Đề cương Luật Quốc tế

a vÊn ®Ò tr¸ch nhiÖm ph¸p lý quèc tÕ trong CPQT? Tr¶ lêi: - VÒ lý thuyÕt, môc ®Ých cuèi cïng cña sù ®/c PL lµ thiÕt lËp mét trËt tù chung trong toµn bé ®êi sèng x· héi. Nh­ng trËt tù ph¸p luËt sÏ chØ ®­îc thiÕt lËp khi mäi biÓu hiÖn vi ph¹m PL ®­îc xö lý kÞp thêi vµ nghiªm kh¾c. ChÝnh v× thÕ CPQT ph¶i ®Æt ra vÊn ®Ò TNPL quèc tÕ, nh­ mét biÖn ph¸p c­ìng chÕ buéc chñ thÓ vi ph¹m ph¶i g¸nh chÞu c¸c hËu qu¶ bÊt lîi do hµnh vi vi ph¹m CPQT. Vµ th«ng qua ®ã trËt tù PL quèc tÕ míi ®­îc duy tr× vµ cñng cè. - NÕu trong c«ng ph¸p quèc tÕ mµ kh«ng ®Æt ra vÊn ®Ò tr¸ch nhiÖm ph¸p lý quèc tÕ CPQT sÏ nh­ thÕ nµo? CPQT ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së c¸c chñ thÓ, c¸c bªn tham gia kÝ kÕt ®iÒu ­íc quèc tÕ trª c¬ së b×nh ®¼ng, tù nguyÖn do ®ã c¸c bªn cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ chÆt chÏ, do ®ã h×nh thøc xö lý lµ ph¶i g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ mµ c¸c bªn g©y ra. Nh÷ng quy ®Þnh chÕ tµi ®ã ®· ®­îc c¸c bªn tho¶ thuËn vµ ®­îc ghi nhËn trong nh÷ng ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ c¸c bªn kÝ kÕt. - T¹i sao ph¶i ®Æt vÊn ®Ò tr¸ch nhiÖm quèc tÕ lµ bëi v× néi dung cña nã + C¸c chñ thÓ CPQT cã hµnh vi vi ph¹m CPQT hoÆc kh«ng thùc hiÖn cam kÕt quèc tÕ ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i x¶y ra lµ thi hµnh c¸c biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ nh»m b¶o ®¶m kh«ng t¸i ph¹m trong t­¬ng lai. +Bªn bÞ h¹i cã quyÒn yªu cÇu c¸c chñ thÓ vi ph¹m nhiÖm vô ph¶i thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lý quèc tÕ vµ ph¶i båi th­êng thiÖt h¹i nÕu cã * x¶y ra. C©u 12: T¹i sao nãi quèc gia lµ chñ thÓ c¬ b¶n vµ chñ yÕu cña CPQT Tr¶ lêi: - Tr­íc hÕt ta ph¶i kh¼ng ®Þnh víi nhau r»ng nÕu kh«ng cã quèc gia th× còng kh«ng cã CPQT, sù tån t¹i cña quèc gia còng lµ sù tån t¹i cña CPQT. - Trong suèt chiÒu dµi lÞch sö cña CPQT sè l­îng chñ thÓ lu«n lu«n thay ®æi, nh­ng quèc gia vÉn lµ chñ thÓ cña CPQT. Nh­ trong thêi k× chiÕm h÷u n« lÖ th× bªn c¹nh quèc gia lµ chñ thÓ cña CPQT cßn cã nhµ vua, mäi quyÕt ®Þnh cña nhµ vua còng lµm thay ®æi nh÷ng quan hÖ quèc tÕ. Sang thêi k× TBCN th× nhµ vua, nhµ thê, l·nh chóa kh«ng cßn lµ chñ thÓ cña CPQt xuÊt hiÖn c¸c tæ chøc quèc tÕ liªn chÝnh phñ, chñ thÓ nµy lµ sù liªn kÕt gi÷a c¸c quèc gia cïng nhau gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò mµ mét quèc gia kh«ng thÓ lµm ®­îc . Sang thêi k× CPQTH§, do phong trµo ®Êu tranh gi¶i phãng d©n téc cña c¸c n­íc vµ d©n téc thuéc ®Þa lªn cao, thªm vµo ®ã CPQT cßn cã nguyªn t¾c “d©n téc tù quyÕt” nªn xuÊt hiÖn lo¹i chñ thÓ míi tån t¹i bªn c¹nh quèc gia, tæ chøc liªn chÝnh phñ ®ã lµ d©n téc ®Êu tranh nh»m thùc hiÖn quyÒn tù quyÕt d©n téc. - Th«ng qua viÖc ph©n tÝch c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c chñ thÓ ta cã thÓ rót ra kÕt luËn: DT ®Êu tranh giµnh quyÒn tù quyÕt d©n téc lµ chñ thÓ ®Æc biÖt cña CPQT, bëi nã ch­a ph¶i lµ quèc gia mµ chØ ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh quèc gia, mäi ®éng th¸i cñanã khi tham gia vµo c¸c quan hÖ quèc tÕ chñ yÕu nh»m môc tiªu ®Èy nhanh qu¸ tr×nh h×nh thµnh quèc gia. T/c QT liªn chÝnh phñ lµ chñ thÓ h¹n chÕ bëi nã ®­îc chÝnh c¸c quèc gia thµnh lËp, sù tån t¹i cña nã phô thuéc vµo ý chÝ cña quèc gia thµnh viªn, h¬n n÷a nã chØ tham gia quan hÖ quèc tÕ trong c¸c lÜnh vùc thuéc chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. Trong khi ®ã c¨n cø vµo quyÒn vµ nvô cña quèc gia th× quèc gia cã ®Çy ®ñ t­ c¸ch tham gia vµo mäi ho¹t ®éng cña ®êi sèng quèc tÕ trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc mµ kh«ng cã bÊt k× h¹n chÕ nµo. C©u 13: So s¸nh CPQT vµ TPQT: - CPQT: Lµ hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c vµ QPPL do c¸c quèc gia vµ chñ thÓ kh¸c cña CPQT tho¶ thuËn x©y dùng lªn, b¶o ®¶m thi hµnh trªn c¬ së tù nguyÖn vµ b×nh ®¼ng ®Ó ®/c c¸c quan hÖ gi÷a c¸c quan hÖ quèc tÕ. - TPQT: Lµ tæng thÓ c¸c nguyªn t¾c ph¸t triÓn c¸c quan hÖ quèc tÕ X©y dùng nªn hoÆc quèc gia tù ban hµnh theo thñ tôc, tr×nh tù luËt ®Þnh c¸c quan hÖ DS cã yÕu tè n­íc ngoµi nh»m æn ®Þnh, duy tr×, giao l­u quan hÖ DS, quan hÖ h«n nh©n gia ®×nh, th­¬ng m¹i … thóc ®Èy nã ph¸t triÓn *Gièng nhau: - C¶ CPQT vµ TPQT ®Òu ®iÒu chØnh quan hÖ x· héi mang tÝnh chÊt quèc tÕ. Trong sinh ho¹t quèc tÕ, nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶ncña CPQT lµ nÒn t¶ng, lµ c¬ së cho sù hîp t¸c giao l­u quan hÖ quèc tÕ c¸c chñ thÓ víi nhau. Còng chÝnh v× thÕ TPQT ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña CPQT. * Kh¸c biÖt: - §èi t­îng ®iÒu chØnh: + TPQT lµ c¸c quan hÖ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, khoa häc –kü thuËt gi÷a c¸c chñ thÓ cña CPQT víi nhau. + CPQT lµ c¸c quan hÖ d©n sù c¬ yÕu tè n­íc ngoµi. - Chñ thÓ cña CPQT lµ c¸c quèc gia, d©n téc ®ang ®Êu tranh giµnh quyÒn tù quyÕt d©n téc vµ t/c quèc tÕ Liªn ChÝnh phñ, trong ®ã quèc gia la chñ thÓ chñ yÕu. + TPQT: lµ c¸c c¸ nh©n ph¸p nh©n vµ c¸c quèc gia, d©n téc ®ang ®Êu tranh giµnh quyÒn tù quyÕt d©n téc, tæ chøc quèc tÕ liªn ChÝnh phñ vµ tæ chøc phi ChÝnh phñ, trong ®ã c¸ nh©n, ph¸p nh©n lµ chñ thÓ chñ yÕu. - Nguån: + CPQT: §iÒu ­íc quèc tÕ vµ c¸c tËp qu¸n quèc tÕ + TPQT: C¶ ®iÒu ­íc quèc tÕ, tËp qu¸n quèc tÕ vµ PL quèc gia CPQT ®iÒu ­íc quèc tÕ lµ nguån chñ yÕu. TPQT VBPLQG lµ nguån chñ yÕu. - Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh: + CPQT: quyÒn b×nh ®¼ng vÒ chñ quyÒn cña quèc gia + TPQT: §©y lµ c¸c giao l­u d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi - BiÖn ph¸p c­ìng chÕ: + CPQT kh«ng q® cô thÓ c¸c biÖn ph¸p c­ìng chÕ v× kh«ng cã cq gi¶i quyÕt ®øng tªn c¸c quèc gia. V× nã xuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c “b×nh ®¼ng, tho¶ thuËn, tù nguyÖn”. + QPQT: - Quy ®Þnh cô thÓ c¸c biÖn ph¸p c­ìng chÕ - Sö dông c¸c VBQPPL cña quèc gia ®Ó gi¶i quyÕt. C©u 14: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ thñ tôc kÝ kÕt ®iÒ ­íc quèc tÕ? ViÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ ®­îc dùa trªn nguyªn t¾c nµo, t¹i sao? Tr¶ lêi: * Kh¸i niÖm: §iÒu ­íc quèc tÕ lµ v¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ do c¸c quèc gia vµ c¸c chñ thÓ kh¸c cña CPQT thiÕt lËp trªn c¬ së tù nguyÖn, b×nh ®¼ng, tho¶ thuËn gi÷a c¸c chñ thÓ cña CPQT nh»m x¸c lËp, thay ®æi, hay chÊm døt c¸c quyÒn vµ nghÜa vô ph¸p chÕ. *Thñ tôc kÝ kÕt ®iÒu ­íc quèc tÕ: *KN kÝ kÕt ®iÒu ­íc quèc tÕ: Lµ viÖc c¬ quan Nhµ n­íc, ng­êi cã thÈm quyÒn thùc hiÖn * lý tõ ®µm ph¸n, kÝ kÕt, phª chuÈn, phª duyÖt hoÆc gia nhËp cho ®Õn khi ®iÒu ­íc quèc tÕ cã hiÖu lùc. * Quy tr×nh: - §µm ph¸n: + Lµ viÖc c¸c bªn trao ®æi, ®Ò xuÊt ý kiÕn trªn c¬ së b×nh ®¼ng tho¶ thuËn, nh»m x©y dùng lªn néi dung cña ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan + ë n­íc ta thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®µm ph¸n ®­îc quyÕt ®Þnh: . Chñ tÞch n­íc quyÕt ®Þnh ®µm ph¸n ®iÒu ­íc quèc tÕ kÝ kÕt víi d¹nh nghÜa Nhµ n­íc. . ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh ®µm ph¸n ®iÒu ­íc quèc tÕ kÝkÕt víi danh nghÜa ChÝnh phñ. . Uû ban Th­êng vô Quèc héi quyÕt ®Þnh viÖc TANDTC, VKDNDTC ®µm ph¸n. . Thñ tr­ëng Bé, ngµnh quyÕt ®Þnh ®µm ph¸n víi danh nghÜa Bé, ngµnh - KÝ ®iÒu ­íc quèc tÕ. + KÝ ®iÒu ­íc quèc tÕ lµ viÖc ®¹i diÖn cña c¸c bªn kÝ vµo v¨n b¶n ®iÒu ­íc nh»m x¸c nhËn chÝnh thøc víi nhau vÒ néi dung cña ®iÒ ­íc quèc tÕ. + KÝ d­íi nhiÒu h×nh thøc: - KÝ t¾t: Lµ h×nh thøc x¸c nhËn vÒ néi dung mang tÝnh chÊt kÜ thuËt cña ng­êi ®¹i diÖn cho nhãm ®µm ph¸n - KÝ chÝnh thøc: Lµ h×nh thøc x¸c nhËn vÒ néi dung mang tÝnh ph¸p lý cña ng­êi cã thÈm quyÒn. + ë n­íc ta viÖc kÝ kÕt còng nh­ viÖc ®µm ph¸n - Phª chuÈn: + Phª chuÈn lµ hµnh vi cña c¬ quan Nhµ n­íc cao nhÊt tá sù ®ång ý, sù chÊp nhËn ®èi víi hiÖu lùc cña ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ tr­íc ®ã ®· ®­îc ®¹i diÖn cña Nhµ n­íc m×nh kÝ. + Nh÷ng tr­êng hîp phª chuÈn cña ViÖt Nam … + ThÈm quyÒn phª chuÈn thuéc vÒ chñ tÞch n­íc, QH phª chuÈn trong nh÷ng tr­êng hîp cÇn thiÕt theo ®Ò nghÞ cña Chñ tÞch n­íc. - Phª duyÖt: + Lµ hµnh vi ph¸p lý cã ý nghÜa t­¬ng tù nh­ phª chuÈn nh­ng ®­îc ®Æt ra ®èi víi ®iÒu ­íc quèc tÕ kÝ víi danh nghÜa ChÝnh phñ hoÆc danh nghÜa Bé, Ngµnh. + C¸c tr­êng hîp phª duyÖt. + ThÈm quyÒn phª duyÖt thuéc vÒ ChÝnh phñ - Gia nhËp ®iÒu ­íc quèc tÕ: + Lµ viÖc mét chñ thÓ chÊp nhËn sù rµng buéc ®èi víi m×nh ca* cña mét ®iÒu ­íc quèc tÕ ®· ph¸t sinh hiÖu lùc ph¸p luËt mµ m×nh hiÖn t¹i ch­a lµ thµnh viªn. * §iÒu kiÖn gia nhËp + ThÈm quyÒn gia nhËp ®iÒu ­íc quèc tÕ: Chñ tÞch n­íc, ChÝnh phñ - B¶o l­u ®iÒu ­íc quèc tÕ: + Sù cÇn thiÕt: §Ó ®¶m b¶o sù tham gia ®«ng ®¶o cña c¸c quèc gia vµo ®iÒu ­íc quèc tÕ nhiÒu bªn v× lîi Ých hoµ b×nh, an ninh vµ hîp t¸c quèc tÕ. + B¶o l­u cã quyÒn tuyªn bè ®¬n ph­¬ng do mét bªn tham gia ®iÒu ­íc thùc hiÖn khi kÝ, phª duyÖt, phª chuÈn hoÆc gia nhËp ®iÒu ­íc quèc tÕ nhiÒu bªn nh»m lo¹i trõ hoÆc thay ®æi hÖ qu¶ ph¸p luý cña mét sè ®iÒu kho¶n nhÊt ®Þnh cña ®iÒu ­íc quèc tÕ - §¨ng kÝ ®iÒu ­íc quèc tÕ: §­îc tiÕn hµnh bëi Ban th­ kÝ LHQ nh»m c«ng bè réng r·i néi dung ®iÒu ­íc quèc tÕ vµ c¸c chñ thÓ kh¸c cã nhiÖm vô t«n träng *ViÖc thùc hiÖn ®iÒu ­íc quèc tÕ dùa trªn nguyªn t¾c: Tù nguyÖn thùc hiÖn c¸c cam kÕt quèc tÕ lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n. Bëi v× mçi ®iÒu ­íc cã hiÖu qu¶ vµ cã gi¸ trÞ rµng buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c bªn tham gia ®iÒu ­íc ®ã vµ c¸c bªn ph¶i nghiªm chØnh thi hµnh. §ång thêi c¸c quèc gia còng kh«ng ®­îc viÖn dÉn. Vµo PL trong n­íc ®Ò tõ chèi thùc hiÖn c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ mµ m×nh tham gia kÝ kÕt. C©u 15: Tr×nh bµy KN, ®Æc ®iÓm cña sù c«ng nhËn chñ thÓ CPQT *KN: Lµ hµnh vi ph¸p lý chÝnh trÞ cña quèc gia c«ng nhËn dùa trªn nh÷ng ®éng c¬ nhÊt ®Þnh mµ chñ yÐu lµ nh÷ng ®éng c¬ vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ … nh»m x¸c nhËn sù tån t¹i cña mét thµnh viªn míi trong céng ®ång quèc tÕ ®ång thêi th«ng qua hµnh vi ph¸p lý – chÝnh trÞ ®ã mµ quèc gia c«ng nhËn thÓ hiÖn ý ®Þnh hoÆc sù mong muèn ®­îc thiÕt lËp, quan hÖ hîp t¸c vÒ nhiÒu mÆt ®èi víi quèc gia ®­îc c«ng nhËn. * §Æc tr­ng: - Sù c«ng nhËn lµ hµnh vi ph¸p lý chÝnh trÞ - Sù c«ng nhËn dùa trªn nh÷ng ®éng c¬ nhÊt ®Þnh mµ chñ yÕu lµ nh÷ng ®éng c¬ chÝnh trÞ. - Sù c«ng nhËn kh¼ng ®Þnh quan ®iÓm cña quèc gia c«ng nhËn muèn thiÐt lËp quan hÖ b×nh th­êng vµ æn ®Þnh trong * víi quèc gia ®­îc c«ng nhËn. * Sù c«ng nhËn kh«ng quyÕt ®Þnh ®Õn t­ c¸ch chñ thÓ cña mét thµnh viªn míi v×: - VÒ chÝnh trÞ: NÕu sù c«ng nhËn cã lîi th× hä míi c«ng nhËn. - VÒ ph¸p lý: Dùa trªn c¬ së cña luËt ph¸p QT - Sù c«ng nhËn: + Dùa trªn nh÷ng ®éng c¬ nhÊt ®Þnh + Nh»m thiÕt lËp quan hÖ hoÆc kh¼ng ®Þnh l¹i quan hÖ + QuyÕt ®Þnh t­ c¸ch chñ thÓ lµ: + D©n sù + L·nh thæ + Chñ quyÒn quèc gia C©u 16: T¹i sao nãi néi thuû thuéc chñ quyÒn hoµn toµn ®Çy ®ñ vµ riªng biÖt, nh­ng l·nh h¶i chØ thuéc chñ quyÒn hoµn toµn vµ ®Çy ®ñ cña quèc gia ven biÓn. *Quy chÕ ph¸p lý cña néi thuû * Néi thuû lµ vïng n­íc biÓn n»m trong ®­êng c¬ së vµ tiÕp liÒn víi bê biÓn + Quy chÕ ph¸p lý: - ChÕ ®é ®i l¹i: HÕt søc nghiªm ngÆt dï lµ tµu qu©n sù hay d©n sù muèn vµo néi thuû cña mét n­íc th× ph¶i xin phÐp tr­íc vµ chØ ®­îc vµo néi thuû cña mét n­íc khi ®­îc quèc gia ven biÓn chÊp nhËn. C¸c tµu khi ®i vµo néi thuû ph¶i theo h­íng dÉn cña hoa tiªu. - QuyÒn tµi ph¸n: ChØ ¸p dông ®èi víi hµnh vi biÓu hiÖn ra bªn ngoµi con tµu, cßn hµnh vi x¶y ra trong tµu th× nã sÏ tu©n theo ph¸p luËt cña n­íc mµ tµu mang cê. - Tµu qu©n sù ®­îc h­ëng quyÒn miÔn trõ t­ ph¸p mét c¸h tuyÖt ®èi nÕu cã vi ph¹m PL th× chØ bÞ trôc xuÊt ra khái néi thuû. - B¶n chÊt ph¸p lý cña néi thuû: §©y lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn l·nh thæ quèc gia thuéc chÝnh quyÒn hoµn toµn ®Çy ®ñ vµ riªng biÖt cña quèc gia ven biÓn. * Quy chÕ ph¸p lý l·nh h¶i + l·nh h¶i lµ nguån tiÕp liÒn víi néi thñy vµ cã bÒ réng kh«ng qu¸ 12 h¶i lý tÝnh tõ ®­êng c¬ së. + Quy chÕ ph¸p lý: - ChÕ ®é ®i l¹i: ë trong l·nh h¶i th× tµu chuyÒn n­íc ngoµi ®­îc quyÒn qua l¹i v« h¹i. - QuyÒn tµi ph¸n: Gièng néi thuû - B¸o c¸o ph¸p lý: §©y lµ mét bé phËn cÊu thµnh nªn l·nh thæ quèc gia thuéc chñ quyÒn hoµn toµn vµ ®Çy ®ñ cña quèc gia ven biÓn, nã chØ cã mét ngo¹i lÖ duy nhÊt lµ mÊt ®i tÝnh riªng biÖt lµ c­êng ®é qua l¹i v« h¹i VËy ë l·nh h¶i quèc gia ven biÓn chØ t/h chñ quyÒn hoµn toµn vµ ®Çy ®ñ chø kh«ng tuyÖt ®èi nh­ ë néi thuû v× ë l·nh h¶i cã ®ñ thiÖt so víi néi thuû lµ ë c­êng ®é qua l¹i v« h¹i. NÕu nh­ tµu thuyÒn n­íc ngoµi muèn vµo néi thñy ph¶i xin phÐp th× vµo l·nh h¶i th× tµu thuyÒn ®­îc phÐp qua l¹i v« h¹i. Qua l¹i v« h¹i bao gåm: 2 néi dung + Qua l¹i: ®i qua l·nh h¶i mµ kh«ng vµo néi thuû, ®i qua l·nh h¶i vµo néi thuû, ®i tõ néi thuû qua l·nh h¶i vµ ra biÓn. + Qua l¹i kh«ng g©y h¹i: Tµu thuyÒn ®i trong t×nh tr¹ng b×nh th­êng, liªn tôc kh«ng dõng l¹i, kh«ng th¶ neo, kh«ng cã nh÷ng hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cña quèc gia ven biÓn. ViÖc qua l¹i ph¶i nhanh chãng liªn tôc. C©u 17: So s¸nh quy chÕ PL néi thuû vµ l·nh h¶i (gièng c©u 7) C©u 18: Ph©n tÝch néi dung, ý nghÜa nguyªn t¾c "d©n téc tù quyÕt" T¹i §iÒu 1 Kho¶n 2 cña HiÕn ch­¬ng LHQ ghi râ môc ®Ých LHQ lµ ph¸t triÓn quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©n téc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ quyÒn tù quyÕt. Ngµy 14/12/1960, §¹i H§ LHQ ®· th«ng qua b¶n tuyªn bè trao tr¶ ®éc lËp cho c¸c n­íc vµ d©n téc thuéc ®Þa. Tuyªn bè kh¼ng ®Þnh mét c¸ch døt kho¸t, tÊt c¶ c¸c d©n téc ®Òu cã quyÒn tù quyÕt, tøc lµ tù do quyÕt ®Þnh vËn mÖnh chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi cña m×nh. Kh«ng mét thÕ lùc nµo d­íi bÊt k× lý do nµo cã quyÒn c¶n trë c¸c d©n téc thùc hiÖn quyÒn tù quyÕt cña m×nh. CN thùc d©n d­íi mäi h×nh thøc vµ mäi biÓu hiÖn ®Òu tr¸i víi môc ®Ých, nguyªn t¾c HiÕn ch­¬ng LHQ. Do ®ã, ph¶i xo¸ bá mét c¸ch kh«ng chËm trÔ vµ kh«ng ®iÒu kiÖn. ý nghÜa: cã mét ý nghÜa chÝnh trÞ - Ph¸p lý quan träng ®Æc biÖt ®èi víi gi¶i phãng d©n téc. C¸c d©n téc ®· giµnh ®­îc ®éc lËp chÝnh trÞ vµ ®· thµnh lËp ®­îc quèc gia ®éc lËp cña m×nh, cã c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c ®Ó cñng cè nÒn ®éc lËp chÝnh trÞ cña m×nh vµ ®Êu tranh l¹i sù can thiÖp cña CN§Q nh»m giµnh ®­îc chÝnh quyÒn hoµn toµn lµ riªng biÖt trªn toµn bé l·nh thæ cña m×nh. Câu 19: Hãy trình bày các phương thức hướng quốc tịch theo pháp luật Việt Nam hiện hành, pháp luật Việt Nam về vấn đề quốc tịch có sử dụng phương thức hướng quốc tịch theo sự lựa chọn hay không? Chưng minh bằng mọi ví dụ cụ thể? *Các phương thức hưởng quốc tịch: theo luật quốc tịch Việt Nam năm 98: A.Hưởng quốc tịch theo sự sinh để: +Theo nguyên tắc huyết thống: thì đứa trẻ sinh quốc tịch VN khi có cha và mẹ là người VN, bất luận được sinh ở đâu. Và đứa trẻ sinh ra có quốc tịch VN, bất luận nơi sinh ở đâu nếu thuộc 1 trong 2 trường hợp sau: Có cha hoặc mẹ là người VN còn người kia không có quốc tịch. Có mẹ là công dân VN, còn người kia không rõ là ai, +Theo nguyên tắc nơi sinh: VN sử dụng nguyên tắc này 1 cách hạn chế #cha mẹ là người không quốc tịch nhưng có nơi thương trú ở VN. Có mẹ là người không quốc tịch nhưng có nơi thương trú tại VN, không rõ cha là ai. Trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, trẻ em được tìm thấy trên lãnh thổ VN. B.Theo sự ra nhập: +do xin vào quốc tịch VN: thì phải thoả mãn các điều kiện sau đây: Có năng lực hành vi dân sự đầy đủ. Tồn trọng pháp luật và truyền thống dân tộc VN. Biết tiêng việt để hoà nhập cùng cộng đồng. Đã cư trú ở VN ít nhất 5 năm. Có khả năng tự đảm bảo cuộc sống ở VN. +Do kết hôn, do được nhận làm con nuôi, có lợi cho nhà nước VN, có công lao đóng góp xây dựng và bảo vệ tổ quốc VN, thì sẽ được nhập quốc tịch VN khi thoả mãn điều kiện thứ nhất và thứ 2 của điều trước. C.Theo sự phục hồi quốc tịch được áp dụng đối với những người trước đây có quốc tịch VN đã mất quốc tịch này muốn quay trở lại thuộc các trường hợp sau: +Xin hồi hương. +Có vợ, chồng cha mẹ là người VN. +Có công lao, có lợi ích cho nhà nước VN. D.Theo sự lựa chọn, chỉ đặt ra khi cha hoặc mẹ là người VN còn người kia là người nước ngoài. -Pháp luật VN áp dụng việc hưởng quốc tịch theo sự lựa chọn, khi cha hoặc mẹ là người VN, còn người kia là người nướưc ngoài. C©u 20: Tr×nh bµy quyÒn ­u ®·i lµ miÔn trõ ngo¹i giao * ChÝnh quyÒn ®¹i diÖn ngo¹i giao: Lµ chÝnh quyÒn cña mét quèc gia trªnl·nh thæ quèc gia kh¸c ®Ó thùc hiÖn quan hÖ ngo¹i giao víi quèc gia së t¹i vµ víi cq ®¹i diÖn ngo¹i giao cña c¸c quèc gia kh¸c ë quèc gia së t¹i/ * QuyÒn ­u ®·i vµ miÔn trõ ngo¹i giao: §©y lµ c¸c quyÒn ­u ®·i ®Æc biÖt mµ n­íc tiÕp nhËn giµnh cho c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao vµ c¸c viªn chøc nh©n viªn cña c¬ quan * ®ãng t¹i n­íc m×nh trªn c¬ së phï hîp víi CPQT. + QuyÒn ­­ ®·i vµ miÔn trõ ®èi víi c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao. - QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m vÒ th©n thÓ. - QuyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m nhµ ë, tµi liÖu th­ tÝn vµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i. - QuyÒn tù do ®i l¹i trong ph¹m vi n­íc së t¹i q® - QuyÒn miÔn trõ xÐt xö vÒ h×nh sù, d©n sù vµ xö lý HC cña n­íc së t¹i - QuyÒn miÔn thuÕ - QuyÒn ­u ®·i h¶i quan. * Viªn chøc ®c h­ëng c¸c quyÒn ®ã lµ v×: Chøc n¨ng cña c¬ quan ngo¹i giao - Thay mÆt cho n­íc cö ®¹i diÖn t¹i n­íc nhËn cö ®¹i diÖn. - B¶o vÖ nh÷ng quyÒn lîi cña n­íc cö ®¹i diÖn vµ cña nh÷ng ng­êi cã quèc tÞch n­íc ®ã t¹i n­íc nhËn ®¹i diÖn. - §µm ph¸n víi ChÝnh phñ n­íc nhËn ®¹i diÖn. - T×m hiÓu b»ng nh÷ng ph­¬ng tiÖn hîp ph¸p vÒ ®iÒu kiÖn vµ sù tiÕn triÓn cña t×nh h×nh n­íc nhËn ®¹i diÖn vµ b¸o c¸o víi ChÝnh phñ n­íc m×nh. - §Èy m¹nh quan hÖ h÷u nghÞ vµ ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ.... ® Tõ nã chøc n¨ng trªn ta cã thÓ thÊy c¸c chøc n¨ng cã tÇm quan träng rÊt lín ®èi víi viÖc b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña Nhµ n­íc, ph¸p nh©n, c«ng d©n n­íc m×nh còng còng nh­ trong viÖc thóc ®Èy quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c n­íc. Trong khi ®ã nh©n viªn ngo¹i giao lµ ng­êi trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®ã vµ ®Ó hoµn thµnh nh÷ng träng tr¸ch mµ m×nh g¸nh v¸c CPQT ®· ghi nhËn cho viªn chøc ngo¹i giao cã quyÒn ­u ®·i vµ miÔn trõ kh«ng ph¶ilµ ngo¹i lÖ cña n­íc nµy giµnh cho n­íc kh¸c mµ m×nh ®­îc ¸p dông chung cho ph¹m vi toµn cÇu trªn c¬ së nguyªn t¾c "cã ®i cã l¹i". C©u 21:Tr×nh bµy vai trß cña Liªn hîp quèc trong viÖc g×n gi÷ hoµ b×nh vµ an ninh quèc tÕ? LHQ lµ mét tæ chøc quèc tÕ lín nhÊt hiÖn nayvíi sù gia t¨ng cña gÇn 200 quèc gia ®· t¹o nªn nh÷ng mèi liªn hÖ h÷u nghÞ gióp đỡ nhau cïng ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ tÝnh chÊt LHQ cã vai trß rÊt lín trong viÖc duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi. Vai trß nµy d­îc thÓ hiÖn qua c¸c khÝa c¹nh sau ®©y: 1.Vai trß thùc hiÖn th«ng qua lÞch sö h×nh thµnh cña LHQ -Đầu năm 1945 khi chiến tranh thế giới 2 sắp kết thúc hội nghị tam cương(Anh, Mỹ, Xô) họp tại Yanta Miền nam Liên xô đã quyết định thành lập ra 1 tổ chức Liên hợp quốc để duy trì hoà bình và an ninh thế giới. -Để thực hiện nghị quyết trên ngày 25/4-26/4 năm 1945 đại biểu 50 nước trên thế giới đã họp tại Xan phan xixcô để thông qua hiến chương Liên hợp quốc và thành lập tổ chức liên hợp quốc. -Ngày 24/10/45 quốc hội của 5 nước lớn Liên Xô, Mỹ,Anh,Pháp, Trung quốc, đã thông qua ban hiến chương và ngày 24/10 trở thành ngày thành lập Liên hợp quốc. -Trong hiến chương liên hợp quốc quy định mục đích cao nhất là nhằm duy trì hoà bình, an ninh thế giới, thúc đẩy mối quan hệ hữu nghị hợp tác giữa các dân tộc, các nước trên cơ sở tôn trọng quyền bình đẳng giữa các dân tộc và nguyên tắc dân tộc tự quyết. Như vậy lịch sử thành lập của liên hợp quốc cũng phần nào nói lên quy luật vận động tiến bộ của thế giới trong việc hướng tới 1 nên hoà bình và an ninh trên toàn thế giới. +Mặt lý thuyết thì liên hợp quốc cũng có vai trò to lớn trong việc giữ gìn và duy tri hoà bình, an ninh trên thế giới thông qua các cơ quan và nguyên tắc hoạt động của mình. -Trong nguyên tắc hoạt động đã nêu lên vai trò to lớn của luên hợp quốc. +Nguyên tắc chủ quyền, bình đẳng giữa các quốc gia và quyền dân tộc tự quyết. +Nguyền tắc tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và độc lập chủ quyền của tất cả các nước. +nguyền