Đào tạo nguồn lực con người là trung tâm của mọi nguồn quyết định đối với quá trình CNH - HĐH ở nước ta
Lời mở đầu
"Dân tộc chúng tôi hiểu đầy đủ rằng: dân tộc mình là một dân tộc nghèo, một đất nước đang phát triển ở mức thấp Chúng tôi hiểu rõ khoảng cách giữa nền kinh tế của chúng tôi và nền kinh tế của những nước phát triển trên thế giới. Chúng tôi hiểu rõ khoa học công nghệ trong thế kỷ 21 sẽ có những bước tiến khổng lồ. Thực hiện tư tưởng vĩ đại của chủ tịch Hồ Chính Minh: Lấy sức ta mà giải phóng cho ta, chúng tôi phải tri thức hoá Đảng, tri thức hoá dân tộc, tiếp tục tri thức hóa công nông, cả nước là một xã hội học tập, phát huy truyền thống những ngày mới giành được độc lập 45, cả nước học chữ, cả nước diệt giặc dốt, cả nước diệt giặc đói Phải nắm lấy ngọn cờ khoa học như đã nắm lấy ngọn cờ dân tộc. Một dân tộc dốt, một dân tộc đói nghèo là một dân tộc yếu" (Lê Khả Phiêu - Tổng bí thư ban chấp hành trung ương Đảng cộng sản Việt Nam - Phát biểu tại hội thảo quốc tế tại Việt Nam trong thế kỷ 20). Không, dân tộc chúng ta nhất định không phải là dân tộc yếu. Chúng ta đã từng chiến thắng bọn thực dân Pháp và đề quốc Mỹ. Thắng lợi đó là thắng lợi của lực lượng trí tuệ Việt Nam đối với lực lượng sắt thép và đô la khổng lồ của Mỹ. Con người Việt Nam đã làm được những điều tưởng như không thể làm được và tôi tin rằng, con người Việt Nam trong giai đoạn mới với những thử thách mới vẫn sẽ làm được những điều kỳ diệu như thế. Đất nước Việt Nam sẽ sánh vai được với các cường quốc năm châu cho dù hiện nay chúng ta gặp rất nhiều khó khăn, rất nhiều sự đối đầu.
Chính vì niềm tin bất diệt đó mà tôi chọn đề tài: "Đào tạo nguồn lực con người là trung tâm của mọi nguồn quyết định đối với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta" cho tiểu luận triết học của mình. Biết đâu, trong chút kiến thức bé nhỏ này lại có điều gì thật sự hữu ích.
B. Nội dung
I. LÝ LUẬN VỀ CON NGƯỜI
1. Khái niệm chung về con người
Trong xã hội không một ai nhầm lẫn con người với loài động vật, song không phải vì thế mà câu hỏi "con người là gì" bị trở thành đơn giản, vì câu hỏi chỉ là chân thực khi con người có khả năng tách ra khỏi bản thân mình để nhận thức mình với tư cách là hệ thống trong quá trình vận động, sinh thành. Từ thời cổ đại đến nay vấn đề con người luôn giữ một vị trí quan trọng trong các học thuyết triết học. Các nhà triết học đưa ra rất nhiều các quan điểm khác nhau về con người nhưng nhìn chung các quan điểm triết học nói trên đều xem xét con người một cách trừu tượng, do đó đã đi đến những cách lý giải cực đoan phiến diện.
Chủ nghĩa Mác đã kế thừa và khắc phục những mặt hạn chế và đồng thời phát triển những quan niệm hạn chế về con người đã có trong các học thuyết trước đây để đi đến những quan niệm về con người hiện thực, con người hoạt động thực tiễn cải tạo tự nhiên và xã hội. Với tư cách là con người hiện thực, con người vừa là sản phẩm của tự nhiên và xã hội, đồng thời vừa là chủ thể cải tạo tự nhiên và xã hội. Hay nói cách khác chủ nghĩa Mác xem xét con người như một thực thể sinh học - xã hội.
2. Con người là một thực thể sinh học - xã hội.
Con người là sản phẩm của tự nhiên, là kết quả của quá trình tiến hóa lâu dài của giới hữu sinh. Con người tự nhiên là con người sinh học mang tính sinh học. Tính sinh học trong con người quy định sự hình thành những hiện tượng và quá trình tâm lý trong con người là điều kiện quyết định sự tồn tại của con người. Song con người không phải là động vật thuần túy như các động vật khác mà là một động vật có tính chất xã hội với nội dung văn hoá lịch sử của nó. Con người là sản phẩm của xã hội, là con người xã hội mang bản tích xã hội. Con người chỉ có thể tồn tại được một khi con người tiến hành lao động sản xuất ra của cải vật chất thỏa mãn nhu cầu sinh học của minh. Lao động sản xuất là yếu tố quyết định sự hình thành con người và ý thức. Chính lao động đã quy định bản chất xã hội của con người, quy định cái xã hội của con người và xã hội lại quy định sự hình thành cá nhân và nhân cách. Vì con người là sản phẩm của tự nhiên và xã hội nên con người chịu sự chi phối của môi trường tự nhiên và xã hội cùng các quy luật biến đổi của chúng.
