Đánh giá tình hình phát triển chăn nuôi tại xã Đức Thắng - Hiệp Hòa - Bắc Giang

s©u bÖnh ph¸t triÓn nhÊp lµ ®èi víi gia sóc, gia cÇm th­êng hay s¶y ra dÞch bÖnh. V× vËy c«ng t¸c tiªm phßng cho ®µn gia sóc gia cÇm cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn nghiªm tóc. §øc Th¾ng còng mang ®Æc ®iÓm chung vÒ thêi tiÕt cña vïng trung du B¾c Bé lµ chÞu ¶nh h­ëng cña 2 h­íng gi¸ chÝnh ®ã lµ : giã mïa ®«ng B¾c thæi vµo mïa ®«ng th­êng mang theo kh«ng khÝ l¹nh vµ kh«. ®é Èm thÊp g©y bÖnh ¶nh h­ëng lín ®Õn ®êi sèng vËt nu«i vµ c©y trång. Giã mïa ®ång nam thæi vµo mïa hÌ th­êng m¸t mÎ vµ cã thÓ mang theo m­a ®en nªn ®é Èm t­¬ng ®èi cao. §èi víi thêi tiÕt vµ khÝ hËu nh­ vËy thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt n«ng nghiÖp tuy nhiªn nã còng cßn Èn chøa nhiÒu yÕu tè g©y ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng cña vËt nu«i vµ c©y trång tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn n¾ng xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm. V× vËy cÇn ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p phßng tr¸nh ®Ó h¹n chÕ nh÷ng ¶nh h­ëng cña thêi tiÕt. I.3. §Æc ®iÓm vÒ ®Êt ®ai. X· §øc Th¾ng lµ mét x· vïng trung du nªn ®Þa h×nh kh«ng ®­îc b»ng ph¼ng mµ cã nh÷ng qu¶ ®åi nhá to nhÊp nh« g©y khã kh¨n cho viÖc s¶n xuÊt còng nh­ vËn chuyÓn s¶n phÈm. Tuy nhiªn xen giøa nh÷ng qu¶ ®åi nhá cã nh÷ng c¸nh ®ång b»ng ph¼ng vµ réng víi chÊt ®Êt pha c¸t dÔ lµm dÔ c¶i t¹o thuËn lîi cho viÖc trång hoa mµu còng nh­ trång c¸c c©y thøc ¨n cho ch¨n nu«i. ChÝnh v× vËy ng­êi d©n ë ®©y ngoµi viÖc trång lóa ra cßn trång lu©n canh c¸c gièng c©y ng¾n ngµy kh¸c ®Ó phôc vô cho ch¨n nu«i nh­ ®Ëu, l¹c… Theo sè liÖu ®é tra th× x· §øc Th¾ng cã tæng diÓn tÝch ®Êt tù nhiªn toµn x· lµ: 957.17ha Trong ®ã: DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp chiÕm 690ha. DiÖn tÝch ®Êt thæ c­ 241ha trong ®ã ®Êt ë 85ha. DiÖn tÝch ®Êt ao hå 37ha. DiÖn tÝch ®Êt l©m nghiÖp kh«ng cã. DiÖn tÝch ®Êt trång c©y l©u n¨m 156ha. DiÖn tÝch ®Êt chuyªn dïng 118ha. DiÖn tÝch ®Êt ch­a sö dông, ®Êt dù phßng 17ha. Qua ®©y ta cã thÓ thÊy r»ng diÖn tÝch ®Êt cña x· §øc Th¾ng lµ kh¸ réng thuËn lîi cho viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt nh­ trång c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy vµ x©y dùng c¸c trang tr¹i víi quy m« lín. Trong c¬ cÊu ®Êt cña X· §øc Th¾ng nh­ ®· thèng kª ë trªn lµ rÊt ®a d¹ng tuy nhiªn chØ h¹n chÕ lµ kh«ng cã ®Êt l©m nghiÖp. Vµ ®Êt nu«i trång thuû s¶n chiÕm tû lÖ thÊp 3.9% Tuy ®©y lµ x· thuéc miÒn Trung Du nh­ng diÖn tÝch ®Êt ®åi còng ®­îc ng­êi d©n tËn dông trång c©y l©u n¨m, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy vµ c¸c lo¹i c©y l©u n¨m, c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy vµ c¸c lo¹i ra qu¶ cñ ®Ó phôc vô cho ®êi sèng con ng­êi vµ ch¨n nu«i gia sóc gia cÇm, nªn s¶n phÈm cña ngµnh trång trät ë ®©y rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. §©y chÝnh lµ mét thÕ m¹nh cña x· §øc Th¾ng. I.4. T×nh h×nh vÒ d©n sè – kinh tÕ – chÝnh trÞ. §øc Th¾ng lµ mét x· cã diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn réng cña HuyÖn HiÖp Hoµ ®­îc chia lµm 13 th«n ®ã lµ: + §øc ThÞnh. + Dinh h­íng. + Phóc Th¾ng. + Trung §«ng. + Tan KÕt. + TiÕn H­ng. + ViÖt Hïng. + QuyÕt ThÞnh. + Sa Long. + V¨n Tù. + §«ng Ngµn. + An Th«ng. C¸c th«n nµy cã diÖn tÝch kh¸c nhau vµ d©n sè ë c¸c th«n vïng kh¸c nhau d©n sè tËp chung ®«ng ë c¸c th«n xãm bao quanh. ThÞ trÊn Th¾ng vµ ph©n bè thµnh tõng lµng, xãm vµ cã v¨n ho¸ lµng lu«n ®­îc duy tr× vµ ph¸t huy, ph¸t triÓn. Toµn x· cã 2896 hé gia ®×nh t­¬ng øng víi 11000 nh©n khÈu trong ®ã cã: 5753 ng­êi ®ang trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm 52.1% tæng sè d©n víi sè d©n nh­ vËy ta tÝnh ®­îc mËt ®é d©n sè cña x· lµ: 1149 ng­êi/km2. Tuy nhiªn sù ph©n bè d©n c­ kh«ng ®­îc ®ång ®Òu mµ chØ t©p chung ®«ng ë khu gÇn thÞ trÊn vµ gÇn ®­êng quèc lé. Do nh©n thøc cña ng­êi d©n sù, qua sù vËn ®éng cña x· còng nh­ cña c¸n bé d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh nªn tû lÖ t¨ng d©n sè cña §øc Th¾ng ®· gi¶m chØ cßn l¹i lµ:1.3% n¨m 2006. VÒ mÆt kinh tÕ do cã vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi, cã diÖn tÝch ®Êt c¸nh t¸c sèng lín nªn nguån thu nhËp cña ng­êi d©n tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp còng rÊt lín víi b×nh qu©n l­¬ng thùc ®Çu ng­êi lµ 50kg/ng­êi/n¨m. Bªn c¹nh ®ã cßn cã thu nhËp tõ sù ph¸t triÓn dÞch vô vµ bu«n b¸n v× ®Þa bµn x· rÊt thuËn lîi cho viÖc giao l­u bu«n b¸n vµ më réng ph¸t triÓn dÞch vô. Tuy nhiªn thu nhËp cña ng­êi d©n còng kh«ng ®ång ®Òu cô thÓ vÉn cßn tån t¹i kh¸ nhiÒu hé nghÌo, ®ã lµ 450hé chiÕn 15.7% tuy nhiªn so víi mÆt b»ng chung th× ®©y lµ tû lÖ vµo lo¹i trung b×nh. §èi víi ®Þa bµn cña x· §øc Th¾ng th× tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi gian tíi lµ rÊt lín. VÒ mÆt chÝnh trÞ: Víi chñ tr­¬ng cña x· ®ã lµ: “C¸n bé lµ ®Çy tí trung thµnh cña nh©n d©n”. V× vËy, c¸c cÊp l·nh ®¹o cña x· lu«n lÊy d©n lµm gèc th­êng xuyªn ®i s©u ®i s¸t trong nh©n d©n. §éi ngò c¸n bé ®ang dÇn ®­îc trÎ ho¸ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ x· nhµ trong thêi héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Ngoµi ra trong x· cßn cã mét ®éi ngò c«ng an viªn t¹i c¸c th«n nh»m ®¶m b¶o vÒ t×nh h×nh kinh tÕ chÝnh trÞ an ninh x· héi. II. §iÒu tra vÒ t×nh h×nh s¶n xuÊt II.1. C¬ së vËt chÊt kü thuËt Nguån c¬ së vËt chÊt ®Çu tiªn ta ph¶i kÓ ®Õn ®ã lµ giao th«ng. X· §øc Th¾ng n»m bao quanh thÞ trÊn Th¾ng. Cã tuyÕn ®­êng quèc lé vµ tØnh lé ch¹y qua nèi liÒn HiÖp Hoµ víi c¸c tØnh thµnh phè vµ c¸c huyÖn l©n cËn gióp ng­êi d©n ®i l¹i dÔ dµng vµ thuËn tiÖn trong viÖc giao l­u bu«n b¸n. X· §øc Th¾ng n»m s¸t trung t©m huyÖn nªn viÖc tiªu thô c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp rÊt thuËn lîi. Bªn c¹nh c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng chÝnh th× c¸c tuyÕn ®­êng liªn th«n vµ ®­êng lµng trong c¸c ngâ xãm, ®Òu ®· ®­îc bª t«ng ho¸ thuËn lîi trong viÖc ®i l¹i vµ vËn chuyÓn s¶n phÈm cña ng­êi d©n. HÖ thèng thuû lîi cïng ®­îc x©y dùng kiªn cè ®¶m b¶o t­íi tiªu n­íc cho c¸c c¸nh ®ång. Bªn c¹nh giao th«ng thuû lîi, x· cßn x©y dùng ®­îc 3 tr­êng häc cho con em trong x· vµ mét tr¹m y tÕ ®Ó ch¨m lo søc khoÎ cho nh©n d©n trong x·. Ngoµi ra khu hµnh chÝnh cña x· còng ®­îc x©y dùng kiªn cè vµ réng lín thuËn lîi cho viÖc héi häp chuyÓn giao khoa häc kü thuËt. Vµ hÇu hÕt ë c¸c th«n ®Òu cã nhµ v¨n hãa ®­îc x©y dùng víi quy m« réng lín phôc vô cho viÖc héi häp vµ tuyªn truyÒn chuyÓn khoa häc cho ng­êi d©n. Nguån c¬ së vËt chÊt cña x· cßn ph¶i kÓ ®Õn tr¹i ch¨n nu«i gµ, lîn thÞt víi quy m« lín ®Ó t¹o ®­îc nguån vèn lín vµ thu hót ®­îc nguån lao ®éng t¹o viÖc lµm cho ng­êi d©n trong x·. II.2. HÖ thèng ®Êt canh t¸c. §øc Th¾ng cã quy m« trong viÖc ph©n bè ®Êt n«ng nghiÖp diÖn tÝch lµ 690ha chiÕm 72%. ChÝnh v× vËy t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm n«ng nghiÖp. §Êt ë ®©y lµ ®Êt c¸t pha dÔ sö dông vµ c¶i t¹o kÕt hîp víi thêi tiÕt «n hoµ nªn n¨ng xuÊt c¸nh ®ång lóa t­¬ng ®èi cao kho¶ng 2 – 2.5 t¹/sµo víi diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp lín nªn tæng s¶n phÈm cña ngµnh trång trät lµ cao trong tæng s¶n phÈm cña x·. Ngoµi c©y lóa x· §øc Th¾ng cßn trång nh÷ng c©y c«ng nghiÖp ng¾n ngµy nh­: L¹c, võng, ®ç, ng«… do ®ã hÖ sè sö dông ®Êt t­¬ng ®èi cao ®¹t 3 vô/n¨m cã thÓ lªn tíi 4 vô/n¨m. Víi hÖ sè sö dông ®Êt cao nh­ vËy nªn trång trät lµ ngµnh chÝnh cña ng­êi d©n nhê vËy mµ kh«ng chØ phôc vô ®ñ nhu cÇu cho nh©n d©n trong x· mµ cßn cung cÊp c¶ cho thÞ trÊn th¾ng vµ vËn chuyÓn ®i c¸c n¬i kh¸c th«ng qua c¸c tuyÕn ®­êng giao th«ng xuyªn suèt ch¹y qua x·. Ngoµi ra cßn ®¸p øng c¶ thøc ¨n cho ch¨n nu«i. II.3. Nguån lao ®éng. Qua ®iÒu tra t¹i x· §øc Th¾ng th× c¶ x· cã tæng sè lµ 11000 nh©n khÈu t­¬ng øng víi 2869 hé gia ®×nh. Trong ®ã sè ng­êi trong ®é tuæi lµ 5753 ng­êi chiÕn 52.1%. Qua ®©y ta thÊy ®­îc nguån lao ®ång cña x· §øc Th¾ng rÊt dåi dµo. Ngoµi ra x· cßn cã tû lÖ lao ®éng tiÒm n¨ng rÊt lín vµ nh­ng ng­êi trong ®é tõ 13 – 17 cßn chiÕm mét tû lÖ kh¸ lín h¬n 20% trong kÕt cÊu d©n sè. V× vËy ®©y sÏ lµ nguån nh©n lùc ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ cña x· ngµy cµng ph¸t triÓn. Bªn canh sè l­îng cña nh÷ng ng­êi lao ®éng th× chÊt l­îng nguån lao ®éng th­êng xuyªn ®­îc quan t©m. HÇu hÕt nh÷ng ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng ®· häc hÕt Trung häc phæ th«ng trë lªn vµ hÇu hÕt ng­êi d©n ®· ®­îc phæ cÊp II. Dù tÝnh trong nh÷ng n¨m tiÕp theo th× tr×nh ®é cña ng­êi lao ®éng sÏ ®­îc t¨ng lªn dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 sÏ phæ cËp hÕt cÊp III. II.4. Ph­¬ng h­íng sö dông ®Êt ®ai cho ngµnh ch¨n nu«i X· §øc Th¾ng lµ mét x· thuéc vïng trung du cña HuyÖn HiÖp Hoµ, do ®ã diÖn tÝch ®Êt sö dông cho ngµnh ch¨n nu«i lµ rÊt lín theo sè liÖu ®iÒu tra diÖn tÝch nu«i trång thuû s¶n lµ 37ha chiÕm 3.9% tæng diÖn tÝch ®Êt ®ai trong x· cßn diÖn tÝch dïng trong ngµnh ch¨n nu«i kh«ng ®¸ng kÓ v× ®a sè ng­êi d©n ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc hé gia ®×nh nhá lÎ chØ tËn dông diÖn tÝch ®Êt v­ên ao ®Ó nu«i trång. Do ®iÒu kiÖn vÒ mÆt kinh tÕ còng nh­ cßn h¹n chÕ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®Ó ch¨n nu«i cã thÓ x©y dùng c¸c c¬ së ch¨n nu«i quy m« lín. Cßn c¸c chuång tr¹i nu«i c«ng nghiÖp chØ sö dông mét diÖn tÝch ®Êt rÊt nhá trong tæng diÖn tÝch ®Êt tù nhiªn cã cña toµn x·. Cô thÓ mét sè hé gia ®×nh ®· ¸p dông mét sè ph­¬ng thøc nu«i c«ng nghiÖp nh­ gia ®×nh «ng Nam th«n Dinh H­¬ng nu«i 300 con lîn thÞt. ¤ng TuÊn ë th«n v©n tù nu«i 250 con lîn thÞt ¤ng Hµ, ¤ng L­¬ng nu«i 300 con vÞt… Trong t­¬ng lai c¸c hé ®· ch¨n nu«i theo m« h×nh c«ng nghiÖp sÏ tiÕp tóc x©y dùng vµ më réng c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i lîn vµ sÏ cã nhiÒu gia ®×nh ¸p dông m« h×nh ch¨n nu«i c«ng nghiÖp v× vËy diÖn tÝch ®Êt ch¨n nu«i sÏ ngµy cµng më réng. II.5. §Çu t­ vèn, lao ®éng, khoa häc, kü thuËt cho ngµnh ch¨n nu«i Theo sè liÖu ®iÒu tra cña phßng khuyÕn n«ng cña x· §øc Th¾ng th× mçi n¨m x· th­êng chi kinh phÝ cho viÖc hç trî. C¸c tr¹i ch¨n nu«i vµ tæ chøc tËp huÊn vµ båi d­ìng c¸n bé viªc chøc vµ th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi chuyªn giao khoa häc kü thuËt cho bµ con vÒ trång trät vµ ch¨n nu«i, ®­îc ng­êi d©n trong x· h­ëng øng rÊt nhiÖt t×nh. Ngoµi ra x· cßn hç trë cho viÖc phèi trinh ®Î sind ho¸ ®µn bß vµng cña x· vµ hç trî cho mçi n¨m kho¶ng 1 tû ®ång. Trong 3 n¨m g©n ®©y, x· ®· hé trî cho bµ con n«ng d©n kho¶ng 3 tû ®ång sè tiÒn nµy ®­îc dïng cho viÖc mua con gièng vµ c©y gièng x· ®· khuyÕn khÝch bµ con n«ng d©n mua c¸c gièng lîn lai cho n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng thÞt cao vµ trong t­¬ng lai c«ng t¸c nµy sÏ ngµy mét ®­îc triÓn khai víi quy m« ngµy cµng réng ®Ó gióp cho ng­êi d©n nu«i trång ®¹t n¨ng xuÊt ngµy mét cao. Tõ ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ x· ngµy cµng ph¸t triÓn. II.6. C«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m §­îc sù chØ ®¹o cña uû ban nh©n d©n x· nªn c«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyªn l©m rÊt ®­îc quan t©m vµ ®Èy m¹nh. §­¬c sù hç trî cña tr¹m khuyÕn n«ng vÒ vèn cho nh©n d©n. X©y dùng chuång tr¹i còng nh­ mua con gièng, c©y gièng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo m« h×nh v­¬n – ao – chuång- Bioga. Ngoµi ra cßn triÓn khai më c¸c líp häc cho n«ng d©n ®Ó bæ sung c¸c kiÕn thøc vÒ ch¨n nu«i vµ trång trät trong 4 th¸ng ®Çu n¨m nay ®· tæ chøc ®­îc 2 líp, 1 líp chuyÓn giao kiÕn thøc khoa häc vÒ trång trät vµ mét líp chuyÓn giao khoa häc vÒ ch¨n nu«i chñ ®Ó chÝnh lµ ph­¬ng ph¸p ch¨m sãc vµ nu«i d­ìng c©y trång vµ vËt nu«i míi ®­îc nhËp néi nh­ c¸c gièng lîn, lîn ngo¹i, lîn siªu n¹c, lîn lai vµ c¸c gièng lóa lai, ng« lai…§Ó tõ ®ã ng­êi d©n biÕt kü thuËt nu«i trång vµ ch¨m sãc c¸c gièng míi. VÒ ch¨n nu«i x· cßn triÓn khai c«ng t¸c vÖ sinh vµ phßng bÖnh b»ng c¸ch tuyªn truyÒn qua c¸c líp häc t¹i nhµ v¨n ho¸ cña c¸c th«n do c¸n bé Thó Y x· phô tr¸ch phæ biÕn cho bµ con biÕt t¸c dông cña c¸c lo¹i vacxin vµ h­íng dÉn khuyÕn khÝch bµ con n«ng d©n dïng vacxin ®Ó phßng bÖnh theo tõng ®ît trong n¨m còng nh­ tõng giai ®o¹n cña vËt nu«i bªn c¹nh ®ã cßn h­ìng dÉn sö dông mét sè lo¹i thuèc th«ng th­êng ®Ó ng­êi d©n biÕt c¸ch sö dông khi gia sóc gia cÇm m¾c bÖnh gióp cho ng­êi d©n hiÓu ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n vÖ sinh phßng bÖnh vµ ch÷a bÖnh cho gia sóc. Hµng n¨m tæng ®Çu t­ cho c«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m cña x· gÇn 100 triÖu ®ång. Qua ®ay ta thÊy c«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m cña x· rÊt ®­îc quan t©m do ®ã gióp cho cho ng­êi d©n n¾m ®­îc khoa häc kü thuËt ®Ó n©ng cao n¨ng xuÊt chÊt l­îng s¶n phÈm tõ c©y trång vµ vËt nu«i gióp cho ®êi sèng cña ng­êi d©n ngµy mét n©ng cao. III. §iÒu tra vÒ t×nh h×nh ch¨n nu«i Thó Y A. C«ng t¸c ch¨n nu«i T×nh h×nh ch¨n nu«i cña x· §øc Th¾ng ®­îc thÓ hiÖn qua qu¸ tr×nh ®iÒu tra nh­ sau: B¶ng 1: §iÒu tra vÒ ®µn gia sóc, gia cÇm cña x· §øc Th¾ng STT C¬ cÊu ®µn Con Sè l­îng I Lîn Lîn n¸i §ùc gièng Lîn ThÞt Con Con Con Con 6106 1350 7 4749 II Tr©u Tr©u c¸i sinh s¶n Tr©u ®ùc Con Con Con 50 40 8 III Bß Tæng sè bß sinh s¶n Bß c¸i sinh s¶n Bß ®ùc sinh s¶n Con Con Con Con 1108 1070 1062 8 IV Gµ Con 43500 V VÞt Con 6500 VI