LỜI MỞ ĐẦU
Trong thời gian gần đây ngành dầu khí đã có những đóng góp rất lớn cho nền kinh tế nước nhà, tìm năng dầu khí của nước ta được tập trung nhiều nhất là trên thềm lục địa miền Nam Việt Nam, trong đó bồn trũng Cữu Long là bể trầm tích được xếp vào loại có tiềm năng dầu khí lớn nhất.
Bên cạnh các công tác nghiên cứu cấu trúc đặc điểm địa chất, khảo sát vật lý, thăm dò địa chấn v.v thì việc nghiên cứu địa hóa đá mẹ giúp cho công tác thăm dò có hiệu quả hơn và giảm thiểu rủi ro. Đồng thời cho phép nghiên cứu điều kiện tích lũy, độ trưởng thành của vật chất hữu cơ sinh ra dầu khí, cũng như hướng di cư của dầu khí.
Có nhiều phương pháp đánh giá độ trưởng thành của đá mẹ, trong giới hạn của khóa luận này, tác giả sử dụng phương pháp Lopatin để đánh giá độ trưởng thành vật chất hữu cơ của đá mẹ bồn trũng Cữu Long lô 16.2.
Do thời gian thực hiện hạn chế, nguồn tài liệu thu thập chưa đầy đủ cùng với sự hiểu biết hạn chế của tác giả nên khóa luận sẽ không tránh khỏi những sai sót, rất mong nhận được sự đóng góp của Thầy cô và bạn bè.
Em xin chân thành cảm ơn cô Bùi Thị Luận và các thầy cô trong khoa Địa Chất trường ĐH KHTN đã nhiệt tình hướng dẫn và chỉ bảo trong suốt quá trình thực hiện khóa luận này.
Xin cảm ơn rất nhiều.
Tác giả
Nguyễn Khoa Vinh
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU 1
MỤC LỤC 2
DANH MỤC HÌNH ẢNH – BIỂU BẢNG 3
PHẦN CHUNG
CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ ĐẶC ĐIỂM ĐỊA CHẤT BỒN TRŨNG CỬU LONG 6
1.1 Vị trí địa lý 6
1.2 Lịch sử nghiên cứu, tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí 7
1.3 Đặc điểm địa tầng 12
1.4 Đặc điểm cấu kiến tạo bồn trũng Cửu Long 19
1.5 Lịch sử phát triển địa chất bồn trũng Cửu Long 23
PHẦN CHUYÊN ĐỀ
CHƯƠNG II: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ ĐỊA HÓA TRONG NGHIÊN CỨU ĐÁ MẸ 29
2.1 Phương pháp nghiên cứu 29
2.2 Đá mẹ 30
2.3 Nhóm các phương pháp địa hóa đánh giá đá mẹ 35
CHƯƠNG III: KẾT QUẢ PHÂN TÍCH ĐỊA HÓA TÀI LIỆU GIẾNG KHOAN THUỘC BỒN TRŨNG CỬU LONG 42
3.1 Giếng khoan Tam Đảo 47
3.2 Giếng khoan Bà Đen 51
3.3 Điểm M 55
3.4 Liên kết các sơ đồ lịch sử chôn vùi VCHC thuộc lô 16.2 59
KẾT LUẬN 61
TÀI LIỆU THAM KHẢO 63
63 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2739 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đánh giá độ trưởng thành vật chất hữu cơ của đá mẹ lô 16.2 - Bồn trũng cữu long, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
eõ vôùi caùt keát vaø boät keát, tyû leä caùt, boät keát taêng daàn xuoáng döôùi (ñeán 50%). Taàng treân cuøng cuûa maët caét laø taàng “seùt keát Rotalid” bao phuû toaøn beå, chieàu daøy thay ñoåi töø 50÷150m. Phaàn döôùi goàm chuû yeáu laø caùt keát, boät keát (treân 60%). Xen keõ vôùi caùc lôùp seùt keát maøu xaùm, vaøng, ñoû. Caùc traàm tích cuûa heä taàng ñöôïc tích tuï trong moâi tröôøng ñoàng baèng aluvia – ñoàng baèng ven bôø ôû phaàn döôùi, chuyeån daàn leân ñoàng baèng ven bôø - bieån noâng ôû phaàn treân. Ñaù nuùi löûa ñaõ ñöôïc phaùt hieän thaáy ôû nhieàu gieáng khoan thuoäc loâ 01 ôû phía Baéc beå, chuû yeáu laø basalt vaø tuff basalt.
Taàng seùt keát chöùa Rotalia laø taàng ñaù chaén khu vöïc tuyeät vôøi cho toaøn beå. Caùc væa caùt xen keû naèm trong vaø ngay döôùi taàng seùt keát Rotalia vaø ôû phaàn treân cuûa phía döôùi maët caét coù khaû naêng thaám chöùa khaù toát, chuùng laø ñoái töôïng tìm kieám quan troïng thöù 3 ôû beå Cöûu Long. Daàu hieän cuõng ñang ñöôïc khai thaùc töø caùc taàng caùt naøy nhö ôû moû Hoàng Ngoïc, Raïng Ñoâng, Baïch Hoå vaø saép tôùi laø Sö Töû Ñen.
Miocene giöõa
Heä taàng Coân Sôn (N12 cs)
Ñöôïc xaùc laäp ôû gieáng khoan 15B-1X. Heä taàng goàm chuû yeáu caùt keát haït thoâ-trung, boät keát (chieám ñeán 75÷80%), xen keõ vôùi caùc lôùp seùt keát maøu xaùm, nhieàu maøu daøy 5÷15m, ñoâi nôi coù lôùp than moûng. Beà daøy heä taàng thay ñoåi töø 250÷900m. Traàm tích cuûa heä taàng ñöôïc thaønh taïo trong moâi tröôøng soâng (aluvi) ôû phía Taây, ñaàm laày-ñoàng baèng ven bôø ôû phía Ñoâng, Ñoâng Baéc. Heä taàng naøy vaø caùc heä taàng treû hôn cuûa beå xem nhö khoâng coù trieån voïng chöùa daàu khí.
Miocene treân
Heä taàng Ñoàng Nai (N13 ñn)
Ñöôïc xaùc laäp ôû gieáng khoan 15G-1X.
Tuoåi cuûa heä taàng ñöôïc xaùc ñònh theo taäp hôïp phong phuù caùc baøo töû vaø Nanoplankton, ngheøo hoùa ñaù foraminifera.
Chuû yeáu laø caùt keát haït trung xen keõ vôùi boät vaø caùc lôùp moûng seùt maøu xaùm hay nhieàu maøu, ñoâi khi gaëp caùc væa carbonate moûng hoaëc than moûng,moâi tröôøng traàm tích ñaàm laày, ñoàng baèng ven bôø ôû phaàn Taây beå, ñoàng baèng ven bôø-bieån noâng ôû phaàn Ñoâng Baéc beå. Beà daøy cuûa heä taàng thay ñoåi trong khoaûng 500÷750m. caùc traàm tích cuûa heä taàng naèm gaàn nhö ngang, nghieâng thoaûi veà Ñoâng vaø khoâng bò bieán vò.
Pliocene-Ñeä Töù
Heä taàng Bieån Ñoâng (N2-Q bñ)
Heä taàng Bieån Ñoâng chuû yeáu laø caùt haït trung-mòn vôùi ít lôùp moûng buøn, seùt maøu xaùm nhaït chöùa phong phuù hoùa ñaù bieån vaø glauconite thuoäc moâi tröôøng traàm tích bieån noâng, ven bôø, moät soá nôi coù gaëp ñaù carbonate. Chuùng phaân boá vaø traûi ñeàu khaép toaøn beå, vôùi chieàu daøy khaù oån ñònh trong khoaûng 400÷700m. Traàm tích cuûa heä taàng gaàn nhö naèm ngang, nghieâng thoaûi veà Ñoâng vaø khoâng bò bieán vò. Caùc hoùa ñaù cuûa foraminifera gaëp khaù phoå bieán: Pseudorotalia, Globorotalia, Daïng reâu (Bryozoar), Mollusca, san hoâ, rong taûo vaø baøo töû phaán: Dacrydium, Polocarpus imbricatus…
1.4 ÑAËC ÑIEÅM CAÁU KIEÁN TAÏO BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG
Vieäc phaân chia caùc ñôn vò caáu taïo ñöôïc döïa treân ñaëc ñieåm caáu truùc ñòa chaát cuûa töøng khu vöïc vôùi söï khaùc bieät veà chieàu daøy traàm tích vaø thöôøng ñöôïc giôùi haïn bôûi nhöõng ñöùt gaõy hoaëc heä thoáng ñöùt gaõy coù bieân ñoä ñaùng keå. Neáu coi beå Cöûu Long laø ñôn vò caáu truùc baäc 1 thì caáu truùc baäc 2 cuûa beå bao goàm caùc ñôn vò caáu truùc sau: Truõng phaân dò Baïc Lieâu; truõng phaân dò Caø Coái; ñôùi naâng Cöûu Long; ñôùi naâng Phuù Quyù (phaàn luùn chìm keùo daøi khoái naâng Coân Sôn) vaø truõng chính beå Cöûu Long.
Truõng phaân dò Baïc Lieâu laø moät truõng nhoû naèm ôû phaàn cuoái Taây Nam cuûa beå Cöûu Long vôùi dieän tích khoaûng 2.600 km2. Gaàn moät nöûa dieän tích cuûa truõng thuoäc loâ 31, phaàn coøn laïi thuoäc phaàn nöôùc noâng vaø ñaát lieàn. Truõng coù chieàu daøy traàm tích Ñeä Tam khoâng lôùn khoaûng 3km vaø bò chia caét bôûi caùc ñöùt gaõy thuaän coù phöông TB-ÑN. Trong truõng coù khaû naêng baét gaëp traàm tích nhö trong truõng phaân dò Caø Coái.
Truõng phaân dò Caø Coái naèm chuû yeáu ôû khu vöïc cöûa Soâng Haäu coù dieän tích raát nhoû vaø chieàu daøy traàm tích khoâng lôùn, treân döôùi 2.000m. Taïi ñaây ñaõ khoan gieáng khoan CL-1X vaø môû ra heä taàng Caø Coái. Truõng bò phaân caét bôûi caùc ñöùt gaõy kieán taïo coù phöông ÑB-TN, gaàn nhö vuoâng goùc vôùi phöông cuûa ñöùt gaõy trong truõng phaân dò Baïc Lieâu.
