Công ty hợp danh, chế độ pháp lý thành lập hoạt động
Cty hợp danh, chế độ pháp lý thành lập hoạt động LỜI NÓI ĐẦU. Sự chuyển đổi của nền kinh tế thị trường nước ta từ tập trung bao cấp sang phát triển nền kinh tế thị trường nhiều thành phần tạo nên bước ngoặt lớn trong sự đi lên của nền kinh tế đất nước, trong thời kỳ quá độ lên Chủ nghĩa xã hội. Sự chuyển đổi này có ý nghĩa quan trọng tạo tiền đề cho công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá hiện nay. Để đáp ứng nhu cầu cấp thiết cho tình hình mới của nền kinh tế đất nước, đó là nền kinh tế vận động theo cơ chế thị trường, cần phải có sự thay đổi căn bản về pháp luật kinh doanh, điều chỉnh môi trường hoạt động kinh doanh cho phù hợp với xu thế mới của đất nước cũng như trên thế giới. Ngày 12-6-1999 Luật Doanh nghiệp đã được Quốc hội nước ta thông qua ban hành trong đó qui định thủ tục thành lập, hoạt động của các loại hình doanh nghiệp như Công ty TNHH một thành viên, Công ty TNHH có hai thành viên trở lên, Công ty cổ phần, công ty tư nhân, công ty hợp danh. Trong đó có sự xuất hiện của loại hình doanh nghiệp mới là công ty hợp danh. Việc có mặt của loại hình doanh nghiệp này đã mở rộng sự lựa chọn hơn nữa cho các nhà kinh doanh, thu hút được nguồn vốn trong cũng như ngoài nước, mở rộng hợp tác quốc tế trong quá trình hội nhập. Tuy nhiên, những qui định của Luật Doanh nghiệp về thủ tục thành lập, hoạt động cuả công ty hợp danh vẫn còn hạn chế, loại hình doanh nghiệp này ở nước ta còn chậm phát triển. Do vậy cần có sự hoàn thiện hơn nữa về chế độ pháp lý cũng như việc thúc đẩy loại hình doanh nghiệp này phát triển rộng rãi ở nước ta. Vì lý do trên tôi thực hiện đề tài "Công ty hợp danh, chế độ pháp lý thành lập hoạt động". Nội dung đề tài gồm 3 phần - Khái quát chung về công ty. - Chế độ pháp lý thành lập và hoạt động công ty hợp danh ở Việt Nam. - Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện chế độ pháp lý về thành lập và hoạt động của công ty hợp danh. I. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY. 1. Sự ra đời và phát triển. Thuật ngữ công ty có thể được xem xét trên nhiều khía cạnh khác nhau. Xét dưới góc độ kinh tế, công ty là tổ chức chuyên hoạt động kinh doanh thương nghiệp, dịch vụ. Điều này cho phép phân biệt công ty với các loại hình khác như nhà máy, xí nghiệp là các đơn vị kinh tế chuyên sản xuất. Xét dưới góc độ pháp lý, công ty có thể hiểu là sự liên kết của nhiều người (cá nhân hay pháp nhân) bằng một sự kiện pháp lý, trong đó các bên thoả thuận với nhau sử dụng tài sản hay khả năng của họ nhằm tiến hành các hoạt động để đạt mục tiêu chung. Sự ra đời của công ty gắn chặt với sự ra đời và phát triển của nền kinh tế thị trường. Sự phát triển của nền kinh tế thị trường tạo ra sức cạnh tranh lớn. Để tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt như vậy buộc các nhà tư bản phải tìm mọi cách để giảm thiểu chi phí sản xuất, giảm giá thành sản phẩm, nâng cao năng suất lao động, chất lượng sản phẩm không ngừng được nâng cao để có thể đứng vững trên thị trường. Để làm được điều này các nhà tư bản đã kéo dài thời gian lao động của công nhân để tăng khối lượng sản phẩm. Tuy nhiên cách làm này không phải là tối ưu vì thời gian trong ngày là có hạn hơn nữa việc kéo dài ngày lao động gặp phải sự kháng cự ngày càng lớn của công nhân do đó phương thức này chỉ áp dụng giai đoạn đầu. Sự phát triển của khoa học công nghệ cho thấy áp dụng những thành tựu này vào lĩnh vực công nghiệp là tối ưu hơn cả trong việc nâng cao năng xuất lao động, hạ giá thành sản phẩm cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm và các nhà tư bản đã chọn phương thức này. Nhưng để làm được việc này cần phải có vốn đầu tư ban đầu lớn, điều này chỉ có những nhà tư bản lớn mới có thể tự mình thực hiện được, còn các nhà tư bản vừa và nhỏ sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc áp dụng các thành tựu công nghệ do có vốn hạn hẹp. Vì vậy khả năng cạnh tranh với các nhà tư bản lớn là gần như không thể dẫn tới thua lỗ, phá sản là không tránh khỏi. Để khắc phục yếu điểm về vốn, các nhà tư bản vừa và nhỏ có sự hợp tác, liên minh với nhau bằng cách góp vốn, khả năng của họ để có thể đứng vững được trên thị trường. Sự liên kết này đã tạo nên nền tảng cho sự ra đời của công ty. Khoa học công nghệ ngày càng phát triển hơn đã thúc đẩy nền kinh tế tư bản phát triển một cách vựơt bậc. Trong hoạt động kinh tế có nhiều ngành nghề kinh doanh mới xuất hiện với lợi nhuận thu về lớn làm cho sự cạnh tranh trên thị trường ngày càng gay gắt, đối với các nhà tư bản vừa và nhỏ việc góp vốn kinh doanh là nhu cầu cấp thiết hơn bao giờ hết trong cuộc đương đầu với các nhà tư bản lớn. Sự góp vốn đó đã làm xuất hiện hình thức công ty. Trong hoạt động của nền kinh tế thị trường việc gặp các rủi ro trong kinh doanh là điều không tránh khỏi và có thể dẫn tới phá sản. Chính vì điều này, để giảm rủi ro các chủ thể kinh doanh đã phân chia rủi ro bằng cách cùng góp vốn kinh doanh. Việc góp vốn để phân chia rủi ro đã làm cho công ty ra đời. Sự ra đời và phát triển của công ty mang tính khách quan trong nền kinh tế thị trường. Công ty ra đời là hình thức kinh doanh có nhiều ưu điểm hơn các hình thức khác như tập trung đựơc nguồn vốn lớn, giảm thiểu đựoc rủi ro và tạo điều kiện cho người ít vốn, nhữg người không đủ khả năng tự mình kinh doanh có cơ hội được tham gia hoạt động kinh doanh bằng cách góp vốn. Sự ra đời của các loại công ty đã kéo theo yêu cầu phải hình thành một hệ thống luật pháp về công ty, điều chỉnh quá trình thành lập và hoạt động tạo ra môi trường kinh tế ổn định. 2. Khái niệm và đặc điểm chung. 