Ngçng Con 10 VII Ngùa Con 18 Qua ®ã ta thÊy ng­êi d©n thiªn vÒ ch¨n nu«i lîn vµ gµv× ®©y lµ hai loµi cung cÊp vÒ thùc phÈm cÇn nhiÒu trªn thÞ tr­êng ®ång thêi dÔ tËn dông thøc ¨n tõ n«ng nghiÖp ®Ó ch¨n nu«i phô hîp víi kiÓu ch¨n nu«i hé gia ®×nh vµ ®ßi hái Ýt thêi gian ch¨m sãc. Nh­ng bªn c¹nh ®ã còng ch¨n nu«i nhiÒu lo¹i vËt nu«i kh¸c cô thÓ nh­ sau: 1. Ch¨n nu«i ®¹i gia sóc 1.1. Sè l­îng gia sóc hiÖn cã Theo ®iÒu tra cña chóng em th× t¹i x· §øc Th¾ng tæng sè ®µn tr©u bß hiÖn cã lµ 1158 con. Trong ®ã tr©u lµ 50 con, cßn l¹i lµ bß trong 50 con tr©y th× cã 10 con ®ùc cßn l¹i lµ con c¸i. §a sè ë x· ng­êi d©n th­êng nu«i bß, sè l­îng bß cña x· lµ 1108 con chiÕm kho¶ng 95.7% tæng sè ®µn tr©u bß cña x·. Trong c¬ cÊu ®µn bß th× sè l­îng bß c¸i lµ 1062 con chiÕm 95.5% cßn l¹i 46 con lµ bß ®ùc. §a sè c¸c hé n«ng d©n ®Òu nu«i bß c¸i ®Ó sinh s¶n trung b×nh cø 1,5 n¨m th× cã thÓ cho ra ®êi 1 con be v× vËy hiÖu qu¶ rÊt cao. Qua sè liÖu trªn ta thÊy sè l­îng tr©u cña x· chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá. Do nguån søc kÐo tõ tr©u nay ®· ®­îc thay b»ng m¸y mãc, mµ kh¶ n¨ng sinh s¶n cña tr©u th× kÐm h¬n so víi bß. Ng­îc l¹i víi sè l­îng tr©u gi¶m th× sè l­îng bß l¹i t¨ng lªn do bß lµ lo¹i ¨n t¹p dÔ nu«i Ýt m¾c bÖnh so víi tr©u do ®ã cã thÓ tËn dông c¸c lo¹i phô phÈm tõ n«ng nghiÖp chÝnh v× vËy mµ sè l­îng ®µn bß kh«ng ngõng t¨ng. 1.2. H­íng ch¨n nu«i chÝnh Víi tæng sè ®µn tr©u bß trong toµn x· lµ 1158 con th× viÖc ch¨n nu«i vµ ph¸t triÓn ®µn bß theo h­íng nµo lµ tuú theo ®iÒu kiÖn cña tõng hé, nh­ng ®a sè ng­êi d©n nu«i tr©u bß theo h­íng sinh s¶n lµ chñ yÕu. Tæng sè tr©u bß c¸i cña x· lµ 1102 con trung b×nh 1.5 n¨m sinh ®­îc 1 con bª víi 1102 con c¸i sinh ra 1102 con bª, nu«i gÇn mét n¨m sau sÏ b¸n ®­îc kho¶ng 2.5 – 3 triÖu ®ång. Nh­ vËy c¶ x· cã thÓ thu ®­îc kho¶ng h¬n 1 tû ®ång. Ngoµi h­íng nu«i sinh s¶n th× mét sè tr©u bß ®ùc cßn ®­îc nu«i ®Ó lÊy thÞt vµ tËn dông søc cµy kÐo phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. Mét con bß ®ùc tr­ëng thµnh cã thÓ cho tõ 1.2 – 1.3 t¹ thÞt/con vµ b¸n víi gi¸ thÞ tr­êng hiÖn nay cã thÓ cho tõ 7 – 8 triÖu ®ång/con. Mét sè hé trong x· nu«i ngùa th­êng dïng ®Ó kÐo xe. §©y lµ mét lo¹i ph­¬ng tiÖn chuyªn trë rÊt thuËn lîi v× trong x· cã mét sè tuyÕn ®­êng nhá liªn th«n, liªn xãm xe c«ng n«ng kh«ng thÓ ®i ®­îc. 1.3. Kh¶ n¨ng ph¸t triÓn vµ sinh s¶n Víi sè l­îng ®µn ®¹i gia sóc nh­ vËy nªn kh¶ n¨ng ph¸t triÓn ®µn cßn rÊt lín. §a sè nh÷ng con bß c¸i vÉn ph¸t triÓn theo mét cè ®Þnh ®ã lµ sinh s¶n, nh÷ng con bª con ®­îc sinh ra cã thÓ b¸n gièng cho c¸c hé kh¸c ë trong hoÆc ngoµi x·. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña nh÷ng n¨m gÇn ®©y sè l­îng ®µn bß trong x· kh«ng ngõng ®­îc t¨ng lªn, nh÷ng con bß c¸i trong x· vÉn ®ang trong ®é tuæi sinh s¶n m¹nh nªn trong t­¬ng lai sè l­îng ®µn bß cña x· sÏ ngµy mét t¨ng lªn râ rÖt. Sè l­îng ®µn ngùa sÏ vÉn tiÕp tôc ®­îc duy tr× vµ ph¸t triÓn ®Ó phôc vô cho nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸ nhá lÎ ë trong vïng ( h­íng chñ yÕu lµ søc kÐo). Nh×n chung h­íng ch¨n nu«i ®¹i gia sóc c¬ b¶n vµ m¹nh nhÊt cña x· lµ nu«i sinh s¶n. Bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè hé nu«i bß thÞt võa ®Ó lÊy thÞt võa ®Ó lÊy søc kÐo phôc vô trong n«ng nghiÖp. 1.4.ChÊt l­îng ®µn tr©u bß Sè l­îng ®µn tr©u bß trong x· lµ kh¸ ®«ng, hiÖn nay ®a sè tr©u bß trong x· ®· ®­îc sind ho¸ nh­ng vÊn cßn kho¶ng 20% vÉn lµ bß vµng ViÖt Nam, bß sind lµ lo¹i bß cã th©n h×nh cao to, chÊt l­îng thÞt tèt, khoÎ m¹nh vµ Ýt bÞ bÖnh. Do ®ã t¹o ra bß lai sind mang 50% m¸u néi vµ 50% m¸u ngo¹i sind v× vËy bß lai sind tæng hîp ®­îc c¶ 2 ®Æc tÝnh tèt cña bß néi vµ bß sind lµ ¨n t¹p, m¸n ®Î, thÇn h×nh cao to, khÎo m¹nh, Ýt bÞ bÖnh. Ngoµi bß ra ®µn ngùa cña x· còng vÉn ®­îc duy tr× mÆc dï cso gi¶m h¬n so víi mÊy n¨m tr­íc, v× sè ngùa hiÖn cã lµ c¸c gièng ngùa tè cao to, khoÎ m¹nh vµ ch¹y rÊt nhanh, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu søc kÐo phôc vô nhu cÇu vËn chuyÓn hµng ho¸, s¶n phÈm cña ng­êi d©n trong vïng phô híp víi ®­êng giao th«ng ngâ xãm. 1.5. Ph­¬ng thøc ch¨n nu«i vµ t×nh h×nh vÒ thøc ¨n Do ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ cßn h¹n chÕ nªn t×nh h×nh ch¨n nu«i theo quy m« c«ng nghiÖp nh­ c¸c trang tr¹i hÇu nh­ kh«ng cã mµ ë ®©y ®µn bß ®­îc ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc ch¨n nu«i hé gia ®×nh. Th­êng th× mçi gia ®Þnh tËn dông ®Êt v­ên nhµ ®Ó x©y dùng chuång tr¹i ch¨n nu«i mçi hé ch¨n kho¶ng 1 ®Õn 3 con, víi nguån thøc ¨n chñ yÕu lµ c¸c s¶n phÈm tõ ngµnh tråt trät nh­ r¬m, cá, khoai, s¾n, chuèi, c¸m b·… ë ®©y diÖn tÝch ®Êt canh t¸c cßn kh¸ lín nªn nguån thøc ¨n cho ch¨n nu«i lµ rÊt phong phó. Tuy nhiªn ë ®©y ng­êi d©n vÉn ch¨n theo kiÓu ch¨n d¾t ë bê ®ª, c¸c b·i cá tù nhiªn, ë ch©n ®«i hoÆc c¸c b·i ®Êt hoang nãi chung c«ng viÖc chÕ biÕn thøc ¨n cho gia sóc vÉn ch­a ®­îc chó träng. 1.6. Chuång tr¹i Nh×n chung t¹i §øc Th¾ng m« h×nh chuång tr¹i vÉn ch­a ®­îc bµ con quan t©m, ch­a cã m« h×nh chuång tr¹i theo quy m« c«ng nghiÖp mµ ®a sè lµ lîi dông ®Êt v­ên nhµ ®Ó lµm chuång, nªn chuång th­êng Èm thÊp. Do ng­êi d©n th­êng sö dông ph©n chuång ®Ó phôc vô cho viÖc trång trät nªn th­êng sö dông chÊt ®én chuång nh­ng l¹i kh«ng ®­îc vÖ sinh nªn tr©u bß th­êng rÊt bÈn vµ hay m¾c bÖnh, ¶nh h­ëng ®Õn søc khoÎ vµ chÊt l­îng ®µn tr©u bß. Ngoµi ra viÖc x©y dùng chuång tr¹i còng kh«ng quan t©m ®Õn h­íng giã nªn mçi khi cã giã thæi võa lµm cho gia sóc dÔ m¾c bÖnh vÒ ®­êng h« hÊp võa lµm mïi ph©n bay vµo nhµ g©y mÊt vÖ sinh cho c¶ con ng­êi vµ gia sóc. 1.7. C«ng t¸c thu tinh nh©n t¹o Do c¶ x· cã tæng sè ®µn tr©u bß kh¸ lín mµ sè tr©u bß ®ùc dïng ®Ó phèi gièng lµ kh«ng nhiÒu nªn c«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o ®­îc ng­êi d©n ¸p dông nhiÒu vµ th«ng qua ch­¬ng tr×nh sind ho¸ ®µn bß vµ sè l­îng ®ã thô tinh ®­îc trong n¨m 2006 lµ 608 con. Ngoµi ra th× lîn lµ l¹i mµ ®a sè ¸p dông thô tinh nh©n t¹o. Sè lîn n¸i thô tinh nh©n t¹o chiÕn gÇn 70% tæng sè lîn n¸i trong x·. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y do c«ng t¸c sind hãa ®µn bß ®ang ®­îc triÓn khai réng nªn c«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o còng ®­îc øng dông rÊt nhiÒu. 