Credit Default Swap & AIG

Credit Default Swap & AIG Chuyện gì xảy ra vào năm 2008 tại Mỹ? Năm 2008 bắt đầu những dấu hiệu ảm đạm. Bong bóng nhà đất xuất hiện tại Mỹ với trên 1 triệu chủ nhà đất đối mặt với nguy cơ tịch thu tài sản thế nợ. Nhiều ngân hàng vướng phải các khoản nợ dưới chuẩn (subprime loan) phải hứng chịu những khoản thua lỗ nặng 3/2008: Nạn nhân đầu tiên là Bear Stearn – một trong những ngân hàng đầu tư lớn nhất nước Mỹ - thua lỗ, ngân hàng 85 tuổi này buộc phải bán mình cho JP Morgan với giá 10 USD/cổ phiếu, thấp hơn 10 lần mức giá niêm yết cách đó 10 năm. Chuyện gì xảy ra vào năm 2008 tại Mỹ? 8/2008: Hai tổ chức tài chính lớn nhất nước Mỹ là Fannie Mae và Freddie Mac bị áp lực thiếu tiền mặt. Kế đó, họ gánh vác 5 nghìn tỷ USD, chiếm gần nửa trong tổng số các khoản thế chấp tại Mỹ. 9/2008: Cục Dự trữ Liên bang (FED) đã chi 200 tỷ USD làm phao cứu sinh cho hai đơn vị này Chuyện gì xảy ra vào năm 2008 tại Mỹ? Ngày 15/9/2008, Ngân hàng đầu tư khổng lồ Lehman Brothers gục ngã. Trước khi sụp đổ, tiền nợ ngân hàng và tỷ lệ vốn cổ phần là 30-1, cao gần gấp ba lần quy định luật pháp cho phép Vụ phá sản Ngân hàng lớn nhất trong lịch sử đã xảy ra Ngày 15/09/2008, Một số ngân hàng đầu tư khác cũng đội nón ra đi, như Merrill Lynch, đơn vị sau đó được Bank of America mua lại với giá 50 tỷ USD. Chuyện gì xảy ra vào năm 2008 tại Mỹ? Ngày 16/9/2008, Gã khổng lồ AIG – Tập đoàn Bảo hiểm lớn nhất nước Mỹ trên bờ vực phá sản. Giá trị cổ phiếu của AIG gần như mất hết. 6/2008 : 34 USD/CP 9/2008: 1.25 USD/CP Fed và Bộ tài chính Mỹ buộc phải bơm 85 tỷ USD giải cứu và quốc hữu hóa bằng cách sở hữu 79.90% cổ phần của AIG Chuyện gì xảy ra vào năm 2008 tại Mỹ? 26/9/2008: Ngân hàng đầu tư JP Morgan mua lại ngân hàng Washington Mutual. Đây là ngân hàng thương mại phá sản lớn nhất trong lịch sử 1/10/2008: Khủng hoảng tín dụng đã lan ra toàn nước Mỹ 3/10/2008: Chính phủ Mỹ thông qua kế hoạch PaulSon trị giá 700 tỷ USD CÂU HỎI ĐẶT RA??? Thế nào là CDS? Thế nào là ABS (Assets Back Securities)? Thế nào CDO (Collateral Debt Obligation)? Bản chất của CDS Cách thức hoạt động của nó trong hệ thống tài chính. CDS – “Anh hùng hay tội đồ” Mortgage-backed securities (MBS) Chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp loại chứng khoán được phát hành dựa trên cơ sở một hoặc một nhóm các khoản thế chấp. Khi các ngân hàng thương mại (NHTM) chấp nhận cho người đi vay tiền mua bất động sản (BĐS) thế chấp bằng chính BĐS đó Về bản chất, chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp là một loại trái phiếu Thay vì, trả cho nhà đầu tư một khoản trái tức cố định và tiền gốc, thì người phát hành chứng khoán thanh toán bằng dòng tiền phát sinh từ những khoản thế chấp được dùng để đảm bảo cho số chứng khoán đó. Assets backed securities (ABS) Chứng khoán bảo đảm bằng tài sản là một loại trái phiếu được phát hành trên cơ sở có sự đảm bảo bằng một tài sản hoặc một dòng tiền nào đó từ một nhóm tài sản gốc của người phát hành. Cấu trúc giống MBS. Điểm khác biệt cơ bản giữa hai loại này là ở tài sản đảm bảo, với chứng khoán đảm bảo bằng thế chấp (MBS) là bất động sản, còn với chứng khoán bảo đảm bằng tài sản là các dòng tiền hay nói cách khác là các khoản mà doanh nghiệp có quyền hưởng trong tương lai như tiền trả góp mua ô tô, mua nhà; tiền lãi từ tài khoản thẻ tín dụng Collateralized Debt Obligations (CDO) Nợ có đảm bảo thế chấp Thêm một “nấc” nữa, các ABS được kết hợp tạo thành một danh mục vốn đầu tư (portfolio) và được gọi chung là CDO Một đặc trưng ở portfolio này là các mức độ rủi ro được chia từ cao tới thấp. Đó là senior, mezzanine và equity. Khi người đi vay không trả được nợ thì nhóm equity sẽ chịu lỗ trước, sau đó mới đến mez và Senior sẽ phải chịu cuối cùng. Hay nói cách khác thì khi đó senior là những khoản sẽ được ưu tiên trả lãi trước tiên Hai portfolio của 2 công ty khác nhau, mặc dù có thể có thành phần ABS giống hệt nhau nhưng hoàn toàn có thể có cấu trúc CDO khác nhau Collateralized Debt Obligations (CDO) Mức độ rủi ro tương đối của các nhóm CDO trong một portfolio hoàn toàn là kết quả tính toán trên lý thuyết của các công ty tài chính phát hành CDO dựa vào số liệu thống kê của các ABS trong portfolio. Hai portfolio của 2 công ty khác nhau, mặc dù có thể có thành phần ABS giống hệt nhau nhưng hoàn toàn có thể có cấu trúc CDO khác nhau. về nguyên tắc bản thân giá của CDO có cùng mức độ rủi ro nếu do hai công ty tài chính khác nhau phat hành cũng có thể khác nhau tùy thuộc vào uy tín của công ty phát hành Credit Default Swap (CDS) Hợp đồng hoán đổi nợ xấu hay hợp đồng bảo hiểm rủi ro phá sản Được phát minh ra năm 2007 bởi JP Morgan Chase. Ban đầu CDS thuần túy là một hợp đồng bảo hiểm những tài sản mang tính rủi ro như trái phiếu, cổ phiếu. Người mua CDS gọi là protection buyer. Các ngân hàng đầu tư, ngân hàng là người mua CDS nhiều nhất như Lehman Brothers, Merill Lynch …. Chiếm khoảng 40% Người bán CDS gọi là protection seller. Các công ty Bảo hiểm là người bán CDS nhiều nhất như AIG, Người mua CDS phải trả lãi suất (spread) cho người bán CDS Phí CDS thường có quan hệ chặt chẽ với việc xếp hạng tín nhiệm của bên đi vay; và được tính theo điểm cơ bản (tỷ lệ %) hàng năm trên mỗi đơn vị mệnh giá của hợp đồng Credit Default Swap (CDS) Nguồn: CFOviet.com Credit Default Swap (CDS) Phí CDS được chia theo các chuẩn 1 năm, 2 năm, 5 năm và 10 năm. Tương ứng với mỗi mức thời hạn sẽ có các mức phí bảo hiểm sẽ khác nhau (giống như các mức lãi suất kỳ hạn tại ngân hàng). Cách thức CDS được thực hiện mang tính chất của loại chứng khoán phái sinh Swap (Hợp đồng hoán đổi) thông thường CDS giao dịch trên thị trường tự do, không chịu sự giám sát của Nhà nước theo luật 5660 được thông qua bởi Quốc hội Mỹ năm 2000. Tại Mỹ, trước khi luật 5660 được thông qua, thị trường CDS có quy mô 900 tỷ đô la, thì đến cuối năm 2008 đã tăng lên thành 62 nghìn tỷ đô la, nghĩa là tăng gần 70 lần Mô hình hoạt động của các CDS, CDO, ABS, MBS CDS – Nguyên nhân chính «gây bão» Ai cũng có thể mua CDS mà không cần thiết phải sở hữu tài sản cần bảo hiểm. Điều này giúp cho các bên tham gia vào thị trường CDS có thể «leverage» lên đến vô hạn. Trong thị trường CDS có một qui luật bất thành văn là nếu người bán CDS có credit rating AAA thì được miễn không phải trả initial margin và margin call sau