2.1. Khái niệm. Trong khoa học pháp lý, khi nghiên cứu, tìm hiểu về công ty, pháp luật các quốc gia trên thế giới đưa ra không ít khái niệm. Theo khái niệm của Pháp “công ty là một hợp đồng thông qua đó hai hay nhiều người thỏa thuận với nhau sử dụng tài sản hay khả năng của mình vào một hoạt động chung nhằm chia lợi nhuận thu được qua hoạt động đó”. Theo luật của bang Georgia – Mỹ “một công ty là một pháp nhân được tạo ra bởi luật định nhằm một mục đích chung nào đó nhưng có thời hạn về thời gian tồn tại, về quyền hạn, về nghĩa vụ và các hoạt động được ấn định trong điều lệ”. Theo luật của bang Lousiana – Mỹ “một công ty là một thực thể được tạo ra bởi luật định bao gồm một hoặc nhiều cá thể dưới một tên chung. Những thành viên có thể kế nghiệp lẫn nhau, vì thế công ty là một khối thống nhất. Tuy nhiên sự thay đổi của những các thể trong công ty cho một mục đích cụ thể nào đó được xem xét như một con người cụ thể”. Qua một số khái niệm trên ta thấy chúng có những nét tương đồng, bên cạnh đó cũng có những điểm khác nhau. Nhưng tổng hợp chung lại có khái niệm tổng quát như sau: “Công ty là sự liên kết của hai hay nhiều người (cá nhân hay pháp nhân) bằng một sự kiện pháp lí trong đó các bên thoả thuận với nhau sử dụng tài sản hay khả năng của họ nhằm tiến hành các hoạt động để đạt mục tiêu chung”. 2.2. Đặc điểm chung của công ty: Qua nghiên cứu quá trình ra đời và phát triển, cũng như qua các quan niệm khác nhau về công ty nhưng nhìn chung có thể thấy công ty có những đặc điểm cơ bản sau: Thứ nhất, công ty phải do hai chủ thể trở lên liên kết thành lập. Việc liên kết này giữa các chủ thể được thực hiện thông qua một sự kiện pháp lí như điều lệ công ty, hợp đồng hợp tác . trong đó các bên có sự thoả thuận, kí kết cùng thực hiện.
Bạn đang xem nội dung tài liệu Công ty hợp danh, chế độ pháp lý thành lập hoạt động, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu.
Sù chuyÓn ®æi cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta tõ tËp trung bao cÊp sang ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng nhiÒu thµnh phÇn t¹o nªn bíc ngoÆt lín trong sù ®i lªn cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, trong thêi kú qu¸ ®é lªn Chñ nghÜa x· héi. Sù chuyÓn ®æi nµy cã ý nghÜa quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ hiÖn nay.
§Ó ®¸p øng nhu cÇu cÊp thiÕt cho t×nh h×nh míi cña nÒn kinh tÕ ®Êt níc, ®ã lµ nÒn kinh tÕ vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, cÇn ph¶i cã sù thay ®æi c¨n b¶n vÒ ph¸p luËt kinh doanh, ®iÒu chØnh m«i trêng ho¹t ®éng kinh doanh cho phï hîp víi xu thÕ míi cña ®Êt níc còng nh trªn thÕ giíi. Ngµy 12-6-1999 LuËt Doanh nghiÖp ®· ®îc Quèc héi níc ta th«ng qua ban hµnh trong ®ã qui ®Þnh thñ tôc thµnh lËp, ho¹t ®éng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh C«ng ty TNHH mét thµnh viªn, C«ng ty TNHH cã hai thµnh viªn trë lªn, C«ng ty cæ phÇn, c«ng ty t nh©n, c«ng ty hîp danh.
Trong ®ã cã sù xuÊt hiÖn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi lµ c«ng ty hîp danh. ViÖc cã mÆt cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®· më réng sù lùa chän h¬n n÷a cho c¸c nhµ kinh doanh, thu hót ®îc nguån vèn trong còng nh ngoµi níc, më réng hîp t¸c quèc tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp.
Tuy nhiªn, nh÷ng qui ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp vÒ thñ tôc thµnh lËp, ho¹t ®éng cu¶ c«ng ty hîp danh vÉn cßn h¹n chÕ, lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ë níc ta cßn chËm ph¸t triÓn. Do vËy cÇn cã sù hoµn thiÖn h¬n n÷a vÒ chÕ ®é ph¸p lý còng nh viÖc thóc ®Èy lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ph¸t triÓn réng r·i ë níc ta. V× lý do trªn t«i thùc hiÖn ®Ò tµi "C«ng ty hîp danh, chÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp ho¹t ®éng". Néi dung ®Ò tµi gåm 3 phÇn
- Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty.
- ChÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh ë ViÖt Nam.
- Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh.
Kh¸i qu¸t chung vÒ c«ng ty.
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn.
ThuËt ng÷ c«ng ty cã thÓ ®îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau. XÐt díi gãc ®é kinh tÕ, c«ng ty lµ tæ chøc chuyªn ho¹t ®éng kinh doanh th¬ng nghiÖp, dÞch vô. §iÒu nµy cho phÐp ph©n biÖt c«ng ty víi c¸c lo¹i h×nh kh¸c nh nhµ m¸y, xÝ nghiÖp lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ chuyªn s¶n xuÊt. XÐt díi gãc ®é ph¸p lý, c«ng ty cã thÓ hiÓu lµ sù liªn kÕt cña nhiÒu ngêi (c¸ nh©n hay ph¸p nh©n) b»ng mét sù kiÖn ph¸p lý, trong ®ã c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña hä nh»m tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¹t môc tiªu chung.
Sù ra ®êi cña c«ng ty g¾n chÆt víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra søc c¹nh tranh lín. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i trêng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt nh vËy buéc c¸c nhµ t b¶n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, chÊt lîng s¶n phÈm kh«ng ngõng ®îc n©ng cao ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng trªn thÞ trêng. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy c¸c nhµ t b¶n ®· kÐo dµi thêi gian lao ®éng cña c«ng nh©n ®Ó t¨ng khèi lîng s¶n phÈm. Tuy nhiªn c¸ch lµm nµy kh«ng ph¶i lµ tèi u v× thêi gian trong ngµy lµ cã h¹n h¬n n÷a viÖc kÐo dµi ngµy lao ®éng gÆp ph¶i sù kh¸ng cù ngµy cµng lín cña c«ng nh©n do ®ã ph¬ng thøc nµy chØ ¸p dông giai ®o¹n ®Çu. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ cho thÊy ¸p dông nh÷ng thµnh tùu nµy vµo lÜnh vùc c«ng nghiÖp lµ tèi u h¬n c¶ trong viÖc n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm còng nh n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm vµ c¸c nhµ t b¶n ®· chän ph¬ng thøc nµy. Nhng ®Ó lµm ®îc viÖc nµy cÇn ph¶i cã vèn ®Çu t ban ®Çu lín, ®iÒu nµy chØ cã nh÷ng nhµ t b¶n lín míi cã thÓ tù m×nh thùc hiÖn ®îc, cßn c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc ¸p dông c¸c thµnh tùu c«ng nghÖ do cã vèn h¹n hÑp. V× vËy kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c nhµ t b¶n lín lµ gÇn nh kh«ng thÓ dÉn tíi thua lç, ph¸ s¶n lµ kh«ng tr¸nh khái. §Ó kh¾c phôc yÕu ®iÓm vÒ vèn, c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá cã sù hîp t¸c, liªn minh víi nhau b»ng c¸ch gãp vèn, kh¶ n¨ng cña hä ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng ®îc trªn thÞ trêng. Sù liªn kÕt nµy ®· t¹o nªn nÒn t¶ng cho sù ra ®êi cña c«ng ty.