2. Ch¨n nu«i lîn Nh×n chung toµn x· §øc Th¾ng th× lîn lµ ®µn gia sóc chiÕm tû lÖ kh¸ cao chÝnh v× vËy mµ ch¨n nu«i lîn ®­îc coi lµ mét h­íng chÝnh trong c«ng t¸c ph¸t triÓn kinh tÕ ë hé gia ®×nh. 2.1. Sè l­îng hiÖn cã Theo ®iÒu tra c¬ b¶n t¹i x· §øc Th¾ng th× tæng sè l­îng ®µn lîn cña x· lµ 6106 trong ®ã sè lîn n¸i sinh s¶n lµ 1350 con mµ lîn ®ùc gièng cña toµn x· chØ cã 7 con, lîn thÞt lµ 4749 con. Trong c¬ cÊu ®µn cña x· th× ®a sè c¸c hé gia ®×nh vèn cã xu h­íng chÝnh lµ ch¨n nu«i lîn n¸i sinh s¶n vµ lîn thÞt chiÕm ®a sè Trong tæng sè lîn trong x·. Do c«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o ®ang rÊt ®­îc ph¸t triÓn nªn viÖc sö dông lîn ®ùc gièng nh¶y trùc tiÕp lµ rÊt Ýt mµ ng­êi d©n th­êng mua tinh vÒ tù phèi cho lîn nhµ m×nh. 2.2. T×nh h×nh lai t¹o gièng vµ thô tinh nh©n t¹o Trong tæng sè ®µn lîn cña x· th× toµn bé sè l­îng lîn thÞt lµ lîn lai F1 ®ã lµ lîn lai gi÷a Mãng C¸i vµ §¹i B¹ch hoÆc Mãng C¸i vµ Landrace. Tû lÖ thÞt n¹c cña F1 t­¬ng ®èi æn ®Þnh tõ 40 – 41%. Tuy nhiªn vÉn cßn ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña ng­êi d©n nªn tr¹m khuyÕn n«ng ®· kÕt hîp ®­îc víi Ban c¸n bé Thó Y x· triÓn khai lîn c¸i tr¾ng tøc lµ lîn n¸i thuÇn ®Ó cã thÓ t¹o ra thÕ hÖ lîn con nu«i thÞt ®¹t tû lÖ n¹c tõ 52 – 55% nh­ng hiÖn nay lîn n¸i sinh s¶n t¹i x· lµ lîn Mãng C¸i cã kho¶ng 1300 con cßn l¹i kho¶ng 50 con lµ lîn Lang Hång, Tam §¶o vµ lîn thuÇn (C¸i Tr¾ng) chÝnh v× vËy mµ l­îng thÞt t¹o ra ch­a ®¶m b¶o, tû lÖ mì cßn nhiÒu, chÊt l­îng thÞt cßn kÐm Xu h­íng trong n¨m tíi lµ khuyÕn khÝch c¸c hé thay lîn Mãng C¸i b»ng lîn C¸i Tr¾ng ®Ó t¹o ra thÕ hÖ con l¹i nu«i thÞt cã chÊt l­îng tèt. Do sè l­îng ®µn lîn n¸i sinh s¶n cña x· lµ kh¸ lín mµ lîn ®ùc gièng chØ cã 7 con nªn c«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o cho lîn ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn vµ tíi nay sÏ ph¸t triÓn rÊt m¹nh. Tæng lîn n¸i ®­îc thô tinh nh©n t¹o hiÖn nay chiÕm gÇn 70%. Chñ yÕu lµ ng­êi d©n mua tinh ë c¸c c¬ së Thu Y vÒ tù phèi do kü thuËt dÉn tinh ®· ®­îc ban Thó Y x· triÓn khai tËp huÊn cho ng­êi d©n vµ ®­îc ng­êi d©n ph¸t huy ¸p dông mét c¸ch hiÖu qu¶. 2.3. Thøc ¨n hiÖn sö dông HiÖn ®a sè c¸c hé gia ®×nh nu«i lîn víi môc ®Ých ®Ó tËn dông c¸c s¶n phÈm phô tõ ngµnh trång trät bëi vËy nªn ch¨n nu«i víi quy m« nhá lÎ ch­a kÕt hîp ®­îc ®Ó t¹o ra c¸c trang tr¹i víi quy m« lín. V× vËy thøc ¨n ®­îc sö dông ®a sè lµ c¸m ng«, c¸m g¹o, ®ç t­¬ng, c¸ kh«, bét s¾n, c¸c lo¹i rau… §a sè c¸c hé gia ®inh ch­a biÕt phèi trén thøc mµ hä chØ cho ¨n mét sè thøc ¨n phæ biÕn nh­ c¸m g¹o vµ bét ng«. ChÝnh v× vËy mµ lîn t¨ng träng chËm hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp, träng l­îng xuÊt chuång kh«ng cao. Ng­êi d©n chØ sö dông kÕt hîp víi thøc ¨n c«ng nghiÖp khi mµ ®µn lîn s¾p ®­îc xuÊt chuång hoÆc ®ang trong thêi gian vç bÐo tr­íc khi thÞt. VËy nªn thêi gian nu«i kÐo dµi mµ träng l­îng kh«ng cao. Qua kh¶o s¸t thÊy mét sè hé ®· ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc c«ng nghiÖp víi quy m« lín hä ®· sö dông 100% c¸m ch¨n th¼ng vµ thùc hiÖn quy tr×nh ch¨n nu«i theo ®óng kü thuËt nªn ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Nªn xu h­íng ph¸t triÓn ch¨n nu«i cña x· lµ khuyÕn khÝch ng­êi d©n më c¸c trang tr¹i ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc c«ng nghiÖp. 2.4. ChÕ ®é ch¨m sãc vµ nu«i d­ìng C¬ cÊu ®µn lîn cña x· còng t­¬ng ®èi ®«ng mµ ®a sè lµ c¸c hé ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc hé gia ®×nh nªn cho ¨n c¸c lo¹i thøc ¨n tù chÕ biÕn tõ c¸c s¶n phÈm phô cña ngµnh trång trät lµ chÝnh. V× vËy mµa ë mçi gia ®×nh mçi lo¹i lîn kh¸c nhau th× cho ¨n kh¸c nhau tuy nhiªn sè b÷a ¨n trong ngµy th× t­¬ng ®èi gièng nhau víi lîn n¸i sinh s¶n vµ lîn thÞt thÞ cho ¨n ngµy 3 b÷a, víi lîn con s¾p xuÊt chuång th× cho ¨n ngµy 6 b÷a. §èi víi c¸c trang tr¹i nu«i con thÞt c«ng nghiÖp thÞ hä cho ¨n th­êng xuyªn 24/24 giê ®Ó lîn ¨n tù do. VÒ vÖ sinh cho lîn ë nh÷ng chuång nu«i hé gia ®×nh vÉn ch­a ®­îc ®¶m b¶o. Kh«ng ®¶m b¶o ®­îc ®é tho¸ng m¸t vÒ mïa hÌ vµ Êm ¸p vÒ mïa ®«ng nªn ®µn lîn rÊt hay bÞ m¾c c¸c bÖnh vÒ h« hÊp vµ tiªu ho¸. §Ó h¹n chÕ t×nh h×nh dÞch bÖnh s¶y ra Ban Thó Y x· ®· h­ìng dÉn ng­êi d©n vÒ sinh chuång tr¹i cho lîn ®­îc s¹ch sÏ vµ h­ìng dÉn ng­êi d©n thùc hiÖn viÖc tiªm phßng ®Çy ®ñ cho lîn. 2.5. T×nh h×nh vÖ sinh chuång tr¹i ViÖc vÒ sinh chuång nu«i t¹i c¸c hé gia ®×nh nh×n chung lµ ch­a ®­îc ®¶m b¶o hµng ngµy mµ chØ khi nµo thu dän ph©n th× míi dän s¹ch sÏ. Do vËy ph©n ®­îc ñ trong chuång tõ ngµy nµy qua ngµy kh¸c nªn ®©y chÝnh lµ n¬i mÇm bÖnh ph¸t triÓn vµ ¶nh h­ëng ®Õn gia sóc. §Æc biÖt c¸c hç ph©n vµ r·nh tho¸t n­íc kh«ng ®­îc kh¬i th«ng vµ khö trïng mµ th­êng ®Ó l­u l¹i tõ ngµy nµy qua ngµy kh¸c nªn t¹o ®iÒu kiÖn cho vi khuÈn g©y bÖnh ph¸t triÓn vµ lµ mÇm bÖnh nguy hiÓm cho con ng­êi vµ gia sóc. Nh×n chung c¸c chuång tr¹i ch­a ®­îc x©y dùng ®óng nguyªn t¾c mµ cßn Èm thÊp kh«ng gi÷ ®­îc nhiÖt vÒ mïa ®«ng mµ còng kh«ng ®¶m b¶o tho¸ng m¸t vÒ mïa hÌ. Ngoµi ra h­íng chuång ®­îc thiÕt kÕt ch­a hîp lý bëi vËy ®µn lîn th­êng hay èm yÕu vµ m¾c bÖnh ¶nh h­ëng ®Õn n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng ®µn lîn g©y thiÖt h¹i lín vÒ kinh tÕ. 2.6. Thu nhËp cña n«ng d©n tõ ch¨n nu«i lîn X· §øc Th¾ng lµ mét x· thuéc vïng Trung Du v× vËy n«ng d©n ngoµi thu ho¹ch tõ ngµnh trång trät vµ c¸c ngµnh kh¸c th× ch¨n nu«i còng ®ãng vai trß quan träng vµo viÖc thu nhËp cña ng­êi d©n. §a sè c¸c hé gia ®×nh ®Òu nu«i lîn vµ nguån thu tõ ch¨n nu«i lîn chiÕm kho¶ng 50% trong tæng sè cña ngµnh ch¨n nu«i. Do vËy x· x¸c ®Þnh ch¨n nu«i lîn lµ mòi nhän ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ hé gia ®×nh cßn trång trät còng chØ lµ ngµnh t¹o ®iÒu kiÖn cho ch¨n nu«i ph¸t triÓn. Trong t­¬ng lai nÕu c¸c hé gia ®×nh biÕt c¸ch ®Çu t­ cho ch¨n nu«i vµ ch¨n nu«i ®óng quy tr×nh kü thuËt nguån thu tõ ch¨n nu«i cña x· sÏ rÊt lín. 3. Ch¨n nu«i gia cÇm 3.1. C¸c gièng gia cÇm ®ang ®­îc nu«i t¹i c¬ së Nh×n chung c¸c gièng gia cÇm chÝnh ®ang ®­îc nu«i t¹i x· §øc Th¾ng lµ c¸c gièng ®ang ®­îc nu«i réng r·i ë vïng trung du vµ miÒn b¾c n­íc ta ®ã lµ gµ L­¬ng Ph­îng, gµ Tam Hoµng… Theo ®iÒu tra s¬ bé th× tæng ®µn gia cÇm lµ 50010 con trong ®ã sè gµ lµ: 43500 con, vÞt lµ: 6500 con, ngçng lµ 10 con. §a sè gµ lµ lo¹i gia cÇm chÝnh ®­îc nu«i nhiÒu trong c¸c hé gia ®×nh víi môc ®Ých phô vô nhu cÇu cña gia ®×nh lµ chÝnh chØ cã mét sè hé nu«i theo ph­¬ng thøc b¸n c«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp tõ 50 con trë lªn vµ th­êng nu«i theo h­íng thÞt lµ chñ yÕu cã mét sè Ýt nu«i theo h­íng trøng. 