Với tư cách là con người xã hội, là con người hoạt động thực tiễn, con người sản xuất ra của cải vật chất tác động vào tự nhiện để cải tạo tự nhiên, con người chính là chủ thể cải tạo tự nhiên. Con người là sản phẩm của tự nhiên song con người có thể thống trị tự nhiên nếu biết nắm bắt và tuân theo các quy luật của bản thân giới tự nhiên. Con người không chỉ là sản phẩm của xã hội mà còn là chủ thể cải tạo xã hội. Bằng hoạt động sản xuất con người snág tạo ra toàn bộ nền văn hóa vật chất và tinh thần. Mặc dù tự nhiên và xã hội đều vận động theo quy luật khách quan, nhưng trong quá trình hoạt động, con người luôn luôn xuất phát từ nhu cầu động cơ và hứng thú, theo đuổi những mục đích nhất định và do đó đã tìm cách hạn chế hay mở rộng phạm vi tác dụng của quy luật cho phù hợp với nhu cầu và mục đích của mình.
Như vậy con người là sản phẩm của tự nhiên và xã hội vừa và chủ thể cải tạo tự nhiên và xã hội. Con người là thực thể thống nhất sinh học - xã hội.
3. Trong tính hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hoà những mối quan hệ xã hội.
Xuất phát từ con người hiện thực, Mác đã nhận thấy lao động đóng vai trò quyết định trong việc phân chia ranh giới giữa con người và động vật. Vì lao động là hoạt động xã hội nên mọi sự khác biệt giữa con người và động vật đều là kết quả của cuộc sống con người trong xã hội. Cá nhân là thực thể xã hội và bản chất con người có tính lịch sử cụ thể. Điều đó quy định sự khác nhau của con người trong các thời đại khác nhau, sự khác nhau này tùy thuộc vào sự phát triển của xã hội, sự thay đổi các quan hệ xã và giao tiếp. Vì vậy, bản chất con người là tổng hoà các mối quan hệ xã hội, không chỉ tổng hoà các mối quan hệ trong hiện tại mà cả trong quá khứ.
Tóm lại, bản chất chung nhất, sâu sắc nhất của con người là tổng hoà các mối quan hệ giữa người và người trong xã hội diễn ra trong hiện tại và cả trong quá khứ. Bản thân của con người không phải là cố định, bất biến mà có tính lịch sử cụ thể. Chúng ta không thể hiểu bản chất con người bên ngoài mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội.
13 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2681 | Lượt tải: 0
Bạn đang xem nội dung tài liệu Đào tạo nguồn lực con người là trung tâm của mọi nguồn quyết định đối với quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở nước ta, để tải tài liệu về máy bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi më ®Çu
"D©n téc chóng t«i hiÓu ®Çy ®ñ r»ng: d©n téc m×nh lµ mét d©n téc nghÌo, mét ®Êt níc ®ang ph¸t triÓn ë møc thÊp… Chóng t«i hiÓu râ kho¶ng c¸ch gi÷a nÒn kinh tÕ cña chóng t«i vµ nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi. Chóng t«i hiÓu râ khoa häc c«ng nghÖ trong thÕ kû 21 sÏ cã nh÷ng bíc tiÕn khæng lå. Thùc hiÖn t tëng vÜ ®¹i cña chñ tÞch Hå ChÝnh Minh: LÊy søc ta mµ gi¶i phãng cho ta, chóng t«i ph¶i tri thøc ho¸ §¶ng, tri thøc ho¸ d©n téc, tiÕp tôc tri thøc hãa c«ng n«ng, c¶ níc lµ mét x· héi häc tËp, ph¸t huy truyÒn thèng nh÷ng ngµy míi giµnh ®îc ®éc lËp 45, c¶ níc häc ch÷, c¶ níc diÖt giÆc dèt, c¶ níc diÖt giÆc ®ãi… Ph¶i n¾m lÊy ngän cê khoa häc nh ®· n¾m lÊy ngän cê d©n téc. Mét d©n téc dèt, mét d©n téc ®ãi nghÌo lµ mét d©n téc yÕu" (Lª Kh¶ Phiªu - Tæng bÝ th ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng céng s¶n ViÖt Nam - Ph¸t biÓu t¹i héi th¶o quèc tÕ t¹i ViÖt Nam trong thÕ kû 20). Kh«ng, d©n téc chóng ta nhÊt ®Þnh kh«ng ph¶i lµ d©n téc yÕu. Chóng ta ®· tõng chiÕn th¾ng bän thùc d©n Ph¸p vµ ®Ò quèc Mü. Th¾ng lîi ®ã lµ th¾ng lîi cña lùc lîng trÝ tuÖ ViÖt Nam ®èi víi lùc lîng s¾t thÐp vµ ®« la khæng lå cña Mü. Con ngêi ViÖt Nam ®· lµm ®îc nh÷ng ®iÒu tëng nh kh«ng thÓ lµm ®îc vµ t«i tin r»ng, con ngêi ViÖt Nam trong giai ®o¹n míi víi nh÷ng thö th¸ch míi vÉn sÏ lµm ®îc nh÷ng ®iÒu kú diÖu nh thÕ. §Êt níc ViÖt Nam sÏ s¸nh vai ®îc víi c¸c cêng quèc n¨m ch©u cho dï hiÖn nay chóng ta gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, rÊt nhiÒu sù ®èi ®Çu.