Khoa häc c«ng nghÖ ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ t b¶n ph¸t triÓn mét c¸ch vù¬t bËc. Trong ho¹t ®éng kinh tÕ cã nhiÒu ngµnh nghÒ kinh doanh míi xuÊt hiÖn víi lîi nhuËn thu vÒ lín lµm cho sù c¹nh tranh trªn thÞ trêng ngµy cµng gay g¾t, ®èi víi c¸c nhµ t b¶n võa vµ nhá viÖc gãp vèn kinh doanh lµ nhu cÇu cÊp thiÕt h¬n bao giê hÕt trong cuéc ®¬ng ®Çu víi c¸c nhµ t b¶n lín. Sù gãp vèn ®ã ®· lµm xuÊt hiÖn h×nh thøc c«ng ty.
Trong ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng viÖc gÆp c¸c rñi ro trong kinh doanh lµ ®iÒu kh«ng tr¸nh khái vµ cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n. ChÝnh v× ®iÒu nµy, ®Ó gi¶m rñi ro c¸c chñ thÓ kinh doanh ®· ph©n chia rñi ro b»ng c¸ch cïng gãp vèn kinh doanh. ViÖc gãp vèn ®Ó ph©n chia rñi ro ®· lµm cho c«ng ty ra ®êi. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty mang tÝnh kh¸ch quan trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. C«ng ty ra ®êi lµ h×nh thøc kinh doanh cã nhiÒu u ®iÓm h¬n c¸c h×nh thøc kh¸c nh tËp trung ®ù¬c nguån vèn lín, gi¶m thiÓu ®ùoc rñi ro vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho ngêi Ýt vèn, nh÷g ngêi kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tù m×nh kinh doanh cã c¬ héi ®îc tham gia ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸ch gãp vèn.
Sù ra ®êi cña c¸c lo¹i c«ng ty ®· kÐo theo yªu cÇu ph¶i h×nh thµnh mét hÖ thèng luËt ph¸p vÒ c«ng ty, ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng t¹o ra m«i trêng kinh tÕ æn ®Þnh.
Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm chung.
Kh¸i niÖm.
Trong khoa häc ph¸p lý, khi nghiªn cøu, t×m hiÓu vÒ c«ng ty, ph¸p luËt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®a ra kh«ng Ýt kh¸i niÖm.
Theo kh¸i niÖm cña Ph¸p “c«ng ty lµ mét hîp ®ång th«ng qua ®ã hai hay nhiÒu ngêi tháa thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña m×nh vµo mét ho¹t ®éng chung nh»m chia lîi nhuËn thu ®îc qua ho¹t ®éng ®ã”.
Theo luËt cña bang Georgia – Mü “mét c«ng ty lµ mét ph¸p nh©n ®îc t¹o ra bëi luËt ®Þnh nh»m mét môc ®Ých chung nµo ®ã nhng cã thêi h¹n vÒ thêi gian tån t¹i, vÒ quyÒn h¹n, vÒ nghÜa vô vµ c¸c ho¹t ®éng ®îc Ên ®Þnh trong ®iÒu lÖ”.
Theo luËt cña bang Lousiana – Mü “mét c«ng ty lµ mét thùc thÓ ®îc t¹o ra bëi luËt ®Þnh bao gåm mét hoÆc nhiÒu c¸ thÓ díi mét tªn chung. Nh÷ng thµnh viªn cã thÓ kÕ nghiÖp lÉn nhau, v× thÕ c«ng ty lµ mét khèi thèng nhÊt. Tuy nhiªn sù thay ®æi cña nh÷ng c¸c thÓ trong c«ng ty cho mét môc ®Ých cô thÓ nµo ®ã ®îc xem xÐt nh mét con ngêi cô thÓ”.
Qua mét sè kh¸i niÖm trªn ta thÊy chóng cã nh÷ng nÐt t¬ng ®ång, bªn c¹nh ®ã còng cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. Nhng tæng hîp chung l¹i cã kh¸i niÖm tæng qu¸t nh sau:
“C«ng ty lµ sù liªn kÕt cña hai hay nhiÒu ngêi (c¸ nh©n hay ph¸p nh©n) b»ng mét sù kiÖn ph¸p lÝ trong ®ã c¸c bªn tho¶ thuËn víi nhau sö dông tµi s¶n hay kh¶ n¨ng cña hä nh»m tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng ®Ó ®¹t môc tiªu chung”.
2.2. §Æc ®iÓm chung cña c«ng ty:
Qua nghiªn cøu qu¸ tr×nh ra ®êi vµ ph¸t triÓn, còng nh qua c¸c quan niÖm kh¸c nhau vÒ c«ng ty nhng nh×n chung cã thÓ thÊy c«ng ty cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:
Thø nhÊt, c«ng ty ph¶i do hai chñ thÓ trë lªn liªn kÕt thµnh lËp. ViÖc liªn kÕt nµy gi÷a c¸c chñ thÓ ®îc thùc hiÖn th«ng qua mét sù kiÖn ph¸p lÝ nh ®iÒu lÖ c«ng ty, hîp ®ång hîp t¸c... trong ®ã c¸c bªn cã sù tho¶ thuËn, kÝ kÕt cïng thùc hiÖn.
Thø hai, c¸c thµnh viªn ph¶i ®ãng gãp cã tÝnh chÊt tµi s¶n vµo c«ng ty. Trong ®ã ngoµi c¸c lo¹i tµi s¶n b»ng hiÖn vËt nh tiÒn, ®Êt ®ai, nhµ xëng, kho b·i, cã thÓ ®ãng gãp b»ng nh÷ng lo¹i kh¸c mang tÝnh chÊt tµi s¶n v« h×nh nh b»ng c«ng søc (kh¶ n¨ng), uy tÝn kinh doanh hay c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn kh¸c.
Thø ba, c«ng ty ®îc thµnh lËp th«ng qua sù tho¶ thuËn nhÊt trÝ cña c¸c thµnh viªn nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng nµo ®ã ®Ó ®¹t ®îc môc ®Ých chung ®· ®Ò ra. Nh vËy c«ng ty cïng víi ph¸p luËt vÒ c«ng ty ®· cã lÞch sö ph¸t triÓn l©u dµi. Cã thÓ nãi, sù ra ®êi cña c«ng ty lµ quy luËt kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®¸p øng ®îc kh«ng chØ yªu cÇu cña c¸c nhµ kinh doanh, mµ cßn ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ. Sù ra ®êi cña c«ng ty chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c tù do kinh doanh, tù do khÕ íc.
