Đánh giá hiện trạng và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý rác thải sinh hoạt quận Tân Phú

CHƯƠNG I MÔÛ ÑAÀU I.1. CÔ SÔÛ HÌNH THAØNH ÑEÀ TAØI Ngaøy nay khi xaõ hoäi caøng tieán boä, coâng nghieäp hoaù hieän ñaïi hoaù ngaøy caøng phaùt trieån ñôøi soáng con ngöôøi ngaøy caøng ñöôïc naâng cao thì caùc nhu caàu sinh hoaït tieâu duøng cuûa con ngöôøi cuõng gia taêng keùo theo löôïng raùc thaûi noùi chung vaø löôïng raùc thaûi sinh hoaït noùi rieâng ngaøy caøng nhieàu vaø vöôït khoûi taàm kieåm soaùt cuûa con ngöôøi. Raùc laø saûn phaåm taát yeáu cuûa cuoäc soáng, caøng ngaøy con ngöôøi caøng taïo ra nhieàu raùc hôn vôùi caùc thaønh phaàn cuõng phöùc taïp hôn. Theo soá lieäu thoáng keâ, moät soá quoác gia treân theá giôùi ñaõ trôû thaønh nhöõng baõi raùc khoång loà vaø vôùi Vieät Nam vaán ñeà raùc ñoâ thò cuõng ñang laø vaán ñeà caáp baùch caàn ñöôïc quan taâm. Theo Baùo caùo Dieãn bieán moâi tröôøng Vieät Nam naêm 2006 cuûa World Bank moãi naêm Vieät Nam coù khoaûng 15 trieäu taán chaát thaûi trong caû nöôùc. Caùc khu ñoâ thò chieám khoaûng 24% daân soá caû nöôùc nhöng laïi chieám hôn 50% löôïng chaát thaûi, öôùc tính nhöõng naêm tôùi seõ leân tôùi 60%. Thaønh phoá HCM taäp chung daân soá 6.117.251 hieän ñang phaùt thaûi moãi ngaøy khoaûng 6000 – 6.500 taán. Löôïng raùc khoång loà naøy chöa ñöôïc quaûn lyù moät caùch chaët cheõ, moät phaàn ñöôïc coâng ty moâi tröôøng ñoâ thò xöû lyù, moät phaàn ñöôïc ñoå xuoáng keânh raïch, nhöõng khu ñaát troáng gaây ra oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh, thoaùi hoaù nguoàn nöôùc ngaàm vaø aûnh höôûng tôùi veû myõ quan cuûa thaønh phố. Ngoaøi ra coâng taùc quaûn lyù coøn nhieàu baát caäp, naêng löïc thu gom coøn thaáp, raùc thaûi chöa phaân loaïi taïi nguoàn ñöôïc thu gom laãn loän vôùi chaát thaûi raén coâng nghieäp vaø chuyeån ñeán baõi choân laáp . Coâng vieäc thu nhaët vaø phaân loaïi pheá thaûi coù theå taùi cheá hoaøn toaøn do nhöõng ngöôøi ngheøo sinh soáng baèng ngheà bôùi raùc thöïc hieän. Hôn nöõa Vieät Nam ñaõ trôû thaønh thaønh vieân cuûa toå chöùc thöông maïi theá giôùi WTO, môû roäng hôn nöõa moái quan heä hôïp taùc quoác teá, phaùt trieån du lòch thì vieäc taïo döïng caûnh quan moâi tröôøng vaø ñoâ thò trong laønh, xanh saïch ñeïp laø yeâu caàu caàn thieát nhaèm thu huùt khaùch du lòch vaø caùc nhaø ñaàu tö nöôùc ngoaøi ñeå phaùt trieån kinh teá. Tröôùc tình hình ñoù caàn coù chieán löôïc cuï theå naâng cao hieäu quaû quaûn lyù, caûi tieán coâng thu gom, taùi cheá, xöû lyù goùp phaàn giaûm thieåu chaát thaûi, tieát kieäm taøi nguyeân thieân nhieân, naâng cao hieäu quaû kinh teá vaø caûi taïo moâi tröôøng. Töø nhaän ñònh treân ñeà taøi “Ñaùnh giaù hieän traïng vaø ñeà xuaát giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn lyùù raùc thaûi sinh hoaït quaän Taân Phuù “ mong muoán goùp moät phaàn vaøo giaûi quyeát caùc vaán ñeà khoù khaên hieän nay trong coâng taùc thu gom raùc thaûi sinh hoaït cuûa quaän Taân Phuù noùi rieâng vaø cuûa thaønh phoá HCM noùi chung, ñoàng thôøi goùp phaàn vaøo söï phaùt trieån beàn vöõng cuûa thaønh phoá. I.2. MUÏC TIEÂU ÑEÀ TAØI Ñeà taøi “ Ñaùnh giaù hieän traïng vaø ñeà xuaát giaûi phaùp nhaèm naâng cao hieäu quaû quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït quaän Taân Phuù” Ñaùnh giaù hieän traïng thu gom, vận chuyển chaát thaûi raén sinh hoaït quaän Taân Phuù. Ñeà xuaát giaûi phaùp nhaèm taêng hieäu quaû quaûn lyù chaát thaûi sinh hoaït quaän Taân Phuù. I.3. NOÄI DUNG NGHIEÂN CÖÙU Toång quan veà chaát thaûi raén ñoâ thò vaø caùc vaán ñeà coù lieân quan Toång quan veà quaän Taân Phuù vaø heä thoáng quaûn lyù chaát thaûi raén sinh hoaït quaän Döï ñoaùn löôïng raùc thaûi quaän Taân Phuù tôùi naêm 2015 vaø nhöõng vaán ñeà coøn toàn taïi trong coâng taùc thu gom Ñeà xuaát phöông aùn phaân loaïi raùc taïi nguoàn, phöông phaùp naâng cao yù thöùc coäng ñoàng, nhöõng phöông phöông phaùp thu gom raùc thaûi hieäu quaû. Keát luaän vaø kieán nghò. I.4. PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU I.4.1. Phöông phaùp luaän Cuøng vôùi toác ñoä phaùt trieån kinh teá, toác ñoä gia taêng daân soá dieãn ra ñoù laø tieàn ñeà cho nguoàn phaùt sinh CTRSH ngaøy caøng taêng caû veà soá löôïng laãn thaønh phaàn. CTRSH ñaõ vaø ñang xaâm nhaäp vaøo vaøo heä thoáng sinh thaùi, moâi tröôøng gaây tieâu cöïc ñeán veû myõ quan ñoâ thò, oâ nhieãm moâi tröôøng vaø söùc khoeû con ngöôøi. Nhö chuùng ta ñaõ bieát hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi baát kyø ôû nôi ñaâu: taïi gia ñình, nhaø haøng, coâng sôû, treân ñöôøng phoá hay taïi caùc nôi coâng coäng..hoï ñeàu thaûi ra moät löôïng raùc sinh hoaït ñaùng keå, trong ñoù raùc thöïc phaåm chieám thaønh phaàn lôùn vaø deã gaây oâ nhieãm moâi tröôøng vaø aûnh höôûng tôùi cuoäc soáng cuûa chính chuùng ta. Vôùi thaønh phaàn, khoái löôïng lôùn, chaát thaûi raén sinh ra chöa ñöôïc thu gom vaø xöû lyù trieät ñeå. Taïi caùc baõi raùc nöôùc roø ræ vaø khí thaûi laø moái ñe doaï cho nguoàn nöôùc maët, nöôùc ngaàm vaø baàu khoâng khí cuûa moâi tröôøng xung quanh. Vôùi soá löôïng thaønh phaàn daân nhaäp cö lôùn, hoï coù yù thöùc chöa cao veà vaán ñeà baûo veä moâi tröôøng ngoaøi ra söï quaûn lyù cuûa chính quyeàn ñòa phöông coøn chöa ñöôïc chaët cheõ. Do vaäy chaát thaûi raén sinh hoaït laø vaán ñeà böùc thieát vaø caàn ñöôïc quan taâm haøng ñaàu bôûi coäng ñoàng daân cö, caùc nhaø quaûn lyù ñoâ thò cuõng nhö caùc caáp laõnh ñaïo cuûa moïi caáp. Do vaäy löôïng chaát thaûi raén neáu khoâng ñöôïc quaûn lyù moät caùch trieät ñeå seõ daãn tôùi haøng loaït caùc haäu quaû khoâng theå löôøng tröôùc ñöôïc. I.4.2. Phöông phaùp cuï theå Ñieàu tra khaûo saùt, tham quan thöïc teá, laáy soá lieäu. Söû duïng phaàn meàm Word, excel ñeå hoã trôï cho ñeà taøi. Phaân tích toång hôïp : töø caùc soá lieäu ñieàu tra tìm nhöõng giaûi phaùp thích hôïp cho coâng taùc quaûn lyù, thu gom raùc thaûi sinh hoaït. Trao ñoåi yù kieán vôùi caùc chuyeân gia moâi tröôøng. I.5 . ÑOÁI TÖÔÏNG NGHIEÂN CÖÙU Caùc hoä daân cö soáng trong khu vöïc Taân Phuù. Khaûo saùt taïi caùc gia ñình (soá ngöôøi trong gia ñình, ñoä tuoåi, möùc soáng, löôïng raùc thaûi ra moät ngaøy, caùc hình thöùc thu gom, phaân loaïi raùc taïi nhaø, thaønh phaàn tính chaát raùc thaûi, yù