ChÝnh v× niÒm tin bÊt diÖt ®ã mµ t«i chän ®Ò tµi: "§µo t¹o nguån lùc con ngêi lµ trung t©m cña mäi nguån quyÕt ®Þnh ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë níc ta" cho tiÓu luËn triÕt häc cña m×nh. BiÕt ®©u, trong chót kiÕn thøc bÐ nhá nµy l¹i cã ®iÒu g× thËt sù h÷u Ých.
B. Néi dung
I. Lý luËn vÒ con ngêi
1. Kh¸i niÖm chung vÒ con ngêi
Trong x· héi kh«ng mét ai nhÇm lÉn con ngêi víi loµi ®éng vËt, song kh«ng ph¶i v× thÕ mµ c©u hái "con ngêi lµ g×" bÞ trë thµnh ®¬n gi¶n, v× c©u hái chØ lµ ch©n thùc khi con ngêi cã kh¶ n¨ng t¸ch ra khái b¶n th©n m×nh ®Ó nhËn thøc m×nh víi t c¸ch lµ hÖ thèng trong qu¸ tr×nh vËn ®éng, sinh thµnh. Tõ thêi cæ ®¹i ®Õn nay vÊn ®Ò con ngêi lu«n gi÷ mét vÞ trÝ quan träng trong c¸c häc thuyÕt triÕt häc. C¸c nhµ triÕt häc ®a ra rÊt nhiÒu c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ con ngêi nhng nh×n chung c¸c quan ®iÓm triÕt häc nãi trªn ®Òu xem xÐt con ngêi mét c¸ch trõu tîng, do ®ã ®· ®i ®Õn nh÷ng c¸ch lý gi¶i cùc ®oan phiÕn diÖn.
Chñ nghÜa M¸c ®· kÕ thõa vµ kh¾c phôc nh÷ng mÆt h¹n chÕ vµ ®ång thêi ph¸t triÓn nh÷ng quan niÖm h¹n chÕ vÒ con ngêi ®· cã trong c¸c häc thuyÕt tríc ®©y ®Ó ®i ®Õn nh÷ng quan niÖm vÒ con ngêi hiÖn thùc, con ngêi ho¹t ®éng thùc tiÔn c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Víi t c¸ch lµ con ngêi hiÖn thùc, con ngêi võa lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi, ®ång thêi võa lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Hay nãi c¸ch kh¸c chñ nghÜa M¸c xem xÐt con ngêi nh mét thùc thÓ sinh häc - x· héi.
2. Con ngêi lµ mét thùc thÓ sinh häc - x· héi.
Con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn, lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh tiÕn hãa l©u dµi cña giíi h÷u sinh. Con ngêi tù nhiªn lµ con ngêi sinh häc mang tÝnh sinh häc. TÝnh sinh häc trong con ngêi quy ®Þnh sù h×nh thµnh nh÷ng hiÖn tîng vµ qu¸ tr×nh t©m lý trong con ngêi lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña con ngêi. Song con ngêi kh«ng ph¶i lµ ®éng vËt thuÇn tóy nh c¸c ®éng vËt kh¸c mµ lµ mét ®éng vËt cã tÝnh chÊt x· héi víi néi dung v¨n ho¸ lÞch sö cña nã. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña x· héi, lµ con ngêi x· héi mang b¶n tÝch x· héi. Con ngêi chØ cã thÓ tån t¹i ®îc mét khi con ngêi tiÕn hµnh lao ®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt tháa m·n nhu cÇu sinh häc cña minh. Lao ®éng s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù h×nh thµnh con ngêi vµ ý thøc. ChÝnh lao ®éng ®· quy ®Þnh b¶n chÊt x· héi cña con ngêi, quy ®Þnh c¸i x· héi cña con ngêi vµ x· héi l¹i quy ®Þnh sù h×nh thµnh c¸ nh©n vµ nh©n c¸ch. V× con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi nªn con ngêi chÞu sù chi phèi cña m«i trêng tù nhiªn vµ x· héi cïng c¸c quy luËt biÕn ®æi cña chóng.
Víi t c¸ch lµ con ngêi x· héi, lµ con ngêi ho¹t ®éng thùc tiÔn, con ngêi s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt t¸c ®éng vµo tù nhiÖn ®Ó c¶i t¹o tù nhiªn, con ngêi chÝnh lµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn. Con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn song con ngêi cã thÓ thèng trÞ tù nhiªn nÕu biÕt n¾m b¾t vµ tu©n theo c¸c quy luËt cña b¶n th©n giíi tù nhiªn. Con ngêi kh«ng chØ lµ s¶n phÈm cña x· héi mµ cßn lµ chñ thÓ c¶i t¹o x· héi. B»ng ho¹t ®éng s¶n xuÊt con ngêi sn¸g t¹o ra toµn bé nÒn v¨n hãa vËt chÊt vµ tinh thÇn. MÆc dï tù nhiªn vµ x· héi ®Òu vËn ®éng theo quy luËt kh¸ch quan, nhng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, con ngêi lu«n lu«n xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu ®éng c¬ vµ høng thó, theo ®uæi nh÷ng môc ®Ých nhÊt ®Þnh vµ do ®ã ®· t×m c¸ch h¹n chÕ hay më réng ph¹m vi t¸c dông cña quy luËt cho phï hîp víi nhu cÇu vµ môc ®Ých cña m×nh.