tắc giải quyết các trành chấp quốc tế bằng phương pháp hoà bình. +Nguyên tắc chung sống hoà bình và sự nhất trí giữa 5 cường quốc. +Liên hợp quốc không can thiệp vào công việc nội vụ của quốc gia nào. 2.Vai trß c¶u LHQ thÓ hiÖn th«ng qua nh÷ng chøc n¨ng, nhiÖm vô, môc ®Ých ho¹t ®éng còng nh­ hÖthèng c¸c nguyªn t¾c ho¹t ®éng cña tæ chøc nµy. -Cã thÓ nãi môc ®Ých lín nhÊt cña LHQ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng lµ duy tr× hoµ b×nh vµ an ninh quèc tÕ trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi tËpthÓ cã hiÖu qu¶ ®Ó phßng ngõa vµ lo¹i trõ mèi ®e do¹ hoµ b×nh, cÊm mäi hµnhvi x©m l­îc vµ ph¸ ho¹i hoµ b×nh kh¸c; ®iÒu chØnh hoÆc gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp hoÆc nh÷ng t×nh thÕ cã tÝnh chÊt quèc tÕ. Cã thÓ ®­a ®Õn sù ph¸ ho¹i hoµ b×nh b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh theo óng nguyªn t¾c c¶uc«ng lý vµ ph¸p luËt quèc tÕ. -Víi môc ®Ých nµy LHQ ®· trë thµnh bøc dµo ng¨n chÆn chiÕn tranh ®æ vµo c¸c n­íc mét c¸ch v÷ng ch¾c, nã to¹ nªn søc m¹nh ®oµn kÕt gi÷a c¸c d©ntéc ­u chuéng hoµ b×nh trªn thÕ giíi ®Ó chèng l¹i nh÷ng ©mm­u g©ychiÕn cã c¬ héi thùc hiÖn ý ®å th«n tÝnh cña m×nh. -Tæ chøc LHQ ra ®êi ®· thóc ®Èy mèi quan hÖ h÷u nghÞ gi÷a c¸c d©ntéc trªn c¬ së t«n träng nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ tù quyÕt c¶uc¸c d©n téc vµ ¸p dông nh÷n g biÖn ph¸p phï hîp kh¸c ®Ó cñng cè hoµ b×nh thÕ giíi. -THùc hiÖn sù hîp t¸c quèc tÕ trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò quèc tÕ vÒ kinh tÕ-x· héi, v¨n ho¸ vµ l·nh ®¹o, khuyÕn khÝch **sù t«n träng c¸c quyÒn cña con ng­êi. -LHQ cßn trë thµnh trung t©m phèi hîp hµnh ®éng cña c¸c d©ntéc, nh»m ®¹t ®­îc c¸c môc ®Ých nãi trªn ®ÆcbiÖt lµ vÊn ®Ò g×n gi÷ hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi. *Vai trß duy trr× hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi cña LHQ ®­îc thÓ hiÖn th«ng qua ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan c¶utæ chøc LHQ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cña Héi ®ång b¶o an cã vai trß trùc tiÕp trong viÖc duû t× hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi, hội đồng bảo an lóc ®Çu sÏ khuyÕn khÝch c¸c bªn gi¶i quyÕt xung ®ét b»ng ph­¬ng ph¸p hoµ b×nh khikh«ng cßn mÒm dÎo ®­îc n÷a th× sÏ trõng ph¹t nhÑ lµ c¾t ®øt quan hÖ ngo¹igiao, baov©y cÊm vËn kinh tÕ vµ ë møc nÆng lµ trõng ph¹t b»ng qu©n sù. Cßn c¬ quan §¹i Héi ®ång lµ c¬ quan lín nhÊt cña LHQ nh­ng lµ gi¸n tiÕp thùc hiÖn vai trß gi÷ g×n hoµ b×nh vµ an ninh thÕ giíi, nh÷ng nguyªn t¾c chung vÒ hîp t¸c dÓ duy tr× hoµ b×nh kÓ c¶ ®Ó gi¶i trõ qu©n sù vµ c¸c vÊn ®Ò kh¸c. -Vai trò của liên hợp quốc được thể hiện cụ thể ở từng cơ quan của nó trong đó quan trọng nhất là hợp đồng bảo an liên hợp quốc, đây là cơ quan quan trọng nhất hoạt động thường xuyên chịu trách nhiệm chính về duy trì nền hoà bình, an ninh quốc tế mọi nghị quyết của hội đồng bảo an phải được thông qua bởi 5 thành viên thường trực. -Bên cạnh đó là đại hội đổng lien hợp quốc là hội nghị của tất cả các hội viên họp 1 năm 1 lần để thảo luận và giải quyết các vấn dề có liên quan đến hiến chương quy định. +Ban thư ký là cơ quan hành chính của liên hợp quốc đứng đầu là tổng thư ký do đại hội đồng bầu ra. +Ngoài ra liên hợp quốc còn hàng trăm tổ chức thành viên, các tổ chức này đều có vai trò quan trọng trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. +Về mặt thực tế qua 53 năm hoạt động, thì liên hợp quốc đã có trên 185 nước thành viên, đây là tổ chức quốc tế lớn nhất có vị trí quan trọng nhất, nó đóng góp quan trọng vào việc giữ gìn hoà bình và an ninh thế giới, thúc đẩy giải quyết các tranh chấp bằng phương pháp hoà bình trong đó giải quyết được 85 xung đột khu vực, 77 xung đột giữa các quốc gia, biên giới... liên hợp quốc còn phát triển các mối quan hệ giao lưu hợp tác về kinh tế, chính trị, văn hoá và giúp đỡ các nước đang phát triển. C©u 22: Tr×nh bµy quy chÕ cña thÒm lôc ®Þa? T¹i sao nãi thÒm lôc ®Þa lµ quyÒn chñ quyÒn cña quèc gia ven biÓn. * KN: ThÒm lôc ®Þa lµ vïng ®¸y vµ lßng ®Êt d­íi ®¸y biÓn ngoµi l·nh h¶i kÐo dµi tõ nhiªn cña ®Êt liÒn cña quèc gia ven biÓn ®Õn mÐp ngoµi cña r×a lôc ®¹i hoÆc ®Õn 200 h¶i lý tÝnh tõ ®­êng c¬ së ®Ó ®o chiÒu réng l·nh h¶i khi mÐp ngoµi r×a lôc ®Þa kh«ng kÐo ra ®Õn chiÒu réng * Quy chÕ ph¸p lý: - Cã quyÒn chñ quyÒn vÒ mÆt th¨m dß vµ khai th¸c c¸c nguån lîi thiªn nhiªn cña thÒm lôc ®Þa. - Quèc gia ven biÓn cã toµn quyÒn trong viÖc cho phÐp vµ ®iÒu chØnh viÖc th¨m dß, khoan thÒm lôc ®Þa... - Quèc gia ven biÓn cã toµn quyÒn trong viÖc tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng,* - Ngoµi ra: quyÒn tù do bay, tù do ®Æt d©y c¸p, èng dÉn ngÇm. * T¹i sao nãi thÒm lôc ®Þa lµ quyÒn chñ quyÒn cña quèc gia ven biÓn. - Mét trong nh÷ng nguyªn t¾clµm nÒn t¶ng x©y dùng luËt biÓn quèc tÕ "biÓn c¶ lµ tµi s¶n chung cña nh©n lo¹i, ¸p dông cho c¶ c¸c n­íc cã biÓn vµ kh«ng cã biÓn" ® TÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu cã quyÒn tù do biÓn c¶. XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c nµy th× biÓn c¶ kh«ng thÓ chØ lµ thuéc vÒ quèc gia ven biÓn, mµ trªn ®ã lîi Ých cña c¸c quèc gia kh¸c còng ®­îc ®¶m b¶o. - Tõ nh÷ng quy chÕ ph¸p lý trªn ta thÊy: §©y lµ vïng biÓn l­ìng cùc, cã nghÜa lµ quèc gia ven biÓn cã quyÒn chñ quyÒn trªn mét sè lÜnh vùc, nh­ng quèc gia kh¸c còng cã quyÒn tù do hµng h¶i, tù do hµng kh«ng, tù do ®Æt èng d©y c¸p ... ChÝnh yÕu tè nµy lµm cho quèc gia ven biÓn kh«ng cã cq hoµn toµn ®Çy ®ñ trong vïng thÒm lôc ®Þa mµ chØ cã quyÒn chñ quyÒn ®èi víi vïng ven biÓn ®ã. C©u 23: (Bµi kiÓm tra) C©u 24: H·y tr×nh bµy KN, nguyªn nh©n, c¸ch gi¶i quyÕt xung ®ét PL trong * vµ ®iÒu chØnh quan hÖ mang tÝnh chÊt d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi. * Nguyªn nh©n: - Cã quanh hÖ mang tÝnh chÊt d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi mµ kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh b»ng quy ph¹m thùc chÊt thèng nhÊt. - Cã sù kh¸c nhau vÒ néi dung cô thÓ gi÷a PL cña c¸c n­íc còng nh­ cã sù kh¸c nhau trong viÖc gi¶i thÝch vµ ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh gièng nhau vÒ h×nh thøc. * Ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt: - X©y dùng vµ ¸p dông quy ph¹m thùc chÊt thèng nhÊt: C¸c chñ thÓ CP kÝ kÕt c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ nhÊt ®Þnh trùc tiÕp x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tham gia quan hÖ x· héi, còng nh­ c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi kÌm theo ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ mang tÝnh chÊt d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi. Khi gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ quan hÖ DS cã yÕu tè n­íc ngoµi, cq cã thÈm quyÒn còng nh­ c¸c bªn ®­¬ng sù