Đánh giá hiệu quả của compst ủ từ xơ dừa và phân bò bổ sung chế phẩm bio - F trên cây cà chua

LỜI NÓI ĐẦU Ngày nay môi trường đang bị ô nhiễm nghiêm trọng, trong đó có rất nhiều nguyên nhân đến từ nước, khí thải, chất thải rắn. Trong đó, ô nhiễm từ chất thải rắn là một nguồn thải gây tác động lớn đến môi trường trong thời gian qua. Chất thải ra không được xử lý an toàn đã tích tụ lâu dài trong môi trường, gây ô nhiễm đất, nước mặt, nước ngầm và không khí, ảnh hưởng đến các hệ sinh thái và ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe. Lượng chất thải rắn của Việt Nam sẽ tăng từ 24 - 30% tương đương 45 triệu tấn rác/năm . Trong đó, 98% chất thải rắn hiện nay được xử lý bằng phương pháp chôn lấp. Qua quá trình vận hành, chôn lấp đã bộc lộ nhiều nhược điểm như tốn kém diện tích, chi phí cao, đồng thời gây ra tác động đến môi trường thông qua lượng khí thải, nước rỉ rác và gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến mỹ quan đô thị. Điều đó đòi hỏi thành phố phải có hướng công nghệ tích cực hơn. Mặt khác, là một nước có đến 80% dân số tham gia sản xuất nông nghiệp, mỗi năm phải sử dụng 8 triệu tấn phân hữu cơ trong đó phải nhập từ nước ngoài khoảng 50%. Trong khi đó thì chất thải rắn có thể tái sử dụng được để sản xuất phân hữu cơ (Compost). Quá trình chế biến Compost lại đơn giản với vốn đầu tư vừa phải và sản phẩm của quá trình là phân bón. Chính vì vậy, hướng nghiên cứu này đã được Thành phố hướng đến trong thế kỷ này. Nhiều đề tài đã thực hiện nhằm mục đích tạo ra sản phẩm compost, nhưng chưa nhiều đề tài thực hiện việc đánh giá hiệu quả của compost trên cây trồng. Trong các đề tài đã thực hiện, đa phần sản phẩm compost tạo ra đã được ứng dụng trên cây công nghiệp lâu năm như cà phê, cao su nhưng lại chưa được thử nghiem trên cây nông nghiệp ngắn ngày. Đề tài đã chọn cây cà chua làm đối tượng để nghiên cứu, vì cà chua là loại rau ăn trái rất được ưa thích có phẩm chất ngon và chế biến được nhiều cách, còn cho năng suất cao, mang lại lợi nhuận cao cho nhà nông. MỤC LỤC Lời cảm ơn Danh mục bảng i Danh mục hình ii Danh mục chữ viết tắt iv Lời nói đầu 1 Chương 1: Mở đầu 2 1.1. Đặt vấn đề 3 1.2. Mục đích của đề tài 4 1.3. Nội dung nghiên cứu 4 1.4. Đối tượng nghiên cứu 5 1.5. Phương pháp nghiên cứu 5 1.5.1. Phương pháp luận 5 1.5.2. Phương pháp thực tiễn 6 1.6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 6 1.6.1. Ý nghĩa khoa học 6 1.6.2. Ý nghĩa thực tiễn 6 1.6.3. Tính mới của đề tài 7 1.7. Thời gian thực hiện đề tài 7 1.8. Giới hạn đề tài 7 1.9. Địa điểm nghiên cứu 7 1.10. Cấu trúc luận văn 7 Chương 2: Tổng quan lý thuyết 9 2.1. Tổng quan về Compost 10 2.1.1. Định nghĩa 10 2.1.2. Các phản ứng sinh hóa xảy ra trong quá trình ủ 10 2.1.2.1. Phản ứng sinh hóa 10 2.1.2.2. Phản ứng sinh học 11 2.1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình ủ compost 12 2.1.3.1. Các yếu tố vật lý 12 2.1.3.2. Các yếu tố hóa sinh 16 2.1.4. Chất lượng của compost 20 2.1.5. Tính cấp thiết của compost 20 2.1.6. Lợi ích và hạn chế của quá trình chế biến compost 21 2.1.6.1. Lợi ích của quá trình làm Compost 21 2.1.6.2. Hạn chế của quá trình làm Compost 22 2.1.7. Một số phương pháp ủ Compost trên thế giới 22 2.1.7.1. Phương pháp ủ phân theo luống dài 22 2.1.7.2. Phương pháp ủ phân theo luống dài hoặc đống với thổi khí cưỡng bức. 24 2.1.7.3. Phương pháp ủ trong container 25 2.1.8. Một số công nghệ chế biến phân hữu cơ điển hình 26 2.1.8.1. Hệ thống Composting Lema 26 2.1.8.2. Công nghệ Compost Steinmueller – Đức 27 2.2. Tổng quan về cây cà chua 29 2.2.1. Giới thiệu 29 2.2.1.1.Tên 29 2.2.1.2. Nguồn gốc 30 2.2.1.3. Tình hình sản xuất cà chua ở Việt Nam và thế giới 31 2.2.2. Thành phần hóa học quả cà chua 31 2.2.2.1. Cấu tạo qủa cà chua 31 2.2.2.2. Thành phần hóa học 32 2.2.3. Đặc tính sinh thái 33 2.2.3.1. Đặc điểm giống cây trồng 33 2.2.3.2. Đặc điểm sinh lý cây cà chua 35 2.2.3.3. Yêu cầu sinh lý 36 2.2.4. Phương pháp trồng cây cà chua 38 2.3. Chế phẩm sinh học 46 2.3.1. Thành phần 46 2.3.2. Tác dụng 46 2.3.3. Liều dùng 46 Chương 3: Phương pháp nghiên cứu 48 3.1. Nghiên cứu lý thuyết 49 3.2. Nghiên cứu thực nghiệm 49 3.2.1. Thí nghiệm 1 49 3.2.1.1. Mô hình thí nghiệm 49 3.2.1.2. Phương pháp nghiên cứu 49 3.2.2. Thí nghiệm 2 52 3.2.1.1. Mô hình thí nghiệm 52 3.2.1.2. Phương pháp nghiên cứu 52 3.3. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu 55 3.3.1. Phương pháp phân tích 55 3.3.1.1. Thí nghiệm 1 55 3.3.1.2. Thí nghiệm 2 59 3.3.2. Xử lý số liệu 59 Chương 4: Kết quả và thảo luận 61 4.1. Thí nghiệm 1 62 4.2. Thí nghiệm 2 67 4.2.1. Chiều cao cây 68 4.2.2. Số nhánh 69 4.2.3. Thời gian ra hoa 72 Chương 5: Kết luận và kiến nghị 74 5.1. Kết luận 75 5.2. Kiến nghị 75 Tài liệu tham khảo. Phụ lục 1.1. Đặt vấn đề Hiện nay, việc thu gom vận chuyển và xử lý chất thải rắn (CTR) đang là vấn đề mang tính cấp bách và nan giải đối với nhiều địa phương trong cả nước. CTR và các vấn đề liên quan hiện nay không chỉ là điểm nóng trong các cuộc hội họp, hội thảo của các cấp lãnh đạo mà còn là vấn đề “cơm bữa” của các tầng lớp xã hội. Từ năm 1990 đến nay, cùng với sự tăng trưởng kinh tế, đời sống của người dân ngày càng được nâng cao, vì thế lượng chất thải rắn sinh hoạt phát sinh ngày càng lớn, tại thành phố Hồ Chí Minh khối lượng chất thải rắn sinh hoạt đã vượt khỏi con số một triệu tấn năm, những câu chuyện về rác và những hệ lụy môi trường từ rác đang “nóng lên” trong những năm gần đây. Với khối lượng 7.000 tấn chất thải rắn sinh hoạt phát sinh mỗi ngày, phương pháp xử lý duy nhất là chôn lấp, thành phố có 3 bãi chôn lấp (BCL) hợp vệ sinh, BCL Gò Cát, Phước Hiệp 1 và Phước Hiệp 1A (mới đi vào hoạt động). Cho đến nay, tổng khối lượng rác đã được chôn lấp tại 2 BCL Gò Cát và Phước Hiệp 1 đã lên đến con số 7.900.000 tấn, trong đó Gò Cát là 4.600.000 tấn, và Phước Hiệp 1 là 3.300.000 tấn. Và sự quá tải đó đã dẫn đến những hậu quả về mặt môi trường, như mùi hôi nồng nặc phát sinh từ các BCL đã phát tán hàng kilômét vào khu vực dân cư xung quanh và một vấn đề nghiêm trọng nửa là sự tồn đọng của hàng trăm ngàn mét khối nước rác tại các BCL và cùng với lượng nước rỉ rác phát sinh thêm mỗi ngày khoảng 1.000 - 1.500 m3 tại các BCL thì nuớc rỉ rác đang là nguồn hiểm họa ngầm đối với môi trường. (Báo cáo “Nghiên cứu nâng cao hiệu quả và giảm chi phí xử lý nước rỉ rác”, CENTEMA, 2007.). Đây là kết quả của việc phân hủy tự nhiên các chất hữu cơ có trong rác thải. Vấn đề đặt ra hiện nay là phải có biện pháp xử lý rác thải hiệu quả, không gây ô nhiễm môi trường, tái sử dụng rác thải thành các sản phẩm có giá trị kinh tế. Biện pháp được ưu tiên hàng đầu hiện nay để xử lý chất thải là sử dụng phương pháp phân hủy sinh học, có hai phương pháp phân hủy sinh học của chất thải hữu cơ là chế biến compost hiếu khí và phân hủy kỵ khí, trong đó chế biến compost hiếu khí ít tốn kém, sản phẩm của quá trình là compost có thể làm phân bón. Bên cạnh đó, nhiệt độ cao trong hệ thống có thể cho phép loại được các mầm bệnh, do đó quá trình làm compost được đánh giá là ít ảnh hưởng môi trường và nhất là phù hợp với các qui luật tự nhiên, có thể tái sử dụng để làm phân bón cho nông nghiệp. Việt Nam là nước nông nghiệp với hơn 80% dân số tham gia sản xuất nông nghiệp, nhu cầu sử dụng phân bón khoảng 5,2 triệu tấn hàng năm. Các loại phân bón được tiêu thụ trên thị trường Việt Nam hiện nay chủ yếu là phân hóa học. Trong khi đó, nguyên liệu để sản xuất phân hữu cơ từ CTR không bị động về mặt giá thị trường giúp người dân yên tâm hơn trong việc đầu tư lâu dài vào ngành nông nghiệp. Có nhiều nghiêu cứu đã thực hiện để tạo compost và ứng dụng vào cây công nghiệp, nhưng chưa ứng dụng trên cây nông nghiệp ngắn ngày, có thời gian sinh trưởng phát triển ngắn như cây cà chua. Chính vì vậy, tác giả đã thực hiện đề tài “Đánh giá hiệu quả của compost ủ từ xơ dừa và phân bò bổ sung chế phẩm BIO-F trên cây cà chua”, nhằm giải quyết bài toán về tái sử dụng CTR tạo ra nguồn phân bón và ứng dụng rộng rãi vào sản xuất nông nghiệp. 