Nh vËy con ngêi lµ s¶n phÈm cña tù nhiªn vµ x· héi võa vµ chñ thÓ c¶i t¹o tù nhiªn vµ x· héi. Con ngêi lµ thùc thÓ thèng nhÊt sinh häc - x· héi.
3. Trong tÝnh hiÖn thùc cña nã, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ nh÷ng mèi quan hÖ x· héi.
XuÊt ph¸t tõ con ngêi hiÖn thùc, M¸c ®· nhËn thÊy lao ®éng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh trong viÖc ph©n chia ranh giíi gi÷a con ngêi vµ ®éng vËt. V× lao ®éng lµ ho¹t ®éng x· héi nªn mäi sù kh¸c biÖt gi÷a con ngêi vµ ®éng vËt ®Òu lµ kÕt qu¶ cña cuéc sèng con ngêi trong x· héi. C¸ nh©n lµ thùc thÓ x· héi vµ b¶n chÊt con ngêi cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. §iÒu ®ã quy ®Þnh sù kh¸c nhau cña con ngêi trong c¸c thêi ®¹i kh¸c nhau, sù kh¸c nhau nµy tïy thuéc vµo sù ph¸t triÓn cña x· héi, sù thay ®æi c¸c quan hÖ x· vµ giao tiÕp. V× vËy, b¶n chÊt con ngêi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ x· héi, kh«ng chØ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ trong hiÖn t¹i mµ c¶ trong qu¸ khø.
Tãm l¹i, b¶n chÊt chung nhÊt, s©u s¾c nhÊt cña con ngêi lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ gi÷a ngêi vµ ngêi trong x· héi diÔn ra trong hiÖn t¹i vµ c¶ trong qu¸ khø. B¶n th©n cña con ngêi kh«ng ph¶i lµ cè ®Þnh, bÊt biÕn mµ cã tÝnh lÞch sö cô thÓ. Chóng ta kh«ng thÓ hiÓu b¶n chÊt con ngêi bªn ngoµi mèi quan hÖ gi÷a c¸ nh©n vµ x· héi.
II. VÊn ®Ò ®µo t¹o nguån lùc con ngêi trong sù nghiÖp Ph¸t triÓn kinh doanh x· héi ë níc ta
1. ThÕ nµo lµ c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Tõ quan ®iÓm ®æi míi vÒ c«ng nghiÖp hãa hiÖn ®¹i hãa cña ®¹i héi §¶ng lÇn thø VII rót ra tõ thùc tiÔn c«ng nghiÖp hãa trªn thÕ giíi vµ ë níc ta, cã thÓ ®a ra ®Þnh nghÜa: C«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n, toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ, x· héi tõ sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ, ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, dùa trªn sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ, t¹o ra n¨ng suÊt x· héi cao.
2. Nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ë níc ta:
§èi víi ®Êt níc ta khi chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt ®îc x¸c ®Þnh lµ “®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc” theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa nh»m môc tiªu “d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng b»ng minh”, th× vÊn ®Ò x¸c ®Þnh dóng vµ huy ®éng cã hiÖu qu¶ nh÷ng nguån lùc vèn cã vµ cã thÓ t¹o ra trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cµng trë nªn quan träng.
Khi x¸c ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn ®Êt níc trong giai ®o¹n hiÖn nay, §¶ng ta ®· chØ râ nh÷ng nguån lùc lµm c¬ së cho viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ : nguån lùc con ngêi ViÖt Nam, nguån lùc tù nhiªn (tµi nguyªn thiÖn nhiªn , vÞ trÝ ®Þa lý), c¬ së vËt chÊt tiÒm lùc khoa häc-kÜ thuËt vèn cã c¸c nguån lùc ngoµi níc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý.
LÞch sö ph¸t triÓn ch©n chÝnh cña x· héi loµi ngêi lµ lÞch sö ph¸t triÓn cña con ngêi, do con ngêi ,v× con ngêi. Con ngêi lµm ra lÞch sö cña chÝnh m×nh vµ lµ ®éng lùc cña lÞch sö ®ã. Khi kh¼ng ®Þnh ch©n lý vÜnh h»ng ®ã, c¸c nhµ s¸ng lËp chñ nghÜa M¸c-LªNin ®· ®ång thêi chØ râ, xu híng chung cña tiÕn tr×nh ph¸t triÓn lÞch sö ®îc quy ®Þnh bëi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt do con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt, bao gåm con ngêi vµ nh÷ng c«ng cô s¶n xuÊt do con ngêi t¹o ra.
Sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña x· héi qua viÖc con ngêi khai th¸c vµ sö dông nguån lùc tù nhiªn ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt cho ho¹t ®éng sinh tån, ph¸t triÓn cña chÝnh con ngêi vµ quyÕt ®Þnh quan hÖ cña con ngêi víi con ngêi trong s¶n xuÊt.
Vai trß vµ tÇm quan träng cña nguån nh©n lùc ®èi víi ph¸t triÓn vµ t¨ng trëng ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh, trong tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi vµ ®Æc biÖt lµ ë ViÖt Nam. ë níc ta, nguån nh©n lùc cßn ®îc nhÊn m¹nh lµ yÕu tè néi lùc quan träng nhÊt ®Ó x©y dùng ®Êt níc. Tuy nhiªn, søc m¹nh cña nguån néi lùc nµy l¹i bÞ chi phèi bëi rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau, trong ®ã gi¸o dôc ®µo t¹o ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh hµng ®Çu.
