Đánh giá vai trò của 18f - Fdg pet / ct trong chẩn đoán giai đoạn bệnh u lympho không hodgkin

ĐÁNH GIÁ VAI TRÒ CỦA 18F-FDG PET/CT TRONG CHẨN ĐOÁN GIAI ĐOẠN BỆNH U LYMPHO KHÔNG HODGKIN Phạm Văn Thái, Mai Trọng Khoa, Trần Đình Hà Thiều Thị Hằng, Lê Quang Hiển hinhanhykhoa.com ĐẶT VẤN ĐỀ  U lympho không Hodgkin là một trong hai nhóm bệnh lý ác tính của tế bào lympho (U lympho không Hodgkin và bệnh Hodgkin).  Theo GLOBOCAN 2012 - Tại Mỹ năm 2012, có khoảng 63066 ca mới mắc/năm (chiếm 3,9%) - Tại Việt Nam: có 2672 ca mắc mới/năm, chiếm tỷ lệ 3/100.000 dân, đứng thứ 13 trong số các bệnh ung thư. TỔNG QUAN hinhanhykhoa.com CHẨN ĐOÁN U LYMPHO KHÔNG HODGKIN  Triệu chứng lâm sàng  Cận lâm sàng Chẩn đoán xác định: Mô bệnh học, hóa mô miễn dịch Phân loại giai đoạn bệnh theo Ann Arbor (1971) Giai đoạn Tổn thương I Tổn thương một vùng hạch hoặc một vị trí ngoài hạch (IE) II Tổn thương hai vùng hạch trở lên trên cùng một phía cơ hoành. Có thể bao gồm cả lách (IIS), vị trí ngoài hạch (IIE) hoặc cả hai (IIES) nhưng vẫn nằm một phía cơ hoành. III Tổn thương nằm hai phía cơ hoành. Có thể tổn thương ở lách (IIIS), hoặc vị trí ngoài hạch (IIIE), hoặc cả hai (IIIES) IV Tổn thương lan tỏa rải rác nhiều tạng hoặc mô ngoài hạch (như: tủy xương, gan, phổi), có kèm hoặc không kèm tổn thương hạch. A: Không có triệu chứng toàn thân. B: Có triệu chứng toàn thân E: tổn thương ngoài hạch. S: tổn thương ở láchhinhanhykhoa.com VAI TRÒ CỦA PET/CT TRONG U LYMPHO KHÔNG HODGKIN MÁY PET/CT HÌNH CTHÌNH PET HÌNH PET/CT + + = = Hình ảnh PET/CT là hình ảnh kết hợp giữa hình PET và hình CT: rõ ràng, chính xác Hình ảnh cấu trúc giải phẫu Hình ảnh chuyển hóa chức năng Hình ảnh cấu trúc và chức năng NGUYÊN LÝ PET/CT Đối tượng & Phương pháp NC  Đối tượng nghiên cứu:  127 bệnh nhân được chẩn đoán xác định bệnh U lympho không Hodgkin dựa trên kết quả mô bệnh học và hóa mô miễn dịch, được chụp PET/CT.  Thời gian: tháng 1 năm 2013 đến tháng 12 năm 2017  Địa điểm: Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu Bệnh viện Bạch Mai.  Phương pháp nghiên cứu: mô tả cắt ngang. Máy, phương tiện, thuốc phóng xạ dùng trong nghiên cứu Máy PET/CT – SIMENS ĐỨC F-18 FDG Hệ thống chia liều và chuẩn liều phóng xạ QUY TRÌNH CHỤP PET/CT 1. Chuẩn bị BN 2.TƯ THẾ BỆNH NHÂN VÀ CHỤP HÌNH 3. Phân tích hình ảnh PET/CT hinhanhykhoa.com KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 1. Tuổi và giới bệnh nhân nghiên cứu: I. Đặc điểm bệnh nhân Tuổi <40 40 – 49 50 – 59 ≥ 60 Tổng số Tuổi trung bình n 12 35 57 23 127 52,2 ± 23,5 % 9,4 27,6 44,9 18,1 100 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 1. Tuổi