Ñôùi naâng Cöûu Long naèm veà phía Ñoâng cuûa truõng phaân dò Baïc Lieâu vaø Caø Coái, phaân taùch hai truõng naøy vôùi truõng chính cuûa beå Cöûu Long. Ñôùi naâng coù chieàu daøy traàm tích khoâng ñaùng keå, chuû yeáu laø traàm tích heä taàng Ñoàng Nai vaø Bieån Ñoâng. Ñôùi naâng khoâng coù tieàn ñeà, daáu hieäu daàu khí vì vaäy ñaõ khoâng ñöôïc nghieân cöùu chi tieát vaø khoâng xaùc ñònh söï phaùt trieån caùc ñöùt gaõy kieán taïo.
Caùc ñôn vò caáu truùc vöøa neâu ñöôïc xem laø raát ít hoaëc khoâng coù trieån voïng daàu khí, vì vaäy chuùng ít khi ñöôïc ñeà caäp ñeán trong caùc coâng trình khoâng ñöôïc xem nhö moät ñôn vò caáu thaønh cuûa beå Cöûu Long.
Ñôùi naâng Phuù Quyù ñöôïc xem nhö phaàn keùo daøi cuûa ñôùi naâng Coân Sôn veà phía Ñoâng Baéc, thuoäc loâ 01 vaø 02. Ñaây laø ñôùi naâng coå, coù vai troø kheùp kín vaø phaân taùch beå Cöûu Long vôùi phaàn phía Baéc cuûa beå Nam Coân Sôn. Tuy nhieân, vaøo giai ñoaïn Neogene – Ñeä Töù thì dieän tích naøy laïi thuoäc phaàn môû cuûa beå Cöûu Long. Chieàu daøy traàm tích thuoäc khu vöïc ñôùi naâng naøy dao ñoäng töø 1,5 ñeán 2km. Caáu truùc cuûa ñôùi bò aûnh höôûng khaù maïnh bôûi caùc hoaït ñoäng nuùi löûa, keå caùc nuùi löûa treû.
Truõng chính Cöûu Long. Ñaây laø phaàn luùn chìm chính cuûa beå, chieám tôùi ¾ dieän tích beå, goàm caùc loâ 01, 02, 09, 17. Theo ñöôøng ñaúng daøy 2 km thì truõng chính beå Cöûu Long theå hieän roõ neùt laø moät beå kheùp kín coù daïng traêng khuyeát vôùi voøng cung höôùng ra veà phía Ñoâng Nam. Toaøn boä trieån voïng daàu khí ñeàu taäp trung ôû truõng naøy. Vì vaäy, caáu truùc cuûa truõng ñöôïc nghieân cöùu khaù chi tieát vaø ñöôïc phaân chia ra thaønh caùc ñôn vò caáu truùc nhoû hôn nhö moät beå ñoäc laäp thöïc thuï. Caùc ñôn vò caáu taïo baäc 3 goàm: truõng Ñoâng Baéc; truõng Taây Baïch Hoå; truõng Ñoâng Baïch Hoå; söôøn nghieâng Taây Baéc; söôøn nghieâng Ñoâng Nam; ñôùi naâng Trung Taâm; ñôùi naâng phía Baéc; ñôùi naâng phía Ñoâng; ñôùi phaân dò Ñoâng Baéc; ñôùi phaân dò Taây Nam.
Söôøn nghieâng Taây Baéc laø daûi söôøn bôø Taây Baéc cuûa beå keùo daøi theo höôùng TB-ÑN, chieàu daøy traàm tích taêng daàn veà phía Taây Nam töø 1 ñeán 2,5 km. Söôøn nghieâng bò caét xeû bôûi caùc ñöùt gaõy kieán taïo coù höôùng ÑB-TN hoaëc TB-ÑN, taïo thaønh caùc muõi nhoâ. Traàm tích Ñeä Tam cuûa beå thöôøng coù xu höôùng vaùt nhoïn vaø gaù ñaùy leân moùng coå granitoid tröôùc Kainozoi.
Söôøn nghieâng Ñoâng Nam laø daûi söôøn bôø Ñoâng Nam cuûa beå, tieáp giaùp vôùi ñôùi naâng Coân Sôn. Traàm tích cuûa ñôùi naøy coù xu höôùng vaùt nhoïn vaø gaù ñaùy vôùi chieàu daøy traàm tích dao ñoäng töø 1 ñeán 2,5 km. Söôøn nghieâng naøy cuõng bò phöùc taïp bôûi caùc ñöùt gaõy kieán taïo coù phöông ÑB-TN vaø aù vó tuyeán taïo neân caùc caáu taïo ñòa phöông nhö caáu taïo Amethyst, Caù OÂng Ñoâi, Opal, Soùi.
Truõng Ñoâng Baéc, ñaây laø truõng saâu nhaát, chieàu daøy traàm tích coù theå ñaït tôùi 8 km. Truõng coù phöông keùo daøi doïc theo truïc chính cuûa beå, naèm keïp giöõa 2 ñôùi naâng vaø chòu khoáng cheá bôûi heä thoáng caùc ñöùt gaõy chính höôùng ÑB-TN.
Truõng Taây Baïch Hoå. Trong moät soá taøi lieäu truõng naøy ñöôïc gheùp chung vôùi truõng Ñoâng Baéc. Tuy nhieân, veà ñaëc thuø kieán taïo giöõa hai truõng coù söï khaùc bieät ñaùng keå ñaëc bieät laø phöông cuûa caùc ñöùt gaõy kieán taïo chính. Truõng Taây Baïch Hoå bò khoáng cheá bôûi caùc ñöùt gaõy kieán taïo coù phöông aù vó tuyeán, taïo söï gaáp khuùc cuûa beå. Chieàu daøy traàm tích cuûa truõng naøy coù theå ñaït tôùi 7,5 km.
Truõng Ñoâng Baïch Hoå naèm keïp giöõa ñôùi naâng Trung Taâm veà phía Taây, söôøn nghieâng Ñoâng Nam veà phía Ñoâng- Ñoâng Nam vaø ñôùi naâng Ñoâng Baéc veà phía Baéc. Truõng coù chieàu daøy traàm tích ñaït tôùi 7 km vaø laø moät trong ba trung taâm taùch giaõn cuûa beå.
Ñôùi naâng Trung Taâm laø ñôùi naâng naèm keïp giöõa 2 truõng Ñoâng vaø Taây Baïch Hoå vaø ñöôïc giôùi haïn bôûi caùc ñöùt gaõy coù bieân ñoä lôùn vôùi höôùng ñoå chuû yeáu veà höôùng Ñoâng Nam. Ñôùi naâng bao goàm caùc caáu taïo döông vaø coù lieân quan ñeán nhöõng khoái naâng coå tröôùc Kainozoi nhö: Baïch Hoå, Roàng. Caùc caáu taïo bò chi phoái khoâng chæ bôûi caùc ñöùt gaõy thuaän hình thaønh trong quaù trình taùch giaõn, maø coøn bôûi caùc ñöùt gaõy tröôït baèng vaø chôøm nghòch do aûnh höôûng cuûa söï sieát eùp vaøo Oligocene muoän.
Ñôùi naâng phía Taây Baéc naèm veà phía Taây Baéc cuûa truõng Ñoâng Baéc vaø ñöôïc khoáng cheá bôûi caùc ñöùt gaõy chính phöông ÑB-TN. Veà phía TB ñôùi naâng bò ngaên caùch bôûi moät ñòa haøo nhoû coù chieàu daøy traàm tích khoaûng 6km. Ñôùi naâng bao goàm caáu taïo Vöøng Ñoâng vaø daûi naâng keùo daøi veà phía Ñoâng Baéc.
Ñôùi naâng phía Ñoâng chaïy daøi theo höôùng ÑB-TN, phía TB ngaên caùch vôùi truõng ÑB bôûi heä thoáng ñöùt gaõy coù phöông aù vó tuyeán vaø ÑB-TN, phía ÑN ngaên caùch vôùi ñôùi phaân dò Ñoâng Baéc bôûi voõng nhoû, xem nhö phaàn keùo daøi cuûa truõng Ñoâng Baïch Hoå veà phía Ñoâng Baéc. Treân ñôùi naâng ñaõ phaùt hieän ñöôïc caùc caáu taïo döông nhö: raïng Ñoâng, Phöông Ñoâng vaø Jade.
Ñôùi phaân dò Ñoâng Baéc (phaàn ñaàu Ñoâng Baéc cuûa beå) naèm keïp giöõa ñôùi naâng Ñoâng Phuù Quyù vaø söôøn nghieâng Taây Baéc. Ñaây laø khu vöïc coù chieàu daøy traàm tích trung bình vaø phaân dò maïnh bôûi caùc heä thoáng ñöùt gaõy coù ñöôøng phöông ÑB-TN, aù kinh tuyeán vaø aù vó tuyeán taïo thaønh nhieàu ñòa haøo, ñòa luõy nhoû (theo beà maët moùng). Moät soá caùc caáu taïo döông ñòa phöông ñaõ xaùc ñònh nhö: Hoàng Ngoïc, Pearl, Turquoise, Diamond, Agate.
Ñôùi phaân dò Taây Nam naèm veà ñaàu Taây Nam cuûa truõng chính. Khaùc vôùi ñôùi phaân dò ÑB, ñôùi naøy bò phaân dò maïnh bôûi heä thoáng nhöõng ñöùt gaõy vôùi ñöôøng phöông chuû yeáu laø aù vó tuyeán taïo thaønh nhöõng ñòa haøo, ñòa luõy, hoaëc baùn ñòa haøo, baùn ñòa luõy xen keõ nhau. Nhöõng caáu taïo coù quy moâ lôùn trong ñôùi naøy phaûi keå ñeán: Ñu Ñuû, Tam Ñaûo, Baø Ñen vaø Ba Vì.
Caùc caáu taïo ñòa phöông baäc 4 laø ñoái töôïng tìm kieám vaø thaêm doø daàu khí chính cuûa beå.
1.5. LÒCH SÖÛ PHAÙT TRIEÅN ÑÒA CHAÁT BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG
Beå traàm tích Cöûu Long laø beå rift noäi luïc ñieån hình. Beå ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån treân maët ñaù keát tinh tröôùc Kainozoic (thöôøng ñöôïc goïi laø maët moùng). Ñaëc ñieåm caáu truùc cuûa beå theå hieän treân baûn ñoà caáu truùc maët moùng – CL80. Caùc baûn ñoà caáu truùc maët khoâng chænh hôïp trong Oligocence treân – CL52, noùc Oligocene – CL50, Miocene döôùi – CL40, coù theå thaáy roõ quaù trình phaùt trieån beå.