3-Thùc tr¹ng nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay.
D©n sè níc ta thuéc lo¹i d©n sè trÎ vµ tèc ®é t¨ng nguån d©n sè ®Õn ®é tuæi lao ®éng lµ rÊt cao, trong khi nÒn kinh tÕ cha ph¸t triÓn l¹i mÊt c©n ®èi ngiªm träng lµm n¶y sinh hai vÊn ®Ò: t¨ng n¨ng suÊt lao ®éngvµ gi¶i quyÕt viÖc lµm cho nh÷ng ngêi lao ®éng trë nªn hÕt søc bøc thiÕt. Trong khi ®ã, kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm cña ta cßn rÊt h¹n chÕ. V× vËy, m©u thuÉn cung cÇu vÒ sè lîng nguån nh©n lùc rÊt lín, g©y søc Ðp ngµy cµng nÆng nÒ vÒ lao ®éng viÖc lµm. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng di c, g©y nhiÒu x¸o trén vÒ x· héi, m«i trêng, t¸c ®éng nhiÒu ®Õn c¬ cÊu vïng cña nguån nh©n lùc. KÕt hîp vµo ®ã lµ sù thiÕu qu¶n lý, thiÕu kiÕn thøc nªn ngêi di d©n lµ lùc lîng ph¸ rõng, g©y « nhiÔm m«i trêng ë c¶ vïng hä rêi ®i vµ nhiÒu vïng hä ®Õn. T×nh tr¹ng thiÕu hôt kÜ n¨ng cña ngêi lao ®éng rÊt râ rÖt. Lao ®éng cã tay nghÒ cao, c«ng nh©n kü thuËt thiÕu do ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o cha ®ñ, c¬ cÊu ®µo t¹o cha hîp lý, thiÕu c¬ së ®Þnh híng, kh«ng xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu thÞ trêng lao ®éng. ChÊt lîng nguån nh©n lùc nh×n chung ®· ®îc c¶I thiÖn nhiÒu nhng cung vÒ chÊt lîng vÉn kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc cÇu vÒ mÆt thÓ lùc, trÝ lùc vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt cña lùc lîng lao ®éng, nguån nh©n lùc cña ViÖt Nam.
ChÊt lîng th× nh vËy, l¹i kÕt hîp thªm viÖc ph©n bæ, sö dông nguån nh©n lùc bÊt cËp, thiÕu ®ång bé cµng lµm t¨ng thªm m©u thuÉn vÒ cung cÇu nguån nh©n lùc c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng. ë c¸c vïng miÒn nói, vïng s©u vïng xa thõa lao ®éng gi¶n ®¬n nhng l¹i thiÕu nghiªm träng lao ®éng cã tr×nh ®é, g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho viÖc ph¸t triÓn vÒ nhiÒu mÆt ë c¸c vïng nµy. Nh÷ng n¬i cÇn th× kh«ng cã, cßn nh÷ng n¬i ®· cã nhiÒu råi nh ë c¸c thµnh phè lín th× l¹i ngµy cµng nhiÒu thªm g©y ra mét sù l·ng phÝ rÊt lín cho x· héi.
§iÓm m¹nh cña níc ta lµ sè ngêi biÕt ch÷ cao so víi nhiÒu níc trong khu vùc hay c¸c níc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. Nguån nh©n lùc níc ta cã ®éng lùc h¹c tËp tèt, th«ng minh, tù tin cao, khÐo lÐo, cã thÓ thµnh giái nÕu ®îc gi¸o dôc ®µo t¹o tèt. §iÓm yÕu cña níc ta vÒ nguån nh©n lùc chñ yÕu lµ tri thøc, nghiÖp vô kinh doanh, tiÕp thÞ, bu«n b¸n, qu¶n lý vµ tri thøc khoa häc kü thuËt cËp nhËt. Nh÷ng h¹n chÕ ®ã cña nguån nh©n lùc níc ta trong c¬ chÕ thÞ trêng vµ xu thÕ héi nhËp ph¸t triÓn rÊt cÇn ®îc kh¾c phôc cµng sím cµng tèt b»ng mäi biÖn ph¸p, kh¶ n¨ng vèn cã cña níc ta.
§ã lµ thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta hiÖn nay.
3-Gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc con ngêi trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta.
Do mét trong ba mÆt thÓ hiÖn vai trß s¸ng t¹o ra lÞch sö cña quÇn chóng nh©n d©n lµ: ho¹t®éng s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt vËt chÊt cña quÇn chóng nh©n d©n, trùc tiÕp lµ nh©n d©n lao ®éng, lµ c¬ së tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. Do néi dung c¬ b¶n cña c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ lµ:
Trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ theo híng hiÖn ®¹i trong c¸c ngµnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Néi dung nµy ®îc thÓ hiÖn qua hai c¸ch:
TiÕn hµnh c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®Ó tù trang bÞ.
ViÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®îc thùc hiÖn th«ng qua nh©n chuyÓn giao c«ng nghÖ míi tõ c¸c níc tiªn tiÕn .
X©y dùng c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý vµ ph©n c«ng l¹i lao ®éng x· héi.