c¨n cø ngay vµo gp thùc chÊt thèng nhÊt cã trong ®iÒu ­íc quèc tÕ hoÆc tËp qu¸n quèc tÕ ®Ó ¸p dông, kh«ng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chän PL cña n­íc nµy hay PL n­íc kh¸c ¸p dông. §©y lµ ph­¬ng ph¸p hiÖu qu¶ nhÊt - X©y dùng vµ ¸p dông xung ®ét thèng nhÊt: + ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy khi kh«ng cã ph­¬ng ph¸p x©y dùng vµ ADQP thùc chÊt thèng nhÊt. C¸c quèc gia ph¶i chän luËt trªn c¬ së sù chØ dÉn cña qp xung ®ét thèng nhÊt ®Ó x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô vµ c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi kÌm theo. + ViÖc x©y dùng c¸c QP nµy b»ng c¸ch c¸c chñ thÓ CPQT kÝ kÕt c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ ®a ph­¬ng hoÆc song ph­¬ng. - X©y dùng vµ ¸p dông quy ph¹m xung ®ét quèc gia + C¸c cq cã thÈm quyÒn còng nh­ c¸c bªn tham gia quan hÖ ph¶i tiÕn hµnh chän PL cña n­íc nµy hoÆc PL cña n­íc kh¸c ®Ó ¸p dông. Trªn c¬ së ®ã míi x¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô vµ c¸c biÖn ph¸p chÕ t¹i kÌm theo. + X©y dùng b»ng c¸ch mçi quèc gia tù x©y dùng vµ ban hµnh VBPL cña m×nh theo thñ tôc luËt ®Þnh cho quèc gia ®­îc quyÕt ®Þnh - ¸p dông nguyªn t¾c "LuËt ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ x· héi t­¬ng tù" Trong nh÷ng tr­êng hîp c¸c quan hÖ d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi mµ kh«ng thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña 3 lo¹i trªn th× ¸p dông lo¹i nµy. Cq cã thÈm quyÒn cña quèc gia cã tr¸ch nhiÖm lùa chän mét PL cña quèc gia nµo ®ã hoÆc cña chÝnh m×nh ®Ó ¸p dông. ViÖc ¸p dông nguyªn t¾c nµy ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c b¶o l­u trËt tù c«ng céng. NghÜa lµ sÏ kh«ng ¸p dông nguyªn t¾c nµy nÕu hËu qu¶ cña viÖc ¸p dông tr¸i víi nguyªn t¾c c¬ b¶n cña PL C©u 25: Tr×nh bµy kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm TPQT * Kh¸i niÖm: (C©u 13) * §Æc ®iÓm ®iÒu chØnh: C¸c quan hÖ mang tÝnh chÊt d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi. Bao gåm: - QHDS - QH h«n nh©n gia ®×nh - QH lao ®éng - QH KT, th­¬ng m¹i - QH tè tông cã tÝnh chÊt DS - Nh÷ng tr­êng hîp sua ®­îc coi lµ yÕu tè n­¬c ngoµi: + Cã ng­êi n­íc ngoµi hoÆc ph¸p nh©n n­ícngoµi hoÆc Nhµ n­íc n­íc ngoµi tham gia + Kh¸ch thÓ cña QHXH lµ TS tån t¹i ë n­íc ngoµi + sù kiÖn ph¸p lý lµ c¨n cø x¸c lËp, thay ®æi hoÆc chÊm døt quan hÖ x¶y ra ë n­íc ngoµi. 2. Chñ thÓ TPQT - C¸ nh©n, ph¸p nh©n - Nhµ n­íc - DT ®ang ®Êu tranh nh»m giµnh quyÒn tù quyÕt. - T/c quèc tÕ liªn ChÝnh phñ - T/c quèc tÕ phi ChÝnh phñ 3. C¸c lo¹i quy ph¹m: + Quy ph¹m xung ®ét quèc gia - Quy ph¹m xung ®ét quèc gia - QP xung ®ét thèng nhÊt. + QP thùc chÊt - QP thùc chÊt thèng nhÊt. - QP thùc chÊt quèc gia + QP tè tông 4. Nguån TPQT: + §iÒu ­íc quèc tÕ + TËp qu¸n quèc tÕ + VBPL quèc gia + TËp qu¸n, tiÒn lÖ ph¸p quèc gia 5. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu chØnh + Ph­¬ng ph¸p thùc chÊt + Ph­¬ng ph¸p xung ®ét C©u 26: T¹i sao nãi quèc gia lµ chñ thÓ ®Æc biÖt trong TPQT? * Chñ thÓ cña TPQT bao gåm: - C¸ nh©n, ph¸p nh©n: V× quan hÖ d©n sù cã yÕu tè n­íc ngoµi lµ quan hÖ chñ yÕu gi÷a c¸c c¸ nh©n, ph¸p nh©n víi nhau ë c¸c n­íc kh¸c nhau. - D©n téc ®ang ®Êu tranh nh»m thùc hiÖn quyÒn tù quyÕt d©n téc: C¸c d©n téc ®ang ®Êu tranh giµnh quyÒn tù quyÕt d©n téc còng cã quan hÖ mang tÝnh chÊt d©n sù víi c¸ nh©n, ph¸p nh©n n­íc ngoµi: kÝ kÕt hîp ®ång mua b¸n, thuª m­ín TS ... - T/c QT liªn ChÝnh phñ: §©y lµ chñ thÓ kh«ng ph¶i ®l vµ cã chñ quyÒn ® tham gai vµo quan hÖ DS cã yÕu tè n­íc ngoµi kh«ng ®­îc quyÒn miÔn trõ t­ ph¸p mét c¸ch ®­¬ng nhiªn vµ tuyÖt ®èi nh­ quèc gia chØ ®­îc h­ëng trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña m×nh. - T/c QT phi ChÝnh phñ: Lµ c¸c hiÖp héi ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng trªn c¬ së PL mét n­íc vµ h­ëng t­ c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt n­íc ®ã. Khi tham gia vµo qu¶n lý t/c nµy kh«ng ®­îc h­ëng quyÒn miÔn trõ TP v× T/c nµy kh«ng mang chñ quyÒn quèc gia vµ còng kh«ng cã c¸c quyÒn mang tÝnh chñ quyÒn quèc gia Cã ®Þa vÞ ph¸p lý ngang hµng víi ph¸p nh©n, c¸ nh©n. * Quèc gia lµ chñ thÓ cña TPQT lµ v×: Nhµ n­íc kh«ng tham gia th­êng cuyªn quan hÖ TPQT ®/c, mµ khi tham gia quanh hÖ x· héi, Nhµ n­íc vÉn gi÷ cq cña m×nh, kh«ng ph¶i bªn ®­¬ng sù b×nh ®¼ng víi c¸ nh©n, ph¸p nh©n. - Trong thùc tÕ Nhµ n­íc tham gia c¸c quan hÖ x· héi nhÊt ®Þnh thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña TPQT: Quan hÖ mua b¸n, thuª m­ín, thõa kÕ TS... - Khi tham gia, Nhµ n­íc ®­îc h­ëng quy chÕ ph¸p lý ®Æc biÖt. Nhµ n­íc ®­îc h­ëng quyÒn miÔn trõ TP tuyÖt ®èi cm ®­êng th­¬ng l­îng ngo¹i giao gi÷a c¸c Nhµ n­íc. - QuyÒn miÔn trõ TP tuyÖt ®èi cßn thÓ hiÖn: Khi TA cña n­íc ngoµi ®­îc sù ®ång ý cña mét n­íc kh¸c xÐt xö tranh chÊo, th× TA n­íc ®ã kh«ng ®­îc ¸p dông biÖn ph¸p c­ìng chÕ b¶o ®¶m s¬ bé ®èi víi ®¬n kiÖn hoÆc b¶o ®¶m thi hµnh ph¸n quyÕt cña TA ® TS cña Nhµ n­íc ®­îc h­ëng quyÒn bÊt kh¶ x©m ph¹m. * XuÊt ph¸t tÝnh ®Æc thï TPQT: xuÊt hiÖn xung ®ét PL vµ ®Ó gi¶i quyÕt xung ®ét cã nhiÒu ph­¬ng ph¸p, trong ®ã cã ph­¬ng ph¸p x©y dùng vµ ¸p dông qp thùc chÊt vµ QP xung ®ét quèc gia. - QP xung ®ét quèc gia - QP thùc chÊt quèc gia. C©u 27: Tr×nh bµy kh¸i niÖm, nguyªn nh©n c¬ b¶n cña hiÖn t­îng xung ®ét PL * Kh¸i niÖm, nguyªn nh©n (C©u 24) * T¹i sao nãi trong TPQT ®Æt ra vÊn ®Ò "Chän LuËt" Sù xuÊt hiÖn quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi lµ nguyªn nh©n trùc tiÕp dÉn ®Õn hiÖn t­îng hai hay nhiÒu hÖ thèng PL cïng cã kh¶ n¨ng nh­ nhau trong viÖc ®iÒu chØnh quan hÖ ®ã. Nh­ng kh«ng thÓ ®ång thêi cïng ¸p dông hai hay nhiÒu PL kh¸c nhau ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. §©y lµ hiÖn t­îng mµ TPQT gäi lµ xung ®ét PL. Mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt xung ®ét PL lµ ph­¬ng ph¸p xung ®ét, thùc chÊt lµ x©y dùng vµ ¸p dông QP xung ®ét. Kh¸c víi QPPL th«ng th­êng, QP xung ®ét kh«ng trùc tiÕp quy ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cho c¸c bªn tham gia quan hÖ mµ chØ thùc hiÖn nhiÖm vô chän ra hÖ thèng PL nµo sÏ ®­îc ¸p dông. §©y lµ lý do t¹i sao TPQT ®Æt ra vÊn ®Ò "chän luËt". * ViÖc chän luËt dùa trªn sù chØ dÉn cña QP xung ®ét, hoÆc nÕu Pl c¸c bªn cho phÐp th× c¸c bªn cã thÓ tháa thuËn chän luËt ®Ó ¸p dông ®èi víi giao dÞch mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. C©u 28: H·y tr×nh bµy sù cÇn thiÕt vµ thÓ thøc ¸p dông PL n­íc ngoµi trong TPQT * Sù cÇn thiÕt ¸p dông PL n­íc ngoµi. - Thùc tiÔn TPQT cho thÊy ë bÊt k× n­íc nµo khi gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi lµ tÊt yÕu kh«ng thÓ tr¸nh khái. V× kh«ng cã qp thùc chÊt thèng nhÊt ®Ó ®iÒu chØnh mäi quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi nªn viÖc ¸p dông c¸c QP xung ®ét ®Ó gi¶i quyÕt c¸c xung ®ét PL lµ ®­¬ng nhiªn. ViÖc ¸p dông c¸c QP xung ®ét lµ sù thõa nhËn PL n­íc ngoµi cã thÓ ®­îc ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. ¸p dông PL n­íc ngoµi theo chØ dÉn cña QP xung ®ét lµ ®Æc thï cña TPQT - ViÖc cho phÐp ADPL n­íc ngoµi trong nh÷ng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ cã yÕu tè n­íc ngoµi mµ kh«ng ph¶i lµ nghÜa vô ph¸p lý cña quèc gia, mµ lµ mét quyÕt ®Þnh hoµn toµn tù nguyÖn cña quèc gia trªn c¬ së chñ quyÒn quèc gia nh»m thùc hiÖn yªu cÇu kh¸ch quan ph¶i b¶o vÖ chÝnh quyÒn cña * quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n, ph¸p nh©n n­íc m×nh. - TPQT cho thÊy nÕu TA chØ ¸p dông PL n­íc m×nh ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ trªn mµ kh«ng tÝnh ®Õn tr­êng hîp cô thÓ ph¶i ¸p dông ph¸p luËt n­íc ngoµi th× viÖc xö lý tranh chÊp kh«ng mang l¹i kÕt qu¶ c«ng b»ng. ® Trong nh÷ng tr­êng hîp cô thÓ viÖc ¸p dông ph¸p luËt n­íc ngoµi ®Ó ®iÒu chØnh nh÷ng mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi lµ cÇn thiÕt kh¸ch quan. Tuy nhiªn viÖc ¸p dông ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c t«n träng cq quèc gia vµ b×nh ®¼ng chñ quyÒn quèc gia. * ThÓ thøc ¸p dông ph¸p luËt n­íc ngoµi: + ¸p dông ph¸p luËt n­íc ngoµi theo sù chØ dÉn cña QP xung ®ét. §©y lµ nhiÖm vô cña c¸c cq cã thÈm quyÒn vµ c¸c ®­¬ng sù. ViÖc ¸p dông ph¸p luËt n­íc ngoµi cã thÓ theo sù chØ dÉn cña QP xung ®ät quèc gia hoÆc qp xung ®ét thèng nhÊt. Trong tr­êng hîp c¶ QP xung ®ét quèc gia vµ qp xung ®ét thèng nhÊt mµ quèc gia ®ã kÝ kÕt hoÆc tham gia còng ®iÒu chØnh mét quan hÖ x· héi cô thÓ cã yÕu tè n­íc ngoµi th× ADQP xung ®ét thèng nhÊt. §©y lµ nguyªn t¾c tù nguyÖn thùc hiÖn cam kÕt QT trong CPQT. + Khi ADQP xung ®ét, nÕu QP xung ®ét q® XDPL cña n­íc do c¸c bªn ®­¬ng sù lùa chän th× ®©y lµ quyÒn cña c¸c bªn ®­¬ng sù. C¸c cq cã thÈm quyÒn ph¶i ADPL cña n­íc mµ ®­¬ng sù lùa chän. + Khi ADPL n­íc ngoµi ®­îc AD, c¸c cq cã thÈm quyÒn ph¶i ADPL n­íc ngoµi mét c¸ch ®ång ®Çy ®ñ. NghÜa lµ AD tÊt c¶ c¸c VBPL hiÖn hµnh cña n­íc ngoµi cã liªn quan ®Õn lo¹i quan hÖ ®ang cÇn ®iÒu chØnh còng nh­ AD c¶ tËp qu¸n, tiÒn lÖ ¸n cña n­íc ngoµi. + Khi PL n­íc ngoµi ®­îc AD, ph¶i ®­îc b® PL n­íc ngoµi ®­îc gi¶i thÝch vµ AD nh­ ®­îc gi¶i thÝch vµ AD ë n­íc, n¬i PL ®ã ®­îc ban hµnh + Trong tr­êng hîp kh«ng thÓ AD ®­îc néi dung cña PL n­íc ngoµi, c¸c cq cã thÈm quyÒn nªn ADPL n­íc m×nh ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh gi÷a c¸c ®­¬ng sù. C©u 29: Kh¸i niÖm tè tùng quèc tÕ vµ vÊn ®Ò x¸c ®Þnh thÈm quyÒn cña TA trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi trong TPQT. *Kh¸i niÖm: Tè tông DS quèc tÕ lµ tæng hîp c¸c quy ®Þnh cña PL vÒ tr×nh tù, thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp mang t/c DS cã yÕu tè n­ícngoµi vµ viÖc b¶o ®¶m thi hµnh c¸c b¶n ¸n cña TA vÒ c¸c tranh chÊp ®ã. * ViÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö c¸c tranh chÊp mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi lµ mét ho¹t ®éng tè tông lu«n ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi gi¶i quyÕt c¸c xung ®ét PL. - Theo dÊu hiÖu quèc tÞch cña c¸c bªn: Trong c¸c tranh chÊp mµ mét hoÆc c¶ hai bªn ®­¬ng sù cã cïng quèc tÞch, th× TA ph¶i x¸c ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö c¸c tranh chÊp ®ã. - Theo dÊu hiÖu l·nh thæ: ViÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn "xÐt xö qu¸ tr×nh" dùa trªn c¬ së c¸c dÊu hiÖu chung vÒ viÖc ph©n ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö cña TA n­íc ®ã. Khi x¸c ®Þnh dÊu hiÖu nµy, tr­íc tiªn vµ quan träng lµ ph¶i x¸c ®Þnh n¬i c­ tró cña bÞ ®¬n. - Theo n¬i hiÖn diÖn cña bÞ ®¬n ® VÊn ®Ò x¸c ®Þnh thÈm quyÒn TA trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp mang tÝnh chÊt DS quèc tÕ lu«n lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p. Xu thÕ lµ tiÕn tíi th¶o thuÈn, kÝ kÕt c¸c hiÖp ­íc ®a ph­¬ng còng nh­ song ph­¬ng ®Ó thèng nhÊt c¸c dÊu hiÖu x® thÈm quyÒn cña TA trong viÖc "xÐt xö quèc tÕ". ViÖc x® thÈm quyÒn TAVN ch­a ®­îc PL quyÕt ®Þnh cô thÓ vÒ dÊu hiÖu chung. ë ViÖt Nam toµ ¸n cÊp tØnh, TP trùc thuéc TW lµ TA cã thÈm quyÒn xÐt xö c¸c vô ¸n DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. Trong mét sè lÜnh vùc cô thÓ c¸c dÊu hiÖu x® thÈm quyÒn xÐt xö quèc tÕ ®­îc ghi trong c¸c VBQPPL. C©u 30: T¹i sao ph¶i ®Æ ra vÊn ®Ò c«ng nhËn vµ cho thi hµnh ph¸n quyÕt cña n­íc ngoµi trong TPQT? Tr×nh bµy nh÷ng q® c¬ b¶n cña PLVN vÒ vÊn ®Ò nµy? * VÒ nguyªn t¾c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña TA chØ cã hiÖu lùc trªn ph¹m vi l·n thæ quèc gia n¬i nã ®­îc tuyªn, do ®ã muèn ¸p dông trªn l·nh thæ cña quèc gia kh¸c th× ph¶i ®­îc quèc gia nµy c«ng nhËn. Bªn c¹nh ®Êy còng cÇn lý gi¶i nguyªn nh©n dÉn ®Õn hiÖn t­îng tån t¹i trong TPQT: b¶n ¸n ®­îc tuyªn ë quèc gia nµy nh­ng l¹i thùc hiÖn trªn l·nh thæ cña quèc gia kh¸c. - Nh­ ®· tr×nh bµy ®èi t­îng ®iÒu chØnh cña TPQT lµ nh÷ng quan hÖ DS, h«n nh©n vµ gia ®×nh, lao ®éng, kinh tÕ, th­¬ng m¹i vµ tè tông mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. - Do nh÷ng yÕu tè n­íc ngoµi trong ®ã lµm cho c¸c quan hÖ do TPQT ®iÒu chØnh v­ît ra ngoµi ph¹m vi kh«ng gian hiÖu lùc PL cña mét quèc gia liªn quan ®Õn Ýt nhÊt lµ 2 quèc gia, ®Õn 2 hÖ thèng PL. NÕu c¸c QHXH ®ã kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh b»ng QP thùc chÊt thèng nhÊt, th× vÊn ®Ò ¸p dông QP h×nh thøc, biÖn ph¸p chÕ µi ¸p dông ®èi víi bªn ®­¬ng sù, cã hµnh vi vi ph¹m PL ® VËy xung ®ét Ph¸p luËt lµ hiÖn t­îng PL cña hai hay nhiÒu quèc gia cïng cã thÓ ®­îc ¸p dông ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. - ViÖc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö c¸c tranh chÊp mang tÝnh chÊt DS cã yªu tè n­íc ngoµi lµ mét ho¹t ®éng tè tùng lu«n ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi gi¶i quyÕt xung ®ét PL. Th«ng th­êng, viÑc x¸c ®Þnh thÈm quyÒn cña TA trong gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp mang tÝnh chÊt DS quèc tÕ thùc hiÖn theo 3 h­íng: - Theo dÊu hiÖu quèc tÞch - Theo dÊu hiÖu l·nh thæ - Theo n¬i hiÖn diÖn cña bÞ ®¬n *ë ViÖt Nam TA cÊp tØnh, TP trùc thuéc TW lµ TA cã thÈm quyÒn xÐt xö c¸c vô ¸n DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. Khi x¶y ra tranh chÊp bªn ViÖt Nam, bªn n­íc ngoµi cã thÓ tho¶ thuËn víi nhau vÒ thÈm quyÒn xÐt xö cña mét TA nµo ®ã. Trong mét sè vô ¸n cô thÓ th× thÈm quyÒn xÐt xö thuéc TAVN. Trong mét sè tr­êng hîp mét hoÆc hai bªn lµ t/c hoÆc c¸ nh©n n­íc ngoµi th× tranh chÊp do TAND HN hoÆc TAND TPHCM xÐt xö theo yªu cÇu cña nguyªn ®¬n. ViÖc xÐt xö ®­îc th«ng qua c¸c ®iÒu ­íc mµ c¸c bªn kÝ kÕt víi n­íc ngoµi, ®Æc biÖt trong c¸c ho¹t ®éng t­¬ng trî TP. *, h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi; c«ng nhËn ng­êi mÊt tÝch hoÆc chÕt vµ x¸c nhËn sù kiÖn ph¸p lý... C©u 