Ph©n lo¹i c«ng ty.
Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i c«ng ty kh¸c nhau ë c¸c níc kh¸c nhau nhng c¸ch x¸c ®Þnh m« h×nh c«ng ty phæ biÕn nhÊt mµ c¸c nhµ khoa häc ph¸p lÝ thêng sö dông lµ dùa vµo tÝnh chÊt cña sù liªn kÕt vµ chÕ ®é tr¸ch nhiÖm cña c¸c thµnh viªn c«ng ty. Theo c¸ch nµy c«ng ty ®îc chia lµm hai lo¹i: c«ng ty ®èi nh©n vµ c«ng ty ®èi vèn.
C«ng ty ®èi nh©n.
C«ng ty ®èi nh©n ®îc thµnh lËp trªn c¬ së sù th©n cËn, tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a c¸c thµnh viªn lµ chÝnh, viÖc gãp vèn chØ lµ thø yÕu. Nh÷ng c«ng ty ®èi nh©n xuÊt hiÖn ®Çu tiªn ë mét sè níc ë ch©u ¢u n¬i cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc giao lu bu«n b¸n. HiÖn nay ®iÓn h×nh nhÊt cho lo¹i c«ng ty ®èi nh©n lµ c«ng ty hîp danh. Nãi chung ë trªn thÕ giíi theo ph¸p luËt kinh doanh cña c¸c níc th× c«ng ty ®èi nh©n kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n, bëi tµi s¶n cña c¸c thµnh viªn vµ ta× s¶n cña c«ng ty kh«ng cã sù t¸ch biÖt râ rµng, c«ng ty ®èi nh©n cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ tr¸ch nhiÖm cña m×nh.
C«ng ty ®èi vèn.
C«ng ty ®èi vèn lµ lo¹i h×nh c«ng ty phæ biÕn nhÊt hiÖn nay, c«ng ty ®îc thµnh lËp trªn c¬ së gãp vèn cña c¸c thµnh viªn. Kh¸c víi c«ng ty ®èi nh©n, c«ng ty ®èi vèn khi thµnh lËp kh«ng quan t©m dÕn nh©n th©n cña ngêi gãp vèn mµ chØ quan t©m ®Õn phÇn vèn gãp cña hä. QuyÒn lîi cña mçi thµnh viªn phô thuéc vµo phÇn vèn gãp cña hä, ®iÒu nµy còng t¬ng ®¬ng víi viÖc g¸nh v¸c nghÜa vô. C«ng ty ®èi vèn lµ c«ng ty cã t c¸ch ph¸p nh©n. Mét c«ng ty ®èi vèn hiÖn nay nh c«ng ty TNHH, c«ng ty cæ phÇn.
4. Mét sè m« h×nh c«ng ty hîp danh trªn thÕ giíi.
C«ng ty lµ lo¹i h×nh c«ng ty ph¸t triÓn phæ biÕn ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn nh §øc, Mü...
C«ng ty hîp danh, quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ë ViÖt Nam.
Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm c«ng ty hîp danh.
Kh¸i niÖm c«ng ty hîp danh.
C«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n trong ®ã ph¶i cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh trë lªn vµ c¸c thµnh viªn hîp danh ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp.
C¸c ®Æc ®iÓm cña c«ng ty hîp danh.
Ph¶i Ýt nhÊt cã hai thµnh viªn hîp danh, ngoa× c¸c thµnh viªn hîp danh cã thÓ cã c¸c thµnh viªn gãp vèn.
Thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ c¸ nh©n cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn nghÒ nghiÖp, ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty.
Thµnh viªn gãp vèn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn gãp vµo c«ng ty.
C«ng ty hîp danh kh«ng ®îc ph¸t hµnh chøng kho¸n (cæ phiÕu, tr¸i phiÕu).
C¸c lo¹i c«ng ty hîp danh.
C¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm cña c«ng ty hîp danh ta cã thÓ nhË thÊy cã hai lo¹i c«ng ty hîp danh.
Thø nhÊt lµ c«ng ty hîp danh mµ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ®Òu lµ thµnh viªn hîp danh.
Thø hai lµ c«ng ty hî danh ngoµi c¸c thµnh viªn hîp danh cßn cã c¸c thµnh viªn gãp vèn.
2. Quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh.
Quy chÕ ph¸p lÝ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh ®îc quy ®Þnh trong LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 vµ ®îc chi tiÕt ho¸ t¹i NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 vÒ ®¨ng kÝ kinh doanh vµ NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Doanh nghiÖp.
Thñ tôc thµnh lËp c«ng ty hîp danh.
Theo §iÒu 12 LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 quy ®Þnh tr×nh tù thµnh lËp doanh nghiÖp nãi chung nh sau:
“Ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp ph¶i lËp vµ nép ®ñ hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh cña LuËt nµy t¹i c¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh thuéc UBND tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña néi dung ®¨ng kÝ kinh doanh”.
Còng theo §iÒu 12 th× “c¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh kh«ng cã quyÒn yªu cÇu ngßi thµnh lËp doanh nghiÖp nép thªm c¸c giÊy tê, hå s¬ kh¸c ngoµi hå s¬ quy ®Þnh t¹i luËt nµy ®èi víi tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp . C¬ quan ®¨ng kÝ kinh doanh chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh hîp lÖ cña hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh” .
ViÖc thµnh lËp c«ng ty hîp danh tu©n theo ®óng tr×nh tù nªu trªn.
Hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh ®èi víi c«ng ty hîp danh.
§îc quy ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 7 NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 bao gåm:
§¬n ®¨ng kÝ kinh doanh lËp theo mÉu do Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t quy ®Þnh
§iÒu lÖ c«ng ty .
Danh s¸ch thµnh viªn hîp danh.
§èi víi c«ng ty kinh doanh c¸c ngµnh, nghÒ ®ßi hái ph¶i cã vèn ph¸p ®Þnh th× ph¶i cã thªm x¸c nhËn cña c¬ quan cã thÈm quyÒn hoÆc chøng chØ hîp ph¸p chøng minh vÒ sè vèn cña c«ng ty.
§èi víi c«ng ty kinh doanh c¸c ngµnh nghÒ ph¶i cã chøng chØ hµnh nghÒ th× ph¶i cã thªm b¶n sao hîp lÖ chøng chØ hµnh nghÒ cña c¸c thµnh viªn hîp danh.