Muèn râ thùc tr¹ng vÒ nguån nh©n lùc cña níc ta ®Ó ph¸t huy nh÷ng ®IÓm m¹nh, kh¾c phôc vµ h¹n chÕ nh÷ng ®iÓm yÕu vµ ®a ra ®îc nh÷ng yªu cÇu ®èi víi gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nguoßn nh©n lùc. Mét mÆt ph¶i trùc tiÕp gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chÊt lîng nguån nh©n lùc, vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸ vµ tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt vµ ®ång thêi ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò n©ng cao thÓ lùc ngêi lao ®éng vµ sè lîng nguån nh©n lùc. Trong tr×nh tù gi¶i quyÕt võa ph¶i ®i tuÇn tù tõ tiÕp tôc xo¸ mï ch÷, phæ cËp tiÓu häc, trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n, ®µo t¹o nghÒ tõ s¬ cÊp ®Õn c¸c bËc cao h¬n nhng ph¶i kÕt hîp t¹o ra mét bé phËn ngêi lao ®éng cã chÊt lîng cao, sè lîng kh«ng lín nhng ph¶i ®¹t c¸c tiªu chuÈn cña lao ®éng kü thuËt khu vùc vµ thÕ giíi, ®¸p øng nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp míi, c¸c khu c«ng nghiÖp vµ c¸c khu kinh tÕ më.
Tríc tiªn, viÖc më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o lµ rÊt cÇn thiÕt. Nh÷ng cè g¾ng më réng quy m« gi¸o dôc ®µo t¹o cña níc ta vÉn kh«ng theo kÞp ®îc tèc ®é gia t¨ng d©n sè.
Quy m« mäi ngµnh häc, bËc häc hiÖn nay ®Òu cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu theo häc cña mäi løa tuæi. Nh×n chung, sè häc sinh vµ sè trêng, líp ë mäi ngµnh häc tõ mÉu gi¸o, c¸c cÊp phæ th«ng, trung häc chuyªn nghiÖp, cao ®¼ng, ®¹i häc ®Òu t¨ng. Riªng ®èi víi hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ th× quy m« vña hÖ thèng trung t©m xóc tiÕn viÖc lµm vµ d¹y nghÒ, trung t©m kü thuËt tæng hîp, híng nghiÖp vµ gÇn 1000 c¬ së d¹y nghÒ b¸n c«ng, d©n lËp, t thôc…Quy m« ®µo t¹o cã chuyÓn biÕn nhê t¨ng cêng h×nh thøc ®µo t¹o ng¾n h¹n.
Ph¶i kh¾c phôc sù mÊt c©n ®èi trong c¬ cÊu ngµnh häc, bËc häc cña gi¸o dôc ®µo t¹o. Gi¸o dôc mÇm non cã tÇm quan träng ®Æc biÖt ®øng tõ gãc ®é chuÈn bÞ nÒn t¶ng c¶ vÒ thÓ lùc vµ trÝ lùc cho nguån nh©n lùc. Gi¸o dôc phæ th«ng, ®Æc biÖt lµ gi¸o dôc häc, theo kinh nghiÖm cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh c¸c c¬ héi vµ t¨ng trëng kinh tÕ. Gi¸o dôc ®µo t¹o chuyªn m«n nghiÖp vô kü thuËt ngoµi ý nghÜa víi t¨ng trëng kinh tÕ cßn ®Æc biÖt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ®ãn b¾t, gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Tuy nhiªn, nh÷ng bÊt cËp gi÷a c¸c lo¹i ngµnh ®µo t¹o, gi÷a c¸c bËc häc ®· g©y khã kh¨n kh«ng Ýt cho sù ph¸t triÓn. Mét sè ngµnh th× ®îc häc sinh, sinh viªn theo häc. NÕu kh«ng cã sù ®IÒu chØnh kÞp thêi, ViÖt Nam sÏ nhanh chãng gÆp ph¶i khã kh¨n vÒ ®éi ngò kü s, c«ng nh©n kü thuËt nh ë nhiÒu níc Asean, nhÊt lµ cña Th¸i Lan.
Gi¸o dôc ®µo t¹o ë thµnh phè, ®ång b»ng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn h¬n ë n«ng th«n, vïng s©u kiÖn ph¸t triÓn h¬n ë n«ng th«n, vïng nói, vïng s©u vïng xa.V× vËy, vÊn ®Ò kho¶ng c¸ch ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng, miÒn, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n, vÊn ®Ò thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi còng trë nªn phøc t¹p h¬n. Muèn n©ng cao tr×nh ®é cña nguån nh©n lùc ë c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa, miÒn nói, chÝnh s¸ch cÊp häc bæng, gi¶m häc phÝ, u tiªn c¸c häc sinh nghÌo vît khã lµ ®iÒu kiÖn c¬ b¶n ®Çu tiªn t¹o c¬ héi ®îc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc.
YÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh chÊt lîng nguån nh©n lùc cã ®¸p øng ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn hay kh«ng ®ã lµ ®æi míi môc tiªu, néi dung, ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p gi¸o dôc ®µo t¹o. ViÖc héi nhËp vµ c¹nh tranh kinh tÕ ®ßi hái hµng ho¸ ph¶i ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ ®Ó t¨ng thªm kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng thÕ giíi, tõ ®ã n¶y sinh yªu cÇu vÒ tr×nh ®é c«ng nghÖ vµ tr×nh ®é sö dông c¸c c«ng nghÖ ®ã còng ngµy cµng ph¶i ®îc n©ng cao. Ngoµi gi¸o dôc ®µo t¹o v¨n ho¸, chuyªn m«n, nghiÖp vô vÒ mÆt lý thuyÕt, cÇn chó ý ®Ðn kh©u thùc hµnh, øng dông, gi¸o dôc kü thuËt, t¸c phong lao ®éng c«ng nghiÖp, rÌn luyÖn kü n¨ng thÝch øng cña ngêi lao ®éng víi nh÷ng ®Æc ®IÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. KÕt hîp víi c¸c cÊn ®Ò gi¸o dôc ®ã lµ gi¸o dôc liªn quan ®Õn d©n sè, søc khoÎ, giíi tÝnh ®Ó n©ng cao chÊt lîng nguån nh©n lùc, gi¶m søc Ðp ®èi víi quy m« vµ chÊt lîng gi¸o dôc.
Trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam ta hiÖn nay, yªu cÇu ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÇn thiÕt ®Ó võa bæ xung, c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc, kh¾c phôc nh÷ng bÊt hîp lý vÒ ph©n bæ nguån nh©n lùc, nh÷ng khã kh¨n vÒ nguån lùc, nhÊt lµ vÒ tµi chÝnh, n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®Çu t cho gi¸o dôc ®µo t¹o ®ång thêi phôc vô ®îc yªu cÇu ph¸t triÓn, ®ãn b¾t, ®uæi kÞp. §èi víi gi¸o dôc híng nghiÖp vÉn ®îc kÕt hîp víi mét quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn toµn diÖn vµ mét chÝnh s¸ch sö dông sau ®µo t¹o hîp lý, cã søc thuyÕt phôc ®Ó gi¶m l·ng phÝ gi¸o dôc ®µo t¹o cña x· héi vµ cña gia ®×nh. Ngêi lao ®éng ®µo t¹o ra ®îc lµm viÖc ®óng ngµnh, ®óng nghÒ, ®óng kh¶ n¨ng vµ së trêng cña m×nh. Ngoµi ra, gi¸o dôc híng nghiÖp còng ®ßi hái ph¶i cã c«ng t¸c dù b¸o nghÒ ®Ó lµm gi¶m nguy c¬ tôt hËu. Gi¸o dôc ®µo t¹o chÝnh quy, dµi h¹n lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh mét bé phËn ngêi lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n, kü thuËt cao, cã kü n¨ng tiÕp cËn víi khoa häc, c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i. Ngoµi ra, cÇn më réng c¸c lo¹i h×nh ®µo t¹o ng¾n h¹n ®Ó c¶i thiÖn hiÖn tr¹ng nguån nh©n lùc hiÖn nay vµ nhanh chãng n©ng cao sè lao ®éng ®· qua ®µo t¹o cña ta lªn. Gi¸o dôc ®µo t¹o t¹i chøc vµ tõ xa cÇn chó ý h¬n n÷a ®Õn chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ gi¸o dôc.
ViÖc sö dông tèt h¬n, ph©n bæ hîp lý h¬n nguån lùc ®· cã, ®a d¹ng h¸o vµ khai th¸c mäi nguån lùc kh¸c cho gi¸o dôc ®µo t¹o rÊt cÊp thiÕt. Nguån tµi chÝnh h¹n hÑp hiÖn ®îc coi lµ th¸ch thøc lín ®èi víi hÖ thèng ®µo t¹o nghÒ.
Tãm l¹i, gi¸o dôc ®µo t¹o lµ xu híng vµ ®ßi hái ngµy cµng cÊp b¸ch kh«ng chØ ë níc ta mµ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn còng vËy. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khi th«ng tin, khoa häc, kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp vµ ®· n¶y sinh nhiÒu ngµnh nghÒ míi còng nh lµm nhiÒu ngµnh nghÒ cò bÞ co hÑp hoÆc thËm chÝ biÕn mÊt. Mét híng gi¶i quyÕt kh¶ thi lµ Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch quy ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®µo t¹o l¹i kh«ng chØ sè ngêi cßn lµm viÖc mµ c¶ víi ®è ngêi sÏ bÞ sa th¶i do kh«ng cßn phï hîp víi c«ng viÖc ë doanh nghiÖp, ®Ó sè ngêi nµy vÉn cßn c¬ héi t×m viÖc lµm míi.
5- Nh÷ng thµnh tÝch ®· ®¹t ®îc cña viÖc gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc
Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn nay ®· t¸c ®éng vµ lµm biÕn ®æi m¹nh mÏ lao ®éng x· héi theo híng t¨ng tû träng cña lao ®éng trÝ tuÖ, gi¶m bít c¸c ho¹t ®éng ch©n tay, lµm cho lao ®éng trÝ tuÖ trë thµnh ho¹t ®éng c¬ b¶n cña con ngêi. ViÖc øng dông ngµy cµng réng r·i tri thøc vµo s¶n xuÊt vµ tæ chøc lao ®éng ®· lµm cho tri thøc nhanh chãng trë thµnh yÕu tè s¶n xuÊt quan träng nhÊt, thµnh nguån lùc kinh tÕ c¬ b¶n vµ chñ yÕu. Vai trß cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt truyÒn thèng nh ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn, vèn…dÉu kh«ng mÊt ®i song ®· trë thµnh thø yÕu. C¸c nghiªn cøu tr¾c lîng gÇn ®©y cho thÊy chØ mét phÇn nhá cña sù t¨ng trëng cã thÓ gi¶i thÝch bëi ®Çu t vµo vèn, cßn phÇn quan träng cña t¨ng trëng g¾n liÒn víi chÊt lîng lao ®éng.