và giới bệnh nhân nghiên cứu: I. Đặc điểm bệnh nhân Tỷ lệ nam/nữ: 2,5/1 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 2. Vị trí và đặc điểm của tổn thương tại hạch (n=127) Vị trí tổn thương Kích thước (cm) maxSUV Số BN (n) Tỷ lệ (%) Hạch cổ 4,2 ± 5,1 8,9 ± 7,1 60 47,2 Hạch trung thất 2,2 ± 3,5 7,8 ± 4,2 36 28,3 Hạch nách 1,9 ± 1,7 3,9 ± 2,1 26 20,5 Hạch ổ bụng 3,8 ± 4,2 10,2 ± 7,6 42 33,1 Hạch bẹn 1,8 ± 2,2 3,6± 2,2 15 11,8 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 3. Vị trí và đặc điểm của tổn thương ngoài hạch (n=127) Vị trí tổn thương Kích thước (cm) maxSUV Số BN (n) Tỷ lệ (%) Não 3,4±1,3 18,3±5,2 3 2,4 Phổi 2,5 ± 2,3 8,6 ± 3,7 3 2,4 Gan 2,7± 1,2 5,7 ± 3,3 2 1,6 Lách 2,1 ± 1,4 6,8 ± 3,5 3 2,4 Đường tiêu hóa 4,5 ± 3,6 11,2 ± 5,6 7 5,5 Xương 2,3 ± 1,5 4,2 ± 2,1 3 2,4 Vòm mũi họng 3,4 ± 1,9 9,2 ± 6,5 5 3,9 Vị trí khác 3,8 ± 3,4 7,8 ± 5,1 7 5,5 Tổng số 33 26,0 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 4. Giai đoạn bệnh trước và sau khi chụp PET/CT Giai đoạn I II III IV Tổng Trước chụp PET/CT n 18 64 37 8 127 % 14,2 50,4 29,1 6,3 100 Sau chụp PET/CT n 12 52 47 16 127 % 9,4 40,9 37,0 12,6 100 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 5.Số BN thay đổi giai đoạn sau chụp so với trước chụp PET/CT Giai đoạn Trước chụp PET/CT (n) Tổng số I II III IV Sau chụp PET/CT (n) I 12 0 0 0 12 II 4 46 2 0 52 III 2 14 30 1 47 IV 0 4 5 7 16 Tổng số 18 64 37 8 127 KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN 6. Giá trị của PET/CT trong thay đổi giai đoạn bệnh. Giai đoạn bệnh Số bệnh nhân (n) Tỷ lệ (%) Không thay đổi 95 74,8 Tăng giai đoạn 29 22,8 Giảm giai đoạn 3 2,4 Tổng số 127 100 Raanani P và cs: (n=68 BN NHL) có 31% BN tăng giai đoạn và 1% BN giảm giai đoạn; 25% bn thay đổi kế hoạch điều trị KẾT LUẬN  PET/CT trong bệnh U lympho không Hodgkin giúp phát hiện đầy đủ các tổn thương tại hạch và ngoài hạch.  Đây là phương pháp có giá trị cao trong chẩn đoán chính xác giai đoạn bệnh.  Dựa trên hình ảnh PET/CT, có 32/127 (chiếm 25,2%) trường hợp thay đổi giai đoạn bệnh. Từ đó giúp thay đổi kế hoạch điều trị cho phù hợp với bệnh nhân. Ca lâm sàng 1: BN Trần Văn L, nam, 60 tuổi, CĐ: NHLymphoma tế bào B lớn lan tỏa Hình ảnh hạch cổ hai bên, hạch nách hai bên, hạch trung thất, hạch rốn phổi hai bên, hạch ổ bụng, hạch bẹn hai bên và tổn thương xương ức tăng hấp thu FDG Ca lâm sàng 1: BN Trần Văn L, nam, 60 tuổi, CĐ: NHLymphoma tế bào B lớn lan tỏa Trước điều trị Sau điều trị hinhanhykhoa.com Bệnh đáp ứng hoàn toàn Trước điều trị Sau điều trị Ca lâm sàng 1: BN Trần Văn L, nam, 60 tuổi, CĐ: NHLymphoma tế bào B lớn lan tỏa