2.1.2. Tr×nh tù vµ thñ tôc ®¨ng kÝ kinh doanh.
Theo §iÒu 8 NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 tr×nh tù vµ thñ tôc ®¨ng kÝ kinh doanh ®èi víi c«ng ty hîp danh nh sau:
Ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp hoÆc ngêi ®¹i diÖn nép ®ñ hå s¬ nªu trªn t¹i Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh n¬i doanh nghiÖp ®Æt trô së chÝnh. Ngêi ®¹i diÖn theo ph¸p luËt cña doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÝnh x¸c, trung thùc cña néi dung hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh kh«ng ®ù¬c yªu cÇu ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp nép thªm bÊt cø giÊy tê nµo kh¸c ngoµi hå s¬ nªu trªn. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh thùc hiÖn viÖc tiÕp nhËn ®¬n, hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh vµ ph¶i giao giÊy biªn nhËn vÒ viÖc nhËn hå s¬ cho ngêi nép hå s¬. Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh cho doanh nghiÖp trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn hå s¬ nÕu:
Ngµnh, nghÒ kinh doanh kh«ng thuéc danh môc ngµnh, nghÒ cÊm kinh doanh.
Tªn doanh nghiÖp ®îc ®Æt ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt (§iÒu 24 kho¶n 1 LuËt Doanh nghiÖp ).
Hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh hîp lÖ theo quy ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 3 LuËt Doanh nghiÖp .
Nép ®ñ lÖ phÝ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh.
Sau khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh, doanh nghiÖp ®îc kh¾c dÊu vµ cã quyÒn ®îc sö dông con dÊu cña m×nh.
Trêng hîp vi ph¹m mét trong c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn th× Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh ph¶i th«ng b¸o ngay cho ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp biÕt b»ng v¨n b¶n trong thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc hå s¬, nªu néi dung cÇn söa ®æi vµ c¸ch thøc cÇn söa ®æi. Qu¸ thêi h¹n nãi trªn mµ kh«ng cã th«ng b¸o th× tªn cña doanh nghiÖp coi nh ®îc chÊp nhËn, hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh ®ù¬c coi lµ hîp lÖ.
NÕu sau 15 ngµy kÓ tõ ngµy nép hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh mµ kh«ng nhËn ®îc giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh th× ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp cã quyÒn khiÕu n¹i ®Õn Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh, n¬i tiÕp nhËn hå s¬ ®¨nh kÝ kinh doanh. Sau thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy nép ®¬n khiÕu n¹i mµ kh«ng nhËn ®îc tr¶ lêi cña Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh th× ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp cã quyÒn khiÕu n¹i lªn UBND cÊp tØnh hoÆc kiÖn ra toµ hµnh chÝnh cÊp tØnh n¬i nép hå s¬ ®¨ng kÝ kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
KÓ tõ khi ®îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh, doanh nghiÖp cã quyÒn ho¹t ®éng kinh doanh mµ kh«ng cÇn ph¶i xin phÐp bÊt cø c¬ quan nhµ níc nµo, trõ trêng hîp doanh nghiÖp kinh doanh ngµnh, nghÒ ph¶i cã ®iÒu kiÖn.
GiÊy chøng nhËn ®¨ng kÝ kinh doanh do Phßng ®¨ng kÝ kinh doanh cÊp tØnh cÊp cã hiÖu lùc trong ph¹m vi toµn quèc.
2.2. §Þa vÞ ph¸p lÝ cña c«ng ty hîp danh.
2.2.1. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn hîp danh.
Theo quy ®Þnh cña §iÒu 27 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 c¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn vµ nghÜa vô sau:
Thµnh viªn hîp danh cã quyÒn:
+ Tham gia th¶o luËn vµ biÓu quyÕt vÒ tÊt c¶ c¸c c«ng viÖc cña c«ng ty.
+ §îc chia lîi nhuËn theo tho¶ thuËn quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ Trùc tiÕp tham gia qu¶n lÝ ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty.
+ Sö dông tµi s¶n cña c«ng ty ®Ó phôc vô cho lîi Ých cña c«ng ty; ®îc hoµn tr¶ l¹i mäi kho¶n chi ®· thùc hiÖn ®Ó phôc vô lîi Ých cña c«ng ty.
+ C¸c quyÒn kh¸c quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty.
Thµnh viªn hîp danh cã nghÜa vô:
+ Gãp ®ñ sè vèn ®· cam kÕt vµo c«ng ty.
+ ChÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty.
+ Trêng hîp kinh doanh bÞ thua lç th× ph¶i chÞu lç theo nguyªn t¾c quy ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ Khi qu¶n lÝ hoÆc thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty hoÆc ®¹i diÖn cho c«ng ty ph¶i hµnh ®éng mét c¸ch trng thùc, mÉn c¸n, phôc vô lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng ty.
+ ChÊp hµnh néi quy vµ quyÕt ®Þnh cña c«ng ty.
+ Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc ®ång thêi lµ thµnh viªn hîp danh cña c«ng ty hîp danh kh¸c hoÆc chñ doanh nghiÖp t nh©n.
+ Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc tù m×nh hoÆc nh©n danh ngßi thø ba thùc hiÖn ho¹t ®éng kinh doanh trong cïng ngµnh nghÒ kinh doanh cña c«ng ty .
+ Thµnh viªn hîp danh kh«ng ®îc nh©n danh c«ng ty kÝ kÕt hîp ®ång, x¸c lËp vµ thùc hiÖn c¸c giao dÞch kh¸c nh»m thu lîi riªng cho c¸c nh©n vµ cho ngêi kh¸c.
+ C¸c nghÜa vô kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh.
2.2.2. QuyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn.
§îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 28 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 nh sau:
Thµnh viªn gãp vèn cã quyÒn:
+ Tham gia th¶o luËn vµ biÓu quyÕt vÒ viÖc bæ sung, söa ®æi c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn ®îc qui ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty; vÒ viÖc tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ c«ng ty.
+ §îc chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh t¹i c«ng ty cho ngêi kh¸c nÕu ®iÒu lÖ c«ng ty kh«ng qui ®Þnh kh¸c.
+ §îc chia lîi nhuËn, ®îc chia gi¸ trÞ tµi s¶n cßn l¹i khi c«ng ty gi¶i thÓ theo ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ §îc nhËn th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh vµ qu¶n lý c«ng ty, xem sæ kÕ to¸n vµ hå s¬ kh¸c cña c«ng ty.
+ C¸c quyÒn kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty quy ®Þnh.
NghÜa vô cña thµnh viªn gãp vèn:
+ Gãp ®ñ sè vèn ®· cam kÕt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ry trong ph¹m vi sè vèn ®· cam kÕt gãp vµo c«ng ty.
+ Kh«ng tham gia qu¶n lý c«ng ty, kh«ng ®îc ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty.
+ ChÊp hµnh ®óng néi qui vµ quyÕt ®Þnh cña c«ng ty.
+ NghÜa vô kh¸c do ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh.
2.2.3. Tæ chøc, qu¶n lý c«ng ty hîp danh.
C¸c vÊn ®Ò vÒ tæ chøc qu¶n lý c«ng ty hîp danh ®îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 29 NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP néi dung nh sau:
Héi ®ång thµnh viªn gåm tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh, lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty. Héi ®ång thµnh viªn quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña c«ng ty. Khi biÓu quyÕt, mçi thµnh viªn hîp danh chØ cã mét phiÕu.
