tr­êng hÖ thèng khëi t¹o m«dul ISDC, trªn thanh c«ng cô chän thùc ®¬n Define vµ tiÕp tôc chän Match-T parameters... Hép thoai Match-T më ra: Control File: gâ vµo tªn míi cña file ®iÒu khiÓn. 2) Delete: Nót nµy cho phÐp xo¸ file ®iÒu khiÓn hiÖn thêi. 3) Active Pathway Number: hiÖn thÞ sè thø tù cña pathway. 4) Define Match-T Setup Parameters: nót nµy hiÓn thÞ hép tho¹i ®Þnh nghÜa c¸c tham sè cµi ®Æt cho viÖc t¹o lËp c¸c ®iÓm DTM b»ng tr­¬ng tr×nh Match-T. C¸c tham sè nµy bao gåm: ®­êng bao quanh khu vùc cÇn t¹o lËp DTM, t¸i thiÕt bÒ mÆt ®Þa h×nh, th«ng tin ®Þa m¹o, d¹ng ®Þa h×nh. DTM Extraction Parameters: khai b¸o c¸c tham sè ®Ó chiÕt suÊt c¸c ®iÓm DTM. Collection Boundary: ®¨ng ký khu vùc cÇn t¹o c¸c ®iÓm DTM. §­êng bao t¹o ph¹m vi cÇn lËp DTM cã thÓ t¹o theo: T¹o theo to¹ ®é c¸c ®iÓm nót. T¹o theo h­íng ®· chän . T¹o tù ®éng cho ph¹m vi 1 m« h×nh. Coordinate System: dïng ®Ó ®Þnh nghÜa cho viÖc ®Þnh h­íng l­íi ®iÓm DTM. Khi nhÊn chuét vµo chøc n¨ng hÖ thèng t¹o ®é, mét hép tho¹i më ra bao gåm danh s¸ch lùa chän: Gound,Model, User Defined, and User Defined With ISDC Azimuth. Define Collection Bdy.By: dïng ®Ó ®Þnh nghÜa ®­êng biªn vïng cÇn t¹o lËp c¸c ®iÓm DTM,lÇn l­ît cã c¸c tuú chän: Polygon, 2Pt.Rectangle, Entire Model Area, and Keyin. Geomorphic Information(th«ng tin ®Þa m¹o): + Use Breaklines: lµ chän ®­êng ®øt g·y, ®­êng phan thuû, tô thuû ®· ®­îc vÏ m« t¶ trªn m« h×nh. Khi lùa chän Yes sÏ xuÊt hiÖn 3 tham sè: Breaklinen Densification Distance: khai b¸o kho¶ng c¸ch ®Ó tÝnh c¸c ®iÓm chªm thªm däc theo c¸c ®Ønh(vertices) cña ®­êng Breakline, gi¸ trÞ m¹c ®Þnh lµ 1\2 ®é réng cña l­íi Grid. Breakline Std. Dev: khai b¸o ®é lÖch chuÈn cña ®iÓm chªm, ®é lÖch nµy cã gi¸ trÞ m¹c ®Þnh lµ 1\2 sai sè giíi h¹n cña c¸c ®iÓm DTM. Breakline Supprestion Distance: khai b¸o kho¶ng c¸ch nhá nhÊt tõ c¸c ®iÓm m¾t l­íi Grid ®Õn ®­êng breakline. + Use Obs. Areas: sö dông cho viÖc m« t¶ c¸c vïng che khuÊt (lµ c¸c vïng kh«ng ®o chÝnh x¸c ®­îc ®é cao b»ng lËp thÓ). + Expansion Distance: chØ ®Þnh gi¸ trÞ cña phÇn më réng cña vïng che khuÊt. Gi¸ trÞ nµy ®­îc dïng tÝnh to¸n khö sai c¸c ®iÓm DTM gÇn vïng che khuÊt. + Use Elevation Pts: cã tÝnh ®Õn viÖc ®o c¸c ®iÓm ®é cao ®Æc tr­ng trªn m« h×nh lËp thÓ. Surface Reconstruction(T¸i thiÕt bÒ mÆt ®Þa