đó nếu CDS bị mất giá (spread tăng) Số CDS vì vậy tăng vượt bậc trong hai năm 2006-2007 trong khi cash CDO bắt đầu tăng chậm lại. Không một ai nhận thấy mối nguy hiểm tiềm tàng từ thị trường CDS, cho đến khi Bear Stearns trên bờ phá sản Total notional value của CDS là: 62 ngàn tỷ USD (2008) Replacement value của CDS chỉ có: 2 ngàn tỷ USD (2008) AIG là ai? Hoạt động CDS của AIG Sự sụp đổ của AIG Kế hoạch giải cứu AIG AIG hiện tại là ai? AIG là tập đoàn bảo hiểm lớn nhất nước Mỹ, cung cấp các sản phẩm bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm thương vong và phi bảo hiểm AIG hoạt động ở hơn 130 quốc gia với hơn ½ doanh thu đến từ nước ngoài AIG xếp hạng AAA bởi S&P (2007) và đứng hạng 10 trong 500 công ty lớn nhất thế giới theo Fortune (2007) 31/12/2007: Tổng tài sản của AIG là $1.06 ngàn tỷ, Vốn CSH là $95.8 tỷ, giá trị vốn hóa là $150.7 tỷ (source: AIG.com and yahoo finance) AIG_Profit & Loss Source: AIG annual reports Hoạt động CDS của AIG AIG kinh doanh nghiệp vụ CDS thông qua công ty con của nó là AIGFP có trụ sở tại London Ban đầu AIGFP chỉ bán các bảo hiểm cho các khoản tổn thất đầu tư như bảo vệ chống lại sự thay đổi lãi suất hay kinh tế biến động Mọi chuyện thay đổi khi vào cuối 1990, họ tìm ra “cách thức mới để thu lợi nhuận” – CDO CDO gom tất cả loại ABS từ rất an toàn đến rất rủi ro vào trong một “bundle” hay “tranches” Trong 5 năm, doanh thu của AIGFP tăng từ $337 triệu lên $3 billion USD (source: AIG.com) Hoạt động CDS của AIG Source: Hoạt động CDS của AIG AIG chỉ thực hiện nghiệp vụ bán CDS thu «spread» chứ không hedge, arbitrage như các ngân hàng hay hedge fund AIG công bố tổng số CDS đã bán ra: $441 tỷ trong đó khoảng $57.8 tỷ là chứng khoán địa ốc dưới chuẩn Danh mục của AIGFP cuối năm 2007 Source: AIG.com Sự sụp đổ của AIG_Nguyên nhân CDS trên những khoản CDO_khủng hoảng nhà đất +) AIG FP đã sử dụng tỷ lệ đòn bẩy cao: AIG FP đã bán ra số nợ cao hơn tài sản cơ sở của mình. Điều nay đã khiến AIG FP không đáp ứng được những quy định trong kinh doanh bảo hiểm +) AIG FP đã chấp nhận bảo hiểm cho các tài sản thế chấp chứ không phải là các sự kiện tín dụng thực tế. 2. Chương trình cho vay chứng khoán – Securities Lending Program 3. Mất khả năng huy động vốn từ thị trường vốn và bị hạ định mức tín nhiệm Sự sụp đổ của AIG_Diễn biến Bắt đầu từ Bear Stearn rồi đỉnh điểm là Lehman Brothers 16/09/2008: AIG đang ở trong tình huống rất nguy kịch sau khi Bị Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) từ chối cho vay tiền Moody’s và Standard & Poor’s đã tuyên bố hạ định mức xếp hạng tín nhiệm của tập đoàn bảo hiểm khổng lồ này. AIG mất tín nhiệm AAA  cần tài sản đảm bảo cho các CDS đã bán (khoảng $20 tỷ) Sự sụp đổ của AIG_Diễn biến Từ đầu năm tới tháng 9/2008, cổ phiếu của AIG đã mất giá 95% xuống còn $1.25/CP. Trong vòng 18 tháng qua, AIG đã thua lỗ hơn 18 tỷ USD. FED cứu trợ “Trong mọi việc chúng tôi đã thực hiện trong 18 tháng qua, thứ làm cho tôi bực mình nhất là phải can thiệp vào AIG. Đây là một công ty đã đánh cược vô độ. Sau đó, khi những vụ cược của họ đổ bể, chúng tôi lại bị đặt vào một tình huống mà sự thất bại của công ty họ có thể kéo đổ cả