Thôøi kyø tröôùc taïo rift. Tröôùc Ñeä Tam, ñaëc bieät töø Jura muoän ñeán Paleocene laø thôøi gian thaønh taïo vaø naâng cao ñaù moùng magma xaâm nhaäp (caùc thaønh taïo naèm döôùi caùc traàm tích Kainozoic ôû beå Cöûu Long). Caùc ñaù naøy gaëp raát phoå bieán ôû haàu khaép luïc ñòa Nam Vieät Nam.
Do aûnh höôûng cuûa quaù trình va maûng AÁn Ñoä vaøo maûng AÂu-AÙ vaø hình thaønh ñôùi huùt chìm doïc cung Sunda (50÷43,5 trieäu naêm). Caùc thaønh taïo ñaù xaâm nhaäp, phun traøo Mesozoic muoän – Kainozoic sôùm vaø traàm tích coå tröôùc ñoù ñaõ traõi qua thôøi kyø daøi boùc moøn, giaäp vôõ khoái taûng, caêng giaõn khu vöïc höôùng TB-ÑN. Söï phaùt trieån caùc ñai maïch lôùn, keùo daøi coù höôùng ÑB-TN thuoäc phöùc heä Cuø Moâng vaø Phan Rang tuoåi tuyeät ñoái 60÷30 trieäu naêm ñaõ minh chöùng cho ñieàu ñoù. Ñaây laø giai ñoaïn san baèng ñòa hình tröôùc khi hình thaønh beå traàm tích Cöûu Long. Ñòa hình beà maët boùc moøn cuûa ñaù moùng keát tinh trong phaïm vi khu vöïc beå luùc naøy khoâng hoaøn toaøn baèng phaúng, coù söï ñan xen giöõa thung luõng vaø ñoài, nuùi thaáp. Chính hình thaùi ñòa hình maët moùng naøy ñoùng vai troø khaù quan troïng trong vieäc phaùt trieån traàm tích lôùp phuû keá thöøa vaøo cuoái Eocene, ñaàu Oligocene.
Thôøi kyø ñoàng taïo rift. Ñöôïc khôûi ñaàu vaøo cuoái Eocene, ñaàu Oligocene do taùc ñoäng cuûa caùc bieán coá kieán taïo vöøa neâu vôùi höôùng caêng giaõn chính laø TB-ÑN. Haøng loaït ñöùt gaõy höôùng TB-ÑN ñaõ ñöôïc sinh thaønh do suït luùn maïnh vaø caêng giaõn. Caùc ñöùt gaõy chính laø nhöõng ñöùt gaõy daïng gaøu xuùc, caém veà ÑN. Coøn caùc ñöùt gaõy coù xu höôùng Ñ-T laïi do taùc ñoäng bôûi caùc bieán coá kieán taïo khaùc. Nhö ñaõ neâu trong chöông 4, vaøo ñaàu Kainozoic do söï va maïnh ôû goác hoäi tuï Taây Taïng giöõa caùc maûng AÁn Ñoä vaø AÂu-AÙ laøm vi maûng Indosinia bò thuùc troài xuoáng Ñoâng Nam theo caùc ñöùt gaõy tröôït baèng lôùn nhö ñöùt gaõy soâng Hoàng, Soâng Haäu – Three Pagoda, vôùi xu theá tröôït traùi ôû phía Baéc vaø tröôït phaûi ôû Phía Nam taïo neân caùc truõng Ñeä Tam treân caùc ñôùi khaâu ven rìa, trong ñoù coù beå Cöûu Long. Keát quaû laø ñaõ hình thaønh caùc heä thoáng ñöùt gaõy khaùc coù höôùng gaàn ÑB-TN. Nhö vaäy, trong beå Cöûu Long beân caïnh höôùng ÑB-TN coøn coù caùc heä thoáng ñöùt gaõy coù höôùng caän keà chuùng.
Trong Oligocene taùch giaõn ñaùy bieån theo höôùng B-N taïo bieån Ñoâng baét ñaàu töø 32 tr.naêm. Truïc giaõn ñaùy bieån phaùt trieån laán daàn xuoán TN vaø ñoåi höôùng töø Ñ-T sang ÑB-TN vaøo cuoái Oligocene. Caùc quaù trình naøy ñaõ gia taêng caùc hoaït ñoäng taùch giaõn vaø ñöùt gaõy ôû beå Cöûu Long trong Oligocene vaø neùn eùp vaøo cuoái Ologocene.
Do caùc hoaït ñoäng kieán taïo neâu treân, ôû beå Cöûu Long caùc ñöùt gaõy chính ñieån hình laø caùc ñöùt gaõy daïng gaøu xuùc, phöông ÑB-TN caém veà ÑN, moät soá coù höôùng Ñ-T, nhieàu baùn ñòa haøo, ñòa haøo cuøng höôùng phaùt trieån theo caùc ñöùt gaõy ñöôïc hình thaønh. Caùc baùn ñòa haøo, ñòa haøo naøy ñöôïc laáp ñaày nhanh choùng baèng caùc traàm tích vuïn thoâ, phun traøo chuû yeáu thaønh phaàn bazô – trung tính vaø traàm tích tröôùc nuùi. Trong thôøi gian ñaàu taïo beå coù leõ do chuyeån ñoäng suït luùn khoái taûng, phaân dò neân taïi caùc ñôùi truõng khaùc nhau coù theå coù caùc thôøi kyø giaùn ñoaïn, baøo moøn vaø traàm tích khaùc nhau. Do khu vöïc tích tuï traàm tích vaø cung caáp traàm tích naèm keá caän nhau neân thaønh phaàn traàm tích ôû caùc ñôùi truõng khaùc nhau coù theå khaùc bieät nhau. Ñaëc ñieåm phaùt trieån caùc beà maët khoâng chænh hôïp ôû thôøi kyø naøy mang tính ñòa phöông cao vaø caàn ñöôïc löu yù khi tieán haønh lieân keát, ñoái saùnh thaïch ñòa taàng. Vaøo Oligocene sôùm, bao quanh vaø naèm keà aùp leân caùc khoái nhoâ moùng keát tinh phoå bieán laø traàm tích luïc ñòa – soâng ngoøi vaø ñaàm hoà, vôùi caùc taäp seùt daøy ñeán moät vaøi chuïc meùt (nhö treân caáu taïo Sö Töû Traéng vaø caùnh Ñoâng Baéc moû Baïch Hoå).
Quaù trình taùch giaõn tieáp tuïc phaùt trieån laøm cho beå luùn chìm saâu, roäng hôn. Caùc hoà, truõng tröôùc nuùi tröôùc ñoù ñöôïc môû roäng, saâu daàn, lieân thoâng nhau vaø coù cheá ñoä traàm tích khaù ñoàng nhaát. Caùc taàng traàm tích hoà daøy, phaân boá roäng ñöôïc xeáp vaøo heä taàng Traø Taân ñöôïc thaønh taïo, maø chuû yeáu laø chaát höõu cô maøu naâu, naâu ñen tôùi ñen. Caùc hoà phaùt trieån trong caùc ñòa haøo rieâng bieät ñöôïc lieân thoâng nhau, môû roäng daàn vaø coù höôùng phaùt trieån keùp daøi theo phöông ÑB-TN, ñaây cuõng laø phöông phaùt trieån öu theá cuûa heä thoáng ñöùt gaõy môû beå. Caùc traàm tích giaøu seùt cuûa taàng Traø Taân döôùi coù dieän phaân boá heïp, thöôøng vaéng maët ôû phaàn rìa beå, phaàn keà vôùi caùc khoái cao ñòa luõy vaø coù daïng neâm ñieån hình, chuùng phaùt trieån doïc theo caùc ñöùt gaõy vôùi beà daøy thay ñoåi nhanh. Caùc traàm tích giaøu seùt cuûa taàng Traø Taân giöõa ñöôïc tích tuï sau ñoù, phaân boá roäng hôn, bao phuû treân haàu khaép caùc khoái cao trong beå vaø caùc vuøng caän rìa beå.
Hoaït ñoäng neùn eùp vaøo cuoái Oligocene muoän ñaõ ñaåy troài caùc khoái moùng saâu, gaây nghòch ñaûo trong caùc taàng traàm tích trong Oligocene ôû trung taâm caùc ñôùi truõng chính, laøm taùi hoaït ñoäng cuûa caùc ñöùt gaõy thuaän chính ôû daïng eùp chôøm, tröôït baèng vaø taïo neân caùc caáu truùc “troài”, caùc caáu taïo döông/aâm hình hoa, phaùt sinh caùc ñöùt gaõy nghòch ôû moät soá nôi nhö treân caáu taïo Raïng Ñoâng, phía Taây caáu taïo Baïch Hoå vaø moät soá khu vöïc moû Roàng. Ñoàng thôøi xaûy ra hieän töôïng baøo moøn vaø vaùt moûng maïnh caùc traàm tích thuoäc taàng Traø Taân treân.
Caùc neáp uoán trong traàm tích Oligocene ôû beå Cöûu Long ñöôïc hình thaønh vôùi 4 cô cheá chính:
Neáp uoán gaén vôùi ñöùt gaõy caêng giaõn phaùt trieån ôû caùnh suït cuûa caùc ñöùt gaõy chính vaø thöôøng thaáy ôû rìa caùc ñôùi truõng.
Phuû chôøm cuûa traàm tích Oligocene leân treân caùc khoái moùng cao. Ñaây laø ñaëc ñieåm phoå bieán nhaát ôû beå Cöûu Long, caùc caáu taïo Raïng Ñoâng, Hoàng Ngoïc, Sö Töû Ñen, Sö Töû Vaøng vaø Baïch Hoå, Roàng, .v..v. ñeàu thuoäc kieåu naøy.
Caùc caáu taïo hình hoa ñöôïc thaønh taïo vaøo Oligocene muoän vaø chæ ñöôïc phaùt hieän trong caùc ñòa haøo chính (Caáu taïo Gioù Ñoâng, Soâng Ba (15B), v.v.)
Caùc neáp loài, baùn loài gaén vôùi nghòch ñaûo traàm tích ñöôïc thaønh taïo vaøo cuoái Oligocene, ñöôïc phaùt hieän ôû phía Baéc truõng chính beå Cöûu Long.