h×nh). + Grid Width: khai b¸o kÝch cì l­íi « vu«ng DTM. Nõu gi¶m ®é réng m¾t l­íi grid sÏ lµm t¨ng ®¸ng kÓ thêi gian tÝnh to¸n, nÕu ®é réng m¾t l­íi lín cã thÓ lµm cho kÕt cÊu h×nh häc cña l­íi yÕu ®i. + Sigma: khai b¸o ®é hcÝnh x¸c lý thuyÕt cña c¸c ®iÓm ®o 3 chiÒu(3-D)trªn bÒ mÆt ®Þa h×nh,®ång thêi còng x¸c ®Þnh ng­ìng cho viÖc tÝnh to¸n b×nh sai theo nguyªn t¾c sè b×nh ph­¬ng nhá nhÊt cña Match-T ®Ó t¸i thiªt lËp bÒ mÆt ®Þa h×nh. +Adaptive Grid: khi cã lùa chän Yes, phÇn mÒm sÏ tù ®éng biÕn ®æi kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c m¾t l­íi « vu«ng trong ph¹m vi cho phÐp. + Smcothing Filte(läc tr¬n): cho phÐp chän møc läc c¸c ®iÓm DTM. Terrain Type and Matching(d¹ng ®Þa h×nh vµ so khíp): + Terrain Type: cho phÐp chän c¸c d¹ng ®Þa h×nh ®Ó t¹o c¸c ®iÓm DTM. Cã c¸c tuú chän sau: Vïng ®ång b»ng, vïng ®åi vµ vïng nói. C¸c tuú chän nµy cã liªn quan ®Õn c¸c d¹ng ®Þa h×nh trong khu vùc ®o vÏ. + Adaptive Matching: nót nµy cho ph¸p thùc hiÖn chän khíp c¸c ®iÓm 3-D cèt ®Ó d÷ nguyªn ®é chÝnh x¸c dù tÝnh theo c¸c cÊp ®Þa h×nh víi vïng cã kÕt cÊu kh«ng ch¾c ch¾n. Ph­¬ng ph¸p nµy sÏ c¶i thiÖn ®¸ng kÓ chÊt l­îng cña DEM. Ph­¬ng ph¸p chän khíp c¸c ®iÓm cïng tªn lµm t¨ng thêi gian tÝnh to¸n, ®Æc biÖt lµ trong tr­êng hîp mµ ®Þa h×nh cã rÊt nhiÒu vïng cã cÊu tróc phøc t¹p nh­:hå, ®­êng... 5) Define Match-T To ISDC Parameters: lÖnh chót d÷ liÖu DTM vµo ISDC. Nh¸y chuét vµo hép tho¹i External Data Into ISDC xuÊt hiÖn, hép tho¹i cho phÐp ®Þnh nghÜa file ra, chØ ®Þnh kiÓu cña d÷ liÖu mµ ISMT sÏ ghi vµo file ra, vµ ®Æt lùa chän cho file ra. Input Definition: + Active pathway: hiÓn thÞ tªn pathway ®ang ho¹t ®éng. + Resampled Image Res.(microns): dßng text biÓu thÞ sù ph©n gi¶i(m) cña ¶nh lÊy mÉu. + Input Data Format: hép danh s¸ch chØ ®Þnh khu«n d¹ng cña d÷ liÖu vµo. + Control File: hép danh s¸ch chØ ®Þnh file ®iÒu khiÓn ISMT. + Input file: chØ ®Þnh tªn file cña d÷ liÖu ngoµi ®Ó nhËp vµo m«dul ISDC. Elevation Range Cheching(kiÓm tra giíi h¹n gi¸ trÞ ®é cao). + Use Elevation Range Check: nh¸y chuét vµo nót lùa chän nµy khi d÷ liÖu DTM ®­îc ghi vµo file vÏ. C¸c ®iÓm ®é cao n»m trong giíi h¹n ®é cao khai b¸o sÏ ®­îc ghi vµo file vÏ(*.dgn). Trong hép text cÇn chØ ®Þnh ®é cao nhá nhÊt(Minimum Elevation) vµ ®é cao lín nhÊt(Maximum