Đấu thầu quốc tế trong hoạt động đầu tư tại Việt Nam

LOGO trong hoạt động đầu tư tại Việt Nam Đấu thầu quốc tế GVHD: GS. TS Võ Thanh Thu SVTH: Phạm Văn Đức Nguyễn Trọng Hiếu Huỳnh Thanh Thảo Nguyễn Thị Minh Thư Nguyễn Thị Kiều Hạnh PHẦN 1 Khái niệm Đấu thầu: Là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu của bên mời thầu để thực hiện gói thầu trên cơ sở đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế. Đấu thầu quốc tế: Là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng các yêu cầu của bên mời thầu với sự tham gia của các nhà thầu nước ngoài và nhà thầu trong nước.  Đấu thầu trong nước và đấu thầu quốc tế khác nhau : đối tượng tham gia dự thầu Vai trò đấu thầu Là một công cụ quan trọng của kinh tế thị trường, giúp người mua (BMT) và người bán (nhà thầu) gặp nhau thông qua cạnh tranh Người mua (BMT) có nhiều cơ hội để lựa chọn những người bán phù hợp với mình, mang lại hiệu quả cao nhất Người bán (nhà thầu) có nhiều cơ hội để cạnh tranh nhằm đạt được các hợp đồng Kích thích sự phát triển bền vững của nền kinh tế đất nước Phù hợp với quá trình hội nhập kinh tế quốc tế Là giải pháp quan trọng để nâng cao hiệu quả kinh tế trong đầu tư, mua sắm thiết bị và xây dựng công trình. Phân biệt đấu thầu và đấu giá TIÊU CHÍ ĐẤUTHẦU ĐẤUGIÁ Hoạt động mua hay bán (quan hệ mua-bán của chủ thể là Nhà nước, các cơ quan, tổ chức đại diện cho Nhà nước) Hoạt độngmua  nhằm mua được hàng hoá, dịch vụ có chất lượng tốt nhất, giá cả thấp nhất Hoạt động bán nhằm bán được hàng hoá, dịch vụ của mình với giá cao nhất có thể Về đối tượng mua và bán đối tượng chào bán của nhà thầu là chỉ có trên hồ sơ và BMT chỉ có được sản phẩm định mua sau khi nhà thầu thực hiện xong hợp đồng đã ký Đối tượng bán là rõ ràng, người mua có thể kiểm tra, đánh giá trước khi đưa ra giá mua Xét trên giác độ giá cả cần thiết phải có sự khống chế về giá cao nhất, được gọi là giá gói thầu hay dự toán cần thiết phải khống chế giá thấp nhất khi các bên tham gia đặt giá, được gọi là giá sàn Đặt cọc tham dự mua và bán quy định hai lần đặt cọc: đặt cọc khi tham dự thầu (bảo đảm dự thầu) và đặt cọc thực hiện hợp đồng (bảo đảm thực hiện hợp đồng) chỉ cần đặt cọc một lần để xác định trách nhiệm khi tham dự đấu giá Các hình thức đấu thầu  Căn cứ vào tính chất và nội dung của gói thầu  Đấu thầu xây lắp: áp dụng trong ngành xây dựng cơ bản mà nội dung của gói thầu xây dựng bao gồm việc tổ chức xây dựng các công trình hạng mục công trình và lắp đặt các trang thiết bị  Đấu thầu mua sắm hàng hoá: hình thức mua hàng thông qua mời thầu nhằm lựa chọn thương nhân dự thầu đáp ứng được các yêu cầu về giá cả điều kiện kinh tế, kỹ thuật do bên mời thầu đặt ra  Đấu thầu tuyển chọn tư vấn: hoạt động cung ứng các yêu cầu về kiến thức kinh nghiệm chuyên môn cho bên mời thầu