3.2. Ph­¬ng thøc ch¨n nu«i vµ quy m« ®µn §a sè ng­êi d©n sau dÞch cóm ®ang dÇn kh«i phôc l¹i ®µn gia cÇm cña gia ®×nh m×nh nªn sè l­îng gia cÇm ®ang t¨ng dÇn lªn, c¸c hé gia ®×nh ®Òu ¸p dông ph­¬ng thøc ch¨n nu«i hé gia ®×nh nhá lÎ, tËn dông diÖn tÝch v­ên, ao vµ sö dông thøc ¨n chÝnh trong ngµnh n«ng nghiÖp víi sè l­îng tõ 30 – 50 con. Qua ®iÒu tra c¬ b¶n cho thÊy cã mét sè hé nu«i theo ph­¬ng thøc c«ng nghiÖp víi sè l­îng tõ 300 con trë lªn vµ sö dông c¸m ch¨n th¼ng nªn t¨ng tr­ëng cña gia cÇm rÊt nhanh vµ søc s¶n xuÊt còng rÊt lín. 3.3. BiÖn ph¸p kü thuËt ®· ¸p dông trong ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp Nh×n chung toµn x· sè hé nu«i gµ chiÕm kho¶ng 95% nh­ng ®a sè chØ nu«i theo ph­¬ng thøc gµ th¶ v­ên tõ 20 – 50 con. Toµn x· cã kho¶ng 10 hé lµ ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp. §a sè c¸c hé nu«i gµ thÞt vµ gµ gièng, chØ mét sè hé nu«i gµ ®Î trøng víi quy m« ®µn trªn 300 con. HÇu hÕt c¸c chñ hé ch¨n nu«i ®Òu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p vÖ sinh vµ tiªm phßng nghiªm ngÆt, tr­íc khi mua gµ gièng vÒ th× chuång tr¹i ®· ®­îc vÖ sinh s¹ch sÏ vµ ®­¬c r¾c v«i bét ®Ó khö trïng, phun thuèc diÖt trïng. Trong khi nu«i thøc ¨n n­íc uèng, ®Öm lãt chuång ®Òu ®­îc thay liªn tôc ®Ó ®¶m b¶o kh«ng cho mÇm bÖnh x©m nhËp c¸c m¸ng ¨n, m¸ng uèng lµ tù ®éng vµ cho gµ ¨n mét c¸ch tù do. Ngoµi ra lÞch tiªm phßng c¸c lo¹i vacxin ®­îc tiÕn hµnh triÖt ®Ó vµ kÞp thêi, c¸c lo¹i vac xin th­êng dïng lµ nh­: Newcastle, Gumboro…Ngoµi ra c¸c chñ hé cßn th­êng xuyªn bæ xung vµo n­íc uèng c¸c lo¹i thuèc trî lùc nh­: B-complex, Gluco, ®iÖn gi¶i, VitaminB1… Do ®ã gµ th­êng xuyªn ®­îc cung cÊp thuèc bæ ®Ó chèng c¸c hiÖn t­îng nh­ stress hoÆc xâa l«ng c¸nh ®ång thêi mçi tuÇn cßn phun thuèc s¸t trïng mét lÇn ®Ó phßng dÞch bÖnh. 3.4. Thøc ¨n hiÖn sö dông Thøc ¨n ®­îc sö dông chñ yÕu trong c¸c hé gia ®×nh lµ: C¸m g¹o, c¸m ng«, thãc…Ngoµi ra ng­êi d©n cßn th¶ gia cÇm ®Ó chóng tù kiÕm ¨n víi c¸c thøc ¨n nh­ s©u bä, cµo cµo, ch©u chÊu… Nãi chung tËn dông c¸c lo¹i thøc ¨n s¨n cã trong tù nhiªn. Trong c¸c tr¹i nu«i c«ng nghiÖp th× hä sö dông 100% thøc ¨n d¹ng viªn. 3.5. Thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm Víi ph­¬ng thøc ch¨n nu«i hé gia ®×nh th× bµ con thu ®­îc lîi nhuËn rÊt Ýt, chØ ®ñ mua rau cá hµng ngµy vµ ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña gia ®×nh m×nh lµ chÝnh vµ gµ t¨ng tr­ëng rÊt chËm trung b×nh nu«i tõ 3 – 3.5 th¸ng tuæi chØ ®­îc kho¶ng 1.5kg cßn trong c¸c tr¹i nu«i c«ng nghiÖp sau mét th¸ng gµ t¨ng ®­îc tõ 250 – 300g/con trõ chi phÝ mçi mét con l·i tõ 1500 – 2000 ®ång. Do ®ã nÕu tÝnh mét th¸ng b¸n gµ gièng th× cø nu«i 100 con sÏ l·i 150000 – 200000 ®ång. Cßn víi nh÷ng hé ch¨n nu«i gµ thÞt th× sau 2 – 2.5 th¸ng cã thÓ ®¹t 2 – 2.5 kg trõ chi phÝ l·i kho¶ng 3000®ång/con. Nãi chung ®Ó cã thu nhËp cao c¸c hé gia ®×nh ch¨n nu«i ph¶i ®¶m b¶o ®­îc tû lÖ gµ sèng vµ nu«i víi quy m« lín. 4.Ch¨n nu«i c¸c lo¹i vËt nu«i kh¸c Ngoµi viÖc ch¨n nu«i ®¹i gia sóc nh­ tr©u, bß, ngùa, ch¨n nu«i lîn vµ gia cÇm th× ng­êi d©n cßn ch¨n nu«i c¸c lo¹i vËt nu«i kh¸c nh­: Chã, mÌo, thá… §èi víi chã ®­îc nu«i kh¸ nhiÒu tÝnh trung b×nh mçi hé gia ®×nh nu«i 2 con víi môc ®Ých chÝnh ®Ó gi÷ nhµ, mét sè hé nu«i ®Ó b¸n giÕt thÞt th× nu«i theo quy m« ®µn tõ 5 con trë lªn vµ ®­îc nhèt trong c¸c cói. Cßn mÌo th× nu«i víi sè l­îng Ýt h¬n, trung b×nh 2 nhµ míi cã 1 con mÌo tÝnh nu«i víi môc ®Ých ®Ó b¾t chuét. Chã mÌo lµ lo¹i ®éng vËt ¨n t¹p dÔ nu«i cã thÓ tËn dông c¸c lo¹i thøc ¨n thõa cña con ng­êi. Ngoµi chã mÌo ra ng­êi d©n cßn nu«i thá th­êng lµ nu«i ®Ó lµm c¶nh vµ lÊy thÞt. Thá lµ lo¹i dÔ nu«i chØ cÇn cho ¨n rau cá tù nhiªn kh«ng cÇn tèn nhiÒu chi phÝ nªn ®­îc mét sè hé d©n nu«i víi quy m« lín ®Ó lÊy thÞt. 5. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c ch¨n nu«i t¹i c¬ së T×nh h×nh ch¨n nu«i cña x· §øc Th¾ng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®­îc thÓ hiÖn qua b¶ng sè liÖu ®iÒu tra sau: B¶ng 2: KÕt qu¶ ®iÒu tra tæng sè gia sóc gia cÇm cña x· §øc Th¾ng trong c¸c n¨m gÇn ®©y GS, GC(Con) N¨m Lîn Tr©u Bß Ngùa Gia cÇm C¸i sinh s¶n §ùc Gièng ThÞt 2005 1000 10 3790 72 978 30 92080 2006 1200 8 4698 54 1076 21 63543 1- 4/2007 1350 7 4769 50 1108 18 50010 NhËn xÐt: T×nh h×nh ch¨n nu«i ë x· §øc Th¾ng lµ kh¸ ph¸t triÓn, chiÕm tû träng lín trong thu nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Theo ®iÒu tra th× tæng thu nhËp tõ ngµnh ch¨n nu«i lµ kho¶ng 100 tû ®ång chiÕm 54% trong tæng thu nhËp quèc d©n do s¶n phËm tõ ngµnh ch¨n nu«i hiÖn nay ®ang ®­îc tiªu thô m¹nh v× vËy mµ viÖc t¹o ra c¸c con gièng tèt ®Ó cho n¨ng xuÊt cao lµ ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. V× vËy mµ c«ng t¸c khuyÕn n«ng khuyÕn l©m cña x· cÇn ®­îc ®Çu t­ cho viÖc mua cÊy gièng, con gièng cho ng­êi d©n. Tuy nhiªn ®Ó n¨ng xuÊt còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc cao, ph¶i th­êng xuyªn tæ chøc c¸c buæi chuyÓn giao Khoa häc – Kü thuËt h­ìng dÉn bµ con trong qua tr×nh ch¨n nu«i. Tuy ngµnh ch¨n nu«i trong x· ph¸t triÓn m¹nh nh­ng ch­a thËt sù ®ång ®Òu, mét sè th«n ch¨n nu«i cßn Ýt nh­ ViÖt Hïng, §«ng Ngµn. V× vËy yªu cÇu x· ph¶i quan t©m ®Èy m¹nh ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i ngµy mét m¹nh mÏ vµ ®ång ®Òu xøng ®¸ng víi tiÒm n¨ng cña x·. B. C«ng t¸c thó y I. Phßng bÖnh I.1. Tæ chøc m¹ng l­íi thó y c¬ së X· §øc Th¾ng cã mét ®éi ngò c¸n bé thó y kh¸ ®«ng rÊt nhiÖt t×nh vµ h¨ng say víi nghÒ nghiÖp. §Æc biÖt lµ cã ý thøc tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc. Tuy tr×nh ®é cßn h¹n chÕ vÒ mÆt c¬ së lÝ thuyÕt, ®a sè chØ lµ tr×nh ®é s¬ cÊp vµ trung cÊp nh­ng tay nghÒ cña hä rÊt cøng. Do qua nhiÒu n¨m hµnh nghÒ hä ®· rót ra ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm cho b¶n th©n ®Æc biÖt mçi ng­êi ®Òu cã bÝ quyÕt hµnh nghÒ riªng cña m×nh. Do ®éi ngò thó y t­¬ng ®èi ®«ng ®¶o nªn viÖc cña x· ®­îc thùc hiÖn rÊt nhanh vµ kÞp thêi nªn cã thÓ nãi lßng nhiÖt t×nh vµ h¨ng say nghÒ nghiÖp cña c¸c thó y x· ®· gãp phÇn rÊt lín trong c«ng t¸c b¶o vÖ ®µn gia sóc gia cÇm cña x· kh«ng bÞ m¾c dÞch bÖnh. §Ó cã ®­îc thµnh c«ng nµy c¸c c¸n bé thó y x· mµ ®øng ®Çu lµ tr­ëng ban thó y th­êng xuyªn tæ chøc nh÷ng buæi häp th­êng niªn hµng th¸ng ®Ó nghe b¸o c¸o cña c¸c thó y viªn trong x· ®Ó tæng kÕt l¹i t×nh h×nh dÞch bÖnh trong mét th¸ng qua. Tõ ®ã ®Ó t×m c¸ch kh¾c phôc kÞp thêi. I.2. KÕt qu¶ tiªm phßng ba n¨m gÇn ®©y §­îc sù chØ ®¹o cña c¸c c¸n bé Tr¹m thó y huyÖn nªn c«ng t¸c tiªm phßng hµng n¨m ®Òu ®­îc thùc hiÖn theo ®óng thêi gian. C¸c lo¹i bÖnh th­êng xuyªn x¶y ra vµo vô ®«ng vµ xu©n hÌ ®Òu ®­îc thó y x· kÕt hîp phæ biÓn kÕ ho¹ch tiªm phßng, c¸c lo¹i bÖnh chÝnh ®­îc tiªm phßng: ë lîn : DÞch t¶, tô huyÕt trïng. Phã th­¬ng hµn, §ãng dÊu, Lë måm long mãng ë tr©u bß: Lë måm long mãng, Tô huyÕt trïng. ë gia cÇm: cóm gia cÇm, Newcastle, gumboro. Sau ®©y lµ b¶ng sè liÖu vÒ kÕt qu¶ tiªm phßng ®µn gia sóc gia cÇm cña x· trong 3 n¨m trë l¹i ®©y: B¶ng 3: KÕt qu¶ tiªm phßng ®µn gia sóc gia cÇm x· §øc Th¾ng trong 3 n¨m trë l¹i ®©y N¨m Lo¹i gia sóc Vacxin tiªm phßng Sè con Tû lÖ (%) 2005 Tr©u bß Tô huyÕt trïng 450 42,9 Lë måm long mãng Lîn Tô huyÕt trïng 1800 37,5 Lë måm long mãng Gia cÇm Newcastle 64000 69,5 Gumboro 2006 Tr©u bß Tô huyÕt trïng 600 53 Lë måm long mãng Lîn Tô huyÕt trïng 2300 38,9 §ãng dÊu Gia cÇm Cóm gia cÇm H5N1 3400 5,4 2007 Tr©u bß Tô huyÕt trïng 750 64,8 Lîn Tô huyÕt trïng 2400 39,3 DÞch t¶ Gia cÇm Cóm gia cÇm H5N1 23000 46 NhËn xÐt : Qua b¶ng sè liÖu trªn ta thÊy tû lÖ gia sóc tiªm phßng ch­a cã n¨m nµo ®¹t ®­îc 100% cao nhÊt lµ n¨m 2005 . Chøng tá tû lÖ tiªm phßng ë c¸c n¨m lµ ch­a cao. I.3. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña m¹ng l­íi thó y c¬ së Víi ®éi ngò c¸n bé thó y c¬ së nh­ hiÖn nay th× chung b×nh m«ic th«ng cã mét thó y viªn v× vËy viÖc tiªm phßng vµ trÞ bÖnh g¨n víi thó y x·. ChØ khi nµo th«n tËp trung vµ cã nh÷ng ca bÖnh nÆng khã x¶y quyÕt th× míi cã sù can thiÖp cña thó y x· kh¸c. Tõ ®ã ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p trÞ bÖnh míi cïng nhau häc tËp vµ rót ra kinh nghiÖm. Tuy nhiªn c¸c thó y trong x· ®Òu mét lßng nhiÖt t×nh vµ h¨ng say víi c«ng viÖc kh«ng cã thó y nµo tho¸i ho¸ biÕn chÊt. Sù khoanh vïng cña c¸c thó y còng lµ ®iÒu kiÖn ®Ó hä tù kh¼ng ®Þnh m×nh vµ cã tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc. I.4. C«ng t¸c thó y t¹i c¬ së Song song víi biÖn ph¸p phßng vµ trÞ bÖnh th× c«ng t¸c vÖ sinh thó y t¹i c¬ së còng nhËn ®­îc sù chØ ®¹o cña Tr¹m thó y huyÖn nªn rÊt ®­îc chó träng tõng kh©u. C¸c ®å dïng, dông cô thó y ®ªud ®­îc khö trïng tr­íc vµ sau khi sö dông. Ngoµi ra vµo c¸c th¸ng cao ®iÓm cña dÞch bÖnh thó y x· cßn kÕt hîp víi c¸c tr­ëng th«n, huy ®éng ng­êi d©n dän quang c¸c bê bôi rËm vµ kh¬i th«ng c¸c cèng r·nh bÈn xung quanh c¸c th«n xãm ®Ó diÖt trõ mÇm bÖnh. TiÕn hµnh r¾c v« khö trïng quanh chuång tr¹i víi nh÷ng tr¹i chan nu«i cã quy mo lín trong tõng hé gia ®×nh khuyÕn khÝch ng­êi d©n sö dông c¸c lo¹i thuèc s¸t trïng khö trïng th­êng xuyªn c¶nh b¸o nguy c¬ dÞch bÖnh ®Ó bµ con t­ gi¸c vÖ sinh s¹ch sÏ khu chuång nu«i cña gia ®×nh m×nh. §ång thêi ®­a ra lÖnh cÊm vøt x¸c chÕt cña gia sóc gia cÇm bõa b·i g©y ¶nh h­ëng ®Õn m«i tr­êng vµ lµm l©y lan dÞch bÖnh. NÕu gia ®×nh nµo vi ph¹m sÏ bÞ xö ph¹t hµnh chÝnh . C¸c hé gia ®×nh ch¨n nu«i víi quy m« lín ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ nghiªm ngÆt quy tr×nh vÖ sinh thó y khi cã dÞch bÖnh x¶y ra ph¶i b¸o ngay cho c¸n bé thó y ®Ó ®­a ra h­íng gi¶i quyÕt tèt nhÊt nh­ khoanh vïng dÞch, cÊm b¸n ch¹y gia sóc m¾c bÖnh. I.5. Xö lÝ chÊt th¶i – Phßng bÖnh tËt l©y lan Phèi hîp víi Tr¹m khuyÕn n«ng huyÖn x· tÝch cùc khuyÕn khÝch c¸c Tr¹i ch¨n nu«i vµ c¸c hé gia ®×nh ch¨n nu«i nhiÒu x©y dùng c¸c hÇm bi«ga ®Ó võa tËn dông ®­îc nguån chÊt th¶i lµm chÊt ®èt võa lµm gi¶m kh¶ n¨ng g©y « nhiÔm m«i tr­êng. NÕu c¸c Tr¹i ch­a cã hÇm bi«ga th× ph¶i xö lÝ chÊt th¶i b»ng ho¸ chÊt hoÆc b»ng ph­¬ng ph¸p thñ c«ng. Cßn c¸c s¶n phÈm nh­ thÞt ph¶i cã dÊu kiÓm dÞch cña thó y x· míi ®­îc b¸n trªn thÞ tr­êng. I.6. BiÖn ph¸p phßng dÞch t¹i c¬ së §Ó t¨ng c­êng phßng dÞch bÖnh cho ®µn gia sóc gia cÇm cña x· th× toµn bé ®µn gia sóc gia cÇm ®Òu ph¶i ®­îc tiªm phßng vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh ch¨m sãc ®Çy ®ñ. Khi cã gia sóc l¹ vËn chuyÓn qua x· th× ph¶i ®­îc cho phÐp cña c¸c tr¹m, chèt kiÓm dÞch míi ®­îc ®i qua . Tr¸nh viÖc vøt c¸c x¸c chÕt cña gia sóc gia cÇm bõa b·i mµ ph¶i tiÕn hµnh ch«n ®óng theo quy tr×nh vÖ sinh thó y, víi nh÷ng bÖnh th­êng gÆp ë møc ®é nÆng vµ cã kh¶ n¨ng l©y lan cao th× ph¶i b¸o ngay cho c¸n bé thó y ®Ó cã biÖn ph¸p xö lÝ kÞp thêi. I.7. Ho¹t ®éng cña c¸c quÇy thuèc Tæng sè quÇy thuèc cña x· lµ 5 quÇy nªn sè thuèc ®ñ phôc vô cho nhu cÇu cña ng­êi d©n cã thÓ ch÷a trÞ kÞp thêi, c¸c quÇy thuèc ®Òu b¸n c¸c lo¹i thuèc cã chÊt l­îng tèt, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng do ®ã ®­îc ng­êi d©n tÝn nhiÖm vµ sö dông rÊt nhiÒu. §Æc biÖt c¸c quÇy thuèc ngoµi viÖc b¸n thuèc cßn h­ìng dÉn ng­êi d©n vÒ quy tr×nh ch¨n nu«i vµ c¸ch sö dông thuèc ®iÒu trÞ. II. Ch÷a bÖnh II.1. C¸c lo¹i bÖnh ®· x¶y ra t¹i ®Þa ph­¬ng Theo sè liÖu thèng kª tõ c¸c Thó Y viªn c¬ së chóng em thÊy r»ng viÖc phßng bÖnh ë c¸c hé, c¸c tr¹i lµ rÊt ®¶m b¶o nh­ng do nhiÒu nguyªn nh©n nªn gia sóc gia cÇm vÉn m¾c ph¶i mét sè bÖnh c¬ b¶n: + BÖnh tô huyÕt trïng ë tr©u, bß, lîn. + BÖnh ®ãng dÊu lîn. + BÖnh dÞch t¶. + BÖnh Øa ph©n tr¾ng ë lîn con. + BÖnh s­ng mÆt, phï ®Çu ë lîn. + BÖnh ký sinh trïng. + BÖnh tr­íng h¬i d¹ cá. Ngoµi ra cßn nhiÒu bÖnh kh¸c nh­ng tû lÖ m¾c Ýt h¬n. II.2.C«ng t¸c ®iÒu trÞ vµ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ Nh×n chung tÊt c¶ c¸c ca bÖnh ®Òu ®­îc c¸c Thó Y cã kinh nghiÖm nhiÒu n¨m trong nghÒ ®· chÈn ®o¸n chÝnh x¸c vµ ®iÒu trÞ ®óng bÖnh v× v©y sè ca khái bÖnh lªn tíi 98% chØ cã mét sè ca do bµ con ®Ó bÖnh qu¸ nÆng, ñ bÖnh qu¸ l©u ngµy hoÆc m¾c ph¶i nh÷ng bÖnh kh«ng ch÷a ®­îc th× Thó Y míi chÞu thÊt b¹i. Qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ cña Thó Y th­êng diÔn ra liªn tôc trong suèt thêi gian con vËt bÞ bÖnh cho tíi khi con vËt kháe m¹nh ¨n uèng b×nh th­êng míi th«i. Trong viÖc ®iÒu trÞ c¸c Thó Y rÊt nhiÖt t×nh, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng viÖc nªn ®a sè c¸c ca bÖnh ®Òu ®­îc ch÷a khái vµ uy tÝn cña c¸c Thó Y còng ngµy cµng ®­îc n©ng lªn tõ ®ã nhËn ®­îc sù tin t­ëng cña ng­êi d©n. PhÇn II : Néi dung I. C«ng t¸c ch¨n nu«i ®èi víi gia sóc, gia cÇm I.1. C«ng t¸c ch¨n nu«i víi gia sóc – gia cÇm t¹i x· §øc Th¾ng §©y lµ mét x· cã nÒn ch¨n nu«i ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn m¹nh nh­ng do ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ, tù nhiªn ë mçi th«n lµ kh¸c nhau nªn sù ph¸t triÓn ch­a ®­îc ®ång ®Òu do ®ã phßng khuyÕn n«ng cña x· ph¶i kÕt hîp víi c¸n bé ë c¸c th«n chuyÓn ®æi c¬ cÊu vÒ c©y, con gièng nh»m t¨ng n¨ng xuÊt cho c©y trång vµ vËt nu«i, phßng khuyÕn n«ng tÝch cùc ®Çu t­ cho nh÷ng th«n cã t×nh h×nh ch¨n nu«i ch­a ph¸t triÓn ®Ó gi÷a c¸c th«ng trong x· kh«ng cßn trªnh lÖch vÒ c«ng t¸c ch¨n nu«i. VËn dông nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ t¹i nhµ tr­êng kÕt hîp cïng víi Thó Y c¬ së chóng em ®· phæ biÕn cho bµ con mét sè biÖn ph¸p phßng bÖnh c¬ b¶n cho c¸c hé ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc hé gia ®×nh còng nh­ c¸c hé míi chuyÓn sang ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc c«ng nghiÖp, phæ biÕn lÞch tiªm phßng vacxin, h­ìng dÉn sö dông mét sè lo¹i thuèc th­êng dïng ®Ó ch÷a c¸c bÖnh c¬ b¶n hay gÆp. Ngoµi ra cßn trùc tiÕp tham gia cïng víi Thó Y c¬ së ch÷a trÞ mét sè c¸c bÖnh. Qua nh÷ng kiÕn thøc ®· häc th× thùc tÕ ®· kiÓm chøng l¹i nh÷ng g× mµ trong s¸ch vë hay trong gi¶ng ®­êng thÇy c« ®· truyÒn ®¹t vµ em ®· tiÕp thu ®­îc nh­ng do ch­a cã tay nghÒ nªn cßn h¹n chÕ vÒ nhiÒu mÆt bëi vËy