thöùc ngöôøi daân). Nghieân cöùu caùc chính saùch phaùp luaät hieän höõu, heä thoáng quaûn lyù raùc thaûi sinh hoaït quaän Taân Phuù. CHƯƠNG II TOÅNG QUAN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ VAØ CAÙC VAÁN ÑEÀ LIEÂN QUAN II.1. KHAÙI NIEÄM CÔ BAÛN VEÀ CHAÁT THAÛI RAÉN II.1.1. ÑÒNH NGHÓA CHAÁT THAÛI RAÉN Chaát thaûi raén ñöôïc ñònh nghóa laø bao goàm taát caû caùc chaát thaûi phaùt sinh trong quaù trình hoaït ñoäng cuûa con ngöôøi vaø ñoäng vaät toàn taïi ôû daïng raén ñöôïc thaûi boû khi khoâng coøn höõu duïng hay khoâng muoán söû duïng nöõa. Vaät chaát maø con ngöôøi thaûi boû trong khu vöïc ñoâ thò maø khoâng ñoøi hoûi boài thöôøng cho söï vöùt boû ñoù ñöôïc goïi laø chaát thaûi raén. Chaát thaûi raén ñoù ñöôïc coi nhö chaát thaûi ñoâ thò neáu nhö xaõ hoäi nhìn nhaän nhö moät thöù maø thaønh phoá caàn coù traùch nhieäm thu gom vaø phaân huyû. II.1.2. NGUOÀN TAÏO THAØNH CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ Töø caùc khu daân cö .Phaùt sinh töø caùc hoä gia ñình thaønh phaàn naøy bao goàm ( thöïc phaåm, giaáy, Carton, plastic, goã, thuyû tinh, caùc kim loaïi khaùc..ngoaøi ra coøn coù moät soá caùc chaát thaûi ñoäc haïi nhö sôn, daàu, nhôù… Raùc ñöôøng phoá. Löôïng raùc naøy phaùt sinh töø hoaït ñoäng veä sinh heø phoâ, khu vui chôi giaûi trí vaø laøm ñeïp caûnh quan. Löôïng raùc naøy chuû yeáu do ngöôøi ñi ñöôøng vaø caùc hoä daân soáng hai beân ñöôøng xaû thaûi. Thaønh phaàn cuûa chuùng coù theå goàm caùc loaïi nhö: caønh caây, laù caây, giaáy vuïn, bao nilon, xaùc ñoäng vaät cheát. Töø caùc trung taâm thöông maïi. Phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng buoân baùn cuûa caùc chôï, cöûa haøng baùch hoaù, nhaø haøng, khaùch saïn, sieâu thò, vaên phoøng..Caùc loaïi chaát thaûi phaùt sinh töø khu thöông maïi bao goàm giaáy, carton, nhöïa, thöïc phaåm, thuyû tinh… Töø caùc coâng sôû, tröôøng hoïc, coâng trình coâng coäng. Löôïng raùc naøy cuõng coù thaønh phaàn gioáng nhö thaønh phaàn raùc töø caùc trung taâm thöông maïi nhöng chieám soá löôïng ít hôn. Töø caùc hoaït ñoäng xaây döïng ñoâ thò. Löôïng raùc naøy chuû yeáu laø xaø baàn töø caùc coâng trình xaây döïng vaø laøm ñöôøng giao thoâng. Bao goàm caùc loaïi chaát thaûi nhö goã, theùp, beâ toâng, gaïch, ngoùi, thaïch cao. Raùc beänh vieän. Bao goàm raùc sinh hoaït vaø raùc y teá phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng khaùm, chöõa beänh trong caùc beänh vieän, caùc traïm y teá, caùc cô sôû tö nhaân… Raùc y teá coù thaønh phaàn phöùc taïp bao goàm caùc loaïi beänh phaåm, kim tieâm, chai loï chöùa thuoác, caùc loï thuoác quaù haïn söû duïng coù khaû naêng laây nhieãm vaø nguy cô truyeàn beänh raát cao neân caàn ñöôïc phaân loaïi vaø thu gom hôïp lyù. Töø caùc hoaït ñoäng coâng nghieäp. Löôïng raùc naøy ñöôïc phaùt sinh töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát cuûa caùc xí nghieäp, nhaø maùy saûn xuaát coâng nghieäp nhö caùc nhaø maùy saûn xuaát vaät lieäu xaäy döng, haøng deät may, nhaø maùy hoaù chaát, nhaø maùy loïc daàu, nhaø maùy cheá bieán thöïc phaåm. Thaønh phaàn cuûa chuùng chöùa thaønh phaàn ñoäc haïi raát lôùn. II.1.3. PHAÂN LOAÏI CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ Chaát thaûi raén ñoâ thò ñöôïc phaân loaïi nhö sau: a. Chaát thaûi sinh hoaït Chaát thaûi raén sinh hoaït laø nhöõng chaát thaûi raén ñöôïc thaûi ra do quaù trình sinh hoaït haøng ngaøy cuûa con ngöôøi taïi nhaø ôû, chung cö, cô quan, tröôøng hoïc, caùc cô sôû saûn xuaát, hoä kinh doanh, khu thöông maïi vaø nhöõng nôi coâng coäng khaùc. Chaát thaûi raén sinh hoaït khoâng bao goàm nhöõng chaát thaûi nguy haïi, buøn caën, chaát thaûi y teá, chaát thaûi raén xaây döïng vaø nhöõng chaát thaûi töø caùc hoaït ñoäng noâng nghieäp. Nguoàn phaùt sinh - Hoä gia ñình: Raùc thöïc phaåm töôi soáng, raùc thöïc phaåm chín, caùc loaïi tuùi ni loâng, raùc vöôøn, tuùi vaûi, thuyû tinh, goã, traùi caây, lon nhoâm, thieác, caùc chaát thaûi ñaëc bieät khaùc nhö xaêng, nhôùt, loáp xe, ruoät xe, vaät duïng gia ñình hö hoûng nhö keä saùch, ñeøn, tuû… - Khu thöông maïi. Carton, giaáy, nhöïa, raùc thöïc phaåm, laù caây, ñoà ñieän hö hoûng nhö tivi tuû laïnh, maùy giaët, pin, daàu nhôùt… - Coâng sôû. Giaáy , carton, nhöïa, tuùi nilong, raùc thöïc phaåm, thuyû tinh, caùc chaát thaûi ñaëc bieät nhö ñeøn, tuû, keä saùch, pin, daàu nhôùt… - Ñöôøng phoá. Laù caây, tuùi nilong, thöïc phaåm… b. Chaát thaûi raén coâng nghieäp Chaát thaûi raén coâng nghieäp laø loaïi chaát thaûi bò loaïi boû khoûi quaù trình saûn xuaát coâng nghieäp, tieåu thuû coâng nghieäp. Löôïng chaát thaûi naøy chöa phaûi laø phaàn loaïi boû cuoái cuøng cuûa voøng ñôøi saûn phaåm maø noù coù theå söû duïng laøm ñaàu vaøo cho moät soá nghaønh coâng nghieäp khaùc. c. Chaát thaûi xaây döïng Chaát thaûi xaây döïng goàm caùc pheá thaûi nhö ñaát ñaù, gaïch ngoùi, beâ toâng, caùt, soûi…do caùc hoaït ñoäng xaây döïng hay ñaäp phaù caùc coâng trình xaây döïng, chaát thaûi xaây döïng goàm: Vaät lieäu xaây döïng trong quaù trình dôõ boû caùc coâng trình xaây döïng Ñaát ñaù do vieäc ñaøo moùng trong xaây döïng Caùc vaät lieäu nhö kim loaïi caùc chaát deûo khaùc… Ngoaøi ra coøn caùc vaät lieäu xaây döïng caùc haï taàng kyõ thuaät nhö traïm xöû lyù nöôùc thieân nhieân, caùc buøn caën trong oáng thoaùt nöôùc cuûa thaønh phoá. d. Chaát thaûi noâng nghieäp Chaát thaûi noâng nghieäp laø nhöõng chaát thaûi ra töø caùc hoaït ñoäng saûn xuaát noâng nghieäp nhö troàng troït, thu hoaïch caùc loaïi caây troàng, caùc saûn phaåm thaûi ra töø cheá bieán söõa, loø gieát moå… II.1.4. THAØNH PHAÀN CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ Baûng 1 : Thaønh phaàn chaát thaûi raén ñoâ thò theo nguoàn phaùt sinh Nguoàn phaùt sinh  % Troïng löôïng    Dao ñoäng  Trung bình   Daân cö & khu thöông maïi  60 -70  62,0   Chaát thaûi ñaëc bieät (daàu môõ, bình ñieän)  3 – 12  5,0   Chaát thaûi nguy haïi  0,1 – 1,0  0,1   Cô quan, coâng sôû  3 – 5  3,4   Coâng trình xaây döïng  8 – 20  14   Ñöôøng phoá  2 - 5  3,8   Khu vöïc coâng coäng  2 – 5  3.0   Thuyû saûn  1.5 – 3  0,7   Buøn töø nhaø maùy  3 - 8  6     100   (Nguoàn George Tchobnaglous, etal, Mcgraw – hill Inc, 1993 Baûng 2 : Thaønh phaàn cuûa raùc thaûi raén ñoâ thò theo tính chaât vaät lyù STT  Thaønh