1.2. Mục đích của đề tài - Tạo được nguồn compost từ xơ dừa và phân bò bổ sung chế phẩm BIO-F. - Đánh giá hiệu quả của compost thành phẩm trên cây cà chua. 1.3. Nội dung nghiên cứu Để đạt được mục tiêu nghiên cứu, đồ án được thực hiện với những nội dung chính sau : Thí nghiệm 1: Tạo ra compost thành phẩm - Khảo sát quá trình ủ hiếu khí. - Chỉ tiêu theo dõi: khảo sát tốc độ phân hủy của các chất thải thông qua việc theo dõi sự biến thiên của các yếu tố như: nhiệt độ, độ ẩm, pH, hàm lượng chất hữu cơ, cacbon, nitơ trong quá trình ủ. - Tần suất: 2 ngày/lần. Thí nghiệm 2: Đánh giá hiệu quả của compost trên cây cà chua (cây trồng ngắn ngày). - Khảo sát: sự sinh trưởng và sinh sản của cây bón bằng compost. - Chỉ tiêu theo dõi: thử nghiệm trực tiếp và đánh giá hiệu quả của compost trên cây trồng ngắn ngày bằng việc theo dõi các chỉ tiêu sinh trưởng (số nhánh, chiều cao cây), và sinh sản (thời gian ra hoa). - Tần suất: 10 ngày đầu (sau khi bón lót). 15 ngày (sau khi bón thúc lần 1). 35 ngày (sau khi bón thúc lần 2). 1.4. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài: nghiên cứu tạo sản phẩm compost bằng xơ dừa và phân bò, bổ sung chế phẩm BIO-F. Đối tượng để đánh giá hiệu quả: thực hiện trên đối tượng là cây nông nghiệp ngắn ngày: cây cà chua trong thời gian 35 ngày. 1.5. Phương pháp nghiên cứu 1.5.1. Phương pháp luận Dựa vào những tài liệu sẵn có về quá trình lên men hiếu khí chất thải rắn có nguồn gốc hữu cơ, đề tài xây dựng mô hình ủ từ xơ dừa và phân bò có bổ sung chế phẩm BIO-F để tăng tốc độ phân hủy, theo dõi liên tục các chỉ tiêu về nhiệt độ, độ ẩm, chất hữu cơ, hàm lượng C ảnh hưởng đến quá trình để tạo ra sản phẩm compost cho cây trồng. Thử nghiệm bón compost trên cây cà chua so sánh hiệu quả tăng trưởng và năng suất thu hoạch trái giữa mô hình bón compost và mô hình đối chứng (không bón phân), mô hình bón phân vô cơ. 5.1.2. Phương pháp thực tiễn Thí nghiệm 1: Tạo ra compost thành phẩm, sử dụng phương pháp: - Phương pháp thu thập số liệu: thu các số liệu về quá trình ủ compost, các thông số trong quá trình theo dõi (nhiệt độ, độ ẩm, chất hữu cơ, hàm lượng C, N). - Phương pháp thực nghiệm: làm thực nghiệm ủ compost. - Phương pháp thống kê: tính toán các biến thiên nhiệt độ, độ ẩm, chất hữu cơ, C, N trong quá trình ủ. - Phương pháp đánh giá: nhận xét, đánh giá kết quả thu được sau thời gian ủ. Thí nghiệm 2: Đánh giá hiệu quả của compost, sử dụng phương pháp: - Phương pháp thu thập số liệu: thu thập các số liệu trong quá trình trồng cây. - Phương pháp thực nghiệm: trồng thử nghiệm cây cà chua. - Phương pháp quan sát: theo dõi sự sinh trưởng và phát triển của cà chua sau các lần bón phân. - Phương pháp thống kê: đo chiều cao cây, đếm tất cả các nhánh và tính thời gian ra hoa của cà chua. - Phương pháp đánh giá: nhận xét, đánh giá kết quả thu được. 1.6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn 1.6.1. Ý nghĩa khoa học - Đề tài mở ra một hướng mới trong việc tận dụng xơ dừa và phân bò phế thải để biến thành sản phẩm có ích. - Đề tài là một bước khởi đầu trong việc đánh giá hiệu quả của compost trên cây trồng ngắn ngày. 1.6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Compost tạo ra có thể áp dụng trực tiếp cho nông nghiệp. - Quá trình tạo compost dễ thực hiện và có triển vọng cao. - Đặc biệt nước ta có khoảng 500 triệu ha đất nông nghiệp để sử dụng trồng cây ngắn ngày nếu compost được ứng dụng sẽ giảm được lượng phân bón hoá học. - Cà chua là một loại thực vật dễ trồng, nếu được bón compost thì sẽ cho năng suất cao hơn nhiều. 1.6.3. Tính mới của đề tài Đề tài đã chọn xơ dừa và phân bò làm nguyên liệu ủ compost có bổ sung chế phẩm BIO-F mang tính mới hoàn toàn. Mặt khác, cũng chưa nhiều nghiên cứu thực hiện đánh giá hiệu quả của compost trên cây nông nghiệp ngắn ngày, đặc biệt cây cà chua. 1.7. Thời gian thực hiện đề tài. Đề tài được thực hiện từ 01/04 đến 24/06 năm 2009. 1.8. Giới hạn đề tài Đề tài chỉ sử dụng CTR là xơ dừa và phân bò để tạo ra compost. Chỉ đánh giá được từ khi cây sinh trưởng phát triển cho đến khi ra hoa của cà chua. 1.9. Địa điểm nghiên cứu - Quá trình thí nghiệm: thực hiện tại phòng thí nghiệm Hóa Môi Trường của Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghệ Tp HCM. - Mô hình trồng cây đặt tại vườn rau của Trung Tâm Nghiên Cứu và Phát Triển Nông Nghiệp Công Nghệ Cao ở Củ Chi. - Các số liệu phân tích ở phòng thí nghiệm Hóa Môi Trường của Trường Đại Học Kỹ Thuật Công Nghệ Tp HCM. 1.10. Cấu trúc của luận văn Luận văn bao gồm 5 chương Chương 1: Mở đầu Chương 2: Tổng quan lý thuyết Chương 3: Phương pháp nghiên cứu Chương 4: Kết quả và thảo luận Chương 5: Kết luận và kiến nghị

77 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 3748 | Lượt tải: 5

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đánh giá hiệu quả của compst ủ từ xơ dừa và phân bò bổ sung chế phẩm bio - F trên cây cà chua, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

ôùt thì boä reã deã bò toån haïi, möa nhieàu vaøo luùc caây coù traùi laøm cho traùi chín chaäm vaø nöùt. f. Chaát dinh döôõng Ñaïm coù aûnh höôûng taêng tröôûng vaø naêng suaát nhieàu hôn caùc chaát khaùc. Ñaïm thuùc ñaåy taêng tröôûng ra hoa, ñaäu traùi vaø traùi phaùt trieån. Thieáu ñaïm nhaát laø trong ñieàu kieän nhieát ñoä cao thì laù trôû neân nhoû, xanh nhaït, caây oám yeáu, ít caønh nhaùnh, ruïng hoa nhieàu, traùi nhoû…, thöøa ñaïm nhaát laø khi boùn ure beänh thoùi traùi coù theå gia taêng. Thöøa ñaïm coøn giaûm chaát löôïng maøu saéc, giaûm löôïng chaát khoâ hoøa tan vaø taêng ñoä acid trong traùi. Ñaïm daïng nitrat thích hôïp cho caø chua hôn laø ñaïm daïng aminoniac vì nitrat caûi thieän söï thieáu nöôùc vaø giaûm löôïng aminoacid trong caây. Laân cuõng raát caàn thieát cho söï phaùt trieån cuûa reã caây. Thieáu laân heä thoáng reã seõ keùm phaùt trieån. Ngoaøi ra caø chua coøn caàn löôïng kali nhaát ñònh giuùp taêng söùc choáng chòu cuûa caây laøm taêng löôïng ñöôøng trong traùi. Thieáu kali laø laù khoâ töø ngoïn vaø lan roäng doïc theo rìa laù, traùi chín khoâng ñieàu, deã bò chaùy naéng khi trôøi noùng. 