QuyÕt ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò sau ®©y ph¶i ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn biÒu quyÕt chÊp nhËn:
+ Cö gi¸m ®èc c«ng ty.
+ TiÕp nhËn thµnh viªn.
+ Khai trõ thµnh viªn hîp danh.
+ Bæ sung, söa ®æi ®iÒu lÖ c«ng ty.
+ Tæ chøc l¹i, gi¶i thÓ c«ng ty.
+ Hîp ®ång cña c«ng ty hîp danh, ngêi cã liªn quan cña thµnh viªn hîp danh.
QuyÕt ®Þnh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c ph¶i ®îc ®a sè thµnh viªn hîp danh chÊp nhËn.
TÊt c¶ c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn ph¶i ®îc ghi vµo sæ biªn b¶n vµ ph¶i ®îc lu gi÷ t¹i trô së chÝnh cña c«ng ty.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, c¸c thµnh viªn hîp danh ph©n c«ng ®¶m nhiÖm c¸c chøc tr¸ch qu¶n lý vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña c«ng ty vµ cö mét ngêi trong sè hä lµm gi¸m ®èc.
Thµnh viªn hîp danh chñ ®éng thùc hiÖn c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng nh»m ®¹t ®îc môc tiªu cña c«ng ty; ®¹i diÖn cho c«ng ty trong ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao; ®¹i diÖn cho c«ng ty tríc ph¸p luËt vµ c¬ quan nhµ níc trong ph¹m vi c«ng viÖc ®îc ph©n c«ng.
Khi nh©n danh c«ng ty thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ®îc giao thµnh viªn hîp danh ph¶i lµm viÖc mét c¸ch trung thùc, kh«ng tr¸i víi c¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång thµnh viªn, kh«ng vi ph¹m c¸c ®iÒu cÊm.
Gi¸m ®èc c«ng ty hîp danh cã nhiÖm vô:
+ Ph©n c«ng, ®iÒu hoµ, phèi hîp c«ng viÖc cña c¸c thµnh viªn hîp danh.
+ §iÒu hµnh c«ng viÖc trong c«ng ty.
+ Thùc hiÖn c«ng viÖc kh¸c theo uû quyÒn cña c¸c thµnh viªn hîp danh.
VÊn ®Ò tiÕp nhËn thµnh viªn, chÊm døt t c¸ch thµnh viªn, rót khái c«ng ty.
TiÕp nhËn thµnh viªn.
Ngêi ®îc tiÕp nhËn lµm thµnh viªn hîp danh hoÆc ®îc tiÕp nhËn lµm thµnh viªn gãp vèn cña c«ng ty khi ®îc tÊt c¶ c¸c thµnh viªn hîp danh ®ång ý trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c.
Thµnh viªn hîp danh ®îc tiÕp nhËn vµo c«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghi· vô cña c«ng ty ph¸t sinh sau khi ®¨ng ký thµnh viªn ®ã víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh (§iÒu 30 NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP).
ChÊm døt t c¸ch thµnh viªn.
§îc qui ®Þnh t¹i §iÒu 31 NghÞ ®Þnh sè 03/2000/N§-CP.
T c¸ch thµnh viªn hîp danh chÊm døt trong c¸c trêng hîp sau:
+ §· chÕt hoÆc bÞ toµ ¸n tuyªn bè lµ ®· chÕt.
+ MÊt tÝch, bÞ h¹n chÕ hoÆc bÞ mÊt n¨ng lùc hµnh vi d©n sù.
+ Tù nguyÖn rót khái c«ng ty.
+ BÞ khai trõ khái c«ng ty.
Trong trêng hîp chÊm døt t c¸ch thµnh viªn theo qui ®Þnh t¹i hai ®iÓm trªn th× c«ng ty vÉn cã quyÒn sö dông tµi s¶n t¬ng øng víi tr¸ch nhiÖm cña ngêi ®ã ®Ó thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña c«ng ty.
Trêng hîp t c¸ch thµnh viªn chÊm døt theo qui ®Þnh t¹i hai ®iÓm cuèi ë trªn th× ngêi ®ã ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ nghÜa vô cña c«ng ty ®· ph¸t sinh tríc khi ®¨ng ký viÖc chÊm døt t c¸ch thµnh viªn ®ã víi c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh.
T c¸ch thµnh viªn chÊm døt khi thµnh viªn ®ã chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña m×nh cho ngêi kh¸c.
Rót khái c«ng ty.
Thµnh viªn hîp danh ®îc quyÒn rót khái c«ng ty nÕu ®îc ®a sè thµnh viªn hîp cßn l¹i ®ång ý. Khi rót khái c«ng ty phÇn vèn gãp ®îc hoµn tr¶ theo gi¸ tho¶ thuËn hoÆc theo gi¸ ®îc x¸c ®Þnh dùa trªn nguyªn t¾c qui ®Þnh trong ®iÒu lÖ c«ng ty. Sau khi rót khái c«ng ty ngêi ®ã vÉn ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty tríc khi ®¨ng ký rót khái c«ng ty, chÊm døt t c¸ch thµnh viªn víi c¬ quan ®¨ng ky kinh doanh. Trêng hîp tªn cña thµnh viªn ®· rót khái c«ng ty ®îc sö dông ®Ó ®Æt tªn c«ng ty th× ngêi ®ã cã quyÓn yªu cÇu c«ng ty ®æi tªn.
Thµnh viªn gãp vèn cã quyÒn rót phÇn vèn gãp cña m×nh ra khái c«ng ty nÕu ®îc ®a sè thµnh viªn hîp danh ®ång ý. ViÖc chuyÓn nhîng phÇn vèn gãp cña thµnh viªn gãp vèn cho ngêi kh¸c ®îc tù do thùc hiÖn, trõ trêng hîp ®iÒu lÖ c«ng ty qui ®Þnh kh¸c.
Thùc tr¹ng vµ mét sè h¹n chÕ vÒ qui chÕ ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh.
3.1. NhËn xÐt, ®¸nh gi¸ chung vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh hiÖn nay ë ViÖt Nam.
Nh ®· tr×nh bµy ë trªn, qui chÕ ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh trong LuËt Doanh nghiÖp 12/6/1999 ®· ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn míi cña LuËt Doanh nghiÖp, ®¸p øng ®îc yªu cÇu thùc tÕ cña nÒn kinh tÕ, trong giai ®o¹n ®Êt níc më réng héi nhËp quèc tÕ trªn mäi lÜnh vùc ®Æc biÖt lµ vÒ kinh tÕ, ®Èy nhanh c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi ra ®êi ®· t¹o nhiÒu h¬n n÷a cho sù lùa chän cña c¸c nhµ ®Çu t kinh doanh trong vµ ngoµi níc, thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi, ®Èy m¹nh hîp t¸c quèc tÕ, häc hái kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é qu¶n lý cu¶ c¸c níc ph¸t triÓn.