hệ thống tài chính. Tôi hiểu lý do tại sao người dân Hoa Kỳ tức giận. Hoàn toàn không công bằng khi tiền thuế được dùng để chống đỡ cho một công ty đã thực hiện những cú đặt cược khủng khiếp qua mặt nhà chức trách như thế” Sự sụp đổ của AIG_Diễn biến AIG bắt đầu bán tài sản của mình để tồn tại và vượt qua khủng hoảng 4/2009 bán chi nhánh cong ty Bảo hiểm 21st Century trị giá 1.9 tỷ USD 6/2009 AIG bán số cổ phần sở hữu của mình trong công ty tái bảo hiểm Transatlantic Re 9/2009 Pacific Century Group đồng ý trả $500 mio cho một phần của công ty quản lý tài sản AIG 2009: bán AIG tại Colombia 3/2010, Prudential đồng ý mua bộ phận bảo hiểm AIG tại Châu Á (AIA) với giá $35.5 tỷ nhưng không thành công 8/3/2010, AIG bán Alico cho MetLife trị giá $ 15.50 tỷ ……… Kế hoạch giải cứu AIG Tại sao phải cứu AIG? Phản ứng tiêu cực của thị trường khi Lehman Brothers sụp đổ «Too big to fail» +) AIG tổng tài sản hơn $1000 tỷ, phục vụ hơn 74 triệu khách hàng +) Ảnh hưởng quá sâu rộng trong hệ thống tài chính Mỹ nói riêng và ngành tài chính toàn cầu nói chung +) Tham gia rất nhiều trong selling CDS, khách hàng của AIG là các ngân hàng, tổ chức tài chính lớn như Golman Sach, Societe Generale, Calyon .... CDS của AIG Kế hoạch giải cứu AIG Gói cứu trợ 1 Ban đầu, FED đề nghị Goldman Sachs và JPMorgan Chase cung cấp cho AIG một khoản vay trị giá từ 70 tới 75 tỷ USD và xem xét nên hỗ trợ hay không 17/09/2008: FED đột ngột công bố quyết định sẽ tiếp quản tập đoàn bảo hiểm lớn nhất nước Mỹ AIG để cứu “người khổng lồ” này khỏi rơi vào bi kịch như Lehman Brothers +) FED sẽ nắm giữ 79.9% cổ phần của AIG +) và đổi lại, cung cấp cho tập đoàn này một khoản vay lên tới 85 tỷ USD trong vòng 2 năm để giúp AIG giải quyết vấn đề thanh khoản +) Tuy nhiên để tránh moral hazard, Fed cố tình đưa ra lãi suất cắt cổ Libor+8% Kế hoạch giải cứu AIG Gói cứu trợ 2 Từ giữa tháng 9 đến đầu tháng 11/2008, CDS spread của AIG tiếp tục tăng cao 10/11/2008: FED quyết định mua $40 tỷ cổ phiếu ưu đãi AIG phát hành theo chương trình “TARP – Troubled Assets Relief Program” Giảm khoản cho vay từ $85 tỷ xuống còn $60 tỷ đồng thời kéo dài ký hạn vay thành 5 năm với lãi suất LIBOR+3% Kế hoạch giải cứu AIG Gói cứu trợ 3 FED chi $ 22,5 tỷ USD mua lại các khoản RMBS Chi $ 30 tỷ USD mua lại các khoản CDO 03/2009, FED đồng ý tiếp tục cấp cho AIG $30 tỷ trong 3 năm đối lại AIG sẽ phát hành 300.000 cố phiếu ưu đãi cho FED theo “Chương trình cam kết vốn – equity capital commitment facility” Tổng gói cứu trợ cho AIG hiện tại Chỉ trong 4 năm, AIG đã hoàn trả lại đủ số tiền cứu trợ 182 tỷ USD, trở lại là công ty tư nhân sau khi chính phủ thoái hết vốn. Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE) vẫn chỉ ở mức 5% - thấp nhất so với các công ty bảo hiểm khác. Cho đến nay, AIG vẫn là công ty bảo hiểm lớn nhất ở Mỹ, xét theo giá trị thị trường Hiện nay, hãng vẫn nắm khối lượng các sản phẩm tín dụng phái sinh có tổng trị giá 158 tỷ USD. Mặc dù đã giảm đi rất nhiều so với con số 1.800 tỷ USD trước khủng hoảng, đây vẫn là khoản tiền lớn gấp 3 lần so với giá trị thị trường của AIG 31/12/2012: Giá cổ phiếu AIG $35.30/CP Source: yahoo finance THANK YOU