2.2.4. Phöông phaùp troàng caây caø chua Caø chua thích khí haäu aám aùp, caø chua sôï reùt vaø cuõng sôï noùng. Caùc tænh ñoàng baèng vaøo thaùng 7, 8 caø chua coù raát ít, coøn mieàn nuùi vaøo thaùng 11, 12 khoâng coù caø chua vì nhieät ñoä raát thaáp. Caø chua phaùt trieån yeâu caàu coù aùnh saùng ñaày ñuû. Coù ñuû aùnh saùng caây môùi phaùt trieån toát, quaû to, maøu saéc toát… caø chua sinh tröôøng vaø phaùt trieån toát ôû nhieät ñoä 22 – 26 0C, quaù trình ñoàng hoùa caùc chaát dinh döôõng maïnh laø ôû 20 – 22 0C. Nhieät ñoä quaù thaáp hay quaù cao ñieàu trôû ngaïi cho quaù trình naûy maàm cuûa phaán hoa. Thôøi vuï: Nhôø coù gioáng môùi neân hieän nay caø chua haàu nhö troàng ñöôïc quanh naêm ôû vuøng ñoàng baèng soâng Cöûu Long. Tuy nhieân cuõng phaân ra laøm 3 vuï chính nhö sau: Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 39 - - Vuï Ñoâng Xuaân: Gieo thaùng 10-11 döông lòch vaø thu hoaïch vaøo thaùng 1-2 döông lòch, ñaây laø muøa vuï thích hôïp nhaát. Chuù yù caây con trong thôøi ñieåm coøn möa caàn chaêm soùc caån thaän. - Vuï Xuaân Heø: Gieo thaùng 12-1 döông lòch vaø thu hoaïch thaùng 3-4 döông lòch, caây taêng tröôûng hoaøn toaøn trong muøa khoâ, noùng khaû naêng ñaäu traùi keùm, caàn choïn gioáng chòu noùng - Vuï Heø Thu: Gieo thaùng 6-7 döông lòch vaø thu hoaïch thaùng 9-10 döông lòch, caây taêng tröôûng hoaøn toaøn trong muøa möa, do ñoù ñaát troàng phaûi thoaùt nöôùc toát, choïn gioáng chòu möa, ít ruïng hoa, ít nöùt traùi, chín coù maøu ñoû ñeïp. Muøa möa raát baát lôïi cho caây caø neân veà kyõ thuaät troàng troït, chaêm soùc ñoøi hoûi ngöôøi troàng caø phaûi tuaân thuû nghieâm ngaët qui trình kyõ thuaät, kyõ löôõng vaø tay ngheà cao, thöôøng lôïi töùc cao gaáp 2-3 laàn so vôùi chính vuï. Chuaån bò caây con Löôïng haït gieo cho 1.000m2 laø 7-10 gram (330-350 haït/gram). Haït gieo trong baàu ñaát hay gieo treân lieáp öông 15-20 ngaøy ñem troàng, caây con giaø hôn deã ngaõ trong muøa möa. Laøm maùi che cho caây con khi möa. Ñôn giaûn coù theå duøng nilon trong suoát deã daøng dôû ra khi trôøi naéng hoaëc löôùi nilon mòn giöõ suoát giai ñoaïn vöôøn öông giuùp caûn bôùt gioït möa to. Xöû lyù caây con trong vöôøn öông baèng phun thuoác ngöøa beänh heùo caây con treân lieáp tröôùc khi gieo hoät baèng Oxyt ñoàng hoaëc Copper B, sau ñoù caùch 4-5 ngaøy phun moät laàn vaø phun 1 ngaøy tröôùc khi ñem troàng baèng moät trong caùc loaïi thuoác Ridomil, Alliette, Rovral, Monceren, Benlate, Copper Zinc, Topsin-M, Kasuran..., raõi Basudin sau khi gieo ñeå ngöøa kieán tha hoät. Chuaån bò ñaát Neáu troàng treân ñaát ruoäng thì phaûi leân luoáng. Neáu troàng treân raåy thì phaûi doïn saïch coû. Ñaát cao thoaùt nöôùc toát khoâng caàn leân luoáng. Khoâng neân troàng treân ñaát cuõ maø 1 - 2 vuï tröôùc coù troàng caø hoaëc caây thuoäc nhoùm caø vì seõ deã nhieãm beänh. Caùc Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 40 - beänh naøy ñaõ toàn taïi saún trong ñaát roài. Sau khi choïn ñaát xong thì leân lieáp, coù hai loaïi lieáp laø lieáp ñoâi vaø lieáp ñôn: - Lieáp ñoâi: Maët lieáp roäng 1,0 -1,3 m, cao 20 cm, troàng 2 haøng, loái ñi 0,5 m, khoaûng caùch caây 0,5 m, maät ñoä 2.500 caây/1.000m2, phuø hôïp troàng trong muøa naéng vaø loaïi hình sinh tröôûng thaáp caây caø chua F1 gioáng 607. - Lieáp ñôn: Maët lieáp roäng 0,6 m, cao 0,3-0,4 cm, troàng 1 haøng, loái ñi 0,6 m, khoaûng caùch caây 0,5 m, maät ñoä 1.600 caây/1.000m2. Thích hôïp troàng muøa hoaëc loaïi caây sinh cao caây nhö caø RedCrown 250. Caùch boùn phaân Tuøy theo loaïi ñaát, möùc phaân boùn trung bình toaøn vuï cho 1.000m2 nhö sau: 20 kg urea + 50 kg super laân + 20 kg Clorua kali + 12 kg Calcium nitrat + 50 kg 16-16-8 (ñoái vôùi gioáng thaáp caây) hoaëc 70 kg 16-16-8 (ñoái vôùi gioáng cao caây) + 1 taán chuoàng hoai + 100 kg voâi boät, töông ñöông vôùi löôïng phaân nguyeân chaát (185-210N)-(150-180P2O5)-(160-180K2O) kg/ha. a. Boùn loùt 50 kg super laân, 3 kg Clorua kali, 2 kg Calcium nitrat, 10 -15 kg 16-16-8, 1 taán phaân chuoàng vaø 100 kg voâi. Voâi raõi ñeàu treân maët ñaát tröôùc khi cuoác ñaát leân lieáp, phaân chuoàng hoai, laân raõi treân toaøn boä maët lieáp xôùi troän ñeàu. Neân boùn loùt löôïng phaân nhieàu hôn troàng phuû rôm vì phaân naèm trong maøng phuû ít bò boác hôi do aùnh naéng, hay röûa troâi do möa. b. Boùn thuùc Laàn 1: 15 ngaøy sau khi caáy (gioáng thaáp caây) vaø 20 ngaøy sau khi caáy (gioáng cao caây). Soá löôïng 4 kg Ureâ, 3 kg Clorua kali, 10 kg 16-16-8 + 2 kg Calcium nitrat. Boùn phaân baèng caùch veùn maøng phuû leân raõi phaân moät beân haøng caø hoaëc ñuïc loå maøng phuû giöõa 2 goác caø. Laàn 2: 35-40 ngaøy sau khi caáy, khi ñaõ ñaäu traùi ñeàu. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 41 - Löôïng boùn: 6 kg Ureâ, 5 kg Clorua kali, 10-15 kg 16-16-8 + 2 kg Calcium nitrat. Veùn maøng phuû leân raõi phaân phía coøn laïi caø hoaëc boû phaân vaøo loå giöõa 2 goác caø. Laàn 3: Khi caây 60-65 ngaøy sau khi caáy, baét ñaàu thu traùi roä. Löôïng boùn: 6 kg Ureâ, 5 kg Clorua kali, 10-15 kg 16-16-8 + 3 kg Calcium nitrat. Veùn maøng phuû leân raõi phaân phía coøn laïi hoaëc boû phaân vaøo loå giöõa 2 goác caø. Laàn 4: Khi caây 70-80 ngaøy sau khi caáy ñoái vôùi gioáng cao caây, coøn gioáng thaáp caây ñaõ keát thuùc thu hoaïch. Löôïng boùn: 4 kg Ureâ, 4 kg Clorua kali, 10-15 kg 16-16-8 + 3 kg Calcium nitrat. Veùn maøng phuû leân raõi phaân hoaëc boû phaân vaøo loå giöõa 2 goác caø. Caây hoï caø (caø chua, ôùt) raát nhaïy caûm vôùi trieäu chöùng thieáu Calcium, bieåu hieän laø thoái ñít traùi. Ngoaøi vieäc boùn loùt voâi boät (töùc laø ñaõ cung caáp theâm Calcium), neáu khoâng boùn thuùc Calcium Nitrat vaøo ñaát nhö höôùng daãn treân baø con coù theå boå sung baèng Clorua canxi (CaCl2), noàng ñoä 2-4 ‰ phun treân laù ñònh kyø 7-10 ngaøy/laàn töø luùc traùi non phaùt trieån. Neáu khoâng duøng maøng phuû, neân chia nhoû löôïng phaân hôn vaø boùn nhieàu laàn ñeå haïn cheá maát phaân. Coù theå duøng theâm phaân boùn laù vi löôïng nhö Master Grow, Risopla II vaø IV, Miracle,... phun ñònh kyø 10 ngaøy/laàn töø khi caáy ñeán 10 ngaøy tröôùc khi thu hoaïch ñôït ñaàu tieân, noàng ñoä theo khuyeán caùo treân nhaõn chai phaân. Khoâng neân laïm duïng chaát kích thích taêng tröôûng nhaát laø giai ñoaïn phaùt trieån traùi vì deã bò beänh vaø giaûm phaåm chaát traùi. Chaêm soùc - Töôùi tieâu nöôùc: Caø chua caàn nhieàu nöôùc nhaát luùc ra hoa roä vaø phaùt trieån traùi maïnh. Giai ñoaïn naøy thieáu nöôùc hoaëc quaù aåm ñeàu daãn ñeán ñaäu traùi ít. Neáu khoâ haïn keùo daøi thì töôùi raûnh (töôùi thaám) laø phöông phaùp toát nhaát, khoaûng 3-5 ngaøy töôùi/laàn. Töôùi thaám vaøo raõnh tieát kieäm nöôùc, khoâng vaêng ñaát leân laù, giöõ aåm laâu, taêng hieäu quaû söû duïng phaân boùn. Muøa möa caàn chuù yù thoaùt nöôùc toát, khoâng ñeå nöôùc öù ñoïng laâu. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 42 - - Tæa choài, laù, nuï hoa + Tæa choài: Nhieàu nghieân cöùu cho thaáy troàng caø chua khoâng tæa choài cho naêng suaát thaáp hôn coù tæa choài. Taäp quaùn noâng daân troàng caø chua ôû ñoàng baèng soâng Cöûu Long khoâng tæa caønh, thaân laù xum xueâ thöôøng khoâng ñaït naêng suaát cao. Caàn tæa kòp thôøi khi nhaùnh môùi luù ra 3-5 cm ñeå dinh döôõng taäp trung nuoâi traùi, thöôøng xuyeân tæa boû maàm naùch voâ hieäu. Duøng tay ñaåy gaûy chöù khoâng duøng moùng tay ngaét hoaëc duøng keùo caét vì deã nhieãm beänh qua veát thöông. + Tæa laù: Neân tæa bôùt caùc laù chaân ñaõ chuyeån sang maøu vaøng ñeå ruoäng ñöôïc thoaùng, nhaát laø nhöõng chaân ruoäng raäm raïp, deã nhieãm beänh troàng caày trong muøa möa. + Tæa traùi: Moãi chuøm hoa chæ neân ñeå 4-6 traùi, ngaét cuoái caønh mang traùi ñeå dinh döôõng taäp trung nuoâi traùi, traùi lôùn ñeàu côõ, giaù trò thöông phaåm cao. + Baám ngoïn: Ñoái vôùi gioáng thôøi gian sinh tröôûng daøi, giai ñoaïn gaàn cuoái thu hoaïch neân baám ngoïn ñeå traùi lôùn ñeàu, thu taäp trung giuùp keát thuùc muøa vuï