Trong nh÷ng n¨m chóng ta tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi, ngêi d©n ®îc tù do kinh doanh nh÷ng lÜnh vùc ph¸p luËt kh«ng cÊm; trong sinh ho¹t t tëng, ngêi d©n còng ®îc tù do th¶o luËn h¬n rÊt nhiÒu nhiÒu so víi tríc; d©n chñ ë c¬ së ®îc thÓ chÕ ho¸ ®· cã t¸c dông tÝch cùc; sù th¶o luËn vµ ®èi tho¹i trong Quèc héi th¼ng th¾n, c«ng khai; sù khiÕu kiÖn cña d©n ®îc gi¶i quyÕt kÞp thêi h¬n; nh©n d©n ®îc tham gia trùc tiÕp vµo nh÷ng vÊn ®Ò träng ®¹i cña ®Êt níc. §iÒu nµy chøng tá nguån nh©n lùc cña níc ta cã tr×nh ®é ngµy cµng ®îc kh¼ng ®Þnh vµ ®îc träng dông.
Nh÷ng thµnh tÝch cña gi¸o dôc ®µo t¹o nãi chung vµ gi¸o dôc ®µo t¹o nguån nh©n lùc nãi riªng lµ to lín nhê ®ã mµ mÆc dï mét sè chØ tiªu kh¸c nh thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi cha cao nhng ViÖt Nam vÉn cã chØ sè HDI t¬ng ®èi cao, ®îc xÕp vµo c¸c níc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn trung b×nh. Tuy nhiªn, so víi nh÷ng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi th× gi¸o dôc ®µo t¹o cña níc ta hiÖn nay cßn cha ®¸p øng ®îc. Nh÷ng ph©n tÝch trªn ®©y cho thÊy gi¸o dôc ®µo t¹o cÇn vµ cã thÓ gióp cho viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng m©u thuÉn gi÷a cung vµ cÇu kh«ng chØ vÒ sè lîng mµ c¶ vÒ chÊt lîng nguån nh©n lùc trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ cña níc ta hiÖn nay.
6-X©y dùng m«i trêng x· héi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy yÕu tè con ngêi.
Con ngêi lµ chñ thÓ ®ång thêi lµ s¶n phÈm cña sù vËn ®éng x· héi. V× vËy muèn ph¸t huy ®îc yÕu tè con ngêi cÇn ph¶i cã m«i trêng thuËn lîi. ViÖc gi¶i phãng lùc lîng s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn tríc tiªn vµ chñ yÕu lµ xo¸ bá nh÷ng c¬ chÕ ®· vµ ®ang k×m h·m tÝnh tÝch cùc chñ ®éng s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng ®ång thêi ph¶i x©y dùng mét c¬ chÕ míi b¶o ®¶m thùc hiÖn gi¶i phãng ngêi lao ®éng vÒ mäi mÆt.
CÇn x©y dùng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Æc biÖt lµ ngêi tµi. §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng, tríc hÕt nguån nh©n lùc ®µo t¹o tèt cã c¬ héi t×m kiÕm viÖc lµm phï hîp víi nguyªn t¾c ph©n ph«Ý theo lao ®éng ®¶m b¶o c«ng b»ng trong kinh tÕ.
III-KÕt luËn
Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay, ®Ó chiÕn lîc ph¸t triÓn treo híng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®i ®Õn th¾ng lîi, chóng ta ph¶i lÊy nguån lùc con ngêi ViÖt Nam - “ nguån lùc quan träng nhÊt ” trong c¸c nguån lùc, nguån lùc néi sinh - lµm ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn l©u bÒn. §Ó båi dìng vµ ph¸t huy nguån lùc con ngêi ViÖt Nam víi t c¸ch ®ã, chóng ta cÇn ph¶i t¹o ra mèi quan hÖ hµi hoµ gi÷a t¨ng trëng kinh tÕ nhanh víi tiÕn bé x· héi, ®¶m b¶o c«ng vô vµ quyÒn lîi c«ng d©n, c¶i thiÖn vµ n©ng chÊt lÉn tinh thÇn; gi¶i quyÕt hîp lý mèi quan hÖ gi÷a lîi Ých l©u dµi vµ lîi Ých tríc m¾t, lîi Ých quèc gia, d©n téc vµ lîi Ých tËp thÓ, lîi Ých c¸ nh©n; kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é häc vÊn, v¨n ho¸ cho hä trªn c¬ së x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn v¨n ho¸ ViÖt Nam tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc.
C¸c tµi liÖu tham kh¶o:
-TriÕt häc M¸c-Lª nin-Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia
-§Þa lý kinh tÕ ViÖt Nam
-Kinh tÕ chÝnh trÞ
-T¹p trÝ nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi, sè 1/1999
-T¹p chÝ céng s¶n, sè 21,15
-TriÕt häc sè 3(115)
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Đào tạo nguồn lực con người là trung tâm của mọi nguồn quyết định đối với quá trình CNH - HĐH ở nước ta.doc