Phaàn  Tyû Leä (%)    Khoaûng dao ñoäng  Trung bình   Chaát höõu cô     1  Thöïc phaåm thöøa  68,2 – 90  79,1   2  Giaáy  1,0 – 19,7  5,18   3  Giaáy Carton  0-4,6  0,18   4  Nhöïa  0 – 10,8  2,05   5  Nilon  0 – 36,6  6,84   6  Vaûi vuïn  0 – 14,2  0,98   7  Cao su meàm  0 – 0  0   8  Cao su cöùng  0 – 2,8  0,13   9  Goã  0 – 7,2  0,66   Chaát voâ cô     1  Thuyû tinh  0 – 25,0  1,94   2  Lon ñoà hoäp  0 – 10,2  1,05   3  Saét  0 – 0  0   4  Kim loaïi maøu  0 – 3,3  0,36   5  Saønh söù  0 – 10,5  0,74   6  Boâng baêng  0  0   7  Xaø baàn  0 – 9,3  0,67   8  Xoáp  0 – 1,3  0,12      100   (Nguoàn :Trung taâm Centema, 2002) Baûng 3 : Söï thay ñoåi thaønh phaàn chaát thaûi raén sinh hoaït theo muøa Chaát thaûi  % Khoái löôïng  % Thay ñoåi    Muøa möa  Muøa khoâ  Giaûm  Taêng   Thöïc phaåm  11,1  13,5   21,0   Giaáy  45,2  40,6  11,5    Nhöïa deûo  9,1  8,2  9,9    Chaát höõu cô khaùc  4,0  4,6   15,3   Chaát thaûi vöôøn  18,7  4,0   28,3   Thuyû tinh  3,5  2,5  28,6    Kim loaïi  4,1  3,1  24,4    Chaát trô vaø chaát thaûi khaùc  4,3  4,1  4,7    Toång  100  100     (Nguoàn: George Tchobanaglous vaø coäng söï) II.1.5. TÍNH CHAÁT CUÛA CHAÁT THAÛI RAÉN II.1.5.1. Tính chaát vaät lyù, hoaù hoïc, sinh hoïc cuûa chaát thaûi raén a. Tính chaát vaät lyù Khoái löôïng rieâng. Khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén ñöôïc ñònh nghó laø khoái löôïng chaát thaûi raén treân moät ñôn vò theå tích (kg/m3). Khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén raát khaùc nhau noù tuyø thuoäc vaøo phöông phaùp löu tröõ, vò trí ñòa lyù, caùc thôøi ñieåm trong naêm, caùc quaù trình ñaàm neùn. Thoâng thöôøng khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén ôû caùc xe eùp raùc dao ñoäng töø 200- 500kg/m3. Khoái löôïng rieâng cuûa chaát thaûi raén ñoùng vai troø quan troïng trong vieäc löïa troïn thieát bò thu gom vaø phöông phaùp xöû lyù. Ñoä aåm. Ñoä aåm chaát thaûi raén laø tyû soá giöõa löôïng nöôùc coù trong moät löôïng chaát thaûi vaø khoái löôïng chaát thaûi ñoù. Ví duï ñoä aåm cuûa thöïc phaåm thöøa: 70%, Giaáy: 60%, Goã: 20%, Nhöïa: 2%. Kích thöôùc vaø söï phaân boá. Kích thöùôc vaø söï phaân boá caùc thaønh phaàn coù trong CTR ñoùng vai troø quan troïng ñoái vôùi quaù trình thu gom pheá lieäu, nhaát laø khi söû duïng phöông phaùp cô hoïc nhö saøn quay vaø caùc thieát bò phaân loaïi töø tính. Khaû naêng giöõ nöôùc thöïc teá. Khaû naêng giöõ nöôùc thöïc teá cuûa CTR laø toaøn boä khoái löôïng nöôùc coù theå giöõ laïi trong maãu chaát thaûi döôùi taùc duïng cuûa troïng löïc. Khaû naêng giöõ nöôùc cuûa CTR laø moät chæ tieâu quan troïng trong vieäc tính toaùn, xaùc ñònh löôïng nöôùc roø ræ trong caùc baõi raùc. Khaû naêng giöõ nöôùc thöïc teá thay ñoåi phuï thuoäc vaøo löïc neùn vaø traïng thaùi phaân huyû cuûa CTR (khoâng neùn) töø caùc khu daân cö vaø thöông maïi dao ñoäng trong khoaûng 50- 60%. b. Tính chaát hoaù hoïc cuûa chaát thaûi raén Caùc thoâng tin veà thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa vaät chaát caáu taïo neân CTR ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc ñaùnh giaù, löïa choïn phöông phaùp xöû lyù vaø taùi sinh chaát thaûi. Neáu CTR laøm nhieân lieäu cho quaù trình ñoát thì 4 tieâu chí phaân tích hoaù hoïc quan troïng nhaát laø: Phaân tích gaàn ñuùng sô boä. Phaân tích gaàn ñuùng sô boä ñoái vôùi caùc thaønh phaàn coù theå chaùy ñöôïc trong CTR bao goàm caùc thí nghieäm sau: Ñoä aåm hay thaønh phaàn nöôùc maát ñi khi ñem saáy khoâ ôû 1050C trong moät giôø. Chaát deã bay hôi (theo khoái löôïng bò maát ñi khi ñem maãu CTR ñaõ saáy ôû 1050C trong moät giôø nung ôû nhieät ñoä 9050C trong loø kín). Carbon coá ñònh laø löôïng cacbon coøn laïi sau khi ñaõ loaïi caùc chaát voâ cô khaùc khoâng phaûi laø cacbon trong tro khi nung ôû 9500C, haøm löôïng naøy thöôøng chieám khoaûng 5 -12 % (trung bình laø 7%) . Caùc chaát voâ cô khaùc trong tro goàm thuyû tinh, kim loaïi…Ñoái vôùi caùc chaát thaûi ñoâ thò, caùc chaát voâ cô chieám khoaûng 15 – 30%. - Tro laø thaønh phaàn coøn laïi sau khi ñoát trong loø nung hôû. Phaàn bay hôi laø phaàn chaát höõu cô trong CTR. Thoâng thöôøng, chaát höõu cô dao ñoäng trong khoaûng 40 – 60 %. Ñieåm noùng chaûy cuûa tro. Ñeåm noùng chaûy cuûa tro ñöôïc ñònh nghóa laø nhieät ñoä maø ôû ñoù tro taïo thaønh töø quaù trình chaát thaûi bò ñoát chaùy keát dính taïo thaønh daïng xæ. Nhieät ñoä do noùng chaûy ñaëc tröng ñoái vôùi xæ töø quaù trình ñoát CTR ñoâ thò thöôøng dao ñoäng trong khoaûng 1100 – 1200 0C. Phaân tích thaønh phaàn nguyeân toá taïo thaønh chaát thaûi raén. Phaân tích thaønh phaàn nguyeân toá taïo thaønh chaát thaûi raén chuû yeáu xaùc ñònh phaàn traêm (%) cuûa caùc nguyeân toá C, H, O, N, S vaø tro. Trong suoát quaù trình ñoát CTR seõ sinh ra caùc hôïp chaát Clor hoaù neân phaân tích cuoái cuøng caàn quan taâm tôùi xaùc ñònh caùc halogen. Keát quaû phaân tích cuoái cuøng ñöôïc söû duïng ñeå moâ taû caùc thaønh phaàn hoaù hoïc cuûa chaát höõu cô trong CTR. Keát quaû phaân tích coøn ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc xaùc ñònh tæ soá C/N nhaèm ñaùnh giaù chaát thaûi raén coù thích hôïp cho quaù trình chuyeån hoaù sinh hoïc hay khoâng. Nhieät trò cuûa chaát thaûi raén. Nhieät trò laø giaù trò nhieät ñöôïc taïo thaønh khi ñoát CTR coù theå ñöôïc xaùc ñònh baèng moät trong caùc phöông phaùp nhö: Söû duïng noài hôi hay loø chöng caát quy moâ lôùn. Söû duïng bình ño nhieät trò (bôm nhieät löôïng) trong phoøng thí nghieäm. Tính toaùn theo thaønh phaàn caùc nguyeân toá hoaù hoïc. c. Tính chaât sinh hoïc cuûa chaát thaûi raén Söï hình thaønh muøi. Muøi hoâi coù theå phaùt sinh khi CTR ñöôïc löu tröõ trong khoaûng moät thôøi gian daøi ôû vò trí thu gom, traïm trung chuyeån, baõi choân laáp, ôû nhöõng vuøng khí haäu noùng aåm thì toác ñoä phaùt sinh muøi thöôøng cao hôn. Söï hình thaønh muøi hoâi laø keát quaû phaân huyû yeám khí caùc thaønh phaàn höõu cô coù trong raùc ñoâ thò. Söï phaùt trieån cuûa ruoài. Vaøo muøa heø ôû nhöõng vuøng coù khí haäu noùng aåm thì söï sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa ruoài laø vaán ñeà quan troïng caàn ñöôïc quan taâm taïi nôi löu tröõ CTR. Söï phaùt trieån töø tröùng thaønh ruoài khoaûng 9-11 ngaøy tính töø ngaøy ñeû tröùng, ñôøi soáng