Elevation) hoÆc cã thÓ sè ho¸ b»ng chuét 3-D ®Ó chØ ra ®é cao nhá nhÊt vµ lín nhÊt. Match-T Output Definition. + Output To: hép danh s¸ch cho phÐp chØ ®Þnh ghi ra d÷ liÖu ngoµi d­íi d¹ng file ASCI hoÆc ghi thµnh file vÏ trong ISDC. + Output File: hép text ®Ó ®­a vµo tªn cña file ra. + Grid Type(kiÓu l­íi « vu«ng): nót nµy cho phÐp chän ®Çu ra cña l­íi grid lµ Fixed hoÆc Variable nÕu nh­ chøc n¨ng Adaptive ®· ®­îc chän trong lóc Match-T xö lý ¶nh. + Jump Interval(b­íc nh¶y): chän hép text ®Ó göi c¸c ®iÓm 3D ®· lùa chän vµo file ra. DTM Quality Checks(kiÓm tra chÊt l­îng ®iÓm DTM): + Height Accuracy To Use: hép danh s¸ch ®Ó chän c¸c ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c ®é cao. + Height Accuracy Threshold(ng­ìng ®é chÝnh x¸c ®é cao): hép text cho phÐp khai b¸o sai sè giíi h¹n x¸c ®Þnh ®é cao. + Minimum Redundancy Mumber: hép text ®Î ®Þnh nghÜa sè l­îng ®iÓm tèi thiÓu cã trong m¹ng l­íi ®Ó x¸c ®Þnh « l­íi grid. Output Point Type Options(chän c¸c kiÓu ®iÓm ®Çu ra). + Grid Point: hép danh s¸ch chØ ®Þnh c¸c ®iÓm Grid ®­îc ghi vµo trong file vÏ. + Grid Point With Low Redundancy: hép danh s¸ch nµy ®Ó chØ ®Þnh tÊt c¶ c¸c ®iÓm cã sai sè bÐ nhÊt sÏ ®­îc ghi vµo file vÏ. + Grid Pts. Beyond Ht. Acc. Thresh: chän hép danh s¸ch nµy ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c ®iÓm cã sai sè n»m trong sai sè ®é cao cho phÐp vµo file vÏ. + Obscured Area Points(c¸c ®iÓm n»m trong vïng che khuÊt): chän hép tho¹i nµy ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c ®iÓm n»m trong vïng che khuÊt vµo file vÏ. + Out Of Collection Boundary Point: chän hép danh s¸ch nµy ®Ó ghi tÊt c¶ c¸c ®iÓm n»m ngoµi vïng lùa chän ch¹y DTM vµo file vÏ. 6) Match-T Processing: hép tho¹i nµy cho phÐp kÝch ho¹t chøc n¨ng Feature Pyramid(xö lý theo cÊu tróc d¹ng th¸p) vµ xö lý chiÕt suÊt c¸c ®iÓm DTM, chØ ®Þnh viÖc ghi d÷ liÖu DTM vµo file vÏ mét c¸ch tù ®éng, vµ ®Þnh thêi gian ch¹y DTM. Feature Pyramid: hép kiÓm tra ®Ó chän qu¸ tr×nh tÝnh lÆp feature pyramid. DTM Extraction: chän chøc n¨ng nµy ®Ó chiÕt suÊt c¸c ®iÓm DTM trong lóc ®ang xö lý. Continue DTM Extraction: lùa chän hép nµy ®Ó c¸c c«ng viÖc chiÕt suÊt DTM ®­îc thùc hiÖn liªn tôc mµ kh«ng bÞ ng¾t qu·ng bëi lý do kh¸c. Output From Match-T To ISDC: hép tho¹i nµy ®Ó tù ®éng ghi d÷ liÖu DTM vµo file vÏ. Job Submittal(®Þnh thêi gian): chän hép danh s¸ch nµy ®Ó chØ ®Þnh thêi gian cho viÖc xö lý Feature Pypamids, chiÕt suÊt DTM, vµ ghi d÷ liÖu tõ Match-T vµo ISDC. Cã thÓ xö lý ngay lËp tøc b»ng lùa chän Now hoÆc cã thÓ ®Þnh thêi gian xö lý d÷ liÖu b»ng c¸ch chän Later. 