So s¸nh c«ng ty hîp danh víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c ta thÊy mét sè u ®iÓm sau:
Thø nhÊt, so víi doanh nghiÖp t nh©n th× c«ng ty hîp danh cã kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín h¬n bëi c«ng ty hîp danh lµ sù kÕt hîp hai thµnh viªn hîp danh trë lªn ngoµi ra cßn cã thÓ cã thµnh viªn gãp vèn trong khi ®ã doanh nghiÖp t nh©n chØ cã mét c¸ nh©n thµnh lËp doanh nghiÖp vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Nh vËy, c«ng ty hîp danh cã thÓ më réng qui m« kinh doanh còng nh kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng lµ h¬n h¼n doanh nghiÖp t nh©n.
(§iÓm gièng nhau ë hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp naú lµ chóng ®Òu kh«ng cã t c¸ch ph¸p nh©n bëi tµi s¶n cña thµnh viªn kh«ng cã sù t¸ch biÖt râ rµng víi tµi s¶n cña c«ng ty).
Thø hai lµ so víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nh c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n hai thµnh viªn trë lªn, c«ng ty cæ phÇn,... ®iÓm gièng cña c«ng ty hîp danh víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trªn lµ viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp dùa trªn c¬ së liªn minh, hîp t¸c gi÷a nhiÒu thµnh viªn cïng tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh. Sù kh¸c nhau gi÷a chóng lµ c«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n tøc lµ viÖc thµnh lËp dùa trªn c¬ së quan hÖ th©n thÝch lµ chÝnh, vèn lµ yÕu tè phô, cßn c¸c doanh nghiÖp kÓ trªn thuéc lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®èi vèn tøc lµ viÖc thµnh lËp dùa trªn c¬ së gãp vèn gi÷a c¸c thµnh viªn, vÊn ®Ò quan hÖ lµ thø yÕu. C«ng ty hîp danh chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty , cßn c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kÓ trªn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n trong ph¹m vi phÇn vèn gãp vµo c«ng ty. Nh vËy, vÒ lý thuyÕt th× kh¶ n¨ng thùc hiÖn nghÜa vô cña c«ng ty hîp danh lµ tèt h¬n c¸c doanh nghiÖp kh¸c, t¹o ra ®îc uy tÝn, tÝn nhiÖm cao h¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh.
Thø ba lµ so víi c¸c qui chÕ ph¸p lý vÒ lo¹i h×nh c«ng ty hîp danh, ë mét sè níc ph¸t triÓn ta thÊy t¬ng ®èi gièng tuy nhiªn cßn cã mét sè ®iÓm kh¸c nh: viÖc mét sè níc qui ®Þnh b¾t buéc ph¶i thµnh lËp c«ng ty hîp danh ®èi víi mét ngµnh nghÒ ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao nh luËt s, y tÕ, kiÓm to¸n... cßn ë níc ta kh«ng cã nh÷ng qui ®Þnh b¾t buéc nµy.
Thø t c«ng ty hîp danh lµ lo¹i h×nh c«ng ty ®èi nh©n, viÖc thµnh lËp dùa trªn c¬ së quan hÖ th©n thÝch lµ chñ yÕu, phÇn vèn gãp lµ thø yÕu. Nh vËy ®èi víi ViÖt Nam, ®Êt níc mang ®Ëm tËp qu¸n ph¬ng ®«ng, coi träng t×nh nghÜa th× viÖc lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cã thÓ rÊt ph¸t triÓn trong t¬ng lai. Tuy nhiªn hiÖn nay lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cßn rÊt Ýt ë níc ta cã thÓ do ®©y lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi, cßn Ýt ngêi biÕt ®Õn. VÊn ®Ò thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña sè Ýt lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy nh thÕ nµo th× ë ®©y cha thÓ ®a ra c©u tr¶ lêi chÝnh x¸c.
. Mét sè h¹n chÕ cña qui chÕ ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh.
Qua néi dung tr×nh bµy ë trªn ta cã thÓ thÊy ®îc kh¸i qu¸t chung vÒ qui chÕ ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh. Nhng thùc tÕ cho thÊy sè c«ng ty hîp danh ë níc ta rÊt h¹n chÕ, nguyªn nh©n cã thÓ do ®©y lµ lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi cßn Ýt ngêi biÕt ®Õn, ngoµi ra cßn cã thÓ cã nguyªn nh©n kh¸c trong ®ã trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp lµ qui chÕ ph¸p lý. Mét sè h¹n chÕ vÒ qui chÕ ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh cã thÓ nhËn thÊy nh sau:
Thø nhÊt, theo ®iÓm b kho¶n 1 §iÒu 95 LuËt doanh nghiÖp “Thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ c¸ nh©n, cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn nghÒ nghiÖp vµ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh vÒ c¸c nghÜa vô cña c«ng ty”. Nh vËy, thµnh viªn hîp danh ph¶i lµ ngêi cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ uy tÝn nghÒ nghiÖp. Qui ®Þnh nµy mang tÝnh chÊt chung chung, kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ ®èi víi tr×nh ®é chuyªn m«n cña thµnh viªn hîp danh, h¬n n÷a luËt còng kh«ng qui ®Þnh lo¹i ngµnh nghÒ kinh doanh nµo b¾t buéc khi ho¹t ®éng ph¶i thµnh lËp theo lo¹i h×nh c«ng ty hîp danh.
Thø hai, theo kho¶n 1 §iÒu 96 LuËt doanh nghiÖp “Thµnh viªn hîp danh cã quyÒn qu¶n lý c«ng ty, tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty; cïng liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c nghÜa vô cu¶ c«ng ty”. Theo qui ®Þnh nµy, c¸c thµnh viªn hîp danh cã thÓ tù do, ®éc lËp tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh nh©n danh c«ng ty, nhng c¸c nghÜa vô ph¸t sinh cña tõng thµnh viªn hîp danh khi ho¹t ®éng kinh doanh ®éc lËp th× c¸c thµnh viªn kh¸c còng ph¶i liªn ®íi chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng toµn bé tµi s¶n cña m×nh. §Æc biÖt lµ khi c¸c thµnh viªn hîp danh thµnh lËp doanh nghiÖp, nhng ho¹t ®éng kinh doanh lµ mang tÝnh ®éc lËp gi÷a c¸c thµnh viªn, cïng ho¹t ®éng mét ngµnh nghÒ ®¨ng ký kinh doanh, còng cã thÓ nh©n danh c«ng ty vµ lîi nhuËn thu ®îc th× thµnh viªn nµo lµm th× thµnh viªn ®ã hëng, nhng khi ph¸t sinh nghÜa vô, cã thÓ dÉn tíi ph¸ s¶n cña mét trong thµnh viªn hîp danh th× tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cßn l¹i còng cã nguy c¬ t¬ng tù. §©y cã thÓ lµ mét qui ®Þnh lµm h¹n chÕ viÖc ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy.