cuûa ruoài nhaëng töø khi coøn trong tröùng cho ñeán khi tröôûng thaønh ñöôïc moâ taû nhö sau: Tröùng phaùt trieån 8 – 12h Giai ñoaïn ñaàu cuûa aáu truøng 20h Giai ñoaïn hai cuûa aáu truøng 24h Giai ñoaïn thöù 3 cuûa aáu truøng 3 ngaøy - Giai ñoaïn thaønh nhoäng 4 -5 ngaøy Giai ñoaïn phaùt trieån cuûa aáu truøng trong caùc thuøng chöùa raùc ñoùng vai troø raát quan troïng vaø chieám khoaûng 5 ngaøy trong ñôøi soáng cuûa ruoài. Vaäy neân thu gom CTR trong thôøi gian naøy ñeå caùc thuøng löu tröõ roãng nhaèm haïn cheá söï di chuyeån cuûa caùc loaïi aáu truøng. II.1.5.2. Söï bieán ñoåi tính chaát lyù hoïc, hoaù hoïc vaø sinh hoïc cuûa chaát thaûi raén Caùc tính chaát cuûa CTR coù theå ñöôïc bieán ñoåi baèng caùc phöông phaùp lyù, hoaù, sinh hoïc. Khi thöïc hieän quaù trình bieán ñoåi thì muïc ñích quan troïng nhaát laø mang laïi hieäu quaû bôûi vì söï bieán ñoåi caùc ñaëc tính cuûa CTR coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán keá hoaïch phaùt trieån vaø quaûn lyù CTR. Bieán ñoåi vaät lyù Phaân loaïi CTR. Quùa trình naøy nhaèm taùch rieâng thaønh phaàn chaát thaûi raén nhaèm chuyeån chaát thaûi töø daïng hoãn hôïp thaønh daïng töông ñoái ñoàng nhaát ñeå thu hoài caùc thaønh phaàn coù theå taùi sinh, taùi cheá. Ngoaøi ra coù theå taùch nhöõng thaønh phaàn chaát thaûi nguy haïi vaø nhöõng thaønh phaàn coù khaû naêng taùi thu hoài naêng löôïng. Giaûm theå tích baèng cô hoïc. Phöông phaùp neùn, eùp thöôøng ñöôïc söû duïng ñeå giaûm theå tích chaát thaûi, thöôøng söû duïng nhöõng xe thu gom coù laép gheùp boä phaän eùp nhaèm laøm taêng khoái löôïng raùc thu gom trong moät chuyeán. Nhöõng loaïi nhö giaáy, carton, nhöïa, lon nhoâm, lon thieác khi thu gom thöôøng ñöôïc ñoùng kieän ñeå giaûm theå tích chöùa, chi phí xöû lyù vaø vaän chuyeån. Ñoàng thôøi phöông phaùp naøy coøn laøm taêng thôøi haïn cuûa caùc baõi choân laáp chaát thaûi. Giaûm kích thöôùc baèng cô hoïc. Nhaèm laøm giaûm chaát thaûi coù kích thöôùc ñoàng nhaát vaø nhoû hôn kích thöôùc ban ñaàu. Bieán ñoåi hoaù hoïc Bieán ñoåi hoaù hoïc nhaèm laøm thay ñoåi thaønh phaàn caùc pha (ví duï töø raén sang loûng, hoaëc raén sang khí). Muïc ñích laø laøm giaûm theå tích vaø thu hoài caùc saûn phaåm bieán ñoåi bao goàm caùc phöông phaùp sau: Ñoát. Ñoát laø phaûn öùng hoùa hoïc giöõa oxy vaø caùc thaønh phaàn höõu cô trong chaát thaûi sinh ra caùc hôïp chaát thaûi bò oxy hoaù cuøng vôùi söï phaùt saùng vaø toaû nhieät. Chaát höõu cô + khoâng khí ( dö)-> CO2 + NO2 + Khoâng khí( dö) + NH3 + SO2 + NOX + Tro + Nhieät. Löôïng khoâng khí caáp dö ñaûm baûo quaù trình ñoát xaûy ra hoaøn toaøn, saûn phaåm cuoái cuûa quaù trình ñoát chaùy bao goàm khoâng khí noùng chöùa CO2, H2O, khoâng khí dö vaø phaàn khoâng chaùy coøn laïi. Trong thöïc teá ngoaøi nhöõng thaønh phaàn naøy coøn coù moät löôïng nhoû caùc khí NH3, SO2, NOX, vaø caùc khí vi löôïng tuyø thuoäc vaøo baûn chaát cuûa chaát thaûi. Nhieät phaân. Haàu heát caùc chaát höõu cô ñeàu khoâng beàn vôùi quaù trình nung noùng, chuùng coù theå bò phaân huyû qua caùc phaûn öùng bôûi nhieät ñoä vaø ngöng tuï trong ñieàu kieän khoâng coù oxy taïo thaønh nhöõng saûn phaåm daïng raén, loûng, khí. Khí hoaù. Quaù trình naøy bao goàm quaù trình ñoát chaùy moät phaàn nhieân lieäu Cacbon ñeå thu nguyeân lieäu chaùy vaø khí CO, H2 vaø moät soá nguyeân toá hydrocacbon trong ñoù CH4. Chuyeån hoaù sinh hoïc Bieán ñoåi sinh hoïc caùc thaønh phaàn höõu cô trong chaát thaûi vôùi muïc ñích laø laøm giaûm theå tích vaø troïng löôïng cuûa chaát thaûi, saûn xuaát phaân compost, caùc chaát muøn laøm cho oån ñònh ñaát, khí meâtan. Caùc loaïi vi khuaån, naám, men ñoùng vai troø raát quan troïng trong vieäc bieán ñoåi caùc chaát höõu cô. Quaù trình bieán ñoåi naøy xaûy ra trong ñieàu kieän yeám khí vaø hieáu khí tuyø thuoäc vaøo söï hieän dieän cuûa oxy toàn taïi hai phöông phaùp laø phaân huyû hieáu khí vaø phaân huyû kò khí. Quùa trình phaân huyû kò khí. Laø quaù trình chuyeån hoaù caùc chaát höõu cô trong chaát thaûi raén ñoâ thò trong ñieàu kieän kò khí xaûy ra theo 3 böôùc: Quaù trình phaân huyû caùc hôïp chaát coù phaân töû löôïng lôùn thaønh nhöõng hôïp chaát thích hôïp laø nguoàn naêng löôïng. Quaù trình chuyeån hoaù caùc hôïp chaát sinh ra töø böôùc 1 thaønh caùc hôïp chaát coù naêng löôïng thaáp hôn. Chuyeån ñoåi caùc hôïp chaát trung gian thaønh caùc saûn phaåm rieâng leû, chuû yeáu laø CH4 vaø CO2. Öu ñieåm: Chi phí ñaàu tö thaáp, saûn phaåm phaân huyû nhöõng loaïi phaân nhö phaân haàm caàu, phaân gia suùc coù haøm löôïng chaát dinh döôõng cao. Thu hoài ñöôïc khí phuïc vuï cho saûn xuaát. Trong quaù trình uû seõ toàn taïi moät soá loaïi vi sinh, vi khuaån gaây beänh vì nhieät ñoä thaáp. Khi uû chaát thaûi vôùi khoái löôïng 1000 taán/ ngaøy môùi coù hieäu quaû veà kinh teá. Nhöôïc ñieåm Thôøi gian phaân huûy xaûy ra khaù laâu töø 4 – 12 thaùng. Khí sinh ra coù muøi hoâi vaø khoù chòu gaây aûnh höôûng tôùi söùc khoeû coäng ñoàng. Quaù trình phaân huyû hieáu khí. Quaù trình naøy döïa vaøo söï hoaït ñoäng cuûa vi khuaån hieáu khí khi coù maët cuûa oxy, khoaûng hai ngaøy nhieät ñoä taêng vaøo khoaûng 450C sau ñoù 6-7 ngaøy nhieät ñoä ñaït töø 70 – 75% ñaây laø nhieät ñoä thích hôïp cho vi sinh vaät phaân huyû chaát höõu cô. Öu ñieåm Chi phí ñaàu tö thaáp, saûn phaåm phaân huyû thaáp, phaân gia suùc coù haøm löôïng chaát dinh döôõng cao. Thu hoài khí phuïc vuï cho sinh hoaït saûn xuaát. Chaát thaûi phaân huyû nhanh sau 2– 4 tuaàn. Vi sinh vaät gaây beänh bò cheát nhanh do nhieät ñoä uû taêng. Muøi hoâi bò khöû trong quaù trình uû hieáu khí. Nhöôïc ñieåm Chi phí xöû lyù cao. Kyõ thuaät phöùc taïp. Trong quaù trình vaän haønh caàn duy trì moät soá ñaëc tröng trong quaù trình uû. II.1.6. TOÁC ÑOÄ PHAÙT SINH CHAÁT THAÛI RAÉN II.1.6.1. Caùc phöông phaùp duøng xaùc ñònh khoái löôïng chaát thaûi raén Xaùc ñònh khoái löôïng chaát thaûi raén phaùt sinh vaø ñöôïc thu gom laø moät trong nhöõng ñieåm quan troïng cuûa vieäc quaûn lyù CTR. Caùc soá lieäu ñaùnh giaù thu thaäp veà toång khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh cuõng nhö khoái löôïng CTR ñöôïc söû duïng nhaèm: Hoaïch ñònh vaø ñaùnh giaù keát quaû cuûa quaù trình thu hoài, taùi sinh taùi cheá Thieát keá caùc phöông tieän vaän chuyeån, thieát