Söï keát thuùc hoaït ñoäng cuûa phaàn lôùn caùc ñöùt gaõy vaø khoâng chænh hôïp goùc roäng lôùn ôû noùc traàm tích Oligocene ñaõ ñaùnh daáu söï keát thuùc thôøi kyø ñoàng taïo rift.
Thôøi kyø sau taïo rift. Vaøo Miocene sôùm, quaù trình giaõn ñaùy bieån Ñoâng theo phöông TB-ÑN ñaõ yeáu ñi vaø nhanh choùng keát thuùc vaøo cuoái Miocene sôùm (17 tr.naêm), tieáp theo laø quaù trình nguoäi laïnh voû. Trong thôøi kyø ñaàu Miocene sôùm caùc hoaït ñoäng ñöùt gaõy vaãn coøn xaûy ra yeáu vaø chæ chaám döùt hoaøn toaøn töø Miocene giöõa ñeán hieän taïi. Caùc traàm tích cuûa thôøi kyø sau rift coù ñaëc ñieåm chung laø: phaân boá roäng, khoâng bò bieán vò, uoán neáp vaø gaàn nhö naèm ngang.
Tuy nhieân, ôû beå Cöûu Long caùc quaù trình naøy vaãn xaûy ra caùc hoaït ñoäng taùi caêng giaõn yeáu, luùn chìm töø töø trong Miocene sôùm vaø hoaït ñoäng nuùi löûa ôû moät soá nôi, ñaëc bieät ôû phaàn Ñoâng Baéc beå. Vaøo cuoái Miocene sôùm treân phaàn lôùn dieän tích beå, noùc traàm tích Miocene döôùi – heä taàng Baïch Hoå ñöôïc ñaùnh daáu baèng bieán coá chìm saâu beå vôùi söï thaønh taïo taàng “seùt Rotalid” bieån noâng roäng khaép vaø taïo neân taàng ñaùnh daáu ñòa taàng vaø taàng chaén khu vöïc khaù toát cho toaøn beå. Cuoái Miocene sôùm toaøn beå traõi qua quaù trình naâng khu vöïc vaø boùc moøn yeáu, baèng chöùng laø taàng saùt Rotalid chæ bò baøo moøn töøng phaàn vaø vaãn duy trì tính phaân boá khu vöïc cuûa noù.
Vaøo Miocene giöõa, luùn chìm nhieät tieáp tuïc gia taêng vaø bieån ñaõ coù aûnh höôûng roäng lôùn ñeán haàu heát caùc vuøng quanh Bieån Ñoâng. Cuoái thôøi kyø naøy coù moät pha naâng leân, daãn ñeán söï taùi thieát laäp ñieàu kieän moâi tröôøng soâng ôû phaàn Taây Nam beå coøn ôû phaàn Ñoâng, Ñoâng Baéc beå ñieàu kieän ven bôø vaãn tieáp tuïc ñöôïc duy trì.
Miocene muoän ñöôïc ñaùnh daáu baèng söï luùn chìm maïnh ôû bieån Ñoâng vaø phaàn rìa cuûa noù, khôûi ñaàu quaù trình thaønh taïo theàm luïc ñòa hieän ñaïi Ñoâng Vieät Nam. Nuùi löûa hoaït ñoäng tích cöïc ôû phaàn Ñoâng Baéc beå Cöûu Long, Nam Coân Sôn vaø phaàn ñaát lieàn Nam Vieät Nam. Töø Miocene muoän beå Cöûu Long ñaõ hoaøn toaøn thoâng vôùi beå Nam Coân Sôn vaø heä thoáng soâng Cöûu Long, soâng Ñoàng Ni trôû thaønh nguoàn cung caáp traàm tích cho caû 2 beå. Caùc traàm tích haït thoâ ñöôïc tích tuï trong moâi tröôøng ven bôø ôû phaàn Nam beå vaø trong moâi tröôøng bieån noâng trong phaàn Ñoâng Baéc beå.
Pliocene laø thôøi gian bieån tieán roäng lôùn vaø coù leõ ñaây laø laàn ñaàu tieân toaøn boä vuøng bieån Ñoâng hieän taïi naèm döôùi möïc nöôùc bieån. Caùc traàm tích haït mòn hôn ñöôïc vaän chuyeån vaøo vuøng beå Cöûu Long vaø xa hôn tích tuï vaøo vuøng beå Nam Coân Sôn trong ñieàu kieän nöôùc saâu hôn.
PHAÀN CHUYEÂN ÑEÀ
CHÖÔNG II: PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU VAØ CÔ SÔÛ LYÙ THUYEÁT VEÀ ÑÒA HOÙA TRONG NGHIEÂN CÖÙU ÑAÙ MEÏ
2.1 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU
Treân cô sôû maãu coù thaønh phaàn thaïch hoïc laø seùt, seùt boät ñöôïc phaân tích caùc chæ tieâu ñòa hoùa cô baûn nhö: TOC (%), S1, S2, HI, ….
Caùc maãu trong cuøng moät gieáng khoan cuûa taäp traàm tích Oligocene ñöôïc löïa choïn nhö sau:
- Choïn caùc taäp maãu cho taàng Oligocene treân vaø taàng Oligocene döôùi (döïa vaøo keát quaû veà phaân chia ñòa taàng khu vöïc nghieân cöùu ñaõ ñöôïc baùo caùo).
- Tính giaù trò trung bình caùc chæ tieâu treân cuûa caùc maãu trong taäp traàm tích cuûa caùc taàng ñaù meï ôû töøng gieáng khoan.
- Tính giaù trò trung bình cuûa caùc chæ tieâu cho toaøn taäp traàm tích taàng Oligocene treân vaø Oligocene döôùi trong beå Cöûu Long.
Ñeà taøi söû duïng soá lieäu ñòa hoùa vaø ñoä saâu cuûa 2 gieáng khoan thuoäc maët caét BB’ (hình 3.2).
Töø ñoù tieán haønh phaân tích döõ lieäu vaø tính toaùn chæ tieâu thôøi nhieät TTI. Keát quaû ñöôïc theå hieän treân bieåu ñoà lòch söû choân vuøi vaät chaát höõu cô cuûa caùc taàng ñaù meï.
Ngoaøi ra, taùc giaû coøn veõ bieåu ñoà lòch söû choân vuøi VCHC cuûa ñieåm M thuoäc caùc ñôùi Truõng Taây Baïch Hoå, chöa coù taøi lieäu gieáng khoan ñeå xaùc ñònh möùc ñoä tröôûng thaønh cuûa taàng ñaù meï taïi caùc ñôùi truõng naøy.
Keát quaû cuoái cuøng cuûa ñeà taøi laø thaønh laäp ñöôïc maët caét ñòa hoaù theå hieän caùc ñôùi tröôûng thaønh, chöa tröôûng thaønh hoaëc quaù tröôûng thaønh cuûa VCHC cuûa caùc taàng ñaù meï thuoäc loâ 16.2 - boàn Truõng Cöûu Long.
2.2 ÑAÙ MEÏ:
2.2.1 Ñònh nghóa:
Trong lòch söû thaêm doø daàu khí thì ñaù meï laø daáu hieäu ñaàu tieân ñeå ñaùnh giaù tieàm naêng cuûa moät beå traàm tích. Ñaù meï laø loaïi ñaù coù thaønh phaàn haït mòn chöùa phong phuù haøm löôïng vaät lieäu höõu cô vaø ñöôïc choân vuøi trong ñieàu kieän thuaän lôïi.
Vì vaäy, taàng ñaù meï phong phuù VLHC laø taàng traàm tích haït mòn, daøy, naèm ôû mieàn luùn chìm lieân tuïc, trong ñieàu kieän yeám khí (vaéng oxy). Ñoàng thôøi trong giai ñoaïn laéng neùn VLHC chòu söï taùc ñoäng vaø phaân huûy cuûa vi khuaån…
- Phaân loaïi theo thaønh phaàn thaïch hoïc: ñaù meï coù boán loaïi: ñaù meï seùt phoå bieán, ñöôïc laéng ñoïng trong caùc moâi tröôøng khaùc nhau; ñaù meï silic lieân quan ñeán söï laéng ñoïng seùt silic ôû nôi phaùt trieån diatomic vaø radiolaria; ñaù meï voâi lieân quan ñeán buøn voâi, sau khi giaûi phoùng nöôùc taïo thaønh seùt voâi vaø caùc aùm tieâu san hoâ, seùt phieán chaùy vaø than ñaù trong ñieàu kieän thuaän lôïi sinh ra löôïng daàu vaø khí nhaát ñònh.
- Theo tieâu chuaån ñòa hoùa thì ñaù meï phaûi chöùa moät löôïng VLHC naøo ñoù vaø trong caùc ñieàu kieän bieán chaát khaùc nhau, chuùng saûn sinh ra caùc saûn phaåm höõu cô töông öùng. Moãi giai ñoaïn bieán chaát seõ coù löôïng VLHC hoøa tan ñöôïc trong dung moâi höõu cô (bitum) vaø phaàn coøn laïi khoâng hoøa tan trong dung moâi höõu cô hay coøn goïi laø kerogene.
Töø ñònh nghóa ñoù, ta coù theå gaëp moät soá caáp ñaù meï nhö sau:
Ñaù meï tieàm taøng: ñaùù meï vaãn coøn ñöôïc che ñaäy hoaëc chöa khaùm phaù.
Ñaù meï tieàm naêng: ñaù meï coù khaû naêng sinh daàu vaø khí nhöng chöa ñuû tröôûng thaønh veà nhieät ñoä.
Ñaù meï hoaït ñoäng: ñaù meï coù khaû naêng sinh ra daàu khí.
Ñaù meï khoâng hoaït ñoäng: ñaù meï vì lyù do naøo ñoù khoâng sinh ra daàu khí.
Ñeå ñaùnh giaù nguoàn hydrocarbon thì ñaù meï phaûi ñöôïc ñaùnh giaù qua ba yeâu caàu cô baûn sau ñaây:
Ñaù meï bao goàm ñuû toái thieåu soá löôïng vaät chaát höõu cô (VCHC).
Ñaù meï bao goàm ñuû chaát löôïng VCHC.
Ñaù meï tröôûng thaønh veà nhieät.
2.2.2 Soá löôïng VCHC:
Ta duøng chæ soá TOC (Total Organic Carbon) – toång soá carbon höõu cô trong ñaù – hoaëc Corg , ñeå xaùc ñònh traàm tích mòn haït coù phaûi laø ñaù meï hay khoâng.