muèn trë thµnh mét Thó Y cã tay nghÒ v÷ng chóng em cßn ph¶i häc hái rÊt nhiÒu vÒ mÆt thùc tÕ còng nh­ lý thuyÕt . I.2. Thøc ¨n Nãi chung trong c¸c hé ch¨n nu«i theo ph­¬ng thøc gia ®×nh th× ®a sè c ¸c lo¹i thøc ¨n dïng cho gia sóc vµ gia cÇm ®Òu lµ s¶n phÈm tõ ngµnh n«ng nghiÖp nh­: Ng«, khoai, s¨n, ®ç t­¬ng… Nh­ng ng­êi d©n ch­a biÕt c¸ch phèi trén thøc ¨n mµ cho ¨n theo kiÓu cã thø g× th× cho ¨n thø ®ã tøc lµ chØ cho ¨n mét trong c¸c lo¹i thøc ¨n trªn chø kh«ng tiÕn hµnh phèi trén gi÷a c¸c lo¹i thøc ¨n ®ã ®Ó t¹o ra mét hçn hîp c¸c thøc ¨n ®Çy ®ñ chÊt dinh d­ìng. Bëi vËy c¸c lo¹i gia sóc, gia cÇm ®Òu thiÕu nh÷ng chÊt cÇn thiÕt nªn sinh tr­ëng, ph¸t triÓn chËm ®é t¨ng tr­ëng Ýt vµ ph¶i nu«i trong thêi gian dai. Mét sè hé gia ®×nh dïng c¸c lo¹i c¸m ch¨n th¼ng khi mµ gia sóc hoÆc gia cÇm s¾p ®­îc b¸n víi môc ®Ých lµ vç bÐo cho gia sóc, gia cÇm. Ngoµi ra cßn sö dông c¸c lo¹i c¸m ch¨n th¼ng ®Ó gét gµ, vÞt. Trong c¸c tr¹i ch¨n nu«i c«ng nghiÖp th× ®a sè c¸c chñ tr¹i sö dông thùc ¨n c«ng nghiÖp 100% c¸c lo¹i c¸m ch¨n th¼ng ®­îc sö dông chÝnh lµ: winfeed 171 cho lîn con, habaco dïng cho gµ c«ng nghiÖp L­¬ng Ph­îng Lai, con Heo vµng cho lîn thÞt vç bÐo. Trong mét sè tr¹i th× kh«ng sö dông trùc tiÕp c¸m ch¨n th¼ng mµ ®a sè cßn phèi trén vµ sö dông mét sè c«ng thøc víi tû lÖ pha trén hîp lý. C¸ch trén nh­ sau: Nguyªn liÖu bao gåm: Bét ng«, c¸m g¹o, bét s¾n, mét Ýt bét c¸, Premic kho¸ng. §Çu tiªn ta dïng xÎng hoÆc c¸c lo¹i cµo r¨ng c­a ®Ó cã thÓ tréng c¸c lo¹i bét trªn sau ®ã vÈy n­íc s¹ch ®Ó cho c¸c lo¹i thøc ¨n võa Èm lµ ®­îc sau ®ã tiÕp tôc ®¶o ®Òu vµ sau khi ®· trén th× tiÕn hµnh cho lîn ¨n. Ngoµi ra chóng em ®· h­ìng dÉn bµ con bæ sung thªm ®¹m ure cho Tr©u Bß ®Ó t¨ng sù ho¹t ®éng cña khu hÖ vi sinh vËt b»ng c¸ch trùc tiÕp vÈy n­íc ®· pha ®¹m ure 30% vµo r¬m kh« hoÆc cá sau ®ã cho tr©u bß ¨n trùc tiÕp. Bªn c¹nh ®ã cßn h­ìng dÉn bµ con ñ r¬m r¹ b»ng c¸c lo¹i men ®Ó lµm nguån thøc ¨n dù tr÷ cho tr©u bß trong c¸c ngµy m­a hoÆc cho ¨n thªm vµo ban ®ªm. I.3. C«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o gióp c¬ së Nh×n chung c«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o ®ang ®­îc ph¸t triÓn mét c¸ch réng kh¾p nªn sè hé nu«i lîn ®ùc gièng trong x· ®ang gi¶m dÇn toµn x· hiÖn chØ cßn 7 con lîn ®ùc gièng trong thêi gian thùc tËp t¹i x· chóng em ®· theo c¸c Thó Y ®Ó häc c¸ch thô tinh nh©n t¹o cho lîn. ViÖc thô tinh ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Ph¶i vÖ sinh ©m hé cña gia sóc lÊy panh cÆp b«ng lau vµ röa s¹ch sau ®ã l¾p èng dÉn tinh qu¶n vµo èng, tiÕp ®ã dÊp n­íc cho dÉn tinh qu¶n tr¬n råi ®­a vµo ©m hé cña lîn kho¶ng tõ 25 – 30 cm lµ ®­îc, sau ®ã thôt lïi 1cm vµ ®æ tinh vµo èng ®Ó tinh dÞch tù ch¶y vµo hÕt, rót ra vµ ®¸nh m¹nh vµo m«ng lîn. Sau 2 ca thô tinh cho lîn th× ®· cho kÕt qu¶ 100% lµ lîn ®· cã thai. Trong c«ng t¸c thô tinh thi ®Æc ®iÓm cÇn quan t©m nhÊt ®ã chÝnh lµ tiÓu sö cña con bè, con mÑ ®Ó xem cã cËn huyÕt hay kh«ng. I.4. TËp huÊn c«ng t¸c khuyÕn n«ng vÒ kü thuËt ch¨n nu«i gia sóc gia cÇm t¹i c¬ së Trong 3 tuÇn thùc tËp t¹i x· chóng em ®· ®­îc tham gia cïng c¸n bé Thó Y x· vµ c¸c c¸n bé th«n h­ìng dÉn bµ con n«ng d©n vÒ c«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o cho lîn vµ c¸ch ch¨m sãc nu«i d­ìng gia sóc gia cÇm trong c¸c hé. §Æc biÖt lµ phæ biÕn vÒ c¸ch sö dông thuèc ®Æc trÞ mét sè bÖnh th­êng gÆp. Qua ®ã c¸c c¸n bé Thó Y ®­a ra quy tr×nh ch¨n nu«i gµ thÞt tõ lóc gµ míi në ®Õn lóc xuÊt chuång vµ phæ biÕn ý nghÜa quan träng cña viÖc ch¨n nu«i gia cÇm v× nã cho hiÖu qu¶ rÊt cao mµ cßn ®¬n gi¶n dÔ nu«i cã thÓ tËn dông ®­îc nguån thøc ¨n s½n cã nh»m t¨ng thu nhËp cña tõng hé gia ®×nh. I.5. Khảo s¸t Chuång tr¹i vµ h­íng dÉn x©y dùng chuång, tr¹i Trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i x·,qua viÖc ®i tham quan c¸c m« h×nh chuooi nu«i ë tõng hé gia ®×nh còng nh­ c¸c m« h×nh cã quy m« lín th× em thÊy ®a sè c¸c m« h×nh chuång tr¹i t¹i x· ®Òu ch­a ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu chÝnh nh­ lµ kh«ng tho¸ng m¸t mÎ,vÒ mïa hÌ, Êm vÒ mïa ®«ng mµ ®a sè lµ c¸c hÖ x©y theo h­íng tù do cßn c¸c chuång nu«i theo quy m« c«ng nghiÖp th× ch­a,®¶m b¶o ®­îc ®é dèc còng nh­ kÝch th­íc cña c¸c « chuång nu«i. V× vËy víi t­ c¸ch lµ nh÷ng sinh viªn ®i thùc tËp t¹i c¬ së th× chóng em ®· gãp ý cho c¸c hé vµ c¸c trang tr¹i vÒ h­íng cña chuång tr¹i, ®ã lµ h­íng §«ng Nam hoÆc Nam lµ tèt nhÊt cßn cßn h­íng dÉn c¸c nÒn chuång nu«i ph¶i cao r¸o vµ ph¶i h¬i dèc ®Ó cã thÓ tho¸t n­íc kÝch th­íc mçi chuång ph¶i ®¶m b¶o kho¶ng 1.5m2/10con lîn cã nh­ vËy khi nu«i lîn th× míi cho n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng tèt vµ tr¸nh cho gia sóc khoÎ bÞ bÖnh,tËt,… I. 6. Kh¶o s¸t, ®iÒu tra ®µn lîn n¸i nu«i t¹i X· §øc Th¾ng Theo sè liÖu ®iÒu tra ®­îc t¹i X· §øc Th¾ng,tæng sè lîn n¸i hiÖn nay lµ:1350. Trong ®ã c¸c gièng lîn chÝnh ®­îc bµ con sö dông lµm n¸i vÉn lµ lîn Mãng C¸i .Theo bµ con th× lîn Mãng C¸i võa dÔ nu«i l¹i ®Î tèt thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn cña c¸c hé n«ng d©n. Do ®ã trong 1350 con lîn n¸i sinh s¶n th× lîn Mãng C¸i chiÕm trªn 95% cßn l¹i lµ c¸c gièng lîn tr¾ng:Landrace, Lang hång. Do cã mét sè l­îng lîn n¸i ®«ng nªn hµng n¨m sè l­îng con ®­îc b¸n ra ngoµi thÞ tr­êng lµ rÊt lín. Trung b×nh mét n¨m mçi n¸i cho kho¶ng 2 løa:mçi løa tõ 10 – 12 con,ViÖc nu«i lîn n¸i võa dÔ nu«i l¹i võa thu nhËp cao nªn ®­îc ng­êi d©n nu«i nhiÒu. I.7. §¸nh gi¸ chung Qua thêi gian thùc tËp 4 tuÇn víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc trang bÞ trªn tr­êng líp cïng víi sù nç lùc cña b¶n th©n,sù gióp ®ì vµ chØ b¶o tËn t×nh cña c¸n bé thó y x· th× em ®· lµm ®­îc mét sè c«ng viÖc nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn,víi kiÕn thøc µ sù hiÓu biÕt cña m×nh em ®· h­íng dÉn nh÷ng h­íng ch¨n nu«i c¬ b¶n mµ bµ con cÇu ®Çu t­ vµ nªn tham gia vµo c«ng t¸c, tiªm phßng ë c¬ së cã nh­ v¹y m¬i ®¶m b¶o ®­îc an toµn dÞch bÖnh. Trong c«ng viÖc em lu«n cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao,lµm cÈn thËn vµ th«ng qua c«ng viÖc em,cßn häc hái ®­îc mét sè kinh nghiÖm c¬ b¶n cña bµ con do ®ã lµm v÷ng thªm tay nghÒ.Tuy nhiªn do kiÕn thøc cßn ch­a cßn ch­a ®­îc trang bÞ v÷ng vµng,nªn trong chuÈn ®o¸n,®iÒu trÞ cßn chËm cÇn ph¶i häc hái vµ ®i thùc tÕ nhiÒu h¬n n÷a. III. C«ng T¸c Thó Y III.1. Mét sè thuèc thó y ®­îc sö dông chÝnh ®­îc sö dông trong thêi gian thùc tËp Tªn thuèc LiÒu l­îng VÞ trÝ tiªm Cafªinnatribenzoat 1ml/5 – 5kg TT B¾p vµ d­íi da Bcomplex 1ml/10kg TT B¾p Steep tomycin 1g.5kg TT B¾p,cæ Con comycin 1ml/5kg TT B¾p,cæ Anazin 1ml/10kg TT B¾p,cæ Nor coli 1ml/5kg TT B¾p An Flox 1ml/5kg TT B¾p Enza flox-T Cho uèng §­êng Glucose