goïn. Phoøng tröø saâu beänh a. Saâu xanh ñuïc traùi (Heliothis armigera) Kieåm tra ruoäng thöôøng xuyeân, ngaét boû oå tröùng seõ dieät ñöôïc phaàn lôùn saâu non saép nôû, phun thuoác khi saâu non môùi nôû seõ cho hieäu quaû cao. Duøng caùc loaïi thuoác nhö tröø saâu aên taïp. Neân thay ñoåi chuûng loaïi thuoác hoaëc duøng thuoác ñaëc trò nhö Mimic 20F vôùi lieàu 5cc/8lít, phun vaøo chieàu toái vaø coù theå phoái hôïp vôùi moät loaïi thuoác khaùc ñeå gia taêng hieäu quaû. b. Doøi ñuïc loøn laù, veõ buøa (Liriomyza spp.) Ruoài raát nhanh quen thuoác, caàn thay ñoåi chuûng loaïi thuoác thöôøng xuyeân, trong muøa naéng doøi phaù haïi naëng ñeå haïn cheá neân phun ngöøa ñònh kyø 7-10 ngaøy/laàn vôùi daàu khoaùng DC-Tron plus (Caltex) noàng ñoä 1,5-2‰ (töùc 1,5-2cc/1 lít nöôùc) trong giai ñoaïn vöôøn öông vaø 1 thaùng sau khi troàng, khi nhieàu laù ñaõ bò Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 43 - doøi ñuïc neân phun daàu khoaùng keát hôïp vôùi caùc loïai thuoác goác cuùc Peran, Sumialpha 1‰ hoaëc Baythroit 50 SL vôùi noàng ñoä 2‰ raát coù hieäu quaû. c. Boï phaán traéng, reäp phaán traéng (Bemisia tabaci) Boï phaán traéng phaùt trieån nhanh trong ñieàu kieän noùng vaø khoâ, raát nhanh quen thuoác khi phun ôû noàng ñoä cao, hoaëc phun thöôøng xuyeân ñònh kyø. Loaøi naøy cuõng truyeàn beänh sieâu truøng nhö caùc loaøi raày meàm. Phun Admire 50EC, Vertimec, Confidor 100SL, vôùi noàng ñoä 1-2‰ ôû maët döôùi laù. d. Saâu aên taïp, saâu oå, saâu ñaøn (Spodoptera litura) Neân thay ñoåi loaïi thuoác thöôøng xuyeân, phun vaøo giai ñoaïn tröùng saép nôû seõ cho hieäu quaû cao: Sumicidin 10EC, Cymbus 5EC, Karate 2.5EC, Decis 2.5 EC...1 - 2‰ coù theå pha troän vôùi Atabron 5EC töø 2-3 cc/bình xòt 8 lít. f. Beänh haïi - Beänh heùo caây con (Rhizoctonia solani, Phytophthora sp., Pythium sp.): Neân söû duïng phaân höõu cô ñaõ hoai muïc, khoâng ñeå vöôøn öôm quaù aåm. Troän thuoác tröø naám vaøo ñaát hoaëc töôùi ñaát ñeå khöû maàm beänh, phun ngöøa hoaëc trò baèng thuoác Copper B 2-3‰ , Ridomil, Anvil, Derosal, Appencarb 1 - 2%, Tilt 0.3 - 0.5 ‰. - Beänh heùo xanh, cheát nhaùt (Vi khuaån Pseudomonas solanacerum, naám Fusarium oxysporum, F. lycopersici, Sclerotium sp.): Caàn nhoå vaø tieâu huûy caây beänh; duøng voâi boät hoaëc Kasuran, Copper zinc, Vertimec raõi vaøo ñaát hoaëc töôùi nôi goác caây 25-30g/8 lít nöôùc, phun ngöøa baèng Kasumin, Kasugamicin 2-3%. - Beänh moác ñen laù (Cladosporium fulvum): Tieâu huyû caùc laù caây beänh. Phun ngöøa baèng: Copper B 3-4 ‰, Rovral, Topsin M, Derosal, Ridomil 1-2 ‰. - Beänh heùo muoän, söông mai (do naám Phytophthora infestan): Phun caùc loaïi thuoác Aliette 80WP, Manzate 200, Mancozeb 80WP, Curzate M 8 1-2%, Ridomil 20-25g/10 lít. Thu hoaïch vaø baûo quaûn caø chua a. Thu hoaïch Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 44 - Yeâu caàu veà tieâu chuaån ñoái vôùi caø chua töôi vaø caø chua ñeå cheá bieán coù söï khaùc nhau. Maëc duø nhieàu gioáng caø chua vöøa coù theå laøm quaû töôi laïi vöøa coù theå laøm nguyeân lieäu cheá bieán. Tuy vaäy, yeâu caàu cho töøng muïc ñích coù khaùc nhau, thí duï quaû ñeå cheá bieán phaûi coù maøu saéc ñeïp, coù caáu truùc, haøm löôïng chaát khoâ, chaát tan vaø ñöôøng phaûi luaân theo tieâu chuaån cheâ bieán caø chua coâ ñaëc, töông caø chua. Vì vaäy ñoái vôùi töøng lónh vöïc maø choïn caùch thu hoaïch ñeå ñaùp öùng nhu caàu toát nhaát. Chuû yeáu thu hoaïch döïa vaøo caùc giai ñoaïn chín cuûa caø chua. Coù caùc giai ñoaïn chín: - Thôøi kyø quaû xanh: Quaû vaø haït phaùt trieån chöa hoaøn chænh. Neáu thu haùi quaû ôû thôøi kyø naøy vaø thoâng qua caùc phöông phaùp thuùc chín thì quaû chín khoâng bình thöôøng, quaû khoâng coù höông vò, khoâng coù maøu saéc ñaëc tröng cuûa gioáng. - Thôøi kyø chín xanh: Chaát keo bao quanh haït ñöôïc hình thaønh, quaû chöa coù maøu hoàng hoaëc maøu vaøng. Neáu ñem thuùc chín thì quaû seõ theå bieän maøu saéc cuûa gioáng. - Thôøi kyø chín vaøng: Ñænh quaû xuaát hieän maøu vaøng hoaëc maøu hoàng vôùi dieän tích beà maët chieám khoaûng 10%. - Thôøi kyø chuyeån maøu: Dieän tích beà maët töø 10-30% coù maøu vaøng hoaëc ñoû. - Thôøi kyø chín hoàng: Dieän tích beà maët quaû töø 30-60% coù maøu hoàng nhaït hoaëc maøu vaøng. - Thôøi kyø quaû hoàng hoaëc ñoû: Dieän tích beà maët quaû töø 60-90% coù maøu vaøng hoaëc ñoû. - Thôøi kyø quaû chín ñoû: Dieän tích beà maët töø treân 90% trôû leân. Khi thu haùi caø chua baèng tay, do va ñaäp trong khi saép xeáp, vaän chuyeån, quaû bò saây saùt, choã bò giaäp seõ laø moâi tröôøng toát cho beänh haïi xaâm nhieãm, hoâ haáp taêng leân gaây hö thoái vaø giaûm chaát löôïng. Vì vaäy thao taùc khi thu haùi, saép xeáp vaø vaän chuyeån phaûi heát söùc nheï nhaøng. Kòp thôøi loaïi boû nhöõng quaû bò giaäp naùt. Ñoàng thôøi Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 45 - khi haùi thì phaûi duøng tay hoaëc dao caét ngang cuoán khoâng ñöôïc naém traùi keùo ra seõ laøm toån thöông traùi caø vi khuaån thoái seõ phaùt t rieån. b. Baûo quaûn caø chua - Baûo quaûn caø chua chín theâm: Khi caø chua baét ñaàu chín thì löôïng chua giaûm daàn vaø löôïng ñöôøng taêng leân. Neáu thu hoaïch chöa ñuû ñoä chín cuûa noù thì trong khi vaän chuyeån xa hay ñeå trong khoang taøu khoâng thoaùng khí thì tyû leä ñöôøng khoâng taêng leân (khoâng hoâ haáp). Nhöng neáu ngöôïc laïi thì tyû leä ñöôøng seõ taêng leân. Muoán keùo daøi thôøi gian baûo quaûn ñeå cung caáp cho thò tröôøng ñoàng thôøi ñaûm baûo chaát löôïng quaû caàn thu hoaïch caø chua ôû giai ñoaïn thôøi kyø chín xanh. Sau khi thu hoaïch ñeå caø chín theâm toát nhaát laø baûo quaûn caø ôû nhieät ñoä 22 – 250C, ñoä aåm laø 80 – 85% . - Baûo quaûn baèng nhieät ñoä: Khi baûo quaûn trong ñieàu kieän khoâng thuaän lôïi seõ daãn ñeán maát maùt do thoái röûa do vi sinh vaät gaây ra nhaát laø naám. Thoâng thöôøng caø chua ñöôïc baûo quaûn ôû giai ñoaïn luùc quaû coøn xanh, môùi coù chaám hoàng ôû ñaùy, sau khi thu haùi roài löïa choïn kích thöôùc, ñoä chín, loaïi boû nhöõng quaû daäp, neáu caø bò baån thì phaûi röûa saïch roài ñeå raùo. Sau ñoù caø chua ñöôïc xeáp vaøo khay goã hay nhöïa duøng ñeå vaän chuyeån, moãi khay töø 5 – 10 kg. Neáu caø chua xanh coù theå ñöïng trong nhöõng soït, ñoái vôùi caø chua xanh thì nhieät ñoä baûo quaûn töø 8 – 100C, ñoä aåm 80 – 85% thôøi gian baûo quaûn coù theå laø 1.5 thaùng. Khoâng baûo quaûn caø chua döôùi 50C vì seõ laøm roái loaïn sinh lyù quaû caø laøm quaû khoâng chín hoaëc chín khoâng ñaëc tröng. Ñoái vôùi caø chua chín nöûa quûa trôû leân thì baûo quaûn ôû ñoä aåm 90%, nhieät ñoä 1 – 20C . - Baûo quaûn baèng muøn cöa: Ñeå baûo quaûn ñöôïc laâu thì ta caàn röûa quaû maø toát nhaát laø röûa baèng clo, cho moät thìa capheâ clo vaøo trong moät lít nöôùc ñeå röûa sau ñoù ñeå khoâ. Duøng nöôùc clo naøy ñeå laøm aåm muøn cöa. Duøng muøn cöa saïch vaø khoâng laãn taïp chaát, neáu duøng laïi muøn cöa thì phaûi ñem phôi khoâ. Cöù 1kg muøn cöa thì caàn moät lít nöôùc ñeå laøm aåm, 1kg muøn cöa coù theå baûo quaûn 1kg caø chua. Röûa nöôùc vaøo Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 46 - muøn cöa vaø ñaûo ñeàu, cho muøn cöa vaøo soït hoaëc thaønh ñoáng roài vuøi caø chua vaøo cöù 1kg lôùp quaû roài ñeán 1kg muøn cöa. - Raám chín: Caø chua ñöôïc raám chín baèng caùch naâng nhieät ñoä leân 20 – 250C, ñoä aåm 80 – 90. Sau moät tuaàn caø chua seõ chín khoâng ñöôïc naâng leân quùa 300C, vì seõ laøm giaûm khaû naêng toång hôïp licopin laøm cho caø khoâng chín hoaëc chín khoâng ñaëc tröng. Coù theå raám caø chua baèng etylen vôùi lieàu löôïng 0.1 – 0.5% theå tích khoâ, keát hôïp vôùi naâng nhieät ñoä 20 – 300C, ñoä aåm 80 – 85%. Khi raám chín chæ neân xeáp caø chua maät ñoä khoaûng 80 -90kg/m3. - Duøng hoùa chaát ñeå baûo quaûn caø chua: Ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa tröôøng Ñaïi Hoïc Noâng Nghieäp Tamil Nadu (AÁn Ñoä). Hoï coù theå baûo quaûn caø chua trong voøng 3 thaùng baèng caùch sau khi thu hoaïch caø chua hoï cho vaøo moät thuøng roài nhaán chìm vaøo trong dung dòch thaåm thaáu chöùa 2% ñöôøng, 2% sodi um cloride, 2% acid citric vaø 0.5% sodium benzoat sau ñoù coù theå giöõ trong nhieät ñoä thöôøng. 