trong việc xem xét quyết định kiểm tra quy trình chuẩn bị vào thực hiện dự án  Đấu thầu tuyển chọn đối tác đầu tư: Thực hiện đấu thầu khi có từ hai nhà đầu tư trở lên cùng muốn tham gia dự án hoặc Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Các hình thức đấu thầu Căn cứ vào cách thức mở thầu  Đấu thầu một túi hồ sơ : nhà thầu nộp hồ sơ mời thầu trong một túi hồ sơ (Đề xuất về tài chính và đề xuất kỹ thuật) áp dụng cho đấu thầu mua sắm hàng hoá và xây lắp  Đấu thầu hai túi hồ sơ: Là phương thức mà nhà thầu nộp đề xuất về kỹ thuật và đề xuất tài chính nằm trong hai túi hồ sơ riêng biệt trong cùng một thời điểm.  Đấu thầu hai giai đoạn : áp dụng cho các trường hợp: đấu thầu mua sắm hoặc xây lắp có giá trị từ 500 tỷ trở lên; Các gói thầu mua sắm hàng hoá có tính chất lựa chọn công nghệ thiết bị toàn bộ, phức tạp về công nghệ về kỹ thuật hoặc gói thầu xây lắp đặc biệt phức tạp; dự án thực hiện chìa khoá trao tay Các hình thức đấu thầu Căn cứ vào hình thức lựa chọn nhà thầu  Đấu thầu mở rộng (cạnh tranh rộng rãi): Là hình thức đấu thầu không hạn chế số lượng nhà thầu tham gia.  Đấu thầu cạnh tranh hạn chế: hình thức hạn chế số lượng nhà thầu tham gia. Bên mời thầu xác định trước danh sách các nhà thầu được tham gia và hồ sơ mời thầu chỉ được bán cho các nhà thầu này mà thôi.  Đấu thầu cạnh tranh hạn chế đến mức tối đa hay còn gọi là chỉ định thầu: Là hình thức chọn trực tiếp nhà thầu đáp ứng yêu cầu của gói thầu để thương thảo hợp đồng. Quy định, thông lệ quốc tế trong đấu thầu quốc tế  Quy định của Ngân hàng Thế giới WB  WB ban hành hai văn bản quy định riêng rẽ có nhiều điểm riêng biệt : • Hướng dẫn mua sắm bằng vốn vay IBRD Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế và tín dụng IDA Hiệp hội Phát triển quốc tế của Ngân hàng Thế giới đối với hàng hóa và xây lắp • Hướng dẫn của Ngân hàng Thế giới về tuyển dụng chuyên gia tư vấn.  quy định rõ tính hợp lệ của Nhà thầu  quy định rõ các hình thức đấu thầu  quy định việc đấu thầu cạnh tranh Quốc tế (ICB) phải thông báo mời thầu công khai trên tờ báo ‘’ Kinh doanh phát triển’’ của Liên Hiệp  Khác  Quy định của Ngân hàng phát triển châu Á (ADB)  ADB có hai quy định riêng rẽ cho hai lĩnh vực mua sắm là tuyển dụng tư vấn và mua sắm hàng hóa và công trình xây lắp  không có chương trình mục riêng cho việc thực hiện ưu đãi đối với nhà thầu trong nước khi tham gia đấu thầu, nhưng việc ưu đãi các nhà thầu vẫn được áp dụng cho từng trường hợp  quy định các hình thức mua sắm gồm : Đấu thầu cạnh tranh quốc tế rộng rãi (ICB) và các hình thức mua sắm khác như Chào hàng cạnh tranh quốc tế; Đấu thầu cạnh tranh trong nước (LCB); Đấu thầu hạn chế; mua sắm trực tiếp  Về quảng cáo và thông báo mời thầu phải được đảm bảo cơ hội cạnh tranh cho các nhà thầu thuộc tất cả các nước thành