7) Match-T Cleanup: hép tho¹i nµy cho phÐp xo¸ bá c¸c file kh«ng cÇn thiÕt ®­îc t¹o ra trong qóa tr×nh xö lý feature pypamid vµ chiÕt suÊt c¸c ®iÓm DTM. Delete feature Pypamid Files: chän hép nµy ®Ó xo¸ tÊt c¶ c¸c file mµ ISMT to¹ ra trong qu¸ tr×nh xö lý Feature Pypamid. Delete DTM Extraction files: lùa chän hép nµy cho phÐp xo¸ bá tÊt c¶ c¸c file mµ ISMT to¹ ra trong qu¸ tr×nh chiÕt suÊt DTM. Delete Match-T Scratch Files: hép nµy cho phÐp xo¸ tÊt c¶ c¸c file nh¸p mµ ISMT ®· to¹ ra. Delete Match-T point From Design File: lùa chän ®Ó lo¹i bá tù ®éng tÊt c¶ c¸c ®iÓm DTM ®­îc t¹o ra bëi file vÏ mµ ®­îc liªn kÕt ë ®­êng dÉn hiÖn thêi. III.3.2.Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é ®o ®¬n (chÕ ®é ®o b¸n tù ®éng) §o c¸c ®iÓm trong ISDC gåm 5 b­íc sau: 1: §Þnh nghÜa ký hiÖu ®iÓm ®o DTM. 2: Cµi ®Æt c¸c tham sè l­íi ®iÓm DTM. 3: Thªm c¸c ®iÓm vµo l­íi ®iÓm hoÆc tõ nguån d÷ liÖu ngoµi. 4: §o c¸c ®iÓm trong l­íi. 5: ChØnh söa hoÆc ®¸nh dÊu c¸c ®iÓm cã ®é chÝnh x¸c kÐm. Thùc ®¬n cña ISDC chøa ®ùng tÊt c¶ c¸c lÖnh ®Ó thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc trªn. ISDC còng cung cÊp c¸c lÖnh cho phÐp hiÓn thÞ c¸c ®­êng b×nh ®é vµ m¹ng l­íi tam gi¸c; cÆp nhËt; ghÐp nèi; nhËp vµ t¸i hiÓn thÞ bÒ mÆt ®Þa h×nh; cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c yÕu tè trong ISDC; nhËp d÷ liÖu vµo ISDC, xuÊt d÷ liÖu tõ ISDC; t¹o lËp c¸c vïng kÝch ho¹t; thùc hiÖn thao t¸c chØnh söa; vµ kÕt nèi víi phÇn mÒm ISMT. §Ó ®o c¸c ®iÓm DTM trong ISDC bao gåm nh÷ng lÖnh sau: Define>Point Symbology: lùa chän nµy ®Ó ®Þnh nghÜa thuéc tÝnh cña c¸c ®iÓm DTM nh­ mµu s¾c, lùc nÐt, tr¹ng th¸i hiÓn thÞ vµ líp. + Display: nhãm c¸c nót cho phÐp ®Æt tr¹ng th¸i hiÓn thÞ bËt\t¾t c¸c ®iÓm. + Level: nhãm c¸c hép text cho phÐp ®Æt líp chøa c¸c ®iÓm trong file vÏ. + Weight: nhãm c¸c hép text cho phÐp ®Æt lùc nÐt cña c¸c ®iÓm. + Color: mét nhãm c¸c nót lÖnh cho phÐp lùa chän mµu s¾c cho tõng lo¹i ®iÓm. + OK: nót nµy hiÓn thÞ hép tho¹i ®Ó chÊp nhËn