Tieâu chuaån phaân loaïi ñaù meï theo soá löôïng VCHC:
Baûn chaát ñaù meï
Ñaù seùt
Ñaù Carbonate
%TOC
> 0.5%
> 0.25%
2.2.3 Chaát löôïng VCHC:
Khi ñaõ coù ñuû löôïng VCHC trong ñaù meï, ñeå xaùc ñònh khaû naêng sinh daàu khí cuûa ñaù meï, ta caàn phaûi bieát ñeán chaát löôïng VCHC ñeå xaùc ñònh loaïi VCHC naøo seõ laø nguoàn sinh daàu, sinh khí hay sinh caû daàu laãn khí.
Vaät chaát xaây döïng leân TOC trong ñaù traàm tích laø phaàn coøn laïi cuûa vi sinh vaät (Phytoplankton, Zooplankton, Phytobentos), vi khuaån (Bacteria) soáng trong moâi tröôøng nöôùc vaø thöïc vaät baäc cao soáng treân caïn. Thöïc vaät soáng treân caïn thì coù caáu taïo beàn vöõng trong khi ñoù thöïc vaät soáng döôùi nöôùc coù caáu taïo keùm beàn vöõng hôn. Do ñoù khi soi döôùi kính hieån vi phaàn taøn tích cuûa sinh vaät, ta coù theå nhaän bieát ñöôïc:
Vaät chaát töø sinh vaät soáng döôùi nöôùc thöôøng ñöôïc moâ taû laø vaät chaát voâ ñònh hình, töùc laø khoâng coù ranh giôùi ngoaøi moät caùch xaùc ñònh, goïi laø Sapropel.
Vaät chaát höõu cô treân caïn, coù caáu truùc ñöôïc baûo toàn toát, goïi laø Humic.
Moät khaùi nieäm duøng ñeå ñaùnh giaù chaát löôïng VCHC laø Kerogen – caùc toå phaàn töû trong ñaù traàm tích khoâng tan trong dung moâi kieàm, nöôùc cuõng nhö caùc dung moâi höõu cô thoâng thöôøng.
Theo nguoàn goác vaät lieäu höõu cô coù theå phaân ra hai nhoùm moâi tröôøng laø döôùi nöôùc vaø luïc ñòa. Nhoùm vi sinh vaät (phytoplankton, zooplankton), vi khuaån soáng trong moâi tröôøng nöôùc, coøn thöïc vaät baäc cao soáng treân luïc ñòa. Thöïc vaät coù caáu taïo beàn vöõng trong khi vi sinh vaät coù cô theå yeáu hôn. Trong ñaù traàm tích, 90 % haøm löôïng höõu cô laø thaønh phaàn khoâng coù khaû naêng hoøa tan trong nöôùc vaø dung moâi höõu cô goïi laø kerogene, 10 % coøn laïi coù khaû naêng hoøa tan goïi laø bitum.
Nguoàn cung caáp nhöõng thaønh phaàn maûnh vuïn cuûa ñoäng thöïc vaät nhö taïo neân Kerogen ñöôïc goïi laø Maceral. Goàm 4 loaïi:
Vitrinite: baét nguoàn töø maûnh vuïn goã cuûa thöïc vaät soáng treân caïn, taûo (Alginite).
Extrinite: baét nguoàn töø baøo töû, phaán hoa, taûo vaø laù caây.
Inertinite: baét nguoàn töø thöïc vaät bò oxy hoùa tröôùc khi choân vuøi.
Maûnh vuïn voâ ñònh hình: coù caáu truùc khoâng xaùc ñònh vì ñaõ bò phaù huûy hoaøn toaøn.
Löôïng Maceral vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình trong Kerogen quyeát ñònh khaû naêng taïo thaønh hydrocarbon.
Kerogen coù khuynh höôùng taïo daàu toát chöùa 65% Extrinite vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình.
Kerogen coù khuynh höôùng taïo khí loûng vaø condensate chöùa 35÷65% Extrinite vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình.
Neáu Extrinite vaø maûnh vuïn voâ ñònh hình ít hôn 35% thì coù 2 tröôøng hôïp:
Vitrinite chieám öu theá: taïo khí khoâ.
Inertinite chieám öu theá: khoâng taïo daàu.
Döïa vaøo boán daïng cô baûn cuûa Maceral ta coù töông öùng 4 loaïi kerogene:
Kerogene loaïi I (taûo – alginite): goàm caùc sinh vaät ñôn baøo chuû yeáu laø rong taûo soáng trong moâi tröôøng ñaàm hoà raát giaøu lipid coù khaû naêng sinh daàu cöïc toát (loaïi naøy raát hieám vì noù ñöôïc taùch ra töø algae ñaàm hoà). Raát phong phuù hydrogene (H2) vaø löu huyønh (S) (rH/rC>1.5)
Kerogene II (bieån trung gian): ñöôïc taùch ra töø caùc nguoàn khaùc nhau: algae bieån, phaán hoa vaø baøo töû (pollen – spore), laù caây coù saùp, nhöïa caây cuûa thöïc vaät baäc cao vaø quaù trình phaân huûy lipid ôû caây. Loaïi kerogene naøy coù khaû naêng sinh daàu töø toát ñeán raát toát, ñoâi khi sinh khí condensate. (rH/rC = 1.0÷1.5).
Kerogene III (than): goàm caùc loaïi thöïc vaät baäc cao giaøu cellulose vaø lignin coù khaû naêng sinh khí laø chuû yeáu, sinh daàu ít. (rH/rC <1.0)
Kerogene IV (inert): trô, khoâng coù khaû naêng sinh daàu khí. Laø loaïi vaät chaát höõu cô bò oxy hoùa maïnh, raát ngheøo hydrogene. (rH/rC <0.5).
Vì vaäy caùc loaïi seùt ñaàm hoà thöôøng chöùa Kerogen loaïi I ñöôïc tích luõy töø rong, taûo nöôùc ngoït, vi khuaån.
Loaïi seùt nöôùc lôï, cöûa soâng, bieån noâng, hoãn hôïp seùt voâi vaø voâi thöôøng chöùa Kerogen loaïi II ñöôïc tích luõy töø plankton (rong nöôùc lôï, nöôùc maën, vi khuaån,…)
Coøn seùt delta soâng, cuõng nhö caùc thöïc vaät baäc cao vaø vaät lieäu than treân luïc ñòa thöôøng chöùa Kerogen loaïi III, IV.
Hình 2.1. Sơ đồ phân loại nguồn gốc vật liệu hữu cơ dựa trên tương quan tỉ lệ
hàm lượng nguyên tố H/C và O/C
2.2.4 Ñoä tröôûng thaønh nhieät:
Yeáu toá nhieät ñoái vôùi söï hình thaønh daàu khí cuûa vaät lieäu höõu cô (VLHC) laø voâ cuøng quan troïng. Vì neáu khoâng ñuû nhieät ñoä, VLHC seõ khoâng theå chuyeån hoùa thaønh daàu khí hoaëc neáu nhieät ñoä choân vuøi quaù cao seõ khieán caùc VLHC bò quaù tröôûng thaønh hoaëc bò phaù huûy.
Ñeå hình thaønh daàu khí ñaït keát quaû toát nhaát caàn coù moät nhieät ñoä thích hôïp trong khoaûng nhieät ñoä taïo daàu. Seõ ñöôïc trình baøy trong caùc phaàn sau.
2.3. NHOÙM CAÙC PHÖÔNG PHAÙP ÑÒA HOÙA ÑAÙNH GIAÙ ÑAÙ MEÏ
Sô ñoà 2.3. Các phương pháp nghiên cứu địa hóa
Các phương pháp xác định tầng đá mẹ
Các phương pháp xác định độ trưởng thành của VLHC
Xác định TOC (%)
Chiết tách bitum
Nhiệt phân
Sắc ký khí và khí khối phổ
Xác định môi trường tích lũy VLHC thông qua tương quan hàm lượng sắt và tương quan đồng phân của Streranes, đồng phân Pr/nC17
và Ph/nC18
Phương pháp phản xạ vitrinit Ro
Phương pháp phát quang
Phương pháp xác định mẫu kerogene
Phương pháp thời nhiệt TTI
Trong phaïm vi baøi baùo caùo naøy, taùc giaû quan taâm vaø chuù troïng vaøo phöông phaùp thôøi nhieät TTI. Töø ñoù laäp neân sô ñoà lòch söû choân vuøi vaät chaát höõu cô cuûa caùc taàng ñaù meï, ñaëc bieät laø taàng ñaù meï Oligocene thuoäc boàn truõng Cöûu Long.
Ngoaøi ra, taùc giaû coøn söû duïng chæ tieâu ñoä phaûn xaï Vitrinite R0 (%) töø caùc gieáng khoan ñeå cuûng coá cho keát quaû nghieân cöùu cuûa mình.
2.3.1. Phöông phaùp ño phaûn xaï vitrinite RO (%)
Phöông phaùp ño phaûn xaï Vitrinite ñöôïc thöïc hieän treân kính hieån vi phaûn xaï LEITZ. Laáy 10 – 20 g ñaù nghieàn nhoû, sau ñoù loaïi carbonate baèng axit HCl vaø loaïi silicate baèng HF. Maûnh vitrinite coù maët trong kerogene ñöôïc thu hoài vaø ñuùt trong moät khoái nhöïa trong suoát, sau ñoù ñöôïc maøi phaúng vaø soi döôùi kính hieån vi ñeå tìm caùc haït vitrinite ñaúng thöôùc döôùi aùnh saùng phaûn xaï. Moãi maãu ño treân 50 maûnh vitrinite vaø caàn loaïi tröø giaù trò ngoaïi lai ñeå nhaän ñöôïc giaù trò phoå bieán vaø ñaïi dieän cho maãu nghieân cöùu (Baûng 2.1).