bò vaän chuyeån, xöû lyù chaát thaûi raén. Ño theå tích vaø khoái löôïng. Trong phöông phaùp naøy caû khoái löôïng hoaëc theå tích cuûa CTR ñeàu ñöôïc duøng ñeå ño ñaïc löôïng chaát thaûi raén. Tuy nhieân phöông phaùp ño theå tích thöôøng coù ñoä sai soá cao Ví duï: 1m3 CTR chöa ñöôïc neùn seõ coù khoái löôïng nhoû hôn 1m3 CTR ñöôïc neùn chaët ôû trong xe thu gom vaø caû hai giaù trò naøy seõ khaùc khoái löôïng CTR tieáp tuïc ñöôïc eùp ôû baõi choân laáp. Vì vaäy neáu ño baèng theå tích thì keát quaû phaûi ñöôïc baùo caùo keøm theo möùc ñoä neùn cuûa chaát thaûi hay laø khoái löôïng rieâng cuûa ôû ñieàu kieän nghieân cöùu. Ñeå traùnh nhaàm laãn löôïng CTR neân ñöôïc bieåu dieãn döôùi daïng khoái löôïng, khoái löôïng laø thoâng soá bieåu dieãn chính xaùc nhaát löôïng CTR vì coù theå caân tröïc tieáp maø khoâng caàn keå ñeán möùc ñoä neùn eùp. Bieåu dieãn baèng khoái löôïng cuõng caàn thieát trong tính toaùn vaän chuyeån vì löôïng chaát thaûi ñöôïc pheùp chuyeân chôû treân ñöôøng thöôøng quy ñònh bôûi giôùi haïn khoái löôïng hôn laø theå tích. Phöông phaùp ñeám taûi. Phöông phaùp naøy döïa vaøo xe thu gom, ñaëc ñieåm vaø tính chaát cuûa nguoàn chaát thaûi töông öùng (loaïi chaát thaûi, theå tích öôùc löôïng) ñöôïc ghi nhaän trong moät thôøi gian daøi. Khoái löôïng chaát thaûi phaùt sinh trong thôøi gian khaûo saùt (goïi laø khoái löôïng ñôn vò) seõ ñöôïc tính toaùn baèng caùch söû duïng caùc soá lieäu thu thaäp ñöôïc taïi khu vöïc nghieân cöùu treân vaø caùc soá lieäu ñaõ bieát. Phöông phaùp caân baèng vaät chaát. Ñaây laø phöông phaùp cho keát quaû chính xaùc nhaát, thöïc hieän cho caùc nguoàn phaùt sinh rieâng leû nhö caùc hoä gia ñình, khu thöông maïi, caùc khu coâng nghieäp. Phöông phaùp naøy seõ cho nhöõng döõ lieäu ñaùng tin caäy cho chöông trình quaûn lyù CTR. Phöông phaùp caân baèng vaät chaát ñöôïc tieán haønh caùc böôùc sau: Böôùc 1: Xaùc ñònh phaïm vi nghieân cöùu, coâng vieäc naøy coù yù nghóa raát quan troïng vì trong nhieàu tröôøng hôïp coù theå giuùp ñôn giaûn hoaù caùc tính toaùn caân baèng khoái löôïng. Böôùc 2: Xaùc ñònh taát caû caùc hoaït ñoäng xaûy ra beân trong hoaëc coù lieân quan ñeán phaïm vi nghieân cöùu vaø aûnh höôûng ñeán vieäc phaùt sinh chaát thaûi. Böôùc 3: Xaùc ñònh toác ñoä phaùt sinh CTR cuûa töøng hoaït ñoäng. Böôùc 4: Söû duïng caùc pheùp tính toaùn thích hôïp xaùc ñònh löôïng chaát sinh ra vaø löu tröõ. Phöông trình caân baèng khoái löôïng vaät chaát coù theå ñöôïc thieát laäp moät caùch nhö sau: Toác ñoä tích luyõ = Toác ñoä doøng vaøo – Toác ñoä doøng ra – Toác ñoä phaùt sinh Daïng toaùn hoïc
-rw Trong ñoù:
: Toác ñoä thay ñoåi khoái löôïng vaät lieäu tích luyõ beân trong heä thoáng nghieân cöùu (kg/ngaøy, T/ngaøy).
: Toång coäng caùc khoái löôïng vaät lieäu ñi ra heä thoáng nghieân cöùu (kg/ngaøy). rra : Toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi (kg/ngaøy). II.1.6.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng tôùi toác ñoä phaùt sinh chaát thaûi raén _ Aûnh höôûng cuûa vieäc giaûm thieåu vaø taùi sinh chaát thaûi taïi nguoàn Coù theå noùi vieäc giaûm chaát thaûi taïi nguoàn laø phöông phaùp hieäu quaû nhaát nhaèm laøm giaûm soá löôïng CTR, giaûm chi phí phaân loaïi vaø caùc taùc ñoäng baát lôïi do chuùng gaây ra ñoái vôùi moâi tröôøng. Giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn phaùt sinh coù theå thöïc hieän qua caùc böôùc nhö thieát keá, saûn xuaát vaø ñoùng goùi saûn phaåm sao cho löôïng chaát thaûi ra chieám moät löôïng nhoû nhaát, theå tích vaät lieäu söû duïng ít nhaát vaø thôøi gian söû duïng cuûa saûn phaåm daøi nhaát. Vieäc giaûm chaát thaûi coù theå xaûy ra ôû moïi nôi nhö caùc hoä gia ñình, caùc khu thöông maïi, caùc khu coâng nghieäp thoâng qua khuynh höôùng tìm kieám vaø mua nhöõng saûn phaåm höõu duïng vaø vieäc coù theå taùi söû duïng saûn phaåm ñoù. Nhöng treân thöïc teá hieän nay thì giaûm thieåu chaát thaûi taïi nguoàn chöa ñöôïc thöïc hieän moät caùch nghieâm ngaët vaø ñoàng boä neân khoâng öôùc tính ñöôïc aûnh höôûng cuûa coâng taùc giaûm chaát thaûi taïi nguoàn tôùi vieäc phaùt sinh chaát thaûi. Tuy nhieân noù ñaõ trôû thaønh yeáu toá quan troïng caàn ñöôïc nhaø nöôùc vaø ngöôøi daân quan taâm ñeå giaûm löôïng chaát thaûi trong töông lai. Vì vaäy caàn ñöôïc thöïc hieän trieät ñeå trong taát caû caùc coâng ñoaïn trong saûn xuaát taïi caùc nhaø maùy nhö: Giaûm caùc coâng ñoaïn ñoùng goùi khoâng caàn thieát hoaëc ñoùng goùi quaù thöøa. Tích cöïc söû duïng nhöõng saûn phaåm coù tính beàn vöõng vaø khaû naêng phuïc hoài cao hôn. Thay theá caùc saûn phaåm chæ söû duïng moät laàn baèng caùc saûn phaåm coù khaû naêng taùi söû duïng, taùi cheá. Söû duïng ít nguyeân lieäu hôn, ít naêng löôïng hôn. Taêng cöôøng vaät lieäu coù khaû naêng taùi sinh ñöôïc trong saûn xuaát. Phaùt trieån caùc chöông trình hay khuyeán khích caùc nhaø saûn xuaát taïo ra ít chaát thaûi hôn. Ñoái vôùi caùc hoä gia ñình neân thöïc hieän vieäc taùi sinh chaát thaûi cuûa khu daân cö hoaït ñoäng naøy aûnh höôûng lôùn tôùi löôïng chaát thaûi thu gom ñeå coù theå tieáp tuïc ñem xöû lyù hoaëc thaûi boû. _ Aûnh höôûng cuûa luaät phaùp. Yeáu toá quan troïng nhaát aûnh höôûng tôùi söï phaùt sinh khoái löôïng CTR laø söï ban haønh caùc luaät leä, quy ñònh lieân quan tôùi vieäc söû duïng caùc vaät lieäu vaø ñoå boû pheá thaûi..ví duï nhö quy ñònh caùc loaïi vaät lieäu laøm thuøng chöùa vaø bao bì, quy ñònh veà vieäc söû duïng tuùi vaûi, tuùi giaáy thay cho tuùi nilon…chính caùc quy ñònh naøy khuyeán khích vieäc mua baùn vaø söû duïng laïi caùc loaïi chai, loï chöùa. _ YÙ thöùc ngöôøi daân Khoái löôïng CTR phaùt sinh seõ giaûm ñaùng keå neáu ngöôøi daân baèng loøng vaø saün saøng thay ñoåi yù muoán caù nhaân, taäp quaùn vaø caùch soáng cuûa hoï ñeå duy trì, baûo veä taøi nguyeân thieân nhieân ñoàng thôøi giaûm gaùnh naëng veà kinh teá, ñieàu naøy coù yù nghóa quan troïng trong coâng taùc quaûn lyù CTR. Chöông trình giaùo duïc thöôøng xuyeân laø cô sôû daãn ñeán söï thay ñoåi thaùi ñoä cuûa coâng chuùng. _ Söï thay ñoåi theo muøa Ôû ñaây muoán noùi tôùi muøa leã teát vaø muøa giaùng sinh, ñaây laø muøa maø nhu caàu tieâu duøng cuûa con ngöôøi gia taêng keùo theo löôïng raùc thaûi ra moâi tröôøng cuõng taêng theo. Ngoaøi ra löôïng raùc thaûi