Uèng III. 2.Tham gia c«ng t¸c tiªm phßng bæ xung t¹i c¬ së Trong thêi gian thùuc tËp chóng em ®· tham gia c«ng t¸c tiªm phßng cóm gia cÇm vµ tiªm phßn tô huyÕt trïng cho tr©u bß, tiªm phßng tô huyÕt trïng vµ dÞch t¶ cho lîn. KÕt qu¶ tiªm phßng ®­îc thèng kª qua b¶ng sau: B¶ng 05 : KÕt qu¶ tiªm phßng ®µn gia sóc gia cÇm X· §øc Th¾ng. (QuÝ I n¨m 2007) Lo¹i gia sóc gia cÇm Vacxin tiªm phßng LiÒu tiªm /con Sè l­îng (con) Tû lÖ % Tr©u bß Tô huyÕt trïng 2ml 750 64.8% Lîn Tô huyÕt trïng dÞch t¶ 2ml 1ml 2400 39.3% Gia cÇm Cóm gia cÇm H5N1 >35 ngµy tiªm 0.5ml <35 ngµy tiªm 0.3 ml 23000 46% Qua ®©y ta thÊy tû lÖ tiªm phßng lµ kh«ng cao lµ cã nhiÒu nguyªn nh©n trong ®ã cã viÖc nh¹n thøc cña ng­êi d©n vÒ viÖc tiªm phßng ch­a cao. Bªn c¹nh ®ã ®· vµ mét sè hé ch¨n nu«i lîn ®· tù gi¸c chñ ®éng tiªm phßng cho ®µn lîn cña gia ®×nh m×nh ®èi víi lîn con vµ lîn thÞt tõ tr­íc. Cßn trong ®ît tiªm phßng tËp chung nµy chñ yÕu lµ tiªm lîn n¸i,cßn lîn cßn ®èi víi lîn n¸i còng nh­ tr©u bß sinh s¶n th× míi lÊy ®ùc vµ s¾p ®Î cïng kh«ng tiªm nªn tû lÖ tiªm phßng thÊp. III.3.VÖ sinh chuång tr¹i, thøc ¨n, n­íc uèng Nh×n chung tÊt c¶ c¸c hé ch¨n nu«i gia ®×nh vÒ quy tr×nh vÖ sinh cho gia sóc gia cÇm kh«ng ®­îc ®¶m b¶o.V× vËy ®ã lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn gia sóc bÖnh tËt sinh tr­ëng vµ ph¸t triÓn m¹nh cßn trong c¸c tr¹i nu«i,c«ng nghiÖp th× quy tr×nh vÒ bÖnh ®­îc ®¶m b¶o rÊt nghiªm ngÆt. §Æc biÖt lµ tr¸nh c¸c ng­êi vµo ra vµo th¨m hoÆc lµm viÖc kh¸c cßn vÊn ®Ò thøc ¨n vµ n­íc uèng th× ®­îc ng­êi d©n ®¶m b¶o h¬n v× vËy n­íc ®a sè lµ n­íc s¹ch vµ thøc ¨n cã thÓ ®­îc nÊu chÝn hoÆc xö lý tr­íc khi cho ¨n. Nh×n chung nÕu c¸c vÊn ®Ò, thøc ¨n, n­ícuèng, chuång tr¹i ®­îc ®¶m b¶o tèt th× n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng c¸c s¶n phÈm,cña gia sóc gia cÇm sÏ t¨ng vät vµ ®­îc ®¶m b¶o. III. 4.§iÒu trÞ bÖnh Trong qua tr×nh thùc tËp chóng em ®­îc theo c¸c thó y trong x· ch÷a bÖnh cho ®µn gia sóc kÕt qu¶ ®iÒu trÞ ®­îc thèng kª qua b¶ng d­íi ®©y: B¶ng 06 : Tæng hîp kÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh t¹i x· §øc Th¾ng Lo¹i gia sóc Tªn bÖnh Thuèc ®iÒu trÞ Sè con ®iÒu trÞ Sè con khái Lîn Tô huyÕt trïng lîn choai Hancipro B-Complex 5 5 S­ng mËt phï ®Çu lîn con Cicolis 12 10 Tô huyÕt trïng lîn n¸i sinh s¶n Licomycin 10% Streptomycin Anazil30% 5 5 Lîn con Øa ph©n tr¾ng RTD Morcoli B-Complex 45 45 Bß Ch­íng h¬i d¹ cá Cifein-Matribenloat MgSO4 Dïng thuèc s¸n l¸ d¹ cá tÈy 2 2 Tiªu ch¶y ë bª RTD ®Æc trÞ tiªu ch¶y An flox 2 2 S¸n l¸ gan + l¸ d¹ cá HandestinB sau 30 phót cho uèng Gluc«za 1 1 TÈy giun cho bª Levamysol 2 2 C¸c triÖu chøng cña bÖnh ®­îc biÓu hiÖn nh­ sau : + BÖnh tô huyÕt trïng ë lîn cã triÖu chøng : L«ng xï m¾t ®á, ¨n Ýt hoÆc kh«ng ¨n. §èi víi lîn n¸i sinh s¶n th× n»m bÖt 1 chç kh«ng ®i l¹i hay n»m ë gãc chuång. + BÖnh x­ng mÆt phï ®Çu ë lîn con: Lîn con quay trßn dËy ®i giËt lïi mÝ m¾t x­ng trßn ®á thµnh viÒn bao quanh m¾t, cã con ®i Øa. + BÖnh lîn con Øa ph©n tr¾ng : Lîn con ®i Øa ph©n tr¾ng thµnh tõng b·i ë chuång. + BÖnh ch­íng h¬i d¹ cá ë bß: Bß ¨n Ýt cã lóc kh«ng ¨n, bông to c¨ng trßn, ng¹i ®i l¹i + BÖnh tiªu ch¶y ë bª con: Bª con míi sinh bÞ tiªu ch¶y gÇy vµ yÕu + Bª con bÞ giun: GÇy, l«ng xï. III. 5. §¸nh gi¸ chung Nh×n chung qua 4 tuÇn thùc tËp chóng em dÔ häc hái vµ thùc hµnh ®­îc mét sè c«ng t¸c chuyªn m«n,nhê ®ã mµ n©ng cao ®­îc tay nghÒ vµ sù hiÓu biÕt cña b¶n th©n vÒ c¸c lo¹i bÖnh. Nh­ng cßn mét sè nh­îc ®iÓm ®ã lµ, ch­a nhanh nh­ng trong c«ng t¸c chuÈn ®o¸n vµ xö lý bÖnh do tay nghÒ ch­a v÷ng. Do vËy cÇn lµm nhiÒu vµ quan s¸t nhiÒu h¬n n÷a. PhÇn III : NhËn XÐt - §¸nh Gi¸ Qua thùc tÕ trong c«ng t¸c ®iÒu trÞ bÖnh t¹i c¬ së,®Þa ph­¬ng em thÊy hÇu hÕt c¸c kiÕn thøc cña thÇy c« gi¶ng d¹y ®iÒu s¸t víi thùc tÕ vµ s¸t víi c¸c bÖnh mµ chóng em ®·,®­îc chøng kiÕn. Tuy nhiªn gi÷a thùc tÕ vµ lý thuyÕt vÉn cßn mét kho¶ng c¸ch vÒ víi mçi lo¹i gia sóc kh¸c nhau th× chóng ta cã nh÷ng biÖn ph¸p còng nh­ nh÷ng c¸ch phßng trÞ kh¸c nhau. HiÖn nay trªn thÞ tr­êng l­îng thuèclµ rÊt nhiÒu vµ cã nhiÒu lo¹i vµ lµm sao ®Ó ta cã thÓ sö dông ®­îc thuèc cã hiÖu qu¶ cao mµ gi¸ thµnh rÎ th× ®ã lµ mét vÊn ®Ò lín mµ lý thuyÕt ch­a ®¸p øng ®­îc. Qua thùc tÕ dÔ kiÓm chøng , hÇu hÕt tay nghÒ cña chóng em c¬ b¶n ®Ó biÕt nh­ng thao t¸c ch­a nhanh, ch­a thµnh th¹o,bëi vËy häc hái nhiÒu h¬n n÷a ®Ó cã thÓ tiÕp thu ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm míi cho b¶n th©n. Víi tinh thÇn häc tËp h¨ng say,nhiÖt t×nh lu«n cã ý thøc cao,tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng viÖc do ®ã, em ®· tiÕp thu ®­îc nhiÒu kiÕn thøc, bæ Ých cho b¶n th©n . Qua mçi buæi thùc tËp t¹i c¬ së gióp chóng em n©ng cao ®­îc tay nghÒ vµ thùc tiÔn ®· chøng minh nh÷ng kiÕn thøc c¸c thÇy c¸c c«, truyÒn ®¹t trªn líp. Do ®ã chóng em cã dÞp ®­îc kiÓm chøng l¹i ®©y lµ mét c¸ch häc bæ Ých gióp chóng em nhí l©u, do ®ã em m¹nh d¹n ®Ò nghÞ víi c¸c thÇy c« trong ban gi¸m hiÖu nhµ tr­êng, cïng c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa t¹o ®iÒu kiÖn nhiÒu h¬n n÷a trong viÖc ®i thùc tËp t¹i c¬ së t¨ng thêi gian thùc tËp, trong mçi kú cã nh­ vËy th× míi t¹o cho chóng em cã tay nghÒ v÷ng vµng h¬n. Môc lôc 3.3. BiÖn ph¸p kü thuËt ®· ¸p dông trong ch¨n nu«i gµ c«ng nghiÖp 18 3.4. Thøc ¨n hiÖn sö dông 19 3.5. Thu nhËp tõ ch¨n nu«i gia cÇm 19 4.Ch¨n nu«i c¸c lo¹i vËt nu«i kh¸c 20 5. §¸nh gi¸ chung vÒ c«ng t¸c ch¨n nu«i t¹i c¬ së 20 B. C«ng t¸c thó y 21 I. Phßng bÖnh 21 I.1. Tæ chøc m¹ng l­íi thó y c¬ së 21 I.2. KÕt qu¶ tiªm phßng ba n¨m gÇn ®©y 22 I.3. T×nh h×nh ho¹t ®éng cña m¹ng l­íi thó y c¬ së 23 I.4. C«ng t¸c thó y t¹i c¬ së 23 I.5. Xö lÝ chÊt th¶i – Phßng bÖnh tËt l©y lan 24 I.6. BiÖn ph¸p phßng dÞch t¹i c¬ së 24 I.7. Ho¹t ®éng cña c¸c quÇy thuèc 24 II. Ch÷a bÖnh 25 II.1. C¸c lo¹i bÖnh ®· x¶y ra t¹i ®Þa ph­¬ng 25 II.2.C«ng t¸c ®iÒu trÞ vµ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ 25 PhÇn II : Néi dung 26 I. C«ng t¸c ch¨n nu«i ®èi víi gia sóc, gia cÇm 26 I.1. C«ng t¸c ch¨n nu«i víi gia sóc – gia cÇm t¹i x· §øc Th¾ng 26 I.2. Thøc ¨n 26 I.3. C«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o gióp c¬ së 27 I.4. TËp huÊn c«ng t¸c khuyÕn n«ng vÒ kü thuËt ch¨n nu«i gia sóc gia cÇm t¹i c¬ së 28 I.5. Khảo s¸t Chuång tr¹i vµ h­íng dÉn x©y dùng chuång, tr¹i 28 I. 6. Kh¶o s¸t, ®iÒu tra ®µn lîn n¸i nu«i t¹i X· §øc Th¾ng 29 I.7. §¸nh gi¸ chung 29 III. C«ng T¸c Thó Y 30 III.1. Mét sè thuèc thó y ®­îc sö dông chÝnh ®­îc sö dông trong thêi gian thùc tËp 30 III. 2.Tham gia c«ng t¸c tiªm phßng bæ xung t¹i c¬ së 30 III.3.VÖ sinh chuång tr¹i, thøc ¨n, n­íc uèng 31 III. 4.§iÒu trÞ bÖnh 31 III. 5. §¸nh gi¸ chung 33 PhÇn III : NhËn XÐt - §¸nh Gi¸ 34