2.3. Cheá phaåm sinh hoïc Cheá phaåm BIO-F duøng phoøng trò naám beänh hoaëc saûn xuaát phaân boùn höõu cô vi sinh. 2.3.1. Thaønh phaàn - Xaï khuaån streptomyces spp 107 CFU/g. - Vi naám trechoderma spp 108 CFU/g. - Vi khuaån Bacillus sp 109 CFU/g. 2.3.2. Taùc duïng - Phoøng trò caùc naám beänh haïi caây troàng. - Phaân giaûi cellulose, taêng ñoä muøn. - Nhanh choùng giaûm muøi hoâi cuûa phaân chuoàng. - Giuùp taêng naêng suaát caây troàng. - Taêng ñoä phì nhieâu cuûa ñaát. 2.3.3. Lieàu duøng Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 47 - - Xöû lyù vôùi phaân chuoàng, than buøn, voû caø pheâ hoaëc raùc höõu cô söû duïng 100g cheá phaåm raûi ñeàu leân 100kg nguyeân lieäu, uû thaønh ñoáng trong 7-10 ngaøy (phaân chuoàng, than buøn), 20-25 ngaøy (voû caø pheâ, muøn mía, raùc höõu cô) - Boùn tröïc tieáp Ñoái vôùi rau caûi: boùn 100gr BIO-F/100m2/vuï. Caø chua döa haáu: boùn 100-200gr BIO-F/100m2/vuï. Caây aên traùi vaø caây coâng nghieäp : boùn 100gr BIO-F/goác/ naêm. Hình 2.8: Cheá phaåm sinh hoïc Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 48 - Chöông 3 PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 49 - 3.1. Nghieân cöùu lyù thuyeát - Thu thaäp caùc taøi lieäu veà compost vaø quaù trình uû Compost, nhöõng nghieân cöùu ñaõ thöïc hieän veà quaù trình compost treân caùc vaät lieäu khaùc nhau. - Thu thaäp taøi lieäu veà ñaëc tính vaø phöông phaùp troàng caø chua, ñieàu kieän nhieät ñoä, löôïng möa, chaát dinh döôõng. 3.2 . Nghieân cöùu thöïc nghieäm 3.2.1 Thí nghieäm 1: Taïo ra compost thaønh phaåm 3.2.1.1 Moâ hình thí nghieäm Moâ hình söû duïng coù daïng hình hoäp chöõ nhaät, kích thöôùc laø daøi x roäng x cao = 44cm x 36cm x 29cm, beân ngoaøi boïc muùt xoáp caùch nhieät, trong coù oáng daãn khí hình xöông caù ñaët theo chieàu doïc cuûa moâ hình coù ñöôøng kính 5 mm, oáng thoaùt nöôùc roø ræ töø quaù trình phaân huûy ñaët phía traùi cuûa moâ hình. Ngoaøi ra, phaàn thaân döôùi cuûa moâ hình ñöôïc ñuïc loã ñöôøng kính 10 mm ñeå thoâng khí töï nhieân cho moâ hình. Khoâng khí ñöôïc ñöa vaøo moâ hình baèng 2 maùy suïc khí lieân Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 50 - tuïc. Hình 3.1: Moâ hình uû Compost 3.2.1.2. Phöông phaùp nghieân cöùu - Xô döøa laáy töø Cuû Chi, loaïi boû tanin, maãu ñöôïc saáy khoâ, phaân tích chæ tieâu ñaàu vaøo veà ñoä aåm, haøm löôïng C, N. - Phaân boø laáy töø Cuû Chi, boùp vuïn, saøng vôùi kích côõ 20mm, maãu ñöôïc saáy khoâ vaø phaân tích chæ tieâu ñaàu vaøo veà ñoä aåm, haøm löôïng C, N. Baûng 3.1 Caùc chæ tieâu cuûa chaát thaûi ñaàu vaøo Thaønh phaàn Ñôn vò Xô döøa Phaân boø Nhieät ñoä 0C 30 30 Ñoä aåm % 45 47.65 Chaát höõu cô % 15 45.95 C % 47.2 53.03 N % 2.02 2.08 Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 51 - (a) (b) Hình 3.2: Chaát thaûi ñaàu vaøo (a) Xô döøa (b) Phaân boø - Xô döøa vaø phaân boø ñöôïc phoái troän ñeå ñaït tyû leä C/N= 25-30, ñoä aåm khoaûng 60% vaø ñöôïc chia ra 3 moâ hình uû, vôùi keát quaû nhö sau: Baûng 3.2 Thaønh phaàn cuûa chaát thaûi trong moâ hình Thoâng soá Ñôn vò Moâ hình 1 Moâ hình 2 Moâ hình 3 Xô döøa kg 8 8 8 Phaân boø kg 8 8 8 C % 55.25 53.2 54 N % 2.27 2.1 2.12 C/N 24.3 25.3 24.5 Ñoä aåm % 63 61.85 65 Chæ tieâu theo doõi: nhieät ñoä, ñoä aåm, chaát höõu cô, cacbon. Taàn suaát theo doõi: 2ngaøy/laàn Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 52 - Hình 3.3: Quaù trình phoái troän nguyeân lieäu - Boå sung cheá phaåm BIO-F theo tyû leä 1:1000 (cheá phaåm:chaát thaûi). Moãi moâ hình 20g cheá phaåm. - Boå sung nöôùc, troän ñeàu ñeå ñaït ñoä aåm khoaûng 50-60%. - Caân khoái löôïng nguyeân lieäu sau khi phoái troän moãi thuøng 19.5kg. - Gaén oáng thoåi khí vaøo thuøng xoáp vôùi coâng suaát: lieân tuïc. - Cho nguyeân lieäu vaøo thuøng vaø baét ñaàu uû. - Theo doõi chæ tieâu: nhieät ñoä, ñoä aåm, HCHC, C, 2ngaøy/laàn, 3maãu/laàn. - Thôøi gian theo doõi: 30 ngaøy, seõ taïo ra compost thaønh phaåm. - Sau ngaøy 30 laáy ra, phaân tích C, N, P, K. Hình 3.5: Quaù trình uû compost Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 53 - 3.2.2. Thí nghieäm 2: Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa compost treân caây caø chua. 3.2.2.1. Moâ hình thí nghieäm - Moâ hình söû duïng trong thí nghieäm 2 laø moâ hình troàng caây, troàng trong tuùi nilon (daøi x roäng : 35cmx25cm). - Ñaët trong nhaø löôùi. - Nhieät ñoä: 250C. - AÙnh saùng: 2.000 lux - Ñoä aåm: 50% 3.2.2.2. Phöông phaùp nghieân cöùu Moâ hình bao goàm 5 loâ, moãi loâ 5 caây. Baûng 3.3 Caùch boá trí moâ hình Loâ 1 Loâ 2 Loâ 3 Loâ 4 Loâ 5 Maãu ñoái chöùng (ÑC) Maãu boùn phaân voâ cô (VC) Maãu boùn compost (CP) Maãu boùn compost (CP) Maãu boùn compost (CP) - Ñaát: ñaát thòt, tôi xoáp, maøu xaùm. - Phaân boùn voâ cô coù tyû leä: N:P:K laø 8:2:10 vaø caùc chaát Ca(NO3)2, KH2PO4, MgSO4, KNO3. - Compost thaønh phaåm. Baûng 3.4 Thaønh phaàn caùc chaát söû duïng troàng caây Maãu caây Ñaát Compost Phaân voâ cô ÑC 10kg VC 10kg Töôùi haøng ngaøy CP 10kg 0.5kg - Caây troàng Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 54 - Gioáng: haït gioáng caø chua F1 TN saûn phaåm cuûa Coâng Ty TNHH – TM Trang Noâng. + Ñoä saïch: ≥ 99%. + Naåy maàm: ≥ 70%. + Ñoä aåm: ≤ 10%. a. Giai ñoïan 1: Ö ông caây Gieo haït trong khay baèng muùt xoáp, töôùi nöôùc haøng ngaøy, 7 ngaøy boùn ure 1 laàn, moãi laàn 1g (boùn 2 laàn). Sau 20 ngaøy, caây phaùt trieån coù chieàu cao khoaûng 7cm, vaø 4 laù non. Hình 3.5: Quaù trình öông caø chua b. Giai ñoïan 2: Troàng caây Choïn 25 caây coù chieàu cao vaø soá laù ñoàng ñeàu, cho vaøo 5 loâ ñaõ coù ñaát, töôùi nöôùc. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 55 - Hình 3.6: Troàng caây vaøo tuùi nilon. c. Giai ñoaïn 3: Boùn phaân cho caây. - Phaân voâ cô: sau khi troàng caây ñöôïc 10 ngaøy môùi baét ñaàu töôùi phaân vaø dinh döôõng haøng ngaøy. Caùch pha: 0.01l dung dòch A + 0.01l dung dòch B sau ñoù pha → 4l nöôùc vaø töôùi cho caây haøng ngaøy. V ôùi dieän tích 1.2m2. Dung dòch A: 1kg KH2PO4 + 1.1kg MgSO4 + 1.5kg KNO3 pha → 10l dung dòch. Dung dòch B: 2kg Ca(NO3)2 pha → 10l dung dòch. - Compost: Luùc ñaàu ñaõ troän compost vaøo ñaát theo tyû leä nhö baûng 3.4, sau 10 ngaøy baét ñaàu boùn thuùc cho caây 0.5kg compost, sau 15 ngaøy boùn loùt laàn 2 thuùc ñaåy söï ra hoa vaø keát traùi 1kg compost. d. Giai ñoaïn 4: Kieåm tra caùc thoâng soá Theo doõi caùc chæ tieâu sinh tröôûng (chieàu cao, soá nhaùnh) vaø sinh saûn (thôøi gian ra hoa) cuûa caây. Taàn suaát theo doõi: theo töøng giai ñoaïn:10 ngaøy ñaàu (sau khi boùn loùt). 15 ngaøy (sau khi boùn thuùc laàn 1). 