sinh hoaït coøn phuï thuoäc vaøo thôøi tieát nhö muøa heø ôû caùc nöôùc oân ñôùi CTR thöïc phaåm chöùa nhieàu rau vaø traùi caây. II.2. OÂ NHIEÃM MOÂI TRÖÔØNG DO CHAÁT THAÛI RAÉN _ Aûnh höôûng tôùi moâi tröôøng ñaát Raùc khi ñöôïc vi sinh vaät phaân huyû trong moâi tröôøng hieáu khí hay kî khí noù seõ gaây ra haøng loaït caùc saûn phaåm trung gian vaø keát quaû laø taïo ra caùc saûn phaåm CO2 vaøCH4, vôí moät löôïng raùc nhoû coù theå gaây taùc ñoäng toát cho moâi tröôøng nhöng khi vöôït quaù khaû naêng laøm saïch cuûa moâi tröôøng thì seõ gaây oâ nhieãm vaø thoaùi hoaù moâi tröôøng ñaát. Ngoaøi ra ñoái vôùi moät soá loaïi raùc khoâng coù khaû naêng phaân huyû nhö nhöïa, cao su, tuùi ni lon ñaõ trôû leân raát phoå bieán ôû moïi nôi, moïi choã. Ñaây chính laø thuû phaïm cuûa moâi tröôøng vì caáu taïo cuûa chaát nilon laø nhöïa PE, PP coù thôøi gian phaân huyû töø hôn 10 naêm ñeán caû nghìn naêm. Khi laãn vaøo trong ñaát noù caûn trôû quaù trình sinh tröôûng cuûa caây coû daãn tôùi xoùi moøn ñaát. Tuùi nilon laøm taéc caùc ñöôøng daãn nöôùc thaûi, gaây ngaäp luït cho ñoâ thò. Neáu chuùng ta khoâng coù giaûi phaùp thích hôïp seõ gaây thoaùi hoaù nguoàn nöôùc ngaàm vaø giaûm ñoä phì nhieâu cuûa ñaát. _ Ảnh hưởng của chất thaûi raén cho moâi tröôøng nöôùc Hieän nay do vieäc quaûn lyù moâi tröôøng khoâng chaët cheõ daãn tôùi tình traïng vöùt raùc böøa baõi xuoáng caùc keânh raïch, löôïng raùc naøy chieám chuû yeáu laø thaønh phaàn höõu cô neân söï phaân huyû xaûy ra raát nhanh vaø tan trong nöôùc gaây ra tình traïng oâ nhieãm nguoàn nöôùc nhö gaây ra muøi hoâi thoái vaø chuyeån maøu nöôùc. Ngoaøi ra hieän töôïng raùc treân ñöôøng phoá khoâng ñöôïc thu gom, gaëp trôøi möa raùc seõ theo nöôùc möa chaûy xuoáng caùc keânh raïch gaây ra taéc ngheõn caùc ñöôøng oáng vaø oâ nhieãm nöôùc. ÔÛ caùc baõi choân laáp raùc neáu khoâng quaû lyù chaët cheõ seõ gaây ra tình traïng nöôùc raùc chaûy ra ñaát sau ñoù ngaám xuoáng gaây oâ nhieãm taàng nöôùc ngaàm. _ Ảnh hưởng chaát thaûi raén cho moâi tröôøng khoâng khí Nöôùc ta löôïng raùc sinh hoaït chieám thaønh phaàn chuû yeáu laø raùc höõu cô, hôïp chaát höõu cô khi bay hôi seõ gaây muøi raát khoù chòu hoâi thoái aûnh höôûng raát lôùn tôùi moâi tröôøng xung quanh. Nhöõng chaát coù khaû naêng thaêng hoa, phaùt taùn trong khoâng khí laø nguoàn gaây oâ nhieãm tröïc tieáp, raùc coù thaønh phaàn phaân huyû cao nhö thaønh phaàn höõu cô ôû nhieät ñoä thích hôïp (350C vaø ñoä aåm 70 – 80%) vi sinh vaät phaân huyû taïo ra muøi hoâi thoái vaø sinh ra nhieàu loaïi chaát khí coù taùc ñoäng xaáu tôùi söùc khoeû con ngöôøi vaø moâi tröôøng ñoâ thò. _ Aûnh höôûng tôùi söùc khoûe con ngöôøi vaø caûnh quan ñoâ thò Hieän töôïng raùc vöùt böøa baõi seõ laø nôi raát lyù töôûng cho vi khuaån, vi sinh vaät vaø caùc loaøi coân truøng phaùt trieån, ruoài muoãi laø nôi lan truyeàn caùc beänh dòch. Moät soá vi khuaån vaø sieâu vi khuaån gaây caùc loaïi beänh cho con ngöôøi nhö soát xuaát huyeát soát reùt vaø caùc beänh ngoaøi da khaùc. Taïi caùc baõi raùc loä thieân gaây ra tình traïng oâ nhieãm moâi tröôøng xung quanh gaây aûnh höôûng raát lôùn tôùi söùc khoûe con ngöôøi. Nhöõng coâng nhaân veä sinh neáu khoâng ñöôïc trang bò ñaày ñuû neáu gaëp phaûi moät soá raùc thaûi nguy haïi hay caùc vaät lieäu thuûy tinh, saønh, söù seõ raát nguy hieåm. II.3. CAÙC BIEÄN PHAÙP QUAÛN LYÙ VAØ XÖÛ LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN ÑOÂ THÒ Vieäc quaûn lyù chaát thaûi raén goàm nhieàu khaâu lieân quan ñeán nhau töø nguoàn phaùt sinh tôùi nôi thaûi boû cuoái cuøng vì vaäy caàn coù söï quaûn lyù ñoàng boä töø khaâu thu gom vaän chuyeån tôùi choân laáp. Moät heä thoáng quaûn lyù toát seõ coù caùc yeáu toá taùc ñoäng nhö : Trang thieát bò, kyõ thuaät, cô caáu toå chöùc, naêng löïc caùn boä, kinh nghieäm quaûn lyù, luaät phaùp. II.3.1. CAÙC BIEÄN PHAÙP QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN II.3.1.1. Gi ải phaùp veà maët chính saùch 1. Coâng cuï phaùp lyù Söû duïng caùc vaên baûn phaùp lyù ñeå quaûn lyù moâi tröôøng nhö sau: -Luaät baûo veä moâi tröôøng ñöôïc Quoác hoäi thoâng qua ngaøy 27/12/1993 vaø ñöôïc chuû tòch nöôùc coâng boá vaøo ngaøy 10-01-1994 theo nghò ñònh 175/CP veà höôùng daãn thi haønh luaät baûo veä moâi tröôøng ñöôïc chính phuû ban haønh ngaøy 18-10-1994. - Tieâu chuaån moâi tröôøng Vieät Nam theo quyeát ñònh soâ 229/QD/TC – LD- CL cuûa Boä Tröôûng Boä Khoa Hoïc Coâng Ngheä vaø Moâi Tröôøng. - Nghò ñònh soá 26/CP cuûa Thuû töôùng chính phuû quy ñònh xöû phaït haønh chính veà baûo veä moâi tröôøng vaø thoâng tö soá 3/TT-KCM cuûa boä khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng höôùng daãn thi haønh nghò ñònh soá 26/CP. Caùc vaên baûn döôùi luaät vaø caùc quy ñònh phaùp luaät khaùc: - Thoâng tö soá 1448 – MTG cuûa boä khoa hoïc coâng ngheä vaø moâi tröôøng höôùng daãn toå chöùc, quyeàn haïn vaø phaïm vi hoaït ñoäng cuûa thanh tra veà baûo veä moâi tröôøng. - Thoâng tö soá 276 – TTMTG höôùng daãn veà vieäc kieåm tra vieäc kieåm soaùt oâ nhieãm ñoái vôùi caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh sau khi quyeát ñònh pheâ chuaån baùo caùo veà ñaùnh giaù taùc ñoäng moâi tröôøng. -Thoâng tö soá 81 – TT/MTG veà thuû tuïc caáp, gia haïn, thu hoài giaáy chöùng nhaän ñaït tieâu chuaån moâi tröôøng cho caùc doanh nghieäp vaø caùc cô sôû saûn xuaát. Moät soá vaên baûn khaùc coù lieân quan tôùi quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò: - Giaùm saùt quaûn lyù chaët cheõ hôn caùc hoaït ñoäng cuûa toå laáy raùc daân laäp, xöû lyù nghieâm nhöõng tröôøng hôïp vi phaïm. - Xaây döïng hoaøn chænh hôn nöõa chöông trình giaùo duïc moâi tröôøng ñeå thuùc ñaáy ngöôøi daân tham gia. - Xaây döïng theâm nhaø veä sinh coâng coäng vaø thuøng raùc coâng coäng nhöng caàn coù heä thoáng quaûn lyù vaø duy tu toát. 2. Coâng cuï kinh teá Nhaèm khuyeán khích baûo veä moâi tröôøng, sôû coù keá hoaïch hoã trôï voán vôùi laõi xuaát öu ñaõi cho caùc doanh nghieäp ñeå ñaàu tö trang thieát bò nhaèm giaûm thieåu chaát thaûi vaø aùp duïng saûn xuaát saïch hôn. 3. Coâng cuï haønh chaùnh Laäp quyõ moâi tröôøng nhaèm giaûm thieåu caùc vaán ñeà ruûi ro veà moâi tröôøng. Toå chöùc caùc hoaït ñoäng giaùo duïc truyeàn thoâng. Toå chöùc caùc lôùp ñaøo taïo huaán