RO (%)
Ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï
< 0,6
Chöa tröôûng thaønh
0,6 – 0,8
Tröôûng thaønh sôùm
0,8 – 1,35
Tröôûng thaønh muoän
> 1,35
Quaù tröôûng thaønh
Baûng 2.1. Ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï döïa vaøo ñoä phaûn xaï vitrinite
2.3.2 Phöông phaùp nhieät phaân Rock – Eval
Ñòa hoùa nhieät phaân khaéc phuïc ñöôïc moät soá nhöôïc ñieåm cuûa chieát bitum laø phaûi caàn maãu khoái löôïng lôùn hôn vaøi traêm gram. Trong khi ñoù ñòa hoùa nhieät phaân ñoøi hoûi löôïng maãu nhoû (coù theå chæ caàn 100 gram maãu laø ñuû), nhanh, giaûi quyeát ñöôïc nhieàu maãu. Ngaøy nay coù theå khaùi quaùt quaù trình chuyeån hoùa vaät lieäu höõu cô cho caùc saûn phaåm nhö sau (theo Espitalie J.). Tieán haønh nhieät phaân Rock – Eval vaät lieäu höõu cô (80 – 100mg ñaù coù khi tôùi 500g ñaù tuøy vaøo möùc ñoä phong phuù vaät lieäu höõu cô) töø thaáp ñeán cao ta nhaän ñöôïc caùc saûn phaåm sau ñaây töông öùng vôùi caùc chæ tieâu ñöôïc xaùc ñònh laø SO, S1, S2, S3 vaø Tmax.
SO: laø löôïng hydrocarbon töï do (khí vaø hydrocarbon loûng thaáp phaân töû C1 – C7) ñoát ôû nhieät ñoä khoaûng 90OC trong voøng 1 – 1,5 phuùt.
S1 laø loaïi hydrocarbon taùch ra ôû nhieät ñoä khoaûng 100 – 300OC trong 2 phuùt (mg hydrocarbon/g ñaù hay kgHC/taán ñaù) phaûn aùnh löôïng hydrocarbon di cö cuûa maïng daàu, cöïc ñaïi ôû nhieät ñoä khoaûng 115 – 120OC, löôïng naøy töông ñöông vôùi bitum daïng daàu.
Hình 2.2. Ñaëc ñieåm cuûa quaù trình nhieät phaân
Tieáp tuïc cracking ôû nhieät ñoä cao töø 300 – 550OC nhaän ñöôïc S2 phaûn aùnh löôïng hydrocarbon tieàm naêng trong ñaù meï (ñænh cao nhaát thöôøng khoaûng 460 – 500OC, Hình 2.2, Baûng 2.2) cuõng laø chæ soá Tmax phaûn aùnh ñoä tröôûng thaønh cuûa vaät lieäu höõu cô (mgHC/g ñaù, hoaëc kgHC/taán ñaù), cöûa soå taïo daàu Tmax = 440 – 470OC), löôïng naøy cuõng chính laø hydrocarbon ñöôïc taùch ra do phaân huûy nhieät, nhieät ñoä toái ña laø 600OC.
Tmax (OC)
Ñoä tröôûng thaønh
< 440
Chöa tröôûng thaønh
440 – 446
Tröôûng thaønh
446 – 470
Tröôûng thaønh muoän
> 470
Sinh khí hay phaù huûy
Baûng 2.2. Ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï döïa vaøo Tmax
2.3.3. Phöông phaùp thôøi nhieät TTI
Phöông phaùp thôøi nhieät Lopantin döïa treân caùc moâ phoûng ñòa chaát vaø caùc phaûn öùng ñöùt maïch cuûa hydrocarbon ñeå khaùi quaùt hoùa toác ñoä suït luùn – neùn eùp cuõng nhö toác ñoä naâng – boùc moøn. Phöông phaùp naøy ñöa ra caùc nhaän ñònh veà phaûn öùng hoùa hoïc nhaèm ñôn giaûn hoùa caùc daïng naêng löôïng hoaït ñoäng. Cô sôû lyù thuyeát ñeå xaùc ñònh giaù trò TTI:
Thôøi Gian Tröôûng Thaønh = Heä Soá Khoaûng Thôøi Gian ´ Heä Soá Thôøi Nhieät
Heä soá thôøi gian ñöôïc xaùc ñònh theo ñôn vò trieäu naêm, trong suoát giai ñoaïn ñoù moät ñôn vò vaät chaát laéng ñoïng seõ ñöôïc choân vuøi trong moät khoaûng nhieät ñoä laø 10OC. Heä soá nhieät ñoä seõ taêng gaáp ñoâi öùng vôùi moãi khoaûng taêng 10OC theo giaù trò gradient ñòa nhieät. Möùc ñoä tröôûng thaønh ñaït ñöôïc cuûa moät ñôn vò vaät chaát laéng ñoïng taïi baát kì ñieåm naøo trong lòch söû choân vuøi laø toång coäng taát caû caùc giaù trò thôøi nhieät TTI töø vò trí choân vuøi ban ñaàu ñeán thôøi ñieåm ñang xeùt.
Quaù trình tröôûng thaønh = TTI1 + TTI2 + TTI3 + …
Theo ñoù, khi moâ hình hoùa möùc ñoä tröôûng thaønh hieän taïi, vôùi taát caû caùc giaù trò thôøi nhieät TTI töø thôøi ñieåm vaät chaát ñoù ñöôïc choân vuøi cho ñeán hieän taïi ñöôïc coäng doàn. Vieäc coäng doàn bao goàm caû nhöõng giai ñoaïn vaät chaát naøy bò luùn chìm, choân vuøi ñòa tónh hay kieán taïo naâng. Thoâng thöôøng, möùc ñoä tröôûng thaønh bieán ñoåi thaúng ñöùng theo thôøi gian choân vuøi, ngay caû khi söï suït luùn ñaõ ngöøng hay kieán taïo naâng ñang hoaït ñoäng. Duø vaäy, toác ñoä hoaït ñoäng naøy bieåu hieän döôùi daïng cöûa soå taïo daàu vaø phuï thuoäc chuû yeáu vaøo thôøi gian choân vuøi. Coâng thöùc toång quaùt :
Trong ñoù:
TTI: chæ soá thôøi nhieät
∆Ti: khoaûng thôøi gian vaät lieäu traàm tích laéng ñoïng öùng vôùi khoaûng taêng 10 OC
r = 2: haèng soá khí chung
Moät thang tæ leä ñöôïc xaây döïng ñeå chuyeån ñoåi giaù trò thôøi khoaûng TTI coäng doàn thaønh möùc ñoä tröôûng thaønh vaø giaù trò TTI ñöôïc tính theo (Baûng 2.3). Giai ñoaïn tröôûng thaønh nhieät chuû yeáu ñöôïc xem nhö ñaõ baét ñaàu taïi ñieåm giaù trò TTI laø 15. Ñænh taïo daàu xuaát hieän gaàn ñieåm TTI laø 75 vaø cöûa soå taïo daàu keát thuùc khoaûng 160 (Baûng 2.4).
Khoaûng nhieät ñoä0C
Chæ soá tích luõy
R:heä soá nhieät ñoä veà toác ñoä phaûn öùng
êt:khoûang thôøi gian qua 100C
TTI
êt
Sêt.rn
30-40
-7
2-7
40-50
-6
2-6
…
…
…
…
…
…
100-110
0
1
110-120
1
2
…
…
…
Bảng 2.3. Tính toán giá trị thời nhiệt TTI
Naêm 1971, Lopatin ñaõ xaùc ñònh giaù trò TTI vôùi nhöõng soá lieäu bieát ñöôïc töø gieáng khoan vaø phöông phaùp naøy ñaõ ñöôïc Waples phaùt trieån vaøo naêm 1980 baèng nhöõng chæ soá giôùi haïn sau:
TTI
Mức độ trưởng thành của vật liệu hữu cơ
< 15
Chưa trưởng thành
15
Tạo dầu
75
Đỉnh tạo dầu
160
Kết thúc tạo dầu
160 – 1500
Tạo khí ướt và condensate
> 1500
Tạo khí khô
Bảng 2.4. Đánh giá mức độ trưởng thành vật liệu hữu cơ dựa vào TTI
STTI<15: ñöôïc goïi laø giai ñoaïn chöa tröôûng thaønh_vaät chaát höõu cô chöa bieán ñoåi thaønh daàu_khí. Tuy nhieân, ñoâi khi cuõng coù bieåu hieän cuûa Hydrocacbon loûng coù nguoàn goác sinh vaät.
STTI=15÷160: laø luùc vaät chaát höõu cô ñaõ böôùc vaøo giai ñoaïn tröôûng thaønh - cöûa soå taïo daàu_laø giai ñoaïn thuaän lôïi ñeå vaät chaát höõu cô bieán thaønh daàu. Trong giai ñoaïn naøy STTI=75 laø vaät chaát höõu cô rôi vaøo ñôùi taïo daàu cöïc ñaïi, luùc naøy vaät chaát höõu cô chuû yeáu bieán thaønh Hydrocacbon daïng loûng. Khi STTI > 75 thì caùc vaät chaát höõu cô taïo ra khí aåm vaø Condensat.
STTI>160: vaät chaát höõu cô vaãn tieáp tuïc chuyeån hoùa thaønh Hydrocacbon nhöng döôùi daïng khí khoâ. Ñaây laø giai ñoaïn quaù tröôûng thaønh.
CHÖÔNG III: KEÁT QUAÛ PHAÂN TÍCH ÑÒA HOAÙ TAØI LIEÄU GIEÁNG KHOAN THUOÄC BOÀN TRUÕNG CÖÛU LONG
Nhö ñaõ ñeà caäp ôû Chöông II, Phöông phaùp veõ moâ hình lòch söû choân vuøi cuûa VLHC (hay moâ hình Lopatin) döïa vaøo söï tính toaùn chæ soá TTI laø phöông phaùp öùng duïng moái quan heä giöõa thôøi gian vaø nhieät ñoä theo nguyeân lyù cuûa phöông trình Arrhenius ñeå xaùc ñònh quaù trình tröôûng thaønh cuûa vaät chaát höõu cô. Hai yeáu toá nhieät ñoä vaø thôøi gian ñoùng vai troø chính yeáu vaø xuyeân suoát toaøn boä luaän thuyeát naøy. Trong ñoù:
► Nhieät ñoä: taøi lieäu nhieät ñoä ñöôïc cung caáp töø keát quaû ño ñöôïc ôû caùc gieáng khoan sau khi ñaõ hieäu chænh ñeå phuø hôïp vôùi nhieät ñoä cuûa thaønh heä. Trong baøi baùo caùo naøy, taùc giaû söû duïng baûng thoáng keâ caùc giaù trò nhieät ñoä theo ñoä saâu ôû beå Cöûu Long [12] (baûng 3.1).