Thø ba, theo kho¶n 2 §iÒu 97 LuËt Doanh nghiÖp qui ®Þnh: “C¸c thµnh viªn hîp danh cã quyÒn ngang nhau khi quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò cña c«ng ty”. C«ng ty hîp danh lµ c«ng ty ®èi nh©n, quan hÖ gi÷a c¸c thµnh viªn lµ chñ yÕu, phÇn vèn gãp lµ thø yÕu tuy nhiªn víi bÊt kú lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµo th× kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c nghÜa vô trong ho¹t ®éng kinh doanh vÉn lµ yÕu tè quan träng nhÊt, qui ®Þnh trªn cã thÓ t¹o sù b×nh ®¼ng ®èi víi c¸c thµnh viªn khi quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng ty nhng nã g©y ra sù thiÕu c«ng b»ng ®èi víi thµnh viªn cã sè vèn gãp lín h¬n.
Thø t, theo kho¶n 1 §iÒu 95 LuËt Doanh nghiÖp, mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp hîp danh lµ ph¶i cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh. Qui ®Þnh nµy tá ra cøng nh¾c bëi qui ®Þnh vÒ c«ng ty hîp danh ë mét sè níc nh Mü, Th¸i Lan... c«ng ty hîp danh cã thÓ ®îc thµnh lËp bëi mét thµnh viªn hîp danh vµ mét thµnh viªn gãp vèn trë lªn. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cã thÓ gäi lµ c«ng ty hîp danh h÷u h¹n, ë mét sè níc kh¸c gäi lµ c«ng ty hîp vèn. Nh vËy kh«ng nhÊt thiÕt c«ng ty hîp danh ph¶i cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp d¹nh trë lªn nh qui ®Þnh ë §iÒu 95 kho¶n 1.
Mét sè kiÕn nghÞ nh»n hoµn thiÖn chÕ ®é ph¸p lý thµnh lËp vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh.
Kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cña c«ng ty hîp danh trªn thÞ trêng vµ triÓn väng ph¸t triÓn lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ë ViÖt Nam.
Nh ®· ph©n tÝch ë trªn nh÷ng u ®iÓm cña lo¹i h×nh c«ng ty hîp danh nh kh¶ n¨ng huy ®éng vèn lín, lµ c«ng ty cã tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÒ c¸c nghÜa vô nªn cã uy tÝn l¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, kh¶ n¨ng ®îc c¸c ®èi t¸c tin tëng, quan hÖ kinh doanh cao... H¬n n÷a lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®îc thµnh lËp trªn c¬ së quan hÖ hä hµng, th©n thÝch gi÷a c¸c thµnh viªn lµ chñ yÕu. §èi víi ViÖt Nam, ®Êt níc mang ®Ëm nÐt v¨n ho¸ ngêi ph¬ng ®«ng th× thµnh lËp lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy lµ rÊt thÝch hîp. Víi nh÷ng ®Æc ®iÓtm c¬ b¶n nªu trªn th× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c«ng ty hîp danh lµ t¬ng ®èi lín kÓ c¶ vÒ qui m« lÉn uy tÝn cña c«ng ty trªn thÞ trêng. Lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy cã thÓ ph¸t triÓn réng trong t¬ng lai nÕu cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ h¬n n÷a.
Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn h¬n n÷a chÕ ®é ph¸p lý vÒ thµnh lËp vµ ho¹t ®éng c«ng ty hîp danh.
Tõ néi dung vµ mét sè h¹n chÕ nªu trªn vÒ chÕ ®é ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh, t¸c gi¶ xin ®îc ®a ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ, hoµn thiÖn h¬n chÕ ®é ph¸p lý vÒ c«ng ty hîp danh nh sau:
Thø nhÊt, ®èi víi c¸c ngµnh nghÒ ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao th× luËt nªn qui ®Þnh b¾t buéc ®èi víi chñ thÓ kinh doanh nµy ph¶i thµnh lËp c«ng ty hîp danh. Mét sè ngµnh nghÒ kinh doanh cÇn tr¸ch nhiÖm cao nh: dÞch vô ph¸p lý; dÞch vô y tÕ; dÞch vô thiÕt kÕ c«ng tr×nh; kiÓm to¸n; m«i giíi chøng kho¸n... ®èi víi c¸c lo¹i nµy ngêi thµnh lËp doanh nghiÖp còng nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ®ßi hái tr×nh ®é chuyªn m«n nhÊt ®Þnh, bëi nh÷ng lo¹i ngµnh nghÒ nµy rÊt rÔ g©y ra thiÖt h¹i vÒ ngêi vµ tµi s¶n. V× vËy qui ®Þnh b¾t buéc thµnh lËp c«ng ty hîp danh ®èi víi nh÷ng chñ thÓ kinh doanh c¸c lo¹i ngµnh nghÒ nªu trªn lµ t¨ng phÇn tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c chñ thÓ nµy, gi¶m bít thiÖt h¹i ®¸ng tiÕc cã thÓ xÈy ra.
Thø hai, theo qui ®Þnh th× c¸c thµnh viªn hîp danh cã thÓ tù m×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh . Tuy nhiªn cÇn ph¶i qui ®Þnh r»ng viÖc tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña tõng thµnh viªn ph¶i ®îc c¸c thµnh viªn kh¸c trong c«ng ty ®ång ý (Ýt nhÊt 2/3 sè thµnh viªn ®ång ý) ®Ó h¹n chÕ mét ngêi lµm h¹i, toµn bé thµnh viªn ph¶i g¸nh chÞu.
Thø ba, ®èi víi thµnh viªn hîp danh gãp vèn nhiÒu h¬n trong c«ng ty cÇn qui ®Þnh u tiªn quyÒn h¬n n÷a ®èi v¬Ý thµnh viªn nµy trong c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn c«ng ty so víi c¸c thµnh viªn gãp Ýt vèn h¬n.
Thø t, cÇn cã nh÷ng qui ®Þnh níi láng h¬n vÒ ®iÒu kiÖn thµnh lËp c«ng ty hîp danh. Trong qui ®Þnh th× ®iÒu kiÖn thµnh lËp lµ ph¶i cã Ýt nhÊt hai thµnh viªn hîp danh trë lªn th× cã thÓ qui ®Þnh l¹i lµ thµnh viªn hîp danh cã mét vµ cã Ýt nhÊt mét thµnh viªn gãp vèn trë lªn, ®iÒu nµy cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn dÔ dµng h¬n trong qu¸ tr×nh thµnh lËp c«ng ty hîp danh.
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o.
LuËt Doanh nghiÖp ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 12/6/1999.
NghÞ ®Þnh 02/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 vÒ ®¨ng ký kinh doanh.
NghÞ ®Þnh 03/2000/N§-CP ngµy 03/02/2000 híng dÉn thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Doanh nghiÖp.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Công ty hợp danh, chế độ pháp lý thành lập hoạt động.doc