luyeän veà moâi tröôøng cho caùc ñoaøn theå, caù nhaân, caùc toå chöùc chuyeân nghaønh vaø cho coäng ñoàng. II.3.1.2.Caùc bieän phaùp khaùc -Xaây döïng ñoàng boä caùc vaên baûn quy ñònh, ñaûm baûo naâng cao hieäu löïc cuûa Luaät Baûo veä moâi tröôøng. -Toå chöùc ño ñaïc thöôøng xuyeân, phaân tích chaát thaûi raén theo tyû leä troïng löôïng caùc thaønh phaàn cô baûn giuùp cho caùc caáp quaûn lyù coù cô sôû ñeà ra nhöõng bieän phaùp toái öu quaûn lyù chaát thaûi moät caùch hieäu quaû. - Huaán luyeän ñaøo taïo caùn boä phuïc vuï coâng taùc quaûn lyù chaát thaûi raén. - Toå chöùc caùc hoaït ñoäng nhaèm tuyeân truyeàn giaùo duïc cho ngöôøi daân veà moâi tröôøng. - Trao ñoåi vôùi caùc chuyeân gia ñeå hoïc taäp kinh nghieäm, kieán thöùc vaø tieáp thu coâng ngheä tieân tieán treân theá giôùi. II.3.2. CAÙC PHÖÔNG PHAÙP XÖÛ LYÙ CHAÁT THAÛI RAÉN Hieän coù raát nhieàu phöông phaùp xöû lyù chaát thaûi raén trong ñoù coù 5 phöông phaùp xöû lyù chính: 1. Phöông phaùp oån ñònh CTR baèng coâng ngheä Hydromex Ñaây laø moät coâng ngheä môùi laàn ñaàu tieân ñöôïc aùp duïng taïi Hoa Kyø (2/1996), coâng ngheä naøy nhaèm xöû lyù raùc thaûi ñoâ thò keå caû raùc ñoäc haïi thaønh caùc saûn phaåm phuïc vuï xaây döïng, laøm vaät lieäu… Baûn chaát cuûa coâng ngheä laø nghieàn nhoû raùc sau ñoù polyme hoaø vaø söû duïng aùp löïc lôùn ñeå neùn, eùp, ñònh hình caùc saûn phaåm. Raùc sau khi ñöôïc thu gom (raùc hoãn hôïp, keå caû raùc coàng keành) chuyeån veà nhaø maùy, raùc thaûi khoâng caàn phaân loaïi ñöôïc ñöa vaøo caét, nghieàn nhoû sau ñoù chuyeån tôùi thieát bò troän baêng taûi. Chaát thaûi loûng ñöôïc pha troän trong boàn phaûn öùng, caùc chaát phaûn öùng trung hoaø vaø khöû ñoäc xaûy ra trong boàn. Sau ñoù chaát thaûi loûng töø boàn phaûn öùng ñöôïc bôm vaøo caùc thieát bò troän; chaát thaûi keát dính vôùi nhau sau khi thaønh phaàn polyme ñöôïc cho theâm vaøo. Saûn phaåm ôû daïng boät öôùt chuyeån tôùi nhaø maùy eùp khuoân vaø cho ra saûn phaåm môùi, coâng ngheä naøy an toaøn veà maët moâi tröôøng vaø khoâng ñoäc haïi. Öu ñieåm Coâng ngheä ñôn giaûn, chi phí khoâng lôùn Xöû lyù ñöôïc caû chaát thaûi raén vaø loûng Raùc sau khi xöû lyù baùn thaønh phaåm Taêng cöôøng khaû naêng taùi cheá, taän duïng laïi chaát thaûi, tieát kieäm dieän tích ñaát laøm baõi choân laáp. 2. Xöû lyù chaát thaûi baèng phöông phaùp sinh hoïc Phöông phaùp sinh hoïc vôùi söï tham gia cuûa caùc vi sinh vaät, xöû lyù baèng phöông phaùp naøy thöïc chaát laø moät coâng ngheä kheùp kín. Raùc sinh hoaït sau khi thu gom seõ ñöôïc baêng taûi ñeå phaân loaïi. Raùc höõu cô ñöôïc taùch rieâng sau ñoù ñöôïc nghieàn nhoû roài ñem uû. Trong khoaûng 10 – 12 ngaøy seõ dieãn ra quaù trình leân men sinh hoïc kî khí vaø hieáu khí. Quaù trình phaân huyû sinh hoïc seõ sinh ra caùc loaïi khí sinh hoïc trong ñoù coù khí metan. Ôû nhöõng quy trình laâu naêm khí metan coù theå leân tôùi 60 -65%. Coøn taïi quaù trình leân men hieáu khí raùc höõu cô seõ ñöôïc chuyeån hoùa thaønh phaân vi sinh. Keát quaû cho thaáy khi tieán haønh xöû lyù raùc taïi moät soá nhaø maùy ôû Haø Noäi vaø Thaønh phoá Hoà Chí Minh cho thaáy moãi taán raùc thaûi höõu cô sau khi xöû lyù seõ thu ñöôïc khoaûng 300 kg phaân vaø vi sinh vaø 5m 3 khí sinh hoïc. Nhöõng saûn phaåm naøy seõ ñöôïc thu hoài vaø söû duïng trong saûn xuaát. Coù theå noùi xöû lyù baèng coâng ngheä sinh hoïc ñaõ ñem laïi hieäu quaû kinh teá heát söùc thuyeát phuïc noù coù raát nhieàu öu ñieåm vöôït troäi nhö: Tuy so voán ñaàu tö ban ñaàu cao hôn töø 2 – 3 laàn baõi choân laáp nhöng tính toång theå löôïng thôøi gian söû duïng thì reû hôn caùc baõi choân laáp raát nhieàu. Nhaø maùy chæ caàn 20% dieän tích baõi choân laáp neân tieát kieäm ñöôïc 80% ñaát ñai. Saûn xuaát ñöôïc löôïng phaân boùn vaø löôïng nhieät ñaùng keå ñeå phuïc vuï ñôøi soáng Qua phaân tích thaønh phaàn raùc thaûi sinh hoaït cho thaáy thaønh phaàn raùc höõu cô cuûa thaønh phoá chuùng ta chieám khoaûng 55 – 60% laø tyû leä raát cao vaø thích hôïp vôùi phöông phaùp naøy. Theo caùc nhaø chuyeân moân thì tieàm naêng raùc ñeå cheá bieán phaân vi sinh vaø khí sinh hoïc cuûa chuùng ta laø raát lôùn. Vôùi toác ñoä daân soá taêng nhanh nhö hieän nay thì döï kieán naêm 2020 löôïng raùc maø thaønh phoá thaûi ra laø 1.952.354 taán/naêm. Löôïng raùc naøy seõ cho khoaûng 3.619.600 m3 khí sinh hoïc maø moãi m3 khí seõ cho khoaûng 1.27kWh ñieän vaø 5.600kcal nhieät trò. 3. Xöû lyù raùc thaûi baèng phöông phaùp ñoát Ñoát raùc laø giai ñoaïn xöû lyù cuoái cuøng ñöôïc aùp duïng cho moät soá loaïi chaát thaûi nhaát ñònh khoâng theå xöû lyù baèng caùc bieän phaùp khaùc. Ñaây laø quaù trình xöû duïng nhieät ñeå chuyeån ñoåi chaát thaûi töø daïng raén sang daïng khí, loûng vaø tro… ñoàng thôøi giaûi phoùng naêng löôïng döôùi daïng nhieät. Hay noùi caùch khaùc ñoát raùc laø giai ñoaïn oxy hoaù nhieät ñoä cao vôùi söï coù maët cuûa oxy trong khoâng khí trong ñoù coù raùc ñoäc haïi ñöôïc chuyeån hoaù thaønh khí vaø chaát thaûi raén khoâng chaùy. Caùc chaát khí ñöôïc laøm saïch hoaëc khoâng ñöôïc laøm saïch thoaùt ra ngoaøi khoâng khí, chaát thaûi raén coøn laïi thì ñöôïc choân laáp. Öu ñieåm Xöû lyù trieät ñeå caùc chaát ñoäc haïi cuûa chaát thaûi ñoâ thò. Thu hoài naêng löôïng nhieät ñeå taän duïng vaø muïc ñích quan troïng. Hieäu quaû xöû lyù cao ñoái loaïi chaát thaûi höõu cô chöùa vi truøng laây nhieãm nhö chaát thaûi yteá cuõng nhö chaát thaûi nguy haïi khaùc. Nhöôïc ñieåm Voán ñaàu tö ban ñaàu cao hôn raát nhieàu so vôùi caùc phöông phaùp xöû lyù khaùc vaø vieäc thieát keá loø ñoát phöùc taïp ñoøi hoûi naêng löïc kyõ thuaät cao. Ñoái vôùi caùc chaát thaûi coù haøm löôïng aåm cao, hay caùc thaønh phaàn khoâng chaùy cao thì vieäc ñoát raùc khoâng thuaän lôïi. 4. Phöông phaùp choân laáp Choân laáp laø phöông phaùp coå ñieån nhaát, kinh teá nhaát vaø coù theå chaáp nhaän ñöôïc veà maët moâi tröôøng. Ngay caû khi aùp duïng caùc bieän phaùp giaûm thieåu löôïng chaát thaûi, taùi sinh, taùi söû duïng vaø caû kyõ thuaät chuyeån hoaù chaát thaûi, vieäc thaûi boû phaàn chaát thaûi coøn laïi ra baõi choân laáp vaãn laø moät khaâu trong chieán löôïc quaûn lyù toång hôïp CTR. Öu ñieåm Phuø hôïp vôùi vuøng coù dieän tích ñaát roäng. Xöû lyù ñöôïc taát caû caùc loaïi CTR keå caû CTR maø caùc