viÖc khai b¸o thuéc tÝnh cña c¸c ®iÓm. Manual Collection Point: c¸c ®iÓm ®­îc ®o thñ c«ng b»ng c«ng cô cña ISDC. Skipped Points(c¸c ®iÓm nh¶y): lµ c¸c ®iÓm mµ lóc ban ®Çu ch­a ®­îc ®o, cßn sau ®ã cã thÓ trë l¹i vµ ®o c¸c ®iÓm nµy. Withheld Points(®iÓm lo¹i ra): lµ c¸c ®iÓm ®­îc ®o theo tuyÕn c¾t nh­ng sau ®ã sÏ bÞ lo¹i bá khái m¹ng l­íi DTM bëi v× c¸c ®iÓm nµy cã ®é chÝnh x¸c kh«ng thÓ chÊp nhËn ®­îc. Collection Points: lµ c¸c ®iÓm ®­îc ®o thñ c«ng trªn m« h×nh lËp thÓ b»ng c«ng cô cña ISDC. Uncolled Points: c¸c ®iÓm kh«ng ®­îc lùa chän(kh«ng ®­îc ®o) Uncollected Pts.In Obscured Area: lµ c¸c ®iÓm mµ ®­îc ®o t¹i vïng che khuÊt. Vïng che khuÊt lµ vïng mµ kh«ng thÓ ®o chÝnh x¸c ®­îc ®é cao bëi c¸c ch­íng ng¹i vËt. Auto Generated Points: lµ c¸c ®iÓm mµ ®­îc t¹o ra khi nhËp vµo ISDC c¸c d÷ liÖu ngoµi do ISMT cung cÊp. Grid Points: lµ c¸c ®iÓm cã cïng kÝch th­íc hµng cét. Grid Points With Low Redundancy: lµ c¸c ®iÓm l­íi cã sai sè giíi h¹n n»m trong h¹n sai quy ®Þnh kiÓm tra chÊt l­îng DTM. Grid Pts. Beyond Ht. Acc. Thresh: lµ c¸c ®iÓm l­íi cã sai sè giíi h¹n ®é cao v­ît qu¸ h¹n sai quy ®Þnh kiÓm tra chÊt l­îng DTM. Obscured Area Points: lµ c¸c ®iÓm n»m trong vïng che khuÊt, nh­ vËy chóng cã ®é chÝnh x¸c ®¸ng ngê. Out Of Collection Boundary Points: lµ c¸c ®iÓm n»m ngoµi vïng chän ®­îc dïng bëi ISMT. Define> Pathway Parameters: lùa chon hép tho¹i nµy ®Ó x¸c ®Þnh vµ thay ®æi c¸c tham sè ®o mÆt c¾t mµ ®­îc ®Þnh nghÜa cho c¸c ®iÓm DTM vµ c¸c ®Æc tr­ng cña nã. + Active Pathway Number: Lµ sè thø tù(tªn cña l­íi ®iÓm) mµ ISDC dïng th«ng tin trong hép nµy ®Ó t¹o ra c¸c l­íi ®iÓm DTM. + Delete Pathway: nót nµy cho phÐp xo¸ bá toµn bé l­íi ®iÓm ®ang kÝch ho¹t vµ tÊt c¶ c¸c th«ng tin c¸c ®iÓm ®­îc liªn kÕt víi l­íi ®iÓm ®ang kÝch ho¹t. + Profiling Parameters(tham sè mÆt c¾t). .) Point Distance Along Profile: Hép text dïng ®Ó ®Þnh nghÜa kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c ®iÓm trªn mÆt c¾t. .) Profile Spacing: hép text dïng ®Ó ®Þnh nghÜa kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c mÆt c¾t. .) Tolerance Off Profile: Chän hép text nµy ®Ó ®Þnh nghÜa gi¸ trÞ sai sè cho phÐp ®Ó ®o ®iÓm thñ c«ng b»ng lÖnh collect. .) Profile Azimuth: Chän hép text nµy ®Ó ®Þnh nghÜa ph­¬ng vÞ cña mÆt c¾t(®¬n vÞ lµ ®é). .) Profile