31: Tr×nh bµy h×nh thøc AD PL n­íc ngoµi trong TPQT? (C©u 28) * T¹i sao khi AD PL n­íc ngoµi, cq Nhµ n­íc cã thÈm quyÒn chØ ¸p sông PL vÒ néi dung? C©u 32: Tr×nh bµy thÓ thøc vµ hiÖu lùc cña viÖc ¸p dông PL n­íc ngoµi trong TPQT? * Tr×nh bµy thÓ thøc (c©u 28) *HiÖu lùc: Mét sè vÊn ®Ò ¶nh h­ëng, t¸c ®éng ® hiÖu lùc cña viÖc ADPL n­íc ngoµi. VÊn ®Ò b¶o l­u trËt tù c«ngcéng: lµ b¶o vÖ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña PL n­íc mét n­íc. Do ®ã sÏ kh«ng ADPL n­íc ngoµi nÕu hËu qu¶ cña viÖc ADPL n­íc ngoµi tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña PL n­íc ®ã. - VÊn ®Ò lÈn tr¸nh PL: Lµ hiÖn t­îng c¸c ®­¬ng sù dïng c¸c thñ ®o¹n kh¸c nhau nh­ thay ®æi n¬i c­ tró, thay ®æi quèc tÞch ... ®Ó lÈn tr¸nh khái sù chi phèi cña hÖ thèng PL mµ ®¸nglÏ ra ph¶i ®­îc AD ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ cña hä. - VÊn ®Ò dÉn chiÕu ng­îc trë l¹i vµ dÉn chiÕu tíi PL cña n­íc thø ba: Lµ viÖc QP xung ®ét cña n­íc nµy dÉn chiÕu ®Õn PL n­íc ngoµi ®Ó AD, QP xung ®ét cña n­íc ngoµi ®ã l¹i dÉn chiÕu ng­îc trë l¹i ®Ó AD. DÉn chiÕu tíi n­íc thø ba lµ viÖc QP xung ®ét cña n­íc nµy dÉn chiÕu ®Õn PL n­íc ngoµi ®i ¸p dông, QP xung ®ét cña n­íc ngoµi ®ã l¹i dÉn chiÕu ®Õn PL cña n­íc thø ba ®Î AD. - VÊn ®Ò cã ®i cã l¹i: Nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn trong quan hÖ quèc tÕ, ®Æc biÖt trong quan hÖ kinh tÕ, chÝnh trÞ, ngo¹i giao. Nã ®­îc ghi nhËn trong LuËt cña tõng quèc gia vµ c¶ trong c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ. Trong TPQT hiÖu lùc cña QP xung ®ét kh«ng bÞ h¹n chÕ hoÆc bÞ ¶nh h­ëng bëi nguyªn t¾c nµy ® v× viÖc AD PL n­íc ngoµi kh«ng ph¶i lµ nghÜa vô ph¸p lý cña mçi quèc gia mµ lµ yªu cÇu cña chÝnh mçi quèc gia trong qu¸ tr×nh b¶o vÖ c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh, cña c«ng d©n, ph¸p nh©n n­íc m×nh trong giao l­u DS quèc tÕ. C©u 33: T¹i sao ®Æt ra vÊn ®Ò "b¶o l­u trËt tù c«ng céng" b¶o vÖ ADPL n­íc ngoµi trong TPQT? ViÖc b¶o l­u ®Æt ra trong nh÷ng tr­êng hîp nµo. * §Ó gi¶i quyÕt xung ®ét PL nh¨m thóc ®Èy giao l­u kinh tÕ - d©n sè ph¸t triÓn, TPQT thõa nhËn cã nh÷ng tr­êng hîp nhÊt ®Þnh PL n­íc ngoµi sÏ ®­îc AD ®Ó gi¶i quyÕt (theo chØ dÉn cña QP xung ®ét vµ do c¸c bªn lùa chän nÕu PL cña c¸c bªn cho phÐp). Tuy nhiªn vÒ nguyªn t¾c PL cña quèc gia nµo th× chØ cã hiÖu lùc trªn l·nh thæ quèc gia ®ã, muèn AD trªn l·nh thæ quèc gia kh¸c ph¶i ®­îc quèc gia nµy chÊp thuËn. Vµ viÖc chÊp thuËn ®ã ®­îc thùc hiÖn th«ng qua nguyªn t¾c b¶o l­u trËt tù c«ng céng, tøc lµ PL n­íc ngoµi sÏ ®­îc ¸p dông nÕu viÖc ¸p dông vµ hÖ qu¶ cña viÖc ¸p dông kh«ng tr¸i víi nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña PL n¬i nã sÏ ®­îc XD. §ång thêi mét quèc gia cã hoµn toµn quyÒn tõ chèi viÖc ADPL n­íc ngoµi nÕu viÖc AD vµ hÖ qu¶ cña nã x©m h¹i ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña PL n­íc ®ã. * ViÖc ADPL n­íc ngoµi "b¶o l­u trËt tù c«ng céng" ®­îc AD trong 2 tr­êng hîp - Mét lµ: theo sù chØ dÉn cña QP xung ®ét - Hai lµ: Do c¸c bªn lùa chän nÕu PL c¸c bªn cho phÐp C©u 34: Xung ®ét PL trong TPQT ®­îc gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo? Theo anh (chÞ) c¸ch gi¶i quyÕt nµo lµ ­u viÖt nhÊt? * Xung ®ét PL trongTPQT ®­îc gi¶i quyÕt ntn? (c©u 24) * Theo anh (chÞ) c¸ch gi¶i quyÕt nµo lµ ­u viÖt nhÊt, t¹i sao? Theo em th× viÖc c¸ch gi¶i quyÕt AD quy ph¹m thùc chÊt thèng nhÊt, lµ ­u viÖt nhÊt, v×: - NÕu xayra c¸c tranh chÊp mang t/c DS cã yÕu tè n­íc ngoµi mµ AD c¸ch gi¶i quyÕt XD vµ ADQP xung ®ét thèng nhÊt th× ®©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc thùc hiÖn khi kh«ng cã qp thùc chÊt thèng nhÊt. V× QP xung ®ét thèng nhÊt kh«ng qui ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô vµ c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi kÌm theo ®èi víi c¸c bªn ®­¬ng sù vi ph¹m PL. Do ®ã lµm cho viÖc AD vµ XDQP xung ®ét thèng nhÊt lµ rÊt phøc t¹p vµ khã kh¨n. - NÕu cã c¸c hµnh vi vi ph¹m PL x¶y ra mµ ta AD biÖn ph¸p XD vµ AD quy ph¹m xung ®ét quèc gia, th× ®©y còng gÇn gièng QP xung ®ét thèng nhÊt, chóng kh«ng quyÕt ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô vµ c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi kÌm theo mµ chØ quyÕt ®Þnh viÖc chän PL cña n­íc nµy hoÆc PL cña n­íc kia ®Ó AD quan hÖ mang t/c DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. §©y còng lµ ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt rÊt phøc t¹p, ®©y lµ ph­¬ng ph¸p phøc t¹p nhÊt. C¸c cq cã thÈm quyÒn còng nh­ c¸c bªn tham gia quan hÖ ph¶i tiÕn hµnh chän PL cña n­íc nµy n­íc kia ®Ó theo sù chØ dÉn cña qp xung ®ét. Trªn c¬ së ®ã míi x¸c ®Þnh ®­îc quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn ®­¬ng sù còng nh­ c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi kÌm theo. - NÕu AD nguyªn t¾c "LuËt ®/c c¸c mèi quan hÖ t­¬ng tù" th× ®©y lµ ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt mµ khi kh«ng cã c¶ 3 ph­¬ng ph¸p trªn míi ¸p dông. NÕu ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy th× nã kh«ng chÝnh x¸c vµ kh«ng tho¶ m·n ®­îc c¸c yeu cÇu cña c¸c bªn v× ®©y chØ lµ AD "LuËt t­¬ng tù". V× mçi quèc gia cã nÒn v¨n ho¸, x· héi, kinh tÕ, chÝnh trÞ kh¸c nhau nªn c¸c qp PL còng kh¸c nhau, do ®ã nÕu AD luËt t­¬ng tù th× còng kh«ng phï hîp víi n­íc nä n­íc kia. ® Tõ nh÷ng ®iÓm trªn ta thÊy ph­¬ng ph¸p gi¶i quyÕt AD vµ XD quy ph¹m thùc chÊt thèng nhÊt lµ ­u viÖt nhÊt còng bëi chÝnh b¶n chÊt, néi dung cña ph­¬ng ph¸p nµy. V× viÖc XDQP nµy lµ c¸c chñ thÓ cña CPQT kÝ kÕt c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ nhÊt ®Þnh trùc tiÕp quy ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô c¸c bªn còng nh­ quyÕt ®Þnh c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi kÌm theo ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ DS cã yÕu tè n­íc ngoµi. Khi gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t inh tõ quan hÖ mang tÝnh chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi, c¬ quan cã thÈm quyÒn còng nh­ c¸c bªn ®­¬ng sù c¨n cø ngay vµo. QP nµy cã trong ®iÒu ­íc quèc tÕ hoÆc tËp qu¸n quèc tÕ ®Ó AD, kh«ng cÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò chän LuËt cña n­íc nµy hay LuËt cña n­íc kh¸c. ® V× vËy viÖc gi¶i quyÕt xung ®ét b»ng ph­¬ng ph¸p XD vµ AD qp thùc chÊt thèng nhÊt lµ hiÖu qu¶ nhÊt C©u 35: T¹i sao l¹i ®Æt ra vÊn ®Ò ADPL n­íc ngoµi trong TPQT? *TPQT ®Æt ra vÊn ®Ò ADPL n­íc ngoµi lµ xuÊt ph¸t tõ hiÖn t­îng xung ®ét PL. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn hiÖn t­îng xung ®ét PL lµ. - Cã quan hÖ mang t/c DS cã yÕu tè n­íc ngoµi mµ kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh b»ng qp thùc chÊt thèng nhÊt. QH mang tÝch chÊt DS cã yÕu tè n­íc ngoµi lµm cho Ýt nhÊt PL cña 2 quèc gia ®Òu cã thÓ AD ®Ó ®/c quan hÖ ®ã. - Cã sù kh¸c nhau vÒ néi dung cô thÓ gi÷a PL cña c¸c n­íc còng nh­ cã sù kh¸c nhau trong c¸ch gi¶i thÝch vµ AD nh÷ng q®Þnh gièng nhau vÒ h×nh thøc. NÕu chØ cã nguyªn nh©n thø nhÊt mµ kh«ng cã nguyªn nh©n nµy th× còng kh«ng xuÊt hiÖn hiÖn t­îng xung ®ét PL. V× khi néi dung cô thÓ cña PL c¸c n­¬c ®Òu gièng nhau vµ viÖc gi¶i thÝch vµ AD nh÷ng quyÕt ®Þnh gièng nhau vÒ h×nh thøc còng gièng nhau th× ADPL cña n­íc nµo còng ®Òu nh­ nhau ® nÕu kh«ng cã Nhµ n­íc nµy còng kh«ng xuÊt hiÖn hiÖn t­îng xung ®ét PL. C¸ch gi¶i quyÕt xung ®ét PL hiÖu qu¶ lµ XD vµ AD qp xung ®ét thèng nhÊt, tøc lµ chän ra hÖ thèng PL n­íc nµo sÏ ®­îc AD, chÝnh v× thÕ viÖc ADPL n­íc nµo lµ sù chØ dÉn cña QP xung ®ét chø kh«ng ph¶i theo ý chÝ chñ quan cña cq cã thÈm quyÒn thô lý vô ¸n vµ kh«ng ph¶i lóc nµo LuËt còng ®­îc AD gi¶i quyÕt lµ luËt cña n­íc cã cq thô ¸n. Câu36: Phân tích sự khác biệt giữa cơ cấu quy phạm xung đột trong tư pháp quốc tế và cơ cấu của quy phạm pháp luật nói chung và giải thích vì sao lại có sự khác biệt đó ? *Quy phạm xung đột là loại quy phạm đặc biệt gồm có 2 bộ phận: phần phạm vi và phần hệ thuộc. -Phần phạm vi là phần quy định quy phạm xung đột này được áp dụng với loại quy phạm tư pháp nào: Quan hệ sở hữu hay thừa kế tài sản, quan hệ trái vụ trong hợp đồng hay quan hệ trái vụ ngoài hợp đồng, quan hệ giữa cha mệ, con cái hay quan hệ giữa vợ và chồng… -Phần hệ thuộc: là phần quy định pháp luật của nước nào được áp dụng để điều chỉnh loại luật nơi sở tại của tài sản hay luật nơi ký hợp đồng, luật nơi đăng ký kết hôn hay luật nơi cư trú của vợ chồng… Trong thực tế pháp luật tư pháp quốc tế cho thấy cùng 1 phạm vi but có thể sử dụng nhiều hệ thuộc khác nhau. *Quy phạm pháp luật nói chung có cơ cấu: -Quy phạm pháp luật là những quy tắc xử sự có tính chất bắt buộc chung do Nhà nước ban hành hoặc thừa nhận thể hiện ý chí của Nhà nước bảo đảm thực hiện nhằm mục đích điều chỉnh các quan hệ xã hội. -Cơ cấu quy phạm pháp luật 3 phần: +Phần giả định: được hiểu là những tình huống hoàn cảnh, điều kiện có thể xảy ra trên thực tế, được nhà làm luật dự kiến trước trong quy phạm pháp luật mà nếu các chủ thể rơi vào hoàn cảnh đó thì phải xử sự như ở phần định. +Quy định là bộ phận chính của quy phạm phpáp luật mà xác định quy tắc xử sự cho những chủ thể mà nằm trong tình huống, hoàn cảnh đã được nêu ở giả định. +Chế tài: là bộ phận quy phạm pháp luật chỉ ra những biện pháp tác động của Nhà nước áp dụgn đối với các chủ thể không thực hiện hoặc thực hiện không đúng yêu cầu của pháp luật. Trong thực tế có thể khuyết 1 trong 3 điiêù kiện của quy phạm pháp luật. *Sự khác biệt đó bởi bản chất của 2 cơ cấu quy phạm là khác nhau. Cơ cấu quy phạm pháp luật là cơ cấu chỉ áp dụng trong phạm vi lãnh thổ quốc gia và các thành viên sống trên lãnh thổ quốc gia đó. Còn cơ cấu quy phạm xung đột áp dụng đối với các chủ thể dân sự có yếu tố nước ngoài. Cơ cấu của quy phạm pháp luật nói chung bao gồm 3 bộ phận: quy định, giả định, chế tài. Cơ cấu quy phạm xung đột bao gồm 2 bộ phận: phạm vi và phần hệ thuộc. Câu37:Tại sao lại xuất hiện vấn đề xung đột pháp luật trong tư pháp quốc tế? có những cách giải quyết xung đột pháp luật? Xung đột pháp luật là hiện tượng đặc thù lớn nhất và cũng là vấn đề cơ bản nhất của tư pháp quốc tế, hay nói cách khác nhiệm vụ trong tâm của tư pháp quốc tế là tìm ra mọi biện pháp đã giải quyết xung đột pháp luật. Muốn giải quyết xung đột 1 cách hữu hiệu nhất, trước là chỉ ra những nguyên nhân dẫn đến hiện tượng này. Có 2 nguyên nhân chính dẫn đến hiện tượng xung đột pháp luật. 1.Có quan hệ mang tính chất dân sự có yếu tố nước ngoài mà không được điều chỉnh bằng quy phạm thực chất thống nhất. Quan hệ mang tính chất dân sự có yếu tố nước ngoài làm cho pháp luật ít nhất nhất 2 quốc gia đều có thể được áp dụng để điều chỉnh quan hệ đó. Đây là hiện tượng xung đột pháp luật. Nhưng nếu chí có khía cạnh đó thì cũng không phát sinh xung đột pháp luật nếu như quan hệ đó được điều chỉnh bằng quy phạm thực chất thống nhất. 2.Có sự khác nhau về nội dung, cụ thể giữa pháp luật của các nước cũng như có sự khác nhau trong việc giải thích và áp dụng những quy định giống nhau về hình thức. Nếu chỉ có nguyên nhân thứ nhất mà không có nguyên nhân này thì cũng không xuất hiện xung đột pháp luật. Vì khi nội dung cụ thể của pháp luật của các nước đều giống nhau và việc giải thích và áp dụng những quy định giống nhau và về hình thức cũng giống nhau thì áp dụng pháp của nước nào cũng đều như nhau. Tóm lại từ hay nguyên nhân làm phát sinh hiện tượng xung đột pháp luật và 2 nguyên nhân đó bổ sung cho nhau mà không thể thiếu 1 trong 2. *Phương pháp giải quyết hiện tượng xung đột pháp luật. 1.Xây dựng và áp dụng quy phạm thực chất thống nhất. Việc xây dựng và áp dụng quy phạm thực chất thống nhất bằng cách các chủ thể của công pháp quốc tế ký kết các điều ước quốc tế nhất định, trực tiếp quy định quyền và nghĩa vụ các bên tham gia, cũng như các biện pháp chế tài kèm theo để điều chỉnh quan hệ mang tính chất dân sự có yếu tố nước ngoài. Các tiếp quán quốc tế có chứa đựng quy phạm thực chất thống nhất. Khi giải quyết 1 tranh chấp phát sinh, các cơ quan có thẩm quyền, các bên căn cứ ngay vào quy phạm thực chất thống nhất có trong điều ước quốc tế để áp dụng, không cần việc phải chọn pháp luật của nước nào để áp dụng. Đây là cách giải quyết hiệu quả nhất. 2.Xây dựng và áp dụng quy phạm xung đột thống nhất: Các quy định có thẩm quyền, cũng như các bên đương sự phải chọn luật trên cơ sở sự chỉ dẫn của quy phạm xung đột thống nhất bằng cách các chủ thể công pháp quốc tế ký kết các điều ước quốc tế song phương hoặc đa phương. 3.Xây dựng và áp dụng quy phạm xung đột quốc gia. Quy phạm này cũng không trực tiếp quy định quyền và nghĩa vụ và các biện pháp chế tài kèm theo mà chỉ quy định việc chọn pháp luật của nước này hoặc pháp luật của nước khác để áp dụng, các cơ quan có thẩm quyền, cũng như các bên tham gia quan hệ phải tiến hành chọn pháp luật để áp dụng trên cơ sở sự chỉ dẫn của quy phạm xung đột. Hiện nay đây là cách giải quyết xung đột pháp luật chủ yếu, vì mối quốc gia có 1 hệ thống bao gồm rất nhiều quy phạm xng đột của mình, chúng có thể nằm trong 1đạo luật riêng hoặc nằm trong các văn bản quy phạm pháp luật khác. 4.Áp dụng nguyên tắc “Luật điều chỉnh các quan hệ tương tự” Các quan hệ mang tính dân sự có yếu tố nước ngoài ngày cacng phát triển đa dạng, do đó có quan hệ mà không có quy phạm điều chỉnh, mà không thể bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của các chủ thể tham gia, do đó cơ quan có thẩm quyền của quốc gia lựa chọn 1 pháp luật của nước nào đó hoặc của chính mình để áp dụng. Việc lựa chọn theo nguyên tắc “Luật điều chỉnh các mối quan hệ tương tự”. Tài liệu được đóng góp bởi thành viên Diễn đàn www.hanhchinhvn.com