Ñoä saâu (m)
Nhieät ñoä (oC)
Cöïc tieåu
Giöõa bình
Cöïc ñaïi
3000
100
109
118
3500
119
124
130
4000
130
138
147
4500
142
155
160
Nhieät ñoä beà maët giöõa bình: 28oC
Gradient giöõa bình: 3oC/100m
Baûng 3.1. Baûng thoáng keâ caùc giaù trò nhieät ñoä theo ñoä saâu ôû beå Cöûu Long
( Traàn Coâng Taøo, 1996)
Thoâng thöôøng, nhieät ñoä phaûi tính chuyeån veà nhieät ñoä coå song vôùi beå Cöûu Long – beå traàm tích thuoäc Kainozoic thì ñöôïc pheùp duøng nhieät ñoä hieän taïi ñeå tính toaùn treân cô sôû ñoái saùnh vôùi taøi lieäu phaûn xaï Vitrinite [12].
► Thôøi gian: vieäc phaân chia ñòa taàng trong caùc gieáng khoan ôû beå Cöûu Long ñaõ xaùc ñònh roõ söï toàn taïi cuûa caùc taàng traàm tích ñeä tam: Oligocene, Miocene, Pliocene vaø Ñeä Töù. Tuoåi tuyeät ñoái cuûa caùc thaønh heä traàm tích naøy taùc giaû söû duïng theo thang tuoåi ñòa chaát quoác teá nhö sau:
Thoáng
Kyù hieäu
Baét ñaàu (tr.naêm caùch ñaây)
Keát thuùc (tr.naêm caùch ñaây)
Khoaûng thôøi gian (trieäu naêm)
Pliocene + Ñeä Töù
N2+Q
5.32
0
5.32
Miocene treân
N13
11.2
5.32
5.88
Miocene giöõa
N12
16.4
11.2
5.2
Miocene döôùi
N11
23.8
16.4
7.4
Oligocene treân
E32
28.5
23.8
4.7
Oligocene döôùi
E31
33.7
28.5
5.2
Eocene treân - Oligocene döôùi
E22-3
37
33.7
3.3
Baûng 3.2. Baûng tuoåi ñòa chaát Quoác teá töø Eocene treân ñeán Ñeä Töù
Döïa vaøo toác ñoä tích luyõ traàm tích theo baûng:
Thang nieân
ñaïi quoác teá
Chieàu saâu
H(m)
Beà daøy
h(m)
Vaän toác
V (m/trieäu naêm)
Taàng caáu truùc
N2 + Q
720
720
136.5
Taàng caáu
truùc treân
Phuï taàng
caáu truùc
treân
N13
1503
783
151.0
N12
2396
887
150.3
N11
3560
1164
166.3
E32
4700
1140
190.0
E31
5770
870
142.6
Phuï taàng
caáu truùc
döôùi
E22 + 3
8200
2630
180.1
Moùng
tröôùc
Cenozoi
Taàng caáu
truùc döôùi
Baûng 3.3. Toác ñoä tích luõy traàm tích (Buøi Thò Luaän, 2007)
Vaø keát hôïp vôùi lòch söû phaùt trieån ñòa chaát cuûa beå, taùc giaû xaây döïng ñöôïc lòch söû choân vuøi VCHC chung cuûa caû beå nhö sau:
Thôøi kyø
Baét ñaàu (Tr.naêm caùch ñaây)
Thôøi gian traàm tích/boùc moøn
(tr.naêm)
Beà daøy traàm tích (m)
Keát thuùc (tr.naêm caùch ñaây)
E22-3
37
3.3
2430
33.7
E31
33.7
3.8
1070
29.9
E31 (boùc moøn)
29.9
1.4
870
28.5
E32
28.5
4.7
1140
23.8
N11
23.8
7.4
1164
16.4
N1-2 - Q
16.4
16.4
2390
0
Baûng 3.4. Lòch söû choân vuøi chung cuûa beå Cöûu Long
\
Vaø ñeå thöïc hieän baùo caùo naøy taùc giaû ñaõ thu thaäp taøi lieäu ñòa hoùa cuûa 2 gieáng khoan thuoäc 2 maët caét ñòa chaát BB’ (hình 3.1,) laø gieáng khoan Baø Ñen vaø Tam Ñaûo, töø ñoù toång hôïp vaø tính toaùn ñeå cho ra caùc keát quaû sau:
3.1. GIEÁNG KHOAN TAM ÑAÛO:
Baûng 3.5. Phaân boá maùi caùc taäp traàm tích – gieáng khoan Tam Ñaûo, loâ 16.2
Taàng
Kyù hieäu
Ñoä saâu maùi (m)
Beà daøy (m)
Moùng tröôùc ñeä tam
E22-3
3740
0
Oligocene döôùi
E31
3340
400
Oligocene treân
E32
2660
680
Miocene döôùi
N11
1860
800
Miocene giöõa
N12
1860
Miocene treân
N13
Pliocene + Ñeä Töù
N2+Q
Döïa vaøo baûng phaân boá maùi caùc taäp traàm tích (baûng 3.5) vaø baûng giaù trò TTI cuûa gieáng khoan Tam Ñaûo (baûng 3.7), taùc giaû coù nhaän xeùt nhö sau:
► Taàng ñaù meï Oligocene döôùi:
Ñaït ngöôõng baét ñaàu sinh daàu taïi ñoä saâu 3150m ôû thôøi ñieåm 5.17 trieäu naêm caùch nay thuoäc Pliocene.
ÔÛ thôøi ñieåm hieän taïi, toaøn boä taàng naøy thuoäc ñôùi sinh daàu.
► Taàng ñaù meï Oligocene treân:
Ñaït ngöôõng baét ñaàu sinh daàu taïi ñoä saâu 3150m ôû thôøi ñieåm 1.55 trieäu naêm caùch ñaây thuoäc Kyû Ñeä Töù.
Ñôùi sinh daàu ôû hieän taïi töø ñoä saâu 3170m ñeán 3340m vôùi beà daøy 170m.
Phaàn coøn laïi cuûa taàng ñaù meï naøy thuoäc ñôùi chöa tröôûng thaønh töø 2660 ñeán 3170m daøy 510m.
► Taàng ñaù meï Miocene döôùi vaãn chöa böôùc vaøo giai ñoaïn sinh daàu.
Tầng
Ro
Tmax
Nhỏ nhất
Trung bình
Lớn nhất
Nhỏ nhất
Trung bình
Lớn nhất
Oligocene trên
0.51
0.56
0.60
434
441
445
Oligocene dưới
0.6
445
Baûng: 3.6 Baûng giaù trò R0 vaø Tmax cuûa taàng Oligocene treân vaø döôùi, gieáng khoan Tam Ñaûo
Nhaän xeùt:
- Taàng Oligocene treân coù giaù trò trung bình cuûa Ro =0.56 vaø Tmax =441 thuoäc ñôùi chöa tröôûng thaønh, tuy nhieân phaàn döôùi cuûa taàng naøy ñaït giaù trò Ro~0.6 vaø Tmax~445 ñaõ ñaït ñöôïc ngöôõng tröôûng thaønh sôùm.
- Taàng Oligocene döôùi coù giaù trò trung bình cuûa Ro =0.6 vaø Tmax =445 thuoäc ñôùi tröôûng thaønh sôùm .
3.2. GIEÁNG KHOAN BAØ ÑEN:
Baûng 3.8 Phaân boá maùi caùc taäp traàm tích – gieáng khoan Baø Ñen, loâ 16.2
Taàng
Kyù hieäu
Ñoä saâu maùi (m)
Beà daøy (m)
Moùng tröôùc ñeä tam
E22-3
4300
0
Oligocene döôùi
E31
3880
420
Oligocene treân
E32
3200
680
Miocene döôùi
N11
2400
800
Miocene giöõa
N12
2400
Miocene treân
N13
Pliocene + Ñeä Töù
N2+Q
Döïa vaøo baûng phaân boá caùc taäp traàm tích (baûng 3.8) vaø baûng giaù trò TTI cuûa gieáng khoan Baø Ñen (baûng 3.10), taùc giaû coù nhaän xeùt nhö sau:
► Taàng ñaù meï Oligocene döôùi:
Ñaït ngöôõng sinh daàu cöïc ñaïi taïi ñoä saâu 4090m ôû thôøi ñieåm 1.55 trieäu naêm caùch nay thuoäc Kyû Ñeä Töù.
Ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi ôû hieän taïi töø ñoä saâu 4090m ñeán 4300m vôùi beà daøy 210m.
Phaàn coøn laïi cuûa taàng ñaù meï naøy ñaït ngöôõng baét ñaàu sinh daàu ôû ñoä saâu 3280m caùch ñaây 7.0 trieäu naêm thuoäc Pliocene. Beà daøy hieän taïi thuoäc ñôùi sinh daàu töø 3880m ñeán 4090m, daøy 210m.
► Taàng ñaù meï Oligocene treân:
Ñaït ngöôõng baét ñaàu sinh daàu taïi ñoä 3280m ôû thôøi ñieåm 4.12 trieäu naêm caùch ñaây thuoäc Kyû Ñeä Töù.
Ñôùi sinh daàu ôû hieän taïi töø ñoä saâu 3280m ñeán 3880m vôùi beà daøy 600m.
Phaàn coøn laïi cuûa taàng ñaù meï naøy thuoäc ñôùi chöa tröôûng thaønh daøy 80m.
► Taàng ñaù meï Miocene döôùi vaãn chöa böôùc vaøo giai ñoaïn sinh daàu.
Tầng
Ro
Tmax
Nhỏ nhất
Trung bình
Lớn nhất
Nhỏ nhất
Trung bình
Lớn nhất
Oligocene trên
0.86
1.17
1.85
449
462
515
Oligocene dưới
0.94
1.02
1.30
452
454
456
Baûng: 3.9 Baûng giaù trò R0 vaø Tmax cuûa taàng Oligocene treân vaø döôùi, gieáng khoan Baø Ñen
Nhaän xeùt:
- Taàng Oligocene treân coù giaù trò trung bình cuûa Ro =1.17 vaø Tmax =462 thuoäc ñôùi tröôûng thaønh muoän.
- Taàng Oligocene döôùi coù giaù trò trung bình cuûa Ro =1.02 vaø Tmax =454 thuoäc ñôùi tröôûng thaønh muoän .