Pattern(mÉu tuyÕn c¾t): chän hép danh s¸ch nµy ®Ó ®Æt chÕ ®é(mode) cho viÖc ®o mÆt c¾t. Cã thÓ chän ®an chÐo Combing hoÆc uèn khóc Meandering. + Screen Mode: chän häp danh s¸ch nµy ®Ó ®Æt chÕ ®é mµn h×nh. + Add Point Mode: Chän hép danh s¸ch nµy ®Ó cÊy thªm c¸c ®iÓm xung quanh vïng ®o trong lóc to¹ lËp l­íi ®iÓm. + Drive Elevation: Chän hép danh s¸ch nµy ®Ó x¸c ®Þnh ®é cao mÆc ®Þnh cña chuét tiªu ®o khi ®o c¸c ®iÓm ®é cao. + Define Azimuth Graphically: Nót lÖnh nµy ®Ó ®Þnh nghÜa gãc ph­¬ng vÞ b»ng c¸ch chän ra hai ®iÓm däc theo ®­êng song song víi h­íng sÏ ®Æt tuyÕn c¾t. Pathway Point statistics: + In Boundary: b¶ng thèng kª c¸c ®iÓm bao gåm c¸c tr­êng text cho biÕt c¸c thèng kª vÒ lo¹i ®iÓm ®o trong vïng lùa chän ®ang kÝch ho¹t vµ kh«ng ë vïng che khuÊt. .) Skipped: dßng text cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm ®­îc bá qua cã trong vïng lùa chän trong qu¸ tr×nh ®o theo tuyÕn c¾t. .) Withheld: tr­¬ng text cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm ®­îc lo¹i ra trong vïng ®o lùa chän. .) Collected: tr­êng text cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm ®o trong vïng ®o lùa chän. .) Uncollected: tr­êng text cho biÕt tæng sè c¸c ®iÓm kh«ng ®­îc ®o trong vïng lùa chän ®ang kÝch ho¹t. .) Total: tr­êng text cho biÕt tæng sè tÊt c¶ c¸c ®iÓm cã trong vïng ®· chän. + In obscured Area: b¶ng thèng kª c¸c ®iÓm bao gåm c¸c tr­êng text cho biÕt thèng kª tõng lo¹i ®iÓm ®o cã trong ph¹m vi cña vïng che khuÊt. + Mass Points: b¶ng thèng kª c¸c ®iÓm chªm bao gåm c¸c tr­êng text cho biÕt thèng kª tõng lo¹i ®iÓm chªm ®­îc ®o trªn l­íi ®iÓm. .) Withheld: dßng ch÷ cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm chªm mµ ®­îc lo¹i ra. .) Collected: dßng ch÷ cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm chªm mµ ®­îc ®o. .) Total: dßng ch÷ cho biÕt tæng sè c¸c ®iÓm chªm ®­îc lo¹i ra vµ ®­îc ®o. .) All Manval Points: b¶ng thèng kª c¸c ®iÓm bao gåm c¸c dßng ch÷ cho biÕt thèng kª mçi lo¹i ®iÓm ®o thñ c«ng víi ISDC. + Auto Generated points: b¶ng thèng kª c¸c ®iÓm bao gåm c¸c dßng ch÷ cho biÕt tõng lo¹i ®iÓm ®­îc t¹o ra tù ®éng b»ng phÇn mÒm ISMT. .) Grid Points: dßng ch÷ cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm l­íi « vu«ng grid ®­îc t¹o b»ng c«ng cô ISMT. .) Low redundancy: dßng ch÷ th«ng b¸o sè l­îng c¸c ®iÓm cã sai sè bÐ h¬n h¹n sai vÒ quy ®Þnh kiÓm tra chÊt l­îng DTM, ®­îc t¹o ra b»ng viÖc so khíp c¸c ®iÓm m¾t l­íi. .) Beyond Ht. Acc. Thresh: dßng ch÷ th«ng b¸o sè l­îng c¸c ®iÓm cã sai sè giíi h¹n ®é cao v­ît qu¸ h¹n sai quy ®Þnh kiÓm tra chÊt l­îng c¸c ®iÓm DTM. .) In Obscured Area: dßng ch÷ cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm ®­îc t¹o ra trong vïng che khuÊt. .) Out Of Collection Bdy: dßng ch÷ cho biÕt sè l­îng c¸c ®iÓm n»m ngoµi vïng lùa chän. .) Total: dßng ch÷ cho biÕt tæng sè tÊt c¶ c¸c lo¹i ®iÓm ®­îc t¹o ra víi ISMT trªn l­íi ®iÓm ®ang kÝch ho¹t. + Number Of Profiles: dßng ch÷ hiÓn thÞ sè l­îng c¸c mÆt c¾t trong vïng ®o lùa chän. + Generate Pathway + Total Number Of Points Of All Types: dßng ch÷ cho biÕt tæng sè tÊt c¶ c¸c lo¹i ®iÓm cña l­íi ®iÓm kÝch ho¹t. Define> Generate Pathway: lÖnh dïng ®Ó t¹o lËp c¸c l­íi ®iÓm sau khi ®· ®Þnh nghÜa c¸c tham sè l­íi ®iÓm. L­íi ®iÓm lµ ®­êng dÉn c¸c ®iÓm ®­îc ®o trong ph¹m vi vïng lùa chän vµ ë xung quanh biªn cña vïng lùa chän. Define> Active Point Types: truy cËp ®Õn hép tho¹i Active Point Types ®Ó x¸c ®Þnh lo¹i ®iÓm ®­îc kÝch ho¹t phôc vô cho viÖc ®o ®iÓm, chØnh söa hoÆc lo¹i ra. Hép tho¹i Active Point Types sÔ xuÊt hiÖn khi cã lùa chän Define> Active Point Types. Hép tho¹i nµy bao gåm c¸c lo¹i ®iÓm ®­îc kÝch ho¹t khi thùc hiÑn ®o ®iÓm thñ c«ng vµ ®o ®iÓm tù ®éngvíi ISMT. C¸c chøc n¨ng cña hép tho¹i: + Manual Collection Points(®o ®iÓm thñ c«ng): .) Profile Points(®iÓm mÆt c¾t): In Collection Bdy: chän hép kiÓm tra ®Ó chØ ra c¸c lo¹i ®iÓm ®o mµ ®­îc ®o trong vïng lùa chän ®· ®­îc kÝch ho¹t, vµ kh«ng ë c¸c vïng che khuÊt. In Obsured Area: nh¸y chuét vµo lùa chän nµy ®Ó chØ ra kiÓu cña ®iÓm ®o mµ ®­îc th«ng b¸o trong vïng che khuÊt. Skipped: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm mµ ®­îc bá qua trong vïng lùa chän ®ang kÝch ho¹t hoÆc trong vïng che khuÊt. Withheld: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm mµ ®­îc lo¹i bá trong vïng lùa chän ®ang kÝch ho¹t hoÆc trong vïng che khuÊt. Collected: chän chøc n¨ng nµy khi thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm mµ ®­îc ®o tr­íc ®ã trong vïng lùa chän ®ang kÝch ho¹t hoÆc trong vïng che khuÊt. Uncollected: chän chøc n¨ng nµy khi thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm mµ kh«ng ®­îc ®o tr­íc ®ã trong vïng lùa chän ®ang kÝch ho¹t hoÆc trong vïng che khuÊt. .) Mass Points: Withheld: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c c¸c ®iÓm chªm mµ ®­îc lo¹i ra tr­íc ®ã trong vïng l­íi ®iÓm kÝch ho¹t. Collected: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm chªm mµ ®­îc chän trong vïng l­íi ®iÓm kÝch ho¹t. + Auto Generated Points(®iÓm ®­îc t¹o lËp tù ®éng) .) Grid Points: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm l­íi grid ®­îc t¹o ra bëi ISMT. .) Low Redundancy: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm ®­îc t¹o ra bëi ISMT víi sai sè n»m trong tiªu chuÈn kiÓm tra chÊt l­îng DTM. .) Beyond Height Acc: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm ®­îc t¹o ra bëi ISMT víi gi¸ trÞ sai sè giíi h¹n vÒ ®é cao v­ît qu¸ tiªu chuÈn kiÓm tra chÊt l­îng DTM. .) In Obscured Area: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm ®­îc t¹o ra bëi ISMT mµ n»m bªn trong vïng che khuÊt. .) Out Of Colletn.Bdy: chän chøc n¨ng nµy khi thùc hiÖn thao t¸c ®èi víi c¸c ®iÓm ®­îc t¹o ra bëi ISMT mµ n»m bªn ngoµi vïng lùa chän. Active Pathway: dßng ch÷ cho biÕt tªn l­íi ®iÓm ®ang kÝch ho¹t mµ trªn ®ã x¸c ®Þnh kiÓu ®iÓm ®Ó thùc hiÖn thao t¸c ®o. Number Of Points Active: dßng ch÷ cho biÕt tæng sè ®iÓm ®­îc chän ®Ó thao t¸c. OK: nót ®iÒu khiÓn hép tho¹i cho phÐp chÊp nhËn kiÓu ®iÓm ®· ®­îc chØ ®Þng vµ huû bá hép tho¹i. + Collect: lÖnh ®o hoÆc chØnh söa tõng ®iÓm cô thÓ hay tÊt c¶ c¸c ®iÓm trong l­íi ®iÓm, c¸c ®iÓm trªn tuyÕn c¾t hoÆc c¸c ®iÓm trong mét vïng. .) Digitize> Collect Pathway: ®Ó ®o hoÆc chØnh söa c¸c ®iÓm kÝch ho¹t trªn l­íi ®iÓm ®ang kÝch ho¹t. .) Digitize> Collect Profile: cho phÐp ®o hoÆc chØnh söa c¸c ®iÓm trªn mÆt c¾t cña l­íi ®iÓm ®ang kÝch ho¹t. .) Digitize> Collect Area: cho phÐp ®o hoÆc chØnh söa c¸c ®iÓm kÝch ho¹t trong vïng ®Æc biÖt. .) Digitize> Collect Point: cho phÐp ®o hoÆc chØnh söa tõng ®iÓm ®ang kÝch ho¹t trong vïng kÝch ho¹t lùa chän. Custom Edit> Active Area: lÖnh nµy cho phÐp chØnh söa mét tËp hîp(nhãm) c¸c ®iÓm cã trong vïng kÝch ho¹t. LÖnh Active Area ®­îc sö dông chñ yÕu víi lÖnh Digitize> Collect Area, Withhod> Area, vµ Surface> Utilities> Extract Surface vµ nhãm lÖnh Custom Edits.