phöông phaùp khaùc khoâng theå xöû lyù trieät ñeå hoaëc khoâng xöû lyù ñöôïc. Sau khi ñoùng cöûa BCL coù theå söû duïng vôùi muïc ñích khaùc nhau nhö: baõi ñoã xe, saân chôi, coâng vieân. Voán ñaàu tö ban ñaàu, chi phí hoaït ñoäng BCL thaáp hôn so vôùi caùc phöông phaùp khaùc. Thu hoài naêng löôïng töø khí gas. Nhöôïc ñieåm Toán raát nhieàu dieän tích ñaát, nhaát laø nhöõng nôi taøi nguyeân ñaát coøn khan hieám. Khoù khaên trong vieäc kieåm soaùt löôïng khí thaûi vaø nöôùc ræ raùc. Coù nguy cô gaây ra söï coá chaùy noå, gaây nguy hieåm do söï phaùt sinh khí CH4, H2S. Coâng taùc quan traéc chaát löôïng moâi tröôøng vaãn phaûi tieán haønh sau khi ñoùng cöûa. 5. Công nghệ xử lý nhiệt phân rác đô thị. So với phương pháp chôn lấp và phương pháp đốt, phương pháp nhiệt phân với nhiệt độ thấp tỏ ra có nhiều ưu điểm hơn như: cho ra sản phẩm chính là than tổng hợp có hàm lượng lưu huỳnh thấp có thể dùng làm nhiên liệu cho nhà máy nhiệt điện, quy trình xử lý đơn giản, vì xử lý trong nhiệt độ thấp (khoảng 50 độ C) nên tránh được các nguy cơ phản ứng sản sinh ra chất độc hại và hiệu quả xử lý rất cao Một mô hình nhà máy xử lý rác phù hợp với thành phố Hồ Chí Minh với công suất xử lý: 6.400 tấn rác/ngày, sản phẩm chính thu được là 1.500 tấn than tổng hợp, nếu xây dựng luôn một nhà máy phát điện kèm theo sử dụng hết chỗ than này thì sẽ cho ra một lượng điện năng là 150 MW/ngày. Ngoài ra còn có nhiều sản phẩm phụ khác như nhiên liệu tái sinh, nước, khí hydro, dầu nặng, nhẹ II.4. MOÂ HÌNH AÙP DUÏNG PHAÂN LOAÏI RAÙC TAÏI NGUOÀN ÔÛ MOÄT SOÁ NÖÔÙC PHAÙT TRIEÅN VAØ TAÏI VIEÄT NAM II.4.1. ÑÒNH NGHÓA Phaân loaïi raùc taïi nguoàn laø phaân loaïi caùc thaønh phaàn chaát thaûi raén thaønh caùc thaønh phaàn rieâng bieät goàm raùc thöïc phaåm, raùc coøn laïi nhö: giaáy, tuùi nilon, carton, nhöïa , lon, ñoà hoäp, kim loaïi, vaûi..töø nguoàn phaùt sinh (hoä gia ñình, tröôøng hoïc, coâng sôû…). Hieän nay raùc sinh hoaït ñöôïc chia thaønh 14 – 16 thaønh phaàn rieâng bieät, trong ñoù coù 10 – 12 thaønh phaàn coù khaû naêng taùi sinh. Neáu tieán haønh phaân loaïi raùc taïi nguoàn thì nguoàn lôïi coù ñeå ñaït tôùi 100 – 280 trieäu ñoàng/ngaøy. II.4.2. KINH NGHIEÄM PLRTN CUÛA NHÖÕNG NÖÔÙC PHAÙT TRIEÅN VAØ TAÏI VIEÄT NAM II.4.2.1. Kinh nghieäm cuûa nhöõng nöôùc phaùt trieån Taïi chaâu Aâu, nhieàu quoác gia ñaõ thöïc hieän quaûn lyù chaát thaûi thoâng qua phaân loaïi raùc taïi nguoàn vaø xöû lyù toát, ñaït hieäu quaû cao veà kinh teá vaø moâi tröôøng. Taïi caùc quoác gia nhö Ñan Maïch, Anh, Haø Lan, Ñöùc .. vieäc quaûn lyù chaát thaûi raén ñöôïc thöïc hieän raát chaët cheõ, coâng taùc thu gom vaø phaân loaïi ñaõ thaønh neà neáp vaø ngöôøi daân chaáp haønh nghieâm chænh quy ñònh naøy. Caùc loaïi raùc thaûi coù theå taùi cheá ñöôïc nhö giaáy loaïi, chai loï thuyû tinh, voû ñoà hoäp.. ñöôïc thu gom vaøo caùc thuøng chöùa rieâng. Ñaëc bieät, raùc thaûi nhaø beáp coù thaønh phaàn höõu cô deã phaân huyû ñöôïc yeâu caàu phaân loaïi rieâng ñöïng vaøo caùc tuùi coù maøu saéc theo quy ñònh thu gom haøng ngaøy ñeå ñöa tôùi nhaø maùy saûn xuaát phaân compost. Ñoái vôùi caùc loaïi raùc bao bì coù theå taùi cheá, ngöôøi daân mang ñeán thuøng raùc ñaët coá ñònh trong khu daân cö, hoaëc coù theå goïi ñieän ñeán boä phaän chuyeân traùch mang ñi nhöng phaûi thanh toaùn kinh phí thoâng qua vieäc mua baùn tem daùn vaøo caùc tuùi raùc naøy theo troïng löôïng. Rieâng taïi Haø Lan vieäc aùp duïng PLCTRTN coù hieäu löïc veà maët phaùp luaät ôû möùc ñoä quoác gia vaø ñöôïc aùp duïng roäng raõi khaép caû nöôùc. Taïi ñaây caùc chaát thaûi töø hoä gia ñình ñöôïc phaân loaïi taïi nguoàn vaø thu gom theo 6 loaïi raùc nhau: (1) raùc thöïc phaåm (rau, cuû, quaû…), (2) thuyû tinh, (3) giaáy vaø carton, (4) lon baèng kim loaïi ñöïng ñoà aên, thöùc uoáng, (5) chai loï baèng plastic, (6) hoäp ñöïng thöùc uoáng. Taïi Nhaät Baûn, trong 37 ñaïo luaät veà baûo veä moâi tröôøng coù 7 ñaïo luaät veà quaûn lyù vaø taùi cheá chaát thaûi raén. Vieäc phaân loaïi raùc thaûi taïi nguoàn ñaõ ñöôïc trieån khai töø nhöõng naêm 1970, tyû leä taùi cheá chaát thaûi raén ôû Nhaät ñaït raát cao. Hieän nay taïi caùc thaønh phoá cuûa Nhaät chuû yeáu söû duïng coâng cuï ñoát ñeå xöû lyù phaàn raùc khoù phaân huyû. Caùc hoä gia ñình ñöôïc yeâu caàu phaân loaïi thaønh 3 doøng: Raùc höõu cô deã phaân huyû ñeå laøm phaân höõu cô sinh hoïc ñöôïc thu gom haøng ngaøy ñöa tôùi nhaø maùy saûn xuaát phaân compost; Raùc khoâng chaùy ñöôïc nhö caùc loaïi voû chai, hoäp,.. seõ ñöôïc ñöa ñeán nhaø maùy phaân loaïi ñeå taùi cheá; Loaïi raùc khoù taùi cheá vaø khoâng hieäu quaû cao nhöng chaùy ñöôïc seõ ñöa tôùi nhaø maùy ñoát raùc thu hoài naêng löôïng. Caùc loaïi raùc naøy ñöôïc yeâu caàu ñöïng rieâng trong nhöõng tuùi coù maøu saùc khaùc nhau vaø caùc hoä gia ñình töï mang ra ñieåm taäp keát raùc cuûa cuïm daân cö. Coâng ty veä sinh moâi tröôøng seõ thu gom nhöõng tuùi ñöïng raùc ñoù vaø vaän chuyeån ñi. Neáu gia ñình naøo phaân loaïi raùc khoâng ñuùng seõ bò ñaïi dieän cuïm daân cö nhaéc nhôû hoaëc göûi giaáy phaït tieàn. Ñoái vôùi nhöõng loaïi raùc kích thöôùc lôùn nhö tuû laïnh, maùy ñieàu hoaø, ti vi, giöôøng, baøn gheá…thaûi loaïi phaûi ñaêng kyù vaø ñuùng ngaøy quy ñònh ñem ñaëc tröôùc coång, coù xe cuûa boä phaän chuyeân traùch ñeán trôû ñi. Ñieån hình veà phaân loaïi raùc trieät ñeå laø ôû thaønh phoá Minamata thuoäc tænh Kumamoto. Ôû ñaây vaøo nhöõng naêm 60 - 70 theá kyû tröôùc ñaõ xaûy ra thaûm hoïa moâi tröôøng khuûng khieáp: oâ nhieãm nöôùc thaûi coâng nghieäp ñaõ gaây ra caùi cheát cuûa treân 13.600 ngöôøi daân thaønh phoá naøy. Ngaøy nay, ngöôøi daân nôi ñaây ñaõ coù yù thöùc raát cao veà baûo veä moâi tröôøng, raùc thaûi sinh hoaït ñaõ ñöôïc ngöôøi daân phaân ra 22 loaïi khaùc nhau raát thuaän tieän cho vieäc taùi cheá. Coøn Taïi Haøn Quoác, quaûn lyù chaát thaûi raén ñoâ thò coù phaàn töông töï nhö cuûa Nhaät nhöng caùch xöû lyù hôi khaùc. Raùc höõu cô nhaø beáp moät phaàn ñöôïc duøng ñeå laøm giaù theå nuoâi troàng naám thöïc phaåm, phaàn lôùn hôn ñöôïc choân laáp coù kieåm soaùt ñeå thu hoài khí biogas töø hoá choân laáp cung caáp cho phaùt ñieän, sau khi raùc taïi hoá choân phaân huyû heát tieán haønh khai thaùc muøn baõi choân laøm phaân boùn vaø choân laáp cho chu kyø sau.