viên của ADB và do đó phải được thu xếp để đăng tải thông tin công khai trên tạo chí ‘’ Cơ hội kinh doanh ADB’’ Quy định, thông lệ quốc tế trong đấu thầu quốc tế HĐ không thay đổi trong suốt thời gian thực hiện, miễn là Nhà thầu thi công theo đúng thiết kế thì Chủ đầu tư sẽ thanh toán cho Nhà thầu đúng theo giá trị hợp đồng đã ký Các loại Hợp đồng sử dụng trong đấu thầu HĐ TRỌN GÓI HĐ CHÌA KHOÁ TRAO TAY HĐ CÓ ĐIỀU CHỈNH GIÁ Nhà thầu đảm trách toàn bộ dự án đầu tư từ khâu lập dự án đến việc thiết kế, tư vấn đầu tư xây dựng, cung cấp thiết bị cho đến khâu xây lắp và vận hành. HĐ được điều chỉnh giá khi: + giá nhiên liệu, vật tư, thiết bị có biến động bất thường do Nhà nước áp dụng biện pháp bình ổn giá. + Nhà nước thay đổi chính sách về thuế, tiền lương ảnh hưởng trực tiếp đến giá hợp đồng PHẦN 2 Điều kiện đấu thầu QT tại VN Theo Điều 13- Luật Đấu Thầu QT số 61/2005/QH11 thì: + Gói thầu sử dụng vốn ODA mà nhà tài trợ chỉ định thầu QT. + Gói thầu mua sắm hàng hóa (hàng hóa này trong nước chưa thể sản xuất được) + Gói thầu mà các nhà thầu trong nước không thể đáp ứng hồ sơ mời thầu hoặc đáp ứng yêu cầu của gói thầu hoặc đã tổ chức đấu thầu nhưng không chọn được nhà thầu trúng thầu. Kinh nghiệm nhà thầu 1 Số liệu tài chính 2 Giá dự thầu3 Mức độ đáp ứng của chủ ĐT 4 Yếu tố ảnh hưởng tới sức cạnh tranh trong ĐTQT Hệ Thống Cơ Quan Quản Lý Nhà Nước về Đấu thầu tại VN Chủ Đầu Tư là DNN Các Ban Quản Lý Dự Án Các Chủ Đầu Tư Là DNN UBND Quản, Huyện, Thị Xã(Các Phòng Quản Lý Đầu Thầu) Các Ban Quản Lý Dự An Thủ Tướng Chính Phủ Bộ Kế Hoạch và Đầu tư (Vụ quản lý ĐT) Các Bô, Cơ Quan Ngang Bộ. Cơ Quan Thuôc Chính Phủ (Cơ quan giúp việc Đấu Thầu) UBND Tỉnh, Thành Phố trực Thuộc Trung Ương (Sờ Kế Hoạch và Đầu Thầu) UBND Phường, Xã, Thị Trấn (Bộ Phận Quản Lý Đầu Thầu) Bảng 1: Biểu đồ Thể Hiện Công tác đấu thầu, trúng thầu của Việt nam qua các năm 2005-2010 Các bảng, biểu thể hiện công tác đấu thầu tại Việt Nam qua các năm Bảng 2 Kết Quả Đấu Thầu (NguồnBộ KH&ĐT) Đơn vị tính: Triệu USD Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 Năm 2001 Năm 2002 Năm 2010 Tổng số gói thầu 4.577 9.623 10.179 28.539 30.768 95.069 Tổng giá gói Thầu 3.584,4 2.392,75 1.883,98 58.255,9 63.616,7 17053.4600 Tổng giá trúng thầu 3.184,4 2.061,52 1.619,91 53.179,5 58.420,7 15923.4600 Giá trị tiết kiệm 400,0 331,23 264,07 5.076,46 5.196,0 1130 Tỷ lệ tiết kiệm 11,2% 13,84% 14% 8,71% 8,17% 6.63% Bảng 3 Bảng 4 Cổng thông tin Mời Thầu Nhà thầu Trung Quốc thắng thế tại Việt Nam 90% các dự án tổng thầu EPC của Việt Nam do nhà thầu Trung Quốc đảm nhiệm, chủ yếu là dầu khí, hóa chất, điện, dệt kim. Có tới 30 doanh nghiệp Trung Quốc đang thực hiện các dự án trọng điểm quốc gia. Nguyên nhân: 58% số hợp đồng được chỉ định nhà thầu TQ Họ được ưu đãi nguồn vốn từ Chính Phủ TQ(hoặc các Ngân Hàng TM trong nước TQ). Nguồn vốn các nhà thầu trong nước ta bị hạn chế. Vay vốn các Ngân hàng TQ cho các dự án, Các nhà thầu TQ đã trúng thầu rộng rãi quốc tế trước đó. Một số dự án điển hình TQ trúng thầu tại VN. Tên dự án Giá dự án Điện Quảng Ninh1, 2 400 triệu USD Điện Mỹ Tân 2 1,3 tỷ USD Điện Duyên Hải 1 4,4 tỷ USD Theo số liệu của Bộ KH&ĐT ĐơnVị Trúng Thầu Số gói thầu trúng thầu Số gói thầu Đơn vị mời thầu Nhà thầu Trung Quốc 4 9 (EPC) Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) Nhà thầu Nhật Bản 2 Liên Doanh NB + TQ 2 Nhà thầu Việt Nam 1 Nhà thầu Trung Quốc 6 7 (EPC) Tập đoàn Công nghiệp Than - Khoáng sản Việt Nam (TKV) Nhà thầu Nhật Bản 1 Liên Doanh NB + TQ 0 Nhà thầu Việt Nam 0 Các quy trình đấu thầu chủ yếu tại Việt Nam 1.Sơ tuyển nhà thầu Được thực hiện trước khi tổ chức đấu thầu. 2. Lập hồ sơ mời thầu - Thư mời thầu. - Mẫu đơn dự thầu. - Chỉ dẫn đối với nhà thầu, điều kiện ưu đãi (nếu có). - Các loại thuế theo quy định của pháp luật. - Các yêu cầu về công nghệ, vật tư thiết bị hàng hóa, tính năng kỹ thuật và xuất xứ, tài chính, yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm và tư cách pháp nhân của nhà thầu. 3.Thông báo mời thầu Thời gian thông báo mời thầu tối thiểu là 10 ngày trước khi phát hành hồ sơ mời thầu. Các quy trình đấu thầu chủ yếu tại Việt Nam 4. Nhận và quản lý hồ sơ dự thầu Tiếp nhận hồ sơ dự thầu cần đủ niêm phong, nộp theo đúng yêu cầu của hồ sơ mời thầu Quản lý hồ sơ mời thầu theo chế độ quản lý hồ sơ ‘’ mật’’. 5. Mở thầu Mở thầu được tiến hành công khai ngay sau thời điểm đóng thầu theo thời gian và địa điểm quy định trong hồ sơ mời thầu. 6. Đánh giá xếp hạng nhà thầu Phải theo đúng tiêu chuẩn đánh giá đã nêu trong hồ sơ mời thầu. 7.Trình duyệt kết quả đấu thầu Bênmời thầu lập báo cáo về kết quả đấu thầu. Văn bản phê duyệt kết quả đấu thầu phải có các nội dung sau : Tên nhà thầu trúng thầu , giá trúng thầu, hình thức hợp đồng, thời gian thực hiện hợp đồng. Các quy trình đấu thầu chủ yếu tại Việt Nam Đấu thầu xây dựng Đấu thầu tuyển chọn tư vấn Đấu thầu mua sắm Các bước thủ tục B1: Sơ tuyển nhà thầu B1: lập hồ sơmời thầu B1: Sơ tuyển nhà thầu B2: Lập hồ sơmời thầu B2: Thông báo đăng ký dự thầu. B2: Lập hồ sơmời thầu B3: Gởi thư mời thầu B3: Xác định danh sách ngắn. B3: Gởi thư mời thầu B4: Nhận và quản lý hồ sơ dự thầu xây lắp B4: Mời thầu B4: Nhận và quản lý hồ sơ dự thầu mua sắm B5: Mở thầu B5 : Nhận và quản lý hồ sơ mời thầu B5: Mở thầu + Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu (năng lực về kỹ thuật, kinh nghiệm, tài chính..) B6: Đánh giá kỹ thuật hồ sơ dự thầu. B6: Đánh giá và xếp hạng nhà thầu + Tiêu chuẩn để xác định giá gốc (theo mặt bằng) B7: Mở túi hồ sơ đề xuất tài chính. B7: Trình duyệt kế quả và công bố trúng thầu. + Đánh giá hồ sơ dự thầu (Đánh giá về mặt tài chính, kỹ thuật, thươngmại…) B8: Đánh giá tổng hợp B6: Công bố kết quả đấu thầu và ký hợp đồng, thực hiện hợp đồng xây lắp. B9: Trình duyệt danhh sách và xếp hạng B10: Thương thảo hợp đồng B11: Trình duyệt kết quả đấu thầu. B12: Công bố kết quả trúng thầu và ký hợp đồng thầu. ĐTQT dự án ĐIỆN KẾ ĐIỆN TỬ  Tên dự án: Điện kế điện tử một pha 220V  Tên gói thầu: cung cấp vật tư thiết bị điện  Bên mời thầu: Công ty Điện Lực TP HCM  Bên nhà thầu: nhà thầu Linkton (trụ sở tại Singapore)  Hình thức chọn thầu: Đấu thầu quốc tế rộng rãi  Loại hợp đồng sử dụng trong đấu thầu: HĐ chìa khóa trao tay Những sai phạm trong Quy trình tổ chức, xét duyệt thầu của gói thầu ĐKĐT 1. Sơ tuyển nhà thầu Trong quá trình đánh giá hồ sơ dự tuyển, ĐLTP đã ưu ái cho Cty Linkton Singabore ở những điểm sau đây: Trong hồ sơ chào thầu của Linkton Singapore chào giá đến kho (Theo quy định, với nhà thầu nước ngoài, hồ sơ chào thầu chỉ được chào giá đến cảng Sài Gòn hoặc Tân Sơn Nhất) Chứng chỉ ISO hết hạn, thanh toán không qua L/C, không có giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa, thay đổi thời hạn bảo hành sản phẩm từ 18 tháng xuống 6 tháng... 2. Lập hồ sơ mời thầu Khi lập hồ sơ mời thầu, ĐLTP đã không quy định yêu cầu cụ thể về kinh nghiệm sản xuất của nhà sản xuất và kinh nghiệm kinh doanh của nhà thầu. 3. Thông báo mời thầu ĐLTP đã gởi thông báo mời thầu đến 3 công trúng sơ tuyển: Cty thiết bị đo điện Hà Nội (EMIC); Cty sản xuất Thương mại Vinh Thuận; Cty Linkton – Singapore. 4. Nhận và quản lý hồ sơ dự thầu Theo quy định, Bên mời thầu tiếp nhận hồ sơ dự sơ tuyển do các nhà thầu nộp và quản lý theo chế độ quản lý hồ sơ ‘’ mật’’. Tuy nhiên, khi vụ án phát hiện, Bộ hồ sơ gốc xét duyệt thầu Linkton Singapore này hiện không còn lưu tại công ty. 5. Mở thầu Theo quy định, Biên bản mở thầu cần được đại diện các nhà thầu, đại diện bên mời thầu, đại diện các cơ quan liên quan tham dự ký xác nhận. Tuy nhiên, Cơ quan chức năng phát hiện trong biên bản mở thầu đánh máy có dòng chữ “có 3 hộp mẫu” được viết tay chèn vào phần của Công ty Linkton mà không có chữ ký xác nhận của đại diện bên mời thầu và đại diện nhà thầu. 6. Đánh giá xếp hạng nhà thầu Trong quá trình đánh giá thầu, không đánh giá tư cách pháp lý của nhà thầu. ĐLTP đã chấp nhận một giấy phép đăng ký kinh doanh… không ghi ngành nghề kinh doanh của nhà thầu Linkton; giấy bảo lãnh dự thầu của nhà thầu Linkton đã hết hạn, nhưng cuối cùng Linkton Singapore vẫn trúng thầu. Những sai phạm trong Quy trình tổ chức, xét duyệt thầu của gói thầu ĐKĐT 7.Trình duyệt kết quả đấu thầu  Theo quy định, sau khi được Tập đoàn Điện lực VN (EVN) duyệt phương án mua ĐKĐT, ĐLTP mới được thành lập tổ chuyên gia xem xét hồ sơ mời thầu, xét thầu... Tuy nhiên trong vụ này, ĐLTP đã làm ngược quy trình.  