35 ngaøy (sau khi boùn thuùc laàn 2). 3.3. Phöông phaùp phaân tích vaø xöû lyù soá lieäu Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 56 - 3.3.1. Phöông phaùp phaân tích 3.3.1.1. Thí nghieäm 1: Taïo ra compost thaønh phaåm Phaân tích caùc chæ tieâu: nhieät ñoä, ñoä aåm, CHC, C, N, K, P. Nhieät ñoä Söû duïng nhieät keá thuûy ngaân, caém tröïc tieáp vaøo giöõa moâ hình vaø ñoïc ngay keát quaû. Ñoä aåm (%M) Caân maãu phaân tích vaøo ñóa. Saáy 1050C trong khoaûng 18-24h. Huùt aåm 1h ñem caân. Coâng thöùc xaùc ñònh ñoä aåm: ( ) ( ) %100.% 1 21 m mm M − = Trong ñoù : m1: khoái löôïng chaát höõu cô ban ñaàu m2 : khoái löôïng chaát höõu cô sau saáy (m2 = m – m0) m0 : khoái löôïng ñóa saáy. m : khoái löôïng ñóa saáy vaø chaát höõu cô caân ñöôïc sau saáy. Chaát höõu cô Chaát höõu cô sau khi phaân tích ñoä aåm ñem nghieàn nhoû baèng coái vaø chaøy (kích thöôùc haït khoaûng 1mm khi ñaõ qua ray, phaàn coøn dö ñeå laïi ñeå phaân tích haøm löôïng C vaø N). Caân khoái löôïng maãu ñaõ xöû lyù vaøo coác nung. Ñoát ôû 5500C trong 1h. Huùt aåm 1h ñem caân. Coâng thöùc xaùc ñònh: %100.% 1 21 m mm Tro − = Trong ñoù: Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 57 - m1 : khoái löôïng chaát höõu cô ñem ñoát ban ñaàu. m2 : khoái löôïng chaát höõu cô sau ñoát (m2 = m – m0). m0 : khoái löôïng coác. m : khoái löôïng coác vaø chaát höõu cô caân ñöôïc sau khi ñoát. Chaát höõu cô tính ñöôïc baèng coâng thöùc sau: %CHC = (100 - % tro) Haøm löôïng C Töø %CHC coù theå tính ngay ñöôïc %C theo coâng thöùc sau: 8.1 %100 % tro C − = Haøm löôïng N - Voâ cô hoùa maãu: Caân 100g chaát höõu cô ñaõ saáy khoâ tuyeät ñoái cho vaøo bình kjeldahl, cho tieáp 5ml H2SO4 ñaäm ñaëc seõ thaáy xuaát hieän maøu naâu ñen (do nguyeân lieäu ñaõ bò oxy hoùa). Cho theâm vaøo 200mg chaát xuùc taùc, laéc nheï, ñaäy kín ñeå khoaûng 3 phuùt. Ñaët bình kjeldahl leân beáp ñun, ñaäy mieäng bình baèng moät pheãu thuûy tinh. Löu yù: giai ñoaïn naøy phaûi thöïc hieän trong tuû Hottle, ñaët bình hôi nghieâng treân beáp, traùnh tröôøng hôïp khi soâi maïnh hoùa chaát baén ra ngoaøi, khi ñaõ soâi giöõ nhieät ñoä beáp ñun vöøa phaûi ñeå traùnh hoùa chaát ra ngoaøi vaø khoâng bò maát ammoniac. Trong khi ñun, theo doõi söï maát maøu ñen cuûa dung dòch trong bình ñun, khi thaáy dung dòch gaàn nhö trong suoát thì coù theå laéc nheï bình ñeå keùo heát caùc phaân töû ôû treân thaønh bình coøn chöa bò oxy hoùa vaøo trong dung dòch. Tieáp tuïc ñun cho ñeán khi dung dòch trong hoaøn toaøn. Ñeå nguoäi bình roài chuyeån toaøn boä dung dòch sang bình ñònh möùc 100ml, duøng nöôùc caát voâ ñaïm traùng laïi bình kjeldahl vaø ñònh möùc ñeán vaïch. - Caát ñaïm: Chuyeån 50ml dung dòch trong bình ñònh möùc ôû treân vaøo bình caát ñaïm coù saün 50ml nöôùc caát vaø 3 gioït thuoác thöû tashiro luùc naøy trong bình coù maøu tím hoàng. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 58 - Tieáp tuïc cho vaøo bình caát 15ml NaOH 40% cho ñeán khi toaøn boä dung dòch chuyeån sang maøu xanh laù maï (theâm 5ml NaOH 40% neáu dung dòch trong bình chöa chuyeån heát sang maøu xanh laù maï). Tieán haønh laép heä thoáng caát ñaïm, cho vaøo bình höùng 20ml H2SO4 0.1N vaø 3 gioït thuoác thöû Tashiro (dung dòch coù maøu tím hoàng). Ñaët bình höùng sao cho ngaäp ñaàu oáng sinh haøn. Baät coâng taéc caát ñaïm. Sau khi caát ñaïm 10 – 12 phuùt ñeå kieåm tra xem NH4OH coøn ôû ñöôïc taïo ra khoâng, duøng giaáy quyø thöû ôû ñaàu oáng sinh haøn. Neáu giaáy quyø khoâng ñoåi maøu xanh laø ñöôïc. ngöng caát ñaïm, ñôïi heä thoáng nguoäi môùi thaùo heä thoáng ñem ñi röûa. Chuaån ñoä: Chuaån ñoä H2SO4 dö trong bình höùng baèng NaOH 0.1N cho ñeán khi maát maøu tím hoàng vaø chuyeån sang maøu xanh laù maï. Ghi nhaän theå tích NaOH 0.1N söû duïng. Coâng thöùc tính haøm löôïng % nitô toáng soá ( ) a VV N 2.100..42,1 % 21 − = Trong ñoù: V1: soá ml H2SO4 cho vaøo bình höùng. V2: soá ml NaOH 0.1N ñaõ chuaån ñoä. a: soá miligam nguyeân lieäu. 1,42: heä soá; cöù 1ml H2SO4 duøng ñeå trung hoøa NH4OH thì töông ñöông vôùi 1,42mg Nitô. Xaùc ñònh Photpho toång Maãu phaân ñaõ nghieàn nhoû, troän ñeàu, töø ñoù choïn maãu ñeå phaân tích. Caân 2g maãu khoâ cho vaøo bình kjeldahl 500ml. Cho vaøo bình 20 – 25ml hoãn hôïp H2SO4 + HNO3, ñun treân beáp ñieän. Trong khi tro hoùa, theo ñònh kyø laéc bình vaø boå sung 1 – 1.5ml HNO3 ñaëc, vì HNO3 bay hôi. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 59 - Moãi laàn cho axit HNO3 phaûi ñeå bình nguoäi. Khi khoâng coù khí maøu naâu thoaùt ra thì caàn thieát phaûi theâm HNO3. Quaù trình tro hoùa keát thuùc khi dung dòch trong bình coù maøu traéng. Sau khi tro hoùa xong, ñeå nguoäi bình roài theâm vaøo bình 100ml nöôùc ñun ñeán soâi ñeå loaïi tröø bôùt HNO3. Loïc ñeå loaïi tröø phaàn keát tuûa trong dung dòch nhö axit sillic, thaïch cao, caùt, seùt, röûa phaàn caën treân giaáy loïc baèng nöôùc caát noùng. Dòch loïc vaø nöôùc röûa dòch vaøo bình ñònh möùc 200ml, ñònh möùc tôùi vaïch, laéc ñeàu. Dung dòch seõ chia thaønh hai phaàn, moät phaàn ñeå xaùc ñònh kali. Laáy 20ml dung dòch treân cho vaøo bình ñònh möùc 200ml ñònh möùc baèng nöôùc tôùi vaïch. Dung dòch ñaõ pha loaõng 10 laàn naøy duøng ñeå xaùc ñònh so maøu photpho. Tieáp theo chuaån bò ñöôøng cong chuaån theo baûng sau: STT 0 1 2 3 4 5 6 ml dd P-PO4 chuaån 0 1 2 3 4 5 - ml nöôùc ca át 50 49 48 47 46 45 - ml maãu photpho 0 0 0 0 0 0 50 ml dd molybdate 2.0 ml ml SnCl2 0.25 ml = 5 gioït C (µg) 0 2.5 5 7.5 10.0 12.5 C (mg/l) 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 Ñoä haáp thu ño baèng maùy böôùc soùng 690 nm ? ? ? ? ? ? ? Töø loaït dung dòch chuaån, ño ñoä haáp thu, veõ giaûn ñoà A = f(C), söû duïng phöông phaùp bình phöông cöïc tieåu ñeå laáp phöông trình y = ax + b. Töø ñoä haáp thu Am cuûa maãu, tính noàng ñoä Cm. Sau ñoù tính ñöôïc haøm löôïng P toång. Xaùc ñònh Kali toång Söû duïng phöông phaùp quang keá ngon löûa vôùi theå tích 100ml maãu ñaõ coù ôû treân. Coù theå söû duïng phöông phaùp ño baèng maùy haáp thuï nguyeân töû (AAS). Tieán haøn h Caân 5g maãu cho vaøo coác söù 300ml saáy ôû 5000C trong 1h. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 60 - Cho vaøo 10ml axit HCl chuaån ñoä vôùi 30ml nöôùc. Ñun soâi 10 phuùt, tieáp tuïc cho vaøo 15ml nöôùc vaø ñun soâi, sau ñoù laøm laïnh. Cho nöôùc vaøo vaø ñònh möùc ñeán 500ml, sau ñoù loïc qua giaáy loïc vaø ñem ño baèng maùy quang phoå haáp thuï nguyeân töû AAS – 6800A ôû böôùc soùng 766.5nm. 3.3.1.2. Thí nghieäm 2: Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa compost treân caây caø chua Caùc chæ tieâu phaân tích: chieàu cao, soá nhaùnh, thôøi gian ra hoa. Chieàu cao: Duøng thöôùc ño chieàu cao töø maët ñaát ñeán ñænh. Soá nhaùnh: Ñeám taát caû caùc nhaùnh. Thôøi gian ra hoa: Töø luùc öôm caây ñeán khi ra hoa. Hình 3.7: Caùch ño chieàu cao vaø ñeám soá nhaùnh caây caø chua 3.3.2. Xöû lyù soá lieäu - Taát caû caùc phaân tích ñeàu ñöôïc thöïc hieän 3 laàn, laáy keát quaû trung bình. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 61 - - Phöông phaùp xöû lyù soá lieäu: soá lieäu ñöôïc xöû lyù baèng phaàn meàm Microsoft Excel. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 62 - Chöông 4 KEÁT QUAÛ VAØ THAÛO LUAÄN Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 63 - 4.1. Thí nghieäm 1: Taïo ra compost thaønh phaåm. Trong quaù trình uû compost theo doõi caùc chæ tieâu: nhieät ñoä, ñoä aåm, CHC, C. Keát quaû thu ñöôïc nhö sau: Nhieät ñoä Trong 30 ngaøy thí nghieäm, nhieät ñoä dao ñoäng töø 30 – 550C. Soá lieäu cuï theå ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.1. Baûng 4.1 Bieán thieân nhieät ñoä trong 30 ngaøy uû Ngaøy 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 (0C) 30 35 45 55 50 40 36 35 35 33 32 31 30 30 30 30 Coù theå bieåu dieãn baèng hình 4.1 2 5 3 0 3 5 4 0 4 5 5 0 5 5 6 0 0 2 4 6 8 1 0 1 2 1 4 1 6 1 8 2 0 2 2 2 4 2 6 2 8 3 0 Hình 4.1: Bieán thieân nhieät ñoä trong khoái uû compost Nhaän xeùt: Nhìn vaøo hình 4.1 ta thaáy nhieät ñoä coù söï thay ñoåi roõ reät. Nhieät ñoä trong 8 ngaøy ñaàu raát cao, ñaëc bieät ngaøy thöù 6 nhieät ñoä taêng ñeán 550C chöùng toû coù söï hoaït ñoäng maïnh cuûa vi sinh vaät hieáu khí trong ñieàu kieän thermophilic. Trong ñieàu kieän naøy, VSV seõ chuyeån hoùa caùc HCHC phöùc taïp thaønh caùc hôïp chaát ñôn giaûn. Nhieät ñoä naøy coøn giuùp tieâu dieät nhöõng VSV gaây beänh coù trong khoái uû. Sau ñoù nhieät ñoä baét ñaàu giaûm daàn töø ngaøy thöù 10 ñeán 20 coøn 320C vaø oån ñònh vaøo caùc ngaøy sau cuøng laø 300C. Caùc ngaøy sau ñoù, nhieät ñoä khoâng thay ñoåi, chöùng toû quaù. Ñoä aåm Trong 30 ngaøy uû ñoä aåm dao ñoäng vôùi soá lieäu cuï theå ôû baûng 4.2 Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 64 - Baûng 4.2 Ñoä aåm trong 30 ngaøy uû Ngaøy 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 (0C) 45 50 52 60 55 53 50 50 45 43 42 30 30 30 29 29 Coù theå bieåu dieãn keát quaû baèng hình 4.2 25 30 35 40 45 50 55 60 65 0 2 4 6 8 1 0 1 2 1 4 1 6 1 8 2 0 2 2 2 4 2 6 2 8 3 0 Hình 4.2: Dao ñoäng ñoä aåm trong khoái uû compost. Nhaän xeùt: Vaøo nhöõng ngaøy ñaàu ñoä aåm toái öu naèm trong khoaûng 50-60%, vì vaäy trong quaù trình uû phaûi ñöôïc kieåm tra vaø duy trì cho thích hôïp. Neáu ñoä aåm thaáp seõ ñöôïc boå sung nöôùc vaøo, soá lieäu cuï theå ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.2. Nhìn vaøo baûng 4.2 vaø hình 4.2 ta thaáy ñoä aåm ñaõ ñöôïc duy trì thích hôïp, 6 ngaøy ñaàu cuûa quaù trình uû ñoä aåm ñaït 45-60%, rieâng ngaøy thöù 6 vôùi ñoä aåm 60% vi sinh vaät hoaït ñoäng raát maïnh, giuùp cho quaù trình phaân huûy xaûy ra nhanh hôn vaø caùc ngaøy tieáp theo ñoä aåm giaûm daàn, töø ngaøy thöù 22 ñeán ngaøy 30 ñoä aåm ñaõ ñöôïc ñieàu chænh ñaït 30%. Haøm löôïng C Sau nhöõng laàn kieåm tra vôùi taàn suaát 2ngaøy/laàn. Haøm löôïng C trong khoái uû bieán thieân roõ reät, soá lieäu cuï theå ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.3 sau: Baûng 4.3 Keát quaû haøm löôïng C trong 30 ngaøy uû Ngaøy 0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 (%) 50 49 48 46 43 41 39 36 35 33 29 28 27.8 27.2 27 27 Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 65 - Sau khi phoái troän nguyeân lieäu, baét ñaàu uû vaø keát thuùc quaù trình haøm löôïng C trong khoái uû giaûm. Coù theå bieåu dieãn baèng hình 4.3 2 5 3 0 3 5 4 0 4 5 5 0 5 5 6 0 6 5 0 2 4 6 8 1 0 1 2 1 4 1 6 1 8 2 0 2 2 2 4 2 6 2 8 3 0 Hình 4.3: Ñoà thò bieåu dieãn söï suy giaûm cuûa C trong 30 ngaøy uû. Nhaän xeùt: Döïa vaøo hình 4.3 ta thaáy haøm löôïng C taïi caùc moâ hình coù söï giaûm ñeàu moät caùch roõ reät, töø 50% xuoáng coøn 28%, chöùng toû caùc quaù trình phaân huûy xaûy ra nhanh choùng vaø ñoàng ñeàu. Töø ngaøy 22 ñeán ngaøy 30 haøm löôïng C ñaõ oån ñònh 27%, quaù trình phaân huûy khoâng dieãn ra nöõa. C trong xô döøa ñaõ chuyeån hoaù thaønh CO2. Luùc naøy compost ñaõ thaønh phaåm. Chaát höõu cô (CHC) Quaù trình phaân huûy HCHC dieãn ra lieân tuïc, haøm löôïng caùc CHC giaûm ñeàu trong 30 ngaøy thí nghieäm, theo soá lieäu ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.4. Baûng 4.4 Söï suy giaûm cuûa CHC trong 30 ngaøy Ngaøy Haøm löôïng CHC (%) Ngaøy Haøm löôïng CHC (%) 0 90 16 63 2 88.2 18 59.4 4 86.4 20 52.2 6 82.8 22 50.4 8 77.4 24 50.04 10 73.8 26 48.96 2 70.2 28 48.6 14 64.8 30 48.6 Soá lieäu treân baûng 4.4 coù theå bieåu dieãn baèng hình 4.4. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 66 - 4 0 5 0 6 0 7 0 8 0 9 0 1 0 0 0 2 4 6 8 1 0 1 2 1 4 1 6 1 8 2 0 2 2 2 4 2 6 2 8 3 0 Hình 4.4: Ñoà thò bieåu dieãn söï dao ñoäng CHC Nhaän xeùt: Nhìn vaøo baûng 4.4 vaø hình 4.4 bieát ñöôïc CHC trong moâ hình uû coù söï suy giaûm roû reät, töø ngaøy ñaàu ñeán ngaøy thöù 20 CHC giaûm töø 90% xuoáng coøn 52%. Töø ngaøy 21 ñeán ngaøy 30 CHC ñaõ oån ñònh hoaøn toaøn coøn laïi 48%. Nhaän xeùt vaø baøn luaän Vôùi vaät lieäu ñaàu vaøo laø xô döøa vaø phaân boø, sau thôøi gian 30 ngaøy quaù trình uû Compost ñaõ keát thuùc. Sau khi ñöôïc phoái troän ñaït tyû leä C/N = 24.7, quaù trình dieãn ra raát maïnh vaøo 1 tuaàn ñaàu, haøm löôïng C ñaõ chuyeån hoùa thaønh CO2, vaø tyû leä C/N luùc naøy ñaït 5.2 chöùng toû chaát thaûi laø xô döøa vaø phaân boø sau khi uû 30 ngaøy nhö treân cuõng ñaõ cho ra moät löôïng Compost coù chaát löôïng toát. Hình 4.5: Compost thaønh phaåm Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 67 - Hình 4.6: Compost sau khi ñöôïc saøng loïc Sau 30 ngaøy uû, Compost ñaõ thaønh phaåm coù t yû leä N, P, K soá lieäu ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.5. Baûng 4.5 Tyû leä caùc chaát trong Compost sau 30 ngaøy uû Thaønh phaàn Haøm löôïng Ñôn vò N 5.2 % P 0.12 % K 0.1 % Saûn phaåm compost taïo thaønh coù maøu naâu ñen, meàm, ñoä roãng toát vaø khoâng coù muøi. Do saûn phaåm khoâng ñaït tieâu chuaån ngaønh 10 TCN526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh, vì vaäy ta caàn boå sung phaân boùn hoãn hôïp N P K c uûa coâng ty Supe Photphat vaø hoùa chaát Laâm Thao, loaïi tæ leä N:P:K = 6:20:10 (Haøm löôïng N: 6 ± 0,3%, haøm löôïng P2O5 höõu hieäu: 20 ± 1%, haøm löôïng K2O: 10 ± 0,5%) Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 68 - Löôïng boå sung vaøo laø 4.5kg phaân NPK tæ leä (6:20:10) vaøo 30 kg saûn phaåm compost taïo ra. Vaäy haøm löôïng N, P, K sau khi boå sung ñaït N: 5.3%, P: 2.7%, K: 1.75%. Baûng 4.6 Tieâu chuaån ngaønh 10 TCN 526-2002 cho phaân höõu cô vi sinh cheá bieán töø raùc thaûi sinh hoaït do Boä Noâng Nghieäp vaø Phaùt Trieån Noâng Thoân ban haønh. Teân chæ tieâu Ñvt Möùc Hieäu quaû ñoái vôùi caây troàng - Toát Ñoä chín (hoai) caàn thieát - Toát Ñöôøng kính haït khoâng lôùn hôn mm 4-5 Ñoä aåm khoâng lôùn hôn % 35 pH - 6,0 – 8,0 Maät ñoä vi sinh vaät höõu hieäu khoâng nhoû hôn CFU/ g maãu 106 Haøm löôïng carbon toång soá khoâng nhoû hôn % 13 Haøm löôïng nitô toång soá khoâng nhoû hôn % 2,5 Haøm löôïng laân höõu hieäu khoâng nhoû hôn % 2,5 Haøm löôïng kali höõu hieäu khoâng nhoû hôn % 1,5 Maät ñoä Salmonella trong 25g maãu CFU 0 Haøm löôïng chì (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 250 Haøm löôïng cadimi (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 2,5 Haøm löôïng crom (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 200 Haøm löôïng ñoàng (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 200 Haøm löôïng niken (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 100 Haøm löôïng keõm (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 750 Haøm löôïng thuûy ngaân (khoái löôïng khoâ) khoâng lôùn hôn mg/kg 2 Thôøi haïn baûo quaûn khoâng ít hôn Thaùng 6 (Nguoàn : Boä noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân, 2002) 4.2. Thí nghieäm 2: Ñaùnh giaù hieäu quaû cuûa compost treân caây caø chua. Döïa treân thí nghieäm 1 compost taïo ra vaø phaân voâ cô söû duïng coù tyû leä N, P, K nhö baûng 4.6. Baûng 4.7 Thaønh phaàn C, N, P, K trong hai loaïi phaân Thaønh phaàn Compost (CP) Phaân voâ cô Ñôn vò N 5.3 8 % P 2.7 2 % K 1.75 10 % Sau khi öùng duïng compost taïo thaønh ôû thí nghieäm 1 boùn vaøo caùc loâ CP. Vôùi chæ tieâu theo doõi trong giai ñoaïn sinh tröôûng veà chieàu cao, soá nhaùnh vaø trong giai ñoaïn sinh saûn veà thôøi gian ra hoa keát quaû thu ñöôïc nhö sau: Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 69 - 4.2.1. Chieàu cao caây Trong caùc giai ñoaïn phaùt trieån thì chieàu cao caây ñöôïc theo doõi vaø ño tröïc tieáp treân thaân caây töø ñænh xuoáng maët ñaát. Soá lieäu cuï theå ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.8. Baûng 4.8 Taêng tröôûng chieàu cao caây trong 35 ngaøy troàng Loâ Ngaøy ÑC VC CP 10 13 13 18 15 17 24 28 35 30 37 44.6 Söû duïng excel ñeå bieåu dieãn chieàu cao caây ôû caùc loâ nhö hình 4.6. 