3.3. ÑIEÅM M:
Döïa vaøo maët caét ñòa chaát BB’, ta thaønh laäp ñöôïc ñoä saâu maùi caùc taäp traàm tích taïi ñieåm M nhö sau:
Taàng
Kyù hieäu
Ñoä saâu maùi (m)
Beà daøy (m)
Moùng tröôùc ñeä tam
E22-3
5900
0
Oligocene döôùi
E31
5050
850
Oligocene treân
E32
4250
800
Miocene döôùi
N11
3500
750
Miocene giöõa
N12
3500
Miocene treân
N13
Pliocene + Ñeä Töù
N2+Q
Baûng 3.11. Ñoä saâu maùi caùc taäp traàm tích taïi ñieåm M
Döïa vaøo baûng phaân boá caùc taäp traàm tích (baûng 3.11) vaø baûng giaù trò TTI cuûa ñieåm M (baûng 3.12), taùc giaû coù nhaän xeùt nhö sau:
► Taàng ñaù meï Oligocene döôùi:
Ñaït ngöôõng keát thuùc sinh daàu taïi ñoä saâu 4580m ôû thôøi ñieåm 6.16 trieäu naêm caùch nay thuoäc Pliocene.
ÔÛû thôøi ñieäm hieän taïi, toaøn boä taàng naøy ñaõ rôi vaøo ñôùi keát thuùc sinh daàu.
► Taàng ñaù meï Oligocene treân:
Ñaït ngöôõng keát thuùc sinh daàu taïi ñoä saâu 4580m ôû thôøi ñieåm 2.15 trieäu naêm caùch nay thuoäc Kyû Ñeä Töù.
Ñôùi keát thuùc sinh daàu ôû hieän taïi töø ñoä saâu 4580m ÷ 5050m vôùi beà daøy 470m.
Ñaït ngöôõng sinh daàu cöïc ñaïi taïi ñoä saâu 4220m ôû thôøi ñieåm 3.85 trieäu naêm caùch ñaây thuoäc Kyû Ñeä Töù.
Ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi töø ñoä saâu 4250m ÷ 4580m vôùi beà daøy 330m.
► Taàng ñaù meï Miocene döôùi:
Ñaït ngöôõng sinh daàu cöïc ñaïi taïi ñoä saâu 4220m ôû thôøi ñieåm 0.1 trieäu naêm caùch ñaây thuoäc Kyû Ñeä Töù.
Ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi töø ñoä saâu 4220m ÷ 4250m vôùi beà daøy 30m.
Phaàn coøn laïi cuûa taàng naøy ôû hieän taïi thuoäc ñôùi sinh daàu töø 3500m÷4220m, daøy 720m. Ñaït ngöôõng baét ñaàu sinh daàu ôû ñoä saâu 3450m vaøo 3.71 trieäu naêm caùch nay thuoäc Kyû Ñeä Töù.
3.4. LIEÂN KEÁT CAÙC SÔ ÑOÀ LÒCH SÖÛ CHOÂN VUØI VCHC THUOÄC LOÂ 16.2
Baèng vieäc lieân keát 3 sô ñoà ñaõ thaønh laäp ñöôïc, taùc giaû thaønh laäp maët caét ñòa hoùa theå hieän 3 ñôùi sinh daàu, sinh daàu cöïc ñaïi vaø ñôùi keát thuùc taïo daàu taïi loâ 16.2 – Boàn truõng Cöûu Long. Töø ñoù coù theå ñaùnh giaù ñoä tröôûng thaønh cuûa caùc taàng ñaù meï treân ôû baát kyø ñieåm naøo thuoäc tuyeán maët caét BB’qua loâ 16.2 – boàn truõng Cöûu Long.
Taïi vò trí nghieân cöùu cuûa boàn truõng Cöõu Long, taùc giaû nhaän xeùt ôû ñaây coù 3 taàng ñaù meï chính laø taàng ñaù meï Eocene+Oligocene döôùi, taàng ñaù meï Oligocene treân vaø taàng ñaù meï Miocene döôùi. Taàng ñaù meï Oligocene treân laø taàng phong phuù vaät lieäu höõu cô nhaát.
Caùc ñöôøng theå hieän chæ soá TTI vaø Ro song song vôùi nhau vaø gaàn truøng nhau.
ÔÛ Truõng Taây Baïch Hoå xuaát hieän ñaày ñuû caû 3 taàng ñaù meï trong khi ôû ñôùi naâng Tam Ñaûo thì khuyeát taàng ñaù meï Eocene.
ÔÛ Truõng Taây Baïch Hoå thì toàn taïi caû 3 ñôùi: ñôùi keát thuùc sinh daàu, ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi vaø ñôùi sinh daàu, töông öùng vôùi caùc taàng ñaù meï laø: taàng Eocene+Oligocene döôùi, taàng Oligocene treân vaø taàng Miocene (ñieåm M). Trong khi ñoù, ôû ñôùi naâng Tam Ñaûo thì chæ coù ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi (môùi baét ñaàu, gieáng khoan Baø Ñen) vaø ñôùi sinh daàu, töông öùng vôùi caùc taàng ñaù meï laø taàng Oligocene döôùi vaø taàng Oligocene treân.
Ñoä saâu tröôûng thaønh cuûa caùc taàng ñaù meï ôû ñôùi naâng Tam Ñaûo noâng hôn so vôùi ñôùi Truõng Taây Baïch Hoå.
KEÁT LUAÄN
Döïa treân caùc keát quaû tính toaùn TTI vaø caùc chæ tieâu veà Ro vaø Tmax, taùc giaû coù keát luaän nhö sau:
Loâ 16.2 boàn truõng Cöûu Long coù söï hieän dieän cuûa ba taàng ñaù meï laø taàng Eocene + Oligocene döôùi, Oligocene treân vaø Miocene döôùi. Trong ñoù, taàng ñaù meï Oligocene treân laø taàng ñaù meï phong phuù vaät chaát höõu cô nhaát.
Veà söï tröôûng thaønh cuûa caùc taàng ñaù meï naøy, ta coù keát luaän nhö sau:
► Taàng ñaù meï Eocene + Oligocene döôùi:
Eocene:
Vaéng maët ôû khu vöïc thuoäc ñôùi naâng Tam Ñaûo.
ÔÛ ñôùi Truõng Taây Baïch Hoå thì taàng naøy ñaõ vöôït ngöôõng keát thuùc sinh daàu.
Oligocene döôùi:
- Taïi khu vöïc thuoäc ñôùi naâng Tam Ñaûo thì taàng ñaù meï naøy ñaït ngöôõng sinh daàu cöïc ñaïi ôû ñoä saâu khoaûng 4090m (nhö taïi gieáng khoan Baø Ñen, Tam Ñaûo). Ñôùi sinh daàu ôû taàng Oligocene döôùi ôû ñoä saâu khoaûng 3200m. Taàng naøy vaãn chöa ñaït ngöôõng keát thuùc sinh daàu.
- Taïi khu vöïc Truõng Taây Baïch Hoå thì taàng ñaù meï naøy ñaõ vöôït ngöôõng keát thuùc sinh daàu.
► Taàng ñaù meï Oligocene treân:
- Taïi khu vöïc thuoäc ñôùi naâng Tam Ñaûo thì taàng ñaù meï naøy ñaït ngöôõng sinh daàu ôû ñoä saâu khoaûng 3280m (nhö taïi gieáng khoan Baø Ñen, Tam Ñaûo). Phaàn coøn laïi thuoäc ñôùi chöa tröôõng thaønh ôû ñoä saâu töø 3200m ñeán 3280m.
- Taïi khu vöïc Truõng Taây Baïch Hoå – ñieån hình laø ñieåm khaûo saùt M -, taàng ñaù meï naøy coù phaàn Oligocene treân ñaõ vöôït ngöôõng keát thuùc sinh daàu ôû ñoä saâu 4580m vaøo 2,15 trieäu naêm caùch ñaây thuoäc Kyû Ñeä Töù. Phaàn coøn laïi cuûa taàng ñaù meï naøy thuoäc ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi ôû ñoä saâu töø 4250m ñeán 4580m.
► Taàng ñaù meï Miocene döôùi:
Taïi khu vöïc ñôùi naâng Tam Ñaûo (caùc gieáng khoan Baø Ñen, Tam Ñaûo) thì taàng ñaù meï naøy vaãn chöa ñaït ngöôõng taïo daàu.
Taïi caùc khu vöïc thuoäc ñôùi truõng Taây Baïch Hoå thì taàng ñaù meï naøy ñaõ ñaït ñöôïc ngöôõng sinh daàu cöïc ñaïi ôû ñoä saâu khoaûng 3500m vaøo 3,17 trieäu naêm caùch nay thuoäc Kyû Ñeä Töù. Phaàn coøn laïi thuoäc ñôùi sinh daàu cöïc ñaïi töø ñoä saâu 4220m ñeán 4250m.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO
B.P.TISSOT – D.H.WELTE, 1978. Petroleum Formation and Occurrence, A new approach to Oil and Gas Exploration. Springer-Verlag, Berlin, Heidelberg, New York.
BUØI THÒ LUAÄN, 2007. Xaùc ñònh taàng ñaù meï cuûa daàu khí vaø caùc ñaëc ñieåm ñòa chaát – ñòa hoaù ôû beå Cöûu Long. Khoa Ñòa chaát – Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân Tp.HCM
HOAØNG ÑÌNH TIEÁN – NGUYEÃN VIEÄT KYØ, 2003. Ñòa Hoùa Daàu Khí, Nhaø xuaát baûn Ñaïi Hoïc Quoác Gia Thaønh Phoá Hoà Chí Minh.
NGUYEÃN HIEÄP vaø nnk, 2007. Beå traàm tích Cöûu Long vaø taøi nguyeân daàu khí, Nxb. Khoa hoïc Kyõ thuaät, Haø Noäi.
TRAÀN COÂNG TAØO, 1996. Quaù trình sinh thaønh hydrocarbon trong traàm tích Ñeä Tam ôû beå Cöûu Long. Luaän aùn tieán só Ñòa Chaát, Ñaïi hoïc Moû Ñòa Chaát.
TAÄP ÑOAØN DAÀU KHÍ VIEÄT NAM, 2007. Ñòa Chaát vaø Taøi Nguyeân Daàu Khí Vieât Nam. Hoäi Ñòa Chaát Daàu Khí Vieät Nam bieân soaïn, Nhaø xuaát baûn Khoa Hoïc vaø Kyõ Thuaät, thaùng 1/2007.
ÑINH THÒ MINH NGUYEÄT, 1998. Söû duïng moâ hình Lopatin, nghieân cöùu ñoä tröôûng thaønh cuûa ñaù meï ôû boàn truõng Cöûu Long. Tieåu luaän toát nghieäp khoa Ñòa chaát – ÑH Khoa hoïc Töï nhieân Tp.HCM.