Tổ chuyên gia xét thầu đánh giá phương án của Linkton là “đạt” với điều kiện nhà thầu cam kết điều chỉnh lại phạm vi hiệu chỉnh sai số. Tuy nhiên, theo một chuyên gia về ngành điện, nếu một hồ sơ chào thầu với điện kế mẫu với mức sai số lớn như của Linkton thì hồ sơ phải bị loại ngay từ đầu.  Sau khi được duyệt, nội dung mời thầu đã được thay đổi: số lượng điện kế được giảm xuống 10.000 chiếc, nâng giá thành lên 580.000 đồng/chiếc. Những sai phạm trong Quy trình tổ chức, xét duyệt thầu của gói thầu ĐKĐT Quy trình đấu thầu dự án ĐIỆN KẾ ĐIỆN TỬ PHẦN 3 Thành tựu đạt được Hệ thống văn bản pháp quy về đấu thầu về cơ bản được hoàn thiện, thống nhất theo hướng tăng cường phân cấp Đấu thầu rộng rãi tăng, chỉ định thầu giảm so với các năm trước Tiết kiệm cho nguồn vốn của Nhà nước Hoạt động thanh tra, kiểm tra về đấu thầu đã được chú trọng và triển khai trên diện rộng, góp phần nâng cao hiệu quả công tác đấu thầu Công khai hoá các thông tin về đấu thầu được tăng cường đáng kể Việc giải quyết kiến nghị, khiếu nại, tố cáo Tồn tại trong ĐTQT tại Việt Nam Cơ chế chính sách liên quan đến đấu thầu của một số cơ quan Chính phủ chưa được ban hành kịp thời và việc triển khai thực hiện còn hạn chế Tính chuyên môn, chuyên nghiệp về đấu thầu chưa đồng đều và còn hạn chế ở một số địa phương Chất lượng của một số công việc chuẩn bị cho đấu thầu vẫn còn bất cập Hình thức lựa chọn nhà thầu được áp dụng chưa đáp ứng tinh thần tiết kiệm và đảm bảo hiệu quả kinh tế Xu hướng đề nghị được áp dụng hình thức chỉ định thầu vẫn còn nhiều, không thực hiện đúng theo tinh thần đã phân cấp Tồn tại trong ĐTQT tại Việt Nam Vấn đề quản lý sau đấu thầu chưa được thực hiện thường xuyên và chưa được quan tâm đúng mức Hoạt động kiểm tra đấu thầu chưa được thực hiện đồng đều ở các Bộ, ngành và địa phương, theo báo cáo của Bộ, ngành, địa phương Công tác báo cáo tình hình xử lý vi phạm chưa đầy đủ Số lượng báo cáo tổng kết đấu thầu tốt hơn so với năm trước song vẫn cần tiếp tục cải thiện về chất lượng báo cáo Han chế về nhận thức của đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đấu thầu GIẢI PHÁP Hoàn chỉnh hệ thống văn bản pháp luật về đấu thầu Tổ chức phổ biến quán triệt thực thi pháp luật về đấu thầu và nâng cao chất lượng cán bộ làm công tác đấu thầu Xây dựng và hoàn chỉnh các công cụ đăng tải thông tin Tăng cường phân cấp đi đôi với tiến hành kiểm tra, thanh tra thường xuyên công tác đấu thầu Khắc phục tình trạng đề nghị chỉ định thầu tràn lan, không thực hiện theo tinh thần đã phân cấp Nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ trực tiếp điều hành công tác đấu thầu Đào tạo tốt đối ngũ cán bộ làm công tác đấu thầu Nâng cao năng lực ‘’thắng thầu’’ của các doanh nghiệp Việt Nam trong đấu thầu quốc tế. GIẢI PHÁP (tt) LOGO