0 5 1 0 1 5 2 0 2 5 3 0 3 5 4 0 4 5 5 0 5 1 0 1 5 2 0 2 5 3 0 3 5 4 0 ðC VC CP ch ie à u c ao (cm) Ng aø y Hình 4.7: Ñoà thò bieåu dieãn chieàu cao caây Nhaän xeùt: Chieàu cao caây ôû moãi loâ khaùc nhau sau caùc giai ñoaïn sinh tröôûng vaø phaùt trieån, ñeå caây troàng thí ch nghi ñöôïc vôùi moâi t röôøng môùi neân luùc ñaàu chöa boùn phaân voâ cô vaøo thì chieàu cao cuûa caùc caây ôû loâ ÑC vaø loâ VC laø 13cm, coøn ôû loâ CP do ñaõ boå sung compost ngay ban ñaàu neân caây coù phaùt trieån troäi hôn laø 18cm. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 70 - Hình 4.8: Maãu VC sau 10 ngaøy troàng Sau 10 ngaøy troàng caùc caây boùn phaân voâ cô vaø ñoái chöùng khoâng coù gì khaùc bieät veà chieàu cao, do chöa ñöôïc boå sung dinh döôõng ôû loâ VC neân thaân caây nhoû hôn nhieàu so vôùi loâ CP. Sau ngaøy thöù 10 laïi coù söï dao ñoäng maïnh ôû loâ VC, luùc naøy caây troàng ñaõ ñöôïc boùn phaân chieàu cao caây taêng voït leân ñeán 37 cm vaø taêng gaáp 1.23 laàn so vôùi loâ ÑC, coøn ôû loâ CP, chieàu cao caây leân ñeán 44.6 cm taêng gaáp 1.2 laàn so vôùi loâ VC vaø gaáp 1.5 laàn so vôùi loâ ÑC. 4.2.2. Số nhaùnh Baèng caùch ñeám tröïc taát caû caùc nhaùnh tieáp treân caây thu ñöôïc keát quaû cuï theå ôû baûng 4.9 vaø ñöôïc bieåu dieãn baèng ñoà thò ôû hình 4.9. Baûng 4.9 Phaùt trieån soá nhaùnh sau 35 ngaøy troàng Loâ Ngaøy ÑC VC CP 10 4 4 7 15 7 9 12 35 9 12 15 Söû duïng excel ñeå bieåu dieãn soá lieäu Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 71 - 0 2 4 6 8 1 0 1 2 1 4 1 6 5 1 0 1 5 2 0 2 5 3 0 3 5 4 0 ðC VC CP so á n h aù n h Ng aø y Hình 4.9: Ñoà thò bieåu dieãn soá nhaùnh Nhaän xeùt: Nhìn vaøo baûng 4.9 vaø hình 4.9 bieát ñöôïc söï khaùc nhau veà soá nhaùnh ôû caùc loâ, loâ ÑC vaø loâ VC 10 ngaøy ñaàu khoâng khaùc bieät gì, vì ñaây laø giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình troàng caây neân chöa boùn phaân voâ cô vaøo, sau ngaøy thöù 10 loâ VC ñöôïc boùn phaân vaøo haøng ngaøy vaø nhaùnh baét ñaàu phaùt trieån nhanh leân ñeán 12 nhaùnh. Ñoái vôùi loâ CP, ngay töø ñaàu ñaõ boå sung compost vaøo ñaát, caây troàng ñaõ thích nghi ñöôïc vôùi moâi tröôøng vì vaäy maø trong 10 ngaøy ñaàu loâ CP ñaõ phaùt trieån ñöôïc 7 nhaùnh, vaø ñeán ngaøy thöù 35 ñöôïc 15 nhaùnh, ñaëc bieät caùc nhaùnh ñeàu to, cöùng, nhieàu laù xanh. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 72 - Hình 4.10: Maãu boùn CP sau 10 ngaøy troàng Hình 4.11: Maãu CP sau 15 ngaøy troàng Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 73 - 4.2.3. Thôøi gian ra hoa Sau giai ñoaïn sinh tröôûng caây caø chua baét ñaàu nôû hoa vaø keát traùi, thôøi gian ra hoa ñöôïc tính töø ngaøy baét ñaàu troàng caây vaøo ñaát ñeán ngaøy nôû hoa, soá lieäu cuï theå ñöôïc trình baøy ôû baûng 4.10. Baûng 4.10 Thôøi gian ra hoa cuûa caø chua Loâ ÑC VC CP Thôøi gian 31 25 20 Keát quaû treân ñöôïc trình baøy baèng bieåu ñoà ôû hình 4.12. 0 5 10 15 20 25 30 35 ÑC VC CP Ng aø y Hình 4.12: Bieåu ñoà bieåu dieãn thôøi gian ra hoa cuûa caø chua Nhaän xeùt: Luùc naøy caø chua ñöôïc 35 ngaøy, taát caû caùc caây trong moãi loâ ñeàu ñaõ nôû hoa, thôøi gian ra hoa cuûa caùc loâ coù söï cheânh leäch roõ reät. Rieâng ñoái vôùi loâ CP thôøi gian ra hoa laø 20 ngaøy ngaén hôn haún loâ VC, loâ Ñ C phaûi maát 31 ngaøy môùi nôû hoa. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 74 - Hình 4.13: Maãu CP ñaõ nôû hoa Nhaän xeùt vaø baøn luaän Sau khi troàng thöû nghieäm caùc caây ñeàu ñaõ ra hoa nhöng thôøi gian ra hoa laïi khoâng ñeàu, loâ CP ra hoa sôùm hôn loâ VC khoaûng 1 tuaàn, ñieàu naøy ñaõ tieát kieäm ñöôïc thôøi gian cho nhaø noâng khi saûn xuaát, cuõng nhö veà chieàu cao caây, caùc caây boùn compost cao hôn caây ñoái chöùng töø 10 – 15 cm, laïi coù nhieàu laù xanh to. Chöùng toû raèng khi öùng duïng compost cho caây troàng ngaén ngaøy coù theå mang laïi hieäu quaû kinh teá cao hôn. Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 75 - Chöông 5 KEÁT LUAÄN VAØ KIEÁN NGHÒ Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 76 - 5.1. Keát luaän Sau 30 ngaøy uû compost vôùi nguyeân lieäu ñaàu vaøo laø xô döøa vaø phaân boø vôùi cheá phaåm BIO-F, thí nghieäm ñaõ taïo ra ñöôïc moät löôïng compost coù tyû leä N:P:K = 5.2:0.12:0.1, ñoù laø loaïi phaân höõu cô raát toát cho caây troàng. Ñieàu naøy chöùng toû ñöôïc moät ñieàu laø taát caû caùc loaïi CTR boû ñi ñeàu coù theå taän duïng ñeå saûn xuaát ra compost vôùi coâng ngheä vaø qui moâ cuõng khaù ñôn giaûn. Hieäu quaû cuûa saûn phaåm baèng vieäc troàng thöû nghieäm caây caø chua. Compost giuùp caây taêng tröôûng nhanh hôn veà chieàu cao caây 48.6% so vôùi moâ hình ñoái chöùng vaø 20.5% so vôùi moâ hình boùn phaân voâ cô. Taêng tröôûng nhanh hôn veà soá nhaùnh cuûa loâ boùn compost 67% so vôùi loâ ñoái chöùng vaø nhanh hôn 25% so vôùi loâ boùn phaân voâ cô. Loâ boùn compost caây taêng tröôûng nhanh, cho laù to xanh, thaân lôùn vaø chaéc. Maët khaùc, compost coøn giuùp tieát kieäm thôøi gian thu hoaïch. Boùn baèng phaân compost, caây cho ra hoa sôùm 1 tuaàn so vôùi moâ hình boùn phaân voâ cô vaø 2 tuaàn so vôùi moâ hình ñoái chöùng, khoâng boùn phaân. 5.2. Kieán nghò Vì thôøi gian thöïc hieän ñeà taøi coù haïn neân ñeà taøi chæ nghieân cöùu ñöôùc aûnh höôûng cuûa compost leân söï sinh tröôûng vaø sinh saûn (ra hoa) cuûa caây troàng. Neáu coù ñieàu kieän, ñeà taøi seõ ñöôïc nghieân cöùu: • Nghieân cöùu hieäu quaû cuûa compost trong quaù trình ra traùi vaø chaát löôïng saûn phaåm. • Nghieân cöùu aûnh höôûng cuûa compost treân ñoái töôïng caây troàng ngaén ngaøy khaùc • Nghieân cöùu taän duïng caùc pheá phaåm noâng nghieäp khaùc ñeå taïo thaønh saûn phaåm phaân boùn höõu cô Caàn phaûi vaän ñoäng tuyeân truyeàn cho ngöôøi daân coù theå taän duïng nguoàn chaát thaûi ñeå saûn xuaát vaø söû duïng compost roäng raõi. Ñieàu naøy caàn coù söï hoã trôï cuûa nhaø nöôùc trong vieäc khuyeán khích nhaø noâng söû duïng phaân höõu cô nhi eàu hôn thay vì söû Ñaùnh Giaù Hieäu Quaû Cuûa Compst UÛ Töø Xô Döøa Vaø Phaân Boø Boå Sung Cheá Phaåm BIO-F Treân Caây Caø Chua SVTH: Nguyeãn Thò Hieàn - 77 - duïng nhieàu phaân voâ cô. Duøng caùc loaïi phaân höõu cô khoâng chæ taêng löôïng muoái khoaùng, vi löôïng maø coøn laøm ñaát tôi xoáp, goùp phaàn caûi taïo ñaát, taêng ñoä phì nhieâu cho ñaát vaø khoâng aûnh höôûng ñeán con ngöôøi cuõng nhö moâi tröôøng xung quanh.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

3.pdf